Elke tijd van leven heeft zijn charme

Elke tijd van leven heeft zijn charme

door Martijn Barth Krijgsmachtpredikant bij de Koninklijke Landmacht

Elke tijd in een mensenleven heeft zo zijn charme. De studententijd is vaak de tijd van je leven. Het is een tijd van absorberen. Kennis tot je nemen. Het is ook een tijd van experimenteren. Grenzen verleggen. Nadenken. Hoe werkt dat op kamers wonen? Hoe kook je eigenlijk? Hoe wil ik mens zijn? Na deze vaak turbulente periode breekt de tijd aan om al je opgedane kennis in de praktijk te brengen, op de plek waar je gaat werken.

Toen ik mijn diploma Godgeleerdheid in 2006 behaald had, kreeg ik in dat jaar een beroep naar een kleine en warme dorpsgemeente en zette daar mijn eerste stappen als dominee. Ik bruiste van de ideeën. Overal bemoeide ik me mee en stortte allerlei theologische spitsvondigheden over de gemeente uit. Later ontdekte ik dat meeste mensen daar niet per se op zaten te wachten.

Een oudere dame zei op een keer: ‘Ik vind het gewoon fijn dat je jong bent. Alleen dat geeft mij al energie en hoop.’ Dat was een confronterende, maar ook leerzame opmerking. Blijkbaar heeft die fase van jong en energiek zijn in zichzelf al iets bemoedigends. Afgezien van wat ik deed of naar voren bracht, was het simpele feit dat ik jong was en geloofde in God, voor deze oudere dame al een opsteker. Alleen het er zijn, als jonge dominee, hielp haar al.

Rijpere fase

Ik merk bij veel generatiegenoten om mij heen, en ook bij mijzelf, dat als je de veertig gepasseerd bent, je dat bruisende en energieke wel wat kwijt raakt.

Door er simpelweg te zijn en samen op te lopen met militairen ervaren ze blijkbaar iets van God

Het wordt allemaal wat kalmer, voorzichtiger en genuanceerder. Toch heeft deze rijpere fase ook wel iets. Het leven blijkt weerbarstiger te zijn dan dat je als twintiger vermoedde. Er zijn levensvragen waar de theologie ook niet echt een antwoord op heeft. In deze tijd van mijn leven ben ik dominee bij de Koninklijke Landmacht. In de levens van mensen die ik spreek gebeuren soms dingen waar ik geen antwoord op heb. Waarom sterft een jonge, sportieve militair binnen een week aan een tumor in zijn hoofd? Natuurlijk is er in de theologie veel nagedacht over een thema als dit. Maar in de praktijk is het nog niet eenvoudig om dit door te vertalen naar de leefwereld van militairen, die over het algemeen behoorlijk geseculariseerd is.

Het is dan maar goed dat je als dominee in een andere fase van je leven bent terecht gekomen. Antwoorden uit een theologisch handboek zijn leuk om over te discussiëren, maar komen in de pastorale praktijk niet echt aan. In deze fase van mijn leven hoor ik militairen een soortgelijke opmerking maken als de oudere dame uit mijn eerste gemeente: ‘Dominee, het is gewoon fijn dat je bij ons bent. Als je koffie drinkt in de kantine en met ons mee op stap gaat.’ Een militair liet zich zelfs eens ontvallen dat hij het al prettig vond als hij mijn auto zag staan op de parkeerplaats. Door er simpelweg te zijn en samen op te lopen met militairen ervaren ze blijkbaar iets van God. Dat breng je als dominee toch mee. In elke leeftijdsfase op een andere manier.

Onderweg

Ook de volgende tijd van het leven heeft wel iets. Ik kan daar nog niet persoonlijk over meespreken, maar ken wel een aantal zestigers en zeventigers die een schat aan levenservaring hebben opgebouwd. Aan geloofservaring ook. Mooi zou het zijn om in deze tijd van leven die wijsheid ook door te geven aan een jongere generatie. Het getuigt verder van wijsheid als men zich in deze fase langzamerhand gaat voorbereiden om naar weer een andere tijd van leven te gaan. De fase van het afsluiten van het leven op de aarde. Idealiter zit bij deze groep de ars moriendi, de kunst van het sterven. De manier van het leven afsluiten kan grote indruk maken op kinderen en jongeren. Als dominee ben ik bij veel sterfbedden betrokken geweest. En het viel me dan weleens op dat als opa of oma ook in deze laatste fase lieten blijken dat ze hoopten op God en geloofden dat ze onderweg waren naar het hemels Jeruzalem, dat een wezenlijke en blijvende indruk maakte op de jongere generatie.

Emmaüsgangers

Elke tijd van het leven heeft zo zijn charme. Elke levensfase heeft zijn eigen specifieke kenmerken. De constante daarin is: hoe ben je mens? Hoe kun je de ander dienen? Zeker voor een predikantgeestelijk verzorger is dit een belangrijke vraag. Een dominee representeert iets van Jezus. Voor Hem was het kenmerkend dat Hij steeds meeliep met mensen. Letterlijk met de Emmaüsgangers. Maar ook met de Farizeeën, tollenaren en andere mensen die Hij tegenkwam. En in dat samen op lopen gebeurde het heilige. Iets daarvan probeer ik in mijn dagelijks werk ook te doen. Omdat ik mij geroepen weet iets van de liefde van Jezus voor mensen uit te stralen. Het liefst zonder, maar soms ook met woorden.

In elke fase van je leven uit zich dat op een andere manier. Hoe je bent, verschilt namelijk in elke tijd van je leven. Maar door er echt te zijn voor de ander, waar dan ook, hoe dan ook en wanneer dan ook, wordt de wereld wel een stukje lichter.