Wervel feb. 2017

Kerkblad van de Protestantse Gemeente Deventer

Wervel Jaargang 7 | nummer 1 | februari 2017

11. Schulden. Schuldig?

12. Fair Trade kerk

De column van het Meester Geertshuis gaat deze maand over ‘schuld’. In de Assenstraat komen vaak mensen met geldproblemen. Ook hier helpt het Meester Geertshuis. Met budgetcoaches, een noodfonds en een luisterend oor.

Bij de ingang van de Lebuinuskerk hangt het schildje Fair trade kerk.

Zo’n ‘keurmerk’ krijg je niet zo maar.

De werkgroep fair trade licht toe wat fair trade inhoudt en hoe we als kerk meewerken aan eerlijke handel.

13. Wat beweegt de mens achter...

Henk en Marian van Koeveringe zijn al lange tijd op vele fronten actief in het kerkenwerk. In de rubriek ‘Wat beweegt de mensen achter...’ kunt u lezen wat zij allemaal voor onze kerk doen en gedaan hebben.

Colofon

Wervel is een uitgave van de Protestantse Gemeente te Deventer. www.pkn-deventer.nl of www.PGDeventer.nl Grote of Lebuinuskerk Bezoekadres: Grote Kerkhof 42 Deventer Postadres: Postbus 425, 7400 AK Deventer Koster: Marco Heemskerk tel. (0570) 612 548 koster@pkn-deventer.nl Kerkelijk Bureau Kleine Poot 7 7411 PE Deventer Geopend: maandag, woensdag en vrijdag van 09.00 tot 12.00 uur tel. (0570) 645 962 kerk.bureau@pkn-deventer.nl Diaconie Postbus 587, 7400 AN Deventer diaconie@pkn-deventer.nl Bankrekeningen kerk: NL13 INGB 0000 8727 86 diaconie: NL03 RABO 0377 7129 57 wijkkas: NL23 INGB 0006 7299 51 Predikanten Werkdagen: dinsdag t/m vrijdag.

Tel.: ma. t/m vr. 9.00-9.30 uur.

Ds. Ingrid de Zwart tel. privé (0570) 618 328 ds.dezwart@pkn-deventer.nl Ds. Saar Hoogendijk tel. privé (0570) 547 973 ds.hoogendijk@pkn-deventer.nl Redactie Gerard Sizoo (eindredactie) Hannie v.d. Bovenkamp-van Schie ds. Saar Hoogendijk m.m.v.

Anne Marie van der Kolk Thilde de Haan Mark Rozema kerkblad@pkn-deventer.nl Ontwerp, foto’s en opmaak Roely Oldenhuis, ROI Deventer wervel@pkn-deventer.nl Drukwerk De Printhut, Deventer Inleverdatum kopij voor het nummer van maart: uiterlijk zaterdag 11 februari per mail: kerkblad@pkn-deventer.nl

Bij de foto op de voorpagina: op zaterdag 7 januari was de Lebuinus de plaats waar Overijssel het stokje overnam van Gelderland bij de estafette rond 500 jaar Protestantisme. ‘Veluanus’ stak de IJssel over en werd opgewacht door v.l.n.r. ‘Lebuinus’, ‘Geert Grote’ en Karin v.d. Broeke, de voorzitter van de Synode. Zie ook het verlslag op pag. 17.

Van de redactie Het jaar 2016 werd in onze kerk op een mooie wijze afgesloten. Veel bijzondere advents- en kerstdiensten, allemaal heel goed bezocht. De rubriek ‘van de predikanten’ op blz. 4 geeft daar een goede impressie van: de duiven die bij de adventdiensten bij het moment voor de kinderen van achter het orgel, van grote hoogte via een luik in het plafond en vanaf andere plekken de kerk in vlogen, de kinderkerstviering met een wandeling langs binnenstadskerken, de kerstnachtdienst en de kerstochtendviering die allemaal bijzonder waren, met steeds andere koren.

We proefden veel waardering en onderschrijven die van harte.

Het was ook een afsluiting die goed paste bij het jaar 2016 in onze kerk. Dat werd toch al gekenmerkt door veel creativiteit en verrassing in de vieringen, met inbreng van onze jongeren en gasten van buiten, ook muzikale gasten. Fijn dat onze beide predikanten open staan voor nieuwe initiatieven en ook zelf veel kleur en diepte aan de diensten weten te geven. Het zal geen toeval zijn dat het aantal kerkgangers in het tweede halfjaar duidelijk hoger lag dan in het eerste halfjaar.

Veel nieuwe gezichten in de kerkbanken, waaronder ook jongeren. Soms moesten stoelen worden bijgezet.

Ook op andere fronten was onze kerkgemeenschap actief en met succes. Het Diaconaal Platform is van de grond gekomen en blijkt inmiddels een waardevolle aanvulling in het sociale netwerk van onze stad. Jongeren maakten een voor hen onvergetelijke reis naar Ecuador en verrichtten daar nuttig werk. En na de aanbieding van de het Cross of Nails behoren wij tot de wereldwijde Coventrygemeenschap van vrede en verzoening. Veel positiefs om op terug te kijken in een jaar dat in de wereld om ons heen veel geweld en ellende te zien gaf. Zo kan de kerk een baken van licht zijn in donkere tijden.

T.a.v. de opzet van de Wervel: vanaf dit nummer vindt u de begeleidende tekst bij de vieringen niet meer direct na de column van de kerkelijk werkers, maar achterin bij de agenda van de diensten en de maandagenda. De aankondigingen van geboorte, doop en overlijden vindt u voortaan bij de rubriek ‘binnen onze PGD’. De rubrieken ‘Gemeente in beweging’ en ‘Kerk in de stad’ zijn samengevoegd tot ‘In beweging’ waarin u nu ook de gecombineerde kopij rond concerten en cantorijen binnen de Lebuinuskerk vindt. Wij hopen dat de Wervel zo nog toegankelijker wordt.

De redactie

Inhoud 3 Column 4 Binnen onze PGD 4 Jeugd 4 Van de predikanten 5 Groothuisbezoeken in februari en maart 6 Met naam en toenaam 6 Van de kerkrentmeesters 6 Actie kerkbalans 2017 9 Van de diaconie 9 ZWO 10 Mikondo 11 In & Om het Meester Geertshuis 12 Van mens tot mens 15 Hermans historische column

16 In beweging 16 Muziek 16 Het Uriëlconsort 16 St. Zaterdagmiddagconcerten 16 St. Lebuinusconcerten 17 500 Jaar reformatie 18 Kerkcafé 18 Overzomeren en Overwinteren 18 ‘De SEL’: St. Erfgoed Lebuinus 19 Vrienden van de Lebuinus 19 Kerkenwandeling 2017 19 Abdij Nieuw Sion 22 Bij de diensten 23 Agenda februari 2017 24 Vieringen februari 2017

In het jaar waarin we 500 jaar Protestantisme gedenken zullen we de gevleugelde worden ‘Hier sta ik’ vaak horen. Woorden die aan Luther zijn toegeschreven, gevolgd door ‘ik kan niet anders’. Tijdens een verdedigingsrede in 1521 had hij aangegeven in geweten aan het Woord van God gebonden te zijn. Daarom kon hij niet tegen zijn geweten ingaan. ‘Zo helpe mij God.’ Anderen hebben dat al snel verdicht tot ‘Hier sta ik, ik kan niet anders. Zo helpe mij God.’ De columns van predikanten en kerkelijk werkers gaan dit jaar over ‘Hier sta ik’. Het kan een plaatsbepaling zijn, maar ook een heel andere vorm aannemen.

Saar Hoogendijk maakt een begin.

Column

Hier sta ik

Hier sta ik. Kan het ook anders?

Leuk bedacht, zo’n jaarthema, maar ga er maar aan staan! Mijn gedachten vliegen alle kanten op. Je ziet mensen aan de grens bij Macedonië staan. Daar sta je dan in ijzige kou, en je kunt geen kant op. Er is geen keuze. Het gebeurt. Even later bezoek ik iemand in het verpleeghuis; hij kan nauwelijks meer staan, nauwelijks nog spreken. Een noodlot dat je treft. Ook mensen in machteloze situaties vragen de aandacht. Als je zelf geen kant op kunt, mag je hopen dat anderen voor je gaan instaan, voor je opkomen. Ook al deed je het honderd keer liever zelf.

Maar ik dacht ook aan iets anders. Hoe lastig ik het vaak vind om een standpunt in te nemen. Er zitten meerdere kanten aan een zaak, ik heb de nuance en de relativering lief. De open blik, de speelse geest. Het plezier van kritische reflectie, ook al kan het ingewikkeld zijn. Meestal kun je je best nuances permitteren en ik zou wensen dat meer mensen de waarde ervan zouden inzien. Dat neemt niet weg dat er momenten zijn waarop je je plaats moet bepalen. Binnenkort in het stemhokje. En/of in kerk en theologie.

Voor mij was een belangrijk moment het schrijven van mijn kerkelijke scriptie (in 1986). Ik studeerde aan de UvA, waar de bijbels-theologische ‘Amsterdamse School’ opgeld deed. Al langere tijd had ik het idee dat het ergens niet klopte voor mij, gevoed vanuit de feministische theologie. In een proces van maanden kreeg ik het helder, ook op papier. Wat vond ik het spannend om daar echt voor te gaan staan. Had ik het wel goed gezien?

Toch ook de innerlijke overtuiging dat ik een punt had.

Mijn verhaal vond weerklank, en dan lijkt alles ineens vanzelfsprekend. Maar dat was het niet voor mij, daar en toen.

Zo zou ik nog een paar voorbeelden kunnen noemen, maar niet eindeloos. Zo’n held ben ik niet en wil ik niet zijn. De kaart van onze principes moeten we niet te makkelijk uitspelen wat mij betreft. Niet als dat betekent dat wij daarmee onwrikbaar worden. Liever het gesprek zoeken, de nuance. Dat is natuurlijk ook een principe, en niet het eerste de beste. Het evangelie leeft ervan, hoe Jezus altijd het gesprek zoekt. Dat zijn de spannendste verhalen, waarin mensen tot hun recht komen. Ergens voor gaan staan zal voor mij altijd daarmee te maken hebben. Hoop ik, denk ik. Zo helpe mij God… Wat een puzzel, om een paar gedachten over ‘hier sta ik’ te formuleren, en al helemaal zonder in clichés te vervallen. Gelukkig staat geen mens daar alleen voor. We hebben nog een heel jaar om pratend en vierend, lerend en dienend te ontdekken waar wij (voor) staan, in deze spannende tijden.

Ds. Saar Hoogendijk, predikant Protestantse Gemeente Deventer

3

Binnen onze PGD

Jeugd

Sirkelslag Young 3 februari 2017 (12 t/m 16 jaar) Op vrijdagavond 3 februari spelen we weer Sirkelslag Young. Een interactief spel tussen groepen uit heel Nederland. Vorig jaar deden er maar liefst 6.000 jongeren mee!

We verzamelen om 19.00 uur en om 19.30 uur gaan we van start met het uitvoeren van allemaal hilarische, actieve, creatieve opdrachten. Om 21.30 uur eindigen we.

Dit jaar spelen we in het Titus Brandsmahuis in Colmschate (Titus Brandsmaplein 2), samen met o.a. jongeren uit de Lebuinusparochie en de 3GK. Geef je op vóór 22 januari via jeugd@pkn-deventer.nl

Theaterweekend 4 en 5 februari 2017: A match made in heaven

4

Liefdesverhalen uit de Bijbel De verhalen van Rachel, Ruth en Bathseba: God speelde voor cupido. Het wordt zo zoet… het glazuur spat van je tanden af!

Het theaterweekend is voor iedereen tussen de acht en veertien jaar en net als vorige jaren zullen Wouter van Bochanen (filmmaker en theaterdocent) en Franca Brouwer (studente Theologie aan Windesheim en ervaren met theater) het weekend begeleiden.

Op zaterdag 4 februari repeteren we de hele dag aan het stuk ‘A match made in heaven’. We starten om 10.00 uur in de Lebuinuskerk en eindigen rond 20.00 uur. Voor een lunch en maaltijd wordt gezorgd.

Op zondag 5 februari wordt het stuk opgevoerd tijdens de kerkdienst om 10.00 uur. Deze dienst zal voorbereid worden door mensen van verschillende generaties. Ook zal dan de ‘preek van de leek’ te horen zijn, dit keer door Lotte en Minke van der Stelt.

Het theaterweekend is altijd een groot feest, doe jij mee?

Mail dan gauw naar jeugd@pkn-deventer.nl. Vriendjes en vriendinnetjes zijn ook van harte welkom.

Uitnodiging ouderberaad woensdag 8 februari Alle ouders met kinderen in de ‘kindernevendienstleeftijd’ (vier tot twaalf jaar) worden door de taakgroep jeugd van harte uitgenodigd voor een ouderberaad op woensdag 8 februari 20.15 uur in de Lebuinuskerk. Een avond om andere ouders te ontmoeten, en met de taakgroep jeugd van gedachten te wisselen over o.a. de kindernevendienst in de Lebuinuskerk.

Wij vinden het van groot belang met ouders ervaringen te delen, plannen voor 2017 te bespreken en in gesprek te raken om goed in te kunnen spelen op de wensen en behoefte van jullie en jullie kinderen als het gaat om het jeugdwerk in de gemeente.

Welkom op woensdag 8 februari, 20:15 uur in de Lebuinuskerk.

Namens de taakgroep jeugd, Heidi Schröder

Elke donderdagavond in de vastentijd: bidden voor onze kinderen Het klinkt zo makkelijk: bidden voor je kinderen. Toch zijn we vaak vooral gericht op opvoeden, vertellen en vooral doen.

Tijdens de vastentijd start een nieuw initiatief voor alle ouders die willen groeien in het gebed voor hun kinderen. Het is geen gebedsles, maar een moment om samen te komen en elkaar te inspireren in gebed. Kom ook!

Start: donderdag 2 maart van 19-20u. Verzamelen bij de crypte in de kerk. Aanmelden niet nodig, we heten iedereen van harte welkom. Vriendelijke groet, Monique en Clary van de Taakgroep Jeugd.

Info: jeugd@pkn-deventer.nl

Jeugdzomerreis naar Oekraïne

Deze zomer vindt van 22 juli t/m 1 augustus voor de 15e keer een werkreis met en voor de jeugd plaats naar het uiterste westen van Oekraïne. Een initiatief van het CUC van de Protestantse Gemeente te Colmschate/Schalkhaar in samenwerking met de Titus Brandsmakerk. Het motto van het CUC is ‘jeugd voor jeugd’: zo mogelijk samen met Oekraïense jeugd werken aan projecten op scholen, in ziekenhuizen etc.

In februari vindt het 1e werkbezoek plaats om te bepalen wat wij dit jaar gaan doen.

De heen- en terugreis duurt twee dagen. Het vervoer gaat met busjes en er wordt overnacht in jeugdherbergen. Naast werken is er ook veel ontspanning. Er wordt ook tijd vrijgemaakt om op excursie te gaan.

Jongeren die de handen uit de mouwen willen steken, het fijn vinden om samen te werken, een positieve instelling hebben en wat willen doen voor de ander, zijn van harte uitgenodigd om mee te gaan met deze reis. Ben jij zo’n jongere in de leeftijd van 15 tot 20 jaar, meld je dan snel aan bij Wim Hoekman want het aantal plaatsen is beperkt! wim@familiehoekman.nl.

Zie ook https://cuc.pgcs.nl Van de predikanten Met plezier kijken we terug op de afgelopen advents- en kersttijd in de Lebuinuskerk. De kerstmarkt trok tweehonderd bezoekers meer dan vorig jaar.

De duif die iedere keer door de kerk vloog op zondagmorgen met een blij bericht sprak oud en jong zeer aan.

Met dank aan Rosemarijn Mulder, die ze alle vijf maakte.

Het kinderkerstfeest was geweldig, voorafgegaan door een lichtjestocht.

We werden met muziek opgewacht in het Penninckshuis door ds. Sigrid Coenradie en haar geloofsgemeenschap.

Daarna gingen we achter Ida Smeijers aan, die mooi verkleed was als engel met ster.

We liepen in een stoet met kinderwagens en al vanaf de Brink door de Spijkerboorsteeg, langs huiskamerrestaurant ‘A taste of honey’. Daar was eigenares Astrid, echtgenote van onze oud-diaken Marcel Gehrels, zo aardig om na een drukke werkdag speciaal voor de lichtjestocht terug te komen. Ze maakte de poort van de binnenplaats open, zodat herder Henk Berendsen de kinderen daar kon opwachten, met wat lekkers. In de Assenstraat ontving Hans van der Deure met de Russisch-Orthodoxe gemeenschap de stoet. Ze verrasten ons o.a. met een warm vuurtje en het kerstverhaal, verbeeld in de zgn. Geboorte-icoon, geprojecteerd op de muur. Vervolgens naar de

Wisseling van lectoren

Lebuinuskerk, langs engel Dagmar Karens. Voor de deuren stonden Hans de Jong en zijn kleinkinderen als herders rond een vuurkorf.

Toen kon het kinderkerstfeest in de kerk beginnen. Rosemarijn was Maria op een echte ezel, ds. Saar verteller en Katrien de Jong-Deschamps met dwarsfluit speelde herder Jan die het Kind zocht. Cees de Gooijer zorgde voor regieaanwijzingen. Wat was het leuk met het kinderkoortje dat zong en danste o.l.v. Kirstin. De koster en de kindernevendienstleiding zorgden voor chocolademelk en kadootjes. Kan een kinderkerstfeest mooier zijn?

Na kerst-carillonspel van stadsbeiaardier Achterkamp begon de kerstnachtdienst. Boven verwachting goed bezet. De aanslag op de kerstmarkt in Berlijn had wel angst gezaaid. Gelukkig lieten de meesten zich daar niet door weerhouden. Vrijwilligers staken de kaarsen aan, collecteerden en schonken na afloop Glühwein. De Lebuinuscantorij zong prachtig en dat gold de volgende morgen ook voor het Projectkoor voor jong en oud. De kerstperiode werd afgesloten met het Driekoningenspel op 8 januari, door Hans van der Deure en acht andere zangers.

Enorm veel activiteiten en niet alleen op zondagmorgen.

Op 7 januari ontvingen we 150 gasten, waaronder de voorzitter van onze synode, in het kader van 500 jaar Reformatie. Een prachtige middag. En op 8 januari was er de eerste vesper op het nieuwe tijdstip, 16.30 uur, in de serie ‘Hier sta ik’. We maakten kennis met het Uriëlconsort o.l.v. (alweer!) Kirstin, dat o.a. een psalm zong op muziek van Sweelinck. (Uriël is een van de vier aartsengelen, afgebeeld in de crypte). Onze cantor-organiste had het het allerdrukste in de kersttijd. Professioneel en enthousiast leidde ze vier verschillende koren!

We zijn blij dat alles zo goed verlopen is. Heel hartelijk dank allemaal!

En nu op naar het Paasfeest. Nee, nooit een saai moment in ons kerkelijk leven!

Denkt u nog eens terug aan al die activiteiten in de kersttijd, als er weer aangeklopt wordt bij u voor daadwerke-

Zoals ook in vorige jaren vindt er aan het begin van dit nieuwe jaar een wisseling plaats.

Antoinet de Jong en Ilse Kaljouw hebben aangegeven graag mee te willen doen in de dienst als lector.

Tamara de Waal en Monique Gorissen hebben hun plaats als lector afgestaan.

We willen Tamara en Monique hartelijk bedanken voor hun bereidheid en de manier waarop zij aan de dienst hebben meegedaan.

Binnen onze PGD

lijke inzet of geldelijke ondersteuning. Wat we geven met z’n allen voor het kerkenwerk maakt heel veel mensen in Deventer een beetje gelukkiger. In een wereld waarin zoveel verscheurdheid is, is de kerk een instantie die juist verbinding biedt. De kerk, dat zijn we samen, zomaar bij elkaar gebracht door de Eeuwige.

We hopen op een gezegend 2017, met elkaar en met veel mooie, inspirerende momenten.

Een hartelijke groet, ook namens mijn collega Saar, Ingrid de Zwart

Groothuisbezoeken in februari en maart Beste gemeenteleden, Bij de brieven voor de Actie Kerkbalans heeft u een uitnodiging voor de groothuisbezoeken gekregen. Ook hier attenderen we er graag nog even op. De ontmoeting met elkaar als gemeenteleden vormt een belangrijke basis voor ons gemeente-zijn. Als thema hebben we gekozen voor 95 speldenprikken. De prikkelende titel van een klein, geestig boekje, uitgegeven door de PKN rond 500 jaar Protestantisme. Daaruit reiken wij u op het groothuisbezoek iets aan. De verwijzing naar de 95 stellingen van Luther zal u niet ontgaan. Hoe staan wij in de protestantse traditie? Welke stelling willen wij voor onze rekening nemen? Of houdt u het liever bij een speldenprik…

Naast het thema is er ruimte om over ontwikkelingen in het gemeenteleven te praten en vragen te stellen. Bij iedere bijeenkomst is een predikant en ouderling of diaken aanwezig.

Het is de bedoeling de ontmoetingen telkens bij iemand thuis te houden. Dus als u gasten kunt ontvangen, horen we dat ook graag. De indeling is dit keer niet speciaal naar wijk of sectie. Laat u verrassen door ongedachte ontmoetingen! Hieronder treft u data en tijden om uit te kiezen.

Mocht u de uitnodiging met aanmeldstrook gemist hebben, dan is deze nog verkrijgbaar in de kerk of via het kerkelijk bureau, tel. 0570 645 962 kerk.bureau@pkndeventer.nl. U kunt zich op grond van onderstaande data eenvoudigweg opgeven.

1. woensdag 2. woensdag 3. woensdag 4. maandag 5. maandag 6. dinsdag 7. woensdag 8. woensdag

15 februari 22 februari 22 februari 27 februari 27 februari 28 februari 1 maart 1 maart

20-22 uur 14-16 uur 20-22 uur 14-16 uur 20-22 uur 20-22 uur 14-16 uur 20-22 uur

5

Binnen onze PGD 6

9. donderdag 10. dinsdag 11. woensdag 12. woensdag

2 maart 7 maart 8 maart 8 maart

14-16 uur 14-16 uur 14-16 uur 20-22 uur

Met vriendelijke groet, de taakgroep pastoraat Met naam en toenaam

Wij gedenken Jacobjen Hartemink-van Tongeren * 23 oktober 1926 – † 22 december 2016 Coby van Tongeren werd geboren in Deventer, in een stimulerend en muzikaal gezin. Mooie jaren na de oorlog, met de mandoline-band ‘The Jolly Times’ en haar grote liefde Dick Hartemink. Helaas bleef het huwelijk kinderloos en Coby werd al vroeg weduwe. Ze heeft haar leven toch weer kunnen oppakken, ging werken en genoot van nichten en neven. Het geloof lag niet voor op de tong, maar het was een constante in haar leven. ‘Laat ons wandelen in Gods licht’, zo luidde de trouwtekst. Haar leven overziend zagen we dat spoor. Lankmoedig, gul voor anderen, spaarzaam voor zichzelf. Met veel dankbaarheid zal zij herinnerd blijven worden.

Ds. Saar Hoogendijk Gerrit Johan Scheppink * 15 juni 1930 – † 1 januari 2017 De gouden jaren in het leven van Jo Scheppink vonden plaats op luttele vierkante meters. Hij voer ten tijde van de koude oorlog op een onderzeeër. Er waren goede redenen om daarmee te stoppen (Gerrie en de kinderen!), maar wat was de kameraadschap en het spannende werk in die kleine, relatief veilige wereld hem dierbaar.

Ook aan de wal wist hij waar hij voor stond, actief in de vakbond FNV en met de Open Deur; veel oog en oor voor schoonheid, van het kleinste bloemetje tot het grootste werk van Bach. Zijn gezondheid was broos, maar nooit zou hij klagen. Jo Scheppink was een fijne man, vader en opa, en voor iedereen een bijzonder mens, met zijn lichtheid en zachtmoedigheid. De dankdienst voor zijn leven vond plaats in de Lebuinuskerk, waar hij zoveel stappen had liggen. ds. Saar Hoogendijk Johanna Gerarda Beltman-Koster * 12 augustus 1937 – † 8 januari 2017 Hanny Beltman uit Schalkhaar was al geruime tijd ziek, met perioden dat het redelijk goed ging. Ze was altijd betrokken, op een beetje afstand, vond steun in het geloof en wist zich omringd door de goede zorgen van de buren Jan en Joke. Verdrietig was dat haar man de laatste tijd van zijn leven niet hier kon wonen; hij overleed vorig jaar in Beverwijk. Ook Hanny is nu de laatste weken van haar leven daar geweest, waar hun dochter woont. We kregen bericht dat de begrafenis in Beverwijk heeft plaatsgevonden.

‘Nu zijn ze weer samen’, zetten de kinderen boven de kaart. Het was een groot verlangen. ds. Saar Hoogendijk

Van de kerkrentmeesters Aktie Kerkbalans 2016 en eindejaarscollecte Begroot voor kerkbalans 2016 was 3 225.000. De opbrengst was uiteindelijk 3 232.770,80. De begroting is dus ruim gehaald. De opbrengst van de eindejaarscollecte was 3 7.415,00 Een prachtig resultaat waarvoor we iedereen hartelijk dank zeggen!

Giften In november is aan giften ontvangen van mevr. E. 3 10, de heer B. 3 50 en van mevr. te W 3 5.

In december is ontvangen van de heer B. 3 500, van mevr. H. 3 50, van mevr. M. 3 125 voor de internetuitzendigen en van mevr. ten B. 3 25 voor het Coventry gebed.

Ontvangen via ds. De Zwart: 3 20 van mw P. voor de kerstpakkettenaktie van de diaconie, 3 50 van mw. V. en 3 20 van mw. De W. Alle gevers hartelijk dank!

St. Jurriën De collecte opbrengt van november ten bedrage van 3 76,80 is bestemd voor Trans World Radio en van december ad. 3 69,15 voor de Wilde Ganzen.

Koffiegeld In het koffiepotje zat in november 3 64,95 en in december 3 72,17.

Collectes De kerstvieringen in de Lebuïnus zijn goed bezocht.

De kerstnachtdienst werd bezocht door 730 mensen (in 2015 850) en de opbrengst was 3 839 (2015: 3 854).

Op eerste Kerstdag waren er 420 mensen in ons mooie gebouw voor het bijwonen van de dienst (2015: 360) en de opbrengst was 3 471 ( 2015: 3 458).

De opbrengst in de overige diensten van december en november was 3 2.445. Dat is 3 200 meer dan in 2015.

Bernard van Leeuwen, administrerend kerkrentmeester

Actie kerkbalans 2017 Deze dagen is de actie Kerkbalans 2017 van start gegaan en inmiddels heeft u via de post een verzoek gekregen bij te dragen aan deze actie.

Het thema voor dit jaar is ‘Mijn kerk verbindt’. We zijn door de kerk verbonden met God, met elkaar en met de generaties voor en na ons. We houden elkaar vast in geloof en verbinden ons met mensen die steun nodig hebben. Zeker in een jubileumjaar waarin ‘reformatie 500’ centraal staat.

Uw vrijwillige bijdrage is de financiële basis voor onze kerkgemeenschap waaruit we alle kerkelijke activiteiten betalen. En dat zijn er heel veel, voor jong en oud: voor kinderen en jongeren het werk van de Taakgroep Jeugd en de jeugdwerker Heidi Schröder. Matthias Kaljouw, onze pionier, brengt twintig- en dertigjarigen bij elkaar op een wijze die hun het beste past. Buiten de gevestigde kerkelijke tradities maar in nauwe verbondenheid met de gemeente.

Voor ouderen de activiteiten van de Taakgroep Pasto-

Kerkelijke activiteiten

Inkomsten in euro’s Vrijwillige bijdragen (VKB)

Uitgaven in euro’s 220.000 Afdracht salaris predikanten

Opbrengsten collectes

12.000 Studentenpredikant

Giften en overige collectes

20.000 Jeugdwerker / pioniersplek

Bijdrage voorzieningenfonds jeugdwerker / pioniersplek

24.000 Preekvoorziening

Bijdrage Rouw- en Trouwdiensten

Saldo 159.000 9.000 24.000 1.000

1.000

Binnen onze PGD

Begroting Protestantse Gemeente te Deventer 2017

Taakgroepen Eredienst

9.500

Pastoraat

8.900

Kerk in de Stad

7.900

Jeugdwerk

7.500

Communicatie

-300

Kosten personeel Kosters incl. premies en pensioen

42.000

Organisten

43.000

Kosten vrijwilligers en toerusting kerkenraad

4.500

Beheer en administratie

Rentebaten en subsidie Rentebaten Subsidies

Kosten beheer en administratie

19.950

Verplichte afdrachten landelijke kerk

20.000

Kerkelijk bureau en predik. kamer 42.700 Overige kosten kerk (koffie) 2.000 Fairtradecommissie Kosten uitzendingen via DRTV

Totaal kerkelijke activiteiten

321.700

raat zoals overwinteren en overzomeren waar veel ouderen in de gemeente gebruik van maken. Een gezellige en zinvolle middag waar gemiddeld zeventig tot tachtig gemeenteleden bij elkaar komen. Met nauw contact onderling en met ouderlingen en predikanten. En de verjaardagvieringen voor tachtig-plussers. De kerk is daarbij een plaats om elkaar te ontmoeten en bij te staan.

Wij zijn een levende gemeente in het centrum van Deventer met de kernwaarden ‘zorgzaamheid, vrijheid en betrokkenheid’, open en gastvrij voor iedereen. Betrokken bij en belangrijk voor onze stad.

Wat dat kost vindt u in de begroting voor 2017 hierboven.

Maar eerst een paar algemene opmerkingen.

Zoals overal in kerkelijk Nederland is gedurende de afgelopen jaren het aantal leden geleidelijk teruggelopen.

Maar we zien ook een lichte groei onder jongeren en de

7

1.500 6.000 150 1.900 365.500

-43.800

leeftijdscategorie veertig tot zestig jaar.

Onze diensten en vieringen worden goed bezocht. Het kerkbezoek neemt toe. De kerstperiode bijvoorbeeld heeft veel mensen naar de kerk getrokken.

En vergeet daarbij ook de uitzendingen van de diensten via Deventer TV en Kerkdienst Gemist niet. We weten en meten geen aantallen maar we krijgen wel veel reacties als de dienst niet wordt uitgezonden of de kwaliteit slecht is. Vorig jaar hebben we geïnvesteerd in nieuwe apparatuur zodat dat voorbij moet zijn. Inmiddels projecteren we ook de liederen en lezingen in het scherm met (uiteraard) een verzoek om een bijdrage.

Er zijn dus veel redenen om dankbaar te zijn.

We vormen een actieve, warme gemeente met veel activiteiten. Die allemaal geld kosten.

Binnen onze PGD

Gebouwen en onroerende goederen

Inkomsten

Uitgaven in euro’s

in euro’s

Saldo

Kleine Poot 3 en 5 Huuropbrengst

8.000

Totaal Kleine Poot

Onderhoud woningen Kleine Poot

1.000

Belasting en verzekeringen

1.000

8.000

2.000

Van Vlotenhof (verhuurd aan Hans Rietman) Huuropbrengst

6.300 Onderhoud

2.500

Huuropbrenst kosterswoning

6.000 Belasting en verzekeringen

3.500

Totaal Van Vlotenhof

12.300

6.000

Het Open Hof Huuropbrengst

8.000 Onderhoud

1.000

Buffet

5.000 Belasting en verzekeringen

2.000

Energie en Water

7.000

Kosten personeel: koster

9.000

Totaal Open Hof

13.000

19.000

Totaal gebouwen

33.000

30.500

2.800

355.000

396.000

-41.000

-25.000

-66.000

Totaal kerkelijke activiteiten en gebouwen

Verrekening met SEL Bijdrage voor huur Lebuinus 8 De begroting De begroting voor 2017 laat een tekort zien van 3 43.800. Op termijn moet dit tekort naar beneden of omgebogen worden naar een positief saldo.

De Vrijwillige Kerkelijke Bijdragen zijn essentieel om onze activiteiten uit te kunnen voeren.

Daarvoor vragen we dan ook uw bijdrage via de Actie Kerkbalans.

De kerk drijft op de inzet van vrijwilligers. Meer dan 170 zijn actief in het pastoraat en bezoekwerk, het bemensen van de taakgroepen, het klaarmaken van de kerk voor vieringen en andere activiteiten, achter de balie om koffie te schenken, in het winkeltje als gastvrouw/gastheer, het audiovisuele team voor de uitzendingen op tv en veel activiteiten achter de schermen. Hun bijdrage is niet in geld uit te drukken.

We kunnen echter niet zonder onze professionals: de predikanten, organisten, cantors, kosters, jeugdwerker en pionier. U ziet persoonlijk wat de kosters en medewerkers doen voor de kerkelijke activiteiten.

Voor de taakgroepen, exclusief Communicatie, trekken we 3 33.800 uit. De taakgroep Communicatie heeft eigen inkomsten (vrijwillige bijdrage kerkblad en advertenties).

Trouwens: overwinteren en overzomeren zijn eveneens actief fondsen aan het werven.

Erfgoed Het functioneren van het kerkelijk bureau is sterk verbeterd de afgelopen jaren.

De leden- en de bijdragenadministratie vraagt om deskundige inzet en die hebben we gelukkig.

Gelukkig ontvangt onze gemeente ieder jaar legaten en donaties. Bij de kerkenraad ligt een voorstel een gedeelte daarvan te gebruiken om kerkenwerk nieuwe impulsen te geven.

De kerk is ook eigenaar van het Open Hof en de van Vlotenhof, de kosterswoning en de panden Kleine Poot 3 en 5. De exploitatie van deze gebouwen levert 3 2.800 op.

De exploitatie van het gebouw van de Grote Kerk is overgegaan naar de Stichting Erfgoed Lebuinus (SEL), die in 2016 goed heeft gedraaid en ook voor 2017 goede vooruitzichten heeft.

Met de SEL is afgesproken dat de PGD jaarlijks 25.000 euro huur betaalt voor de Grote Kerk. We betalen dus huur voor ons eigen gebouw. Dat klinkt vreemd, maar het is eigenlijk wel logisch en in ieder geval duidelijk. We gebruiken vijftig zondagen per jaar de kerk en betalen per keer 3 500 aan de vaste kosten zoals energie, verzekeringskosten, schoonmaken etc.

De afgelopen jaren is veel gedaan aan het terugdringen van de uitgaven en kosten. De Actie Reuze Slag is eind 2014 afgerond en heeft o.a. ertoe geleid dat de taakgroepen een eigen begroting en budget hebben gekregen en dat zij rapporteren over de uitgaven zodat deze op tijd bijgesteld kunnen worden. In 2017 wordt de controle verstevigd. Met de actieve ondersteuning van het kerkelijk bureau is dat mogelijk.

Ook op andere zaken is verder te bezuinigen. We kunnen bij verschillende gelegenheden vragen om eigen bijdrages, we kunnen TV-kijkers vragen om te doneren, en zo zijn er meer mogelijkheden. Maar er is een meer structurele aanpak nodig.

De kerkenraad zal in de eerste helft van 2017 een plan voor de komende tien jaar presenteren met een toekomstvisie voor onze gemeente inclusief een gedegen financiële onderbouwing.

Een kleine commissie vanuit het College van KerkrentVan de diaconie

Overzicht Collecte opbrengsten Diaconie 2016

Diaconie ZWO In euro’s: 294,45 - 576,44 274,72 954,51 323,10 1.915,19 762,76 3.740,59 1.360,58

4.566,10 3.544,22 3.494,44 3.976,81 15.581,57

645,96 499,72 305,82 600,79 2.052,29

De totale opbrengst uit collectegelden over 2016 bedraagt 3 20.682,74.

De gelden zullen door de diaconie worden gebruikt voor de vaste doelen die wij ondersteunen, te weten: - hulpverlening; - ondersteuning werkzaamheden Meester Geertshuis; - vakantie bieden in onze stacaravan in Epe; - ondersteuning St. Kerstpakketten; - inzet mogelijk maken van Diaconaal Medewerker.

Dank dat u het werk van de diaconie op deze manier ondersteunt.

ZWO Samen zijn we de Kerk in Actie. Geïnspireerd door Jezus Christus, willen wij delen wat ons gegeven is. Om in Nederland en wereldwijd mensen hoop te bieden en tot hun recht te laten komen. Wij weten ons geïnspireerd door Jezus Christus die vijf broden en twee vissen zegende en deelde met wie niets hadden. We voelen ons geroepen om te delen wat ons gegeven is: tijd en talent, aandacht en zorg, geloof, geld en goed.

Terugkijkend vanaf 2010 zien we dat het aantal kerkleden langzaam af neemt. Dat is begrijpelijk en niet verontrustend. Over tien jaar verwachten we nog steeds een levende gemeente te zijn met 1.700 leden in plaats van 2.100 nu. De vrijwillige kerkelijke bijdrage loopt eveneens langzaam terug. Er zijn minder kerkleden die echter gemiddeld meer betalen.

Hoopvol is dat het tekort in de periode 2010 tot 2017 is teruggelopen. En het kan nog verder naar beneden. Daar werken we met elkaar hard aan.

Wij hopen met deze toelichting voldoende informatie te hebben verstrekt over de financiële situatie van de PGD en bevelen van harte de Actie Kerkbalans bij u aan.

Verdere informatie kunt u uiteraard verkrijgen via het kerkelijk bureau of via de administrerend kerkrentmeester, de heer B. van Leeuwen.

Het College van Kerkrentmeesters, K.Oenema, voorzitter

Op 15 januari was Martina Fraanje onze gast in de Lebuinuskerk. Zij werkt via Kerkinactie bij Cedepca, het Protestants Centrum voor pastorale studies in Guatemala.

De opbrengsten van de ZWO collectes gaan naar Cedepca en het was goed om van Martina te horen en te zien wat Cedepca in Guatemala doet. Cedepca heeft de uitdaging aanvaard dat ze ondanks etnische verschillen een grote familie kunnen worden. Zo planten ze zaden van Gods Koninkrijk in dit mooie land: een harmonie van kleuren, geuren en smaken. Martina werkt met vrouwengroepen en biedt hen een veilige omgeving , waarin ze van elkaar kunnen leren. Het verrijkt hen. Het helpt hen om hun eigen leven en dat van hun families te verbeteren. Zo proberen ze Gods Koninkrijk op deze aarde te brengen: een samenleving, waar iedereen leeft in respect en gerechtigheid. Deelnemer: ‘Op straat kunnen we geen ervaringen uitwisselen met mensen van andere etnische groepen, maar hier leren we elkaar begrijpen en zijn we familie. Wat ons bindt is de liefde voor God. Wij geloven in Jezus, vertrouwen elkaar.

De ZWO heeft namens u 250 euro gedoneerd voor het Kerkinactie-project Kinderen in de knel in India. In India zijn naar schatting zeventienmiljoen kinderen aan het werk. De arbeidsbevolking bestaat voor bijna vier procent uit kinderen onder de veertien jaar. Kinderen werken onder meer in de bouw, de kledingindustrie, de horeca, in steengroeven of doen huishoudelijk werk. Maar de meeste werkende kinderen (85%) zijn actief in de landbouw. Ze werken daar vaak onder zware omstandigheden met grote gevolgen voor hun lichamelijke, geestelijke en sociale ontwikkeling.

Partnerorganisatie CASA zet zich, samen met de bewoners, in om 48 dorpen in het zuiden van India vrij van kinderarbeid te krijgen. In totaal gaat het om 6.160 gezin-

9

Diaconie

1e kwartaal 2e kwartaal 3e kwartaal 4e kwartaal Totalen

Overige Avondmaal doelen

meesters en de kerkenraad is daar inmiddels mee begonnen. Daarbij gaat het om de verwachte ontwikkelingen voor de periode 2017 tot 2027.

Binnen onze PGD

Hoe het ook zij: als PGD moeten we toch al de verliezen van de SEL aanvullen. Alles bij elkaar opgeteld wordt het begrootte tekort 3 66.000. Nu kan het tekort nog worden aangevuld uit ons vermogen, maar dit kan niet zo doorgaan.

Diaconie (Kinderkerstfeest, zie pag. 10.) nen, vooral uit de lagere kasten en kastelozen (Dalits).

Elk kind moet kunnen genieten van zijn of haar kindertijd!

10

Onlangs heeft de ZWO met 250 euro gehoor gegeven aan het verzoek van Dorcas om steun voor de vluchtelingen uit Mosul. De leden van het Christelijk Noodhulpcluster – Dorcas, Tear, Red een Kind, Woord en Daad en ZOA – startten een noodhulpactie voor mensen die het geweld in de stad ontvluchten. Sinds het offensief tegen IS begon, sloegen bijna 50.000 mensen rond Mosul op de vlucht. Het aantal vluchtelingen neemt elke dag toe en juist zij lijken slachtoffer te worden van het offensief.

Mannen, vrouwen en kinderen lopen tijdens hun vlucht groot gevaar. In het gebied zijn veel boobytraps, mijnen en IS-strijders. De organisaties zijn de hulpactie gestart omdat de nood in het gebied erg hoog is. De VN verwacht dat er de komende tijd ruim 700.000 vluchtelingen uit Mosul hulp nodig hebben. Het noodhulpcluster helpt de gevluchte mensen met voedsel, onderdak, medische hulp en traumaverwerking.

Dat de Francisaner zegenbede uit ‘Medemens 3’ van Kerkinactie ons mag blijven inspireren. De zegen van onrust: Moge God ons zegenen met onrust over gemakkelijke antwoorden, halve waarheden en oppervlakkige relaties, zodat er diepgang is in onze harten.

Moge God ons zegenen met boosheid over onrechtvaardigheid, onderdrukking en uitbuiting van mensen, zodat we werken voor rechtvaardigheid vrijheid en vrede.

Moge God ons zegenen met tranen die we plengen voor hen die lijden door pijn, verstoting, honger en oorlog, zodat we onze handen zullen uitstrekken tot troost.

En moge God ons zegenen met zoveel dwaasheid dat we geloven een verschil te kunnen maken in deze wereld.

Zodat we doen waarvan anderen zeggen dat het onmogelijk is.

ZWO-bonnenbus, een verantwoording over 2016 De ZWO-bonnenbus staat op de tafel in de buurt van de ruimte waar we na de dienst koffie drinken. Hier worden regelmatig bijdragen in gedaan. Dat alles voor de goede doelen die daarmee gesteund worden.

Ons startsaldo op 1-1-2016 was 3 17,98.

Wat hebben we met uw giften en bonnen kunnen doen?

De Douwe Egbertsbonnen konden wij in 2016 niet meer voor koffie in wisselen voor de voedselbank. Begin 2017 is er wel een mogelijkheid om aan te sluiten bij een actie van serviceclub de Lions om DE-bonnen in te leveren voor koffie voor de voedselbanken.

We hebben een groot deel van de bonnen van 2016 ingewisseld voor kopjes die weer op de Overzomerentafel en de Overwinterentafel verkocht zijn.

Van de totale bonnenopbrengst is aan de drie goede doelen van onze lijst (Alafya Foundation, de Voedselbank en de Stichting Vrienden van Mikondo) elk 3 37,00 overgemaakt. Het nog resterende saldo op 31-12-2016 is 3 0,48.

Wij willen alle goede gevers hartelijk danken voor hun bonnen. Ook in 2017 kunt u de bonnen weer kwijt in de bus of bij de ZWO-leden persoonlijk.

Namens de ZWO commissie, Dewes van Lohuizen Mikondo Allereerst uit Mikondo en ook namens de Vrienden van Mikondo een goed 2017 toegewenst.

Ook wil ik onze dank overbrengen voor uw bijdrage in de collecte van 27 november. De opbrengst was 3 393,00.

In december was het erg onrustig in Mikondo. Er waren relletjes omdat president Kabila, die formeel af had moeten treden, niet van wijken wist. Ook bij de school hadden we daar last van. Ouders durfden hun kinderen niet naar school te sturen. Ook in december nog goed nieuws: we kregen een onverwachte gift waarvoor we in Mikondo drie naaimachines hebben kunnen kopen. Deze worden gebruikt om les te geven en om wat te verdienen voor de school. Hopelijk zijn we als u dit leest weer in rustiger vaarwater beland en kunnen de kinderen ongestoord hun schooljaar afmaken. Wilt u ons daarbij helpen?

Met drie euro per maand betaalt u de kosten voor het onderwijs aan één leerling voor één maand.

Ons banknummer is NL37 INGB 000 9394095 t.n.v. de Vrienden van Mikondo. Door onze ANBI-status zijn uw giften aan de Vrienden van Mikondo aftrekbaar van de belasting. Info? Bel Dewes van Lohuizen (0570-621390).

Zeer geboeid was ik door de documentairereeks ‘Schuldig’ die op de televisie werd uitgezonden. De makers hebben zich een tijd lang ondergedompeld in de Vogelbuurt in Amsterdam-Noord, een roerige volksbuurt met uitgesproken karakters. En met mensen met veel, heel veel schulden. Niet alleen de bewoners met schulden stonden centraal, maar ook mensen uit de werelden om hen heen: de deurwaarder, de hulpverlener, de schuldeiser en de lokale politiek. Ademloos volgde ik Ditte, Carmelita, Dennis (een zachtaardige onzakelijke dierenwinkelhouder), Ron en Ramona: bewoners die het hoofd maar moeilijk boven water konden houden. Maar ook Ed, Will en Paul, hulpverleners die elk op hun eigen manier de strijd aangingen tegen ongeopende rekeningen en een vastgelopen systeem. Het echtpaar Ramona en Ron was uit huis gezet wegens wanbetaling van de huur.

Ze woonden vervolgens met twee kinderen op de kruipzolder van haar ouderlijk huis. Dit tot frustratie van hun elfjarige zoon die daardoor vaak op straat zwierf. Carmelita werd geholpen maar kon van haar dure internetabonnementen maar node afstand doen. Ditte kon de schuldsanering in maar moest daarvoor haar 25 jaar oude autootje – nodig vanwege haar reuma – wel de deur uit doen. Het was alsof ik Mahoud, Pia, August, Jan of Sezer uit ons Meester Geertshuis nu in de Amsterdamse versie gefilmd zag, inclusief de incassobureaus en deurwaarders die vanuit de diverse kantoren wekelijks tamelijk onverdroten hun (onheils-) stukken bij ons aanbieden, geadresseerd aan hen die bij ons hun postadres hebben. In de serie werd heel duidelijk dat er diverse oorzaken zijn voor schulden: aanpassingsschulden als bij mensen bijvoorbeeld één salaris wegvalt en er geen buffer is om de inkomstendaling op te vangen. Compensatiegedrag, als er te veel wordt uitgegeven wanneer gevoelens van uitsluiting, stress of nervositeit tijdelijk worden gecompenseerd door onbezonnen aankopen bijvoorbeeld bij een postorderbedrijf. Of overbesteding, eenvoudigweg teveel uitgeven. Of er zijn overlevings-

schulden, men leent geld om simpelweg te kunnen eten of de elektriciteitsrekening te betalen, geld waar weer hoge rente op gevraagd wordt etc. Dan zijn er schulden die voortkomen uit verslavingsgedrag of andere beperkingen. Soms is de oorzaak van de schuld een vordering van de belastingdienst of het moeten terugbetalen van teveel uitgekeerd uitkeringsgeld. Of een ex-partner is onvindbaar en zadelt zo de achtergeblevene op met een torenhoge schuld. Wat dit alles extra gecompliceerd maakt is dat aan elke aanmaning een wettelijk vastgestelde boeteverhoging zit. Mensen krijgen dus vaak boete op boete waardoor de schuld zich razendsnel opstapelt. Dit gebeurt ook bij heel wat mensen die het Meester Geertshuis bezoeken. Gelukkig hebben wij budgetcoaches die hen kunnen helpen. En er is het noodfonds waardoor erger vaak voorkomen kan worden en er samen recht wordt gehaald. We proberen mensen te leren hun gedrag te veranderen. Want wie draait er anders telkens op voor de rekening?

Doneren aan het noodfonds? Uw gift is welkom op: NL 63 RABO 0348 7289 56. Budgetcoach worden?

Mail vrijblijvend naar bestuur-bc@meestergeertshuis.nl

Gemeente in beweging

Schuldig

& Om het Meester Geertshuis

Diaconie

In

Februari 2017, Ceciel Funnekotter Reageren? ceciel@meestergeertshuis.nl Wilt u op de hoogte gehouden van de activiteiten bij het Meester Geertshuis, abonneer u dan op de nieuwsbrief via de website www.meestergeertshuis.nl.

Het Meester Geertshuis was één van de genomineerden voor ‘de Roos van Elisabeth’. Deze prijs wordt jaarlijks uitgereikt aan mensen of organisaties die zich op bijzondere wijze verdienstelijk maken op het terrein van maatschappelijke integratie van (ex-)psychiatrische patiënten. Een eervolle en terechte nominatie.

Staand, 2e van rechts: Ceciel Funnekotter. (Foto: Auke Pluim.)

11

Van mens tot mens

(1) ‘Wat beweegt de mensen achter...

… de Commissie Fairtrade’ Bewustwording over eerlijke handel

Wie zorgt ervoor? ‘We zijn met z’n vijven en zorgen allemaal voor een deel van het werk.’ Ik kijk verder in de actielijst die Cees me geeft en zie hoeveel werk er achter de schermen wordt verzet om in onze stad en kerk de belangstelling levend te houden. Door artikelen in de krant en speciale dagen in de kerk. Ook verkoop van de wereldwinkel bij de kerstmarkt.

Dewes van Lohuizen (links) en Cees van der Stelt (rechts). (Foto: Hannie van Schie) 12

Hoe gaat het nu, na twee jaar?

‘Heel goed, we hebben nu zelfs een schildje aan de buitenmuur. Je moet eerst een jaar aantonen dat er bewustwording bij de mensen ontstaat en koffie en thee moeten fairtrade zijn. Ook hebben we nu een vitrine met producten van de wereldwinkel en daar ligt ook ons jaarverslag ter inzage. Het zoeken naar avondmaalswijn duurt nog even, dat kost meer moeite. Voor melk zou je ook op biologisch over willen gaan.’

Het is deze week (vorig jaar) fairtradeweek, dat zie ik al als ik de kerk binnen kom aan het grote bord over fairtrade en de producten die eraan hangen, bij de entree onder de toren. Ik heb er een afspraak met Cees van der Stelt en Dewes van Lohuizen, twee leden van de commissie fairtrade in onze kerk.

Waarom wil de kerk fairtrade zijn?

‘Omdat je als kerk wilt zorgen voor een goed leven voor anderen. Fairtrade is een eerlijke handel, het geld komt niet bij multinationals maar in derdewereld-landen waar het mensen aan betere werkomstandigheden helpt.’

Dat lijkt me een grote opgave, heeft het met geloofsovertuiging te maken?

‘Samen delen is de basis, zorgen dat je zo goed mogelijk leeft, niet ten koste van anderen. Het gaat vooral om bewustwording. Ja, ook hier lukt het niet zo snel als we zouden willen, het is een langzaam proces’ zegt Dewes.

En Cees vult aan dat het soms ook lastig is bij de groothandel en hun voorraad; die is maar klein en dan is vooruit bestellen nodig.

Hoe is het begonnen?

In 2013 begon Paul Timmerman vanuit de ZWO (zending, werelddiaconaat en ontwikkelingssamenwerking). ‘Toen ging het balletje rollen. Via contacten met de Ichtuskerk in Colmschate, zij waren al een fairtradekerk en hebben ons ook begeleid bij het begin. De formele aftrap was in 2014.’

Doen alle kerken mee en hoe is het met de gemeente?

‘Je bent niet zomaar fairtradekerk. Als je die erkenning wilt halen moet je er wel wat voor doen. De gemeente is er wel mee bezig en er is in onze stad een lijst van organisaties die fairtrade ondersteunen, wij staan er ook op.

Er is een landelijke stichting die toezicht houdt: www. fairtradegemeenten.nl.’

Wat zijn de plannen?

‘We zijn ook met Fair Trade bloemen bezig, daar moeten we nog wat uitzoekwerk in steken. En volgend voorjaar willen we schone kleding onder de aandacht brengen.

Om wat te laten zien over de misstanden in de kledingindustrie. Daarvoor zijn we nu een actie aan het voorbereiden. Het moet ook in de kerkdienst passen, dan worden mensen direct geconfronteerd, een extra avond geeft toch minder belangstelling’.

Beide mannen zijn het er over eens dat het om een mentaliteitsverandering gaat. Belangrijk is dat de mensen en de aarde niet worden uitgeput. Voor biologische boeren duurt een verandering bijvoorbeeld twee jaar. Cees: ‘Het zijn maar druppeltjes op een grote plaat. Het is een langzaam proces, alles hangt met alles samen’.

Ik krijg het jaarverslag mee vol foto’s en documentatie.

Er is heel veel gebeurd in de afgelopen jaren! Heel goed dat ik even achter de schermen kon kijken.

Tenslotte vragen de mannen me te schrijven dat ze nog vrijwilligers zoeken met een frisse kijk. Ik eindig met een gedeelte uit een gedicht van Thea Houtenbos, dat ik vond in het jaarverslag: Loop niet voor me, kauwend etend zonder wil te weten van de schaarste armoede aan de overkant. Loop niet naast me weldoorvoed in winkels, straten: chips en chocola geef je hand, vriend in onze overdaad sta stil met mij in westers wonderland kijken we samen om naar de donkere horizon naar honger, schaarste, in het verre land en oogst met mij de rijkdom van het samen delen.

Hannie van Schie

Van mens tot mens

(2) ‘Wat beweegt de mens achter’

Op bezoek bij het echtpaar Van Koeveringe Kerkenwerk heeft mensen nodig, hoorde ik dominee Ingrid zeggen bij de introductie van een nieuw kerkenraadslid. En ik dacht direct terug aan Henk en Marian van Koeveringe, het echtpaar waarmee ik sprak. Zij zijn weer een voorbeeld van al die vrijwilligers die onze kerk dragen.

Zodra je via het westportaal de kerk binnenkwam hing daar tot voor kort een heel groot doek met tientallen handen van gemeenteleden, dat is ontstaan in de veertigdagentijd van 2015. Het herinnerde met al die afdrukken van handen, hoeveel mensen betrokken waren bij de liturgie in de lijdenstijd. Dat grote doek werd mede gemaakt door Marian.

Het leuke was dat, toen ze mij daarover vertelde, haar man dat aanvulde. Hij had eerst eens even uitgerekend hoe groot dat doek wel zou moeten zijn. Trouwens al die gekleurde handen op dat doek plakken was ook een heel werk voor een groepje vrouwen.

Marian is heel handig met de naaimachine, ze werd er op attent gemaakt dat ‘we geen roze stola hebben voor twee zondagen per jaar, in de advent en lijdenstijd’. Die heeft ze toen zelf gemaakt. En ze naaide ook alle kleden in de liturgische kleuren die iedere zondag over de avondmaalstafel hangen. Die antipendia kwamen er naar aanleiding van de herinrichting en het opknappen van het liturgisch meubilair.

Daarin heeft Henk ook een grote rol gespeeld. Mensen hebben wel eens aan hen gevraagd of hun bed soms in de kerk stond. Vooral in de tijd van de verbouwing is Henk er heel veel geweest. ‘Dat was soms te gek, het was toen een inhaaleffect, nu is het rustiger’, zegt Henk Nu is hij wat minder in de kerk. Beide zijn heel betrokken bij onze kerk en het vrijwilligerswerk. ‘Het overkomt ons niet, we doen het graag en we gaan ook gewoon op vakantie als we daar zin in hebben’ vult Marian aan.

‘Vrijwilligerswerk is niet vrijblijvend, dat zit in onze aard’.

Onlangs hebben ze nog bij de catering geholpen bij een concert van de Misa Creola. Stokpaardje van Henk: ‘deze kerk vraagt om professionaliteit, het gaat om kwaliteit op alle gebied’. Zoals dat ook gebruikelijk is in de Domkerk in Utrecht, de grote Kerk in Haarlem en de Nieuwe Kerk in Delft.

Henk werkte sinds de zeventiger jaren bij Witteveen en Bos en reisde veel door binnen- en buitenland. Marian was in de verpleging in Amsterdam. Ze ontmoetten elkaar bij de bergsport cursus en besloten samen verder te gaan in Deventer. Hun huizen in Twente en Uithoorn werden verkocht en ze begonnen een nieuw hoofdstuk in hun leven. Eerst woonden ze in de Keizerslanden en nu al 23 jaar in dit ruime huis in het Swormink, waar ik op bezoek ben.

Toen ze net in Deventer woonden bezochten ze eerst de kerk in Keizerslanden en later in Colmschate.

Marian was sinds haar jeugd gewend aan liturgie en dat

vond ze toch meer terug in de Lebuinus Kerk. Ze voelden zich thuis in het mooie gebouw en zijn er ook getrouwd.

Henk komt oorspronkelijk uit Zeeland, uit een hervormd nest, maar raakte toch op afstand van de kerk. Marian is opgegroeid in Velp en kwam in de kerk in Rozendaal bij dominee Barnard, die zoveel kerkliederen heeft gecomponeerd. Hij kon zelf ook heel goed zingen tijdens de dienst, maar ook zomaar in de kerk en probeerde nieuwe liederen uit in zijn gemeente.

Marian ging geregeld naar de kerk toen ze in Uithoorn woonde. Op een dag zei Henk: ‘ik ga met je mee’. Zo zijn de banden met de kerk weer aangehaald.

Het vrijwilligerswerk in de Lebuinus begon met oliebollen bakken in de tijd van Kees Mulder en helpen met de catering. Na een hartstilstand, tien jaar geleden, besloot Henk belijdenis te doen. Ook gaf hij aan om indien mogelijk wat meer voor de kerk te gaan doen.

Na zijn pensionering werd Henk in 2007 kerkrentmeester en werd hij door Piet Peet gevraagd in de beheerscommissie plaats te nemen. Daarna is hij voorzitter van de commissie bouw/herinrichting geworden. Door zijn technische achtergrond heeft Henk veel bij kunnen dragen aan het onderhoud en de herinrichting van onze kerk, incl. de financiële afhandeling. Hij zegt nu weer in gesprek te zijn over de Rijkssubsidie voor instandhouding van monumenten aangezien de huidige subsidieregeling in 2017 afloopt. ‘Het is een heel technisch gesprek over de continuïteit’.

Henk vertelt ook over het samengaan van onze drie kerken, dat er goed de tijd is genomen voor overleg. De coördinator van de PKN, Jan de Boer, noemt Deventer zelfs als voorbeeld van een heel goed verlopen proces.

13

Van mens tot mens

Henk bezoekt studiedagen in Amersfoort bij de Rijksdienst voor monumenten over onderhoud en energiebeheer in monumentale kerken. Het gaat daar vooral over warmtebeheer en warmtebalans. Soms komt op een plek warmte vrij die elders gebruikt kan worden. Door de veertig jaar bij Witteveen en Bos is dit een vertrouwd terrein.

Henk is ook heel geïnteresseerd in het lot van andere monumentale stadskerken. Hij vertelt vol enthousiasme hoe fijn het is mensen uit allerlei hoeken te ontmoeten en te horen over nieuwe initiatieven. Oorspronkelijk werd hij mee gevraagd door Hermien Günther, inmiddels heeft hij veel contacten opgedaan binnen die kring waarvan ook organisten en predikanten lid zijn. Deze contacten leiden weer naar andere organisaties. Dit jaar zijn er zelfs bijeenkomsten geweest in onze kerk.

Marian, nu ook coördinator van de 80+ bezoeken, is geregeld in het winkeltje te vinden. Daar ontmoet ze veel bezoekers. Er wordt dan vaak gevraagd of deze kerk nog voor de kerkdienst in gebruik is en of er veel mensen komen. ‘Ja het is een bloeiende kerk’ antwoordt ze dan. En Henk geeft voorbeelden van de monumentale stadskerken waar gelukkig ook nog diensten zijn zoals de Laurens in Rotterdam, de Hooglandse kerk in Leiden, de Stevens

in Nijmegen en de Oude Kerk in Amsterdam.

Behalve dit alles bedient Henk ook nog wel eens de geluidstafel. Voor opname van de zondagse kerkdienst, een vesper, het kerkcafé of een dvd die wordt gemaakt bij een speciale rouw- of trouwdienst. De nieuwe apparatuur en nu twee camera’s zijn een vooruitgang. Er kijken ’s zondags heel veel mensen mee. De liturgie wordt indien gewenst tevoren per post thuisgestuurd. ‘Kost wel wat’ zegt de kerkrentmeester nog gauw even, maar sinds kort wordt ook tekst in het beeld geprojecteerd Ik ontmoette een echtpaar dat in alle opzichten trouw en vol enthousiasme meehelpt de kerk te dragen. Twee vrijwilligers zoals er velen zijn en die de kerk hard nodig heeft.

Op de valreep geeft Henk aan bericht te hebben ontvangen van de provincie Overijssel dat de Lebuinuskerk kan rekenen op een bijdrage in de kosten van de restauratie van de Kosterswoning en grote onderhoudsbeurt van het orgel. De bijdrage is gesteld op respectievelijk 3 60.000 en 3 185.000. Bedragen om trots op te zijn en dankbaar voor te zijn.

Hannie van Schie

14 14

Na de kerstnachtdienst werden er aan alle bezoekers exemplaren van de Wervel uitgedeeld om ook de incidentele bezoeker kennis te laten maken met het reilen en zeilen van de Protestantse Gemeente Deventer. Dat het gelezen werd bleek uit de komst van twee nieuwe alten voor de cantorij! Ze hadden de oproep in de Wervel gelezen.

Een ‘crack’ of een komeet ‘Ring the bells that still can ring Forget your perfect offering There is a crack in every thing That’s how the light gets in’ Klonk in de kerstnachtdienst en toen was daar het prachtige gelui van de drie grote luidklokken. Het orgel improviseerde zachtjes op de tonen van het Stille Nacht, onze zang voegde zich in die samenklank. Zo mooi heb ik dat nog nooit beleefd...

Maar de ‘crack’ dan? Ongetwijfeld waren er veel ‘cracks’ in harten en gedachten van de zingende en spelende mensen, maar mijn gedachten bleven hangen bij de ‘crack’ van de luidende klokken. Bij de laatste restauratie van het Hemony-carillon bleek de grote luidklok gescheurd te zijn. Hij werd gelast, de ‘crack’ was weg en zo bleef de sonore klank in het gelui bewaard.

De drieklank van onze luidklokken is fraai en haar ontstaan bijzonder. Het is een vroeg voorbeeld van oecumene in de stad. In de na-oorlogse jaren is, ter vervanging van geroofde klokken, een groot gelui van negen nieuwe klokken gegoten die de zwaarste klok van de toren als basis hebben (A, B, C). De kerktoren aan de Zwolseweg heeft de drie volgende (D, E, F), de dakruiter van de Broederenkerk de volgende twee (G en B) en de laatste (B) werd gevormd door de klok in de Gereformeerde kerk aan de Smedenstraat, die niet kon luiden, er was te weinig ruimte in de toren. Daarom werd hij geklept. Toen die kerk verkocht werd is de klok meegegaan naar de Open Hof. Sinds er alleen nog in de Lebuinuskerk gekerkt wordt is hij opgesteld onder het grote orgel.

De laagste luidklok, tevens de laagste klok van het carillon en uurklok, werd door Hemony in 1653 gegoten en weegt ca. 3300 kg. De andere twee zijn van Petit & Fritsen, drie eeuwen jonger, lichter en gegoten om zowel luidklok als ook speelklok te zijn.

der de klok werd. De Lebuinustoren is groot en zwaar, de grootste klok had in 1457 een diameter van 2,02 meter en woog 5200 kg. Tussen 1550 en 1560 werd het aantal klokken nog uitgebreid door de beroemde Deventer kanonnengieter Willen Wegewart.

Elke klok wordt apart op vorm gegoten. Berekening en vorming van het ideale model, samenstelling van brons en kundigheid van gieter bepalen samen of de klok goed en zuiver van toon wordt. Als dat vroeger niet lukte moest het over; zuiver stemmen kon men de klokken toen niet. Geert van Wou in Utrecht leverde daar omstreeks 1500 een gelui van liefst dertien klokken die als luidklokken nog steeds bijzonder fraai klinken.

In de 16e eeuw en later kwam het accent steeds meer te liggen op het spelen van melodieën op de klokken. Daarbij is de slagtoon belangrijker dan de grondtoon. Veel oude luidklokken zijn zo omgesmolten tot carillons. In Deventer deed Wegewart dat in 1613 ook toen hij opdracht kreeg voor een spel in de nieuw gebouwde lantaarn. Hemony deed dat wat later ook weer.

Die Bourgondische kanonnengieter François Hemony, de Deventer organist Lucas van Lenninck en de blinde Utrechtse fluitist jhr. Jacob van Eyck hadden in Zutphen een manier ontwikkeld om de klokken nà het gieten te stemmen. Zo ontstond het Deventer carillon uit 1647 dat in middentoon stemming staat.

Het gelui raakte in onbruik want de licht zwevende slagtonen van die klokken werden in een modern beiaardspel als imperfect ervaren. Slechts wat overbodige klokken bleven in de donkere ruimtes achter.

In 1838 verkocht de stad er nog drie, waaronder de zwaarste uit 1457. In 1945 hingen er nog twee oude klokken in de toren. De zwaarste, uit 1557, werd verkocht aan de kerk te Bathmen omdat de zwevingen in zijn klank toen heel geschikt bleken te zijn voor een luidklok.

Maar de klok kwam in 1953 al in museum ‘De Waag’ terecht, daar is hij nog steeds (zie foto hieronder). De grootst overgebleven klok uit het middeleeuwse gelui

Bij speelklokken is de slagtoon essentieel. Bij luidklokken ook, maar daar speelt ook nog iets heel anders. Tijdens het luiden ontwikkelt zich pas de grondtoon, een octaaf lager dan de slagtoon, èn klinken alle klokken door elkaar. Als deze chaotische mix van grond- en boventonen aanhoudt ontstaan door de slagtonen figuren van samenvallende en uiteenlopende patronen. Elke klok kent zijn eigen luidritme dat gelijk loopt met de slagtoon. Bij een drietal klokken is het patroon vrij snel duidelijk. Maar hoe meer klokken luiden, hoe meer van die patronen er ontstaan. Resultaat is een meer meditatieve, minder voorspelbare, muziek, die een andere instelling van de luisteraar vraagt.

Tussen 1450 en 1615 ontstond de toren zoals we die nu nog kennen. Omstreeks 1500 was de eerste fase gereed en voorzien van een reeks in toonhoogte oplopende luidklokken. Klokken moesten passen bij de zwaarte van de toren en hoe lager de toon hoe groter, zwaarder en duur-

(Foto Herman Koldewijn)

Column

Hermans historische column

15

was namelijk gebarsten. Hij heeft dus letterlijk een ’crack’.

Vijzels van Willem Wegewart worden alom geprezen, maar zijn luidklok kunnen we helaas al meer dan zestig jaar niet meer horen luiden. Het bijzondere latijnse opschrift luidt (vertaald): ‘De dodenese en de bekkens van Corinthe moeten voor mij wijken Ik klink wijd en zijd met mijn stem ter ere van de heilige Martinus Wilh Wegwart goot mij in het jaar 1557’ * Qua afmeting (en dus toonhoogte) zal hij ongeveer overeenkomen met de klok die zijn neef Hendrik Wegewart in 1613 leverde voor de eerste beiaard van de Lebuinustoren. Die is een quint hoger dan de grote luidklok en doet nog steeds mee in Hemony’s spel.

De klankkleur zal echter heel anders zijn en lijkt waarschijnlijk op die van de uurklok in het 17e eeuwse torentje op ‘De Waag’, de Johannes Baptista, die Willem twee

jaar eerder goot. Gezien opschrift en afmeting kan die de opvolger van de Martinusklok in het grootgelui van de Lebuinustoren zijn geweest.

Neem de tijd en luister op de Brink eens op de hele uren naar de wat trieste ‘crack’ van de slagtoon. Dan begrijp je waarom de speelklokken van Hemony destijds zo’n enorm succes waren!

In 1953 kon de klok nog niet gerepareerd worden, nu wel, ruimte in de toren is er en wat zou het dan mooi zijn hem weer eens te horen luiden!

In mijn dromen hoor ik zelfs al bij speciale gelegenheden de ‘crack’ van Wegewarts oude quint als een komeet moderne sporen van licht trekken in de patronen van het harmonieuze 20ste eeuwse gelui van Hemony en Fetit & Fritsen. Maar klassieke musici zullen wel gruwen van zulk vuurwerk…

Herman Koldewijn * zie aanvullende tekst bij downloads op onze website.

Muziek

Het Uriëlconsort — een nieuw vesperensemble

16 16

In beweging

Vespers zijn van oorsprong voornamelijk gezongen gebedsdiensten aan het einde van de middag. In de Lebuinuskerk gaan we vanaf dit jaar vaker dergelijke muzikale vespers houden. Hiervoor is een nieuw ensemble van acht zangers gevormd onder de naam Uriëlconsort. Ze zingen zonder dirigent, en afhankelijk van de behoefte kunnen ze ook in kleinere bezetting gaan meedoen in de vespers.

De naam Uriël komt van één van de vier aartsengelen die in de crypte van onze kerk zijn afgebeeld. Uriël wordt ook wel omschreven als ‘brenger van het licht’. Dat is voor een vocaal ensemble ook een goede opdracht.

In de vespers van 8 januari heeft het Uriëlconsort voor het eerst gezongen. Naast een lied uit het Liedboek klonken toen ook een Magnificat van Mendelssohn en Psalm 99 van Sweelinck. Zeker van deze laatste componist wil het ensemble vaker iets gaan zingen. Sweelinck, die als een van de belangrijkste Nederlandse componisten wordt gezien, is immers in Deventer geboren en in de Lebuinuskerk gedoopt.

Stichting Zaterdagmiddagconcerten Per maand worden er twee concerten georganiseerd.

Hiervan is er altijd één een orgelconcert. De concerten worden afwisselend gehouden in één van de kerken in de oude binnenstad van Deventer. De concerten zijn altijd op de zaterdagmiddag van 15.00 tot circa 16.00 uur.

De toegang is vrij, maar na het concert wordt wel een vrije gift verwacht ter dekking van de kosten. Als organisatie gaan wij wel uit van een gemiddelde van 5,00 euro per bezoeker. Dan pas kunnen wij per concert werkelijk onze financiële verplichtingen nakomen. Meer informatie over de concerten, de uitvoerenden of de Stichting kunt u vinden op www.zaterdagmiddagconcertendeventer.nl

Aartsengel Uriël op een van de zuilen in de crypte van de Lebuinuskerk Zaterdagmiddagconcerten in februari en maart 4 februari Synagoge, Het Amsterdam Wind Quintet.

18 februari Lebuinuskerk, Hugo Bakker, orgelconcert.

(Dit concert stond oorspronkelijk gepland in de Bergkerk, maar is verplaatst naar de Lebuinuskerk.)

4 maart Synagoge, Kamermuziek Ensemble van het Philips Symfonie Orkest.

18 maart Broederenkerk, Marcel Verheggen, orgelconcert.

Stichting Lebuinusconcerten Ook in 2017 biedt Stichting Lebuinusconcerten u weer inspirerende en vernieuwende muziek aan. Afgelopen

verzenden via onze website of via ons postadres Stichting Lebuinusconcerten, Kleine Poot 7, 7411 PE te Deventer. Ook zullen wij dit jaar regelmatig flyers uitdelen met informatie over de Stichting Lebuinusconcerten en het programma. Bij die flyer wordt een inschrijvingsformulier gevoegd. Wij hopen van harte dat u in groten getale zult reageren op deze oproep. Schrijf u in als donateur en ontvang voor onze uitvoeringen een gereserveerde plaats en korting op enkele programma onderdelen.

In beweging

jaar zijn wij een nieuwe richting ingegaan. De orgelconcerten op de vrijdagavond zijn nu opgenomen in de (mede door ons opgerichte) stichting Zaterdagmiddag Concerten Deventer. Per jaar zijn dat twaalf orgelconcerten op de zaterdagmiddag, verdeeld over de orgels in drie oude kerken van de Deventer binnenstad. Zie het stukje hierboven voor de orgelconcerten in februari en maart.

Gedetailleerde informatie kunt u vinden op www.zaterdagmiddagconcertendeventer.nl.

De Stichting Lebuinusconcerten richt zich op een publiek van professionals, amateurs, volwassenen en kinderen.

Onze concerten zijn altijd afgestemd op respectvol gebruik van het eeuwenoude kerkgebouw en haar religieuze achtergrond.

Voor nadere informatie kunt u onze website www.lebuinusconcerten.nl raadplegen of contact opnemen met Hans van Olst, tel. 0570 622 484.

500 Jaar reformatie

Terugblik op bijeenkomst op zaterdag 7 januari Anastasius Veluanus was in 1544 pastoor in Garderen en publiceerde dat jaar het boek ‘Der leken wechwijser’, in het Saksisch. Het geschrift heeft zijn wortels in de vroege Reformatie in ons land. Ds. René v.d Beld verkleed als Veluanus zette op 7 januari om 13.30 uur, samen met z’n collega Reinier Gosker, verkleed als Geert Groote, voet aan wal op de kade van Deventer. Ze werden opgewacht door zo’n 50 mensen, de voorzitter van de synode, Karin v.d Broeke, die ondanks ijzel en sneeuw vanuit het westen naar onze stad was gereden en Lebuinus, gespeeld door ds. Martje Veenstra uit Wijhe.

In het programma van 2017 is wegens succes al een voorstelling herhaald van de Tovenaarsleerling met Frank Groothof en Kirstin Gramlich (zie afbeelding hierboven). Verder wordt gewerkt aan voorstellingen en concerten rondom 500 jaar Reformatie. Op 26 maart staat ‘Het Lutherlied en zijn muziek’ op het programma. Componisten als Praetorius, Schutz, Buxtehude en Distler krijgen hierin een plaats. Gedacht wordt aan een projectkoor met een instrumentaal ensemble. Op zaterdag 1 april is er een lezing over Jacobus Revius door prof. Els Stronks en ds. Ingrid de Zwart met een uitvoering van een aantal van zijn liederen. Zondag 6 augustus is de traditionele Deventer Boekenmarkt met een orgelconcert van Kirstin Gramlich. Op de zondagen 1 en 8 oktober zal op orgel en met een vocaal ensemble Das Orgelbüchlein van J.S. Bach worden uitgevoerd. Ook zal er wederom een Orgeldag worden gepland. Hier kunnen amateurs tegen een kleine vergoeding het grote Holtgräve orgel bespelen. De juiste dag hiervoor wordt nog bekend gemaakt. Aan alle programmaonderdelen wordt nog gewerkt en vooral nog veel gerekend.

Is dat rekenen nu echt zo nodig? Ja, zeer zeker. Elk jaar zijn we weer sterk afhankelijk van subsidies en de bijdragen van donateurs. Zonder hen kunnen wij geen kwalitatief verantwoord programma presenteren. Nu de subsidieverstrekkers aanmerkelijk minder subsidie kunnen realiseren, worden de bijdragen van donateurs steeds belangrijker. Wij willen op deze plaats dan ook een dringend beroep op u doen, om toe te treden tot de groep van trouwe donateurs. Schrijf u in! U kunt de inschrijving

In optocht ging het naar de Lebuinuskerk. Daar stond koffie en thee klaar voor de 150 deelnemers, afkomstig uit PKN-gemeenten uit heel Overijssel. Er hadden zich 200 aangemeld, maar zo’n vijftig moesten helaas door ijzel en sneeuw die dag verstek laten gaan. De middag werd geopend met een boeiende en soms grappige discussie tussen Lebuinus, Veluanus en Geert Groote. Daarna ging het gezelschap uiteen in workshops naar keuze.

Dr. Mathilde van Dijk liet in de Magistraatskapel o.a zien hoe mensen uit verschillende religieuze tradities het gedachtegoed van de Moderne Devotie claimen en (ver) vormen naar hun eigen traditie; dr. Dirk Otten vertelde in de crypte over Lebuinus en de kerstening van het Saksenland. Organist Dick Sanderman (Hellendoorn/Rijssen) vertelde in de consistorie over de geschiedenis van

17

In beweging

het protestantse kerklied; Mink de Vries zat in een hoek bij het doopvont en vertelde over (Post)Moderne Devotie. Vocal Group Choral zong in de Mariakerk over Etty Hillesum. Ook was er een wandeling met bezoek aan Stadsarchief en Athenaeumbibliotheek Deventer. Dinand Webbink liet daar oude drukken zien..

Bij de thee daarna waren alle deelnemers vol lof over de kwaliteit van het gebodene. Toen werd de bel weer geluid en kon iedereen genieten van de zeer boeiende theatervoorstelling ‘Hier sta ik. Dansen en vechten met Maarten Luther’ gespeeld door Kees van der Zwaard. De dag werd besloten met het zingen van een lied uit het liedboek ‘Waar God de Heer zijn schreden zet, daar wordt de mens van dwang gered weer in het licht geheven.’ Iedereen ging daarna onder de indruk en enthousiast over de dag naar huis. Dat was toen ook wel tijd, want door een defect aan de verwarming was het helaas inmiddels wel heel erg koud geworden in de kerk. Maar dat was dan ook het enige minpunt van de dag.

Luther in calvinistisch Nederland

18 18

2 maart - de Ichtuskerk in Colmschate, Holterweg 106 Om 20.00 uur: voordracht door prof. dr. Mirjam van Veen Hoewel de Reformatie ook in Nederland begon met het optreden van Martin Luther (1517), heeft de lutherse beweging in ons land nooit een grote aanhang gekend. De calvinisten waren getalsmatig al snel veel sterker. De relatie tussen de twee groepen was vaak moeizaam. Lutheranen vonden de calvinisten ketterse oproerkraaiers, calvinisten vonden de lutheranen halfslachtige katholieken, die ook nog eens heulden met het Spaanse gezag.

In de loop der eeuwen zijn er talloze pogingen gedaan om lutheranen en calvinisten bij elkaar te brengen, maar dat is pas in de twintigste eeuw gelukt. Wat waren de verschillen tussen de twee groepen? Hoe gebruikten ook de calvinisten Luther als lichtend voorbeeld voor een waar geloof? En hoe slaagden de beide groeperingen er uiteindelijk in bij elkaar te komen?

Contactpersoon: jannypost@home.nl, tel. 0570-651781.

Kerkcafé Zondag 26 Februari 2017 ‘Hier sta ik’ Aanvang: 16.30 uur met aansluitend opening eerste tentoonstelling ‘Hier sta ik, Mahina, ode aan de vrouw’ In het kader van 500 jaar van de Reformatie kozen we in onze gemeente als jaarthema ‘Hier sta ik’ voor diverse activiteiten. Zo ook voor ’t Kerkcafé. We zoeken daarvoor naar mensen die ergens voor staan in onze eigen samenleving. Vandaag zijn zo bij ons te gast: Atef Sitanala, Jaïr Pattipeilohy en Lesly Taihuttu. Deze drie jonge mannen van Molukse afkomst, verenigd in het collectief Teru (= Drie) deden antropologische veldstudie in Nederland en op de Molukken en fotografeerden Molukse vrouwen.

Het gaat de drie mannen om verbinding. Ze zoeken met hun werk verbinding tussen de verschillende Molukse groepen, maar ook tussen de Molukse en Nederlandse cultuur. Daar staan zij voor! Ze willen daarbij vooral het gezicht van Molukse vrouwen laten zien, die zoveel verbindends in zich dragen, maar vaak niet gezien werden en worden. Meteen na het Kerkcafé, waarin de drie geïn-

terviewd zullen worden, zal de expositie van hun werk geopend worden. ‘Mahina, ode aan de vrouw’ heet het project dat zij tonen. Lesli maakte de vele ontroerende, kunstzinnige foto’s. Het documentaire gedeelte is van de andere twee. We verwachten bij dit Kerkcafé veel gasten, ook van Molukse zijde. Enkele geportretteerde vrouwen wonen in Deventer.

Het Kerkcafé is een bijeenkomst in de Magistraatskapel van de Lebuinuskerk, die doorgaans elke laatste zondag van de maand gehouden wordt. Er wordt dan een gast uitgenodigd die een half uur wordt geïnterviewd. Het tweede half uur is er gelegenheid voor de bezoekers om met de gast in gesprek te gaan. Vaste interviewers zijn Kathy Meijer en Hans Magdelijns. Zij wisselen elkaar per keer af.

Overzomeren en Overwinteren Midden in de winter, nu de dagen al lengen, gaan we ons oriënteren op het voorjaar.

Donderdag 16 februari 2017, 10.00-12.30 uur in Het Open Hof: Paaskaarten maken De kaarten worden als groet aan alle 80-plussers in onze gemeente gebracht of verzonden. We werken met een inhoudelijk thema en worden stap voor stap meegenomen in een creatieve verwerking. Iedereen kan het en is dan ook welkom. We sluiten deze ochtend af met een lunch.

Dinsdag 21 maart 2017, vertrek 10.00 uur vanaf Het Open Hof: Dagtocht Overwinteren wordt afgesloten met een dagtocht per bus naar Borduurmuseum ‘Het losse steekje’ in Barneveld met aansluitend een broodbuffet bij Hotel de Zwarte Boer in Leuvenum. Om ongeveer 17.00 uur zijn we weer terug bij Het Open Hof. De eigen bijdrage is 15 euro.

Helaas moeten we melden dat het dagje uit al vol zit. Wel is er een reservelijst. Tussen 1 en 10 maart krijgt iedereen die zich heeft aangemeld bericht of hij/zij meekan.

Financiën Overwinteren Om voor een flinke bodem in de Overwinterenkas te zorgen zijn er in november en december collecten gehouden in een kerkdienst en op de Kerstmiddag van Overwinteren. Ook zijn er verkooptafels geweest, o.a. tijdens de Kerstmarkt, en er kwamen enkele mooi giften binnen.

De collecten brachten 644 euro op, de cadeautafels 658 euro en de giften bedroegen samen 393 euro. Dit heeft het mooie totaal bedrag van 1695 euro opgeleverd.

We zijn alle gevers, kerststukjesmakers en hulp bij de kerstmarkt zeer erkentelijk voor hun bijdrage hieraan.

Namens de commissie Overwinteren, Ankie Bakker (tel.

629623) ‘De SEL’: St. Erfgoed Lebuinus

Hoe uniek is de Lebuinuskerk?

Onder het motto: ‘beter goed gejat dan slecht verzonnen’ gaan diverse bestuursleden van de SEL met enige regelmaat ‘spieken’ bij vergelijkbare kerken. Zo zijn Theo

Mocht u nou in een andere kerk iets tegenkomen waarvan u denkt: ‘waarom doen we dat niet bij ons?’ schroom dan niet om een mailtje te sturen naar SEL@ lebuinus.nu . Samen komen we tot de beste ideeën en met elkaar houden we de Lebuinus levend!

Vrienden van de Lebuinus Studentenvereniging Nescio overhandigde op 16 januari een cheque ter waarde van 1071 euro aan de stichting Vrienden van de Lebuinus.

Dit bedrag was het resultaat van een veiling op het jaarlijkse studentengala volgens een vaste formule: ‘Bezoekers kunnen bieden op dates met bestuursleden. Vervolgens worden dan lootjes getrokken die recht geven op een etentje met de “date”. Verschillende Deventer horecagelegenheden hadden deze prijzen gesponsord, variërend van een simpele lunch tot een exclusief driegangendiner’.

Ieder jaar kiest de studentenvereniging een ander goed doel. Dit jaar viel de keus op de Lebuinuskerk, die ook prominent in het logo van Nescio voorkomt.

De Vrienden van Lebuinus aanvaardden dit bedrag onder dankzegging voor een van hun doelen: de verbetering van de verlichting in de Lebuinus.

Kerkenwandeling 2017 Zaterdag 25 maart is er weer een kerkenwandeling. De wandeling wordt georganiseerd door de Protestantse gemeenten Dieren en Deventer, dit jaar samen met de Protestantse gemeente Lochem. Ook zijn er waarschijnlijk weer deelnemers uit Zutphen en Ruurlo.

In beweging

Bakhuizen en Wytze de Jong bijvoorbeeld naar de Grote Kerk in Zwolle geweest. Deze Kerk wordt niet meer gebruikt door de Protestantse Gemeente en valt geheel onder het beheer van de Stichting Grote Kerk. Hierdoor verwacht men gemakkelijker aan subsidies te kunnen komen die nodig zijn voor restauratie van het gebouw en het orgel. Er komen jaarlijks 125.000 bezoekers, aan wie een vrijwillige bijdrage van twee euro wordt gevraagd.

Een belangrijke bron van inkomsten bij de Zwolse kerk is hun boekenmarkt, waarbij de boeken in mobiele bakken staan opgesteld: brengt veel gezelligheid en het levert ook nog wat op. Ook deze stichting draait op een enthousiast team met vrijwilligers. Een kerk dus met duidelijke verschillen (want bij ons is het natuurlijk nadrukkelijk wel de bedoeling dat de kerk voor de zondagse eredienst bewaard blijft), maar ook wel met vergelijkbare problemen en soms met juist leuke andere oplossingen.

Vorig jaar ging de wandeling van Vorden naar Ruurlo. Dit jaar voert de wandeling van Ruurlo naar Lochem, over zandpaden en kleine landwegen met vaak mooie vergezichten. Onderweg is er gelegenheid om met elkaar in gesprek te gaan. Soms lopen we ook even een moment in stilte. Na ca. tien kilometer pauzeren we in Barchem waar we de lunch gebruiken in het Woodbrooke Landgoedhotel.

In het begin van de vorige eeuw bezochten Leidse theologiestudenten het landgoed Woodbrooke, bij Birmingham, waar de Quakers een centrum voor geestelijke en sociale scholing hadden opgericht. De studenten waren zo getroffen door de open sfeer dat zij na terugkomst in Nederland in 1908 de ‘Vereeniging van Oud-Woodbrookers in Holland’ oprichtten. In 1913 bouwde de vereniging een lezingenzaaltje op De Kale Berg, een kopie van de Lecture Hall in Woodbrooke. In 1924 volgde het Landgoedhotel Woodbrooke, het middengedeelte van het huidige conferentiecentrum. De Woodbrokers stonden aan de wieg van de zogeheten ‘doorbraak’. Vanuit een vrijzinnig-protestantse achtergrond ging de vereniging als eerste in Nederland de dialoog aan met geïnteresseerden uit de joodse en later ook de rooms katholieke en humanistische gemeenschap. Daarmee werden de Woodbrookers pioniers van de oecumene. Maar de doorbraak betrof ook het politieke leven. Onder leiding van de theologisch hoogleraar Willem Banning, tevens directeur van het Landgoedhotel Woodbrooke, traden voor het eerst mensen met een christelijke levensovertuiging toe tot de Partij van de Arbeid, die kort na de oorlog werd opgericht. De Woodbrookers werden ook pioniers van het vormingswerk in Nederland.

Na de lunch vervolgen we onze tocht via de Kale Berg met daarop het lezingenzaaltje van de Woodbrookers.

Onze weg voert langs de Witte Wieven kuil over de Lochemse Berg naar de Berkel. Lopend langs de oever van de Berkel komen we Lochem binnen. Daar sluiten we de dag af met een vesper in de prachtige Gudula kerk. U moet rekenen op een stevige wandeling van ca. zeventien km. Een goede wandelconditie is dus een vereiste.

Er is wel een bezemwagen aanwezig.

De kosten bedragen ca. 22 euro (incl. lunch, excl. treinkosten). Mochten de kosten een bezwaar zijn, neem dan even contact op met ondergetekende. Wij vinden dat iedereen mee moet kunnen doen.

Aanmelden kan tot 10 maart bij Jolanda Buitenhek in Dieren, tel. 0313-414128, of jol.buit@planet.nl, of bij mij

19

In beweging

ds.dezwart@pkn-deventer.nl, tel. 618 328.

We vertrekken om 9.44 met de trein uit Deventer. Volgens de planning zijn we om 18.16 weer terug in Deventer.

Ds. Ingrid de Zwart

Activiteiten in Abdij Nieuw Sion In de vorige Wervel heeft u kunnen lezen dat de Stichting Nieuw Sion, die de abdij aan de Raalterweg heeft overgenomen van de Cisterciënzer monniken, allerlei activiteiten gaat organiseren in de geest van de monniken.

Dat begint steeds meer op gang te komen. Zo is er van 9 t/m 11 februari een retraite over ‘bezielend leiderschap’.

Stilte en bezinning vormen belangrijke ingrediënten van deze retraite. Neem voor meer informatie contact op met henry@smitbertens.nl.

Ook kunt u zich vóór 24 februari aanmelden voor het retraiteweekend ‘Retraite, de vreugde van verbinding’ startend op 24 maart, georganiseerd door Anna van der Maas en Cathe Navis.

Meer info: info@annavandermaas.nl of tel. 546754.

Passage Allereerst de volgende mededeling. Boven deze tekst staat nog Passage. Maar officieel is de afdeling Passage Deventer losgemaakt van de landelijke Vereniging Passage, Christelijke-Maatschappelijke Vrouwenbeweging, per 31 december 2016. Diverse redenen zoals o.a. financiën en ledenaantal zijn de oorzaak. Wel gaan we als groep van vrouwen met elkaar door, op de wijze zoals we dat jaren gewend zijn, dit alles in overleg met de leden.

We hebben nog geen eigen nieuwe naam, daarom nog even passage.

En dan nu alles over ons bij elkaar komen, onze jaarvergadering, op 13 februari 2017. Deze avond komt mw. A.C. Girardo, van de Steenenkamer, met haar lezing over de Monniken van Klooster Sion vertellen. We komen bij elkaar zoals altijd in het Open Hof aan de Karel de Grote Laan 361, we beginnen de avond om 19.45 uur. Natuurlijk zijn gasten welkom!

Namens het bestuur: Elly Harleman van Noort, tel. 0570632720

20 20

Lachend naar de tandarts!

De praktijk is op werkdagen geopend van 8:00 tot 17:00. Voor het maken van afspraken zijn wij bereikbaar van 8:00 tot 12:30. Wij beschikken over ruim voldoende HAGENBEEK gratis parkeergelegenheid. tandartsen

Holterweg 108/c 7429 AH Colmschate | (0570)799055 info@hagenbeektandartsen.nl | www.hagenbeektandartsen.nl

Bel voor advies

0570 50 30 90

strafrecht arbeidsrecht personen- en familierecht en mediation

www.ijsseladvocaten.nl

ALS VAN DORP UW TECHNIEK BEHEERT, HEEFT U EEN ZORG MINDER vandorp.eu

Duurstedeweg 10 • 7418 CK Deventer • 0570-630031 info@rensinkbv.nl • www.rensinkbv.nl

Totaalonderhoud in kleur

21

Twelloseweg 8 7419 BJ Deventer telefoon 0570 - 612273 fax 0570 - 618025 www.tenkate-deventer.nl info@tenkate-deventer.nl

Maagdenburgstraat 20a, 7421 ZC Deventer tel. 0570-634455 info@phbdeventer.nl WWW.PHBDEVENTER.NL

Een dierbare verliezen is vreselijk moeilijk.

Mogen wij u helpen bij het nadenken over het afscheid?

Uitvaartverzorging Roelofs info@uitvaartverzorgingroelofs.nl www.uitvaartverzorgingroelofs.nl Werkzaam in de gehele regio.

Wij zijn 24/7 bereikbaar op

(0570) 62 25 35

Ook als u elders verzekerd bent!

Onderdeel van

Bas

Hanneke

0570 - 60 66 44

Alexander

(dag en nacht bereikbaar)

Kantoor: Hoge Rij 103 - 7413 WX DEVENTER - info@hermanbakker.nl - www.hermanbakker.nl

Bij de diensten

22

500 Jaar Reformatie, ook in het lezingenrooster In onze gemeente volgen we altijd een leesrooster voor de zondagse schriftlezingen. Er zijn verschillende leesroosters in omloop in ons land, die allemaal aansluiten bij wereldwijd verspreide roosters. Zo is er het oecumenisch leesrooster, dat put uit: 1. het rooster van de Rooms-Katholieke Kerk; 2. het zgn. ‘Common Lectionary, dat in Nederland in de Oud-Katholieke Kerk gevolgd wordt en in de Protestantse Kerk Nederland in een gewijzigde vorm wordt gevolgd onder naam ‘Gemeenschappelijk Leesrooster’ 3. het rooster uit het EvangelischLutherse Dienstboek.

In onze gemeente volgen we net als in de meeste andere PKN gemeenten meestal rooster 2, met soms uitstapjes naar 1 of 3. Ook Kind op Zondag volgt meest rooster 2. Maar nu, in 2017, zullen we landelijk in het kader van 500 jaar Reformatie veelal aansluiten bij het Luthers Rooster. Voor onze gemeente niet geheel onbekend, omdat we nog altijd ook een Lutherse inbreng hebben, na de fusie met de Lutherse gemeente Deventer in de 90-er jaren. De Latijnse benamingen van de diverse zondagen, die in het Luthers rooster gehandhaafd zijn, klinken velen daarom vertrouwd in de oren. Deze benamingen zijn meestal ontleend aan de eerste woorden van de intochtspsalm die ook volgens het rooster gezongen wordt.

Zondag 5 februari 10.00 uur Jeugdtheaterdienst ‘A match made in heaven’.

Kleur: groen. Collectes: Diaconie en het kerkenwerk.

Deze dienst wordt voorbereid en uitgevoerd door een groep kinderen en jongeren van onze gemeente. Samen studeren ze een voorstelling in aan de hand van een aantal Bijbelverhalen over liefdesgeschiedenissen uit de Bijbel. Ruth, Rachel en Batseba spelen daarin de hoofdrol.

En God speelt voor cupido. Het glazuur springt van je tanden!.

Twee oudere jongeren houden de

preek van de leek. Onze jeugdwerkster Heidi, theaterdocent Wouter en godsdienstpedagoge Franka zijn er samen met de taakgroep jeugd en de jongeren het hele weekend druk mee!

Zondag 12 februari Zondag septuagesima oftewel de zeventigste (dag voor Pasen).

Doopdienst (aanmelden bij ds. Saar Hogendijk).

Kleur: groen. Lezingen: Maleachi 3: 7-9, 16-20, Matteus 20, 1-16a.

Collectes: Noodfonds Meester Geertshuis en het kerkenwerk.

Vanaf deze dag wordt de stemming in de kerk langzaam weer wat ingekeerder. Het uitbundige van de tijd na kerst raakt op de achtergrond.

We gaan nu op weg naar Pasen.

De lezing uit Maleachi roept die stemming al op. In het evangelie is de gelijkenis van de werkers in de wijngaard aan de orde, waarbij diegenen die het laatst aan het werk togen net zo goed beloond worden door de wijnboer als degenen die zich de hele dag inspanden. Oneerlijk? Luther onderbouwde ook met deze tekst zijn visie dat God zijn genade vrijelijk schenkt aan wie Hij maar wil. Zo ging Luther tegen de werkheiligheid van zijn tijd in. Ook voor ons nog actueel in sociaalmaatschappelijk perspectief; het is in Gods koninkrijk niet zo, dat wie niet werkt ook niet zal eten… integendeel!

16.30 uur Vesper in de serie ‘Hier sta ik’ ‘Portret van een vrouw’.

Met Atef Sitanala, antropoloog Jaïr Pattipeilohy, soc. maatschappelijk werk, Lesly Taihuttu, fotograaf. Deze drie jonge mannen van Molukse afkomst, verenigd in het collectief Teru (=Drie) deden antropologische veldstudie in Nederland en op de Molukken. Zij interviewden vrouwen in verschillende leeftijden van alle verschillende eilanden en culturen die de Molukken kennen. Lesli is een kunstzinnig fotograaf, die de mooiste portretten maakte van alle vrouwen. Soms doen zijn kunstwerken qua lichtval en qua oogopslag van de geportretteerde vrouwen denken aan schilderijen van Rem-

brandt. Samen met de interviews en opgenomen oeroude liederen ontstond zo het project ‘Mahina, Ode aan de vrouw’. We laten in deze vesper één kunstwerk op ons inwerken en leggen dat naast een Bijbeltekst over vrouwen. Zie ook blz. 18 ‘kerkcafé’ en www.mahina.nu.

Zondag 19 februari Zondag sexagesima oftewel zestigste dag voor Pasen.

Kleur: groen. Lezingen: Genesis 1: 9-13, Lukas 8, 4-15.

Met de Lebuinuscantorij o.l.v.

Kirstin Gramlich. Collectes: Alaya Foundation en het kerkenwerk.

De zondag van het zaad zouden we deze zondag ook kunnen noemen.

We horen over de schepping van de aarde waarin zaad gezaaid wordt op de 3e dag. Maar deze schepping wordt voortdurend bedreigd. In het evangelie horen we de gelijkenis van de zaaier, waarbij Christus zelf het zaad is, dat gezaaid wordt. Hij sterft, maar staat op om honderdvoudig vrucht te dragen. Dat zal gebeuren op de 3e dag. Pasen komt in zicht!

Zondag 26 februari Zondag Quinquagesima, vijftigste dag voor Pasen.

Lezingen Jesaja 38:1-6, Lucas 18, 31-43. Collectes: Diaconie en het kerkenwerk.

De veertigdagentijd staat voor de deur. Op 1 maart, Aswoensdag, beginnen we met aftellen; veertig gewone dagen en 6 zondagen, dan is het Pasen. De eerste lezing vertelt, dat wie oprecht zijn of haar leven aan God toewijdt, dat niet voor niets doet. God hoort ons gebed en ziet onze tranen. Uit het evangelie horen we het verhaal van de genezing van een blinde.

Blind zijn heeft net als doof zijn altijd een dubbelzinnige betekenis. Je kunt letterlijk doof en blind zijn, maar ook figuurlijk. Dan ben je ziende blind en horende doof.

Zondag 5 maart In deze eerste zondag van de veertigdagentijd beginnen we ook in de Lebuinus samen met de kinderen een Veertigdagenproject.

Agenda activiteiten februari 2017 Wekelijkse activiteiten * zie jaarprogramma in septembernummer Wervel 2016

U bent dagelijks welkom in de stilte van de crypte; een ruimte voor rust, bezinning en meditatie.

Elke dinsdag 9.30-10.30 uur Gebedsgroep Het Open Hof*.

Elke woensdagavond om 19.00 uur in de Broederenkerk: oecumenisch avondgebed Taizé*.

Elke donderdagavond 19.00-20.00 uur Snuffelcatechese, Lebuinuskerk.

Elke vrijdagmiddag 12.15-12.30 uur Coventrygebed, oecumenisch middaggebed in de Lebuinuskerk*.

Zie ook: www.pkn-deventer.nl/agenda www.facebook.com/PGDeventer.

Tel. nummers: Zie in tekst op aangegeven pagina’s of: Open Hof: 06-11597286, Van Vlotenhof: 0570616400, Lebuinuskerk: zie colofon.

Agenda Per dag Donderdag 2 februari, 9.30-11.00 uur. Inloop Open Hof. Vrijdag 3 februari, 19.30-21.30 uur.

Sirkelslag Young, 12 t/m 16 jaar, Titus Brandsmahuis. Zie pag. 4.

Zaterdag 4 februari, 15.00-16.00 uur. Synagoge, Zaterdagmiddagconcerten, Het Amsterdam Wind Quintet. Zie pag. 16.

Zaterdag 4 en zondag 5 februari.

Theaterweekend A match made in heaven, 8 t/m 14 jaar. Zie pag. 4.

Maandag 6 februari, 20.00 uur.

Ken je kerk-avond, voor nieuwe kerkleden, Lebuinuskerk, ingang Kleine Poot.

Zie pag. 9 december-januarinummer.

Dinsdag 7 februari, 15.00-16.15 uur.

Gespreksgroep Open Hof. Woensdag 8 februari, 20.15 uur.

Ouderberaad, voor ouders met kinderen in de ‘kindernevendienstleeftijd’ Lebuinuskerk. Zie pag. 4.

Donderdag 9 februari, 9.30-11.00 uur. Bijbelgespreksgroep ‘Zoeken en delen’, Open Hof *.

Maandag 13 februari, 19.45 uur.

Passage, jaarvergadering. Open Hof zie pag. 20.

Maandag 13 februari, 19.30 uur.

Leerhuis Diepenveen, Recht en gerechtigheid, de Notenhof.

Dinsdag 14 februari, 19.30-21.00. uur. Bijbelkring Beeckenstein*.

Woensdag 15 februari, 20.00-22.00 uur. Groot huisbezoek. Zie pag. 5.

Donderdag 16 februari, 9.30-11.00 uur. Inloop Open Hof*.

Donderdag 16 februari, 10.00-12.30 uur Overwinteren, paaskaarten maken, Open Hof. Zie pag. 18.

Vrijdag 17 februari, 10.00-11.30 uur Bijbelkring Rivierenwijk*.

Zaterdag 18 februari, 15.00-16.00 uur, Hugo Bakker, orgelconcert. Zie pag. 16.

Woensdag 22 februari, 14.00-16.00 en 20.00-22.00 uur. Groot huisbezoek, zie pag. 5.

Donderdag 23 februari, 9.30-11.00 uur. Bijbelgespreksgroep ‘Zoeken en delen’, Open Hof*.

Donderdag 23 februari, 15.00-16.15 uur. Gespreksgroep Bloemendal*.

Adventsvogel uit een serie gemaakt door Rosemarijn Mulder

Zondag 26 februari, 16.30 uur.

Kerkcafé en opening tentoonstelling ‘Hier sta ik’ Zie pag. 18.

Maandag 27 februari, 14.00-16.00 uur en 20.00-22.00 uur. Groot huisbezoek. Zie pag. 5.

Maandag 27 februari, 19.30-21.30 uur. St. Leerhuis Diepenveen, dra. Gonnie Blok, de Notenhof.

Dinsdag 28 februari, 20.00-22.00 uur. Groot huisbezoek. Zie pag. 5.

Woensdag 1 maart, 14.00-16.00 en 20.00-22.00 uur. Groot huisbezoek.

Zie pag. 5 Donderdag 2 maart, 14.00-16.00 uur. Groot huisbezoek. Zie pag. 5

23

Vieringen in februari 2017 VRIJDAG 3 FEBRUARI Woonzorgcentrum Bloemendal 10.30 uur viering R.K. dienst Woonzorgcentrum St. Jurrien 19.00 uur viering ds. L. Thijs ZONDAG 5 FEBRUARI Grote of Lebuinuskerk 10.00 uur ds. Ingrid de Zwart Colmschate Ichtuskerk 10.00 uur ds. Henk Spit Diepenveen Dorpskerk 10.00 uur St. Jozef Verpleeghuis 10.30 uur ds. A. G. J. van der Maas Groote & Voorster 11.15 uur pastor Hans Dijkman PW Janssen 10.00 uur mw. Eugénie Tulleken Elisabethskapel (Brinkgreven) 10.00 uur pastor Toon Cents VRIJDAG 10 FEBRUARI

24

Woonzorgcentrum Bloemendal 10.30 uur ds. Saar Hoogendijk Woonzorgcentrum St. Jurrien 19.00 uur ds. Saar Hoogendijk ZONDAG 12 FEBRUARI Grote of Lebuinuskerk 10.00 uur ds. Saar Hoogendijk 16.30 vesper Colmschate Ichtuskerk 10.00 uur ds. Kees Bochanen Diepenveen Dorpskerk 10.00 uur ds. Henk Spit St. Jozef Verpleeghuis 10.30 uur mw. H. Heling Groote & Voorster 11.15 uur mw. Eugénie Tulleken PW Janssen 10.00 uur pastor Jos Egberts Elisabethskapel (Brinkgreven) 10.00 uur pastor Toon Cents VRIJDAG 17 FEBRUARI Woonzorgcentrum Bloemendal 10.30 uur mw. A. Beumer Woonzorgcentrum St. Jurrien 19.00 uur mw. A. Beumer

ZONDAG 19 FEBRUARI Grote of Lebuinuskerk 10.00 uur ds. Ingrid de Zwart m.m.v. Lebuinuscantorij Colmschate Ichtuskerk 10.00 uur ds. Trijnie Plattje Diepenveen Dorpskerk 10.00 uur St. Jozef Verpleeghuis 10.30 uur mw. A. Beumer Groote & Voorster 10.00 uur pastor Hans Dijkman PW Janssen 10.00 uur mw. Eugénie Tulleken Elisabethskapel (Brinkgreven) 10.00 uur pastor Jos Egberts VRIJDAG 24 FEBRUARI Woonzorgcentrum Bloemendal 10.30 uur ds. Ingrid de Zwart Woonzorgcentrum St. Jurrien 19.00 uur ds. Ingrid de Zwart Heilig Avondmaal ZONDAG 26 FEBRUARI Grote of Lebuinuskerk 10.00 uur ds. Irma Pijpers Colmschate Ichtuskerk 10.00 uur ds. E. H. W. Stam Diepenveen Dorpskerk 10.00 uur

St. Jozef Verpleeghuis 10.30 uur pastoor H.G.F. Brummelhuis Groote & Voorster 11.15 uur Cor Weeda PW Janssen 10.00 uur pastor Jos Egberts Elisabethskapel (Brinkgreven) 10.00 uur Laura v.d. Kam VRIJDAG 3 MAART Woonzorgcentrum Bloemendal 10.30 uur R.K. dienst Woonzorgcentrum St. Jurrien 19.00 uur pastor J.M. Egberts ZONDAG 5 MAART Grote of Lebuinuskerk 10.00 uur ds. Ingrid de Zwart m.m.v. Liedboekcantorij Colmschate Ichtuskerk 10.30 uur ds. Kees Bochanen Diepenveen Dorpskerk 10.00 uur St. Jozef Verpleeghuis 10.30 uur ds. A. G. J. van der Maas Groote & Voorster 11.15 uur pastor Hans Dijkman PW Janssen 10.00 uur mw. Eugénie Tulleken Elisabethskapel (Brinkgreven) 10.00 uur pastor Jos Egberts Inleverdatum kopij voor het nummer van maart: uiterlijk zaterdag 11 februari per mail: kerkblad@pkn-deventer.nl