wervel maart 2016

Kerkblad van de Protestantse Gemeente Deventer

Wervel Jaargang 6 | nummer 2 | maart 2016

7. Onderhoud aan het orgel

8. Column De tijdgeest

Het Holtgräve-orgel van de Lebuinuskerk is toe aan een onderhoudsbeurt. Dat werk is toevertrouwd aan de gerenommeerde orgelmakerij Reil in Heerde.

In dit nummer een impressie van dat familiebedrijf en wat zij doen met ons orgel.

Onze Lebuinuskerk is al bijna 1000 jaar een Godshuis. Herman Koldewijn weet heel veel over de historie van de Lebuinus en maakt ons daar in zijn kolom deelgenoot van. Dit keer o.a. over de aanloop naar de bouw van ons kerkgebouw.

13. Twee Passions: in Amersfoort èn in Deventer De landelijke Passion is dit jaar in Amersfoort. U kunt daar na de viering op Witte Donderdag live naar kijken via een scherm in de consistorie.

Deventer heeft nu ook een eigen Passion: 20 maart in het Worpplantsoen. koster

Colofon

Wervel is een uitgave van de Protestantse Gemeente te Deventer. www.pkn-deventer.nl info@pkn-deventer.nl Grote of Lebuinuskerk Bezoekadres: Grote Kerkhof 42 Deventer Postadres: Postbus 425, 7400 AK Deventer Koster: Marco Heemskerk tel. (0570) 612 548 koster@pkn-deventer.nl Kerkelijk Bureau Kleine Poot 7 7411 PE Deventer Geopend: maandag, woensdag en vrijdag van 09.00 tot 12.00 uur tel. (0570) 645 962 kerk.bureau@pkn-deventer.nl Diaconie Postbus 587, 7400 AN Deventer diaconie@pkn-deventer.nl Bankrekeningen kerk: NL13 INGB 0000 8727 86 diaconie: NL03 RABO 0377 7129 57 wijkkas: NL23 INGB 0006 7299 51 Predikanten Spreekuren in de Lebuinuskerk tel. 614 986.

Ds. Ingrid de Zwart vrijdag van 10.00-12.00 uur na afspraak.

Ds. Saar Hoogendijk: op afspraak.

Ds. Ingrid de Zwart tel. privé (0570) 618 328 ds.dezwart@pkn-deventer.nl Werkdagen: ma. t/m vr. (behalve ma. na zondagsdienst) tel.: ma. t/m do. 9.00-9.30 uur Ds. Saar Hoogendijk tel. privé (0570) 547 973 ds.hoogendijk@pkn-deventer.nl Werkdagen: ma. t/m vr. (behalve ma. na zondagsdienst) tel.: di. t/m vr. 9.00-9.30 uur Redactie Thilde de Haan Mark Rozema Gerard Sizoo Hannie v.d. Bovenkamp-van Schie Anne Marie van der Kolk ds. Saar Hoogendijk kerkblad@pkn-deventer.nl Ontwerp, foto’s en opmaak Roely Oldenhuis, ROI Deventer wervel@pkn-deventer.nl Drukwerk De Printhut, Deventer Inleverdatum kopij voor het nummer van april: uiterlijk zat. 12 maart 2016 per mail: kerkblad@pkn-deventer.nl

Van de redactie Op 8 februari was de jaarlijkse bijeenkomst voor nieuw ingekomen leden, ‘Ken uw kerk’. Het was een geanimeerde avond. Ook dit jaar weer met veel vrijwilligers die iets konden vertellen over de taakgroepen en dergelijke en veel mensen om daarnaar te luisteren en vragen te stellen. Men kon kiezen uit een rondleiding in de kerk of bij het orgel. Bij de nieuw-ingekomenen waren, net als vorig jaar, meer jonge mensen dan ouderen. Van dichtbij en verder weg en enkelen van heel erg ver weg. Een fijne, positieve avond.

De maand februari werd gekenmerkt door veel bijzondere diensten. Helemaal nieuw was het karakter van de eerste dienst in februari: een jeugdtheaterviering. Met een overdenking van twee jongeren. Dat was nogal een gedurfd experiment. Maar gelukkig gaan wij dat soort nieuwe vormen niet uit de weg. En aan het hartelijke applaus van de vele aanwezigen te horen werd het optreden van onze jongeren gewaardeerd. Ze horen er helemaal bij. Op de pagina van de rubriek jeugd (pag. 5) leest u hoe zij dat zelf hebben ervaren. De week daarop was er de jaarlijkse dienst met mensen met een verstandelijke beperking, soepel geleid door ‘stagiaire’ Henry Smit. Het ging over de liefde en hoe je dat kunt uiten. Eén van de aanwezige gasten gaf met zijn spontaniteit daarvan een ontroerend voorbeeld. In deze dienst zong de Duitse Daniela Dott, een kennis van onze cantor-organiste, twee werken van Mendelssohn-Bartholdy. Haar prachtige stem vulde vanaf het hoogkoor gemakkelijk de hele kerk. Zij mag wat ons betreft wel vaker bij Kirstin komen logeren. Een week later alweer een dienst met een bijzonder karakter: de overhandiging van The Cross of nails aan onze kerk door Reverend Canon Sarah Hills. Al die bijzondere diensten waren zeker de moeite (zo’n dienst kost meer dan gewone moeite) waard. Deze maand zijn er weer voornamelijk ‘klassieke’ vieringen, maar toch ook bijzonder omdat zij vooral in het teken staan van de 40-dagentijd, de Stille Week en Pasen.

Tot slot een oproep. Wij zouden graag zien dat onze redactie wordt versterkt met fris bloed; met iemand die nieuwe ideeën inbrengt, en die bereid is af en toe iemand te interviewen. ‘Bij gelijke geschiktheid gaat de voorkeur uit naar een (relatief ) jongere’. En van die categorie neemt het aantal mensen de laatste tijd toe, dus we hebben daar goede hoop op. Wie belangstelling heeft en wil weten wat het inhoudt kan een van de redactieleden aanspreken of een mailtje sturen naar kerkblad@kpn-deventer.nl.

De redactie

Inhoud 3 Pasen 4 Bij de diensten 5 Binnen onze PGD 5 Jeugd 6 Van de predikanten 6 Groothuisbezoeken in april 6 Lebuinuscantorij 7 Opknapbeurt voor het orgel 8 Van de Kerkrentmeesters 8 Over de historie van en in de Lebuinus 9 Diaconie 9 ZWO 10 Diaconaal Deventer slaat de handen ineen 10 Alafya Foundation 10 Met naam en toenaam

11 Wat beweegt de mens achter Dirk en Joke Horstman 13 Gemeente in beweging en kerk in de stad 13 Zingen op weg naar Pasen 13 The Passion Amersfoort 13 Meditatieve Dans 13 Kerkcafé 13 Deventer Passion 13 Jaarlijkse kerkenwandeling 14 Geloven Nú 14 ‘De Tovenaarsleerling’ 15 Passage 15 Classisvergadering 15 Uitreiking Cross of nails 15 Column Meester Geertshuis 19 Agenda maart 2016 20 Vieringen maart 2016

Bij de foto op de voorpagina: op zondag 21 februari was het zo ver: Deventer hoort nu bij de reeks steden die het cross of nails uitgereikt hebben gekregen. Naast ds. Ingrid de Zwart: ds. Bert Kuipers, dr. Sarah Hills en deelnemers van het coventrygebed Deventer. Zie verder pag. 15.

(Matteüs 28: 7) Het zal ergens in het voorjaar van 2010 zijn geweest toen ik het plan opvatte om zes weken door Zuid-Amerika te reizen. Destijds zat ik al zo’n maand of vijf op Curaçao en zou daar nog zo’n vijf maanden blijven. ZuidAmerika is dan dichtbij. Maar in de Caribische zon las ik ook boeken van de Trappister monnik Thomas Merton.

En daar raakte ik zo van onder de indruk dat ik besloot om m’n reisplannen radicaal om te gooien. Merton woonde van 1941 tot zijn dood in 1968 in de abdij van Gethsemani in Kentucky, Noord-Amerika, en ik bedacht dat ik daar zo’n drie weken in stilte wilde doorbrengen.

Zo bedacht, zo gedaan.

In de stilte word ik altijd eerst overvallen door al het lawaai in m’n hoofd. Het eerste wat al snel door m’n hoofd stuiterde, was ‘wat doe ik hier?!’, ‘wie verzint het om naar Amerika te gaan om daar vervolgens drie weken in een klooster te gaan zitten?’. Maar na een paar dagen gaat zo’n storm aan stemmen vanzelf liggen. En in de ruimte die toen ontstond, vroeg ik mijzelf af wat voor mij de kern is van het christelijk geloof. Of, anders gezegd: wat is het absolute minimum voor mij wil ik nog kunnen geloven? Wat doet er voor mij echt toe om te geloven en wat niet écht: wat kan ik missen of opgeven. Dat is een vraag waar je dagen en nachten lang op kunt kauwen – een klooster is daarvoor bij uitstek een goede omgeving.

Toen ik in de vroege ochtend van 1 augustus 2010 door de kloostertuin liep, werd ik mij ervan bewust dat als Jezus niet uit de dood is opgestaan het christelijk geloof voor mij er niet meer toe doet. En zo werd de opstanding van Jezus uit de dood voor mij de kern van het geloof én de bron van waaruit geleefd kan worden. Het belang van dit laatste heb ik later tijdens een stilteretraite in de kloostergemeenschap van Taizé ontdekt. De opstanding van Jezus maakt zijn volgelingen weliswaar tot opstandelingen – maar die navolging van Jezus gaat door de goot. De graftuin van de opstanding kan alleen bereikt worden via de hoofdschedelplaats van de kruisiging.

Opstanding zonder kruisiging is ‘goedkope genade’.

‘Goedkope genade is genade zonder navolging, genade zonder kruis, genade zonder de levende, mens-geworden Jezus Christus’ (Bonhoeffer). Kruisiging zonder opstanding is pure wanhoop en maakt van christenen terecht dwaze idealisten als Don Quichot of tot mensen die zonder perspectief begeren te lijden en dat is ziekelijk.

Zonder die opstanding van Jezus uit de dood valt er wat mij betreft niet zoveel te geloven – en ten diepste ook niet te leven.

Om de waardevolle betekenis van de Opstanding voor ogen te blijven houden, kocht ik in de abdij van Gethsemani de Opstandingsicoon.

Toch. Het heeft nog een paar jaar geduurd voordat ik tot de ontdekking kwam dat het geloof in de opstanding wel een levensbron is maar niet de zin van het leven is.

Het is Paulus in zijn brief aan de Filippenzen (3: 7-11) die

mij ervan doordrong dat de opstanding geen doel in zichzelf is maar plaatsvindt met het oog op iets anders.

Pasen

…en zeg hun: ‘Hij is opgestaan uit de dood…’

Het leven draait niet zonder meer om het leven.

Daarom kan gezondheid ook nooit het belangrijkste zijn dat er is.

Belangrijker dan de kwantiteit van het leven is de kwaliteit van het leven.

Belangrijker dan dát je er bent, is hóe je er bent.

Belangrijker dan het leven zonder meer is het kennen of liefhebben van God. Zonder liefde heeft het leven geen zin. Zonder liefde heeft de opstanding van Jezus uit de dood geen betekenis.

Opstanding is weinig anders dan een liefdesverklaring.

Opstanding tegen armoede, onrecht, vreemdelingenhaat en onderdrukking is niets anders dan een daadwerkelijke liefdesuiting dat de ander je aan het hart gaat.

Opwekking uit de dood is niet anders dan een daadwerkelijke liefdesuiting van God dat Zhij zich door niets en niemand van jou en mij laat scheiden. Geloven in de opstanding uit de dood is volgens mij niets anders dan een liefdesverklaring aan God: ik kan en wil mij geen bestaan voorstellen zonder Jou – ook geen doodsbestaan – want daarvoor houd ik teveel van Jou. Allee, wij geloven in de opstanding der doden – het leven om te lieven de Levende en de levenden.

Ds. André van den Bor Protestantse Gemeente Bathmen

3

Bij de diensten 4

Stap voor stap We zijn op weg naar Pasen, stap voor stap, veertig dagen lang. Onderweg bezinnen we ons op de betekenis van de weg van Jezus, de weg van liefde tot het uiterste. Zijn weg verweven met ons leven. Het is een reis aan de hand van Bijbelverhalen, die ons laten beginnen in de woestijn en eindigen in een tuin. Een reis over hoge toppen, maar ook door diepe dalen. Een reis waarop we veel meemaken, waarop we onszelf en elkaar tegenkomen, maar waarop we ook steeds opnieuw ervaren dat er een God is, die met mensen meegaat.

In de kerk zal een spoor van schoenafdrukken te zien zijn. Elke zondag staan op een pilaartje in het middenpad bijzondere schoenen, schoenen met een verhaal, telkens een ander paar. Hun spoor leidt naar het hoogkoor. Daar vieren we op Paasmorgen dat het licht van Pasen is doorgebroken. Samen met de kinderen zetten we iedere week een aantal stappen op weg naar het licht, om tenslotte op Paasmorgen uit te komen bij de nieuwe Paaskaars.

Paars is de kleur die in de kerk altijd een periode van bezinning aanduidt, zo ook in de tijd voor Pasen.

Net als in Advent verdwijnt bovendien het uitbundige gloria uit de liturgie.

Zondag 6 maart Vierde van de 40-dagentijd, zondag Laetare: Verheugt u.

Subthema: Geloof in de toekomst.

Lucas 15: 11-32.

Viering van het Heilig Avondmaal.

We zijn nu op de helft van de weg naar Pasen. Tijd om even wat van de voorsmaak te proeven van het feest.

Dat doen we door het Avondmaal te vieren en te luisteren naar het verhaal van de terugkerende zoon.

Overbekend, maar het blijft mooi.

Het is goed te bedenken dat het verhaal van het begin af aan niet over één zoon, maar over twee zonen gaat. Geloof in de toekomst… van beiden vraagt dit een ommekeer, maar wel heel verschillend, want ze staan er anders voor. Hoe staan wij er eigenlijk voor?

Zondag 13 maart Vijfde van de 40-dagentijd, zondag Judica: Doe mij recht.

Subthema: Weer op de been.

Lucas 5: 17-29. De mensen hangen aan de lippen van Jezus als zij ineens gestoord worden: een verlamde man wordt voor de voeten van Jezus neergelegd. De vrienden van de man maakten gewoon een gat in het dak toen het langs de gebruikelijke weg niet lukte. En er was nú aandacht nodig. Een verhaal over vriendschap, solidariteit, gestoord willen worden, genezing en vergeving. Een verhaal dat ook hier en nu geleefd wil worden, en wordt. Het Meester Geertshuis weet er alles van.

Zondag 13 maart

19 uur vesper in de serie Veelstemmig, lichtvoetig In deze bijzondere vesper is Johan Luijmes te gast: stadsorganist van Arnhem en beeldend kunstenaar.

Een van zijn kunstprojecten is het werken met zandvormen. In deze vesper zal hij daarvoor vanuit de gewelven zand in cirkelende, lichtvoetige maar zekere bewegingen laten neerstromen. Intussen zal fluitgrootmeester Harrie Starreveld een bijzonder fluitinstrument, de Japanse shakuhachi, bespelen. Dat geeft ons de ruimte om ons in alle rust te bezinnen op oude (psalm)woorden, die deze zondag kleuren. We naderen steeds meer de Stille Week. In de veelstemmigheid van Schriftwoorden en de gekozen kunstvormen ervaren we hopelijk iets van wat dat betekent.

Aan deze vesper werken ook mee organiste Kirstin Gramlich, ds. Ingrid de Zwart en leden van de vespercommisie.

Zondag 20 maart Zesde van de 40-dagentijd, Palm- en Passiezondag.

Subthema: ‘Hier ben ik’.

Jesaja 5: 4-7 en Lucas 19: 28-40.

Kinderoptocht met Palmpasenstokken.

We beginnen de dienst met kinderen van verschillende kerken die hun zelfgemaakte Palmpasenstokken mogen meenemen. Al snel verlaten zij achter de ezel aan zingend de kerk. Bij de Russisch-Orthodoxe kerk worden ze met wijwater geze-

gend. Daarna gaat het in optocht naar de Broederenkerk waar het verhaal verteld wordt en elk kind een palmtakje krijgt. De kinderen komen weer terug bij ons in de dienst.

Dit jaar horen we het verhaal van de intocht uit Lucas. Je voelt de spanning met de Farizeeën, die proberen Jezus in hun gareel te houden. Maar hij heeft zijn eigen weg te gaan, goddelijk, koninklijk.

Vespers in de Stille Week Op maandag, dinsdag en woensdag worden er vespers gehouden 19.30 uur in de Magistraatskapel Witte Donderdag 24 maart 19.00 uur (!). Viering van het Heilig Avondmaal. Kleur: wit. M.m.v. de Lebuinuscantorij.

Deze avond vieren we de instelling van het Avondmaal, zittend in een grote kring rond de tafel.

De cantorij zingt (zie pag. 6).

Na afloop wordt de tafel leeggeruimd, de kleur en de aankleding verdwijnt. Morgen gaat de dienst verder.

Voor belangstellenden is er gelegenheid om aansluitend (rond 20.30 uur) gezamenlijk naar The Passion te kijken op groot scherm, in de consistorie.

Goede Vrijdag 25 maart 19.30 uur. Geen kleur. m.m.v. Daniela Dott – sopraan. Zij zingt met begeleiding van Kirstin Gramlich ‘Miroire de Peine’ van Hendrik Andriessen.

Stille Zaterdag 26 maart 22 uur. Paasnachtviering m.m.v. de Liedboekcantorij o.l.v. Miranda Stevels. De viering wordt voortgezet in een nachtwake in de crypte. Geen kleur.

De nachtwake begint in stilte op het hoogkoor. Deze avond ligt het accent op het waken bij het graf, wachtend op het licht. We luisteren naar verhalen uit de Bijbel, zoals over de graflegging van Jezus.

Na deze eenvoudige dienst gaan sommigen naar huis. Anderen dalen af in de crypte en blijven daar de hele nacht of een deel van de nacht, dat kan ook. Iedereen kan op elk moment van de nacht weggaan of juist binnenkomen om mee te wa-

Jeugd

Sirkelslag Young en Theaterweekend Het eerste weekend van februari zat vol met mooie activiteiten! Op vrijdag 5 februari speelden we Sirkelslag in de Lebuinuskerk. Sirkelslag is een interactief spel en brengt Bijbelse thema’s op een laagdrempelige manier bij kinderen en jongeren. Thema dit keer was ‘deel en win’. We speelden met een groep jongeren uit de Lebuinus, maar ook met een grote groep jongeren uit de 3GK en de Ichtuskerk. Het was mooi om dit als kerken gezamenlijk te doen. Het was soms een complete chaos, maar wat was het een gezellige avond!

Op zaterdag 6 februari werd er in het Open Hof de hele dag gerepeteerd voor het theaterstuk ‘Jozef de Dromer’, dat op zondag 7 februari tijdens de kerkdienst uitgevoerd werd. Wouter Bochanen en Franka Brouwer hebben zich weer ingezet om er met een groep van veertien kinderen een geweldig stuk van te maken. Een intensief weekend was het, maar het resultaat hebben we gezien tijdens de kerkdienst en het was wederom super. De kinderen hebben het ontzettend naar hun zin gehad. Vooral dankzij Wouter en Franka, die op een hele speelse wijze een Bijbelverhaal tot leven weten te wekken. Dit jaar

Jeugdtheater (Foto taakgroep Jeugd)

Paasontbijt 27 maart 8.30 uur.

Een feestelijk paasontbijt, waar u zich voor op kunt geven. Na afloop ruimen we met elkaar op. Een deel gaat naar huis om te gaan slapen, een ander deel doet mee aan de grote viering die om 10.00 uur begint.

Paasmorgendienst 27 maart 10.00 uur. Bediening van de doop.

Kleur wit. M.m.v. de Lebuinuscantorij. Dopelingen kunnen nog aangemeld worden bij ds. Ingrid de Zwart.

In de morgendienst wordt de Paaskaars vanaf het Hoogkoor de gemeente in gedragen. De jubel barst los: Halleluja! We vieren de overwinning op de dood, de opstanding van Jezus Christus.

voor het eerst werd het theaterstuk uitgevoerd tijdens een kerkdienst, waardoor extra veel mensen van het resultaat konden genieten.

Tijdens dezelfde kerkdienst hielden Pleun de Goede en Chikondi Ntenje de overweging als echte gastpredikanten. Zij vertelden ook over Jozef en de boodschap die we uit het verhaal kunnen halen. Zo was het een dienst voor én door jongeren.

Ecuadorproject Beste gemeenteleden: het inzamelen van geld voor onze reis naar Ecuador gaat de goede kant op! We zitten nu al over de 3 9.500,- en dat mede dankzij U. Afgelopen 13 februari hebben wij de ‘ontbijtactie’ gedaan, dat hield vroeg opstaan en hard werken in!

Het was een enorm succes. We hebben zo’n 100 ontbijtjes rondgebracht. We vonden het allemaal heel gezellig en leuk om te doen, de vele aanmeldingen gaven ons de nodige motivatie!

En 7 februari hebben Pleun en ik een preek gegeven over Jozef en zijn broers. Wij vonden dat best spannend, maar uiteindelijk ook erg leuk om te doen. Bedankt voor alle leuke feedback daarop!

7 februari was ook de laatste keer dat wij soep verkochten, we vinden het een zeer geslaagde actie en we hopen dat u van uw soep heeft genoten. Er is een mogelijkheid dat we deze actie nog een aantal keer zullen doen.

Binnenkort zullen wij bloembollen gaan verkopen, daar zal een lijst voor komen waarop u zich kunt inschrijven.

Wij hopen dat dat ook weer een succes zal worden.

Echt heel erg bedankt voor uw sponsoring, zonder zo’n super gemeente die ons steunt waren wij nu vast niet zo ver geweest! Wij zijn altijd te bereiken op ons mailadres: projectecuadordeventer@gmail.com. En u kunt ons volgen op Facebook: World Servants Ecuador.

Een gift stellen wij zeer op prijs: NL15RABO0306237709 t.n.v. diaconie protestantse gemeente Deventer i.z. Jeugdwerk. Chikondi Ntenje

Binnen onze PGD

Paasvroegdienst 27 maart 6.30 uur. Kleur: wit.

Bij de mensen die (een deel van de nacht) waakten in de crypte voegen zich tussen 6.00 en 6.30 uur degenen die bij het ontsteken van de nieuwe Paaskaars willen zijn. Ook

voor kinderen is dit heel bijzonder om mee te maken. Wanneer de Paaskaars is aangestoken roept de diaken van dienst uit: Licht van Christus. Dan gaan we de trap op.

Terwijl we zingen steekt ieder zijn of haar kaars aan het licht van de opstanding van Christus aan. We trekken zingend door de kerk langs Revius, de tien geboden, het hemels Jeruzalem en het doopvont. Op het hoogkoor vieren we met jong en oud de opstanding uit de dood. We delen in een heel eenvoudige viering brood en wijn.

Na de vroege dienst kunnen de kinderen paaseieren zoeken en samen met wie maar wil de toren beklimmen. Het uitzicht over de nog stille stad is een onvergetelijke ervaring.

Bij de diensten

ken. De deur aan de Kleine Poot is vanaf 23.00 uur open, vanaf 5.50 uur gewoon weer de ingang onder de toren. Vanaf 23.30 uur lezen we in elk geval elk half uur verhalen uit de bijbel of anderszins, zingen een Taizélied en steken steeds een kaars meer aan. In de consistorie kunnen we ons even te warmen. Daar liggen inspirerende boeken, er is soep, brood, koffie en thee. Wie er zijn zien samen uit naar het licht dat terugkomt.

5

Binnen onze PGD 6

Van de predikanten Half februari was ik een paar dagen op cursus, over ‘Appreciative Inquiry’: waarderend organiseren. Uitgangspunt is dat je niet begint bij een (of het) probleem, maar bij het aan elkaar vertellen over situaties waarin iets goed gelukt is, waar je plezier in kreeg of trots op kunt zijn. Een over en weer waarderend gesprek. Daarmee wordt aanwezige creativiteit en energie aangesproken, die je vervolgens stapsgewijs gaat inzetten om gezamenlijke waarden te formuleren en te kijken wat nú nodig en mogelijk is. Een belangrijke stap in dat proces is om ‘waar je naar toe wilt’ te vangen in één beeld of zin.

Ik herinner me wel gemeenteavonden waar we met elkaar zo contouren van de gedroomde kerk van de toekomst neerzetten. Een mooie verzameling geeltjes met trefwoorden. Maar dan? De stap van dromen of verbeelden naar vormgeven en verwezenlijken is altijd een lastige, en voor ons als kerk al helemaal. We houden graag een visioen voor ogen, en dat doen we al eeuwen. Maar geeft het ook écht richting aan je doen en laten? Welke kleine stapje kun je nu al zetten, en met wie? Dat is sterk aan deze benadering, dat zoveel mogelijk belanghebbenden betrokken raken bij het hele proces. Wij vergaderen soms heel wat af, waarbij opvalt dat nogal eens dezelfde onderwerpen terugkomen, terwijl concrete stappen uitblijven. Het gaat er niet om dat ‘iemand de knoop doorhakt’, maar dat je alle beschikbare energie en ideeën productief maakt. Het klinkt misschien nogal doenerig en maakbaar. We weten wel beter. Toch heeft de benadering van waarderend organiseren veel te bieden.

Ook in de kerk is de methode van Appreciative Inquiry bezig met een opmars, onder de noemer Waarderende Gemeenteopbouw. Niet zo vreemd, want een aantal principes sporen goed met de Bijbel. Neem zo’n Paulus, die een brief niet begint met de grote zorgen en problemen die er zijn, maar met waardering: ‘Wij danken God altijd voor u allen, hoe Hij uw geloof tot stand brengt, hoe krachtig uw liefde is en hoe standvastig uw hoop. God heeft u lief, broeders en zusters’ (1 Tess. 1: 2-5). Dat zet de toon en bepaalt de waarneming.

Heel anders, maar ik moet er toch aan denken: als de dienst begint, brandt de Paaskaars al. Om aan te geven dat we leven vanuit Pasen. In dat kader is er natuurlijk ook ruimte voor het kyrië, het roepen om ontferming voor de nood van de wereld. Maar de opstanding zet de toon en bepaalt de waarneming. In alles waar we mee bezig zijn in kerk en samenleving mag de vraag zijn of dát aan ons te merken is. Stap voor stap zijn we op weg gegaan naar Pasen. De stappen ná Pasen zijn nog spannender.

Een hartelijke groet, ook namens collega Ingrid de Zwart, Saar Hoogendijk Taakgroep pastoraat

Groothuisbezoeken in april Het is alweer een tijdje geleden dat we groothuisbezoeken hielden. In de maand april willen we het graag weer

oppakken. Na Pasen dus, dat we dit jaar al in maart vieren. In de veertigdagentijd doen we dat ‘stap voor stap’.

We blijven in de sfeer, want als thema voor het groothuisbezoek hebben we gekozen voor een bordspel: op reis met Paulus, en dan ook met elkaar. Wat hij onderweg tegenkomt aan gastvrijheid, moeilijkheden, geloof, collegialiteit enz., komen wij dat ook tegen in ons leven?

We hopen op bemoedigende gesprekken. Dit keer bieden we het per sectie aan, maar mocht u niet kunnen op de aangegeven dag en tijd, dan kunt u zich ook aanmelden bij een andere sectie.

In de Wervel die uitkomt in de laatste week van maart zullen we de data vermelden; die zijn nu nog niet bekend. Het zal in elk geval gaan om de weken 15 en 16 (dat is tussen 11 en 22 april).

Namens de taakgroep pastoraat, ds. Saar Hoogendijk Muziek in de Lebuinus

Lebuinuscantorij De paascyclus is ook voor de cantorij altijd een intensieve tijd. Aan welke diensten wij meewerken kan van jaar tot jaar verschillen. Deze keer mogen we een bijdrage leveren aan de diensten van Witte Donderdag en eerste Paasdag.

Op Witte Donderdag zullen we een lied laten horen van Juozas Naujalis (1869-1934). Deze Litouwse musicus was behalve organist en koordirigent ook componist van onder andere meer dan 150 psalmen. In het stuk In Monte Oliveti klinkt mooi de vertwijfeling door van Jezus in de Hof van Gethsemane (op de olijfberg), waar hij zijn Vader vraagt of deze hem zijn aanstaande lijdensweg wil besparen: ‘Laat deze beker aan mij voorbijgaan’. Maar er is ook berusting; God’s wil zal geschieden, ook als zijn wegen ondoorgrondelijk zijn.

Het Ubi Caritas van Maurice Duruflé (1902-1986), dat wij ook zullen uitvoeren, sluit mooi bij deze berusting aan: waar (naasten)liefde is, is God. De hymne ‘Ubi Caritas’ is lang gebruikt in de katholieke liturgie van Witte Donderdag als een antifoon voorafgaand aan het voetenwassingsritueel in navolging van Christus.

Op Paasmorgen zingen we Exsultate Deo. Exultate Deo, Adjutori nostro, oftewel ‘Verheug je in God onze helper’.

Het werk is geschreven door Giovanni Pierluigi da Palestrina (1525-1594), een Italiaanse componist die aan het einde van zijn leven kapelmeester is geweest in de Sint Pieter in Rome. Palestrina had een belangrijke rol in de ontwikkeling van de meerstemmige koormuziek tijdens de Renaissance. Hij heeft honderden missen en motetten geschreven. De vertaling van de tekst is te lezen in Psalm 80.

Tevens zullen we een bijzonder werk laten horen van de Engelse componist John Tavener (1944-2013). Deze componist is beroemd geworden om een werk over Jona The Whale. Ook het beroemde kerstlied The Lamb wordt veel gezongen. In Tavener’s muziek zijn invloeden aan te wijzen van Oosterse filosofie, van wereldmuziek en met name van de Russisch-Orthodoxe traditie waar hij zich bij aangesloten had. ‘As one who has slept’, zo luidt de

Opknapbeurt voor het orgel U hebt vast wel gezien dat het grote orgel in de Lebuinuskerk er wat ontmanteld bij staat. Wie goed kijkt kan nu zien dat er achter dat de pijpen in de prachtige barokke façade van het orgel een hele wereld schuil gaat.

Achter de tinnen pijpen in het zicht gaan meer dan 2000 andere loden en houten pijpen schuil in allerlei formaten. Een bezoek aan de donkere krochten achter het orgel (alleen onder begeleiding van Kirstin of Teus!) is zeer de moeite waard, mits u niet voor gammele trapjes terugdeinst. Ook is alleen van daar uit een fraaie gewelfschildering van de Heilige Lebuinus te zien.

Op 4 februari was een klein groepje kerkleden op bezoek bij Orgelmakerij Reil in Heerde, die de herstelwerkzaamheden aan ons orgel uitvoert. Uiteraard was Kirstin Gramlich daar bij en Jan Kleinbussink, die met zijn 42 jaar ervaring dit orgel door en door kent, kerkmeester Henk van Koeveringe en enkele anderen. Ook uw kerkblad was daarvoor uitgenodigd.

Reil is een echt familiebedrijf. We kregen uitleg van Hans Reil, huidig directeur en kleinzoon van de oprichter. Een op-en-top orgelman. Hij sprak met passie over zijn bedrijf, dat orgels bouwt, restaureert en onderhoudt, toonaangevend is in Nederland en ook buiten de grenzen actief is, tot in Japan toe. Misschien heeft u de uitzending van ‘De Reünie’ gezien waar Hans Reil één van de gasten was en zijn bedrijf in de spotlights werd gezet. Dat heeft in de maanden daarna tot busladingen bezoekers geleid.

Met evenveel passie sprak Hans Reil over het Holtgräve

orgel van de Lebuinuskerk. Hij legde uit wat het ‘grootonderhoud’ inhoudt en waarom dat hard nodig is. Vooral de pijpen voor de (zeer) lage tonen functioneren niet goed meer. Sommige geven helemaal geen geluid meer, andere produceren alleen nog ‘boventonen’ (vergelijk het ‘overblazen’ van een blokfluit). Lage tonen zijn niet alleen belangrijk in de klankkleur van muziek maar hebben ook een functie als ‘draaggolf’, die de andere tonen verder de kerk in draagt. In een kerk van bijna honderd meter lang en bijna veertig meter breed is dat wel nodig.

Maar ook veel andere pijpen, waarvan het geluid wat zweverig is geworden, moeten nodig onder handen worden genomen. In de orgelmakerij werd op dat moment gewerkt aan enkele pijpen van het orgel, sommige van vijf meter lang. We konden horen (en voelen) hoe de diepe bastonen duidelijk aan kwaliteit wonnen door het invoeren van een stuk koperen manchet in de tinnen pijp.

Het onderhoud gaat niet alleen om de pijpen zelf, maar onder meer ook om de volledige windvoorziening (een orgel is een blaasinstrument). Die werd in de 19e eeuw door Holtgräve overgenomen van het veel oudere orgel van Schnitger dat voordien in onze kerk stond.

Eveneens aanwezig was Wim Diepenhorst van de Rijksdienst Monumentenzorg, want het orgel valt onder de aanwijzing van de kerk als rijksmonument. Ook hij, toevallig ook een Deventenaar, is een echte orgelman, met veel waardering voor ons orgel en zeer positief over wat deze onderhoudsbeurt aan kwaliteitsverbetering zal brengen. Dat treft, want de Rijksdienst speelt een belangrijke rol bij de noodzakelijke vergunningverlening en bij de subsidieverwerving.

Het opknappen van het orgel kost veel geld. Henk van Koeveringe heeft jarenlange ervaring met dit soort projecten en hem is de zorg voor de financiën zeker toevertrouwd. Wij spreken in onze kerk niet over een ‘taakgroep financiën’ maar over het ‘College van kerkrentmeesters’. Het Bijbelse begrip rentmeesterschap gaat verder dan op de centen letten (dat hoort er zeker ook bij), het gaat ook over het zorgvuldig omgaan

Binnen onze PGD

tekst van ons gelijknamige stuk, ‘the Lord has risen/and rising he has seen us/Alleluia (6x)’. De vreugde en verwachting van Pasen kortom, maar veel bedachtzamer en spiritueler van intentie dan veel van de muziek die je op Paasmorgen meestal hoort. Wij zijn benieuwd wat u ervan zult vinden.

7

Binnen onze PGD

met de waardevolle zaken die ons zijn toevertrouwd, zowel materieel zoals een top-orgel, als immaterieel zoals kerkmuziek. Ons orgel is niet alleen van waarde voor onze kerkgemeenschap, maar het behoort, net als het kerkgebouw, tot het cultureel erfgoed van de stad Deventer. Ook uit die hoek zou dus enige solidariteit bij het in stand houden van de kwaliteit van het orgel gevraagd mogen worden.

Tot zover enkele impressies van het bezoek aan Orgelmakerij Reil, geschreven door een leek op orgelgebied.

In een volgende Wervel zal Kirstin Gramlich wat dieper ingaan op het waarom en hoe van de werkzaamheden aan ons orgel en op het resultaat dat daarvan verwacht mag worden.

Meer informatie over de herstelwerkzaamheden aan het orgel, met foto’s en video’s, kunt u straks vinden op de website www.pkn-deventer.nl Gerard Sizoo Van de Kerkrentmeesters Kerkbalans 2016 Tot op vandaag is er een bedrag aan toezeggingen binnen van 3216.661 , terwijl begroot is 3 225.000. Het ziet ernaar uit dat wij dit gaan halen.

Wij zijn ook erg verheugd over de vele overeenkomsten voor een periodieke gift. Dit geeft een flink stuk vastigheid voor de komende jaren.

8

Eindejaarscollecte 2015 Het definitieve bedrag is geworden 3 10.571.

(2014 3 16.267.)

Collectes januari 2016 De opbrengst in januari was 3 1.377 (in 2015 3 724).

Hierbij moet worden opgemerkt dat er in 2016 vijf zondagen waren en in 2015 maar drie omdat de kerk één zondag gesloten was in verband met een gezamenlijke dienst in de Broederenkerk.

Bernard van Leeuwen, administrerend kerkrentmeester Over de historie van en in de Lebuinus

Tijdgeest, A en A In de wijk Keizerslanden wordt de oudste geschiedenis van Deventer als koninklijk, keizerlijk en later bisschoppelijk bezit herinnerd. Namen in dit stukje komen daar als straten terug.

Bisschop Balderik ging met zijn gevolg omstreeks 930 weer naar Utrecht, hij liet een groep mannen (een kapittel) in een klooster met een stenen kerk achter. Ze moesten in kerk zorgen dat de dagelijkse dienst aan de onzichtbare Schepper van het al voort ging.

Daar bewaarden ze ook de stoffelijke resten van twee predikers uit de achtste eeuw, Lievevriend (Liafwin, latijn: Lebuinus) en Marchel (ook wel Marchelm, latijn Marcellinus) en het graf van bisschop Radboud uit 917, de bisschop van Utrecht die van 899 tot zijn dood in Deventer zetelde. In de predikers herdacht men hun werk onder de Saksische bevolking en de bisschop stond

door afkomst en opleiding symbool voor de kwetsbare eenheid tussen Oost- en West-Francië onder de gekozen keizer.

In 995 overleed de Utrechtse bisschop en Ansfried, de militair die drie keizers gediend had, legde in de Akense dom het zwaard af en volgde hem op. De keizers hadden zijn trouw beloond, hij was een zeer vermogend man geworden.

Maar het leven had hem geleerd dat alleen het zwaard geen vrede bracht. Daarom richtte hij zich steeds meer op de geestelijke weg van de mens en dwong daar veel respect mee af.

Samen met zijn vrouw stichtte hij de abdij van Thorn en in 1000 het klooster Hohorst bij Amersfoort. De laatste jaren van zijn leven was hij blind; hij stierf in 1010. Het bisdom Utrecht erfde het vermogen dat de trouwe militair geschonken was en Ansfried ging als pacifist de geschiedenis in.

Deventer was in de tiende eeuw een handelsplaats waar mensen van heinde en verre elkaar ontmoetten. Een oorkonde uit 952 spreekt al over ‘stad’ en de keizers hieven er tol. Omstreeks 995 was het een ‘booming city’, keizer Otto III sloeg er zijn zilveren munten en er zal toen nagedacht zijn over een nieuw, groter kerkgebouw.

Na Ansfrieds dood trad Adelbold II als bisschop aan.

Daarmee kwam een belangrijke wis- en sterrenkundige, docent aan de domschool van Luik, naar Utrecht. In zijn tijd ontstonden uit interactie tussen het keizerlijke hof en de wetenschappelijke elite van die tijd veel kerken met een oostelijk èn een westelijk koor.

Zo zal onder Adelbold II het plan voor een nieuwe dubbelkorige Lebuinuskerk ontstaan èn in uitvoering genomen zijn. Oorlogen met opstandige graven en een grote brand in 1017 van de domkerk en het bisschoppelijke paleis in Utrecht zorgden ongetwijfeld dat de bouw in Deventer meerdere jaren stil kwam te liggen. (Zie het boek de Grote of Lebuinuskerk te Deventer, 1992, blz. 36).

Adelbold II heeft de voltooiing van zijn Lebuinuskerk niet meer meegemaakt; het nieuwe gebouw werd tussen 1027 en 1054 door zijn opvolger Bernold ingewijd.

Duizend jaar later zijn het gebouw en de wereld erg veranderd, maar in essentie is de oorspronkelijke functie behouden. Nu is de bisschop ver weg; vrouwen èn mannen zorgen samen dat de dienst aan God voortgaat. Nog steeds komen hier mensen uit alle windstreken bijeen.

Zij brengen er hun vreugde en verdriet mee en mogen in vrede de Onnoembare zoeken.

Zonder Adelbolds wis- en sterrenkunde had zijn opvolger misschien een wat andersoortige kerk ingewijd.

Maar zonder de pacifist geworden militair Ansfried, diens trouw aan drie keizers en zijn geestelijke ontwikkeling had de bisschop zijn grootse werk niet kunnen bouwen. Het bisdom had onvoldoende inkomsten gehad om jarenlang bouwvakkers te betalen.

Bernold zou slechts een Zwols geheugentheater (gezien op Kanniewaarzijn, dinsdag 9 februari 2016) ingewijd hebben.

Gelukkig bleef bij de grote vernieuwing van Keizerslanden op 19 december 2014 (zie het Deventer Jaarboek 2015, blz. 124) het Ansfriedpad gedeeltelijk behouden…

Herman Koldewijn

Vastenmaaltijden tijdens de 40-dagentijd Woensdag 9 maart, van 18.00 tot 19.00 uur is er een soepmaaltijd in het Meester Geertshuis en de laatste woensdag, 16 maart, is de soepmaaltijd in de Grote Kerk (ingang aan de Kleine Poot) van 18.00 tot 19.00 uur.

Diaconale caravan Ook dit jaar is het mogelijk om de diaconale stacaravan te huren. De caravan staat in Epe; in de bosrijke omgeving van de Veluwe. Er is voor jong en oud veel te doen op de camping. Ook in de omgeving zijn er allerlei bezienswaardigheden te bezoeken. Wilt u meer weten over het huren van de caravan dan kunt u met uw vragen terecht bij diaken Heero Meerveld.

Bij de collectes Zondag 6 maart: Kerk in Actie (40-dagentijd collecte) en het kerkerwerk Steun voor Syrische vluchtelingen.

Zondag 13 maart: Kerk in Actie (40-dagentijd collecte) en het kerkenwerk Een steuntje in de rug voor migranten in Amsterdam.

Zondag 20 maart: Kerk in Actie (40-dagentijd collecte) en het kerkenwerk Een beter inkomen voor Ghanese boerinnen.

Zondag 27 maart: Kerk in Actie (40-dagentijd collecte) en het kerkenwerk Steun voor het JOP, Jeugdorganisatie van de Protestantse Kerk ZWO

Verantwoording van uw gaven Kerk in Actie steunt samen met ICCO lokale organisaties, die toegang hebben tot de slachtoffers in rampgebieden. Wij bieden hen middelen om mensenlevens te redden in crisissituaties, kwetsbare groepen mensen meer bestaanszekerheid te geven in tijden van nood en hen te helpen bij de wederopbouw van een samenleving na een burgeroorlog of overstroming. In internationaal verband werken we hierbij samen met het interkerkelijk netwerk ACT Alliance.

Afgelopen tijd heeft de ZWO met uw gaven onderstaande drie projecten financieel gesteund met 150 euro voor Libanon, 150 euro voor de slachtoffers van Boko Haram in Nigeria en 250 euro voor hulp aan Soedan.

EO-directeur Arjan Lock bezocht noodhulpprojecten van Kerk in Actie in Libanon. Dit land, met zes miljoen inwoners, vangt anderhalf miljoen Syrische vluchtelingen op.

‘Als Kerk in Actie helpen wij Syrische vluchtelingen, maar ook kwetsbare Libanezen. Dit doen wij door warme maaltijden, speciale voeding voor ondervoede kinderen en drinkwatervoorzieningen’.

‘Toen de mannen van Boko Haram mijn dorp aanvielen, ben ik met drie van mijn kinderen gevlucht. Meer dan drie uur hebben we ’s nachts gelopen naar een dorp in de

buurt. De volgende dag zijn we verder gegaan. Ik hoop en bid dat ik mijn man en mijn andere twee kinderen nog weer terug zie!’ Dit zijn de aangrijpende woorden van Aishatu uit Nigeria. In het noordoosten van Nigeria zijn 2,1 miljoen mensen, net als Aishatu, ontheemd en op de vlucht voor het geweld van terreurorganisatie Boko Haram; de dodelijkste terreurgroep van afgelopen jaar.

JPRM (Justice Peace and Reconciliation Movement), partner van Kerk in Actie, is afgelopen jaar in actie gekomen voor de vele vluchtelingen. Ze voorziet minimaal tweeduizend gezinnen van voedsel, zorgt voor schoon drinkwater en sanitaire voorzieningen. Bovendien traint ze de mensen op het gebied van veiligheid en hygiëne. Voor de toekomst ontwikkelt JPRM samen met ACT-International en Christian Aid (christelijke internationale hulporganisaties waar Kerk in Actie mee samenwerkt) een structureel hulpprogramma voor de hele regio getroffen door Boko Haram.

Diaconie

Van de Diaconie

Kerk in Actie&ICCO stellen geld beschikbaar voor noodhulp in Zuid-Soedan. ‘Zo maken we deel uit van een consortium van elf Nederlandse hulporganisaties die hulp verlenen aan slachtoffers van het geweld in Zuid-Soedan’.

Paasgroeten aan gevangenen Vanuit heel de Protestantse Kerk in Nederland sturen gemeenteleden ook dit jaar weer een Paasgroet aan gevangenen in binnen- en buitenland en aan mensen en organisaties van de groetenlijst van Amnesty International.

Dit jaar hebben vrouwen in de Penitentiaire Inrichting Ter Peel zich verdiept in het thema van het 40-dagentijdproject van Kerk in Actie: ‘Ik ga. Zet een stap naar de ander.’

In hun gesprekken hierover kwamen ze tot deze tekst, die te vinden is achterop de kaarten: ‘Het zetten van een stap naar de ander betekent een grens overgaan. Het kan een stap zijn naar een nieuwe toekomst, waarbij toch niet alles uit het verleden duister is.’

Ook wij doen mee aan de Paasgroetenactie. Op zondag 6 maart kunt u na de dienst deze kaarten meenemen, ondertekenen en versturen. Voor gedetineerden is het bemoedigend als ze kaarten krijgen, zeker als daar ook nog iets persoonlijks op staat. Ook al weet u niet precies wie deze kaart ontvangt, vanwege de privacy, toch mag u ervan overtuigd zijn, dat het feit, dat er om hen gedacht wordt, gedetineerden erg goed doet. Het is een feestelijke gebeurtenis als de kaarten in de kerkdienst in de gevangenis worden uitgedeeld. Ook de mensen en organisaties die zich inzetten voor mensenrechten wereldwijd voelen zich altijd gesteund door kaarten en brieven.

Het is vaak werk van lange adem, en het is moeilijk werk, als je voortdurend bedreigd wordt. Maar het doet goed als mensen je door een kaart een hart onder de riem steken.

De ZWO-commissie hoopt dat velen van u Paasgroeten zullen versturen. Op deze wijze kunnen wij vorm geven aan één van de zeven werken van Barmhartigheid: het bezoeken van gevangenen.

9

Diaconie

Diaconaal Deventer slaat de handen ineen Maandagavond 7 maart presenteren de gezamenlijke kerken het Kruispunt Diaconaal Deventer met twee sprekers van naam. Leo Fijen (KRO-NCRV) en de Deventer strafrechtadvocaat Jan Vlug spreken deze avond over de essentiële rol van kerken in de huidige samenleving. Dit nieuwe interkerkelijke initiatief bundelt de vele diaconale krachten van Deventer en omgeving. Het Kruispunt maakt de activiteiten van kerken, parochies en geloofsgemeenschappen op diaconaal gebied zichtbaar zodat ze goed op elkaar afgestemd kunnen worden. Zo kan er slagvaardig ingespeeld worden op de ontwikkelingen in de samenleving. Tijdens de startbijeenkomst presenteert het Kruispunt verschillende diaconale initiatieven, haar plannen en haar werkwijze aan alle participanten en belangstellenden. De bijeenkomst vindt plaats op 7 maart a.s. in kerkgebouw de Oase, Grevelingenstraat 1, 7417 TA, Deventer van 20.00 - 22.00 uur, inloop vanaf 19.30 uur. Toegang is vrij voor iedereen. Aanmelden vooraf wordt op prijs gesteld: administratie@ meestergeertshuis.nl.

Alafya Foundation Een teken van leven vanuit de Alafya Foundation, voor kinderen in Ghana, groot en klein.Veel dank vanuit de Alafya Foundation voor uw financiële support (voor 2015) ter waarde van 3 660 (excl. de collecte van 10 januMet naam en toenaam

10

Wij gedenken

Met naam en toenaam

Jurjen de Rook 9 januari 1931 – 19 januari 2016 De heer Jurjen de Rook is op 19 januari op 85-jarige leeftijd thuis overleden. Hij was al geruime tijd ziek. Afkomstig uit Emmer-Compascuum, kwam hij naar Deventer toen hij zijn vrouw Truus leerde kennen. Ze kerkten in de Lebuinus, waar ds. Lamberts hun huwelijk ingezegende. Het echtpaar had jarenlang een winkel voor baby- en kleuterkleding in de Spijkerboorsteeg. Later is Jurjen de Rook zakenman in Vastgoed geworden. Zijn grote liefde was zijn gezin, met twee zoons en een dochter. Hij was een trotse opa van zes kleinkinderen. Op geloofsgebied was hij ‘zoekende’. Het paste bij hem: een levendige en nieuwsgierige man met grote interesse in mensen en culturen, die reizen over de hele wereld maakte. Mevrouw De Rook leeft in het vertrouwen dat haar man op zijn laatste reis is thuisgekomen bij zijn Schepper. In dat vertrouwen hebben we hem begraven op Steenbrugge.

We wensen familie De Rook Gods troost toe. Dat de herinnering aan zijn naam tot zegen mag zijn.

Rommy Pebesma Lammert Broersma, Strobos 16 oktober 1917 - Deventer, 27 januari 2016 Een actief en creatief leven tekende Lammert Broersma.

Directeur van een autoschadebedrijf, een man met een vliegbrevet, die mooie voorwerpen van keramiek maakte, maar ook stoommachines bouwde. Iemand die, tot

ari 2016). De giften die we in een jaar ontvangen, zijn al jaren lang gelukkig genoeg om weer een jaar verder te kunnen. Het is duidelijk dat onderwijs een zaak van lange adem is want onderwijs moet je in Ghana zelf betalen!

Met kerst zijn alle kinderen thuis geweest, in het kinderhuis. De oudere kinderen zijn weer naar kostschool gegaan. De jongere kinderen gaan naar de ‘Capital School’, een particuliere school die voor onze kinderen minder schoolgeld vroeg. Iedere dag gaan ze er lopend heen.

Helaas is deze school ongeveer twee weken geleden voor meer dan de helft afgebrand. Gelukkig zijn er geen kinderen gewond geraakt. Alleen is de de man van het schoolhoofd aan een hartstilstand overleden toen hij dit zag.

In november schreef ik u over Juliana, haar inzet en doorzettingsvermogen. Zij stuurde ons haar levensverhaal.

Ook hoe daar onze stichting een rol in heeft gespeeld, met haar dank daarvoor. Wilt u het hele verhaal een keer lezen, stuur mij dan een email (weharvano@zonnet.nl).

En probeert u dan achter dit verhaal al die kinderen te zien die door de Alafya Foundation worden ondersteund: 130 kinderen rondom Bolgatanga waar alles aangaande de school wordt betaald en ongeveer achttien kinderen in het kinderhuis, The Kids Shelter.

Op onze website www.alafyafoundation.org kunt u al onze gegevens vinden.

Namens de stichting: Elly Harleman van Noort hij het naar lichaam en geest niet meer trok, ook wekelijks in de Lebuinus te vinden was op zondag. Hij en zijn vrouw, die afgelopen zomer overleed, leefden jaren met het grote verdriet om de dood van hun dochter. Dat heeft hun leven getekend. De laatste periode was zwaar, ook al werd hij in Humanitas tot zijn dood liefdevol verzorgd.

In de kerk van Diepenveen namen we op 1 februari afscheid van hem. Aansluitend legden we hem te ruste op de Tjoenerhof. Kracht wensen we nu zijn zoon Jan en diens vrouw en de kleinkinderen toe om alle goede herinneringen levend in hun hart te bewaren Ds. Ingrid de Zwart Leendert van den Bovenkamp Deventer 1 mei 1926 - Deventer 16 februari 2016 Maar liefst 86 jaar leefde Leen van den Bovenkamp op Boedekerstraat nr. 3. Maar saai was zijn bestaan allerminst. Samen met zijn vrouw Hannie kon hij terugkijken op een boeiend leven. Velen kennen hem nog van zijn fotozaak. Anderen van de Lutherse gemeente, waar de Lutherse liefde voor kerkmuziek deze ‘heer van stand’ met de paplepel was ingegoten. Hij had les gehad van Arie van Opstal en Jan Kleinbussink op het Holtgräveorgel.

Toen zijn geest het steeds meer liet afweten, werd hij trouw opgevangen door Hannie. Wat fijn dat hij zo thuis kon sterven! Op 20 februari werd hij na een dienst in de Lebuinuskerk, waarin dankbaarheid de toon zette begraven op de Algemene Begraafplaats. In Gods hand weten we hem geborgen. Onze gedachten zijn bij Hannie en de kinderen, voor wie het leven nu zo anders wordt.

Ds. Ingrid de Zwart

Van mens tot mens

Wat beweegt de mens achter De rode draad bij Dirk en Joke Horstman Joke Horstman zwaait me al toe vanuit de balustrade in de Heerlijckheid om de weg naar hun appartement te wijzen. Als ik dan binnenstap bij het echtpaar Horstman, herken ik de gezichten en herinner me hun mooie stemmen in de paasnacht. Dat zingen hun lust en hun leven is zal nog geregeld terugkomen, het is de rode draad in hun leven.

Joke vertelt dat ze met haar buurjongen is getrouwd, maar Dirk zegt gelijk: ‘daarvoor moest ik wel eerst lid van het koor worden.’ En Joke weer lachend: ‘ja, ik was met mijn vriendin bij een koor en we hadden meer mannenstemmen nodig en daarom had ik Dirk en zijn broer gevraagd. Na de tweede keer zat ik al bij hem achterop de bromfiets!’

Ze zijn opgegroeid in Den Haag en zaten zelfs op dezelfde kleuterschool. Nadat ze getrouwd waren verhuisden ze naar Deventer omdat hier een baan met huis stond te wachten, in Den Haag was in 1967 nog woningnood.

Ze hebben lang In de Rivierenwijk gewoond, eerst in een flat en later in een huis met tuin. In de wijk woonde veel import. Ze gingen in die begintijd wel eens naar een kerkdienst in de Kajuit, maar voelden zich er niet zo thuis. Hun eerste kind, een zoon, werd in Den Haag gedoopt, dat was ook makkelijker voor alle familie. Door de kleine kinderen kwam de kerk een beetje op de achtergrond. Pas toen de Oase werd gebouwd in 1970 gingen ze vaker naar de kerk. Daar kwam ook bij dat in die tijd Dirk’s vader was overleden, dat heeft qua geloofsbeleving een grote indruk gemaakt. ‘Toen is het pas gaan leven voor mij’ zegt Dirk ‘je hebt wel je opvoeding maar in die tijd werd ik persoonlijk geraakt door hoe mijn vader die laatste tijd van zijn ziekte doorbracht vanuit vertrouwen.’ Alle twee hebben ze heel veel goede herinneringen aan wijkgebouw de Oase. In 1976 werd Dirk door ds. van Hartingsveld als ouderling-kerkvoogd gevraagd: ‘We dachten wel dat je dat zou kunnen’. Dirk was 31 en vond dat een hele eer.

Door bezuinigingen, ook toen al, werd de Oase verkocht en een groep mensen bleef kerken in de Bernardusschool in de Maasstraat. De ruimte werd ook gebruikt op zaterdagavond door rooms-katholieke bewoners van de Rivierenwijk, die eigenlijk bij de Vianneykerk hoorden.

Die school was te klein voor een koor, daarom zongen ze eerst met een kwartet en later met een dubbel kwartet.

‘We hebben daar ook wel gezamenlijke diensten gehouden. Samen hebben we enkele malen in de Vianneykerk gezongen en ook met het dubbelkwartet.’ Het was nog een heel gedoe iedere week alles klaar te zetten in die school. Stoelen van de Oase gingen mee en er was een inklapbare preekstoel. Beiden herinneren zich de fijne jaren daar, dicht bij het liturgisch centrum. Dirk verzorgde met anderen het kosterschap. Lachend vertellen ze over de voorbereiding voor het avondmaal. Joke: ‘de dag ervoor haalden we het avondmaalszilver uit de Grote

Kerk op, gewoon achterop de fiets. En ‘s avonds bewaarden we het onder ons bed’. Ze hebben heel veel herinneringen aan dominee van Dijk en ook na zijn emeritaat nog veel contact met hem gehad zelfs, tot in het PW Janssen waar hij op 81-jarige leeftijd is overleden.

Na de Maasstraat zijn Joke en Dirk naar de Grote Kerk gegaan waar ze altijd heel veel vrijwilligerswerk deden. Joke was 12 jaar in de kerkenraad. In die tijd zongen ze ook bij de kerkdiensten in het Geertruiden Ziekenhuis, ‘dan had ik twee petten op’ zegt Joke ‘want dominee Weijenberg wilde ook graag iemand van de kerkenraad erbij op zondag in de dienst daar.’

We spreken ook over het Coventrykruis dat in februari door Sarah Hills naar Deventer zal worden gebracht, zodat onze kerk officieel bij de Coventrygemeenschap is aangesloten.

Hoe is dat in Deventer begonnen? ‘Sinds 1986 was hier in de zomermaanden juli en augustus een middaggebed op alle dagen in de week. Een van de deelnemers had bij het Coventrygebed in Middelburg meegedaan en stelde voor ons daarbij aan te sluiten. Het is langzaam gegroeid, we zijn inmiddels met een aardige groep op vrijdagmiddag.’ Dirk maakt alles klaar en zorgt voor de muziek en geluid en Joke verzorgt de roosters. De Magistraatskapel waar het middaggebed plaats vindt is daarom voor hen een bijzondere plek geworden.

Ze zijn mee geweest met de reis naar Coventry in 2014 en bezochten diverse kerken van de Coventrygemeenschap, o.a. in Berlijn en München. Vanuit Coventry heeft men al snel na de tweede wereldoorlog contact gezocht met verwoeste steden in Duitsland. En ik hoor dat alleen al in Duitsland ± 65 gemeentes meedoen. Het is inmiddels

11

Van mens tot mens

een wereldwijde beweging voor vrede en verzoening geworden.

In maart is het weer Pasen, we hebben alle drie goede herinneringen aan de paaswake in de crypte. Het zijn diepe ervaringen als je ‘s avonds door de stille, donkere kerk loopt met maanlicht door het raam. En ’s ochtends schijnt de zon in het koor in het oosten. ‘En al die kinderen bij het avondmaal’. Dirk en Joke vertellen dat ze eens in het donker in die nacht op het hoogkoor samen hebben gezongen, bij een kaarsje en hoe bijzonder dat was.

Ze hebben altijd veel samen gezongen en ook alle twee jaren zangles gehad van Jan Achterkamp, nu onze beiaardier. Joke laat een foto zien van Laetare, de zanggroep waar ze nog iedere week samen mee oefenen. Met die groep hebben ze op veel plaatsen gezongen, bijvoorbeeld in kerkdiensten, bij het Dickensfestival en in ziekenhuizen en verpleeghuizen. Ook verzorgen ze kerstmiddagen. Ze oefenen nu voor een optreden voor het Open Podium in de schouwburg in maart. Het oefenen gebeurt soms in de koffiekamer van de de Heerlijckheid, waar ze nu wonen. Voor de generale repetitie worden binnenkort de medebewoners uitgenodigd.

Dirk zegt dat hij geen hulpkoster meer is en het nu wat rustiger aan wil doen, na veertig jaar als vrijwilliger.

Maar het zingen brengt ze veel vreugde, dat zullen ze zeker blijven doen.

Kerkcafé met Rosemarijn Mulder. (Foto’s Willemien te Bokkel.)

Hannie van den Bovenkamp-van Schie 12

Bel voor advies

0570 50 30 90

personen- en familierecht en mediation strafrecht arbeidsrecht

www.ijsseladvocaten.nl Lachend naar de tandarts!

De praktijk is op werkdagen geopend van 8:00 tot 17:00. Voor het maken van afspraken zijn wij bereikbaar van 8:00 tot 12:30. Wij beschikken over ruim voldoende HAGENBEEK gratis parkeergelegenheid. tandartsen

Holterweg 108/c 7429 AH Colmschate | (0570)799055 info@hagenbeektandartsen.nl | www.hagenbeektandartsen.nl

Maagdenburgstraat 20a, 7421 ZC Deventer tel. 0570-634455, info@phbdeventer.nl, www.phbdeventer.nl

De activiteiten van ‘Zoeken en delen’, de Gebedsgroep en de inloopochtend Open Hof vindt u vanaf nu terug in de agenda op pagina 19. Ook andere evenementen met een repeterend karakter staan daar vermeld..

Zingen op weg naar Pasen Een middagje gewoon lekker zingen, daar knapt een mens van op. Voor de pauze worden liederen voor de stille week en Pasen gezongen, die ook in de vespers en vieringen zullen klinken. Na de pauze is er ruimte voor verzoeknummers.

Dinsdag 15 maart van 15.00 – 16.30 uur Magistraatskapel, o.l.v. Kirstin Gramlich met Teus de Mik

The Passion Amersfoort ‘live’ in de Lebuinuskerk Op Witte Donderdag, 24 maart 2016, vindt de zesde editie van The Passion plaats. Amersfoort vormt dan het decor van een grote muzikale vertelling van het Paasverhaal. The Passion is een samenwerking van de omroepen EO en KRO. Voor veel mensen maakt The Passion het Paasverhaal weer toegankelijk, door de eigentijdse vertelling, de gebruikte muziek, de zangers en acteurs.

De taakgroep jeugd en de taakgroep bezinning & ontmoeting willen jong en oud(er) de mogelijkheid bieden deze live-uitzending samen te bekijken, met een kort nagesprek als de uitzending voorbij is.

Na afloop van de Witte Donderdagviering (viering start om 19.oo) zijn kinderen, ouders, jongeren en ouderen welkom in de consistorie van de Lebuinus om via een groot scherm naar the Passion te kijken. Er is voldoende tijd om aansluitend aan de viering in alle rust naar de consistorie te gaan. Mensen die niet naar de viering komen, zijn ook welkom voor het kijken naar The Passion.

De toegang is dan niet via de kerk, maar via de ingang van het kerkelijk bureau aan de Kleine Poot nr. 7.

Wilt u/jij meer informatie over The Passion? Kijk dan op www.thepassion.nl.

Naast de landelijke Passion is er ook een Deventer variant. Zie kolom hiernaast.

Meditatieve Dans op palmzondag in de Lebuinuskerk, thema: ‘Stap voor stap’ Al dansend gaan we palmzondag 20 maart op weg.

We dansen door onherbergzaam landschap, over bergen, door dalen: stap… voor stap… op weg naar het bevrijdende Licht van Pasen.

Innerlijke beleving staat bij het dansen centraal. Je hoeft geen danservaring te hebben om mee te doen; de eenvoudige danspassen leer je gemakkelijk aan.

We dansen o.l.v. Mathilde Spaapen op religieuze, klassieke en eigentijdse muziek.

Zondag 20 maart 2016 van 13.00 uur-16.00 uur.

Grote of Lebuinuskerk, ingang onder de toren.

Vrijwillige bijdrage voor koffie/thee.

Graag aanmelden bij fennyborger@ziggo.nl of mathilde.spaapen@xs4all.nl.

Kerkcafé Het programma voor het voorjaar 2016 kent als thema ‘Machteloos? Leven met macht en onmacht’.

We hebben vier gasten uitgenodigd die daarmee te maken hebben, elk op hun eigen terrein. Voor de rest van het seizoen: zondag 20 maart: zie hieronder. zondag 24 april Ietje de Jong machteloos in het werk in de gezondheidszorg zondag 29 mei Anneke Smits-Bondt machteloos bij hulpverlening aan de medemens Waar, wanneer en hoe laat?

In de Magistraatskapel van de Lebuinuskerk te Deventer, ingang onder de toren. Van 16.30 tot 17.30 uur.

20 maart Manja Pach ‘Machteloos in het conflict Midden Oosten’ Manja Pach werd in december 1945 geboren in het na-oorlogse Amsterdam.

Haar vader was teruggekeerd naar het land waaruit hij als joodse communist verdreven was, haar moeder was de enige overlevende van het gezin waartoe zij behoorde: joodse sociaal-democraten. ‘Wij mogen wel lijden, maar we mogen er niet onder bezwijken’: deze uitspraak van Etty Hillesum gold ook voor de sfeer waarin Manja opgroeide.

Na het afronden van de rechtenstudie vond Manja haar plek in de sociale rechtspraak, was ze actief in de vredesbeweging en stond ze in 1971 aan de wieg van Herinneringscentrum Kamp Westerbork.

Met haar echtgenoot Frits Grimmelikhuizen nam zij het initiatief tot het Etty Hillesumcentrum (1996). In de jaren ’90 vond zij de weg naar de Liberaal Joodse Gemeente Gelderland. Als voorzitter van de Dierense sjoel, leidde zij de restauratie en herinwijding van de synagoge in Dieren (2010).

Deventer variant van The Passion in Worpplantsoen Palmzondag 20 maart 2016 zullen twee opvoeringen van ‘The Passion Deventer’ om 18.30 en 21.00 uur plaatsvinden in het Worpplantsoen te Deventer. Hierbij wordt het lijdensverhaal van Jezus op eigentijdse wijze opgevoerd met bekende nummers en met zangers, toneelspelers, muzikanten en dansers uit de omgeving. Ruim tweehonderd mensen werken mee., met Gerda Havertong als verteller.

U bent van harte welkom om dit mee te maken. De toegang is gratis, maar donaties zijn meer dan welkom; ook hebben we een actie voor ‘kaarsenzakken’. Meer info op onze website. Op de website ook een fotoreportage van de Projectgroep Deventer Fotografen over mensen in Deventer en hun passie. Waaronder ook een aantal bekende gezichten uit onze gemeente.

Zie www.thepassiondeventer.nl

Doe ook mee met de jaarlijkse kerkenwandeling Elk jaar wordt er vanuit de Protestantse gemeente Dieren een zgn. Kerkenwandeling georganiseerd. Dit jaar voert deze wandeling ons van station Vorden naar de ou-

Gemeente in beweging en kerk in de stad

Gemeente in beweging

13

Kerk in de stad

de Protestantse kerk van Ruurlo. De route loopt voor het grootste deel over schilderachtige landgoederen, waarin bossen en velden elkaar afwisselen. Onderweg bezoeken we het Heiligenbeeldenmuseum in Kranenburg voor een rondleiding. De lunch gebruiken we daarna in een echt Achterhoekse eetgelegenheid halverwege. In Ruurlo besluiten we de dag met een vesper. Een korte wandeling voert ons tenslotte naar het station, waar we weer op de trein stappen naar huis.

De wandeling wordt aangeboden aan de gemeenteleden van de Protestantse gemeenten Dieren, Deventer, Zutphen en Ruurlo. Een aardige manier om met elkaar als leden van verschillende gemeenten kennis te maken. U moet rekenen op een tocht van ca. achttien km, voor het grootste deel over zeer goed begaanbare zandwegen. Een goede wandelconditie is natuurlijk vereist.

Omdat er meerdere gemeenten meedoen en vanwege de grote belangstelling in de afgelopen jaren adviseren we om niet te lang te wachten met aanmelden, want vol is vol.

Zaterdag 19 maart 2016 van ca. 9.15 tot 17.30 uur, o.l.v.

Kees Bochanen en Ingrid de Zwart.

Kosten: ca. 20 euro (voor koffie, thee, lunch, toegang museum). Aanmelden voor 8 maart bij: Jolanda Buitenhek, 0313-414128 of jol.buit@planet.nl.

Sluiting Christelijke boekwinkel Manna

14

Afgenomen bezoek aan de winkel en een tekort aan vrijwilligers om in de winkel te werken zijn de belangrijkste redenen voor de sluiting van Manna.

Al enkele jaren is nagedacht over een andere formule van bedrijfsvoering, ook is advies hiervoor gevraagd aan externe deskundigen op zakelijk gebied, maar er is geen andere oplossing gevonden Trouwe winkelbezoekers en wijzelf vinden het heel jammer! De sluiting zal begin april een feit zijn. Tot die tijd is er een opheffingsuitverkoop. Manna Boek en Muziek, Boxbergerweg 62, www.mannanet.nl facebook.com/MannaDeventer.

Geloven Nú Gegrepen zijn door het evangelie Wat bezielt een goed opgeleide moslim om zijn ‘geboorte-geloof’ vaarwel te zeggen en christen te worden?

Doen ze dat omdat ze als vluchteling willen integreren in onze samenleving? Denken deze mensen daarmee sympathieker bij ons over te komen? Is het een pluspunt als je een verblijfsstatus wilt krijgen? Of... komt de keuze van binnen uit? Zijn ze gegrepen door de evangeliën van Jezus van Nazareth, de Christus?

Iemand van de beweging Geloven Nú heeft een intensief contact opgebouwd met ‘nieuwe christenen’ uit het Midden-Oosten. Ze vertellen dat ze hier een andere cultuur hebben leren kennen, dat ze kennis hebben gemaakt met andere waarden en normen. Ze hebben zich verdiept in die nieuwe wereld en van daaruit ook in de christelijke kerk en de evangeliën.

De beweging Geloven Nú Deventer heeft hen uitgenodigd om op woensdagavond 16 maart a.s. om 20.00 uur daarover te vertellen. De opzet van de avond is om kennis met elkaar te maken en om dieper door te praten over ons geloof. Vanuit de Stuurgroep van Geloven Nú

worden een aantal openingsvragen geformuleerd die tijdens de avond aan bod kunnen komen. Het is absoluut niet de bedoeling onze gasten te overhoren over hun nieuwe geloof. Integendeel. We spreken met elkaar over ons gemeenschappelijk geloof. Het gesprek zal worden geleid door Herman Evers, pastoraal theoloog De avond wordt woensdagavond 16 maart 2016 gehouden in de parochiezaal van de Broederenkerk, Broederenstraat 18. Gratis toegang, graag een gift De bijeenkomst van Geloven Nú sluit op deze avond aan bij het Taizé-Avondgebed dat vanaf klokslag 19.00 uur gehouden wordt in diezelfde Broederenkerk. Na afloop van dit Gebed, zo rond 19.30 uur, wordt altijd koffie/ thee gedronken in de ruimte waar Geloven Nú die avond haar bijeenkomst houdt.

Het Taizé-Avondgebed Deventer bestaat in maart precies 25 jaar. Deelnemers en gasten worden van harte uitgenodigd om op 16 maart dit Avondgebed bij te wonen en mee te maken. Het Avondgebed en het koffie/ thee drinken erna wordt dan als het ware de start van de Geloven Nú avond. De Geloven Nú-avond zelf begint om 20.00 uur.

Klezmer muziekavond met ‘Jottem’ De regionale commissie Vorming en Toerusting van de vijf PKN kerken van groot Deventer organiseert op 7 april een muzikale avond in de Dorpskerk van Diepenveen. De avond wordt verzorgd door ‘Jottem’ het huisorkest van het Etty Hillesum centrum in Deventer. Jottem brengt klezmermuziek ten gehore. Dit is Jiddische-, Chassidische, en Sefardische muziek uit oost- en zuid Europa met soms lichte zigeuner-invloeden. De muziek is nu eens melancholiek en dan weer uitbundig. Het ontroert en maakt dan weer vrolijk. Laat u verrassen in deze oude kerk met een prachtige akoestiek. De toegang is gratis, aan de uitgang kunt u een vrijwillige bijdrage doen ter bestrijding van de onkosten. Een kopje koffie/ thee is 5 1.00. De avond begint om 20:00 uur. Kerk open om 19:30 uur. Kerkplein 4, Diepenveen.

Voorstelling ‘De Tovenaarsleerling’ door Frank Groothof en Kirstin Gramlich Het orgel wordt wel de ‘keizer’ van alle instrumenten genoemd. Maar je kunt er niet zo makkelijk bij komen.

Daarom is dit instrument bij vele kinderen onbekend.

Frank Groothof heeft i.s.m. Bridget Ashburn een voorstelling gemaakt (geïnspireerd op het verhaal van Lord Dunsaney) die kinderen in contact brengt met dit fascinerende instrument.

Met een enorme herrie, begint ‘De tovenaarsleerling’.

Het lijkt wel of het feest is op het kasteel, de honden blaffen, de stalknechten schreeuwen en rennen heen en weer. De kasteelheer gaat op jacht! Hij zet zijn voet in de stijgbeugel…

Hé, maar wat is dat nou voor rare toon….die is vals in het akkoord! O, ik zie het al, de kasteelheer kan niet op zijn paard komen, het is hem in zijn rug geschoten!

Hij denkt: ‘Lieve help, ik word toch niet oud?’ Maar als hij over de eerste schrik heen is en om zich heen begint te kijken, ziet hij dat het kasteel, dat ooit prachtig moet

Passage Maandag 14 maart 2016 is weer onze avond van Passage. Mevrouw Anneke Vahl uit Gennep komt, zij geeft een lezing over ‘De Juwelen van Oranje’. We zijn benieuwd; sieraden dat spreekt veel vrouwen wel aan. We komen bij elkaar in het Open Hof aan de Karel de grote Laan 361, en we beginnen om 19.45 uur. Gasten zijn ook deze avond welkom!

Namens het bestuur: Elly Harleman van Noort, tel.

632720.

Impressie van de classisvergadering 21 januari 2016 De gastgemeente Nijverdal stelt zich voor en geeft een uitleg over de verbouwing van ‘het centrum’ en wordt er gelegenheid gegeven om de vernieuwde kerkzaal te bezichtigen.

Ds. Harry Gijsen geeft een toelichting op ‘kerk 2025, waar een woord is, is een weg’. Binnen de PKN gaat de organisatiestructuur drastisch veranderen. Het plan omhelst een plattere organisatie met minder tussenlagen.

&

Om de mobiliteit van predikanten te verhogen streeft men naar een uiterste termijn van twaalf jaar. Men zal zich in de toekomst meer gaan richten op de basisprincipes van de kerk te weten: geloof, maatschappij en gemeenschap. Er zullen landelijk blinde vlekken zijn, waar geen kerk meer te vinden is. Men kan in zo’n gebied lid worden van de landelijke kerk. Het hele plan vindt men op de PKN site. De werkgroep is breed samengesteld.

Na de pauze wordt overgegaan naar het zakelijke gedeelte. Binnen het breed moderamen zijn nog steeds vacatures er wordt een klemmend beroep gedaan op twee kerkrentmeesters en een diaken.

Consideraties vastlegging dienstboek zal akkoord zijn met toevoeging: als leidraad. De folder van de classis is klaar en voor elke wijkgemeente ligt een stapeltje klaar om meegenomen te worden voor de kerkenraadsleden.

Ds. Jan Dirk Wassenaar geeft een overzicht van de festiviteiten die 31 oktober starten in Amsterdam in het kader van 500 jaar Protestantisme. In 1517 sloeg Luther zijn 95 stellingen aan de deur van de slotkapel in Wittenberg.

De festiviteiten gaan als een estafette door Nederland.

In januari is Overijssel aan de beurt Het nieuws van de diverse clusters wordt toegelicht.

De vergadering wordt gesloten het uitspreken van een gebed. Thea Karel (scriba classis Deventer)

Gemeente kerk in de in stad beweging

zijn geweest, ook oud is geworden. De kieren moeten gerepareerd worden en nieuwe gordijnen besteld. . En daar is natuurlijk geld voor nodig. Maar ja, zijn geldkoffers zijn leeg …

Zondag 10 april 2016 aanvang 15.00 uur, Lebuinuskerk te Deventer.

Verteller, acteur: Frank Groothof, organist: Kirstin Gramlich.

Toegang: 3 8,00 per persoon, reservering en kaartverkoop via www.lebuinusconcerten.nl.

21 februari 2016: uitreiking Cross of nails In Deventer was het jarenlang een goede gewoonte om in de zomermaanden een middaggebed te houden. In 2009 bezochten Deventenaren Middelburg en zagen daar folders liggen van het Coventry-gebed dat daar al plaatsvond. Jansje Sick en Jan Anton Burger woonden in

In Om het Meester geertshuis Op deze plek schrijven Ceciel Funnekotter en Henk-Jan sten trekken doorgewinterde kerkgangers maar ook Gosseling beurtelings over hun ervaringen bij het diaco- mensen die de kerk nooit bezoeken. maar zich wél geïnnale werk in de stad. Zij werken beide vanuit het Meester spireerd weten door oude Bijbelteksten of liederen met Geertshuis. zeggingskracht. En in de praktijk komt de inspiratie met name door het samen optrekken voor en mét de mensen De wereld bewoonbaar in de marge. Een van de vrijwilligers verwoordde het alOnlangs volgde ik een rondleiding van de initiatiefgroep dus: ‘het betrokken raken bij het Meester Geertshuis, de ‘Nieuw Sion’: de groep die in en om het verlaten, Diepen- vriendschap die ik heb kunnen sluiten met hen aan de veense klooster een levendige, Christelijk geïnspireerde zogenaamde “onderkant van de samenleving” heeft mijn gemeenschap wil stichten. Mensen uit de katholieke, leven zo énorm verrijkt. Dat had ik nooit willen missen.’ protestantse en orthodoxe hoek die aldaar een geza- En dat is denk ik de grote kracht van ons werk. In het lemenlijk ideaal gaan vormgeven. Inspirerend en stout- ven van alle dag – praktisch elke dag is er wel iets te doen moedig vind ik. Daar waar aan de ene kant (in Amers- in het meester Geertshuis – beoefenen we dat zoeken foort) een collega straatpastor ontslag aangezegd krijgt naar betekenisvolle verbindingen. We trekken met menomdat ze in een oecumenische dienst protestanten de sen op die in soms uitzichtloze situaties verkeren. We communie uitreikt, start aan de andere kant van onderop springen op de bres als er onrecht gedaan wordt. We zo’n initiatief. Maar ook realiseerde ik me: het initiatief staan mensen bij die ziek zijn of eenzaam. En dat nabijvan Nieuw Sion staat in lijn met wat in ons Meester Geer- zijn uit zich soms simpelweg in een bord andijviestamptshuis door de gezamenlijke kerken is uitgezet: bij ons pot- met- jus-in-’t kuiltje, een kop warme koffie of een bloeit de oecumene al een decennium. Zowel in het be- kledingbon voor de kledingbank. De leer scheidt maar de stuur als tot diep in de bonte groep vrijwilligers, vind je dienst verbindt, zo luidt het gezegde. In díe verbinding mensen uit allerlei (religieuze) stromingen. Bij de vierin- beoefenen we de oecumene: zorgen we op Deventer gen die we voorbereiden liggen de diverse Bijbels en schaal dat de wereld een beetje bewoonbaarder wordt. liedbundels op tafel. We putten uit de rijkdom van el- Reageren? ceciel@meestergeertshuis.nl kaars traditie, en kiezen dan wat het meest passend is Zie ook pag. 10 over ‘Kruispunt’, het oecumenische platvoor dat moment. De Christelijke meditatiebijeenkom- form dat verder vorm gaat krijgen.

15

Kerk in de stad 16

de kathedraal, in het puin twee dakbalken die in de vorm van een kruis lagen. Hij maakte ze los, bond ze aan elkaar en plaatste het kruis rechtop in de puinhopen. Later kreeg het een plaats op het ruïnealtaar.

Op de muur achter het altaar werden de woorden ‘Father forgive’ (Vader vergeef ) met zwart roet geschreven door Dick Howard (provoost): een teken van verzoening en een signaal van het verlangen naar vrede. Deze woorden herinneren aan Jezus’ woorden toen hij aan het kruis hing: ‘Vader, vergeef hen, want zij weten niet wat zijn doen’. Heel bewust schreef Howard de woorden ‘Vader vergeef’ en niet ‘Vader vergeef hen’. Hiermee wilde hij uitdrukken dat wij niet alleen vergeving vragen voor anderen, maar dat ook wíj behoefte hebben aan vergeving.

Wij zijn zowel daders als slachtoffers.

Uit de puinhopen werd nog een ánder kruis gemaakt van drie middeleeuwse smeedijzeren spijkers door Revd.

Arthur Wales. Dit origineel staat op het altaar in de nieuwe kathedraal en hiervan ontvingen wij een kopie.

Dick Howard riep in 1940 op om niet met gevoelens van bitterheid, haat en wraak achterom te zien, maar met gedachten aan vergeving en verzoening naar de toekomst te kijken. Eens zal de oorlog over zijn en dan dienen we te werken met degenen die nu onze vijanden zijn.

Al heel snel na de oorlog werd er vanuit Coventry contact gezocht met verschillende gemeenschappen in Duitsland (waaronder Kiel, Dresden en Berlijn).

Nijmegen een gebed bij. Zo ontstond het oecumenisch vredesgebed in Deventer, waarbij wij ons meer en meer met Coventry verbonden zijn gaan voelen; zeker na het bezoek van een groep aan Coventry in 2014.

Met de uitreiking van een Cross of Nails wordt ‘Deventer’ medepartner in de Community Cross of Nails (CCN).

Onder ‘Deventer’ verstaan we hier de partners en personen die zich betrokken voelen bij het oecumenisch middaggebed op vrijdag: een vaste kern van mensen uit de Geloofsgemeenschap Het Penninckshuis, de Heilige Lebuinus Parochie (waaronder de Paters Maristen), een vertegenwoordiger van de Bahá-í-gemeenschap en de Protestantse Gemeente Deventer.

Zij kregen op zondag 21 februari het langverwachte ‘Cross of Nails’.

Rev. Dr. Sarah Hills, Canon for Reconciliation Ministry uit Coventry, overhandigde na haar preek in het Engels het nagelkruis aan ds. Bert Kuipers van de Laurenskerk in zijn rol als voorzitter van het Coventryberaad Nederland.

Die gaf het kruis op zijn beurt door aan leden van de werkgroep Coventry Deventer (zie foto op het omslag).

Het nagelkruis werd daarna in processie naar zijn plaats in de Magistraatskapel gebracht.

Historie en achtergrond van het nagelkruis en de Community Cross of Nails Op 14 november 1940 werd Coventry zwaar gebombardeerd vanwege alle (oorlogs)industrie die daar gevestigd was. Ongeveer zeshonderd mensen werden gedood en er vielen duizend gewonden. Ook de middeleeuwse St. Michael cathedral werd verwoest; alleen de buitenmuren en de toren staan er nog. Kort na de vernietiging van de kathedraal ontdekte Jock Forbes, metselaar van

De Coventry Litanie van Verzoening werd in 1948 geformuleerd door cantor en voorzanger Joseph Poole. Elke bede is gebaseerd op één van de zeven hoofdzonden: hoogmoed, afgunst, toorn, luiheid, gierigheid, vraatzucht, onkuisheid; het is een belijdenis van het – universeel en tijdloos – menselijk falen. Dit gebed wordt in Coventry elke dag gebeden in de nieuwe kathedraal en op vrijdag in de ruïnekathedraal. Daarnaast op vrijdag ook wereldwijd op circa 180 plaatsen: De haat die natie van natie scheidt, ras van ras en bevolkingsgroep van bevolkingsgroep, Vader, vergeef.

De begeerte van volken en naties om te bezitten wat niet van hun is, Vader, vergeef.

De hebzucht, die mensen uitbuit en de aarde verwoest, Vader, vergeef.

Onze afgunst op de voorspoed en het geluk van anderen, Vader, vergeef.

Onze onverschilligheid in de zorg voor de gevangene, de thuisloze, de vluchteling, Vader, vergeef.

De lust die de lichamen van mannen, vrouwen en kinderen onteert, Vader, vergeef.

kerk in de stad

De hoogmoed, die leidt tot vertrouwen op onszelf en niet op God, Vader, vergeef.

Wees goed voor elkaar en vol medeleven; vergeef elkaar zoals God u in Christus vergeven heeft De Community Cross of Nails (CCN) is een wereldwijd netwerk van 190 kerken en christelijke organisaties die zich sinds 1974 gezamenlijk inzetten om te werken aan vrede, gerechtigheid en verzoening. Ze weten zich geïnspireerd door het verhaal van de kathedraal van Coventry. Niet alleen kerkgemeenschappen, maar ook andere (christelijke) organisaties kunnen lid worden. In Nederland bijvoorbeeld de marinebasis in Den Helder.

Vanuit de CCN is er speciale aandacht voor scholen. Vanuit de CCN kunnen scholen begeleid worden en ontdekken op welke wijze de school en de (plaatselijke) gemeenschap een plaats van vrede en verzoening kan zijn.

Er zijn contacten met scholen in de Verenigde Staten, Israël en de Palestijnse gebieden, Bosnië en Servië.

Het CNNricht zich op: helen van de wonden van het verleden, oorlog en gewelddadige conflicten, exploitatie van mensen, milieuverontreiniging en de overconsumering, leven met verschil en vieren van diversiteit en opbouwen van een cultuur van vrede.

Mensen kunnen tegenwoordig 24 uur per dag zien/lezen/horen wat er in de wereld speelt.

En zelf worden we daar ook mee geconfronteerd: we ontmoeten mensen uit andere culturen in onze eigen leefomgeving. Christelijke gemeenschappen hebben een voorbeeldfunctie voor een vreedzame en stabiele samenleving. Dit vraagt nieuwe vormen van communicatie waarin gelijkwaardigheid voorop staat maar ook het bieden van praktische hulp.

De bijdragen zullen vaak niet de problemen direct oplossen. Maar mensen in nood kunnen hoop ontlenen aan de aandacht en gebeden.

In Nederland hebben verschillende plaatsen een Cross of Nails ontvangen: Rotterdam, Den Haag, Arnhem, Middelburg, Nijmegen en den Helder. En nu dus ook Deventer. Maar ook op andere plaatsen wordt het gebed gebeden: Achlum-Hitzum, Breukelen, Doesburg, Doetinchem, Londen (Nederlandse Kerk) en Wageningen.

In Deventer bidden wij elke vrijdag voor vrede en verzoe-

Brief in de Kaiser Wilhelm Gedächtniskirche in Berlijn.

Een van de ‘Coventrykerken’ in de Duitse hoofdstad. ning. Af en toe worden er andere activiteiten georganiseerd. Zo was er de oecumenische dienst voor gerechtigheid, vreugde en vrede op 21 september 2012 met bisschop Tutu ter gelegenheid van diens bezoek aan Deventer. In mei 2015 was er in de Lebuinuskerk een tentoonstelling ‘Oorlog en Vrede’ in en rond de Lebuinuskerk over de gevolgen van de bezettingstijd in en rond de Lebuinuskerk.

Het Coventry gebed voor vrede en verzoening of een ander gebed voor vrede, gerechtigheid en verzoening bidden we in Deventer elke vrijdagmiddag van 12.15-12.30 in de magistraatskapel. Ook u bent van harte welkom om mee te bidden: in de Lebuinus of waar u zich op dat moment bevindt.

Coventrygebed vrijdag 19 februari 2016

17

Met kennis en respect

de duurzame totaalinstallateur • Klimaatbeheersing

• Railinfra, Liften

• Elektrotechniek

• Energieconcepten

• Technisch beheer

• Medische gasinstallaties

• Brandbeveiliging

• Grootkeukentechniek

• Gebouwautomatisering

• ICT, Telecom, Agro

• Beveiliging en telematica

• Zwembaden en wellnesscenter techniek

www.vdi.nl

Twelloseweg 8 7419 BJ Deventer telefoon 0570 - 612273 fax 0570 - 618025 www.tenkate-deventer.nl info@tenkate-deventer.nl

18

Maroesjcha Branderhorst

Wilco Leukenhaus

Persoonlijk en dichtbij.

Wij zijn er als u ons nodig heeft.

Een geruststellende gedachte.

Telefoon: 0570 - 62 04 90 (24 uur per dag, ook in het weekend) Monuta Spaans Mr. H.F. de Boerlaan 63a, Deventer www.monuta.nl/deventer Ook als u niet of elders verzekerd bent.

Bas

Hanneke

0570 - 60 66 44

Alexander

(dag en nacht bereikbaar)

Kantoor: Hoge Rij 103 - 7413 WX DEVENTER - info@hermanbakker.nl - www.hermanbakker.nl

Agenda maart 2016 Wekelijkse activiteiten U bent dagelijks welkom in de stilte van de crypte; een ruimte voor rust, bezinning en meditatie.

Elke dinsdag 9.30-10.30 Gebedsgroep, Open Hof zie pag. 16 van het septembernr. 2015 (jaarprogramma).

Elke woensdagavond om 19.00 uur Broederenkerk: oecumenisch avondgebed in de sfeer en traditie van Taizé.

Iedere vrijdagmiddag: Coventrygebed, oecumenisch middaggebed in de Lebuinuskerk van 12.15-12.30 uur.

Zie ook: www.pkn-deventer.nl www.facebook.com/PGDeventer Per dag (zie ook pag. 4 en pag. 20) woensdag 2 maart 18.15 uur gebedsviering 25-jarig jubileum Taizé-Deventer, Broederenkerk zie pag. 16 van februarinummer maandag 7 maart, 20.00 - 22.00 uur Leeskring Goddelijke Komedie van Dante, Lebuinuskerk zie pag. 13 van het oktobernummer dinsdag 8 maart 19.30 - 21.00 uur Bijbelkring Beeckenstein zie pag. 15 van het septembernummer (jaarprogramma) donderdag 10 maart 9.30 - 11.00 uur Bijbelgespreksgroep ‘Zoeken en delen’ Lebuinuskerk zie pag. 17 van het septembernummer (jaarprogramma) donderdag 10 maart, 10.00 - 16.30 uur overwinteren, Twents/Oranjemuseum Diepenheim zie pag. 14 van het oktobernummer zondag 13 maart, 19.00 uur: vesper zie pag. 4 maandag 14 maart, 19.45 uur Passage, de juwelen van Oranje, mevr. Vahl, het Open Hof zie pag. 15 woensdag 16 maart, 19.00 uur Taizé Avondgebed, Broederenkerk zie pag. 14 woensdag 16 maart, 20.00 uur Geloven nu, o.a. met ‘bekeerde’ vluchtelingen, Broederenkerk zie pag. 14 dinsdag 15 maart 15.00 - 16.30 uur Zingen op weg naar Pasen o.l.v. Kirstin Gramlich Magistraatskapel

zaterdag 19 maart, 9.15 - 17.30 uur Kerkenwandeling Vorden - Ruurlo zie pag. 14. zaterdag 19 maart, 20.00 uur Concert Westlands Mannenkoor Lebuinuskerk zondag 20 maart, 13.00-16.00 uur, meditatieve dans, Lebuinuskerk. Zie pag. 13. zondag 20 maart, 16.30-17.30 uur Kerkcafé. Manja Pach: machteloos in het conflict in het Midden Oosten, Magistraatskapel. Zie pag. 13. zondag 20 maart, 18.30 uur èn 21.00 uur The Passion Deventer, Worpplantsoen. Zie pag. 13 dinsdag 22 maart 19.30 - 21.00 uur Bijbelkring Beeckenstein zie pag. 15 van het septembernummer (jaarprogramma). donderdag 24 maart 9.30 - 11.00 uur Bijbelgespreksgroep ‘Zoeken en delen’ Lebuinuskerk zie pag. 17 van het septembernummer (jaarprogramma). donderdag 24 maart 15.00 - 16.15 uur Gespreksgroep Bloemendaal zie septembernummer (jaarprogramma) pag. 15 donderdag 24 maart na de vesper van 19.00 uur live kijken naar The Passion Amersfoort consistoriekamer; Zie pag. 13 vrijdag 1 april 20.00 uur Benefietconcert, muziekavond t.b.v. reis Ecuador, Lebuinuskerk zie pag. 15 van het februarinummer.

Recente en oude nummers van de Wervel vindt u via: www.pkn-deventer.nl/kerkblad-wervel

19

Vieringen Maart 2016

20 20

ZONDAG 6 MAART Grote of Lebuinuskerk 10.00 uur ds. Ingrid de Zwart Heilig Avondmaal Schalkhaar Park Braband Zie Colmschate Ichtuskerk Colmschate Ichtuskerk 10.00 uur ds. Trijnie Plattje Diepenveen Dorpskerk 10.00 uur ds. H. Bousema St. Jozef Verpleeghuis 10.30 uur ds. H.J. van der Steeg Groote & Voorster 11.15 uur mw. Ada van Herwaarden PW Janssen 10.00 uur pastor Jos Egberts Elisabethskapel (Brinkgreven) 10.00 uur ds. Jaap Jonk VRIJDAG 11 MAART Woonzorgcentrum St. Jurrien 19.00 uur ds. Ingrid de Zwart Woonzorgcentrum Bloemendal 10.30 uur ds. Ingrid de Zwart Woonzorgcentrum Sparrenheuvel 19.00 uur ds. Henk Spit

ZONDAG 13 MAART Grote of Lebuinuskerk 10.00 uur ds. Saar Hoogendijk 19.00 uur Vesper Schalkhaar Park Braband 10.00 uur ds. Boon Colmschate Ichtuskerk 10.00 uur ds. Walter Meijles Diepenveen Dorpskerk 10.00 uur ds. W.B. Harleman St. Jozef Verpleeghuis 10.30 uur mw. H. Heling Groote & Voorster 11.15 uur mw. Judith Lodewijk PW Janssen 10.00 uur mw. Eugénie Tulleken Elisabethskapel (Brinkgreven) 10.00 uur pastor Toon Cents VRIJDAG 18 MAART Woonzorgcentrum St. Jurrien 19.00 uur ds. C. Weeda Woonzorgcentrum Bloemendal 10.30 uur ds. Cees de Gooijer ZONDAG 20 MAART Grote of Lebuinuskerk 10.00 uur ds. Ingrid de Zwart Schalkhaar Park Braband Zie Colmschate Ichtuskerk Colmschate Ichtuskerk 10.00 uur ds. Trijnie Plattje Diepenveen Dorpskerk 10.00 uur ds. Henk Spit

St. Jozef Verpleeghuis 10.30 uur ds. Anna van der Maas Groote & Voorster 11.15 uur mw. Eugénie Tulleken PW Janssen 10.00 uur pastor Jos Egberts Elisabethskapel (Brinkgreven) 10.00 uur pastor Laura v.d. Kam MAANDAG 21 MAART Grote of Lebuinuskerk 19.30 uur Vesper Schalkhaar Park Braband 19.00 uur Vesper (Vredeskapel) Colmschate Ichtuskerk 19.15 uur Vesper DINSDAG 22 MAART Grote of Lebuinuskerk 19.30 uur Vesper WOENSDAG 23 MAART Grote of Lebuinuskerk 19.30 uur Vesper DONDERDAG 24 MAART Grote of Lebuinuskerk 19.00 uur ds. Saar Hoogendijk en ds. Ingrid de Zwart m.m.v. Lebuinuscantorij Heilig Avondmaal Schalkhaar Park Braband 19.30 uur Colmschate Ichtuskerk 19.30 uur ds. Walter Meijles Diepenveen Dorpskerk 19.30 uur ds. Henk Spit St. Jozef Verpleeghuis 10.30 uur pastoor H. Brummelhuis Woonzorgcentrum Sparrenheuvel 11.30 uur ds. Anna van der Maas VRIJDAG 25 MAART Grote of Lebuinuskerk 19.30 uur ds. Ingrid de Zwart Schalkhaar Park Braband 19.30 uur Colmschate Ichtuskerk 19.30 uur ds. Walter Meijles Diepenveen Dorpskerk 19.30 uur drs. Jenny Mooij St. Jozef Verpleeghuis 15.00 uur ds. Anna van der Maas Woonzorgcentrum St. Jurrien 19.00 uur ds. H. van de Steeg Heilig Avondmaal Woonzorgcentrum Bloemendal 10.30 uur ds. H. van de Steeg

ZATERDAG 26 MAART Grote of Lebuinuskerk 22.00 uur ds. Saar Hoogendijk m.m.v. de liedboekcantorij Schalkhaar Park Braband 19.30 uur Colmschate Ichtuskerk 22.00 uur ds. Walter Meijles Diepenveen Dorpskerk 21.30 uur ds. Henk Spit ZONDAG 27 MAART Grote of Lebuinuskerk 06.30 uur ds. Saar Hoogendijk 10.00 uur ds. Ingrid de Zwart m.m.v. Lebuinuscantorij Schalkhaar Park Braband 10.00 uur ds. Trijnie Plattje Colmschate Ichtuskerk 10.00 uur ds. Walter Meijles Diepenveen Dorpskerk 10.00 uur ds. Henk Spit St. Jozef Verpleeghuis 10.30 uur ds. Anna van der Maas Groote & Voorster 10.00 uur mw. Judith Lodewijk PW Janssen 10.00 uur mw. Eugénie Tulleken Elisabethskapel (Brinkgreven) 10.00 uur pastor Toon Cents VRIJDAG 1 APRIL Woonzorgcentrum St. Jurrien 19.00 uur pastor J. Egberts Woonzorgcentrum Bloemendal 10.30 uur R.K. dienst ZONDAG 3 APRIL Grote of Lebuinuskerk 10.00 uur ds. Martin v.d. Velden Schalkhaar Park Braband Zie Colmschate Ichtuskerk Colmschate Ichtuskerk 10.00 uur ds. M. van Beusichem Diepenveen Dorpskerk 10.00 uur ds. S. M. Roozenboom St. Jozef Verpleeghuis 10.30 uur ds. Anna van der Maas Groote & Voorster 11.15 uur ds. Evert Everts PW Janssen 10.00 uur pastor Jos Egberts Elisabethskapel (Brinkgreven) 10.00 uur ds. Jaap Jonk Inleverdatum kopij voor het nummer van april: uiterlijk zaterdag 12 maart 2016 per mail: kerkblad@pkn-deventer.nl