Wervel nov. 2016

Page 1

Kerkblad van de Protestantse Gemeente Deventer

Wervel Jaargang 7 | nummer 8 | november 2016

10. De voorzitter van de kerkenraad Sinds Pinksteren is Tiemen van der Kolk voorzitter van de kerkenraad. In deze Wervel een kennismaking met hem. Wat is zijn achtergrond, hoe ziet hij zijn rol als voorzitter en wat beweegt hem?

12. God in de mystiek

13. Zichtbaar in Keizerslanden

Mystiek bevat concrete, innerlijke ervaringen met God. Mystiek kan een mens op weg helpen. Op maandag 21 november de eerste van een serie avonden voor geïnteresseerden in de mystieke beleving van God.

Het Open Hof was voor de fusie op verschillende manieren ‘present’ in de wijk. Dat wilde een aantal mensen niet zo maar loslaten. Zij wilden als kerk verbinding blijven zoeken met mensen uit de wijk. Dat leidde tot het fotoproject ‘Zichtbaar in Keizerslanden’.


Colofon

Wervel is een uitgave van de Protestantse Gemeente te Deventer.

Van de redactie

www.pkn-deventer.nl info@pkn-deventer.nl

Dit jaargetijde heeft een ambivalent karakter. Het is een somber jaargetijde. De dagen worden korter, het is vaak nat of mistig en de bladeren vallen. Maar voor de bladeren vallen nemen ze prachtige, warme kleuren aan. Veel bossen zijn dan op hun mooist. Net als het zonlicht. Het is ook het jaargetijde van de dankdag voor gewas en arbeid. Wij doen daar als binnenstadskerk niks mee, maar dat belet ons niet om daar de foto op de voorpagina aan te wijden. Het kerkelijk jaar loopt ten einde maar wordt direct gevolgd door Advent, het feest van het komende Licht. Dit jaar is de herfst ook een seizoen met opmerkelijk veel prachtige muziek in de Lebuinuskerk, meestal muziek met een religieuze achtergrond. Gaat u maar na: de Messiah van Händel en concerten van het Reger-festival. En in december Bachs Weihnachtsoratorium en een heel bijzondere uitvoering van Bachs meesterwerk de Hohe Messe, door toptalenten uit Nederland en de USA, onder leiding van de vermaarde Bach-specialist Ton Koopman, een concert dat zij ook in Boston en New York spelen. Ook treedt in december Herman van Veen op in onze kerk, met een programma geïnspireerd op zijn geluksgevoel als klein jongetje toen hij mocht zingen in de kersttijd. Prof Paul Scheffer houdt een lezing over Nederland als pluriforme samenleving. Dat is zoals wij het graag zien: de Lebuinuskerk als centrum voor cultuur en religie. Dat het Deventer Ziekenhuis, in navolging van Auping, de Lebuinuskerk heeft gekozen voor een dag voor vrijwel het hele personeel geeft aan dat ook de Deventer samenleving het kerkgebouw steeds beter weet te vinden. Onze koster (zie zijn bijdrage op blz. 7) is er maar druk mee. De Lebuinuskerk is een kostbare kerk. In beide betekenissen van het woord. Het moedige besluit van onze kerkenraad in 2012 om de Lebuinuskerk aan te houden blijkt goed uit te pakken. Zondags wonen steeds meer mensen de kerkdiensten bij, meer dan voorheen in de drie kerken samen. En het gebruik van de monumentale, centraal in de stad gelegen ruimte voor andere passende doeleinden neemt elk jaar toe. Dat hebben wij als eigenaar van de kerk financieel ook hard nodig. Er is veel om dankbaar voor te zijn. De redactie

Grote of Lebuinuskerk Bezoekadres: Grote Kerkhof 42 Deventer Postadres: Postbus 425, 7400 AK Deventer Koster: Marco Heemskerk tel. (0570) 612 548 koster@pkn-deventer.nl Kerkelijk Bureau Kleine Poot 7 7411 PE Deventer Geopend: maandag, woensdag en vrijdag van 09.00 tot 12.00 uur tel. (0570) 645 962 kerk.bureau@pkn-deventer.nl Diaconie Postbus 587, 7400 AN Deventer diaconie@pkn-deventer.nl Bankrekeningen kerk: NL13 INGB 0000 8727 86 diaconie: NL03 RABO 0377 7129 57 wijkkas: NL23 INGB 0006 7299 51 Predikanten Spreekuren in de Lebuinuskerk tel. 614 986. Ds. Ingrid de Zwart vrijdag van 10.00-12.00 uur na afspraak. Ds. Saar Hoogendijk: op afspraak. Ds. Ingrid de Zwart tel. privé (0570) 618 328 ds.dezwart@pkn-deventer.nl Werkdagen: ma. t/m vr. (behalve ma. na zondagsdienst) tel.: ma. t/m do. 9.00-9.30 uur Ds. Saar Hoogendijk tel. privé (0570) 547 973 ds.hoogendijk@pkn-deventer.nl Werkdagen: ma. t/m vr. (behalve ma. na zondagsdienst) tel.: di. t/m vr. 9.00-9.30 uur Redactie Thilde de Haan Mark Rozema Gerard Sizoo Hannie v.d. Bovenkamp-van Schie Anne Marie van der Kolk ds. Saar Hoogendijk kerkblad@pkn-deventer.nl Ontwerp, foto’s en opmaak Roely Oldenhuis, ROI Deventer wervel@pkn-deventer.nl Drukwerk De Printhut, Deventer Inleverdatum kopij voor het nummer van december/januari: uiterlijk zaterdag 12 november per mail: kerkblad@pkn-deventer.nl

Herfst

Inhoud   3 Uit de praktijk   4 Bij de diensten   5 Binnen onze PGD   5 Jeugd   6 Van de predikanten   6 Klaar Hovinga met pensioen   6 Stage – even voorstellen   7 Gemeenteavond   7 Van de kerkrentmeesters   7 Van de koster   8 Diaconie   8 Fair Trade   8 ZWO   9 Met naam en toenaam

10 Van mens tot mens: Tiemen van der Kolk 12 Gemeente in beweging en Kerk in de stad 12 God in de mystiek 12 2017: 500 Jaar reformatie 12 Overwinteren 2016-2017 13 ‘De SEL’: St. Exploitatie Lebuinus 14 Lebuinuslezing 2016 14 Max Reger Festival 14 Presentatie Metten Lebuinus 14 Kerstmarkt, vooraankondiging 15 Column Meester Geertshuis 16 Vieringen november 2016 16 Agenda per dag

Bij de foto op de voorpagina: een andere invulling voor de afbeelding op de voorpagina deze keer. Refererend aan de ‘dankdag voor gewas en arbeid’. Een dankdag als oud gebruik uit de Middeleeuwen. Een vaste dag werd in 1653 in Overijssel vastgesteld. Besloten werd om op de eerste woensdag van november te danken voor het gewas; het eten waarin iedereen dagelijks werd voorzien. Nog steeds niet altijd een vanzelfsprekendheid. Toen de industrialisatie toenam, is de viering veranderd in dankdag voor gewas én arbeid.


ten en kerkelijk werkers uit Deventer, inclusief Diepenveen en Colmschate-Schalkhaar. Er is gekozen voor het brede thema ‘uit de praktijk’. De kerk is volop in beweging, en daarmee ook het werken in en verbonden met de kerk. Er zijn heel wat functies bijgekomen. Alleen al in onze gemeenten kennen we naast gemeentepredikant en kerkelijk werker ook geestelijk verzorger, studentenpredikant, diaconaal werker, jeugdwerker en sinds kort de pionier. Wat kleurt hun dagen in, waarin schuilt het plezier en wat baart zorgen?

De deur van je hart Het is dinsdagmorgen tegen 10.30 uur. In de huiskamer van een appartement voor dementerende bewoners begint de belevingsviering. We vormen een kring. Aan een grote kaars op de salontafel wordt voor ieder persoonlijk een kaarsje aangestoken. Een bewoner die vroeger dirigent was, steekt zijn hand op om de samenzang te begeleiden. Het thema is ‘de deur van je hart’.

uit de praktijk

De columns worden dit jaar geschreven door predikan-

Er gaat een rood pluchen hart rond. Iemand drukt het hart tegen zich aan en streelt het. Een ander laat het hart per ongeluk op de grond vallen en schrikt. Maar met een pluchen hart is dat niet erg. Het kan niet stuk. Opluchting. Geen gebroken hart. Het is net als het hart van God. Dat kan ook niet stuk. Of wel? ‘Gods liefde blijft altijd’ zegt iemand. We kijken naar een afbeelding van een hart met een deur erin. Kan ons eigen hart ook open en dicht? Iemand vertelt over een verbroken verkering van vroeger. Dat doet pijn. Dan gaat je hart een beetje dicht. Nadat we weer wat gezongen hebben, vertel ik een verhaal over een monnik die zijn leven lang op zoek is naar God. Hij verlaat zijn kloostercel omdat hij gehoord heeft dat God dáár te vinden is waar de hemel de aarde raakt. Uiteindelijk na een lange wereldreis, klopt hij aan op een deur waarachter God te vinden zou zijn. Het blijkt zijn eigen kloostercel te zijn. De strekking van het verhaal: God is daar te vinden waar jij bent, in je eigen hart. Je hoeft er de deur niet voor uit. Diezelfde middag loop ik door de nieuwbouw met een meetlint om te kijken naar een geschikte plek voor de kerkdiensten. Begin januari begint de grote verhuizing van het Sint Jozef verpleeghuis. Een hele onderneming. Ik let op de deuren. Is die deur wel groot genoeg voor het orgel? Zijn er voldoende uitgangen? Tijdens de kerkdienst in het verpleeghuis moet er geregeld iemand uit. Dan denk ik weer terug aan de belevingsviering van die ochtend. De deur van je hart. Mensen die geraakt worden, verbondenheid met elkaar, ogen die even oplichten, een lach en een traan. Gouden uurtjes zijn het. Anna van der Maas geestelijk verzorger bij Carinova

3


Bij de diensten 4

Zondag 6 november. Oecumenische viering in de Broederenkerk om 10.30 uur m.m.v. kerkkoor Caecilia. Kleur: groen. 2 Tess. 2,16-3,5 en Lucas 20,27-38 Collectes: Kerk in Actie: najaarszending bestemd voor Colombia en het kerkenwerk. Een uitstapje van de Jozefverhalen naar de sfeer van de zondagen van de voleinding. Hoe zal het zijn na de dood? We denken al gauw in onze categorieën, maar Jezus maakt duidelijk dat het anders zijn zal. En dan ook: Hij is geen God van doden, maar van levenden, want voor Hem zijn allen in leven. Van Paulus een bemoedigend woord voor het leven hier en nu. Er is kindernevendienst! Zondag 13 november Kleur: groen. Genesis 45: 1-15. Collectes: Kerk in Actie: binnenlandsdiaconaat bestemd voor: IDO Lelystad. En het kerkenwerk. Vandaag gaat ons gemeentelid en emeritus- predikant Jan Muntendam voor”. In de cyclus verhalen over Jozef krijgt Jozef, die in Egypte is beland, steeds meer de trekken van een koning. Hij wordt hij door de farao ‘verhoogd’, krijgt een aanzienlijke positie aan het hof, een Egyptische vrouw en een nieuwe Egyptische naam Tsafnat Pa’neach: Hij die verborgenheden onthult. Als we dat allemaal horen moeten we de adem inhouden. Kan dat wel goed gaan met Jozef zo, krijgt de cultuur van Egypte met z’n afgoden van hebben en houden niet veel te veel macht over hem? Wat voor koning is hij in de grond van zijn hart? Iemand die uiteindelijk toch alleen zichzelf weer

zoekt? Het gaat er helemaal om spannen als zijn broers op bezoek komen, door honger gedreven, op zoek naar eten. Ze herkennen in de onderkoning die hen ontvangt hun broer niet, die ze ooit zo smadelijk in de put hadden gegooid en vervolgens verkocht. Nu krijgt Jozef de kans om zoete wraak te nemen! Wat een verleiding! Zondag 20 november Eeuwigheidszondag. Kleur: wit. Genesis 50, 22-26, Matteüs 5: 1-12 Collectes: Diaconie en het kerkenwerk. Vandaag, op deze laatste zondag van het kerkelijk jaar, gedenken we onze geliefde gestorvenen. Geen tweede begrafenisceremonieel, maar een hoopvol gedenken in het licht van Pasen. Dat licht vertelt ons dat niet de dood het laatste woord heeft, maar de Eeuwige, die ons vasthoudt tot over alle grenzen heen. We lezen het slot van het Jozefverhaal, dat meteen ook het slot is van het boek Genesis. We horen hoe Jozef sterft en begraven wordt. Op zijn sterfbed spreekt hij de wens uit dat zijn stoffelijke resten in de sarcofaag meegenomen zullen worden, mocht het joodse volk ooit nog eens uittrekken uit Egypte, terug naar het beloofde land. Met dat beloofde land voor ogen is hij gestorven. Een leven bij God, dat goed is. Een mooi verhaal op deze zondag. In de Zaligsprekingen, die ook vandaag gelezen worden, horen we ‘Gelukkig zij die treuren’; gelukkig zijn zij, die ook als de dood inbreekt in hun bestaan, de hoop op dat goede leven, dicht bij God niet opgeven.

Zondag 27 november Eerste advent. Kleur: paars. Jesaja 2: 1-5, Matteus 24: 32-44 Collectes: Diaconie en het kerkenwerk. Het kerkelijk jaar loopt niet parallel aan het wereldlijk jaar. Het nieuwe kerkelijk jaar begint vandaag, op Eerste Advent. Het begint met het hoopvol verwachten van het Koninkrijk van God. Daarover lezen we in het Matteüsevangelie. Dit nieuwe kerkelijk jaar volgen we samen met vele andere kerken wereldwijd wat betreft het evangelie hoofdzakelijk Matteus. In het vorige kerkelijk jaar stond het Lukasevangelie steeds op het rooster. Volgend jaar volgen we Marcus. Daarna weer Lucas enz. De lezingen uit het Johannesevangelie worden vanwege hun geheel eigen aard steeds door elk jaar heen geweven. In deze Advent stellen we de Oud -Testamentische lezingen centraal. We luisteren naar de profeet Jesaja. Ook hij spreekt in zijn tijd over het Koninkrijk van God, in een tijd vol oorlogsgeweld. Zwaarbewapende grootmachten stellen zich tegenover elkaar op. We lezen temidden van dat wapengekletter zijn beroemde woorden, zijn droom: over zwaarden die omgesmeed zullen worden tot ploegscharen. Een beeld van een mens die een zwaard stukslaat om er een ploegschaar van te maken staat voor het gebouw van de Verenigde Naties in New York. Aangeboden door de USSR, het voormalige communistische Rusland. Helaas is de droom van Jesaja nog steeds een droom, ondanks dat mooie gebaar. Hebben we eigenlijk wel wat aan zulke dromen?

Lachend naar de tandarts! Bel voor advies

0570 50 30 90 De praktijk is op werkdagen geopend van 8:00 tot 17:00. Voor het maken van afspraken zijn wij bereikbaar van 8:00 tot 12:30. Wij beschikken over ruim voldoende HAGENBEEK gratis parkeergelegenheid. tandartsen

Holterweg 108/c 7429 AH Colmschate | (0570)799055 info@hagenbeektandartsen.nl | www.hagenbeektandartsen.nl

personen- en familierecht en mediation strafrecht arbeidsrecht

www.ijsseladvocaten.nl


Binnen onze PGD

Jeugd Kerkdienst jong en oud 4 december Op zondag 4 december vindt er een ‘jong en oud’ dienst plaats, een viering speciaal door en voor jongeren en ouderen. Jong en oud is uitgenodigd mee te helpen bij de voorbereiding van deze dienst op vrijdagavond 25 november 19.00 uur. Informatie bij ds. Ingrid de Zwart. Sirkelslag kids 18 november Vrijdagavond 18 november vindt Sirkelslag kids plaats, voor kinderen uit groep 7 en 8 van de basisschool. Het jaarlijkse Sirkelslag is een initiatief van JOP. We kijken samen naar een uitzending via een groot scherm en krijgen allerlei leuke, creatieve en actieve opdrachten, die vaak te maken hebben met de Bijbel en het geloof. Zo hebben we al eens een spaghetti-race gedaan, een eigen Haka gemaakt, een afvalestafette gelopen, kleding gemaakt van vuilniszakken…. Doe je mee? We spelen in de Ichtuskerk, daar verzamelen we om 19.00 uur. Het duurt tot ongeveer 21.00 uur. We zien je opgave graag voor 4 november tegemoet via jeugd@pkn-deventer.nl Catechese groepen De data voor de snuffelcatechese in november zijn: 3, 10, 17 en 24 november, 19.00 uur tot 20.00 uur. De data voor de tienercatechese in november zijn: 9 en 23 november, 19.00 uur tot 20.00 uur. Jongerenkring 15 t/m 18 jaar: op 13 november kijken we de eerste aflevering van de serie ‘the story of God’, met Morgan Freeman. Thema is ‘beyond death’. We starten om 19.00 uur en eindigen rond 20.30 uur. Collecte voor het jeugdwerk Dank voor uw geweldige steun tijdens de startzondag! Er is een bedrag van 3 600,54 opgebracht. Met uw steun kunnen we ook volgend jaar weer mooie activiteiten organiseren als een jeugdkamp, theaterweekend, kinderkerstfeest en een Palmpasenoptocht. Maar ook nieuw materiaal aanschaffen voor de kindernevendienst, catecheses en kinderbijbels voor dopelingen. Jeugdwerk in ons hart en in het uwe? De jongerenwerkers binnen onze gemeente zitten niet stil. Laat hen weten dat u het werk dat zij verzetten op waarde schat en lever uw bijdrage om al deze activiteiten voort te kunnen zetten. Heeft u de collecte op startzondag gemist of wilde u eigenlijk wel meer geven dan u in uw portemonnee aantrof? Steun het jeugdwerk: u kunt uw giften nog steeds overmaken naar NL13 INBG 0000872786.

Ons fantastische kamp! Hi. Ik ben Cato (8) en ik mocht dit jaar mee op jeugdkamp. Het was mijn eerste kamp en zelf heb ik er heel erg van genoten en vond ik het echt super leuk. Ik heb veel nieuwe kinderen leren kennen en het is leuk elkaar op zondagen in de kerk te zien en over het kamp na te praten. De leukste dingen die we hebben gedaan waren:

• De bonte avond Vanaf het begin van het kamp deed ons clubje alles om de bonte avond te winnen. En dat is goed gelukt! Dit jaar hebben de oudsten van de groep gewonnen vanwege hun super leuke talentenjacht. We hadden van te voren posters en flyers gemaakt die we overal in de boerderij ophingen en aan iedereen uitdeelden. Tijdens de bonte avond deden de kinderen drie acts in totaal: clowns, moppentappers en onze talentenshow. Het was super lollig en we hebben heerlijke snoepjes gewonnen. • Het tafelvoetbal spel Bij binnenkomst in de kampeerboerderij sprong iedereen meteen tegelijk op het tafelvoetbalspel, wat was dat leuk! We hadden iedere speler een vaste naam gegeven. Twee namen weet ik nog ‘houtje’ en ‘agressieprobleem’. Daar hebben we allemaal veel plezier aan beleefd! • De muffins bakken Het deeg van de muffins was super lekker! Maar om dat te mogen aflikken moest je wel meedoen met het bakken. Ik heb heerlijke muffins gemaakt, terwijl anderen brownies en minion-cupcakes maakten. We hadden super veel lekkers gemaakt en de hele tuin versierd voor een gezellige high tea met allerlei mensen van het jeugdwerk van de kerk die op visite kwamen. • De spelletjes middag Het was heerlijk weer, dus konden we veel leuke buiten spellen doen. We maakten twee teams en toen gingen we spelletjes doen zoals slagbal, volleybal en een waterballonnen gooispelletje. Het laatste spel was een verrassing: zoveel mogelijk takken verzamelen voor het kampvuur! Daar heb ik flink mijn best voor gedaan. • Kampvuur avond met film Na de bonte avond werd er een pyjama feestje met een film gehouden. Het leuke was dat we dit buiten deden lekker bij het kampvuur. Tijdens de film hadden we lekkere chips en marshmallows. Niemand kende de film nog, daarom was het zo leuk. Hij heette ‘back to the future’. Daar zijn nog meer films van, dus we willen heel graag nog een keertje met zijn allen afspreken om de andere delen te kijken en weer zoveel lol te beleven als op kamp. Er was maar één ding niet leuk aan het kamp: nu moet ik een jaar wachten voor ik weer op jeugdkamp mag. Cato Scheres

5


Binnen onze PGD 6

Van de predikanten Deze herfst bezocht ik het Duitse stadje Billerbeck, zo’n één uur van Deventer. Daar stierf rond 809 Ludgerus, die in Deventer de verwoeste kerk van Lebuinus had opgebouwd en daarna naar het oosten was getrokken. Overal in Billerbeck en omgeving kwam ik de naam Ludgerus tegen. Wat ook opvallend was, was de aandacht voor het 500 jarig jubileum van de Reformatie. Zomaar in de supermarkt kocht ik een exemplaar van een prachtige glossy over de Reformatie, uitgegeven door de missionaire dienst van de Evangelische Kirche. En in een R.K. klooster, in Gerleve, was in de boekhandel een hele kast gewijd aan het jubileum. Meer dan bij ons kleurt bij onze oosterburen religie nog het dagelijks leven. ‘500 jaar Reformatie, wat moeten wij nog daarmee?’ vroeg iemand me hier. Die vraag zette me aan het denken. Vieren we in 2017 een feestje om het feestje? Of willen we nog eens goed laten zien waarin we ons onderscheiden van onze Rooms-Katholieke broeders en zusters? Eerlijk gezegd vind ik dat we feestjes genoeg hebben in de kerk en dat we nu veel beter kunnen zoeken naar wat ons verbindt met de R.K. medegelovigen in plaats van wat ons scheidt. En toch ga ik voor dat jubileum van 500 jaar Reformatie, alleen al om alles wat we kunnen leren van onze kerkgeschiedenis. De Reformatie vond plaats in een tijd die ondanks enorme verschillen toch ook wel weer op die van ons lijkt. Het was een tijd van grote veranderingen op het terrein van de communicatie. De rol die de ontwikkeling van internet bij ons speelt werd toen ingenomen door de ontwikkeling van de boekdrukkunst. Juist daardoor kreeg Luther een kans. Gedrukte boeken en pamfletten verspreidden zich via de vele handelscontacten en de contacten tussen universiteiten razendsnel door Europa en zelfs daarbuiten. Ook het humanisme van Erasmus en anderen maakte tegelijkertijd zo overal furore. Deze stroming vroeg aandacht voor het eigen geweten van de gelovigen en voor het belang van het zelf kritisch nadenken, ook als het om de bijbel ging. Dat versterkte de reformatie. In Europa bestond destijds als gemeenschappelijke taal het Latijn, te vergelijken met het Engels van nu. Een zelfde taal is belangrijk om ideeën op grote schaal te delen. Die ene taal was ook bevorderlijk voor de verspreiding van het gedachtegoed van Luther. Tegelijk maakte hij zich juist sterk voor de vertaling van de Bijbel in de volkstaal, waarmee hij de wat minder geletterden in het Duitse Rijk bereikte. In brede lagen van de bevolking was de maatschappelijke onvrede over de macht van kerk en staat groot in Luthers tijd. Al langere tijd broeide het eigenlijk. Geert Groote, maar ook anderen hadden al eerder reformaties tot stand gebracht. En er waren enkele concilies geweest waar grondige hervormingen van het kerkelijk leven centraal stonden. De gedachte dat een waarachtige kerk een ‘kerk is die zich altijd weer hervormt’ (ecclesia semper reformanda) onder invloed van het Woord van God is door Protestanten iets te veel op het eigen conto geschreven als ‘een typisch protestantse gedachte’. Ook

Paus Franciscus heeft onlangs weer benadrukt hoe belangrijk het is dat de kerk zich steeds vernieuwt. Maar typisch protestant of niet, toch is dat ‘ecclesia semper reformanda’ wel een heel belangrijke notie, die de geschiedenis van de Reformatie ons voorhoudt. Het Woord van God klinkt in elke situatie weer als nieuw. De kerk en de individuele gelovige die dat serieus neemt, heeft de moed om open te staan voor vernieuwingen en er aan te werken. Hoe houden wij het woord levend in onze eigen tijd? Zijn we op de goede weg in onze eigen gemeente? Wat vraagt om vernieuwing? Welke 95 stellingen zouden wij op de kerkdeur slaan? Die spiegel houdt het jubileum van 500 jaar Reformatie ons voor. De Reformatie van toen was een beweging van moedige mannen en vrouwen, die kozen voor wat toen nodig en noodzakelijk was om de lofzang op de Eeuwige en een leven in zijn dienst gaande te houden. Het jubileum van hun inspirerende geschiedenis is het waard te vieren. En dat gaan we zeker doen in de Lebuinuskerk, samen met vele anderen! Een hartelijke groet ook namens mijn collega Saar Hoogendijk, Ingrid de Zwart

(Foto: Wil Kanis)

Klaar Hovinga met pensioen

Tijdens de uitgebreide verjaarsvisite 80+ op 12 oktober jl. vertelde Klaar Hovinga een paar heerlijke verhalen in het Drents dan wel Nedersaksisch, maar wel aangepast aan het publiek. Dus ook voor niet-Drenten verstaanbaar. Met haar 89 jaren en nog herstellend stond ze daar toch maar mooi in haar element. Zoals ze eerder stad en land afreisde als verhalenvertelster. We zijn heel blij dat ze ook in onze gemeente regelmatig verhalen wilde vertellen. Ze verraste met mooi passende verhalen, vaak met humor en een ernstige ondertoon. Een beetje zoals Klaar zelf… Na het laatste gedicht op 12 oktober ging Klaar Hovinga ‘met pensioen’. Het is haar van harte gegund, maar wat zullen we de verhalen missen! Dus Klaar, mocht het bloed nog eens kruipen waar het niet gaan kan, dan laten we je net zo gemakkelijk nóg een keer met pensioen gaan. Heel hartelijk bedankt voor je levendige verhalen!

Stage – even voorstellen Vanaf november 2016 tot met februari 2017 loop ik stage bij ds. Ingrid de Zwart in de PKN-gemeente te Deventer, in uw gemeente dus. Ik stel me graag even aan u voor: mijn naam is Ans Steunenberg-Aaftink, ik ben sinds een paar weken 61 jaar. Ik woon in Holten en ben getrouwd


Van de kerkenraad Uitnodiging Gemeenteavond 16 november 2016 Op woensdag 16 november 2016 wordt een gemeenteavond georganiseerd. We zullen op deze avond aandacht besteden aan de volgende onderwerpen: de inzet van professionele werkers, het gebruik van het Hoogkoor, vacatures, de verhouding tussen de Protestantse Gemeente Deventer versus de Stichting Exploitatie Lebuinuskerk en de gevolgen van de Synodebesluiten. We willen tijdens de gemeenteavond niet alleen informatie delen maar ook met elkaar in gesprek gaan over een specifiek thema. Een voorbereidingsgroep werkt op dit moment aan de invulling van het programma. De gemeenteavond wordt gehouden in de Lebuinuskerk en begint om 20.00 uur. Inloop vanaf 19.30 uur. Van harte welkom! Van de kerkrentmeesters Kerkbalans We zijn begonnen met de voorbereidingen voor de Actie Kerkbalans 2017 die in januari volgend jaar wordt gehouden. Gelukkig hebben veel gemeenteleden hun bijdrage voor 2016 al betaald. Er staan echter nog toezeggingen open. Weet u niet zeker of u al betaald hebt? Toch maar even nakijken s.v.p.! Bijdrage communicatiekosten De stand van deze actie is op 15 oktober 3 9.186,50. Mocht u nog niet in de gelegenheid zijn geweest om een bedrag over te maken dan bevelen wij deze actie van harte bij u aan. Jeugdcollecte De op 18 september speciaal voor de jeugd gehouden collecte heeft 3 600,53 opgebracht. Heel hartelijk dank voor deze bijdrage aan de activiteiten van de jeugd.

Collectes september De opbrengst van de collectes op de overige drie zondagen was 3 790,08. (De opbrengst in september 2015 was 3 978.) Eindejaarscollecte In de derde week van november ontvangt u een brief van ons over deze collecte. Deze bevelen wij vanzelfsprekend van harte bij u aan.

Binnen onze PGD

met Johan; we hebben twee kinderen die met hun lief hun eigen plek hebben gevonden. Inmiddels ben ik vierdejaars (deeltijd)student Godsdienst Pastoraal Werk aan de Hogeschool Windesheim. Ik heb gekozen voor het profiel Geloof en Kerk en wil na deze studie als Kerkelijk Werker in een PKN-gemeente aan de slag. Mijn hart gaat uit naar de deeltaak Pastoraat, met name het begeleiden van mensen die verlies hebben geleden. Tijdens deze stage wil ik graag ervaring opdoen en wat leren over alle facetten van de taken van een kerkelijk werker; in het bijzonder in het pastoraat en het voorgaan in een kleine viering en het verzorgen van een uitvaartplechtigheid. Deze gemeente is een levendige gemeente, er gebeurt veel, er is voor mij veel te ontdekken en veel te leren. Ik ben blij dat de Kerkenraad mij deze mogelijkheid biedt en dat ds. Ingrid de Zwart mij daarin wil begeleiden. De komende tijd ben ik in uw gemeente aanwezig bij verschillende activiteiten en daar hoop ik u te ontmoeten. Ik kijk er naar uit. Graag tot ziens. Ans Steunenberg-Aaftink

Bernard van Leeuwen, administrerend kerkrentmeester Van de koster Met het schrijven van deze bijdrage voor de Wervel ben ik druk bezig met de voorbereidingen voor een intensief najaar mag ik wel zeggen. Bij het verschijnen van deze editie hebben we de Herfstbrocante er weer op zitten, als ook een grote landelijke bloemenpresentatie op 26 oktober. Oktober sloten we af met de ‘Zaterdag voor alle zielen’. De kerk heeft onderdak geboden aan vele mensen die dierbaren verloren. Zij konden een kaarsje branden en hun dierbaren gedenken. November staat bol van de evenementen, ik licht daarvan in mijn rubriek er drie uit: Op vrijdag 11 november organiseert de St. Vrienden van de Lebuinus de Lebuinuslezing met als spreker prof. Scheffer, voor leden en geïnteresseerden. Bent u nog geen vriend ? Dat kunt ook u worden! Het is belangrijk en fijn dat de Stichting veel vrienden krijgt/ heeft. Dit versterkt zondermeer de positie van de Lebuinus. Bij de Info & Shop liggen brochures of kijkt u op www.lebuinus.nu/vrienden voor meer info. Het tweede evenement dat ik uitlicht is op zondag 13 november. Dan houdt Toonkunstkoor Euterpe weer zijn jaarlijkse uitvoering in de Lebuinus. Dit jaar zingen ze samen met een gelegenheidsorkest de Messiah van Händel. Het concert begint om 15.00 u. en hiervoor zijn nog kaarten beschikbaar. Heeft u interesse? Dan kunt u bellen naar 0570 672119 of u mailt naar wenmmulder@ kpnmail.nl voor meer info en kaarten. Het derde evenement betreft een besloten feest c.q. symposium van het Deventer Ziekenhuis. Ze brengen bijna met z’n allen de dag door in de Lebuinus op vrijdag 25 november aanstaande. Een druk dagje voor de koster en zijn team, maar we hebben er zin in. Los van alle overige diensten, bijeenkomsten en overlegjes ben ik ook druk bezig met december. Wat ‘verhuur’ betreft zitten we eigenlijk vol. Op 10 december hebben we een groot concert i.s.m. het Haags Conservatorium. Zij voeren Bachs Hohe Messe uit, samen met de Juilliard Highscool uit New York en dè Bachspecialist van Nederland, Ton Koopman. In november voeren ze hetzelfde werk uit in Boston en New York en in december in Den Haag en Leiden en dus ook in Deventer. Ik ben supertrots dat we ze in onze kerk mogen ontvangen. Kaarten zijn landelijk verkrijgbaar maar ook in onze Info en Shop. Zorg dat u de kaarten bijtijds in huis hebt, want de voor-

7


Diaconie 8

verkoop loopt als een speer. Na de Hohe Messe is de koek is nog lang niet op. Na de kerstmarkt (15-17 december) is het op maandag 19 december de beurt aan Herman van Veen. Hij treedt op met een kerstvoorstelling in de Lebuinus. Uit zijn persbericht citeer ik ‘Als kleine jongen mocht ik ooit op de Montessorischool tijdens de jaarlijkse kerstmaaltijd in de gymzaal voor alle kinderen, vaders, moeders, opa’s, oma’s, met een kroon van zilverpapier op, van Driekoningen zingen. Van een kindje in een kribbe, een ezel en een os. Elk jaar voor de kerstdagen gun ik mij dat geluksgevoel terug te vinden’. Deze tekst maakt mij in ieder geval nieuwsgierig, u ook? Voor meer info en kaarten www.deventerschouwburg.nl

En dan ‘last but not least’: een groots opgezette uitvoering van het Weihnachtsoratorium op donderdag 22 december m.m.v. Consensus Vocalis, het Orkest van het Oosten en dirigent Klaas Stok. Ieder jaar verzorgen zij de Matteus Passion met Pasen in de Bergkerk. Dit jaar doen ze met kerst de Lebuinuskerk aan. Dit belooft ook een grootse avond te worden. Hiervoor zijn de kaarten te koop bij www.deventerschouwburg.nl Bent u niet bekend met internet maar wilt u toch graag een concert bezoeken neem dan contact op met de koster. Tot ziens op een van de concerten, de kerstmarkt of gewoon op zondag in de kerk! Met hartelijke groet de koster

Diaconie

dat wij, als kerkgemeenschap, het belang van eerlijke handel willen onderstrepen. We laten dat zien door het gebruik van fair trade koffie, thee en suiker. De vitrine in de koffiehoek toont prachtige producten uit de wereldwinkel; originele cadeaus en (h)eerlijke levensmiddelen uit andere culturen. Alles gemaakt met respect voor mens en milieu. Omdat de producenten, zoals zilversmeden, pottenbakkers en koffieboeren er een rechtvaardige prijs voor krijgen kunnen ze een menswaardig bestaan opbouwen. Met onze aankopen in de wereldwinkel helpen wij hen daarbij. Onze diakenen zijn op zoek naar een goede fair trade wijn, liefst ook biologisch, die bij het avondmaal geschonken kan worden. Zodra een passende wijn gevonden is, laten zij dat weten.

Bij de collectes Zondag 6 november: Kerk in Actie: najaarszending bestemd voor: Colombia. En het kerkenwerk. Werken aan vrede en verzoening in Colombia. De bevolking in Colombia snakt naar vrede en rust. Al zestig jaar zitten mensen klem tussen de strijdende partijen: guerrillalegers, de overheid, paramilitairen en de drugsmaffia. De Mennonietenkerk in Colombia (genaamd IMCOL) heeft het project ‘Geloven in verzoening’ opgezet. In groepen wordt gesproken over vrede en verzoening door samen Bijbelteksten te bestuderen rond thema’s als gerechtigheid, waarheid en vergeving. Aan de hand van de methode ‘Bijbellezen met andere ogen’ bespreken ze wat deze teksten te betekenen hebben in het dagelijks leven. Op die manier komen er verhalen naar boven: over wat mensen meemaken, over relaties en over de maatschappij, waarin onderdrukking en geweld zo’n grote rol spelen. Zondag 13 november: Kerk in Actie: binnenlandsdiaconaat bestemd voor: IDO Lelystad. En het kerkenwerk. Steun mensen in een sociaal isolement. Mensen die eenzaam zijn, in de schulden zitten of lijden aan een verslaving, zitten vaak in een sociaal isolement. Het Interkerkelijk Diaconaal Overleg (IDO) in Lelystad zet zich, samen met Kerk in Actie, in voor deze mensen. Er zijn verschillende inloopcentra. Mensen kunnen er voor diverse hulp terecht zoals eten en drinken, begeleiding bij financiële problemen of verslavingsproblemen en allerlei activiteiten zoals naailessen, taalcursussen voor allochtonen of gezond eten. Er zijn 300 vrijwilligers die zich inzetten voor het gezamenlijke diaconale werk van de kerken in Lelystad. Zij bieden niet alleen een luisterend oor, maar ook praktische hulp. Zondag 20 november: Diaconie en het kerkenwerk. Zondag 27 november: Mikondo en het kerkenwerk. Fair Trade Van 29 oktober tot 6 november is het Fair Trade week. Fair trade helpt boeren en arbeiders in ontwikkelingslanden een betere plek te verwerven in de handelsketen, zodat ze kunnen leven van hun werk en kunnen investeren in een duurzame toekomst. Bij de ingang van onze Lebuinus hangt het bordje Fair Trade Kerk. Dat betekent

ZWO Noodhulp Haiti. Kerkinactie vraagt uw gebed en steun voor de slachtoffers van de orkaan Matthew die 6 oktober jl over Haiti raasde. De orkaan trof vooral de kust in het zuidwesten van het land, honderden mensen kwamen om het leven en tienduizenden mensen raakten dakloos. ICCO en Kerk in Actie hebben 50.000 euro beschikbaar gesteld voor deze eerste noodhulp verlening en hebben 50.000 euro toegezegd gekregen van EOMetterdaad. Maar er is nog veel meer geld nodig… Versterk de kerk in het Midden Oosten. Kerkinactie heeft in september een actieweek voor de kerk in het Midden Oosten gehouden. Inmiddels is ruim 1.090.000 euro opgehaald voor noodhulp in het Midden-Oosten. Tijdens de actieweek ‘Versterk de kerk in het Midden-Oosten’ riep Kerk in Actie kerken en donateurs op deze kerken te steunen, zodat zij stand kunnen houden en vluchtelingen kunnen helpen. Karin van de Broeke, preses van de generale synode van de PKN vertelt: ‘Bijzonder in de houding en verhalen van kerkleiders vind ik dat hun denken en spreken bijna volledig gericht is op de vraag hoe kerk en geloof van betekenis zijn in de verschrikkelijke omstandigheden in het Midden-Oosten. Zo vanzelf wordt er gesproken over de liefde en trouw van God, over de houding van met elkaar meeleven die van ons gevraagd wordt, over dood en opstanding. ‘We worden belaagd, maar niet in de steek gelaten. We worden geveld, maar gaan niet te gronde’, klinkt het. Voelbaar is dat deze mensen alles weten van leven met grote onzekerheden. Het raakt me te horen hoe geloof voor hen functioneert.


Het is de bron waaruit zij putten, het voedsel waarvan zijn leven. Al voegt een enkeling er aan toe dat het zonder dagelijks brood overigens ook niet gaat. Als christenen in West-Europa zijn we geroepen deze mensen volop te steunen. Daarnaast kunnen we nog heel wat van hen leren’.

Kruispunt Diaconaal Café 7 november 2016 Bergen verzetten Praktische klushulp, financiële ondersteuning, kerstactiviteiten, hulp aan vluchtelingen. Dit zijn zomaar een paar activiteiten van de enorme verzameling die naar boven kwam bij de gesprekken met 18 kerken en organisaties in en om Deventer. Vanuit het in maart opgerichte platform Kruispunt Diaconaal Deventer zijn er gesprekken gevoerd met deze kerken en organisaties die diaconaal actief zijn. Het doel was om alle activiteiten in kaart te brengen om te zien wat er gebeurt, wat er misschien dubbel gedaan wordt en wat er nog niet gebeurt. Tijdens het diaconaal café van 7 november willen we met elkaar bespreken wat de diaconale agenda wordt voor de komende jaren. Een avond om elkaar te ontmoeten, te inspireren en in kleine groepen werkbare plannen te maken rond o.a. vluchtelingen, schuldhulp en vrijwilligersbeleid. Denkt en praat u mee? Samen kunnen we bergen verzetten! We zijn te gast bij de Emmanuel gemeente, Kon. Julianastraat 93, 7415 GK Deventer. Inloop 19.30 uur. Aanvang programma 20.00 uur, vrij entree. Email: Info@kruispuntdiaconaaldeventer.nl Zie ook www.kruispuntdiaconaaldeventer.nl

Maagdenburgstraat 20a, 7421 ZC Deventer tel. 0570-634455 info@phbdeventer.nl WWW.PHBDEVENTER.NL

9 Corry Leerdam-van der Sar * 15-3-1927, ’s-Gravenzande – † 4-10-2016, Deventer Na een moeilijke laatste fase overleed mevrouw Corry Leerdam-van der Sar, in de leeftijd van 89 jaar. Een lieve vrouw, ruim van hart en geest, vol geloofsvertrouwen. Ze prees zich gelukkig met haar grote liefde Arend en hun grote gezin. Vier jaar geleden overleed Arend, dat was moeilijk, maar ze wist zich omringd door veel lieve mensen en ook God was nooit ver weg. De dankdienst voor haar leven in de Lebuinuskerk was kleurrijk, met muziek, zang en dans door kinderen en kleinkinderen. Wat zal ze gemist worden… We gedenken haar met dierbare woorden, die ook op de rouwkaart stonden: Nooit kan ’t geloof te veel verwachten, des Heilands woorden zijn gewis. ’t Faalt aardse vrienden vaak aan krachten, maar nooit een vriend als Jezus is.

Met naam en toenaam

Wij gedenken

Bas

Hanneke

0570 - 60 66 44

Alexander

(dag en nacht bereikbaar)

Kantoor: Hoge Rij 103 - 7413 WX DEVENTER - info@hermanbakker.nl - www.hermanbakker.nl

Doop Op zondag 9 oktober is de doop bediend aan Felix Thomas Mulder, zoon van Anne en Theo Mulder-Visser. Hij is geboren op 6 juni 2016 en paste nog net in de doopjurk waarin ook Yannick en Babs gedoopt waren. Als dooptekst kreeg Felix mee: Geloof, hoop en liefde, deze drie, maar de grootste is de liefde. De liefde zal nooit vergaan. (1 Korintiërs 13, 13/8a)

Twelloseweg 8 7419 BJ Deventer telefoon 0570 - 612273 fax 0570 - 618025 www.tenkate-deventer.nl info@tenkate-deventer.nl


Van mens tot mens

Zijn wieg stond in Friesland, maar hij groeide op in een boerderij in het buitengebied van Herxen, tussen Wijhe en Windesheim. Ze gingen naar de Hervormde Kerk in Windesheim. U weet wel, dat mooie kerkje aan de dijkweg naar Zwolle, ooit de brouwerij van het klooster van de Broeders van het Gemene Leven van Geert Groote. Zijn middelbare school stond in Zwolle. Na zijn schooltijd deed hij diverse avondstudies. Zijn eerste baan was een financiële functie bij de Overijsselse Landbouw Maatschappij. Vervolgens koos hij voor het lokaal bestuur: hij werkte achtereenvolgens bij de gemeenten Nieuwleusen, Diepenveen en tenslotte Zelhem in Gelderland, later bij een fusie van gemeenten opgegaan in de gemeente Bronckhorst. Zijn werk lag aanvankelijk vooral op het financiële vlak, met steeds meer verantwoordelijkheid. In de gemeente Zelhem en later Bronckhorst kreeg hij een managementfunctie op een veel breder terrein, waaronder de ruimtelijke ontwikkeling. Nog steeds werkt hij voor de gemeente Bronckhorst, maar slechts voor 50% omdat hij in de laatste jaren van zijn loopbaan tijd wil hebben voor andere dingen. ‘Er is meer in het leven dan werken’.

Wat beweegt de mens achter... 10

Tiemen van der Kolk, kennismaking met de nieuwe voorzitter van de kerkenraad Onze Protestantse gemeente Deventer heeft sinds Pinksteren een nieuwe voorzitter van de kerkenraad: Tiemen van der Kolk. Opvolger van Wytze de Jong die o.a. als voorzitter ons door het lastige proces van fusie van de drie kernen heeft geleid. Tiemen en zijn vrouw Toke wonen en kerken nog maar kort in Deventer. Veel mensen kennen hem dan ook nog niet of oppervlakkig. Alle reden voor een interview in het kerkblad. Wat staat hem voor ogen in zijn functie als voorzitter van de kerkenraad? Wat beweegt en inspireert hem? Maar eerst een korte schets van zijn levensloop. In zijn woning in de Raambuurt praten we eerst, samen met de ‘hoffotografe’ van dit kerkblad Roely Oldenhuis, over onze ervaringen met kerkdiensten en geloofsbeleving in verre landen met een heel andere cultuur. En hoe dat kan bijdragen aan relativering èn verrijking van onze eigen Calvinistische geloofsbeleving. Daar kunnen we wel een uur over doorpraten. Maar daar was ik niet voor gekomen. Dus ik leid het gesprek naar de kennismaking met Tiemen. We beginnen bij het begin.

In Windesheim zag hij de Hervormde Kerk steeds meer de zwaardere kant op gaan. In Diepenveen en later in Zelhem maakt hij kennis met een ander kerkelijk klimaat. In Diepenveen was hij acht jaar ouderling-kerkvoogd. In Zelhem was het samenwerkingsproces tussen Hervormd en Gereformeerd al een heel eind op streek. ‘Er was ruimte voor verschillen en voor vernieuwingen. Dat sprak mij aan; hier voelde ik mij thuis. Mijn vrouw werd daar ouderling.’ In 2001 overleed zijn vrouw. Vele jaren later ontmoette hij Toke, zijn huidige vrouw. Zij werkte en woonde in Hengelo (Ov.). Nadat ze elkaar beter hadden leren kennen besloten ze samen naar Deventer te verhuizen. Ze wilden het avontuur van wonen in het hartje van een stad wel aan. Voor beiden was Deventer geen onbekend terrein: zij is opgegroeid in Twello, hij woonde tien jaar in de gemeente Diepenveen. Tiemen weet nog goed dat hij voor de eerste keer de Lebuinuskerk binnentrad. ‘Ik werd overweldigd door de grootte van de ruimte. Daar moest ik wel aan wennen, maar nu voelt het goed. Ik voelde wel direct de warmte van de mensen in de kerk. Dat vind ik erg belangrijk’. Tiemen hield er rekening mee dat er wel een keer een vraag zou komen om actief te worden in het kerkenwerk. Maar hij wilde na zijn keuze om 50% te gaan werken wel eerst wat rust. In februari werd hij samen met zeven anderen uitgenodigd om mee te denken over de invulling van het voorzitterschap van de kerkenraad. Iedereen had constructieve ideeën, maar niemand stond te springen om zelf voorzitter te worden – ieder om eigen, goede redenen. Uiteindelijk werd Tiemen toch benaderd en hij gaf aan er serieus over na te willen denken, maar dan het liefst in een duo-baan met iemand van de jongere garde, bij voorkeur een vrouw. Een gesprek daarover met enkele jonge actieve vrouwen in onze kerk (waarvan er inmiddels heel wat zijn) was boeiend en leerzaam, maar geen van hen kon naast het drukke gezinsleven en/of


Natuurlijk stel ik de vraag hoe hij aan zijn nieuwe taak is begonnen en wat hem voor de korte en langere termijn voor ogen staat. ‘Ik doe dit zoals ik ben: duidelijkheid zoeken, afspraken maken, afspraken nakomen. Mijn gedachte daarbij is: iedereen moet mee (kunnen) doen. Zeker vanuit onze kerkgemeenschap, maar soms ook van buiten. De PKN zou erover kunnen denken om meer open te staan voor de brede stroom van religie en spiritualiteit. De vormen kunnen breder zijn dan nu. Mensen zijn niet statisch, wij moeten meebewegen met de tijd. Dat is hoe ìk er naar kijk. Maar het gaat niet om mij, de kerkgemeenschap en de kerkenraad gaan erover. Als die er in meerderheid anders over denkt heb ik daar natuurlijk rekening mee te houden.’ ‘De opgaven waar wij de komende tijd voor staan zijn er in mijn ogen vooral drie. ·· In de eerste plaats het rapport van de Synode: Kerk 2025. ‘Waar een Woord is is een weg’. Hoe ziet de Protestantse Kerk er in 2025 uit? Hoe gaan we op weg naar de kerk van de toekomst? Welke uitdagingen komen er op de kerk af? Dit rapport betekent iets voor onze lijn en voor onze organisatie. Tijdens de volgende brainstormbijeenkomst van de kerkenraad (‘Mennorode’) gaan we daar mee aan de slag. Op woensdag 16 november is er weer een gemeenteavond, dit onderwerp zullen wij daarin meenemen. ·· In de tweede plaats: De Lebuinuskerk als gebouw betekent veel voor de Deventer gemeenschap. Het zou goed zijn als ons kerkgebouw een rol kan spelen als middelpunt van religiositeit en spiritualiteit in Deventer. Dat vraagt om nieuwe samenwerkingsvormen en het versterken van de samenwerking met andere kerkEen dierbare verliezen is vreselijk moeilijk. Mogen wij u helpen bij het nadenken over het afscheid?

Uitvaartverzorging Roelofs info@uitvaartverzorgingroelofs.nl www.uitvaartverzorgingroelofs.nl Werkzaam in de gehele regio.

Wij zijn 24/7 bereikbaar op

(0570) 62 25 35

Ook als u elders verzekerd bent! Onderdeel van

genootschappen. In het diaconaal platform zie je goed hoe waardevol die samenwerking kan zijn. Verbindingen zoeken, dat is belangrijk voor onze kerk. ·· In de derde plaats moeten we er voor zorgen dat we de financiën structureel op orde krijgen, ook voor de langere termijn. Er is al veel bereikt met de actie Reuzeslag, maar daarmee zijn we er als Protestantse Gemeente Deventer nog niet. Ook de Stichting Exploitatie Lebuinuskerk zal daarin een belangrijke rol spelen. Dat betekent dat er meer en andere activiteiten in het kerkgebouw mogelijk zijn dan we vroeger gewend waren. Maar echt nieuw is dat niet, eeuwenlang waren er in ons kerkgebouw ook allerlei andere activiteiten dan religieuze, zoals markten.’ ‘Ik draag de religieuze waarden en de kerk, in mijn geval de Protestantse Gemeente Deventer, een warm hart toe. Dat maakt dat ik daar ook wel een rol in wil spelen. De rol van voorzitter kwam langs en toen anderen vonden dat ik daar wel geschikt voor zou zijn heb ik daar ja tegen gezegd. Een voorzitter heeft ook een representatieve taak; dit werk maakt dat ik ook sneller deel kan uitmaken van de Deventer samenleving. Ik realiseer me dat de kerkgemeenschap een vrijwilligersorganisatie is en dus geen bedrijf. Maar waar ligt de grens? Zoals gezegd houd ik wel van duidelijkheid en van afspraken maken en die ook nakomen. En bovenal dat we het samen doen en dat we elkaar moeten aanspreken als iets niet helemaal naar wens gaat.’ Tot slot zegt Tiemen dat hij graag een aanspreekpunt wil zijn voor iedereen die vastloopt in de reguliere kanalen van onze kerk, zoals taakgroepen. Niet om elk probleem op te lossen, maar om te helpen in het vinden van de weg naar oplossingen waar dat kan. Tot zo ver onze nieuwe voorzitter, die duidelijk zorgvuldig heeft nagedacht of deze functie voor hem geschikt is en wat zijn inzet daarvoor zal zijn. Als het aan Tiemen ligt kunnen wij er op vertrouwen dat onze kerkgemeenschap ook de komende jaren niet stuurloos zal zijn. Gerard Sizoo

Gemeente in beweging Van mens tot mens

werk voldoende tijd vrijmaken. Er volgde nog een gemeenteberaad, waaruit veel betrokkenheid bleek. De vacature was bij veel mensen niet bekend… Inmiddels had Tiemen aangegeven de verantwoordelijkheid toch ook ‘alleen’ op zich te willen nemen. Dat Aliejenne Beumer binnen de kerkenraad is aangewezen als vice-voorzitter komt wel in de buurt van zijn oorspronkelijke idee van een duobaan. In de kerkenraad wil Tiemen zich inzetten voor meer transparantie en betrokkenheid van gemeenteleden in procedures als deze.

11


Gemeente in beweging en Kerk in de stad

Bezinning en Ontmoeting

God in de mystiek Onze tijd biedt, als het om God gaat, een paradoxaal beeld. In de publieke ruimte lijkt God een afgedane zaak. Tegelijk zijn velen in hun persoonlijk leven op zoek naar echte Godservaring. Vaak vormen teksten van oude en moderne mystici voor hen een inspiratiebron. In drie bijeenkomsten verdiepen we ons in mystieke teksten en beleving. Data: (maandag) 21 november, 12 december en 9 januari, aanvang 20.00 uur, in de consistorie van de Lebuinuskerk. Opgeven kan bij een van de gespreksleiders: Bart Thijs, thijsvannood@planet.nl Martin van der Velden, martinvdvelden@kpnmail.nl Taakgroep ‘Kerk in de stad’

2017: 500 Jaar reformatie Ook in de Lebuinuskerk

12

Op Hervormingsdag, 31 oktober wordt overal het startsein gegeven voor het Jubileum van de Reformatie. We vieren en gedenken dat 500 jaar geleden Luther zijn stellingen poneerde in Wittenberg en de omwentelingen die de reformatie gebracht heeft in kerk en samenleving. Ook in Nederland doen de kerken van de Reformatie volop mee en zoeken daarbij ook de samenwerking van andere kerken. Want de tijden zijn veranderd in 500 jaar. De Protestantse Kerk in Nederland, de PKN, heeft komend jaar als projectjaar ‘500 jaar Protestant’ uitgeroepen en daar allerlei activiteiten aan verbonden. Een belangrijk onderdeel van het projectjaar ‘500 jaar Protestant’ vormt een estafette tussen provincies. Overijssel is in januari 2017 aan de beurt. Het thema van onze kerkprovincie is: ’Hoe goed moet je zijn?’ Het antwoord op die vraag is een moderne vertolking van wat de reformator Maarten Luther benadrukt heeft: Wij mogen uit genade leven. Op zaterdag 7 januari 2017 speelt het programma van Overijssel zich in de Lebuinuskerk af. Op zondag 8 januari om 16.30 uur besluiten we dit weekend met een door de vespercommissie georganiseerde vesper in de nieuwe serie ‘Hier sta ik’. Deze twee data kunt u alvast noteren in uw agenda. In het december/januarinummer volgen alle andere activiteiten, want er wordt heel wat voorbereid inmiddels aan vieringen, kringen, workshops en concerten, niet alleen samen met de landelijke kerk, maar ook met de Duitse partnerkerken. Zo ligt een uitwisseling van onze cantorij met die van Worms in het verschiet. We zijn erg blij dat Bert de Gans zich bereid heeft verklaard om voorzitter te worden van het team dat de activiteiten draagt.

Overwinteren 2016-2017 Overwinteren gaat beginnen! De commissie Overwinteren verzorgt van november tot en met maart één keer per maand een leuke activiteit voor iedereen die mee wil doen, kerkelijk of niet. De activiteiten vinden plaats in Het Open Hof en de Van

Vlotenhof. Opgaveformulieren liggen in de Lebuinuskerk, maar ook in Het Open Hof en de Van Vlotenhof. Opgeven kan ook bij Ankie Bakker ankie.bakker48@gmail. com of 0570-629623. Do. 10 november 2016, 10.00-12.30 uur, Het Open Hof Ds. Henk Spit uit Diepenveen is naast dominee ook hobby-imker. Hij schrijft: ‘In onze achtertuin wonen negen bijenvolken. Met veel plezier zorgen wij, mijn vrouw en ik, daarvoor. We zorgen voor voldoende voedselaanbod, geven ze wat extra te eten als dat nodig is en bestrijden vervelende beestjes die het op de bijen voorzien hebben. Als dank oogsten we dan heerlijke honing. Ik kom graag vertellen over onze passie, de wondere wereld van de bij. Aan de hand van verhalen, foto en film en imkermaterialen hoop ik iets van mijn liefhebberij aan u over te brengen. En natuurlijk kunt u na afloop een potje honing kopen. Graag tot 10 november, uw pastoraal imker uit Diepenveen, Henk Spit.’ We sluiten af met een kopje soep en krentenwegge. Di. 13 december 2016, 14.00-16.30 uur, Het Open Hof Kerstmiddag met interkerkelijk zang- en gospelkoor Con Amore, dat dit jaar 25 jaar bestaat. Ook een kerstverhaal ontbreekt niet. Het belooft een mooie middag te worden. Dinie van Lohuizen brengt Het Open Hof in kerstsfeer en zorgt dat het ons aan niets ontbreekt. Een vrijwillige bijdrage is welkom. In het kort alvast de volgende activiteiten: Woensdag 18 januari 2017: Film ‘Herwonnen door Werken’ van de Deventer cineast Alex Roosdorp, over de zomer na de bevrijding in 1945. Donderdag 16 februari 2017: paaskaarten maken. Dinsdag 21 maart 2017: dagtocht naar het Borduurmuseum in Barneveld. Eigen bijdrage: 15 euro. Kosten van Overwinteren Een deel van de kosten van Overwinteren wordt betaald door cadeau-artikelen en kerststukjes te verkopen in de Lebuinuskerk, op zondagen (na de dienst) 27 november, 4 en 11 december . Daarnaast hebben we een kraampje op de kerstmarkt, op 15, 16 en 17 december. Heeft u leuke cadeautjes of mooie takjes (voor de kerststukjes) dan kunt u nu al bellen met Ine Oenema (tel. 624407) of Ankie Bakker (tel. 629623). We maken dan een afspraak wanneer we een en ander komen ophalen. Het zelf al meebrengen naar de kerk is helaas niet mogelijk!

Fototentoonstelling Zichtbaar in Keizerslanden Op zaterdag 19 november is het zo ver: de foto’s die van 25 inwoners van Keizerslanden zijn gemaakt worden geëxposeerd in Het Open Hof. De feestelijke opening (door wethouder Liesbeth Grijsen) is om 15.00 uur. Met muziek, een hapje en een drankje. Hoe is het ook al weer? Na het vertrek van de wijkgemeente uit Het Open Hof ontstond het idee om als kerk verbinding te blijven zoeken met de mensen die er wonen en/of werken. We willen als kerk zichtbaar blijven, maar de kerk is er niet voor zichzelf. Kunnen ménsen


Gemeente in beweging en kerk in de stad

Een van de afsluitende foto’s van het project werd zondag 23 oktober gemaakt door Wil Kanis in de Lebuinuskerk. In die viering ging Janette de Haas van de stichting Miryawalé (in het midden met vlecht) voor en werd er Malinese muziek ten gehore gebracht. zichtbaar worden in wie ze zijn, en in hun dromen? Kunnen we daar als kerk aan bijdragen, en mensen ook met elkaar in verbinding brengen? Een groepje bestaande uit Henk-Jan Gosseling, Folkert van Wijk, Marion Ligtenberg, Zaber-Rose Koegelberg en Saar Hoogendijk ging van start. Nog niet zo eenvoudig, hoe je zoiets aanpakt. Gelukkig kwam er versterking van de Projectgroep Deventer Fotografen en van Thilde de Haan en Paul Timmerman. Ook vanuit Cambio werd goed meegedacht. Het resultaat mag er zijn! Van iedere deelnemer zijn drie portretten gemaakt, een enkele keer ook als groep of als stel. Er waren mooie gesprekken, om tot ideeën voor de foto’s te komen. Nu eens was het eenvoudig, dan weer een uitdaging: een picknicktafel organiseren, trouwfoto’s maken van een stel voor wie dat niet is weggelegd enz. In korte tekstjes vertellen mensen hun verhaal. De expositie blijft een week in Het Open Hof en zal daarna de wijk ingaan. Tot besluit zal de expositie te zien zijn in de Lebuinuskerk op 1 en 2 april, als de reizende Reformatietentoonstelling vanuit Duitsland Deventer aandoet. Mensen die zijn gaan staan voor wie ze zijn en wat ze vóór zich zien, dat mag wereldkundig worden. Feestelijke opening zaterdag 19 november van 15-18 uur door wethouder Liesbeth Grijsen met optredens van Geronimo Five en Con Amore. Openingstijden zo 20-11 van 14-16 uur ma 21 t/m do 24-11 van 11-16 uur vrij 25-11 van 17-21 uur

‘De SEL’: St. Exploitatie Lebuinus Intussen komt het bestuur van de SEL (Stichting Exploitatie Lebuinus) alweer ruim een jaar maandelijks bij elkaar en begint steeds meer vorm te krijgen. De stichting die als eerste taak heeft onze mooie Lebuinuskerk zo te exploiteren, dat het gebouw zichzelf in stand kan houden en de PGD (Protestantse Gemeente Deventer) de meerwaarde van het zijn van een gemeente in een zo historisch en bijzonder godshuis optimaal kan benutten. De komende maanden willen wij u als trouw Wervellezer nader kennis laten maken met de diverse leden van het bestuur. Ook nemen wij u graag mee op de weg die de SEL gaat om zijn taak nader invulling te geven. Dit willen wij doen aan de hand van korte verslagen van bijeenkomsten waar we zijn geweest, een overzicht van activiteiten die er in de kerk (buiten de viering om) plaatsvinden, en de plannen die we hebben om tot een zo optimaal mogelijk gebruik van deze kerk te komen. En dan bedoelen wij een optimaal gebruik zowel door de kerkgemeenschap als ook door en voor de rest van de Deventer bevolking (en bij voorkeur op het vlak waar deze twee elkaar raken). De eerste die zich voorstelt is onze voorzitter, Wytze de Jong: ‘We hebben een team van enthousiaste en ervaren bestuurders. We werken nauw samen en zijn van plan om op een zodanige wijze de exploitatie te voeren dat de Lebuinus in stand blijft als de plek voor de zondagse eredienst.

13


kerk in de stad

Daarnaast verdient de Lebuinus een belangrijke plaats in Deventer als het gaat om museale en culturele zaken. Ook vormt de Lebuinus het hart van de stad en is beschikbaar voor maatschappelijke organisaties die in de kerk recepties, bijeenkomsten en congressen willen organiseren. Wat mij persoonlijk motiveert en drijft is toch wel het respect voor het schitterende monument, waar eeuwenlang God is geloofd en geprezen. Waar gebeden zijn uitgesproken en liederen gezongen. In die geest zou ik willen dat wij als gemeente de Lebuinus nog jarenlang mogen gebruiken als een geschenk van hen die ons zijn voorgegaan.’ Vrienden van de lebuinus

Lebuinuslezing 2016

14

Op vrijdag 11 november a.s. zal prof. dr. Paul Scheffer de eerste Lebuinuslezing houden. Paul Scheffer is publicist en o.a. bekend van het tv-programma ‘Buitenhof’. In zijn lezing zal hij ingaan op de controversen zoals die zich voordoen in de actualiteit, zoals de discussie rondom de Gülen-beweging, de opkomst van DENK en de Zwarte Pietendiscussie. Vanuit de historische context wordt gekeken naar de huidige staat van integratie. Vervolgens geeft Paul Scheffer een visie op Nederland als pluriforme samenleving, voorbij de controversen. De lezing wordt muzikaal omlijst door Elske te Lindert, zang, en afgesloten met een borrel. Toegang 10 euro, vrienden van de Lebuinus en studenten: 5 euro. Info en kaarten beschikbaar via www.lebuinus.nu/vrienden (en ook via de balie info en shop in de Lebuinus). Stichting Lebuinusconcerten

Max Reger Festival in de Lebuinuskerk Dit najaar organiseert Stichting Lebuinusconcerten Deventer een drietal concerten ter herdenking van het overlijden van Max Reger in 1916, precies 100 jaar geleden. De muziek van deze belangrijke componist uit de Duitse romantiek wordt in drie zeer verschillende programma’s ten gehore gebracht. In de Lebuinuskerk ligt de programmering van Reger’s orgelmuziek voor de hand. Maar ook zijn vocaal oeuvre, koormuziek en kamermuziek krijgen ruimschoots aandacht. Stichting Lebuinusconcerten kiest ervoor om niet alleen muziek van Max Reger te programmeren, maar deze te combineren met muziek van Johann Sebastian Bach en andere tijdgenoten. Het eerste concert was op 23 oktober. In november nog twee concerten: zondag 6 november kamermuziek van Max Reger en tijdgenoten en op zondag 20 november ‘Voleinding der tijden belicht door Max Reger en Johann Sebastian Bach in koor- en orgelmuziek’. Zie www.lebuinusconcerten.nl

Euterpe zingt Messiah van Händel Toonkunstkoor Euterpe zingt op zondag 13 november het wereldberoemde meesterwerk van Georg Friedrich Händel: Messiah. Professionele solisten zingen de aria’s en recitatieven en een barokorkest begeleidt het geheel. Aanvang 15.00 uur. Toegang: 3 25.

Presentatie Metten Lebuinus Op 12 november om 15.30 uur zal burgemeester A. Heidema van Deventer in de Broederenkerk het eerste exemplaar in ontvangst nemen van het boek ‘Lebuinus herontdekt’, het begeleidende boek bij de nieuwe cd ‘Metten van Sint-Lebuinus’, gezongen door de schola o.l.v. Stan Hollaardt. De bijeenkomst staat in het teken van de door de schola opnieuw tot leven gewekte gregoriaanse gezangen over Lebuinus. Een aantal ervan wordt ten gehore gebracht. Na afloop is er omstreeks 16.30 uur een informeel samenzijn.

Kerstmarkt, vooraankondiging De komende ‘Grote Kerk Kerstmarkt’ wordt extra feestelijk, want: het is dan alweer de dertigste keer dat deze wordt gehouden. Een jubileum dus ! Noteert u vast de volgende data van dit sfeervolle evenement in onze fraaie kerk: 15, 16 en 17 december 2016 In de volgende Wervel kunt u meer over deze sfeervolle Kerstmarkt lezen. Er worden nog vrijwilligers gezocht voor de kerstmarkt. Gaarne aanmelden bij de koster of Harry Hoving. Namens de Organisatiecommissie, Georg Lankester Passage Op maandag 14 november 2016 komt mw. C. Scheres uit Deventer ons vertellen over haar ervaringen van haar reis naar Indonesië. Over een andere ‘wereld’, dat belooft een boeiend verhaal te zijn. We komen bij elkaar in het Open Hof aan de Karel de Grote Laan 361, we beginnen de avond om 19.45 uur. Gasten en belangstellenden zijn uiteraard van harte welkom! Namens het bestuur: Elly Harleman van Noort, voorzitter


&Om het Meester Geertshuis

Warme douche Als de kou nog in de grond zit start het al: onze Meester Geertshuis vakantieweek. Er was weer voldoende geld bijeengebracht om de voorbereidingen te kunnen treffen, de locatie vast te leggen en de busjes te reserveren. Daarna kwam de teamformatie: vertrouwde stafleden aangevuld met nieuwe, dat werkt het beste. Tegen de lente begon het aankondigen van de vakantieweek: een uitnodigingsbrief aan ieder die ons bekend is in het Meester Geertshuis. ‘Ben je iemand of ken je iemand die wel met een groep een midweek weg zou willen naar een fijn vakantiehuis? Reageer dan…’! Mensen die nog niet eerder mee waren op vakantie hebben voorrang. Met hen wordt een gesprek gevoerd: zomaar een midweek weggaan is niet voor ieder even gemakkelijk. Durf ik het wel? Slaap ik wel goed in een vreemd bed? Wie zorgt er voor mijn hondje? Pas ik wel in zo’n groep? Wat als mijn klachten verergeren? Al pratend werden er drempels geslecht. Aan het einde van de zomer hielden we een kennismakingsbijeenkomst en was de groep van twintig mensen compleet. Toen was het zover: we zaten vertrekklaar rond een aangestoken kaars. Een reisgebed werd uitgesproken, de lunchpakketjes uitgedeeld en alle bagage in de bus gedaan met op een aanhanger de rolstoel van een van onze deelnemers: we konden op reis. Al

gauw zat de stemming er goed in. Het bleek de opmaat voor een uitzonderlijk harmonieuze week. Bij het groepshuis van de Salesianen van Don Bosco werden we met open armen ontvangen. Deze Veluwse plek is al jaren favoriet. Het programma ontrolde zich soepel, van zwemmen tot museum bezoek, van cactuskwekerij tot zandverstuivingswandeling, van knutseltafel tot zeiltocht: het was een groot succes. In de ochtend voor wie wilde een kwartier voor God: een meditatiemoment in de crypte. In de avond was de bar open en werd er op bescheiden wijze een flesje open getrokken. Het weer was fabuleus mooi zo op de rand van de herfst, de buitenruimte werd optimaal benut, en langzaam werd het een hechte groep. Ieder zette zijn beste beentje voor en stak een handje uit waar kon. Gelach aan de ontbijttafel, saamhorige stilte in de viering, een uitbundig lang zal-ie leven voor een jarige, en een indrukwekkende solodans tijdens een optreden van een singer-songwriter op de bonte avond. Wat een kostbare ervaring voor ons allemaal. Zoals één van ons omschreef: Geborgen, veilig, veel gelachen samen, een warme douche! En zo was het…met deze mooie herinneringen kunnen we de winterkou straks weer trotseren. Ceciel Funnekotter Reageren? Ceciel@meestergeertshuis.nl

ALS VAN DORP UW TECHNIEK BEHEERT, HEEFT U EEN ZORG MINDER vandorp.eu Duurstedeweg 10 • 7418 CK Deventer • 0570-630031 info@rensinkbv.nl • www.rensinkbv.nl

Totaalonderhoud in kleur

Bent u al vriend van de Lebuinus? Wordt ook donateur en krijg 50% korting op de toegangsprijs voor de eerste Lebuinuslezing met Paul Scheffer op vrijdagmiddag 11 november a.s. zie www.lebuinus.nu/vrienden

Kerk in de stad

In

15


Vieringen november 2016

ZONDAG 6 NOVEMBER Broederenkerk 10.30 uur oecumenische viering ds. Saar Hoogendijk en mw. Clazien Broekhoff Colmschate Ichtuskerk 10.00 uur ds. Kees Bochanen Diepenveen Dorpskerk 10.00 uur ds. Henk Spit St. Jozef Verpleeghuis 10.30 uur ds. Anna van der Maas Groote & Voorster 11.15 uur mw. Judith Lodewijk PW Janssen 10.00 uur mw. Eugénie Tulleken Elisabethskapel (Brinkgreven) 10.00 uur pastor Toon Cents VRIJDAG 11 NOVEMBER Woonzorgcentrum Bloemendal 10.30 uur ds. Ingrid de Zwart Woonzorgcentrum St. Jurrien 19.00 uur ds. Ingrid de Zwart

16 16

ZONDAG 13 NOVEMBER Grote of Lebuinuskerk 10.00 uur ds. Jan Muntendam Colmschate Ichtuskerk 10.00 uur ds. Trijnie Plattje Diepenveen Dorpskerk 10.00 uur ds. Walter Meijles St. Jozef Verpleeghuis 10.30 uur mw. H. Heling Groote & Voorster 11.15 uur mw. Ada van Herwaarden PW Janssen 10.00 uur pastor Jos Egberts

Elisabethskapel (Brinkgreven) 10.00 uur pastor Laura v.d. Kam VRIJDAG 18 NOVEMBER Woonzorgcentrum Bloemendal 10.30 uur mw. J. Ruiterkamp Woonzorgcentrum St. Jurrien 19.00 uur mw. J. Ruiterkamp ZONDAG 20 NOVEMBER Grote of Lebuinuskerk 10.00 uur ds. Saar Hoogendijk en ds. Ingrid de Zwart m.m.v. Lebuinuscantorij Colmschate Ichtuskerk 10.00 uur ds. Trijnie Plattje en M. Snoeij. Diepenveen Dorpskerk 10.00 uur ds. Henk Spit St. Jozef Verpleeghuis 10.30 uur ds. H. J. van der Steeg Groote & Voorster 10.00 uur mw. Judith Lodewijk PW Janssen 10.00 uur mw. Eugénie Tulleken Elisabethskapel (Brinkgreven) 10.00 uur pastor Therese Kortstee VRIJDAG 25 NOVEMBER Woonzorgcentrum Bloemendal 10.30 uur ds. Henk Spit Woonzorgcentrum St. Jurrien 19.00 uur ds. Henk Spit ZONDAG 27 NOVEMBER Grote of Lebuinuskerk 10.00 uur ds. Ingrid de Zwart

Colmschate Ichtuskerk 10.00 uur ds. Kees Bochanen Diepenveen Dorpskerk 10.00 uur ds. Henk Spit St. Jozef Verpleeghuis 10.30 uur pastoor Brummelhuis Groote & Voorster 11.15 uur mw. Eugénie Tulleken PW Janssen 10.00 uur pastor Jos Egberts Elisabethskapel (Brinkgreven) 10.00 uur pastor Laura v.d. Kam MAANDAG 28 NOVEMBER Colmschate Ichtuskerk 19.00 uur Vesper VRIJDAG 2 DECEMBER Woonzorgcentrum Bloemendal 10.30 uur R.K. dienst Woonzorgcentrum St. Jurrien 19.00 uur ds. W. van Wijk ZONDAG 4 DECEMBER Grote of Lebuinuskerk 10.00 uur ds. Saar Hoogendijk Colmschate Ichtuskerk 10.00 uur Diepenveen Dorpskerk 10.00 uur ds. S. M. Roozenboom St. Jozef Verpleeghuis 10.30 uur ds. Anna van der Maas Groote & Voorster 11.15 uur mw. Judith Lodewijk PW Janssen 10.00 uur mw. Eugénie Tulleken Elisabethskapel (Brinkgreven) 10.00 uur pastor Jos Egberts

Activiteiten november 2016 Wekelijkse activiteiten U bent dagelijks welkom in de stilte van de crypte. Elke dinsdag 9.30-10.30 uur: Gebedsgroep, Het Open Hof. Elke woensdagavond om 19.00 uur Broederenkerk: oecumenisch avondgebed Taizé. Iedere vrijdagmiddag: Coventrygebed, oecumenisch middaggebed in de Lebuinuskerk van 12.15-12.30 uur. Agenda Per dag

Zie ook: www.pkn-deventer.nl/agenda www.facebook.com/PGDeventer do. 3 nov. 9.30-11.00 uur: Inloop Open Hof zon. 6 nov. 15.30 uur: Regerfestival zie pag. 14 ma. 7 nov. 20.00 uur: Kruispunt

Diaconaal café zie pag. 9 di. 8 nov. 19.30-21.00 uur: Bijbelkring Beeckenstein wo. 9 nov. 19.00-20.00 uur: Tienercatechese. do. 10 nov. 9.30-11.00 uur: Bijbelgespreksgroep don. 10 nov. 10.0o-12.30 uur: Overwinteren zie pag. 13 vr. 11 nov. 16.00 uur: Lebuinuslezing door prof. Paul Scheffer zie pag. 14 za. 12 nov. 15.30-17.30 uur: presentatie cd/boek over Lebuinus zie pag. 14 zon. 13 nov. 15.00 uur: Euterpe zingt Messiah van Handel zie pag. 14 zon. 13 nov. 19.00-20.30 uur: Jongerenkring 15-18 jaar wo. 16 nov. 20.00 uur: Gemeenteavond, Lebuinuskerk zie pag. 7 don. 17 nov. 9.30-11.00 uur: Inloop Open Hof

vr. 18 nov., 19.00-21.00 uur: Sirkelslag. zie pag. 5 vr. 18 nov., 10.00-11.30 uur: Bijbelkring Rivierenwijk za. 19 nov., 15.00-18.00 uur: opening foto-expositie Zichtbaar in Keizerslanden, zie pag. 13 zon. 20 nov. 15.30 uur: Regerfestival, zie pag. 14 Ma. 21 nov. 20.00 uur: Inleiding in de mystieke beleving, zie pag. 12 wo. 23 nov. 19.00-20.00 uur: Tienercatechese don. 24 nov. 9.30-11.00 uur: Bijbelgespreksgroep don. 24 nov. 15.00-16.15 uur: Gespreksgroep Bloemendal vr. 25 nov. 19.00 uur: voorbereiding ‘Jong en oud dienst’ zo. 4 december. Lebuinuskerk zie pag. 5 ma. 28 nov. 19.30 uur: gespreksgroep Ubi Caritas, Titus Brandsma kerk


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.