Hallo Allemaal!
Begeleid Ontdekkend Leren (BOL):
“Cliënten kunnen vaak meer ‘Bollen’ is het nieuwe werkwoord bij Philadelphia. Begeleiders én cliënten roepen het regelmatig tegen elkaar. “Bollen betekent dat wij niet meer automatisch alles voor cliënten oplossen, maar hen uitdagen zelf oplossingen te bedenken. Het effect is verrassend”, zegt Annita van Pelt, BOL-geschoold begeleidster van woonlocatie De Brouwerhof in Zwijndrecht.
BOL staat voor Begeleid Ontdekkend Leren, een methodiek die de praktische update vormt van het Eigen Initiatief Model (EIM), dat in de jaren negentig ontwikkeld is. Vanwege de bekendheid met EIM hanteert Philadelphia de combinatie BOL/EIM. “Maar BOL gaat een stap verder. Als een breed toepasbare benadering, waarin cliënten de ruimte krijgen om – begeleid ontdekkend – vaardigheden aan te leren waarmee ze zelf problemen kunnen oplossen”, vertelt gedragsdeskundige Chris den Besten van het Expertisecentrum van Philadelphia. Hij was actief betrokken bij de ontwikkeling van de BOL-methodiek en -training. Sinds 2005 schoolde hij circa 350 Philadelphia-medewerkers in het hele land in het toepassen van de BOL-methodiek op de eigen werkvloer.
Omschakeling Voor Annita van Pelt en haar collega’s was de BOL-cursus “een geweldige eyeopener”, die voor een omschakeling in het denken en doen in De Brouwerhof heeft gezorgd. “We zijn ons er nu van bewust dat we voor cliënten altijd een soort reddende engelen zijn geweest. Alle lastige dingen namen we over. Ik deed dat ook graag; ik ben een ‘doe mens’ en zorg graag voor mensen. Laatst zocht een cliënt de
18 Hallo
schaar. Vóór de BOL-cursus zou ik hebben gezegd dat die in de keuken ligt en misschien had ik de schaar ook nog voor hem gepakt. Nu laat ik bewust eerst een stilte vallen, zeg dan uitnodigend ‘oh?’ en als er vervolgens niets gebeurt, vraag ik: ‘Waar denk je dat de schaar ligt?’ Ik benut de kansen om cliënten zelf na te leren denken en dingen op te los-
Chris den Besten: “Even afwachten en cliënten zo ontdekruimte geven gaat vaak tegen de natuur van begeleiders in” sen.” Dat gaat natuurlijk verder dan die schaar. In BOL-jargon heet dat generaliseren: het toepassen van de geleerde denkvaardigheden in veel meer situaties.
Geblinddoekt “Om onze cliënten zelf te leren nadenken, moeten wij als begeleiders ook leren eerst na te denken voordat we iets doen”, vertelt Annita. Het kwartje viel, toen ze tijdens de BOL-cursus geblinddoekt een parcours
moest afleggen. “De opdracht was dat zo zelfstandig mogelijk te doen. Op een gegeven moment pakt mijn medecursist me bij de arm. Goed bedoeld natuurlijk, maar ik vond het vreselijk, die onverwachte aanraking en die afhankelijkheid. Ik voelde opeens heel