Zo 14 Nov 19.00
Zoals velen van zijn generatie was Gustav Mahler op jonge leeftijd al geïntrigeerd door
Grote zaal
de muziek van Wagner. In zijn studententijd aan het Conservatorium van Wenen had de componist een onuitwisbare invloed op hem. Het is niet toevallig dat Mahler als opera dirigent later bekend stond als een Wagner specialist. Met name Wagner’s Siegfried Idyll had een belangrijke betekenis voor Mahlers eigen werk. Het stuk heeft een droomachtig vertellende structuur en had een directe invloed op Mahlers algemene perceptie van muzikale vorm. Het werk zelf stond voor hem als symbool voor innerlijke rust en verlossende liefde. Dit blijkt uit zijn citaat van het hoofdthema van de Siegfried Idyll in het weder opstanding thema van zijn Tweede Symfonie. De Siegfried Idyll was een heel persoonlijk werk voor de Wagners. De componist schreef het voor de verjaardag van zijn vrouw Cosima Liszt. Haar verjaardag werd altijd op eerste kerstdag gevierd en Wagner had voor deze kerst een verassing in petto. Het stuk werd om half acht ‘s ochtends uitgevoerd, in het trappenhuis van hun villa. De bezetting was: twee violen, een altviool, een cello, een contrabas, een fluit, een hobo, twee klarinetten en hoorns, een fagot en een trompet. Cosima werd, zoals de intentie was, zachtjes gewekt door de muziek. Het stuk wordt in The Works in de originele première-bezetting opgevoerd, niet in de bezetting zoals de meesten van u het nu kennen: voor groot orkest. Die laatste versie werd door Wagner zes jaar later geschreven om geld met zijn arbeid te kunnen verdienen. Een van de belangrijkste invloeden op Tristan Keuris’ oeuvre (naast de modernisten Webern en Stravinsky) is het werk van Gustav Mahler. Hij deelde Mahlers voorkeur voor grootschalige laat romantische bezettingen en spiegelde zich ook aan diens orkestbehandeling. In Keuris’ L’Infinito (op verzen van Giacomo Leopardi) voert een vocaal kwintet de boventoon. Vooral het laatste deel, dat eenstemmig van opzet is, maar door de afwisseling van stemmen een basreliëf-achtige dieptewerking suggereert, laat zien hoe Keuris’ muzikale taal gaandeweg steeds doorzichtiger en serener werd. Dit zou uiteindelijk nog duidelijker worden in het nog groter bezette Laudi (1993) wat de ondertitel een symfonie meekreeg- refererend aan Das Lied von der Erde van Mahler. Mahler’s Das Lied von der Erde wordt door velen gezien als zijn Magnus Opus. Het werk werd nooit tijdens zijn leven uitgevoerd. Schönberg en enkele anderen uit Mahlers omgeving kwamen al snel op het idee het stuk voor kamermuziek ensemble te bewerken. Deze bewerking middelde als het ware tussen de twee authentieke
Dit programma is mede mogelijk
versies: die voor groot orkest en die voor zang en piano, beide van Mahlers hand zelf. Het illustreert hoe een nieuwe generatie componisten reflecteerde op Mahlers nalaten-
gemaakt door
schap. Reinbert de Leeuw doet datzelfde nogmaals een eeuw later door een nieuwe
Henk Hupkes Piano’s
bewerking voor het stuk te schrijven. Vandaag gaat u daar de Wereld première van
& Vleugels.
meemaken.
programma:
Inleiding: Aukelien van Hoytema
Sylvia O’Brien sopraan, Carina Vinke alt, Eric Slik tenor, Jussi Lehtipuu , bariton
Richard Wagner: Siegfried-Idyll
{Pauze}
Tristan Keuris: L’Infinito voor vocaal
Gustav Mahler: Das Lied von der Erde
kwintet en 17 instrumenten
in kamermuziek versie van Reinbert
New European Ensemble o.l.v Christian
de Leeuw (Wereld première)
Karlsen/ Maribeth Diggle sopraan
(Voor informatie over de musici zie achterin)
29
101105_1WhiteCrow_programmaboekje.indd 29
11/5/10 3:44:29 PM