Wervel oktober 2014

Kerkblad van de Protestantse Gemeente Deventer

Wervel Jaargang 4 | nummer 8 | oktober 2014

8. Pastoraat zoekt nieuwe wegen

14. Overzomeren én overwinteren

15. Ds. Harleman

Het pastoraat kampt met een teruglopend aantal ‘bezoekmedewerkers’.

Er worden nieuwe wegen gezocht om dit belangrijke werk, vooral ook voor onze oudere gemeenteleden, te kunnen doen.

Het programma ‘overzomeren’ was dit jaar opnieuw een succes. De warmte van de ontmoetingen zal vanaf nu ook in de koudere dagen gezocht worden: ‘overwinteren’.

In de rubriek ‘Wat beweegt de mensen achter...’ een gesprek met ds. Wim Harleman. Na zijn emeritaat bleef hij actief voor de kerk. De laatste jaren was hij ‘geestelijk raadsman’ bij Humanitas.

Colofon

Wervel is een uitgave van de Protestantse Gemeente te Deventer.

Postbus 425, 7400 AK Deventer www.pkn-deventer.nl info@pkn-deventer.nl Grote of Lebuinuskerk Grote Kerkhof 42 7411 KV Deventer koster: tel. (0570) 612 548 koster@pkn-deventer.nl Kerkelijk Bureau Kleine Poot 7 7411 PE Deventer Geopend: maandag, woensdag en vrijdag van 09.00 tot 12.00 uur tel. (0570) 645 962 kerk.bureau@pkn-deventer.nl Diaconie Postbus 587, 7400 AN Deventer diaconie@pkn-deventer.nl Bankrekeningen kerk: NL13 INGB 0000 8727 86 diaconie: NL03 RABO 0377 7129 57 wijkkas: NL23 INGB 0006 7299 51

2

Predikanten Spreekuren in de Lebuinuskerk van 10.00-12.00 uur, tel. 614 986 wo. ds. Saar Hoogendijk vr. ds. Ingrid de Zwart ds. Ingrid de Zwart tel. privé (0570) 618 328 ds.dezwart@pkn-deventer.nl Werkdagen: ma. t/m vr. (behalve ma. na zondagsdienst) tel.: ma. t/m do. 9.00-9.30 uur ds. Saar Hoogendijk tel. privé (0570) 547 973 ds.hoogendijk@pkn-deventer.nl Werkdagen: ma. t/m vr. (behalve ma. na zondagsdienst) tel.: di. t/m vr. 9.00-9.30 uur Redactie Thilde de Haan Mark Rozema Gerard Sizoo Hannie v.d. Bovenkamp-van Schie Anne Marie van der Kolk ds. Saar Hoogendijk kerkblad@pkn-deventer.nl Ontwerp, foto pag. 15 en opmaak Roely Oldenhuis, ROI Deventer wervel@pkn-deventer.nl Drukwerk Drukwerkdeal

Inleverdatum kopij voor het novembernummer: uiterlijk zaterdag 11 okt. 2014 per mail: kerkblad@pkn-deventer.nl

Van de Redactie Het afscheid van ds. Elisabeth Posthumus Meyjes ligt, als u dit leest, al weer enkele weken achter ons. Natuurlijk wordt daar in dit nummer nog even op teruggekeken. Bij de warme en goed bezochte afscheidsdienst van 7 september wilde Elisabeth aan het slot een dankwoord uitspreken, maar dat is ze toen in alle drukte vergeten. Dat dankwoord vindt u daarom in deze Wervel, en wel op pagina 7.

Ons nieuwe redactielid AnneMarie van der Kolk heeft meteen al voor dit nummer een interview in de serie ‘Wat beweegt de mensen achter...’ voor haar rekening genomen. Dat zij bedreven is in het voeren van de pen kunt u zien als u het mooie interview met ds. Harleman op pagina 15 leest. Zoals we eerder al schreven heeft de redactie er voor gekozen om – uitzonderingen daargelaten – per nummer steeds één gesprek op te nemen in de rubriek ‘Junior - senior’ of ‘Nieuw in ons midden’ of ‘Wat beweegt de mensen achter...’. Op deze manier willen wij het aantal bladzijden van de Wervel beperken en daarmee alvast een bijdrage leveren aan de kostenbesparing en de actie ‘Reuzeslag’.

U leest in dit nummer niets over de actie Reuzeslag, die voorstellen voor kostenbesparing en inkomstenverhoging moeten opleveren, zodat de financiën in onze kerk weer in evenwicht komen. Dat betekent allerminst dat er niets gebeurt. Terwijl de redactie dit oktobernummer gereed maakt voor de drukker, houdt de Kerkenraad haar jaarlijkse tweedaagse bijeenkomst in Mennorode op de Veluwe. Daar wordt onder meer gesproken over de vele voorstellen die dit voorjaar op tafel zijn gekomen, o.a. over bezuinigingen en over de ‘organisatiestructuur’ rond kerkenraad en taakgroepen.

Op 21 oktober wordt over de uitkomsten van de ‘retraite’ in Mennorode gesproken met alle leden van alle taakgroepen; op 19 november wordt daarover een gemeenteavond gehouden. Noteert u die datum vast in uw agenda als u mee wilt praten over de voorstellen. Stap voor stap wordt toegewerkt naar weloverwogen conclusies voor de lastige opgave waar onze kerk voor staat.

Tijdens de Open Monumentendagen op 13 en 14 september werden weer veel bezoekers uit alle windstreken van het land rondgeleid door onze mooie kerk. Dat leverde veel waarderende woorden op, niet alleen voor het eeuwenoude kerkgebouw, maar ook voor het feit dat dit Godshuis ook nu wordt gebruikt voor het doel waar het voor gebouwd is. Vooral de crypte, het meest gaaf bewaard gebleven deel van de Romaanse Basiliek uit 1040, oogstte bewondering. De zaterdag werd muzikaal opgeluisterd door het ensemble van Cees de Gooijer, de zondag door het orgelspel van Kirstin en Teus. Dat hier een vitale en actieve kerkgemeenschap zijn thuisbasis heeft werd de meeste bezoekers wel duidelijk.

De Redactie

Inhoud 3 Tien deugden voor het moderne leven 4 Bij de diensten 5 Binnen onze PGD 5 Jeugd 6 Van de predikanten 8 Kerkrentmeesters 8 Groot-letter boeken 8 Nieuwe wegen in het pastoraat 9 Vaarwel, op 5 en 7 september 10 Diaconie 11 ZWO 11 Alafya Foundation 11 Van de diaconaal werker 12 Zwerfkerk op de Brink 12 Mikondo 12 Gemeente in beweging

12 Gemeente-ontmoetingsbijeenkomsten 13 B&O en kerkcafé 14 Gespreksgroep Israël Palestina 14 Overzomeren 2014 15 Van mens tot mens Wat beweegt de mens achter Wim Harleman 16 Kerk in de stad 16 Renovare en Gebedsgroep 16 Magistraatvieringen 16 Coventrygebed 16 Passage 17 Alle zielen 17 Concert DVE t.g.v. Allerzielen 17 Colum Meester Geertshuis 20 Vieringen oktober 2014

Bij de foto op de voorpagina: vrolijkheid alom in de huifkar in Orvelte. Een van de succesvolle activiteiten van het Overzomerenproject. Zie ook pag. 14. (Foto: Rosemarijn Mulder.)

Tien deugden voor het moderne leven

Over beleefdheid, spruitjes en naastenliefde Wie iets over ‘beleefdheid’ zegt of schrijft loopt al snel het risico voor moraalridder versleten te worden.

‘Beleefdheid’, dat ademt voor velen toch een jaren-vijftig sfeer uit. Een sfeer van vormelijkheid, regeltjes en verouderde omgangsvormen. Spruitjeslucht.

Nog een risico van schrijven over beleefdheid is dat je al snel gaat praten in termen van ‘vroeger was alles beter’.

‘Vroeger stond je nog op als er een ouder iemand de bus in kwam’. ‘Vroeger werd de oudere nog aangesproken met U’. ‘Vroeger hield de man nog de deur open voor de vrouw, hij liet haar voorgaan. Behalve als ze de trap op gingen’. Dat soort dingen.

Nu wil ik niet beweren dat beleefdheid er niet meer toe doet. Integendeel! Ik hoop alleen niet in de boven beschreven valkuil te vallen. Dus geen artikel over ‘hoe het moet’, en ook niet over ‘vroeger was alles beter’.

Ik wil het over drie dingen hebben.

-- de regels voor wellevendheid zijn meestal cultureel bepaald -- beleefdheid gaat niet over regels maar over respect -- beleefdheid heeft alles te maken met de evangelische notie van ‘liefde voor de naaste’.

Regels voor wellevendheid zijn meestal cultureel bepaald. Grote ophef een aantal jaren geleden toen een imam weigerde om de (vrouwelijke) staatssecretaris een hand te geven. Wat een onbeleefdheid! Nu overkwam ons hetzelfde in Hongarije. We hadden een huisje gehuurd voor de vakantie, en werden door de ‘sleutelbewaarsters’ uitgenodigd voor een kopje koffie bij haar thuis. Haar man verwelkomde ons hartelijk, en gaf mij en onze zoon een hand, maar mijn vrouw en dochter niet.

Onbeleefd? Het is maar hoe je het bekijkt. Niet alleen in Hongarije, maar in het grootste deel van de wereld is het juist ongepast als een man een vrouw een hand geeft.

Daar maakt de heer een buiging voor de vrouw. In veel oosterse landen schrijft de etiquette dan wel weer voor dat de heren elkaar bij een begroeting omhelzen en een zoen op de wang geven. In onze streken weer ongebruikelijk. Met andere woorden: beleefdheidsvormen zijn cultureel bepaald. Maar ook tijdsgebonden. Op het plaatje is een begroeting aan het einde van de 19e eeuw te zien. En wat zien we? Geen handdruk, maar de heer maakt een kleine buiging en neemt zijn hoed af voor de dame! Nu kun je natuurlijk stellen dat iemand zich moet aanpassen aan de beleefdheidsregels die gelden in het land waar men verblijft. Dat is ook zo. Maar dan moet wel duidelijk zijn wat die regels zijn. Om maar weer bij de begroeting te blijven: in Nederland kennen we naast de handdruk ook de ‘high-five’, de ‘hug’ (omarming, waarbij men elkaar eventueel ook op de rug of schouder slaat) en de ‘boks’ (waarbij men zachtjes met de rechtervuist aantikt). Ook zie je nog al eens een handdruk gecombineerd met het vastgrijpen van de bovenarm (zo doet bijvoorbeeld Barack Obama het bijna altijd, let maar eens op!). Wat ik maar wel zeggen: beleefdheid is goed, maar het is niet altijd eenvoudig om te zeggen wat hoort, en wat niet (Beatrijs Ritsema schrijft er wekelijks een interessante column over in dagblad Trouw).

Beleefdheid gaat niet over regels maar over respect.

De kern van beleefdheid (of wellevendheid) zijn niet de regeltjes, maar het gaat vooral om een basishouding, die je kunt samenvatten met ‘respect’. Je ziet de ander staan, wilt hem of haar tegemoet treden op een wijze waarbij die ander zich gezien en gehoord weet, gerespecteerd.

Die grondhouding gaat eigenlijk veel verder dan de etiquette. Om maar bij het begroetingsritueel te blijven: je kunt iemand een hand geven en vervolgens straal negeren. Is dat dan wellevendheid? Ik denk het niet. Het geven van een hand zou een intentieverklaring moeten zijn: ik zie je, en ik respecteer en waardeer je. Het geven van een hand na een ruzie op het schoolplein is meer dan een formaliteit: door de handdruk geef je aan dat je de ander ziet staan en respecteert.

‘Heb uw naaste lief als u zelf’ Wie een ander open tegemoet treedt, en daarbij rekening houdt met de normen en waarden van de ander, die breekt als het ware uit het ‘ik’. Ik leg niet mijn regels op aan de ander, maar ik houd rekening met wie die ander is. Zo geef ik iemand een hand en kijk daarbij die ander in de ogen. Maar als ik weet dat het voor die ander gevoelig ligt (bijvoorbeeld vanwege de culture achtergrond van de ander, of omdat die ander een contactstoornis heeft), dan laat ik de handdruk achterwege en knik de ander vriendelijk toe. En wanneer je werkelijk betrokken bent op die ander, dan is dat maar een kleine moeite.

Ik denk dat die grondhouding alles te maken heeft met het liefdesgebod zoals Jezus ons dat mee geeft. ‘Heb uw naaste lief als u zelf’. Ook dat vereist een grondhouding waarbij ik mijzelf niet op de eerste plaats zet, maar een opening maak naar die ander. Het eigen ik wordt doorbroken, en wordt ‘wij’. Dat betekent niet dat je jezelf volledig wegcijfert, maar gaat uit van het besef dat ik als medemens geschapen ben, gericht op samen-leven.

Misschien zou je het zo kunnen zeggen: beleefdheid is samen-levendheid. ds.Henk Spit protestantse gemeente Diepenveen

3

Bij de diensten 4

Zondag 5 oktober 3e van de herfst Genesis 13:2-18 en Matteüs 21:33-43 Aandacht voor diaconaat en Israëlzondag.

In Genesis volgen we deze weken Abraham en de keuzes die hij maakt, gehoorzaam aan de roepstem die hem op weg naar beloofd land heeft gezet. Abram en Lot moeten tot een verdeling van land komen. Lot kiest voor de rijkdom die hij vóór zich ziet.

Abram blijft waar hij is, in Kanaän, en leert zien met de blikrichting van God. In het evangelie gaat het om werkers in de wijngaard: leven ze voor eigen gewin of kunnen ze vruchten afdragen?

Zondag 12 oktober 4e van de herfst Genesis 16:1-16 en Matteüs 22:1-14 De belofte van God laat op zich wachten: als Abram en Sarai al tien jaar hopen is er nog geen nakomeling. Sarai voelt ook de pijn van Abram en neemt een kloek besluit: ‘verwek dan een kind bij mijn slavin Hagar’. Niet ongebruikelijk, een dergelijk draagmoederschap. Het levert een groot conflict op tussen Sarai en Hagar, waarbij Hagar het onderspit delft. Weggevlucht in de woestijn weet zij zich daar bij een waterbron gezien door (een engel van) de Heer.

Gezien en wel keert zij terug en baart Ismaël: God hoort. In het evangelie horen we hoe wie er niet bij leken te horen gezíen worden; zij zijn de bruiloftsgasten bij uitstek.

Zondag 19 oktober 5e van de herfst m.m.v. Lebuinuscantorij; viering van het Heilig Avondmaal Genesis 18:1-15 en Matteüs 22:15-22 Abram en Sarai hebben inmiddels nieuwe namen gekregen: Abraham en Sara, gekoppeld aan de belofte die God herhaalt. Sara, inmiddels hoogbejaard, zal een zoon baren en Abraham (nog ouder) zal de vader worden van een groot nageslacht.

Beiden moeten erom lachen, al is de lach van Sara vele malen bekender.

Drie hemelse gasten overtuigen hen ervan dat God bij het leven en de wereld is betrokken, in een doorbraak vol leven en belofte.

Zondagavond 5 oktober 19.00 uur Eerste vesper in de nieuwe vesperserie ‘Met andere ogen’, met Het Deventer Vocaal Ensemble o.l.v. Klaas Stok.

Met andere ogen naar de werkelijkheid kijken, dat leert ons de bijbel telkens weer. Spannend wordt het wanneer daarbij Bijbelteksten in gesprek worden gebracht met de taal van kunstenaars, die ook over ‘andere ogen’ beschikken. Zij kunnen ons met hun blikrichting vaak op verrassende wijze heel ontvankelijk maken voor een nieuwe kijk ook weer op het Bijbelgedeelte.

In deze eerste vesper worden we meegevoerd door DVE onder leiding van Klaas Stok en door ds.

Saar Hoogendijk.

Eerst twee psalmen van de componist Mendelssohn, 2 en 43.

Heftige muziek bij heftige teksten over het geweld der volken. Actueel ook nog in onze tijd.

Daartegenover klinkt de stem van Jesaja met Gods droom waarin zwaarden tot ploegscharen omgesmeed worden.

We besluiten met muziek die aansluit bij de hoop op Gods grote toekomst en luisteren tenslotte naar Bach: Lobet den Herrn alle Heiden.

In het evangelie lezen we een twistgesprek over de plaats van gelovige mensen in de maatschappij. Leven met de realiteit (de keizer geven wat des keizers is) is geboden, maar bovenal God geven wat Hem toebehoort. Meegaan in de belofte.

Zondag 26 oktober 6e van de herfst Genesis 18:16-23 en Matteüs 22:34-46 De belofte van God is geen pad van louter zegeningen. Soms moet het kwaad een halt worden toegeroepen. Wie zich te buiten gaan roepen verwoesting over zich af. Dat staat

Sodom te gebeuren, en God zal daar een hand in hebben. Abraham neemt het op voor de onschuldigen in Sodom; het loopt uit op een indrukwekkend pleidooi. Zal God onverbiddelijk zijn? Een beroep op de liefde… daar gaat het ook in het evangelie om, waar Jezus het grootste gebod noemt: Heb de Heer uw God lief, en uw naaste als uzelf. Het komt altijd weer op liefde neer…

Zondag 2 november 7e van de herfst Genesis 21:1-21 en Matteüs 25:1-13 Sara heeft weer reden tot lachen, ditmaal een lach van bevrijding en vreugde, om de geboorte van Izaäk: ‘God maakt dat ik lachen kan’. Het lachen vergaat haar als zij de spottende lach van de zoon van Hagar ziet. Het komt niet meer goed tussen die twee. Sara zorgt dat Abraham Hagar en Ismaël wegstuurt. In de woestijn hoort God hun ellende en opent een toekomst voor hen.

Gaan we mee in de tijd en cultuur van toen, dan kunnen we de ruimte zien die er voor beide vrouwen en hun zonen is, gezien en gehoord als zij zijn door de Eeuwige. Maar als toekomst zo gebonden is aan het baren van een zoon, wat worden vrouwen dan ook tegen elkaar uitgespeeld.

In Matteüs gaat het over de wijze en de dwaze meisjes: zij worden op hun eigen verantwoordelijkheid aangesproken. Heerlijk.

19 uur vesper (Lebuinuskerk) De tweede vesper rond het thema ‘met andere ogen’, ditmaal met fotografie.

Op zondag 9 november is de eerstvolgende doopdienst, als er tenminste een dopeling is.

Aanmelden kan bij ds. Saar Hoogendijk: ds.hoogendijk@pkn-deventer.nl

heenrit, waarbij we lekker om waren gefietst, viel dit reuze mee.

Kinderen, jongeren en leiding; het was een super weekend!

Jeugdkerk

Jeugdkamp: ‘misselijk en een nep-medaille’ Het laatste weekend van augustus was het zover: we gingen op kamp! Twintig kinderen en jongeren waren er op vrijdagmiddag om vanuit het Open Hof richting Summercamp Heino te fietsen. Het was een mooie fietstocht, dat maakte het minder erg dat we een heel stuk om waren gefietst…

Aangekomen zochten we allemaal een slaapplek in ‘ons’ huis. Het was een gezellige boel op het Summercamp, want er waren veel groepen jongeren dit weekend.

De vrijdagavond stond in het teken van de bosspellen. In het donker, in de bossen bij Heino, speelden we een dierengeluidenspel en een smokkelspel. Het werd spannender toen de oudsten het bos in moesten voor de spooktocht. Al wandelend door het bos werden ze opgeschrikt door glasgerinkel, enge geluiden en personen die zich schuilhielden in het bos…

Zaterdag begon de dag sportief: we hadden het zwembad afgehuurd en er werd gemidgetgolft. ’s Middags was het tijd voor een zeskamp. O.l.v. van de oudste jongeren, die teamcaptains waren, streden we in teams tegen elkaar. Er werd zak gelopen, een zeep-voetbalwedstrijd gespeeld, een estafette gerend en de waterballonnen vlogen om ieders oren. Na deze sportieve dag was het tijd voor de BBQ. Grillmeesters Gijsbert en Louis voorzagen ons van lekker eten! En toen werd het langzaam tijd voor de bonte avond. Gedurende het kamp werd er al volop geoefend op de toneelstukken en dansen. De oudste jongeren mochten zich nu met recht ‘ouderen’ noemen: compleet met grijze pruik beoordeelden zij de optredens. Heel leuk om alle creatieve uitspattingen te zien!

Op zondagmorgen, iedereen was ondertussen enigszins vermoeid, deden we een rustige activiteit. We hebben schilderijtjes gemaakt die op 7 september aangeboden zijn aan Elisabeth, als afscheidsgeschenk. En toen was het tijd voor de grote ‘zoenen’ wedstrijd. Welke groep eet in één minuut de meeste (neger) zoenen op… ? Het bleek een behoorlijke opgave te zijn, want (ondanks dat ze erg lekker zijn) je wordt er best misselijk van. De winnaars kregen een medaille en spraken de beruchte zin uit: ‘fijn, nu zijn we misselijk en hebben we een nepmedaille’.

Tsja.. Het was voor de leiding een groot plezier om naar te kijken.

Nadat alles opgeruimd was, aten we voor de laatste keer in het restaurant. Daarna was het weer tijd voor de grote fietstocht, terug naar Deventer. Maar vergeleken met de

Op 21 september was er, voor het eerst na de vakantie, jeugdkerk voor de jongste groep o.l.v. Aliejenne. Op 5 oktober is de oudste groep aan de beurt, o.l.v. Karin, en op 19 oktober leiden Suzanne en Bert de jeugdkerk voor de jongste groep.

Steeds om 10:00 uur in het jeugdhonk. Welkom!

Nog steeds zijn we hard op zoek naar nieuwe leiding voor de twee jeugdkerkgroepen. Je leidt een groep met twee mensen. Meestal ben je eens in de twee maanden aan de beurt. Ter voorbereiding op de zondagochtend kom je een keer samen met de andere begeleider van die ochtend. Er wordt soms gewerkt aan de hand van een methode, maar het is zeker ook belangrijk om hierin flexibel te zijn en te improviseren. We zijn op dit moment ook nieuwe ideeën aan het bedenken voor het komende seizoen. Denk en doe jij mee?

Project ‘Stel je voor’ In september zijn we gestart met het project ‘Stel je voor’, ontwikkeld door YMCA Nederland (een jeugdwerkorganisatie). Er zijn binnen het project vier activiteiten ontwikkeld. Één daarvan is vooral gericht op het leren kennen van je eigen groep èn een andere groep jongeren. Wij maken kennis met jongeren uit het asielzoekerscentrum in Schalkhaar. Met een trainer van YMCA zullen we onderzoeken wat verschillen én overeenkomsten tussen beide groepen zijn en wat we van elkaar kunnen leren.

Ondertussen is er, op het moment van schrijven, één bijeenkomst geweest, eind september is de tweede avond waarbij we op bezoek gaan bij een andere groep jongeren. De eerste avond spraken we over vooroordelen en discriminatie en deden het L.O.K. spel (Leer Ons Kennen). Er werden thema’s aangesneden die we allemaal op een of andere manier herkennen; de gesprekken hierover zijn dan ook heel leerzaam en leuk!

Op 8 oktober is de laatste bijeenkomst in het jeugdhonk bij de kerk, van 19:00 uur tot 20:30 uur. Iedereen tussen de dertien en zestien jaar (maar iets ouder mag best!) is van harte welkom, ook als je bij de eerdere avonden niet kon zijn. Vragen kun je stellen aan Heidi.

Sirkelslag KIDS: 7 november Sirkelslag KIDS vindt plaats op vrijdagavond 7 november. Met een groep kinderen uit de kerk speel je opdrachten tegen andere kindergroepen uit Nederland. Tegelijkertijd, vanachter de computer, ga je de strijd aan met andere kinderen. Al een aantal jaren wordt dit ook met een groep uit de Lebuinus gedaan. Doe je mee? Sirkelslag KIDS is voor kinderen uit groep 7 en 8 van de basisschool. Het is van 19:00 uur tot 21.15 uur. Je kunt je aanmelden bij Heidi.

Voor vragen over de jeugdkerk, het project ‘Stel je voor’ en voor aanmelding voor Sirkelslag kun je contact opnemen met Heidi: jeugd@pkn-deventer.nl / 0645254213.

Binnen onze PGD

Jeugd

5

Binnen onze PGD 6

Kinderkerst Aan alle kinderen van plm. 6-12 jaar van de Protestantse gemeente Deventer en hun ouders en alle andere kinderen en ouders die belangstelling hebben: Een groot feest voor alle kinderen is het ieder jaar in de Grote- of Lebuinuskerk als het kerstavond is. Er is dan een speciale kinderkerstviering in de kerk. Elk jaar is er daar iets anders te beleven rond het kerstverhaal. Dit jaar willen we met alle kinderen tusen zes en de twaalf jaar een mini-musical uitvoeren onder leiding van dirigente Kirstin Gramlich, begeleid door een orkestje.

De musical ‘Een ezel gaat naar Bethlehem’ duurt zo’n twintig minuten en gaat over een ezel die onderweg allemaal andere dieren tegenkomt die hem proberen tegen te houden. Bijna geeft hij het op, maar dan komen er gelukkig een paar engelen! Het verhaal vind je in het boek ‘Een ezel gaat naar Bethlehem’ van Gerda Maria Scheidl.

Alle kinderen zijn welkom om te oefenen voor dit project.

Ook kinderen die niet tot de Protestantse gemeente horen zijn hartelijk welkom. Dus heb je vrienden of vriendinnen die mee willen doen, neem ze mee!

En ook voor kinderen die absoluut niet willen zingen is er plaats, want bij een musical horen bijvoorbeeld ook decors, die geschilderd moeten worden en nog veel meer.

Daarmee gaat een groepje kinderen aan de slag, ook in de Lebuinuskerk o.l.v. Ingrid de Zwart.

Alle snuffelcatechisanten van vorig jaar kunnen hierbij dus weer kiezen: zingen of een andere rol bij de musical.

Er worden negen repetities/knutselbijeenkomsten gehouden op donderdagavond van 18.30-19.15 uur in de Lebuinuskerk en voor de zanggroep misschien nog een extra (generale) repetitie vlak voor de uitvoering. De repetities/creatieve bijeenkomsten starten na de herfstvakanties, op donderdag 23 oktober. De volgende data zijn dan 30 oktober, 6 november, 13 november, 20 november, 27 november, 4 december, 11 december en 18 december 2014 Om mee te doen graag je naam, adres en telefoonnr. mailen naar kerk.bureau@pkn-deventer.nl en daarbij vermelden wat je wil: zingen of ‘knutselen’. Voor meer info: jeugd@pkn-deventer.nl.

We hopen dat jullie mee doen en zeggen daarom: ‘Tot ziens op 23 oktober’! ds. Ingrid de Zwart en Heidi Schröder, jeugdwerkster, Kirstin Gramlich, dirigente

Orgeldag op 12 oktober: ook voor jullie!

De stichting Lebuinusconcerten organiseert op zondag 12 oktober een Orgeldag in de kerk. Deze dag is ook speciaal bedoeld voor de kinderen! Het programma is heel leuk: we beginnen na de dienst met een concert voor drie orgels, een lunch, een quiz en rondleidingen op het grote orgel.

Er is ook een programmaonderdeel voor jullie, namelijk een improvisatieworkshop. We gaan proberen aan de hand van prenten een bekend sprookje met klanken van de drie orgels uit te beelden.

En: jullie mogen dan de orgels bespelen. We gaan met elkaar bespreken hoe we een aantal scenes gaan spelen en vervolgens is er een improvisatieuitvoering met de

drie orgels en de vleugel tegelijk en een spreker, die het allemaal in goede banen gaat leiden.

Er mogen zo drie kinderen op een instrument spelen, maximaal twaalf kinderen in totaal.

Jan Kleinbussink, Teus en Kirstin gaan de kinderen helpen bij het ‘uitzoeken van de klanken’ en het bespelen van de instrumenten. Misschien zijn er ook kinderen die liever niet spelen maar wel mee willen doen met het opzetten van de improvisatie. Dat kan natuurlijk ook.

Graag horen we of jullie kunnen/willen meedoen zodat we alvast weten hoeveel belangstellig er is omdat het aantal kinderen dat mee kan doen niet onbeperkt is.

Misschien vinden jullie vriendjes/vrienden het wel leuk om mee te komen. Ze hoeven geen lid van de kerk te zijn.

Als je alle informatie bijelkaar wilt zien: kijk dan op deze site www.lebuinusconcerten.nl.

Hopelijk tot 12 oktober!

Van de predikanten Ds. Ingrid Het was een volle bus naar Ten Boer op zondag 14 september. Zo droegen we met een flinke delegatie Elisabeth symbolisch over aan haar nieuwe gemeente. Onderweg werd ondanks haar afwezigheid toch vrolijk gezongen, want Bart Thijs had zijn accordeon meegenomen.

Het was goed om die dag te zien hoe Elisabeth zich daar al thuis voelt inmiddels, goed ook hoe hartelijk wij allemaal ontvangen werden met een mooie dienst en daarna een ‘high tea’. ’s Ochtends had Saar in de Lebuinus de dienst geleid. En kijk, zo werkt het landelijk dienstrooster: in Ten Boer zongen we dezelfde intredepsalm die we ook in de morgen gezongen hadden, psalm 139 en we luisterden naar dezelfde lezingen. Dat schept een grote verbondenheid tussen Ten Boer en Deventer en al die andere geloofsgemeenschappen in ons land, hoezeer we onderling ook van elkaar verschillen. Binnenkort zullen we Elisabeth en Martin nog een keer ontmoeten met de afscheidscommissie; ze mogen dan in de beeldentuin van Gees een mooi beeld uitzoeken voor in hun tuin; het grote kado van onze gemeente!

En wij starten hier na dit afscheid en alles erom heen toch weer vol goede zin en moed het nieuwe seizoen.

Voor mij begint dat van 29 september tot 13 oktober met twee weken rust samen met mijn man Kees. Hij heeft naast zijn werk als predikant in Dieren al geruime tijd een interim-predikantschap in Zutphen. Dat loopt 31 december af. Het was boeiend, ook voor mij, om eens wat in een andere kerkkeuken te kunnen kijken, maar we zien er ook wel naar uit om weer een ietsje geregelder leven te hebben. Saar Hoogendijk neemt in elk geval waar tijdens dit herfstreces.

Ds. Saar Ineens was het dan zover, het afscheid van Elisabeth.

Met een prachtige feestavond en een betekenisvolle en mooie dienst. De luchtigheid en de ernst, de lach en de weemoed, in dat alles voel je je met elkaar zo opgeno-

Ds. Elisabeth Dank U voor deze nieuwe morgen dank U voor deze nieuwe dag dank U dat ik met al mijn zorgen bij u komen mag.

Alles wat er bij het afscheid van de Protestantse Gemeente te Deventer op me toe is gekomen is zo groot en zo overweldigend dat ik mijn toevlucht zoek tot een lied dat ik op de zondagschool leerde.

Saar zei het al ‘Je kan wel merken dat je nog nooit afscheid hebt genomen Elisabeth, Je slaat het belangrijkste over.’ Vervolgens vergat ik mijn eigen zorgvuldig voorbereide dankwoord uit te spreken. Helemaal confuus. Daarom nu in druk de woorden die ik op 7 september had willen uitspreken.

Ik dank de kinderen van de Grote Kerk voor de mooie dingen die ze gemaakt hebben. Handen en zelfs voeten die me uitzwaaien en de nieuwe weg wijzen. En dat prachtige schilderij met allemaal kleine paneeltjes van de jongeren uit het jeugdkamp. Dank jullie wel.

Wytze de Jong, voorzitter van de kerkenraad, die mij vriendelijke woorden zegt, over Licht en Enthousiasme…

Wytze ik heb jou leren kennen als een ongelofelijk toegewijde kracht voor de PGD. Je leidt de kerkenraad met een compassie, die zich uit in grote zorg voor het wel en wee van de gemeente en vooral heel veel daadkracht. In jou dank ik ook de kerkenraad voor het vertrouwen in haar voorgangers en alle inzet en denkkracht.

Ik dank de koster, Marco Heemskerk en zijn team voor de zorg voor de ruimte en de voorwaarden voor het houden van diensten en bijeenkomsten. Even rennen naar een

stoel om een papier dat ik niet kan vinden op te snorren.

Even bellen om een liturgie of een zinnetje voor de zondagsbrief. Al die kleine contactjes die onze eredienst tot een verzorgd geheel samenbreien. Dank je wel Marco, Chapeau.

Ik dank Kirstin Gramlich. En met haar dank ik Teun Kalter, Koos Oosterhof, Jan Kleinbussink en alle andere organisten met wie ik heb mogen samenwerken. Overleggen, samenwerken, van mening verschillen, vooroefenen, repeteren, nog eens een mailtje, wat hebben we veel uitgewisseld, Kirstin. Hoe hebben we elkaar gevonden in het maken van een blij geluid voor de Eeuwige. Jij met je buitengewone talent in improvisatie en spel.

Ik dank mijn zusters, mijn collega’s, medevoorbijgangers Ingrid en Saar. Ingrid van jou heb ik geleerd wat loyaliteit is. Samen ieder op eigen wijze werken altijd loyaal aan de inbreng van de ander. Saar van jou heb ik geleerd om ‘straight’ te zijn. Duidelijk, eerlijk ook al is dat niet altijd de meest gewenste houding. Toen we samen deze kerk betraden bij de fusie nu precies twee jaar geleden heb ik gevoeld dat we als gelijken de nieuwe fase van onze gemeente in gingen. Dat heeft me geweldig goed gedaan.

En het gevoel van samen heeft me nooit verlaten. Ook niet nu ik wegga. Gek eigenlijk…. Ik hoop dat we bijvoorbeeld met advent op verschillende plekken in het land eenzelfde project zullen doen.

Ik dank de Liedboekcantorij. Mensen wat hebben jullie prachtig gezongen bij de afscheidsavond. En dan Ida en Riny, zulke solisten hebben we nodig in de kerk. Schitterend. Heel blij ben ik met de voortvarende werkwijze van Ben Draaijer niet alleen bij het betrekken van allerlei boeken die mij wegwijs maken in het Gronings maar vooral dat hij Miranda Stevels bereid heeft gevonden om de Liedboekcantorij te gaan leiden. Wat zal dat een feest worden.

Ik dank de leden van de taakgroep eredienst en de diakenen met wie ik altijd een speciale band had doordat we zoveel samen vergaderden. Ik dank de Lebuinuscantorij voor al die jaren inzet en de sterren van de hemel zingen.

Ik dank de pastorale ouderling Gerda Meijerink, met wie ik heel veel heb samengewerkt. En haar voorgangster Ineke van Slooten.

Het slotfeest was een denderend geheel. Ik heb genoten.

Martin ook. Telkens weer rolde er een lied over ons heen, van voren en van achteren. Goed om zo de eenheid in de gelederen te voelen en te versterken. Beduusd was ik van het enorme cadeau dat ik van de gemeente kreeg.

Een beeld voor in de tuin voor een enorm bedrag samengebracht door alle leden van de gemeente. Heel hartelijk dank daarvoor. Het Lebuinus Liedboek, met van iedereen een bladzijde over het favoriete lied is het mooiste wat ik ooit gekregen heb. Telkens kijk ik er weer in. En ontdek nieuwe liederen, zelfgemaakte tekst, een grappige illustratie, een ontroerende foto… En de melodieen zoemen in mijn hoofd. Dit is een weergave van zingend gemeentezijn zoals ik dat het mooiste vindt. Ieder heeft een unieke bijdrage. Niets is hetzelfde. Voor Gods Aangezicht.

Predikanten zijn voorbijgangers. Hoe vaak heb ik dat niet gehoord. Nooit wilde tot me doordringen hoe verschrikkelijk moeilijk het is om werkelijk voorbij te gaan. Om me

Binnen onze PGD

men in een groter geheel. Wonderlijk, hoe het even draait om die ene, Elisabeth en alle dankbaarheid om wat zij voor onze gemeente heeft betekend, maar tegelijk voel je ook de dragende kracht vàn de gemeente. Misschien tekent dat een goede voorganger wel: de gemeente sterk doen staan.

Ondertussen is het nog vreemd om Elisabeth als collega te missen. Zij schrijft in haar dankwoord zulke hartelijke dingen over Ingrid en mij. Ik herinner me nog een telefoongesprek toen ik net beroepen was. We hadden wel eens van elkaar gehoord, maar kenden elkaar nog niet.

Er was gelijk een vertrouwen en een vertrouwdheid en die is altijd gebleven en alleen maar verder gegroeid, met lachen, doordenken, vieren en ja, we konden ook wel eens lekker zuchten met elkaar.

We prijzen ons gelukkig dat we het als collega’s zo goed met elkaar konden vinden. Dat blijft, ook nu we met twee predikanten verder gaan.

De puzzel rond de veelheid van taken vraagt nog de nodige aandacht, waar de kerkenraad natuurlijk over meedenkt. Het wordt steeds duidelijker (met minder beroepskrachten en ambtsdragers) dat de gemeente geen service-instituut is, maar een gemeenschap die we met elkaar vormen. Waarbij de vraag aan ieder gemeentelid is: wat kan ik bijdragen aan de kwaliteit en samenhang van de gemeente? Zodat we als gemeente – midden in de wereld – sterk kunnen staan. Ik hoop op veel vindingrijke, positieve impulsen.

7

Binnen onze PGD

los te maken, om niet meer mee te doen in Deventer….

Aiaiaiaiai.

Lieve mensen van de Protestantse Gemeente te Deventer, dank voor alles wat we samen hebben mogen beleven. Dank voor de tranen, dank voor de lach, dank voor de zwaarheid, dank voor de lichtheid. Laat het u wel gaan.

Hartelijke groet Elisabeth Posthumus Meyjes Kerkrentmeesters

Kerkbalans 2014

8

We willen nogmaals terugkomen op de herinneringsbrieven die verstuurd zijn aan gemeenteleden die de afgelopen drie jaar geen kerkelijke bijdrage hadden betaald. Althans, dat was de doelgroep.

Daar zijn fouten bij gemaakt die niet hadden mogen gebeuren. Zo is gebleken dat ook nieuwingekomenen zijn aangeschreven. Zij hebben geen brief in januari ontvangen omdat zij toen nog geen lid waren van onze gemeente en hebben dus ook niet kunnen betalen. Onze welgemeende verontschuldiging hiervoor.

Ook anderen die de brief ten onrechte kregen, of op een ongelukkig moment, bieden we onze excuses aan. In een aantal gevallen is er al een persoonlijk gesprek geweest.

Vaak bleken mensen te denken dat de automatische overschrijving nog doorliep, terwijl dat niet het geval was.

Sommigen gaven aan niet te kúnnen betalen. Daar is natuurlijk begrip voor. Een grote zorg blijft dat ongeveer zeshonderd leden van de gemeente financieel nooit iets bijdragen, terwijl we het geld zo hard nodig hebben voor het voortbestaan van onze gemeente.

Wat hebben we hiervan geleerd? Bovenal dat automatisering een belangrijk hulpmiddel is, maar dat het nooit zonder persoonlijke, handmatige check kan.

Erg blij zijn we overigens met allen die alsnog hun bijdrage hebben overgemaakt en met degenen die besloten hebben hun bijdrage zelfs te verhogen voor dit jaar.

Heel veel dank daarvoor!

Mocht u naar aanleiding hiervan nog opmerkingen en/of tips hebben dan kunt u ze doorgeven aan de voorzitter van het CvK, Kleis Oenema, cvk-vz@pkn-deventer.nl, tel.

624407.

Het College van Kerkrentmeesters Collectes augustus In deze maand is gecollecteerd voor een bedrag van 5 1.221,22 (vijf zondagen) (in 2013, vier zondagen 5 957,71). De boekenzondag geeft altijd een mooie opbrengst. De koffiepot bracht 5 72,46 op.

Bernard van Leeuwen, Administrerend kerkrentmeester

Giften Via ds. Saar Hoogendijk werd van mevrouw S. een gift ontvangen van twintig euro, via ds. Ingrid de Zwart van de heer B. werd een gift ontvangen van vijftig euro. Van mevrouw W.B. ontvingen we vijfendertig euro.

Autovervoer Tijdens de zomermaanden van 2014 heeft Wim Broeks de vervoerservice naar de kerk voortreffelijk geregeld.

Hij blijft dat het komende seizoen doen.

Wim is te bereiken op telefoonnummer 0570-641441 en per mail op vervoer@pkn-deventer.nl.

Aan het eind van de woensdagmiddag maakt hij het schema voor de daaropvolgende zondag.

Dat betekent dat hij uiterlijk vóór woensdagmiddag 17.00 uur, bij voorkeur per mail, wil weten wie vervoer naar de kerk nodig heeft. Het is natuurlijk altijd mogelijk later een mailtje te sturen of te bellen met de mededeling dat u toch niet kunt gaan. Dat is geen probleem.

Het zou fijn zijn als er nog twee chauffeurs bij zouden komen. Het lukt meestal net met de huidige bezetting maar met twee rijders meer wordt het mogelijk dat iedere chauffeur slechts één keer per drie weken hoeft te rijden.

Graag opgeven bij Kleis Oenema 0570-624407 of cvk-vz@pkn-deventer.nl Dank aan de chauffeurs die het de afgelopen maanden mogelijk hebben gemaakt voor die gemeenteleden die hulp nodig hebben om te kerk te bezoeken en met ons allen te vieren in de Grote Kerk. Dank aan Wim Broeks voor zijn werk als coördinator.

Een concrete invulling van onze pastorale taak.

Kleis Oenema, voorzitter CvK Aliejenne Beumer, ouderling Taakgroep Pastoraat

Belangstelling voor (groot-letter) boeken?

Mevrouw Pronk, die in het Grote Voorster woont, heeft een aantal gewone en groot-letter boeken. Ze schenkt die liever aan iemand van onze gemeente dan dat ze die op Marktplaats of bij het oud papier zet. Het gaat om een groot-letter Bijbel in zes kloeke delen en een groot-letter Liedboek (oude versie), muziekboeken, waaronder een bundel van Johannes de Heer, en overdenkingen van Chambers. Informatie bij Gerard Sizoo, 0570 677137.

Nieuwe wegen in het pastoraat In dit stuk willen wij als taakgroep pastoraat u meenemen op de weg die wij ingeslagen hebben als het gaat om pastoraat in de gemeente.

Waarom gaan wij op zoek naar nieuwe wegen?

Een heel aantal jaren terug hadden we met pastoraat een bijna waterdicht systeem, ieder huishouden had een bezoekmedewerker en iedere bezoekmedewerker had een ouderling. Al bij de samenvoeging hadden veel secties geen bezoekers meer en ook coördinatoren en ouderlingen worden steeds schaarser.

Om een beeld te scheppen: ik ben ouderling in drie secties, waarvan één sectie momenteel nul bezoekmedewerkers heeft, de andere twee secties hebben er twee.

Concreet houdt dit in dat in deze drie secties alleen al 65 tachtigplussers zonder bezoekmedewerker zitten. Dan heb ik het dus nog niet eens over andere leeftijdsgroepen. Dit beeld is niet uniek; in meerdere secties is ditzelfde beeld te zien. Kortom het is ondoenlijk om alle gemeenteleden geregeld te bezoeken. Al pratend kwamen we (een andere ouderling pastoraat en één van de predikanten) tot de conclusie dat zes ouderlingen-pastoraat of coördinatoren erbij geen overbodige luxe zou zijn!

Binnen onze PGD

Veel ouderlingen hebben nu een wijk en zijn daarnaast ook bijv. ook kerkrentmeester, zij zijn dus wel contactpersoon in de sectie maar komen door hun vele andere werkzaamheden in de kerk niet toe aan het bezoekwerk.

Zijwegen Als Taakgroep pastoraat weten we ook dat lang niet iedereen behoefte heeft aan bezoek. Tegelijkertijd horen we ook signalen dat mensen bezoek vanuit de kerk gemist hebben. We verlaten dan ook niet de ‘oude’ weg van het bezoekwerk, maar slaan naast die oude vertrouwde weg wel zijwegen in om het pastoraat ook op andere manier te organiseren.

Een van die vormen is ‘Overwinteren’: na het succes van overzomeren komt er nu ook in de wintermaanden een programma onder de noemer ‘Overwinteren’.

Daarnaast zullen we in de bepaalde secties die weinig bezoekers hebben gezamenlijke ontmoetingsmiddagen/avonden organiseren. Een goede gelegenheid om elkaar te leren kennen of contacten te verdiepen, maar ook om de wijkouderling en de wijkpredikant te ontmoeten.

Verder blijven we ons bezinnen op zijwegen die we kunnen inslaan en we roepen u ook op om vooral ook zelf aan de bel te trekken als u denkt, ik zou wel eens iemand willen spreken! Bel dan gerust uw ouderling of predikant. Als u niet (meer) weet wie dat is, bel dan naar het Kerkelijk Bureau (tel.: 645962).

Oproep Zoals u zult begrijpen zijn nieuwe bezoekers hard nodig! Denkt u ik zou wel een paar mensen willen bezoeken neem dan contact op met één van de predikanten.

Samen met hen kunt u dan kijken waar u wilt ingezet worden en hoeveel tijd u er aan wilt besteden. Of u nu drie of tien mensen wilt bezoeken uw hulp is van harte welkom!

Namens de taakgroep Pastoraat, Aliejenne Beumer (ouderling pastoraat) 06 9843250 of j.a.beumer@ gmail.com

Vaarwel, op 5 en 7 september Met een wollen muts, boek met Groninger dialect en een doos vol appels gingen Elisabeth en Martin na hun afscheid op 5 en 7 september weer terug naar de pastorie in Den Boer, waar ze al een maand eerder hun intrek hadden genomen. Vol herinneringen aan hun laatste weekend in Deventer.

Te beginnen met de avond in de hen zo vertrouwde van Vlotenhof. Door Thilde de Haan geopend, in verwarring zei ze, ‘want: hoe kun je een afscheid “vieren”? Vieren maakt zichtbaar dat er iets verandert’. Dat lukte deze avond wonderwel onder de bezielende leiding van Thilde.

Er werd heel veel gezongen, hoe kon het anders. De toon werd gezet door de liedboekcantorij, na hartelijke woorden van Ben Draaier. Na hun eerste lied verschenen de koster en zijn vrouw uit Den Boer: ‘er steet een dominee veur de deur, die ook zo goed kan zingn’. Die koster zal de nieuwe bomen uit Deventer, geschenk van het koor, wel planten.

Martin en Elisabeth genieten van het liedboek Daarna volgde de Kerkenraad, begeleid door Bart Thijs met zijn harmonica: Kerkenraad wenst in tranen jullie goede tijden samen Een nieuw begin, stap er maar in, heb het daar goed naar je zin!

En zo ging het door, met zingen en cadeaus, de mensen van de diaconie hadden hun collectestokken meegenomen om daar eens flink mee op de grond te stampen. De tekst van de liederen werd steeds uitgedeeld, de volle zaal zong mee: De viering Magistraat was haar op ’t lijf geschreven. En zingen in de dienst dat is haar lust en leven.

Teus op de piano, Teun Kalter, zo lang organist geweest in de van Vlotenhof, met een lied over de heldere stem van Elisabeth en wat de cantorij van haar leerde. Haar collega’s, iedereen deed mee.

Martin, de man van en de man van het kerkcafé, werd nu zelf geïnterviewd door Thilde. Wat trekt je aan in Ten Boer: ‘stilte en op de fiets naar mijn werk’.

Truus, die pannenlappen had gehaakt en een warme muts voor Martin had gebreid.

Toen de grootste verrassing voor Elisabeth: ‘Een blij geluid voor de eeuwige’: een boek met tientallen bladzijden waarin kerkleden herinneringen aan liederen hadden geschreven die hen raakten of zelf geschreven liederen.

Na de pauze werd een cadeau binnen gesleept, de zwaarte moet nog komen, het was geld om een beeld uit te zoeken in Gees voor hun grote tuin. Elisabeth was sprakeloos. Van achter uit de zaal strompelden daarna twee oude besjes binnen, twee stokoude predikanten met emeritaat, ze bekeken oude foto’s van die deeltijd dominee met plastic bloemen aan haar stuur en haar taartenman.

We zijn haar nog steeds niet vergeten, ’t is goed dat ze dat een keer weet! Tjing boem.

Onvergetelijk daarna het lied van de bomen van voorheen van Vlotenhof, gezongen bij het samengaan van de kerken, nu aangepast aan deze avond. Tientallen mensen kwamen naar voren met een appel, terwijl het koor

9

Binnen onze PGD

maar bleef zingen over duizend appels van de boom om in het noorden uit te delen. Vervolgens kwam Elisabeth helemaal in haar element: een canon, als vanouds dirigeerde ze vier groepen en zong het moeilijke eind riedeltje duidelijk voor: Naar Ten Boer aardbeving, houd je vast het is een nieuw begin.

Tenslotte Elisabeth: ze haalde de woorden van Käthy aan over perioden van transitie. Ze voelde zich nu in het moment tussen twee fasen, het deed haar denken aan de tijd van de werkgroep transitierituelen. ‘Een spiegel van wat we samen hadden en een vooruitwijzen naar de toekomst’.

Inmiddels had Elisabeth wat in haar nieuwe liedboek kunnen bladeren in de pauze ’het boek is een juweel, wat een onbeschrijfelijk cadeau van een geweldige gemeente’.

Thilde wenste haar van harte toe ook zo’n gemeente in het Noorden te gaan ontdekken.

Een staand applaus en een gezellige nadronk volgden.

10

Op zondag, de laatste keer dat Elisabeth voorging in de Lebuinus kerk: een volle kerk, met extra stoelen, in het teken van losmaken van Elisabeth als voorganger en voorzanger. Ook afscheid van het Deventer Vocaal Ensemble, dat aanwezig was, en waarin ze jaren meezong.

Glunderend kwamen ze binnen, Elisabeth en Saar met wapperende rode stola’s. De dienst is te vinden op de website; hier slechts een paar flitsen: Elisabeth vertelde de kinderen dat Martin en zij wel 200 verhuisdozen hadden ingepakt. Eén doos bracht ze mee en de kinderen zagen de belangrijkste spulletjes die meegingen: er kwam een houten auto uit om te verhuizen, een liedboek om iedere dag uit te zingen, de bijbel van haar grootvader, een appel omdat ze er vrijdagavond zoveel had gekregen. En ook een kaars die gelijk werd aangestoken en volgende week weer zal branden op de nieuwe altaartafel. En tenslotte een ‘zakje met vertrouwen’.

Elisabeth vertelde over de afbeelding die voorop de liturgie staat: het schilderij met een robuust schip, Grace genaamd, aan de kade van Rotterdam. Het hangt nu al

Diaconie

Van de diaconie

Bij de collectes van oktober Zondag 5 oktober: Meester Geertshuis en Kerk en Israël De eerste zondag van oktober is voor de Protestantse Kerk ‘Israëlzondag’. Op deze ene zondag in het jaar geven we, meer dan anders, uiting aan onze roeping tot onopgeefbare verbondenheid met het volk Israël. De kern van het werk van Kerk en Israël is: mensen in de kerk bij de Joodse wortels van hun geloof brengen. Maar ook: met elkaar in gesprek komen en blijven. Dat doen we als kerk zowel in Nederland als in Israël. In Nederland rusten we predikanten en gemeenten toe op het gebied van de relatie met het volk Israël. In Israël wordt bijvoorbeeld het werk van Nes Ammim, de internationale christelijke

in haar nieuwe huis. Dezelfde afbeelding en ook de lezing van de Korinthiërs stonden tevens centraal in de liturgie in mei 2009 bij haar intrede als predikant. Vooral in dat eerste jaar dacht ze steeds aan de woorden van haar mentor toen: ‘in de zwakheid ligt de kracht’. Dat waren ook de woorden bij haar laatste preek over zwakheid en kracht. Wat is grace? Vrijgeven, leven in genade, met een glimlach om er te zijn. Genade is ook opgetild worden, zoals bij de ervaring van samen zingen, een glimlach van de vriendschap die zomaar over ons komt.

‘We gaan nu naar verschillende plaatsen maar onder dezelfde paraplu van de Eeuwige’.

Bij het einde van de dienst kwamen de kinderen met als cadeau een collage van schilderijtjes door hen gemaakt.

En woorden van Saar over hoe zij zich Elisabeth herinnert: zoekend en met vragen, geen genoegen nemend met vanzelfsprekendheden. ‘We gaan ons losmaken en denken met liefde terug aan alle jaren waarin je deze kerk heb gediend met gaven van hoofd, hart en ziel’.

Tenslotte de gezongen zegen: ‘Voor wie zingen op Gods adem van de hoop die niet zal doven’.

En de volle kerk antwoordde: ‘met vrede gegroet en gezegend met licht’.

Nadat de dienst was afgelopen deed Elisabeth haar toga uit en stola af en werd ze toegesproken door Wytze de Jong. Een afscheid op de zevende, hij memoreerde dat ook Hein Schaefer en Hermien Günther op de zevende afscheid namen. Wytze benadrukte het thema licht.

Een natuurverschijnsel dat dingen zichtbaar maakt, ook zoals God doet. In het nieuwe liedboek beginnen negen liederen met het woord licht. Hij vertelde dat Elisabeth bij de jaarlijkse bijeenkomsten voor de kerkenraad op Mennorode altijd een kaars opstak, net zoals ze deed bij ieder pastoraal gesprek. Na veel waarderende woorden eindigde hij met bloemen voor Elisabeth en een cd voor Martin van de Groninger dichter Ede Staal: ‘’t het nog nooit, nog nooit zo donker west of ’t wer altied wel weer licht’.

God ga met jullie, het ga jullie goed. Dank voor alle jaren die je bij ons was.

Hannie van den Bovenkamp- van Schie

nederzetting in Galilea, gesteund. Daar krijgen Joodse en Arabische mensen de ruimte om elkaar te ontmoeten.

Zondag 12 oktober: KIA Werelddiaconaat en de kerk Een geit, een cadeau voor het leven. Het noordwesten van Nepal is een onherbergzaam gebied. De mensen kunnen nauwelijks leven van wat het land opbrengt.

Daarom vertrekken veel mannen naar India om geld te verdienen. De christelijke organisatie United Mission to Nepal (UMN), partner van Kerk in Actie, stelt de vrouwen die alleen achterblijven in staat om zelf in hun onderhoud te voorzien. Door deelname aan zelfredzaamheidsgroepen kunnen ze bijvoorbeeld geiten fokken. Ook leert UMN hen hoe ze een moestuin moeten inrichten, zodat hun kinderen gezonder gaan eten.

Zondag 26 oktober: Diaconie en Hervormingsdag Samen de uitdaging aangaan. In een samenleving die steeds verder individualiseert, is het de kunst om te zien op welke wijze de rijkdom van de christelijke geloofstraditie gedeeld en beleefd kan worden. Deze collecte op Hervormingsdag is bestemd voor het synodewerk, waar de zaken besproken worden die alle gemeenten individueel en de kerk als geheel aangaan. ‘De synode geeft leiding aan het leven en werken van de kerk op haar verschillende arbeidsvelden en neemt ter hand wat het leven van de kerk in de wereld kan bevorderen’. In de synode zijn alle gemeenten in de Protestantse Kerk in Nederland vertegenwoordigd. Zij regelt oecumenische relaties, zendingswerk, werelddiaconaat en onderhoudt contacten met de overheid.

ZWO Kerk in Actie vraagt ons te bidden voor minderheden in het Midden-Oosten Heer, we bidden voor de bevolking van Noord Irak, Moslims, Christenen, Yezidi en leden van andere minderheden. Zij moeten vluchten voor hun leven nu het ISIS hen niet toestaat te blijven waar ze zijn en hun eigen leven te leiden. ISIS dwingt volledige overgave af op straffe van de dood. Meer dan honderdduizend mensen sloegen op de vlucht. Honderden vonden de dood. Heer ontferm u over hen want wij weten het niet meer. Wijs ons toch wegen om er ook voor hen te zijn. Amen.

Fair Trade week 2014 25 oktober-2 november Fair Trade week 2014. Genieten van fairtrade kan elke dag. Dat is helemaal niet moeilijk.

Er zijn 1.700 producten verkrijgbaar met het Max Havelaar keurmerk voor Fairtrade. En er zijn tal van supermarkten, winkels, horecagelegenheden, etc. die deze producten aanbieden. Als jij fairtrade producten koopt krijgen boeren in ontwikkelingslanden de kans om op eigen kracht te werken aan een betere toekomst. Maak ook een verschil met één keer per dag fairtrade.

Alafya Foundation Het is alweer maanden geleden dat u iets las in het kerkblad over de Alafya Foundation. Het leven in Ghana is niet minder gecompliceerd dan in ons land, ook in Ghana hebben veel jongeren geen werk en hoe kom je dan aan geld?

Van de diaconaal werker Over kwetsbaarheid ‘Ik zet mezelf altijd heel sterk en zelfverzekerd neer.’ vertelt een vrouw. ‘Dat is mijn natuur. Maar daardoor zagen mensen niet dat het heel slecht met me ging.’ We zitten in het Meester Geertshuis met een groep mensen, die last hebben van depressieve gevoelens. Hoe moeilijk het is om kwetsbaar te durven zijn, komt die middag een paar keer ter sprake. Aan iemands buitenkant zie je vaak niet dat iemand depressief is. Je hebt het niet over een gebroken been. Psychische klachten hebben invloed op de omgang met je omgeving, zo vertelt een andere deelnemer: ‘Ik wil er helemaal zijn voor mijn partner en mijn kinderen. Maar als ik depressief ben, ben ik vooral met mezelf bezig. Om te overleven.’

Bij het begin van de middag zit de groep nog wat apathisch bij elkaar. Te staren naar de koffie- en theekan en de kopjes. Naarmate de middag vordert, groeit de openheid, ervaringen worden gedeeld en er wordt naar elkaar geluisterd. We sluiten af met een oefening in mindfullness. Tegen de tijd dat we opstaan om te gaan, is de sfeer heel levendig geworden. Mensen hebben er wat aan gehad en kunnen weer verder.

‘Kwetsbaar durven zijn maakt je juist sterk’, zei iemand.

Als je kwetsbaar durft zijn zie je scherper wat waardevol is en kostbaar. En dat zijn misschien wel heel andere dingen, dan je successen en je feestjes die je op facebook zet. Ook je tekortkomingen en mislukkingen vragen om aandacht, en moet je een plek geven. De dingen die je nadrukkelijk niet op facebook zet. Daarvoor wil deze groep de ruimte bieden.

Ik moet denken aan de woorden van Okke Jager, die staan afgedrukt bij de ingang van psychiatrisch ziekenhuis Brinkgreven: Verraadt ons aller angst zich niet In wie het leven weerloos liet De glasglans stemt de blazer mild.

De kaarsvlam vormt de hand tot schild.

De krokus wijst beton zijn grens Hoe kostbaar is een kwetsbaar mens.

Hartelijke groet, Henk-Jan Gosseling Diacon.werker@pkn-deventer Het volgende gebeurde eind juli toen mijn zus Gerdy met haar man Moses geld had gehaald van de bank. Haar man neemt het meeste geld mee. Zelf gaat ze met de auto verder om boodschappen te doen voor o.a. het kinderhuis. Ze rijdt een klein stukje, voelt iets aan het stuur, staat stil, stapt uit en ziet dat ze een lekke band heeft.

Dan blijkt dat haar tas intussen uit de auto is gestolen en de band bleek met spijkers bewerkt te zijn, opzet. Paspoort, rijbewijs, alles is weg. Het is erg jammer van het geld maar je papieren weer terug krijgen via de ambassade en de rijksdienst voor het wegverkeer in Nederland, ik zal het u niet allemaal beschrijven. Gelukkig is er tegenwoordig een goede telefoonverbinding en dan kan er veel.

Twee weken na het gebeuren krijgt Moses een telefoon-

Diaconie

Zondag 19 oktober: Miramundo en de kerk Stichting Miramundo biedt financiële ondersteuning aan lokale projecten in Honduras om de lagere sociale lagen van de bevolking betere kansen te bieden. Momenteel houdt deze stichting zich bezig met het afronden van de bouw van een tweetalig (Spaans en Engels) middelbare school. Er is besloten tot de steun van dit project na het succes van de bouw van de Villa Verde basisschool. Ook wordt er hard gewerkt aan een Tourism Training Centre waar de leerlingen na de school basisvaardigheden op kunnen doen om de kansen op de arbeidsmarkt te vergroten. Tevens ondersteunt Miramundo een project op Roatan waar kinderen (en hun ouders) spelenderwijs kunnen leren lezen en schrijven in computerlokalen.

11

Diaconie

tje van het politiebureau in een dorp, 25 kilometer van hun woonplaats Sunyani. Wat blijkt dan? Een vrouw, op weg naar haar land om het te gaan bewerken, ziet iets liggen tussen de struiken. Ze raapt het op en ja, een tas.

Er zit wel wat in, het is vochtig en vuil, maar zij kan niet lezen en gaat ermee naar de dominee van haar dorp. Hij begrijpt wel iets en gaat naar de politie van het dorp. De politie doorzoekt de tas en vindt een brief met een telefoonnummer en op de achterkant de boodschappenlijst voor het kinderhuis. Het nummer wordt gebeld en deze persoon begrijpt van wie de tas kan zijn, door wat de politie hem vertelt want alleen het geld was verdwenen.

Een Nederlands paspoort en rijbewijs en een Ghanees rijbewijs, een boodschappenbrief zaten in de tas en hij was de timmerman die alle bedden voor het kinderhuis ooit had gemaakt. De vrouw heeft haar vindersloon gekregen, uiteraard. In een land waar zoveel jongeren geen scholing, geen werk hebben en geen uitkering, daar gebeuren dingen die niet kunnen. Laten we maar niet oordelen, want hoe zouden wij in die situatie van Ghana overleven? Ik zou hier veel meer over kunnen zeggen, maar dan heb ik een heel kerkblad nodig. Kijk ook op www.alafyafoundation.org. Giften kunnen we altijd gebruiken. Voor informatie: Elly Harleman van Noort, weharvano@zonnet.nl Zwerfkerk op de Brink De zwerfkerk staat donderdag 9 oktober van 11.30 tot 14 uur weer op de Brink. Het is een initiatief van mensen

12

Gemeente-ontmoetingsbijeenkomsten

Gemeente in beweging

Elk jaar worden er in onze gemeente zogenaamde groothuisbezoeken gehouden. U bent dan allen als gemeenteleden welkom in een klein verband bij iemand van de gemeente aan huis. Doel van deze bijeenkomsten is vooral elkaar ontmoeten en leren kennen. Ook wordt u weer bijgepraat over het reilen en zeilen van onze gemeente. De groothuisbezoeken zijn dus ‘gemeente-ontmoetingsbijeenkomsten’. Ze worden geleid door steeds een predikant en een ouderling en/of diaken. Vorig jaar werden alle gemeenteleden per sectie uitgenodigd, nu weer ‘stadbreed’. De bijeenkomsten worden voorbereid door de taakgroep pastoraat.

Als thema voor het groothuisbezoek dit jaar koos de taakgroep: Muziek verbindt, muziek van jou, muziek van mij.

Toelichting: Iedere kerkdienst begint met een intochtslied en ook inde rest van de dienst beleven we samen ons geloof door te zingen. Maar ook op andere momenten wordt gezongen en geeft een lied uiting aan de verbondenheid van mensen. Op nationale feestdagen zingen we met elkaar het Wilhelmus. Bij sportwedstrijden zingen supporters van een team uit volle borst het clublied.

Veel mensen hebben een favoriet lied. Een lied dat je fluit als je op een zonnige dag door de weilanden fietst, een lied dat je steun geeft als het tegenzit, een lied dat je herinnert aan een fijn moment of een dierbaar iemand of een lied dat je bepaalt bij waar jij met hart en ziel in gelooft.

uit verschillende kerken en uit het Meester Geertshuis.

Ons doel is om in contact met mensen te komen, om een glimlach op een gezicht te brengen, om een luisterend oor te bieden. Dit gebeurt mede door samen een schilderij te maken op de wand van de zwerfkerk (een caravan).

Dit onder het genot van een kop soep of een kop koffie.

Iedereen is welkom. De caravan staat geparkeerd aan de zijkant van de Waag, tegenover de bibliotheek.

Informatie: Henk-Jan Gosseling, diaconaal werker, 0646166193 of diacon.werker@pkn-deventer.nl Mikondo Als u dit leest en het bloembollenbestelformulier nog niet hebt ingeleverd, neem dan even per mail contact met me op of het nog kan. Als de totale bestelling rond is en we alle bollen opgehaald hebben, kan het inpakken beginnen zodat alle bestellers eind deze maand hun bollen kunnen ontvangen.

Hebt u de speciale Mikondo postzegel uitgave al? De zegels, frankeerwaarde 1 (0,64 cent), zijn te koop voor tien euro per velletje van tien zegels. Drie velletjes voor 25 euro. De winst gaat in de Mikondokas.

Met ongeveer drie euro per maand betaalt u alle leskosten voor een maand voor één leerling! Ons banknummer is ING NL37 INGB 000 93 94 095 t.n.v. Vrienden van Mikondo.

Meer informatie? Bel of mail Dewes van Lohuizen (0570621390, dewesvanlohuizen@hotmail.com) of kijk eens op www.mikondo.nl.

Soms hebben die liederen een duidelijke link met het geloof. In andere gevallen lijkt dat verband veel minder voor de hand liggend. U wordt gevraagd uw favoriete lied, of gewoon een lied dat u mooi vindt mee te nemen, als tekst op papier en het liefst, als dat kan, op een cd!

Data Groothuisbezoek (twee dagen met middag- of avondbijeenkomst) Oktober 29-10 14-16 uur of 20-22 uur 30-10 10-12 uur 31-10 14-16 uur November 4-11 14-16 uur of 20-22 uur 6-11 14-16 uur 11-11 20-22 uur 27-11 10-12 uur December 2-12 20-22 uur Graag aanmelden bij het Kerkelijk Bureau Kleine Poot 7, 7411 PE Deventer of kerk.bureau@pkn-deventer.nl of inschrijven op lijst op balie in kerk.

Bellen kan ook, van 9-12 uur naar het kerkelijk bureau, tel.nr. 0570 645962.

Wilt u s.v.p. vermelden: naam, adres, tel.nr, mailadres, en voor welke bijeenkomst.

Verder: of u u huis wilt openstellen voor een bijeenkomst. Ook graag opgave of u vervoer nodig heeft en/of of u mensen kunt halen/brengen.

-

Oktober 2014 Ma 6-10 20-22 uur. Min. 5, max. 10

personen. Vooraf opgeven.

Wereld en woorden (1):

Saar Hoogendijk Ma 20 20-22 uur

Wereld en woorden (2)

Saar Hoogendijk Wo 22 20-22 uur

Lezing over Etty Hillesum:

Nelleke Boonstra Zo 26 16.30-17.30 uur

Kerkcafé met Charles

Boissevain November 2014 Ma 3 20-22 uur

Wereld en woorden (3):

Saar Hoogendijk Zo 9 middag

Kunst in dialoog

Programma in kader

Week van de Dialoog.

Do 13 17.30-21 uur

Deventer in dialoog

Ontmoeting / samen eten Ma 17

Di 18

Wo 19 Ma 24

Di 25

Zo 30

20-22 uur Wereld en woorden (4): Saar Hoogendijk 11-13 uur (zelf brood mee, drinken wordt verzorgd) Broodje bijbel, Ingrid de Zwart Gemeenteavond 20-22 uur Kunst bij het kerkelijk jaar: Schilderijen bij Ruth Corja Menken-Bekius en Ingrid de Zwart 10-12 uur Overwinteren 16.30-17.30 uur Kerkcafé met Fatma Temiz Turkse miniaturen inspireren mij

richtheid en hoop, maar vraagt dan ook om het kennen van de (tekenen van de) tijd. Schrijvers, wetenschappers en visionairen belichten onze tijd en cultuur kritisch. Als commentatoren bij de tijd geven zij woorden aan de wereld en helpen zo ons denken op gang.

Tijdens deze avonden gaan we in gesprek over recente artikelen uit kranten en tijdschriften. Deze worden als voorbereiding van de avond door de deelnemers gelezen. De vaste vraag in de loop van het gesprek zal zijn: hoe klinkt de stem van geloof en bijbel hierin mee? Wat vraagt die van ons? Waarin schuilt hoop? Opgave is nodig zodat iedereen de artikelen van te voren kan krijgen en lezen. Opgeven kan bij ds. Saar Hoogendijk, t. 547 973. of ds.hoogendijk@pkn-deventer.nl Lezing over Etty Hillesum Woensdag 22 oktober van 20.00 tot 22.00 uur Nelleke Boonstra Etty Hillesum is een bijzondere vrouw. Dit jaar is het 100 jaar geleden dat ze is geboren, een goede reden om een avond in te vullen met haar levensvragen.

Ze heeft een levensvisie die het waard is te overdenken. Ze heeft in de tweede wereldoorlog bijzondere keuzes gemaakt. Als seculier Joodse werd ze ongevraagd heftig geconfronteerd met haar oorsprong door de Jodenvervolging door het Naziregime. Over de keuzes van haar, die diep doordringen in een menselijke ziel, willen we deze avond door denken. Na een korte inleiding volgt een gesprek aan de hand van een paar prangende vragen.

Uitgelicht B&O

Practisch:

Wereld en woorden Maandag 6 en 20 oktober, 3 en 17 november,20-22 uur ds. Saar Hoogendijk

Plaats en tijd De activiteiten vinden plaats in de Magistraatskapel of consistorie in de Lebuinuskerk, ingang Kleine Poot U bent vanaf 19.30 uur van harte welkom en kunt alvast genieten van een kopje koffie of thee.

Hoe duiden wij de tijd en de wereld waarin we leven eigenlijk? Het christelijk geloof is vol van toekomstge-

Aan- en afmelden Bij verplichte aanmelding staat dat vermeld bij activiteit. Ook verhindering graag doorgeven: BenO@pkn-deventer.nl of 0570 220 043. In de kerk liggen ook intekenlijsten.

Gemeente in beweging

Bezinning en Ontmoeting en kerkcafé

Uitgelicht Kerkcafé Charles Boissevain naar zijn aard bestemd te berusten Zondag 26 oktober.

Charles Boissevain, tiende generatie hugenoot en kind van twee geloven op één kussen (Eindhoven 1952), is vanaf 2002 directeur van de Deventer musea. Eind 2014 uit dienst en dan zal hij zijn aandacht richten op onderzoek en publicatie op Maritiem-historisch gebied.

Voordat hij vanuit Den Haag naar Deventer kwam, studeerde Boissevain economische geschiedenis en archivistiek en was hij conservator en hoofd Collecties bij het Nederlandse PTT Museum en het Maritiem Museum Rotterdam.

Je eigen ervaring en kennis van de geschiedenis van je familie, huis en directe leefomgeving, leren dat alles een voorgeschiedenis heeft en er dus niet zomaar is. Archieven en musea zijn daarbij behulpzaam en brengen structuur aan. Dit kan leiden tot het besef dat je leven zin heeft. Maar niet alles is zo weer te geven. Daar hebben we de beeldende en dichtkunst voor, bezinning en het goede gesprek.

Zondag 30 november Fatma Temiz Turkse miniaturen inspireren mij Zondag 28 december Corja Bekius Schilderijen, gedichten en een lied Waar, wanneer en hoe laat?

Elke laatste zondag van de maanden september tot en met april, van 16.30 tot 17.30 uur, in de Magistraatskapel van de Lebuinuskerk te Deventer, ingang onder de toren.

13

Geeente in beweging

Gespreksgroep Israël-Palestina Met enkele mensen ben ik vorig seizoen een gespreksgroep begonnen rond de vragen over de relatie IsraëlPalestina. Deze herfst wil ik hiermee doorgaan en het boek van Abraham Burg ‘De holocaust is voorbij’ samen bespreken. Abraham Burg was voorzitter van het Parlement in Israël (de Knesset). Zijn boek is een zeer persoonlijk verhaal waarin hij aan de hand van zijn eigen familiegeschiedenis (zijn ouders waren overlevers van Impressie Overzomeren met foto’s van Rosemarijn Mulder en Willemien te Bokkel

de holocaust) bepleit dat Israël Hitlers giftige erfenis achter zich moet laten. Alleen dan is vreedzaam samenleven met de Arabische buren mogelijk en alleen dan is er toekomst voor Israël. We komen voor de eerste keer weer samen op donderdag 9 oktober bij mij thuis op Kerkstraat 8.

Als je mee wilt doen graag even een berichtje naar: walpot@ziggo.nl of 616706.

Ies Walpot Overzomeren 2014 ‘Ik ben zo blij dat overzomeren weer begint’, zegt een mevrouw vlak voor de zomer. Inmiddels kleuren de blaadjes en is overzomeren 2014 voorbij. Donderdag 4 september is de laatste activiteit. Ik ga iedereen langs met de volgende vraag: ‘Als ik zeg: overzomeren 2014, wat zegt u dan?’

14

Uit veel reacties blijkt het dat het samenkomen, het omzien naar elkaar, de goede sfeer, met elkaar gezelligheid ervaren, luisteren naar verhalen, samen iets doen, uitstapjes ondernemen, koffie met iets lekkers: al die dingen maken overzomeren tot overzomeren. Overzomeren begon met koffie met iets lekkers en werd geopend door ds. Saar.

Van het programma komt bij veel deelnemers de dagtocht naar Orvelte als eerste naar boven: een geweldige dag; lekker rondsjouwen in je eigen tempo en winkeltjes kijken; ‘’k zag een mooie jumper, maar helaas niet in mijn maat. Iemand zei: ‘Ik was nog helemaal niet weg geweest en ik voelde me zó uit’! De Verborgen Tuinen in Voorst zijn een ware belevenis en Bert Loman vertelt hoe ze zijn ontstaan en hoe hij van allerlei materiaal uit de natuur prachtige kunst maakt. Maar ook samen dingen doen zoals ‘koken met Marco’ en kerstkaarten maken, worden gewaardeerd. Al bezig zijnde ontstaan er gesprekken en leer je nieuwe mensen kennen. Het steenhakken was gezellig: dat het pijpenstelen regende en het dak wat lekte, mocht de pret niet drukken.

Overzomeren werd afgesloten met een – door ds. Ingrid ons allen toegewenste ‘vreedzame’ – lunch.

Over de organisatie is er niets dan lof: ‘je moet de naam van Gerri noemen hoor!’ En: ‘alle lof voor de mensen die dit voor ons organiseren.’ Het programma was afwisselend en heel goed verzorgd; alles wat nodig was, was er.

Voldoende papier bijvoorbeeld en scharen om de kerstkaarten te maken.

En van de organisatoren hoorde ik dat het ‘voor hen ook een groot succes was, dat ze genieten van al die blijde gezichten en als team veel voorpret hebben’. Er zijn al weer plannen voor overzomeren 2015. ‘Want als je overzomeren gedaan hebt, dan kun je er in de winter weer tegen, want de warmte van de ontmoetingen neem je het hele jaar mee.’ Maar... zo lang hoeft u dit keer niet te wachten, want: in de donkere dagen van de winter komt er ‘Overwinteren’!

Willemien te Bokkel

Wim Harleman Hij is een mensenmens. Dat merk je zo als je met de rijzige dominee praat over zijn werk. Het plezier dat hij schept in het vertellen over ontmoetingen met mensen, over de reacties die hij soms krijgt op zijn preken her en der in het land, is voelbaar. Wim Harleman (bijna 73 jaar) was jarenlang dominee met hart en ziel. De laatste jaren bezocht hij bewoners van verzorgingshuis Humanitas in Keizerslanden. Binnenkort stopt hij ermee: hij voelt de ‘zwaarte van het ouder worden’ en vindt zichzelf niet meer zo ‘vief en energiek ‘ als vroeger.

‘Kijk’, wijst hij naar een schuurtje in de betegelde achtertuin, ‘hier ga ik straks weer meer tijd doorbrengen.’ Stenen bewerken is al lange tijd een passie van Harleman: in het zelf ontworpen piepkleine atelier staat alles wat hij daarvoor nodig heeft. Hij laat me wat voorbeelden zien: gestileerde vormen in albast en het zachtere speksteen. Och, hij zal weer een nieuwe structuur vinden in zijn leven, daarvan is hij overtuigd. Samen met zijn vrouw Elly steden als Berlijn bezoeken en wandelen.

Toch zal hij de regelmatige gang naar Humanitas zeker gaan missen. ‘Het contact met de mensen daar was altijd goed, ik heb het met plezier gedaan. Ik sprak mensen die veel hadden meegemaakt in hun leven en ik merkte dat ze het waardeerden dat ik openstond voor hun ervaringen. Ondanks dat ik dominee was, waren ze vaak blij dat ik hen opzocht en een belangstellende gesprekspartner wilde zijn. Het vertrouwen dat mensen in mij hadden heb ik altijd zeer op prijs gesteld.’

Dat vertrouwen was er niet vanaf het begin, herinnert Harleman zich. ‘Toen mijn vrouw en ik hier zestien jaar

geleden naar Deventer kwamen, stond de stad bekend als het Moskou aan de IJssel. Dat gold ook voor Humanitas. Het was een ‘rood huis’. In verkiezingstijd waren de ramen helemaal rood van aanplakbiljetten van linkse partijen. Er waren mensen die lid waren van de Blauwe Knoop en socialistische verenigingen ‘tot verheffing des volks’. Sommigen moesten echt niks van de kerk hebben.’ Vaak ontstond er toch een band met de ‘verstokte socialist of communist’ als ze merkten dat Harleman oprecht geïnteresseerd in hun leven was. ‘Dan zeiden ze: Goh, hij begint niet eens over de kerk te praten. Ik vond altijd: ik ben wel dominee maar ik kom niet als dominee.

Ik wilde de kerk niet zo nadrukkelijk binnen brengen. Ik heb ervaren dat het mensen goed deed dat ik als dominee contact met ze opnam, juist ook als ze het moeilijk hadden. Dat ik er probeerde te zijn voor ze. Niet om preken te houden, al sprak ik wel eens over het Evangelie en al bad ik ook wel eens met mensen.’

Harleman, die zijn theologische studie deed aan de Leidse Universiteit, werd dominee in de hoogtijdagen van de kerk. Binnen de protestantse gemeenschap waren veel richtingen: van vrijzinnig tot zeer orthodox en de kerken zaten nog vol. Hij ging voor in heel wat hervormde dorpsgemeenten: van Nederhorst den Berg, via Willemsoord in de kop van Overijssel, Kerkdriel aan de Maas tot Westmaas ten zuiden van Rotterdam in de Hoeksche Waard.

Toen hij nog maar net een jaar als voorganger aan de slag was, trof een virusinfectie hem in zijn ogen. Hij zou blind worden en revalideerde ruim een jaar. Het betekende een ommekeer in zijn leven en ook in zijn loopbaan.

‘Ik moest ineens alles uit mijn hoofd doen, de kerkdienst, de kerkenraad, de catechisatie.’ Hij slaagde erin zich aan te passen aan de nieuwe situatie. ‘Ik pakte alles aan en ontdekte dat je nog veel gewoon wel kunt doen ook al ben je blind.’

En het had zelfs een voordeel in zijn pastorale contacten, ervoer hij. ‘Mensen ontdekten dat ik in gesprekken niet zomaar wat zei. Ze zagen natuurlijk dat ik dingen had meegemaakt in het leven. Dat ik met een handicap had leren omgaan. Op die manier kon ik ook van betekenis zijn voor hen.’ Hij vond het spijtig dat hij als gevolg van zijn blindheid in de ondersteuning van mensen het vooral van het gesproken woord moest hebben. ‘Een paar keer zijn mijn vrouw en ik met catechisanten vanuit Zeeland gaan kamperen op Schiermonnikoog. Dat eiland kende ik van vroeg toen ik nog kon zien dus dat durfde ik wel met ze aan. Ik was alleen wel minder flexibel en minder mobiel met mijn handicap. Dat was wel jammer.’ Nu zestien jaar geleden zette hij er op 57-jarige leeftijd een punt achter: het bestaan van een dominee van de dorpskerk werd hem – in combinatie met zijn visuele handicap – te zwaar. Elly en Wim zochten een nieuwe start en na een zorgvuldige afweging tussen Deventer en Culemborg, streken ze neer in Deventer. Harleman verlangde er naar pastoraal werk te doen, als vrijwilliger, in een verzorgingshuis en Humanitas had behoefte aan een ‘geestelijk raadsman’.

Naast zijn werk in het verzorgingshuis preekt Harleman van tijd tot tijd in gastgemeenten en in zijn oude gemeenten maar ook dat wil hij gaan afbouwen. ‘Mijn energie wordt minder en om een preek goed voor te be-

Van mens tot mens

‘Wat beweegt de mens achter’

15

Van mens tot mens

reiden moet ik steeds langer de boeken induiken. Mijn blindheid hindert me daarbij: ik ben gewoon minder snel dan een ander.’

Het ambt van dominee is veranderd, zeker als je het vergelijkt met de naoorlogse tijd, vindt Harleman. In de jaren vijftig keken mensen op tegen de dominee. Diens gezag was vanzelfsprekend. Mensen kregen de waarheid van bovenaf over zich uitgestrooid en dat was het. Dat pastorale wat je nu veel meer ziet, de gelijkwaardigheid tussen dominee en gemeentelid, dat was er toen niet zo.’

Nu moet een voorganger eerder aantonen dat hij in staat

is een pastorale relatie met zijn gemeente aan te gaan.

Dat spreekt Harleman veel meer aan. ‘Ik hou niet van vergaderen. Veel liever deed ik de pastorale contacten.

Ik vind het mooi om in preken en gesprekken het leven onder woorden te brengen. ‘ Binnenkort gaat hij persoonlijk afscheid nemen van ‘zijn’ bewoners in Humanitas. Met een enkele houdt hij nog contact. ‘Iemand van 103 jaar oud met wie ik goed kan opschieten wil heel graag dat ik haar ga begraven. Dat doe ik natuurlijk.’

Anne Marie van der Kolk

Renovare De bijbelgespreksgroep komt bijeen op de donderdagochtend van 9 en 23 oktober van 09.30-11.00 uur in een zaal van de Grote Kerk.

ter (Grote of Lebuinuskerk).

In veel kerken die aangesloten zijn bij het Coventry-netwerk hangt het zgn. Cross of nails, een kruis van spijkers, die oorspronkelijk uit het dak van de verbrande kathedraal in Coventry komen maar een nieuw leven hebben gekregen als betekenisdragers van hoop. Een afbeelding van dit kruis treft u aan op de voorkant van het Deventer boekje met de orde van dienst voor het Coventry-gebed.

Het Coventrygebed is een voor iedereen toegankelijk oecumenisch middaggebed voor vrede en verzoening. In de meeste kerken en centra die tot de Coventry- gemeenschap behoren vindt het elke vrijdagmiddag plaats. Een wekelijks gebeuren waarbij men zich verbonden weet met al die plaatsen over de hele wereld, waar (vaak op dezelfde tijd) gebeden wordt.

Ook in Deventer wordt dit gebed elke vrijdag gehouden van 12.15-12.30 in de Magistraatskapel van de Lebuinuskerk, bij toerbeurt geleid door een vrijwilliger uit een van de betrokken kerken en soms door een predikant/pastor. De Bijbellezing wordt ontleend aan het leesrooster van Taizé.

Muziek is er soms in de vorm van pianospel of een ander instrument, vaak wordt een cd afgespeeld en soms wordt er door (een van de) aanwezigen zelf gezongen.

Een aantal ’lezers’ van de Deventer Coventrygroep gaat met enkele andere leden van onze gemeente en een groepje uit Middelburg van 23-26 september op pelgrimage naar Coventry om daar in en rond de kathedraal een boeiend programma te volgen. Ook wordt bezien of de Lebuinuskerk in aanmerking komt voor een cross of nails. De ‘pelgrims’zijn: Willemien te Bokkel, Tonny Scholten, Joke en Dirk Horstman, Jan en Anneke Smits en ds. Ingrid de Zwart. Zij zullen de getijdendiensten in de kathedraal bijwonen en deelnemen aan een kennismakingsprogramma met de ‘Dean’, de geestelijke die speciaal voor het vrede en verzoeningsprogramma’s is aangesteld. Alle groepen die tegelijk met de Deventer commissie zijn gearriveerd zullen in twintig minuten wat vertellen over hun stad en hun werk daar. Een verslag hiervan vindt u in het novembernummer.

Gebedsgroep De gebedsgroep komt wekelijks bijeen op dinsdagochtend van 09.30-10.30 uur in het Open Hof. Wij doen voorbede, bidden, danken, en prijzen de Heer voor personen en zaken binnen en buiten de kerk.

16

Magistraatvieringen Dit najaar worden de magistraatvieringen hervat. Dit zijn laagdrempelige vieringen in de magistraatskapel van de Lebuinuskerk, bedoeld voor zoekers en vinders, voor mensen van straat en kerk. Er is ruimte voor stilte, tekst, gesprek, gebed en dans. Na afloop drinken we wat en is er gelegenheid voor ontmoeting.

De komende data zijn de zondagen 26 oktober en 30 november, van 15.00 uur tot 15.45 uur.

Kerk in de stad

Coventrygebed Coventryberaad Nederland en de pelgrimage vanuit Deventer naar Coventry De Tweede Wereldoorlog is lang geleden, maar de herinnering aan oorlog is een zaak van elke dag. En voor velen is de beleving van oorlog een ervaring van vandaag. De wonden van geweld en terreur van toen worden steeds weer opgehaald. Tijd heelt veel wonden, de gedachtenis aan gisteren kan mensen vandaag ook op andere sporen brengen. Vanuit de gemeenschap rondom de verwoeste kathedraal van Coventry heeft men al snel na de 2e Wereldoorlog contact gezocht met verwoeste steden in Duitsland. Daaruit is een netwerk ontstaan van zo’n 170 kerken over de hele wereld. Ook in Deventer is een actieve Coventry-groep.

De centra die aangesloten zijn hebben zich tot taak gesteld te participeren in werk dat zich richt op het bewerkstelligen van vrede en verzoening. In Europa richt de aandacht zich o.a. op het creëren van een leefbare veelkleurige interreligieuze samenleving en verbindt men zich met probleemsituaties in de tweede en derde wereld. In Deventer droeg de Coventyrygroep o.a. de interreligieuze dienst met bisschop Tutu in de vredesweek 2012. Deelnemende kerkgemeenschappen in Deventer zijn: de Geloofsgemeenschap Het Penninckshuis (Doopsgezinde en Remonstrants), R.K parochie van de H. Lebuinus (Broederenkerk), Prot. Gemeente te Deven-

Passage Maandag 13 oktober a.s., onze tweede bijeenkomst van het nieuwe seizoen, komt mw. E.v.d.Nouland uit Den Bosch van de Stichting Religieuzen tegen vrouwenhandel spreken over: mensenhandel, loverboys en uitbuiting. Dat lijkt mogelijk een zwaar onderwerp, maar het is

Zie ook pagina 6!

Lebuinus Orgeldag Zondag 12 oktober 2014

Grote of Lebuinuskerk Deventer Programma

12.00 uur 12.30 uur 13.30 uur 14.00 uur 15.00 uur

Openingsconcert op drie orgels Workshop improvisatie voor kinderen Rondleiding voor jongeren Rondleiding voor iedereen Mogelijkheid tot bespeling

Toegang gratis Meer informatie en opgave op onze website:

www.lebuinusconcerten.nl

Gedenk een geliefde overledene op de dag voor alle zielen in de Grote of Lebuinuskerk Zaterdag 1 november 11.00 – 20.30 uur Niemand vergeet een dierbare overledene. Of het nu kort geleden of jaren terug is, velen onthouden de sterfdag van een geliefde. Mensen met een religieuze binding hebben daarvoor gezamenlijke rituelen op Allerzielen of Eeuwigheidszondag. Maar ook voor wie niet bij een kerk is aangesloten, is het fijn om alleen of met anderen stil te staan bij degenen die we moeten missen. Waar kan dat beter dan in de ruimte van de eeuwenoude Grote of Lebuinuskerk in het hart van Deventer? Daarom staat de kerk op zaterdag 1 november van 11.00 u. tot 20.30 open voor iedereen die iemand wil gedenken. Er is gelegenheid om een kaarsje aan te steken, even te zitten en te mijmeren, of iets in een gedenkboek te schrijven, dat bewaard zal blijven in de crypte van de kerk. Vanaf 16.00 uur wordt op elk heel uur een gedicht voorgedragen, gevolgd door een kort muzikaal intemezzo. Ingang Grote Kerkhof, onder de toren, toegang gratis, kaarsjes vijftig cent, grotere kaarsen één euro.

Concert DVE t.g.v. Allerzielen Het Deventer Vocaal Ensemble, onder leiding van Klaas Stok, brengt op zondag 2 november met het Concerto d’Amsterdam om 15.00 uur een bijzonder najaarsconcert in de Broederenkerk in het kader van Allerzielen. In dit concert staan twee werken centraal die aansluiten bij dit thema, maar vanuit een heel verschillende muzikale traditie.

Programma: Requiem – Maurice Duruflé

Colum Meester Geertshuis Verwondering in Lourdes Door de inspirerende verhalen over Lourdes van mijn collega van de Herberg van Ars werd ik enthousiast voor het idee van een pelgrimsreis er naar toe. Eerder bespeurde ik bij gasten de wens om ooit Lourdes te zien. Mijn collega en ik werkten het plan uit. Het zou een reis naar Lourdes én een innerlijke reis worden voor de deelnemers. De Lions IJsselvallei wilden ons sponsoren. Ook werd er toestemming gevraagd om te mogen verblijven op Cité St. Pierre, een complex dat ooit is opgezet als logeerverblijf voor de armen. Na een vijftal interessante voorbereidingsbijeenkomsten was het zover. Op de dag van vertrek stonden we met zeventien pelgrims en ieder die ons uitzwaaide rond een versierde kaars en baden het Onze Vader en luisterden naar een zegenwens. Ieder met onze eigen intenties, en in onze harten de namen van hen voor wie we een kaars zouden opsteken. Na twee dagen reizen reden we door Lourdes, de schreeuwende neon winkelreclames en met hotels volgepropte straatjes leken niet veel goeds te voorspellen. Maar toen arriveerden we op het Cité St Pierre. We werden met koffie en thee hartelijk verwelkomd in ons paviljoen. We keken uit op de heiligdommen van Lourdes, vanaf ons glooiende en groene terrein. Bij het ontbijt waren naast ons nog een grote Roma familie, Italiaanse gehandicapte kinderen met begeleiders en Ierse pelgrims te gast. We ontdekten de rest van de week het bijzondere van Lourdes. Is Maria er verschenen? Is Lourdeswater geneeskrachtig? Verdwijnt je ziekte na de handoplegging van de bisschop?

Dat zijn vragen van het hoofd, en niet de vragen van het hart. Het wonder van Lourdes was voor mij: het troostende van de plek van de grot van de verschijningen waar zo velen met hun zorgen en verdriet bidden, de tijd om te delen wat deze reis bij ieder opriep: geloofen zingevingsvragen, het water dat verkwikte, het plezier wat we hadden. Maar ook de kerkdiensten die we volgden, het genieten van de overweldigende bergen, de kaarsen die we brandden. In de indrukwekkende lichtprocessie ontroerde het me dat generaties lang uit de gehele wereld mensen zingend en biddend hun kaarsje bij het Avé Maria hoog de lucht insteken. Wees gegroet Maria. Moge de genade van God die zij heeft ervaren op ons allen afstralen. God is met ons.

Ceciel Funnekotter Reageren? ceciel@meestergeertshuis.nl Gottes Zeit ist die allerbeste Zeit, BWV 106 (Actus Tragicus) – J.S. Bach Kaarten: vanaf maandag 29 september via www.deventervocaalensemble.nl en Boekhandel Praamstra: 0570675925 en voor aanvang van het concert in de Broederenkerk Broederenkerk, zondag 2 november 2014 15.00 uur (14.45 uur kerk open) Prijzen: in de voorverkoop: www.deventervocaalensemble.nl 27,50; in de kerk: 5 30; CJP en donateurs: 5 25; kinderen t/m 12 jaar: 5 10.

Zie verder: www.deventervocaalensemble.nl

Kerk in de stad

wel een feit dat in onze maatschappij deze zaken er zijn, en misschien meer dan we vermoeden.

En daarom is het goed om er over te horen. We komen bij elkaar in het Open Hof aan de Karel de Grote Laan 361, en we beginnen om 19.45 uur! Gasten, belangstellenden zijn altijd van harte welkom. Namens het bestuur: Elly Harleman van Noort, tel. 632720.

17

Maagdenburgstraat 20a, 7421 ZC Deventer tel. 0570-634455, info@paulhardonk.nl, www.paulhardonk.nl

Wij zijn er voor u als u ons nodig heeft.

18

Twelloseweg 8 Twelloseweg 8 7419 BJ Deventer 7419 BJ Deventer telefoon 0570 - 612273 telefoon 0570 - 612273 fax 0570 - 618025 www.tenkate-deventer.nl fax 0570 - 618025 info@tenkate-deventer.nl www.tenkate-deventer.nl info@tenkate-deventer.nl

In rust en stijl afscheid nemen.

Dat kan 24 uur per dag, 7 dagen per week in ons uitvaartcentrum.

Monuta Spaans Telefoon: 0570 - 62 04 90 (24 uur per dag, ook in het weekend) Mr. H.F. de Boerlaan 63a, Deventer

DĂŠ uitvaartondernemer voor Deventer en omstreken.

Tot uw dienst: Herman Bakker en Bas de Weerd

0570 - 60 66 44

(dag en nacht bereikbaar)

Kantoor: Hoge Rij 103 - 7413 WX DEVENTER - info@hermanbakker.nl - www.hermanbakker.nl

www.monuta.nl Ook als u niet of elders verzekerd bent.

Lachend naar de tandarts!

Zorg in de regio 0570-687484 www.salland.nl info@salland.nl Twelloseweg 8 Twelloseweg 8 7419 BJBJ Deventer 7419 Deventer telefoon 0570 - 612273 telefoon 0570 - 612273 fax 0570 - 618025 www.tenkate-deventer.nl fax 0570 - 618025 info@tenkate-deventer.nl www.tenkate-deventer.nl info@tenkate-deventer.nl

De praktijk is op werkdagen geopend van 8:00 tot 17:00. Voor het maken van afspraken zijn wij bereikbaar van 8:00 tot 12:30. Wij beschikken over ruim voldoende HAGENBEEK gratis parkeergelegenheid. tandartsen

Holterweg 108/c 7429 AH Colmschate | (0570)799055 info@hagenbeektandartsen.nl | www.hagenbeektandartsen.nl

Wilt u ook adverteren in de Wervel?

Graag. Neem even contact op met kerk.bureau@pkn-deventer.nl

Met kennis en respect

19

de duurzame totaalinstallateur • Klimaatbeheersing

• Railinfra, Liften

• Elektrotechniek

• Energieconcepten

• Technisch beheer

• Medische gasinstallaties

• Brandbeveiliging

• Grootkeukentechniek

• Gebouwautomatisering

• ICT, Telecom, Agro

• Beveiliging en telematica

• Zwembaden en wellnesscenter techniek

www.vdi.nl

Nieuwe Oppassers gezocht !

De oppasdienst zit dringend verlegen om nieuwe oppashulpen! Wie geeft ook de jonge ouders in onze gemeente de kans geregeld de kerkdienst mee te vieren?

Dat kan wanneer ook anderen in onze gemeente af en toe ingeroosterd zouden willen worden om eens op de kleintjes te passen. U kunt in de oppasruimte de dienst (toch een beetje) volgen tussen de bedrijven door via de

tv en er wordt altijd een rooster gemaakt waarin u met twee personen op de kinderen past. Vele handen maken licht werk, hoe meer mensen zich aanmelden hoe leuker het wordt voor iedereen van jong tot oud in onze kerk!

U kunt zich opgeven bij ds. Ingrid de Zwart of bij de roostermaakster Maaike Leenen, maaikeleenen@hotmail.com

Vieringen oktober 2014

ZONDAG 5 OKTOBER Grote of Lebuinuskerk 10.00 uur ds. S. Hoogendijk 19.00 uur vesper met DVE Schalkhaar Park Braband 10.00 uur ds. ds. T. Plattje Colmschate Ichtuskerk 10.00 uur ds. M. Nijveld Diepenveen Dorpskerk 10.00 uur ds. Henk Spit St. Jozef Verpleeghuis 10.30 uur ds. Anna van der Maas Groote & Voorster 11.15 uur mw. J. Heys PW Janssen 10.00 uur mw. Eugénie Tulleken

Diepenveen Dorpskerk 10.00 uur ds. A. Zaal St. Jozef Verpleeghuis 10.30 uur ds. E. Everts Groote & Voorster 11.15 uur mw. Eugénie Tulleken PW Janssen 10.00 uur ds. Martin de Vlas VRIJDAG 24 OKTOBER Woonzorgcentrum St. Jurrien 19.00 uur ds. Saar Hoogendijk Heilig Avondmaal Woonzorgcentrum Bloemendal 10.30 uur mw. Eugénie Tulleken

Schalkhaar Park Braband 10.00 uur ds. ds. C. de Gooijer Colmschate Ichtuskerk 10.00 uur ds. W. Meijles Diepenveen Dorpskerk 10.00 uur ds. Henk Spit Heilig Avondmaal St. Jozef Verpleeghuis 10.30 uur ds. Anna van der Maas Groote & Voorster 11.15 uur drs. Jenny Mooij PW Janssen 10.00 uur mw. Eugénie Tulleken

ZONDAG 26 OKTOBER VRIJDAG 10 OKTOBER Woonzorgcentrum St. Jurrien 19.00 uur mw. Eugénie Tulleken Woonzorgcentrum Bloemendal 10.30 uur mw. Jeanette Woets ZONDAG 12 OKTOBER

20

Grote of Lebuinuskerk 10.00 uur ds. S. Hoogendijk Schalkhaar Park Braband 10.00 uur ds. ds. R. van Oosten Colmschate Ichtuskerk 10.00 uur ds. W. Meijles Diepenveen Dorpskerk 10.00 uur ds. Weijenberg St. Jozef Verpleeghuis 10.30 uur pastor J. Egberts Groote & Voorster 11.15 uur pastor Hans Dijkman PW Janssen 10.00 uur ds. Martin de Vlas VRIJDAG 17 OKTOBER Woonzorgcentrum St. Jurrien 19.00 uur ds. Ingrid de Zwart Woonzorgcentrum Bloemendal 10.30 uur ds. Ingrid de Zwart Woonzorgcentrum Sparrenheuvel 19.00 uur mw. B. van Halsema ZONDAG 19 OKTOBER Grote of Lebuinuskerk 10.00 uur ds. I. de Zwart, Heilig Avondmaal, m.m.v. Lebuinuscantorij Schalkhaar Park Braband 10.00 uur ds. ds. J. Wiegers Colmschate Ichtuskerk 10.00 uur ds. J. Mol

Grote of Lebuinuskerk 10.00 uur ds. H. Marsman Schalkhaar Park Braband 10.00 uur ds. ds. T. Plattje Heilig Avondmaal Colmschate Ichtuskerk 10.00 uur ds. E. Fokkema 19.00 uur Cantorijvesper Diepenveen Dorpskerk 10.00 uur ds. Henk Spit St. Jozef Verpleeghuis 10.30 uur pastoor H. Brummelhuis Groote & Voorster 11.15 uur pastor Hans Dijkman PW Janssen 10.00 uur mw. Gerry Pols VRIJDAG 31 OKTOBER Woonzorgcentrum St. Jurrien 19.00 uur mw. Eugénie Tulleken Woonzorgcentrum Bloemendal 10.30 uur ds. H. van de Steeg Woonzorgcentrum Sparrenheuvel 19.00 uur ds. Henk Spit Heilig Avondmaal Zaterdag 1 november Allerzielen 11.00 uur tot 20.30 uur Lebuinuskerk open voor iedereen die iemand wil gedenken. Vanaf 16.00 uur wordt op elk heel uur een gedicht voorgedragen.

ZONDAG 2 NOVEMBER Grote of Lebuinuskerk 10.00 uur ds. S. Hoogendijk m.m.v. Lebuinuscantorij 19.00 uur Vesper in de Lebuinuskerk

U bent ook dagelijks welkom in de stilte van de crypte; een ruimte voor rust, bezinning en meditatie.

Iedere vrijdagmiddag: Coventrygebed, oecumenisch middaggebed in de Lebuinuskerk van 12.15-12.30 uur.

Elke woensdagavond om 19.00 uur bij de Broederenkerk (Broederenstraat 18) een oecumenisch avondgebed in de sfeer en traditie van Taizé.

Zie ook: www.pkn-deventer.nl www.facebook.com/PGDeventer www.facebook.com/JeugdkerkPGD www.facebook.com/ diaconiedeventer Inleverdatum kopij voor het volgende nummer van november: uiterlijk zaterdag 11 oktober 2014 per mail: kerkblad@pkn-deventer.nl