White Crow Music Festival

Stadsgehoorzaal Leiden

11 programma’s 10 t/m 14 november 2010

1

101105_1WhiteCrow_programmaboekje.indd 1

11/5/10 3:43:52 PM

Inhoud Voorwoord

3

Programma’s: Controversy

4

Do 11 Nov 20.00 Grote zaal

Kind of magic

8

Vr 12 Nov 12.00 Aalmarktzaal

Dark side of the moon

10

Vr 12 Nov 20.00 Grote zaal

Night at the opera

14

Vr 12 Nov 22.30 Breezaal

Songs in the key of life

16

Za 13 Nov 12.00 Aalmarktzaal

Life on mars

18

Za 13 Nov 16.00 Aalmarktzaal

Firestarter

20

Za. 13 Nov 20.00 Aalmarktzaal

Tonight

22

Za 13 Nov 22.30 Breezaal

Takes to to Tango

24

Zo 14 Nov 12.00 Aalmarktzaal

Ebony and ivory

26

Zo 14 Nov 14.30 Aalmarktzaal

The works

28

Zo 14 Nov 19.00 Grote zaal

Uitvoerenden Componisten Colofon Sponsoren / partners

101105_1WhiteCrow_programmaboekje.indd 2

30 36 39 40

11/5/10 3:43:52 PM

Als pianiste heb ik op de laatste twee Lustrum-concerten van de Leidse Universiteit mogen optreden. Onder de indruk van de locaties hier in Leiden, ben ik mij gaan inzetten voor een kamermuziek festival in deze stad. Nu, na een jaar voorbereiding en met hulp van het Cultuurfonds Leiden en de Stadsgehoorzaal, is dat gelukt!

Het is belangrijk een podium te hebben voor jonge musici en vooral voor jonge internationale musici. In Nederland is dat nog steeds niet echt aanwezig. Als de klassieke muziekpraktijk haar traditie wil blijven voortzetten is het belangrijk dat zij als levende kunst blijft voortbestaan. Een leven als artefact in het museum zal zij misschien enige tijd kunnen volhouden, uiteindelijk zal zij sterven achter glas. De Klassieke muziek traditie is gebaseerd op een continue interactie tussen componist, uitvoerenden en publiek. Nieuwe muziek heeft daarbij altijd een grote rol gespeeld.

White Crow Music Festival Leiden wil bekend en nieuw repertoire op gelijkwaardige basis met elkaar in interactie brengen.

Jong gearriveerd talent uit alle hoeken van Europa is daartoe in staat. Alleen door hun enthausiasme is dit festival mogelijk geworden. Mijn dank gaat dus vooral uit naar hen die u gaat horen!

Hanna Shybayeva artistiek directeur.

Op het White Crow Music Festival treden unieke en zeldzame talenten op. Hanna Shybayeva behoort zonder enig twijfel tot de top van de nieuwe generatie pianisten in Nederland.

Haar muziek heeft mij betoverd. Iemand die zo serieus en toegewijd bezig is met muziek verdient niet alleen onze steun, maar ook onze bewondering. Ik vind het geweldig voor de promotie van de kamermuziek en natuurlijk ook geweldig voor Leiden dat Hanna en haar White Crow Music Festival naar Leiden komen. Muziek gemaakt door jonge mensen trekt jonge mensen aan. Ik ben enorm trots dat deze vogel in onze stad is neergestreken. Het White Crow Music Festival is een hele mooie toevoeging op de rijke culturele agenda die onze stad al heeft.

Henri Lenferink Burgemeester van Leiden www.stadsgehoorzaal.nl www.whitecrowmusicfestival.com

101105_1WhiteCrow_programmaboekje.indd 3

3

11/5/10 3:43:52 PM

Controversy 4

101105_1WhiteCrow_programmaboekje.indd 4

11/5/10 3:43:57 PM

Do 11 Nov 20.00 Grote zaal

Dit programma is mede mogelijk gemaakt door Henk Hupkes Piano’s & Vleugels.

programma:

Dit openingsconcert van het White Crow Music Festival Leiden is een eerbetoon aan de blijvende invloed van twee grote vernieuwers van de vorige eeuw: Claude Debussy en Bela Bartók. Bartók’s output was aanvankelijk sterk onderhevig aan Debussy’s erfgoed. Een generatie later, stond Messiaen onder invloed van beide modernisten. De Nederlandse componist Tristan Keuris studeerde bij Ton de Leeuw, zelf weer een leerling van Messiaen. Hij was o.a. beïnvloed door Bela Bartók. Echo’s van Messiaen en Debussy zijn in het werk van Tristan Keuris terug te horen.

Daarnaast deelde hij zijn enorme bewondering voor Stravinsky met de 65 jaar oudere Bela Bartók.

Twee Wereldpremières en één Nederlandse première belichten de invloed van deze componisten op de huidige generatie. U kunt luisteren naar Waves and Bells van Benjamin Staern (Zweden 1978, Grammy 2010), Burning van de inmiddels gevestigde Italiaanse componiste Silvia Colasanti (1975) en de Nederlandse première van de Britse componist Oliver Knussen’s (1952) Last dance of Ophelia (2010). Oliver Knussen was o.a. eerste gastdirigent bij het Residentie Orkest en dirigent van het London Sinfonietta.

Tristan Keuris: Canzone Ryanne Hofman klarinet-solo Olivier Messiaen: Fantasie Latica Honda-Rosenberg viool, Kirill Gerstein piano Claude Debussy: Ariettes oubliées voor sopraan/ piano Hanna Shybayeva piano, Sylvia O’Brien sopraan Béla Bartók: Suite op.14 Hanna Shybayeva piano-solo {pauze} Oliver Knussen: Ophelia’s last dance Europese première Kirill Gerstein piano-solo

Silvia Colasanti: Burning Wereld premiére, geschreven voor en gespeeld door het New European Ensemble (o.l.v. Christian Karlsen) Alfred Schnittke: Suite in the old Style Latica Honda-Rosenberg viool, Panagiotis Trochopoulos piano {pauze} Benjamin Staern: Bells and Waves 1. Ringing Bells, Standing Waves 2. Passing Bells, Floating Waves 3. Jerking Bells, Turning Waves 4. Striking Bells, Icy Waves 5. Shaking Bells, Running Waves Wereldpremiére geschreven voor en gespeeld door het New European Ensemble (o.l.v. Christian Karlsen)

5

101105_1WhiteCrow_programmaboekje.indd 5

11/5/10 3:43:57 PM

Controversy

Tristan Keuris werd op 3 oktober 1946 te Amersfoort geboren.

Hij stierf op 15 december 1996 in Amsterdam. Van 1962 tot 1969 studeerde hij compositie bij Ton de Leeuw aan het Utrechts Conservatorium. Naast zijn werk als scheppend kunstenaar was Keuris actief als compositiedocent aan de conservatoria van Utrecht, Hilversum en Amsterdam. Vrijwel alle werken van Tristan Keuris zijn in opdracht geschreven. Hij kreeg internationale erkenning met zijn orkestwerken Sinfonia (1974) en Movements (1981), die werden uitgevoerd door het Concertgebouworkest tijdens hun tournee in de USA. Vanaf 1987 werden zijn composities uitgegeven bij Novello in Londen. Canzone voor solo klarinet is geschreven als een competitie stuk voor de Tromp Benelux Music Competition 1990 in opdracht van de Dr. Jr. Th. P Tromp Foundation.

Oliver Knussen begon met componeren toen hij zes jaar oud was, maar het was uiteindelijk een televisieprogramma over zijn vaders werk bij het London Symphony Orchestra waardoor hij de opdracht kreeg voor zijn eerste Symfonie (1966–1967). Toen hij 15 was, viel Knussen in als dirigent en bracht hij deze symfonie vanaf de dirigentenbok in première in de Royal Festival Hall in Londen. Na dit debuut vroeg Daniel Barenboim hem om de eerste twee delen een week later in New York te dirigeren. Hiermee startte zijn carrière als zowel dirigent als componist. Op dit moment is Knussen Artist-in-Association bij de Birmingham Contemporary Music Group, een ensemble voor hedendaagse muziek.

Knussen was eerste gastdirigent van het Residentie Orkest in Den Haag tussen 1992 en 1996.

Ophelia’s last dance voor piano-solo is speciaal geschreven voor pianist Kirill Gerstein, die de Europese première van dit stuk vandaag voor u gaat spelen.

Silvia Colasanti studeerde af aan het conservatorium Santa Cecilia in Rome, bij Valentino Di Bella in hoofdvak piano en bij Luciano Pelosi en Gian Paolo Chiti in hoofdvak compositie. Daarna volgde zij masterclasses bij Fabio Vacchi en werd toegelaten tot het compositie atelier van Wolfgang Rihm en Pascal Dusapin in Metz (Frankrijk).

Silvia Colasanti ontving meerdere prijzen van nationale en internationale competities in o.a. Wenen, Lissabon en Rome. Ook schreef zij in opdracht een stuk voor het Vaticaan. Radio Rai selecteerde haar om Italië te representeren tijdens het International Rostrum of Composers.

Burning is een stuk speciaal geschreven voor het New European Ensemble. U gaat hier naar de wereld première van het stuk luisteren.

6

101105_1WhiteCrow_programmaboekje.indd 6

11/5/10 3:43:57 PM

Benjamin Staern (1978) studeerde compositie aan de Malmö Academy of Music gedurende 1998-2005 bij Rolf Martinsson, Hans Gefors en Luca Francesconi, en maakte als student al een snelle doorbraak, met het Symfonische werk The Threat of War (1999).

Vanaf dit moment heeft Staern zich ontwikkeld tot een componist met een diep persoonlijke stijl, zowel in orkest- als kamermuziek repertoire.

Staern ontvangt regelmatig commissies. Zo is hij gevraagd symfonisch werk te schrijven voor bijvoorbeeld het Staatsorchester Rheinische Philharmonie en het Norrköping Symphony Orchest. Staern is composer in residence van het White Crow Music Festival Leiden.

Composities van Benjamin Staern worden inmiddels uitgevoerd door alle grote Zweedse orkesten en door orkesten als het MDR Symfonie Orkest, Tokyo Symphony Orchestra, Deutsche Kammerphilharmonie Bremen, Iceland Symphony Orchestra, Staatsorchester Rheinische Philharmonie, and the BBC Scottish Symphony Orchestra.

Waves and Bells is een stuk speciaal geschreven voor het New European Ensemble. U gaat hier naar de wereld première van dit stuk luisteren.

Voor informatie over de musici zie achterin.

7

101105_1WhiteCrow_programmaboekje.indd 7

11/5/10 3:43:57 PM

Kind of magic

8

101105_1WhiteCrow_programmaboekje.indd 8

11/5/10 3:44:01 PM

Vr 12 Nov 12.00 Aalmarktzaal

Dit programma is mede mogelijk gemaakt door Henk Hupkes Piano’s & Vleugels.

programma:

Klassieke muziek horen wij vooral nog in de concertzaal, met een gekocht kaartje in het gezelschap van medebezoekers, waarvan wij er meestal een handvol maar kennen. We verliezen makkelijk uit het oog dat het meeste klassieke repertoire was bedoeld voor de huiselijke kring of salon. Ook symfonieën en concerten klonken tot ver in de vorige eeuw in intieme ambiance, en in bewerkingen die beschouwd werden als volwaardige alternatieven. Chopin gaf zijn twee pianoconcerten tegelijkertijd uit met versies voor pianokwintet. Hijzelf voerde de concerten vrijwel altijd in de kleinschaliger versies uit. Het was in zijn tijd geen sinecure een symfonieorkest op de been te krijgen. De grootste zalen konden niet meer dan 300 bezoekers aan. Voor een volledig symfonieorkest was het financiële draagvlak dus vaak te gering.

Debussy bewonderde Chopin en redigeerde voor zijn uitgever Durand diens verzamelde werk. Debussy’s pianospel had veel met dat van Chopin gemeen. Menig bezoeker van hun concerten merkte op dat hun spel het best tot zijn recht kwam in een intieme ambiance. Chopins invloed op Debussy is gemakkelijk terug te horen in zijn pianotrio.

Debussy schreef het als jonge man voor het huistrio van de excentrieke Russin Nadezhda von Meck, waarvan hij zelf de pianist was. Dit verloren gewaande prachtstuk kwam in 1982 ineens boven water.

Claude Debussy: Piano Trio in G-Groot Latica Honda-Rosenberg viool Kirill Timofeev cello Panagiotis Trochopoulos piano Frédéric Chopin: Pianoconcert op.11 nr.2 (versie voor piano kwintet) Hanna Shybayeva piano Idomeneo Kwartet Voor informatie over de musici zie achterin.

9

101105_1WhiteCrow_programmaboekje.indd 9

11/5/10 3:44:01 PM

The dark side of the moon

10

101105_1WhiteCrow_programmaboekje.indd 10

11/5/10 3:44:02 PM

Vr 12 Nov 20.00 Grote zaal

Dit programma is mede mogelijk gemaakt door Henk Hupkes Piano’s & Vleugels.

programma:

Het nieuwe operagezelschap New Opera Amsterdam maakte zijn debuut in 2010 met de muziektheaterproductie The dark side of the moon, een coproductie met het New European Ensemble. De voorstelling was al te zien in Schouwburg Orpheus te Apeldoorn en op 25 augustus in het Amsterdamse Muziekgebouw aan ’t IJ. The dark side of the moon brengt twee 20e eeuwse muziektheaterstukken samen waarin de donkerste krochten van de menselijke geest worden blootgelegd: Arnold Schönbergs Pierrot Lunaire over een maanzieke clown en het monodrama Miss Donnithorne’s Maggot van de Engelse componist Peter Maxwell Davies, over een in de steek gelaten bruid die na twintig jaar nog steeds op haar wederhelft wacht bij haar rottende bruidstaart. De figuren in beide stukken balanceren tussen rauwe realiteit en een absurde droomwereld. Als instrumentale opmaat klinkt de Sonata for Six Players van Hans Werner Henze.

De regie komt voor rekening van de jonge regisseur Lotte de Beer, artistiek leider van New Opera Amsterdam en winnares van de Ton Lutz-award voor meest veelbelovende regisseur. De scenografie is in handen van het ontwerpersduo Clement&Sanôu, dat komend seizoen ook Monteverdi’s l’Orfeo vorm zal geven in een regie van Pierre Audi.

Het New European Ensemble speelt onder leiding van zijn chef-dirigent en artistiek leider Christian Karlsen. De alt Carina Vinke en actrice Ilse Ott geven aan deze stukken gestalte in een muziek-theatraal dialoog.

Hans Werner Henze: Sonate for six instruments Arnold Schönberg: Pierrot Lunaire op.21 {Pauze} Peter Maxwell Davies: Miss Donnithorne’s Maggot New European Ensemble o.l.v. Christian Karlsen mis-en-scene: Lotte de Beer Clement&Sanou: stage, light, kostuum design Carina Vinke, alt Ilse Ott, actrice

11

101105_1WhiteCrow_programmaboekje.indd 11

11/5/10 3:44:02 PM

The dark side of the moon

New Opera Amsterdam (NOA) is een gezelschap bestaande uit dirigent Christian Karlsen, regisseur Lotte de Beer, het ontwerpersduo Clement & Sanou en zakelijk leider Kirsten Visser.

New Opera Amsterdam wil werken aan de opera van de toekomst. Wij willen ons samen met jonge zangers en musici bezighouden met de ontwikkeling van de opera door omstandigheden te creëren waarin we als generatie samen kunnen experimenteren. Door nauwe samenwerking hopen we de verschillende disciplines elkaar te laten versterken zodat muziektheater meer kan worden dan de som der delen waaruit het bestaat. Wij willen ons richten op de middelgrote opera’s uit de 20ste en 21ste eeuw die verhalen vertellen over onze tijdsgeest en veelzijdig en prikkelend zijn qua vorm en inhoud. Ook zullen we samen met jonge componisten nieuwe werken creëren om op deze manier zelf invloed te hebben op de spannende koers die de nieuwe opera kan gaan varen.

Wij hopen nieuw publiek en meer jonge mensen kennis te laten maken met dit geweldige genre. Wij geloven oprecht dat opera een belangrijke rol kan spelen in onze tijd waarin er weer behoefte is aan grootse verhalen, gedeelde ervaringen en grensoverschrijdende emoties.

New European Ensemble Topmusici uit alle hoeken van Europa richtten in 2008 het New European Ensemble op, met de doelstelling de kloof tussen nieuwe muziek en publiek te overbruggen. Met hun spannende programma’s en expressieve uitvoeringen van 20e- en 21e eeuwse kamer- en ensemblemuziek, hebben zij zich inmiddels een plaats verschaft in de internationale muziekwereld. Het New European Ensemble bestaat uit jonge solisten, kamermusici en aanvoerders van orkesten, die allen gemeen hebben dat zij nieuwe paden willen inslaan en samenwerking zoeken met een nieuwe generatie jonge componisten. Het ensemble bestaat uit een vaste kern van 13 musici en nodigt regelmatig gastspelers uit om de bezetting uit te breiden.

Sinds zijn oprichting in 2008 heeft het ensemble zijn opwachting gemaakt in verschillende vooraanstaande concertzalen in Nederland, waaronder het Muziekgebouw aan ’t IJ (Amsterdam), De Doelen (Rotterdam) en de Dr. Anton Philipszaal (Den Haag). In 2010 zette het ensemble een samenwerking op met Amnesty International voor een uitvoering van Hans Werner Henze’s Voices rondom de actualiteit van het belang van mensenrechten. Ook heeft het New European Ensemble een festival gepresenteerd rondom de muziek van Arnold Schönberg Het ensemble was te beluisteren in talloze radio-uitzendingen zowel in Nederland als daarbuiten.

In oktober maakte het ensemble een succesvolle tournee langs de belangrijkste steden in Zweden, beginnend in Västerås Concert Hall en gevolgd door concerten in Stockholm, Götenborg en een optreden in het Connect Festival in Malmö. Het New European Ensemble is dit

12

101105_1WhiteCrow_programmaboekje.indd 12

11/5/10 3:44:02 PM

seizoen ensemble in residence bij White Crow Music Festival Leiden en het Aldeburgh Festival (VK). Binnenkort brengt het ensemble zijn eerste CD uit met werken van Arnold Schönberg. De jonge Zweedse dirigent Christian Karlsen is artistiek leider van het ensemble.

Voor meer informatie: www.neweuropeanensemble.com

Carina Vinke

De Nederlandse alt Carina Vinke treedt al sinds haar negende op in binnen- en buitenland. Zij studeerde aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag waar ze in mei 2004 haar bachelor klassieke solozang behaalde. Tijdens de masteropleiding aan de Nieuwe Opera Academie studeerde Carina bij Jard van Nes. Carina behaalde in juni 2007 haar master diploma.

Vanwege haar bijzondere, warme stemgeluid en dramatisch talent, is Carina een veel gevraagd zangeres in Nederland. Inmiddels is haar naam ook tot de Internationale muziekwereld doorgedrongen. Carina is van vele markten thuis: zij heeft zich sinds 2005 gespecialiseerd in het Spaanse liedrepertoire en werkte o.a. met Teresa Berganza en José Maria Gallardo del Rey. Als concertzangeres zingt ze oratoria, hedendaagse muziek en lied. Als operazangeres vertolkte ze onder meer Bradamante in Händels Alcina, Hermia in Brittens Midsummer Night’s Dream en Carmen in een bewerking van Peter Brook, La tragédie de Carmen. Verder werkte ze mee aan diverse radio en televisieprogramma’s.

Christian Karlsen

De Zweedse dirigent Christian Karlsen werd geboren in Stockholm in 1985. Hij begon met zijn vioolstudie op vierjarige leeftijd. Toen hij 13 jaar oud was ging hij studeren bij de Finse maestro Jorma Panula, die hem aanmoedigde een carrière te beginnen als dirigent. Een jaar later stond hij voor een ensemble met leden van het Koninklijk Stockholm Philharmonisch Orkest. Christian heeft zich altijd verbonden gevoeld met eigentijds repertoire en heeft een groot aantal wereld premières op zijn naam staan. Hij werkte samen met componisten als Karl-Heinz Stockhausen en Sofia Gubaidulina en dirigeerde ensembles als het Nieuw Ensemble en Theo Loevendie’s Ziggurat Ensemble.

Christian Karlsen heeft verder gewerkt met orkesten als het Residentie Orkest, Nederlands Radio Kamer-Orkest en het Noord Nederlands Orkest. Hij assisteerde dirigenten als Neeme Järvi, Jac van Steen en Ed Spanjaard. Christian is mede oprichter van het New European Ensemble.

13

101105_1WhiteCrow_programmaboekje.indd 13

11/5/10 3:44:02 PM

Night at the opera

14

101105_1WhiteCrow_programmaboekje.indd 14

11/5/10 3:44:06 PM

Vr 12 Nov 22.30 Breezaal

musici:

Dit programma is mede mogelijk gemaakt door

Night at the Opera is een vrolijke voortzetting van de avondvoorstelling.

Als contrast met de serieuze muziek van Schönberg en Maxwell Davies, kunt u in de Breezaal luisteren naar een selectie van Italiaanse Belcanto Aria’s, onder het genot van een goed glas Prosecco.

Iedereen is welkom!

Sylvia O’Brien sopraan Maartje de Lint mezzosopraan Rafael Vasquez tenor Martijn Sanders bariton Hanna Shybayeva piano

Belcanto betekent letterlijk schone zang en is een term die in eerste instantie doelt op alle Italiaanse zang. Meer precies duidt zij de lichte, briljante en sprankelende stijl die de Italiaanse opera traditioneel gebruikte om haar publiek in vervoering te brengen.

Ondanks de populariteit van het Belcanto is haar oorsprong ongewis.

Haar geschiedenis is niet alleen complex, veel ervan is onbekend.

Belcanto kwam op in de zestiende en zeventiende eeuw, maar moet haar wortels hebben gehad tot ver terug in de middeleeuwen. Het begon met zanginstructies die Italiaanse meesters voorschreven aan hun studenten.

Omdat de kunst van het zingen een belangrijke mate van internalisering vereist, is het onderwijs ervan gecompliceerd. Italiaanse meesters ontwikkelden een methode die het midden hield tussen voordoen en het luisteren en naar hun leerlingen. Als de leerling een gewenste klankkleur voortbracht, werd gevraagd dat zelfde geluid te reproduceren, net zolang tot het was ingeprent in het geheugen van de leerling. Deze praktijk was zo wijdverspreid in de Italiaanse zangkunst dat haar stijl een aura van mysterie kreeg toegemeten. Er werd algemeen aangenomen dat Italië haar zangkunst afschermde van de rest van de wereld, terwijl haar zangcultuur in werkelijkheid bloeide door een waardevolle didactische methode, die een persoonlijke overdracht vereiste.

Volgens velen is het geheim van Belcanto de continuïteit van de klank.

Zo wordt de kwaliteit van Belcanto zangers vaak beoordeeld aan de hand van hun kunnen om zonder onderbreking de ene musikale frase met de andere af te wisselen, zonder hoorbare overgang of onderbreking. Het talent om één enkele musicale spanningsboog te creëren over tal van verschillende passages, is iets wat terug komt bij alle grote en beroemde Belcanto zangers.

Henk Hupkes Piano’s & Vleugels.

Voor informatie over de musici zie achterin.

15

101105_1WhiteCrow_programmaboekje.indd 15

11/5/10 3:44:06 PM

Sinongs the key of life

16

101105_1WhiteCrow_programmaboekje.indd 16

11/5/10 3:44:08 PM

Za 13 Nov 12.00

Een prachtig vocaal programma met drie generaties Noord Europese componisten,

Aalmarktzaal

te beginnen de twee grootsten van de vorige eeuw: Sibelius en Shostakovich. Daarnaast Gösta Nystroem en Benjamin Staern. De eerste was een generatiegenoot van Shostakovich de ander is een jonge Zweedse componist die recentelijk een Grammy ontving en net dit jaar zijn Tranströmersånger voltooide. Van dit werk, op gedichten van de Tomas Tranströmer, zonder twijfel de bekendste Scandinavische dichter van dit moment, gaat u de Nederlandse première meemaken.

programma:

Liederen van Gösta Nystroem en

Dmitri Shostakovich:

Jean Sibelius

7 Romances op gedichten van

Carina Vinke alt, Stefan Petrovic piano

Alexander Blok op.127 Sylvia O’Brien sopraan

Benjamin Staern:

Latica Honda-Rosenberg viool

Tranströmersånger

Johannes Rostamo cello

3 Tystnaden Kirill Gerstein piano 4 Landskap med solar

Voor informatie

1 April och Tystnad

over de musici zie

2 Tre Strofer

achterin.

Carina Vinke alt, Stefan Petrovic piano Jean Sibelius is niet alleen de bekendste Finse componist maar wordt ook beschouwd als de componist die de Finse identiteit het meest karakteriseert. Zijn Liederen staan nog volop in de romantische traditie. De hier gepresenteerde liederen, zijn allemaal liefdes liederen. Van een eerste kus, een bedrogen echtgenote, tot een dichtgroeiend hard door liefdesverdriet, alle perikelen die de romantische liefde te bieden heeft komen aan bod.

De Zweedse componist Gösta Nystroem werd als een modernist beschouwd in de dertiger jaren, maar tegenwoordig zouden we zijn muziek zo zeker niet meer kwalificeren. Zijn euvre is Frans beinvloed, vanwege zijn studie in Parijs, maar ademt tegelijk een Noord Europese romantische sfeer, waarin vaak melancholie doorklinkt. Als persoon en kunstenaar was Nystroem afhankelijk van de zee en woonde er het liefst dichtbij. De eerste twee liederen van vanavond refereren hier aan.

Benjamin Staern (1978) schreef Tranströmersånger (2010) op gedichten van Tomas Tranströmer uit Sorgegondolen (The Sad Gondola). Deze bundel ontleent zijn titel aan twee pianowerken van Franz Liszt. De werken kwamen tot stand rond de tijd van het overlijden van Listz’s schoonzoon Wagner. Benjamin Staern (Zweedse grammy 2010) zette de gedichten op muziek in een heldere, contrastvolle stijl, grotendeels in de geest van de vroegere romantische traditie, maar vanuit een geheel eigen klankwereld. (Meer informatie zie pagina 36) Dmitri Shostakovich begon aan zijn romanzen suite na een verzoek van de cellist Mstislav Rostropovich en zijn vrouw de Sopraan Galina Vishnevskaya om voor hun tweeën een vocalise te schrijven. Nadat hij een gedicht van Blok op muziek had gezet voor die bezetting, schreef hij direct een tweede lied voor piano en zang voor hemzelf en Galina. Een derde volgde voor viool en zang zodat ook hun goede vriend David Oistrakh aan kon schuiven.

Dit programma is mede mogelijk

Shostakovich werkte vervolgens toe naar een totaal van 7 delen waarbij alleen het laatste deel de volledige trio en sopraan bezetting benutte. Het resultaat is een bijzonder intens

gemaakt door

opgebouwd werk waarin diep persoonlijke mijmeringen over de liefde, intimiteit, vriend-

Henk Hupkes Piano’s

schap en de kracht van kunst, worden omringd en bedreigd door visioenen van rampspoed

& Vleugels.

en de angst voor de nacht (vrijwel alle gedichten zijn nocturnes).

17

101105_1WhiteCrow_programmaboekje.indd 17

11/5/10 3:44:08 PM

Life on mars

18

101105_1WhiteCrow_programmaboekje.indd 18

11/5/10 3:44:14 PM

Za 13 Nov 16.00 Aalmarktzaal

Dit programma is mede mogelijk gemaakt door Henk Hupkes Piano’s & Vleugels.

programma:

“Ich fühle Luft von anderen Planeten”. Deze woorden, door sopraan gezongen aan het eind van zijn Tweede strijkkwartet, begeleidde Schönberg met muziek die ook werkelijk van een andere planeet leek te komen.

Hij gooide met dit werk de tonaliteit definitief overboord en iedereen mocht het weten. Zijn tekst had hij met zorg gekozen en de “toon” was gezet. Het veroorzaakte niets minder dan een muzikale aardverschuiving.

Hoe ingetogen Stefan George’s dichtregels ook worden geuit, hun betekenis in Schönbergs strijkkwartet hebben de lading van een eerste maanlanding. Toen Pucchini vier jaar later Schönberg’s Pierrot Lunaire hoorde, stelde hij dat deze muziek even ver van hem stond als “Mars van de Aarde”.

Schönbergs keuze voor dit ondoorgrondelijke gedicht van Stefan George kan niet los worden gezien van zijn persoonlijke en professionele situatie op dat moment. Zijn vrouw had hem verlaten voor een goede vriend en zijn enige professionele promotor (Mahler) was uit Wenen vertrokken.

Hij moet zich zich door zowel zijn publiek als zijn geliefde afgewezen gevoeld hebben. Een muzikale quote van het straatliedje Ach du lieber Augustin, alles ist hin!, verwijst hiernaar in het tweede deel. De vraag drong zich op, hoe verder? Waarop te concentreren, liefde of ambitie, empathie of individualisme?

“Take care of the sense and the sounds will take care of them selves” is de moraal van de markiezin in Alice in Wonderland. De originele vraag was eigenlijk of de wereld sneller draait door liefde of door “people minding their own bussiness”. Haar antwoord is: “it means much the same thing!” en ze besluit met de geciteerde moraal.

Lewis Caroll’s werk wordt ook wel nonsense poëzie genoemd, maar het is de vraag of de moraal van Carroll’s markiezin als onzin in Schönberg’s oren geklonken zou hebben. Met het bestuderen van Stefan George’s ondoorgrondelijke en in menig opzicht freudiaanse tekst, kwam zijn nieuwe muzikale taal als vanzelf. Zijn vrouw kwam uiteindelijk bij hem terug en zijn publiek is hem nooit meer vergeten! Vele teksten van Lewis Caroll lijken losgezongen van welke realiteit dan ook. De jonge Israëlische componist Matan Porat zette meerdere van zijn gedichten op muziek.

Matan Porat: Lewis Carroll poems voor sopraan / ensemble (Europese première) New European Ensemble / Idomeneo kwartet o.l.v. Christian Karlsen: Sylvia O’Brien sopraan, Mark Derudder viool, Adam Newman altviool, Reinoud Ford cello, Felicia van den End fluit, James Meldrum klarinet, Frank Braafhart trompet, Christopher Devine piano Arnold Schönberg: String Quartet nr.2 op. 10 voor sopraan /strijkkwartet Maribeth Diggle sopraan Idomeneo kwartet: Mark Derudder viool, Eugene Lee viool, Reinoud Ford cello, Adam Newman altviool (Voor informatie over de musici zie achterin.)

19

101105_1WhiteCrow_programmaboekje.indd 19

11/5/10 3:44:14 PM

Firestarter 20

101105_1WhiteCrow_programmaboekje.indd 20

11/5/10 3:44:18 PM

Za. 13 Nov 20.00 Aalmarktzaal

Dit programma is mede mogelijk gemaakt door Henk Hupkes Piano’s & Vleugels.

programma:

Revolutie en Despotisme ontpoppen zich vaak als twee zijden van dezelfde medaille. Beethoven en Byron bewonderden Napoleon in eerste instantie, maar raakten ontzet toen hij zijn persoonlijke ambities de boventoon liet voeren.

Beethoven scheurde de opdracht aan de zelfgekroonde keizer resoluut uit de Eroica partituur. Ook zonder titelblad klinkt deze symfonie als een schreeuw om vrijheid, zo avontuurlijk getoonzet dat tijdgenoten er van in shock raakten. De nieuwbakken Keizer kon het zich nu echter als kritiek aanmeten. Beethovens leerling Ferdinand Ries bewerkte de symfonie voor pianokwartet, een versie waarin het revolutionaire en tegendraadse nog scherper lijken aangezet.

Byron’s gedicht Ode aan Napoleon is niet minder kritisch. Hij schreef het toen Napoleon naar zijn Elba werd verbannen. Meer dan een eeuw later zette Schönberg het op muziek. Deze versie van 1942 transformeert de letterlijke tekst tot een regelrechte aanklacht tegen Hitler.

Inmiddels (1922) was in Duitsland het oude Keizerlijke volkslied vervangen door het Deutschlandlied. De melodie hiervan was van Haydn’s hand. Hij had het geschreven in 1797, als muzikale ode voor de Oostenrijkse keizer Franz II en verwerkte het in zijn Emperor Kwartet. Het was vooral een patriottistisch gebaar. De componist liet hiermee zien dat hij, ten tijde van Napoleon’s campagne tegen de Oostenrijkse legers, loyaal was aan zijn land. Haydn stierf uiteindelijk in Wenen, tijdens het beleg van Napoleon.

Byron’s en Haydn’s odes, gericht tégen Napoleon, kwamen uiteindelijk loodrecht tegenover elkaar te staan. Terwijl Schönbergs muzikale bewerking van Byron’s tekst resulteerde in een kritisch pamflet over Hitler, werd Haydn’s melodie, begeleid door de tekst “Deutschland über alles”: hét symbool van Hitler Duitsland. Ironisch genoeg was Hitler – als populist – een openlijk bewonderaar van Napoleon.

Josef Haydn: Emperor Kwartet op.76, nr 3 Idomeneo Kwartet: Mark Derudder viool, Eugene Lee viool, Reinoud Ford cello, Adam Newman altviool

Rada Ovcharova viool, Rossitza Ovtcharova viool, Emlyn Stam altviool, Johannes Rostamo cello, Hanna Shybayeva piano

Arnold Schönberg: Ode to Napoleon Buonaparte voor spreker / ensemble, op. 41, op tekst van Lord Byron (1942) Leden van het New European Ensemble o.l.v. Christian Karlsen: Alexander Oliver spreker,

Ludwig van Beethoven: Symfonie op. 55 nr. 3 Eroica (versie voor piano kwartet) Leden van het New European Ensemble: Hanna Shybayeva piano, Rada Ovcharova viool, Emlyn Stam altviool, Johannes Rostamo cello

{Pauze}

(Voor informatie over de musici zie achterin)

21

101105_1WhiteCrow_programmaboekje.indd 21

11/5/10 3:44:18 PM

Tonight 22

101105_1WhiteCrow_programmaboekje.indd 22

11/5/10 3:44:21 PM

Za 13 Nov 22.30 Breezaal

programma:

Vannacht is een voortzetting van de avondvoorstelling. Een surprise concert waarin Hawar Tawfiq zijn vioolsonate presenteert met Latica Honda-Rosenberg en pianist Chistopher Devine.

Altviolist Emlyn Stam sluit zijn instrument aan op een computer en bevecht zijn eigen schaduw waarna de elektronische underground band NiCad het vervolgens van hem over neemt.

Hawar Tafwiq: vioolsonate (2003-2004) Latica Honda-Rosenberg viool, Christopher Devine piano NiCad: Improvisatie Emlyn Stam Altviool / NiCaD Satoshi Shiraishi: Ka-Za-Ma-Ma Satoshi Shiraishi & Roberto Garretón NiCad Concert NiCad: Satoshi Shiraishi electric guitar, bass, voice and electronics, Gilad Woltsovitch drums, voice and electronics, Roberto Garretón electric guitar and bass, Kyle Dukes lead voice, acoustic guitar and electronics, Josef Rebbe keyboards

Dit programma is mede mogelijk gemaakt door

Emlyn Stam De Canadese altviolist Emlyn Stam werd geboren in Calgary, in 1984. Emlyn begon piano te studeren op vier jarige leeftijd en speelde viool vanaf zijn achtste jaar. Na enige jaren op het plaatselijke conservatorium gestudeerd te hebben werd Emlyn door zijn leraar Nick Pulos aangemoedigd om altviool te gaan studeren. Enkele zomers heeft hij meegedaan met Morningside Music Bridge en volgde masterclasses bij o.a. Steven Dann, Roberto Diaz en Gerald Stanick. In 2002 begon Emlyn aan het Koninklijk Conservatorium te studeren bij Ferdinand Erblich. Hij voltooide dat jaar zijn bachelor opleiding.

Tweemaal ontving hij een prestigieuze beurs om in Ottawa te studeren bij het National Arts Centre Young Artist’s Program bij Pinchas Zukerman, Patinka Kopec en Michael Tree. Emlyn treedt regelmatig op in Nederland als kamermusicus en met zijn pianist Christopher Devine. Verder werd Emlyn uitverkoren door Seiji Ozawa om in de zomer deel te nemen aan diens kamermuziek festival in Zwitserland. Vanaf februari 2007 heeft Emlyn een aanstelling als 2de aanvoerder bij het Residentie Orkest. Emlyn Stam is de altist van het New European Ensemble.

Henk Hupkes Piano’s & Vleugels.

Voor informatie over de overige musici en componisten zie achterin.

23

101105_1WhiteCrow_programmaboekje.indd 23

11/5/10 3:44:21 PM

It takes two to Tango

24

101105_1WhiteCrow_programmaboekje.indd 24

11/5/10 3:44:21 PM

Zo 14 Nov 12.00 Aalmarktzaal

programma:

Duo KeMi voedt zich door de symbiose tussen Wereldmuziek en Klassieke muziek. Bartok, Piazzolla, Gershwin, Ravel, de Falla, allemaal wonnen ze hun materiaal uit authentieke volksmelodieën. Duo KeMi speelt deze melodieën in de bezetting voor viool en gitaar.

Béla Bartók Six Romanian folkdances Maurice Ravel French song Greek song Kaddish (hebrew prayer) George Gershwin 3 Preludes Manuel de Falla Spanish Dance La vida Breve Ástor Piazzolla History of the Tango Bordel 1900 Cafe 1930 Nightclub 1960 Concert d’Aujourd’hui Duo KeMi: Daniel Migdal viool & Jacob Kellermann gitaar

Duo KeMi Jacob Kellermann, vaste gitarist van het New European Ensemble (ensemble in residence), heeft samen met violist Daniel Migdal het duo KeMi opgericht. Het tweetal speelt muziek van Piazolla tot Bartók en laat zich vooral inspireren door volksmuziek. Dit jaar won het Duo de prestigieuze Internationalen Wettbewerb für Kammermusik mit Gitarre (Duitsland). Het duo is op dit moment op concerttour door Duitsland, Zweden, de Tsjechische Republiek en Nederland.

Dit programma is mede mogelijk gemaakt door Henk Hupkes Piano’s & Vleugels.

25

101105_1WhiteCrow_programmaboekje.indd 25

11/5/10 3:44:21 PM

Ebony & ivory

26

101105_1WhiteCrow_programmaboekje.indd 26

11/5/10 3:44:25 PM

Zo 14 Nov 14.30 Aalmarktzaal

programma:

Kunstenaars werpen om hun verbeeldingskracht te oefenen hun blik graag achter de horizon. Sinds mensenheugenis is het Oosten een grote inspiratiebron. Dit programma verenigt een aantal exotische uitstapjes van componisten rond 1900. Twee karavanen die elkaar van verre naderen en kruisen in de Gobi Woestijn inspireerden de Rus Alexander Borodin tot zijn Steppenschets. Zijn landgenoot Nikolai Rimski-Korsakov maakte met Sheherazade een pakkende muzikale samenvatting van de Sprookjes uit duizend-en-één-nacht. Oosters oogt ook het Alhambra, dat Francisco Tárrega zijn Recuerdos de la Alhambra ingaf, een onverwoestbare evergreen voor gitaar.

Ook Debussy zag muziek in die Moorse architectuur en gebruikte het als decor voor La sérénade interrompue dat deel uitmaakt van de Préludes voor piano. Twee rivaliserende gitaristen worden opgevoerd in het pittoreske Granada. Le vent dans la plaine is een impressie die qua beeld weer refereert aan Borodin’s onderwerp. Albaniz, was geïnspireerd door het vissersdorpje Santa Maria bij Cadiz en noemde dit deel van zijn beroemde pianowerk Iberia: El Puerto.

Alexander Borodin: In the steppes of Central Asia, voor piano 4 handen Hanna Shybayeva / Panagiotis Trochopoulos piano Claude Debussy: Preludes: Le vent dans la plaine La serenade interrompue Hanna Shybayeva piano-solo Francisco Tárrega: Recuerdos De la Alhambra, gitaar solo Jacob Kellerman gitaar Nikolai Rimski-Korsakov / Sergey Kursanov: Fantasie Scheherazade Panagiotis Trochopoulos piano-solo Voor informatie over de musici zie achterin.

Dit programma is mede mogelijk gemaakt door Henk Hupkes Piano’s & Vleugels.

27

101105_1WhiteCrow_programmaboekje.indd 27

11/5/10 3:44:25 PM

The works

28

101105_1WhiteCrow_programmaboekje.indd 28

11/5/10 3:44:29 PM

Zo 14 Nov 19.00

Zoals velen van zijn generatie was Gustav Mahler op jonge leeftijd al geïntrigeerd door

Grote zaal

de muziek van Wagner. In zijn studententijd aan het Conservatorium van Wenen had de componist een onuitwisbare invloed op hem. Het is niet toevallig dat Mahler als opera dirigent later bekend stond als een Wagner specialist. Met name Wagner’s Siegfried Idyll had een belangrijke betekenis voor Mahlers eigen werk. Het stuk heeft een droomachtig vertellende structuur en had een directe invloed op Mahlers algemene perceptie van muzikale vorm. Het werk zelf stond voor hem als symbool voor innerlijke rust en verlossende liefde. Dit blijkt uit zijn citaat van het hoofdthema van de Siegfried Idyll in het weder opstanding thema van zijn Tweede Symfonie.

De Siegfried Idyll was een heel persoonlijk werk voor de Wagners. De componist schreef het voor de verjaardag van zijn vrouw Cosima Liszt. Haar verjaardag werd altijd op eerste kerstdag gevierd en Wagner had voor deze kerst een verassing in petto. Het stuk werd om half acht ‘s ochtends uitgevoerd, in het trappenhuis van hun villa. De bezetting was: twee violen, een altviool, een cello, een contrabas, een fluit, een hobo, twee klarinetten en hoorns, een fagot en een trompet. Cosima werd, zoals de intentie was, zachtjes gewekt door de muziek. Het stuk wordt in The Works in de originele première-bezetting opgevoerd, niet in de bezetting zoals de meesten van u het nu kennen: voor groot orkest. Die laatste versie werd door Wagner zes jaar later geschreven om geld met zijn arbeid te kunnen verdienen.

Een van de belangrijkste invloeden op Tristan Keuris’ oeuvre (naast de modernisten Webern en Stravinsky) is het werk van Gustav Mahler. Hij deelde Mahlers voorkeur voor grootschalige laat romantische bezettingen en spiegelde zich ook aan diens orkestbehandeling. In Keuris’ L’Infinito (op verzen van Giacomo Leopardi) voert een vocaal kwintet de boventoon. Vooral het laatste deel, dat eenstemmig van opzet is, maar door de afwisseling van stemmen een basreliëf-achtige dieptewerking suggereert, laat zien hoe Keuris’ muzikale taal gaandeweg steeds doorzichtiger en serener werd. Dit zou uiteindelijk nog duidelijker worden in het nog groter bezette Laudi (1993) wat de ondertitel een symfonie meekreeg- refererend aan Das Lied von der Erde van Mahler.

Mahler’s Das Lied von der Erde wordt door velen gezien als zijn Magnus Opus. Het werk werd nooit tijdens zijn leven uitgevoerd. Schönberg en enkele anderen uit Mahlers omgeving kwamen al snel op het idee het stuk voor kamermuziek ensemble te bewerken. Deze bewerking middelde als het ware tussen de twee authentieke

Dit programma is mede mogelijk

versies: die voor groot orkest en die voor zang en piano, beide van Mahlers hand zelf.

Het illustreert hoe een nieuwe generatie componisten reflecteerde op Mahlers nalaten-

gemaakt door

schap. Reinbert de Leeuw doet datzelfde nogmaals een eeuw later door een nieuwe

Henk Hupkes Piano’s

bewerking voor het stuk te schrijven. Vandaag gaat u daar de Wereld première van

& Vleugels.

meemaken.

programma:

Inleiding: Aukelien van Hoytema

Sylvia O’Brien sopraan, Carina Vinke alt, Eric Slik tenor, Jussi Lehtipuu , bariton

Richard Wagner: Siegfried-Idyll

{Pauze}

Tristan Keuris: L’Infinito voor vocaal

Gustav Mahler: Das Lied von der Erde

kwintet en 17 instrumenten

in kamermuziek versie van Reinbert

New European Ensemble o.l.v Christian

de Leeuw (Wereld première)

Karlsen/ Maribeth Diggle sopraan

(Voor informatie over de musici zie achterin)

29

101105_1WhiteCrow_programmaboekje.indd 29

11/5/10 3:44:29 PM

Uitvoerenden Hanna Shybayeva Geboren in 1979, in een familie van musici, begon Hanna haar pianostudie op zesjarige leeftijd. In de loop der jaren won zij vele prijzen op internationale concoursen en had zij een druk schema met muziek-festivals, solo-recitals en optredens met orkesten in Europa en Rusland, waaronder het Philharmonisch Orkest van Belarus, het Noord-Ossetia Philharmonisch Orkest, het Philharmonisch Orkest van Belgrado, het Kammerorchester Lünen, en het Philharmonisch Orkest van Dortmund.

In 1999 kwam zij naar Nederland, waar zij haar studie vervolgde bij Naum Grubert aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. Zij haalde haar Masters met de hoogste onderscheiding. Hanna speelde in zalen als het Concertgebouw (Amsterdam), Vredenburg (Utrecht), en de Vereeniging (Nijmegen). In 2001 won zij de eerste prijs bij het YPF Nationaal Piano Concours. Zij speelde onlangs met het Gelders Orkest en het Minnesota Symphony Orchestra (VS) en concerteerde in landen als Duitsland, België, Ierland, V.S. (New York) en Canada. Hanna heeft o.a. CD’s opgenomen met Philips Classics en Brilliant Classics.

Hanna is artistiek directeur van het White Crow Music Festival Leiden.

New European Ensemble Topmusici uit alle hoeken van Europa richtten in 2008 het New European Ensemble op, met de doelstelling de kloof tussen nieuwe muziek en publiek te overbruggen. Met hun spannende programma’s en expressieve uitvoeringen van 20e- en 21e eeuwse kamer- en ensemblemuziek, hebben zij zich inmiddels een plaats verschaft in de internationale muziekwereld. Het New European Ensemble bestaat uit jonge solisten, kamermusici en aanvoerders van orkesten, die allen gemeen hebben dat zij nieuwe paden willen inslaan en samenwerking zoeken met een nieuwe generatie jonge componisten. Het ensemble bestaat uit een vaste kern van 13 musici en nodigt regelmatig gastspelers uit om de bezetting uit te breiden.

Sinds zijn oprichting in 2008 heeft het ensemble zijn opwachting gemaakt in verschillende vooraanstaande concertzalen in Nederland, waaronder het Muziekgebouw aan ’t IJ (Amsterdam), De Doelen (Rotterdam) en de Dr. Anton Philipszaal (Den Haag). In 2010 zette het ensemble een samenwerking op met Amnesty International voor een uitvoering van Hans Werner Henze’s ‘Voices’ rondom de actualiteit van het belang van mensenrechten.

Ook heeft het New European Ensemble een festival gepresenteerd rondom de muziek van Arnold Schönberg Het ensemble was te beluisteren in talloze radio-uitzendingen zowel in Nederland als daarbuiten.

In oktober maakte het ensemble een succesvolle tournee langs de belangrijkste steden in Zweden, beginnend in Västerås Concert Hall en gevolgd door concerten in Stockholm, Götenborg en een optreden in het Connect Festival in Malmö. Het New European Ensemble is dit seizoen ‘ensemble in residence’ bij White Crow Music Festival Leiden en het Aldeburgh Festival (VK). Binnenkort brengt het ensemble zijn eerste CD uit met werken van Arnold Schönberg. De jonge Zweedse dirigent Christian Karlsen is artistiek leider van het ensemble.

Christian Karlsen De Zweedse dirigent Christian Karlsen werd geboren in Stockholm in 1985. Hij begon met zijn vioolstudie op vierjarige leeftijd. Toen hij 13 jaar oud was ging hij studeren bij de Finse maestro Jorma Panula, die hem aanmoedigde een carrière

30

101105_1WhiteCrow_programmaboekje.indd 30

11/5/10 3:44:29 PM

te beginnen als dirigent. Een jaar later stond hij voor een ensemble met leden van het Koninklijk Stockholm Philharmonisch Orkest. Christian heeft zich altijd verbonden gevoeld met eigentijds repertoire en heeft een groot aantal wereld premières op zijn naam staan.

Hij werkte samen met componisten als Karl-Heinz Stockhausen en Sofia Gubaidulina en dirigeerde ensembles als het Nieuw Ensemble en Theo Loevendie’s Ziggurat Ensemble.

Christian Karlsen heeft verder gewerkt met orkesten als het Residentie Orkest, Nederlands Radio Kamer-Orkest en het Noord Nederlands Orkest. Hij assisteerde dirigenten als Neeme Järvi, Jac van Steen en Ed Spanjaard. Christian is mede oprichter van het New European Ensemble.

Leden van het New European Ensemble: Rada Ovcharov viool Daniel Migdal viool Emlyn Stam altviool Johannes Rostamo cello Kirill Timofeev cello Ying-Lai Green contrabas Szymon Marciniak contrabas Jacob Kellermann gitaar Martine Sekkink mandoline Felicia van den End fluit Ilonka Kolthof fluit

Lauren Weavers hobo James Meldrum klarinet Ryanne Hofman klarinet, basklarinet Bram van Sambeek fagot, contrafagot Amber Mallee fagot Okke Westdorp hoorn Elske Groen hoorn Frank Braafhart trompet Gwyneth Wentink harp Hanna Shybayeva piano Stefan Petrovic piano, celesta

Christopher Devine piano, harmonium José Garcia percussie Wim Vos percussie Carina Vinke alt Gast zangers: Sylvia O’Brien soprano Erik Slik tenor André Post tenor Jussi Lehtipuu bariton

Kirill Gerstein De Russische pianist Kirill Gerstein is één van werelds snelst rijzende sterren van het moment. In Januari ontving hij de prestigieuze 2010 Gilmore Artist Award.

Slechts zes pianisten ter wereld kunnen dat vermelden in hun CV. Hij studeerde aan de Manhattan School of Music bij Solomon Mikowsky en haalde zijn masters op de leeftijd van 20. Hij studeerde daarna in Madrid bij Dimitri Bashkirov en was één van de zes pianisten die voor het jaar 2003/2004 geselecteerd werd voor de International Piano Academy Lake Como. Kirill speelt inmiddels in alle grote zalen van de Wereld. Hij speelde met onder andere het Chicago Symphony Orchestra, het Atlanta Symphony, Saint Paul Chamber Orchestra, de Rochester Philharmonic, de Detroit, Houston, and Oregon Symfonieorkesten, in o.a. Amerika, Japan, Zwitserland, Oostenrijk, Italië, Frankrijk en Nederland.

31

101105_1WhiteCrow_programmaboekje.indd 31

11/5/10 3:44:30 PM

Latica Honda-Rosenberg Violiste Latica Honda-Rosenberg is de dochter van een Kroatische cellist en een Japanse zangeres. Zij groeide op in Duitsland. Op 9-jarige leeftijd begon zij met haar studie bij Tibor Varga op de Detmold Muziekschool. Zij studeerde verder bij Zakhar Bron in Madrid en de Musikhochschule Lübeck. In de serie ‘Debut op de Duitse Radio’ werd zij begeleid door het Duitse Symfonie-Orchester Berlijn en maakte ze haar debuut als solist in de Philharmonie Berlin in 1989. Daarnaast behaalde zij de twee prijs op het Tjaikovsky- Concours in Moskow. Sindsdien heeft zij geconcerteerd met orkesten als de Beethovenhalle-orkest Bonn, de NDR Radio Philharmonisch Orchester Hannover, MDR Symfonie Orkest Leipzig, het Stuttgart Kamer Orkest en velen meer. Binnen het kamermuziek repertoire werkt zij regelmatig samen met musici als Steven Isserlis, Kirill Gerstein en Matthias Kirschnereit.

Idomeneo Kwartet Het Engelse Idomeneo Kwartet is opgericht in 2009 en bestaat uit vier post-graduate studenten van de Guildhall School of Music and Drama. Het kwartet wordt nu al gezien als een van de meest opwindende jonge kwartetten in de internationale muziekwereld en wordt o.a. gecoacht door het beroemde Vogler Quartet in Stuttgart.

Het Idomeneo Kwartet heeft inmiddels geconcerteerd in gerenommeerde zalen door heel Europa, in Duitsland, Nederland, Frankrijk, Italië, Zwitserland, Oostenrijk, België en Engeland.

Het Idomeneo Kwartet heeft vele prijzen ontvangen, zoals het meest overtuigende nieuwe ensemble – uitgereikt door de vrienden van de Jeunesse Musicale in Duitsland, de Tunnell Trust Chamber Music competitie en meer recent de Park Lane New Year’s Series.

Het Idomeneo kwartet bestaat uit Mark Derudder viool, Eugene Lee viool, Reinoud Ford cello, Adam Newman altviool.

Carina Vinke De Nederlandse alt Carina Vinke treedt al sinds haar negende op in binnen- en buitenland. Zij studeerde aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag waar ze in mei 2004 haar bachelor klassieke solozang behaalde. Tijdens de masteropleiding aan de Nieuwe Opera Academie studeerde Carina bij Jard van Nes. Carina behaalde in juni 2007 haar master diploma.

Vanwege haar bijzondere, warme stemgeluid en dramatisch talent, is Carina een veel gevraagd zangeres in Nederland. Inmiddels is haar naam ook tot de Internationale muziekwereld doorgedrongen. Carina is van vele markten thuis. Als concertzangeres zingt ze oratoria, hedendaagse muziek en lied. Als operazangeres vertolkte ze onder meer Bradamante in Händels Alcina, Hermia in Brittens Midsummer Night’s Dream en Carmen in La tragédie de Carmen (Peter Brook).

Sylvia O’Brien De Ierse sopraan Sylvia O’Brien voelt zich even thuis in eigentijds als klassiek repertoire. Zij is de afgelopen jaren te horen geweest in zowel opera’s, oratoriums als kamermuziek. Zij is regelmatige solist bij het Nationaal Symfonie Orkest van Ierland, en het het RTE Concert Orkest. Daarnaast zingt zij regelmatig met het Orkest van St. Cecilia, het Iers Kamer Orkest, het Duitse NDR en het Nederlandse Magogo Kamer Orkest. In 2009 nam zij nieuw werk op van Raymond Deane, met het Nationaal Symfonie Orkest van Ierland, voerde nieuwe liederen van Bodley uit, met het NSO en Morton Feldman’s Neither in de Finlandia Zaal, Helsinki.

32

101105_1WhiteCrow_programmaboekje.indd 32

11/5/10 3:44:30 PM

Maribeth Diggle De Amerikaanse

sopraan Maribeth Diggle kreeg haar educatie op de Boston University Tanglewood Institute, de Musik Hochschule Luzern en het Conservatorium van Amsterdam, en studeerde cum laude af bij de Nederlands Nationale Opera Academie. Maribeth zong rollen als Mère Marie (Les Dialouge des Carmelites), Donna Eliva (Don Giovanni), Poppea (L’incoronazione di Poppea) en Fiordiligi (Così fan tutte), met dirigenten als Henrik Schaefer, Richard Egarr en Glen Wilson en heeft gezongen met het Limburg Symfonie Orkest onder leiding van Ed Spanjaard. Haar liefde voor eigentijdse muziek heeft haar gebracht tot samenwerking met componisten als Paul Oomen, die Kane voor haar schreef. Een solo-werk dat zij uitvoerde tijdens het Holland Festival (Amsterdam) and the Rundgang Festival (Berlijn).

Alexander Oliver De Schotse tenor studeerde aan de Royal Scottisch Academy of Music and Drama in Glasgow. Hij won de Richard-Tauber-studiebeurs en vertrok naar de Akademie für Musik und Drama in Wenen, waar hij studeerde met Anton Dermota.

Vanaf het begin van zijn carrière in 1966 heeft Oliver gezongen in ‘s werelds grootste operahuizen, in het bijzonder Glyndebourne, The Royal Opera Covent Garden, De Munt in Brussel én bovenal De Nederlandse Opera.

Momenteel besteedt Oliver met veel genoegen het grootste gedeelte van zijn tijd en energie als artistiek leider van De Nieuwe Opera Academie van het Conservatorium in Amsterdam en het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. Toch vindt hij af en toe de tijd om ook zelf op het podium te staan, zoals recent als De nar in De Nederlandse Opera-productie van Aribert Reimann’s Lear en in Schönbergs Ode to Napoleon tijdens het Schönberg Festival.

Maartje de Lint De Nederlandse mezzosopraan Maartje de Lint studeerde bij Cora Canne Meijer aan het Sweelinck Conservatorium Amsterdam. Na haar afstuderen volgde zij lessen bij de Amerikaanse bariton David Pittman-Jennings te Parijs.

Ze begon haar carriere in het laatste jaar van haar studie toen zij daar de rol van Arsamene, Xerxes, vertolkte. Na haar studieperiode was zij twee jaar verbonden aan Het Internationaal Operacentrum te Amsterdam.In de zomer van ’97 en ‘98 maakte zij als Fellow in Voice deel uit van het Tanglewood Music Festival in Massachusetts, Amerika. Daar zong zij o.a.

Six Poems od Marina Tvetayeva (Shostakovitch) o.l.v. Reinbert de Leeuw en Seiji Osawa in Songfest van Berstein.

Zij was in verschillende rollen op het operapodium te zien, waaronder Elise in Francois Guyon (Kees Olthuis), Stefano in Romeo et Juliette (Gounod), Orfeo in Orfeo ed Euridice (Gluck), Orlowsky in Die Fledermaus (Strauss), Dorabella in Mozart’s Cosi fan tutte en als Lehrbube zong zij in Die Meistersinger von Neurenberg (Wagner) bij De Nederlandse Opera (DNO). Bij De Vlaamse Opera zong zij de rol van Flora in La Traviata. De rol van Hemone in Antigona (Treatta) zong zij in een regie van Gerardjan Rijnders.

33

101105_1WhiteCrow_programmaboekje.indd 33

11/5/10 3:44:30 PM

Erik Slik studeerde aan het Conservatorium van Utrecht bij zangcoach Henny Diemer en regisseurs Monique Wagemakers en David Prins. Momenteel studeert hij bij Iris Dell’Acqua.

Hij volgde masterclasses bij Mark Tucker, Janet Aster, Sabine Vatin, Henk Smit, Elly Ameling, Alexander Oliver en Rudolf Jansen.

Erik maakte zijn debuut als Aladdin in Nino Rota’s Aladdin und die Wunderlampe in het Theatre de Luxembourg, en later ook bij de Vlaamse Opera, gevolgd door de rol van Don Ottavio in Don Giovanni in Aldeburgh / Engeland, als onderdeel van het Britten-Pears programma.

Erik heeft ook gezongen bij de Nationale Reisopera en de Nederlandse Opera (onder meer als Norman Shankle in Cosi fan tutte, onder leiding van Ingo Metzmacher) Concert ervaring deed Erik op als de tenorsolist in Pulcinella van Strawinsky o.l.v. Lev Markiz en de rol van Mordecai in Haendel’s Esther met de Nederlandse Bachvereniging o.l.v. Richard Egarr.

Erik werkte eerder samen met het new European ensemble in Henze’s Voices.

André Post De Tenor André Post studeerde aan het conservatorium van Zwolle bij Felix Schoonenboom en later aan het Koninklijk Conservatorium te Den Haag bij Diane Forlano en Rita Dams, waarna hij zijn studie vervolgde aan het Internationaal Opera Centrum te Amsterdam o.l.v. Hans Nieuwenhuis en Winfried Maczewski. Hij volgde lessen bij Charlotte Margiono en wordt momenteel gecoached door Margreet Honig en de tenor Alejandro Ramirez te Mannheim.

André Post begon zijn nog jonge carrière met ondermeer de rol van Bajazet in Händels Tamerlano met het Utrechts Barok Consort o.l.v. Jos van Veldhoven, de rol van Vogelsang in Der Schauspieldirektor met het Nederlands Kamerorkest o.l.v. Philip Entremont tijdens de Uitmarkt in 1999(TV registratie), de rol van Male Chorus in Brittens The Rape of Lucretia o.l.v. Richard Bradshaw, Don José in Peter Brooks La Tragédie deCarmen in een regie van Pierre Audi,Rêves d’un Marco Polo van Claude Vivier in een regie van Pierre Audi en Reinbert de Leeuw tijdens het Holland Festival ,Thibault in Les vêspres Siciliennes van G.Verdi in de NPS matinee o.l.v. Paolo Olmi en de titelrol in Gounod’s Faustte Heerlen. Flaminio in L’Amore dei Tre Re van Montemezzi o.l.v. Giuliano Carella in de NPS matinee en de wereldpremière van Songs of Oblivion van Jeppe Moulijn. Onder leiding van Jurjen Hempel zong hij Charles Lindberg in Der Lindbergflug van Kurt Weill.

Ryanne Hofman begon haar klarinetstudie aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag bij Ab Vos. In 2003 begon ze daarnaast aan een basklarinetstudie en besteedde veel van haar aandacht aan dit instrument. In juni 2010 rondde ze haar masteropleiding klarinet cum laude af aan het Conservatorium van Amsterdam, waar ze inmiddels studeerde bij Hans Colbers.

Ryanne is actief in de kamermuziek, hedendaagse muziek en als freelance klarinettiste bij verschillende orkesten en ensembles, waaronder ASKO|Schönberg Ensemble, Georgian Sinfonietta / Tbilisi State Orchestra en het Residentie Orkest. Ze nam deel aan internationale masterclasses met Martin Fröst, Anthony Pay, Eric Hoeprich, Eduard Brunner en Joan-Enric Lluna. Ze was te gast bij internationale festivals in Zweden (Connect Festival) en Georgië (Tbilisi International Music Festival).

34

101105_1WhiteCrow_programmaboekje.indd 34

11/5/10 3:44:30 PM

Johannes Rostamo

De in Finland geboren cellist Johannes Rostamo is een van de meest vooraanstaande jonge musici van Scandinavië. Sinds 2008 is hij solo-cellist van het Koninklijk Stockholm Philharmonisch Orkest. Hij is een veel gevraagd kamermusicus en is regelmatig te gast bij de grotere festivals in Noord Europa. Daarnaast speelde hij in verscheidene kamermuziek formaties over de wereld, waaronder ook in London, Wigmore Hall, en Tokyo.

Johannes ontving vele prijzen, zoals bij de Trondheim Chamber Music Competition 2007 en de Turku Cello Competition 2006.

Als solist heeft hij gespeeld met verscheidene Scandinavische orkesten, zoals het Koninklijk Stockholm Philharmonisch Orkest, het Turku Philharmonisch Orkest, Pori Sinfonietta, het Helsingborg Symfonie Orkest en het Nordic Symfonie Orkest.

Johannes Rostamo studeerde in Helsinki, Stockholm en Oslo, bij Heikki Rautasalo, Torleif Thedéen en Truls Mörk.

Kirill Timofeev

De Russische cellist Kirill Timofeev werd geboren in St. Petersburg in 1978. Hij studeerde af op het Conservatorium van St. Petersburg in 2001 bij Anatoly Nikitin, een leerling van M. Rostropovich. Daarna studeerde hij aan de Hoge School voor Muziek in Stuttgart bij Professor Peter Buck. Kirill speelt sindsdien als solist en kamermusicus op concerten en festivals over de hele wereld. Zo speelde hij in Duitsland, Zwitserland, Frankrijk, Zweden, Bulgarije, Brazilië, Rusland en de VS. Kirill Timofeev is permanent lid van het Rastrelli Cello Kwartet (Stuttgart-St.Petersburg).

NiCad (Nippon, Israel, Chili, America, Deutschland) is een experimentele rockband, die is opgericht door vijf buitenlandse studenten van het Koninklijk Conservatorium te Den Haag.

Met hun wortels in de Avant-garde en met achtergronden uit vijf verschillende regio’s van de wereld, heeft Nicad een geheel eigen stijl ontwikkeld. De band combineert elementen uit de avant-garde en wereldmuziek met rock en funk. Binnen een maand na hun eerste optreden werden zij uitgenodigd te spelen op Parkpop. Daarna gingen zij op concert-tour door Nederland, Duitsland, Israël en Amerika en traden op in zalen als de Webster Hall (New York) en de Philipszaal (Den Haag). In 2010 werden zij door Crossing Borders gevraagd de Nederlandse muziek te vertegenwoordigen in SXSW Showcase Austin (Texas). NiCad bracht zijn tweede album uit in 2008. Alle vijf leden van NiCad zijn daarnaast actief in de wereld van de Avant-Garde.

Stefan Petrovic De Servische pianist Stefan Petrovic werd geboren in Belgrado. Hij begon met piano spelen op 6-jarige leeftijd. In zijn vroege tienerjaren won hij vele concoursen. Zo ontving hij eerste prijzen van het Young Pianist concours in Nis (Serbia), de internationale competitie Citta di Stressa in Italië en Petar Konjovic in Belgrado. In 1995 won hij de Jonge musicus van het jaar-prijs van het Ministerie van Cultuur van Servië én de prestigieuze Octoberprijs van de stad Belgrado. Stefan verhuisde naar Nederland in 2002 en studeerde aan het Koninklijk Conservatorium te Den Haag bij Naum Grubert. Sindsdien is hij veel te horen in Nederland als solist en als kamermusicus.

35

101105_1WhiteCrow_programmaboekje.indd 35

11/5/10 3:44:30 PM

Panagiotis Trochopoulos De Griekse pianist Panagiotis Trochopoulos studeerde af aan het Moscow Conservatorium bij Nikolai Petrov. Met een repertoire bestaande uit 15 solo-programma’s en 30 concerten voor piano en orkest heeft Trochopoulos sindsdien concertreizen gemaakt door Rusland, de VS, Duitsland, Oostenrijk, Italië, Kroatië en Roemenië.

Daarnaast won hij vele prijzen waaronder de Société d’ encouragement au Progress van de Academie van de Kunsten in Parijs.

Hij speelde op vele festivals zoals de Athens Festival, het Sofia Festival, het Musical Kremlin Festival in Moskou, het Nafplion Festival en het English Music Festival waar hij recentelik een volledig Holbrooke recital gaf. Recentelijk werd Trochopoulos uitgenodigd om in Zagreb Gershwin’s Rhapsody in Blue te spelen tijdens de inhuldiging van Kroatië als lid van de NAVO. Christopher Devine

Pianist Christopher Devine werd in 1982 te Den Haag geboren.

Hij is de zoon van een Duitse moeder en een Schotse vader. Hij begon op vijf-jarige leeftijd met pianolessen. Vanaf 1994 studeerde Christopher piano aan het Koninklijk Conservatorium te Den Haag bij Marcel Baudet en behaalde in september 2006 zijn Master of Music diploma. Thans vervolgt hij zijn studie in Wenen bij Stefan Vladar. Daarnaast volgt hij regelmatig masterclasses bij Leslie Howard, Igor Roma en Jan Wijn. Christopher concerteert regelmatig als solist en kamermusicus in Nederland en in het buitenland. Sinds 1998 geeft hij concerten in vrijwel alle belangrijke zalen in Nederland en in steden als Berlijn, Barcelona, Budapest, Chicago, Londen, New York (Carnegie Hall), Moskou, Parijs, Seoel en Tokio.

Hij soleert ook regelmatig met orkesten, zoals het Residentie Orkest, het Gelders Orkest en het Orquestra Simfònica del Vallès (Catalonië).

Componisten Benjamin Staern (1978) studeerde compositie aan de Malmö Academy of Music gedurende 1998-2005 bij Rolf Martinsson, Hans Gefors en Luca Francesconi, en maakte als student al een snelle doorbraak, met het Symfonische werk The Threat of War (1999).

Vanaf dit moment heeft Staern zich ontwikkeld tot een componist met een diep persoonlijke stijl, zowel in orkest- als kamermuziek repertoire.

Staern ontvangt regelmatig commissies. Zo is hij gevraagd symfonisch werk te schrijven voor bijvoorbeeld het Staatsorchester Rheinische Philharmonie en het Norrköping Symphony Orchest.

Staern is composer in residence van het White Crow Music Festival Leiden. Composities van Benjamin Staern worden inmiddels uitgevoerd door alle grote Zweedse orkesten en door orkesten als het MDR Symfonie Orkest, Tokyo Symphony Orchestra, Deutsche Kammerphilharmonie Bremen, Iceland Symphony Orchestra, Staatsorchester Rheinische Philharmonie, and the BBC Scottish Symphony Orchestra.

36

101105_1WhiteCrow_programmaboekje.indd 36

11/5/10 3:44:30 PM

Silvia Colasanti

studeerde af aan het conservatorium Santa Cecilia in Rome, bij Valentino Di Bella in hoofdvak piano en bij Luciano Pelosi en Gian Paolo Chiti in hoofdvak compositie. Daarna volgde zij masterclasses bij Fabio Vacchi en werd toegelaten tot het compositie atelier van Wolfgang Rihm en Pascal Dusapin in Metz. (Frankrijk).

Silvia Colasanti ontving meerdere prijzen van nationale en internationale competities in o.a.

Wenen, Lissabon en Rome. Ook schreef zij in opdracht een stuk voor het Vaticaan. Radio Rai selecteerde haar om Italië te representeren tijdens het International Rostrum of Composers. “Burning” is een stuk speciaal geschreven voor het New European Ensemble. U gaat hier naar de wereld première van het stuk luisteren.

Hawar Tawfiq werd geboren in Sulaymania, Noord Irak. Hawar begon zijn vioolstudie aan het Instituut voor de Hoge Kunsten te Sulaymania in 1991. In 1998 vluchtte hij naar Nederland en begon een jaar later zijn studie aan het Fontys Conservatorium in Tilburg, waar hij studeerde bij Annemieke Corstens en compositie lessen volgde bij Alexander Hrisanide en Willem Jeths. In juni 2006 studeerde hij af en begon aan zijn Masters met lessen bij Alexander Kerr en Roderick de Man. Hij ontving zijn Master-diploma met onderscheiding in 2008. Sinds 2009 is hij eerste violist van het Sint Petersburg Strijkkwartet. Enkele van zijn werken zijn: Byran, Cantus Fratri voor kamer ensemble en In Search of a Brave Heart voor koor en strijkkwartet (2010).

37

101105_1WhiteCrow_programmaboekje.indd 37

11/5/10 3:44:30 PM

101105_1WhiteCrow_programmaboekje.indd 38

11/5/10 3:44:30 PM

Colofon Tektsten & artistieke coÜrdinatie: Lot Lievaart Programmering: Hanna Shybayeva artistiek directeur Co-producers: Stadsgehoorzaal Leiden New European Ensemble Pergamon Recordings Stichting White Crow Music Festival Leiden: Wolfgang Keller voorzitter Claire Mulder secretaris Pauline Verzijden penningmeester Jacowies Surie communicatie Foto’s: Beatrice Jansen Logo ontwerp: Ronald Boersen Website: Satoshi Shiraishi Grafisch ontwerp: Gabriele Hultsch (Studio Copernicus) Drukwerk: Daan Karstens (Puntgaaf Drukwerk)

39

101105_1WhiteCrow_programmaboekje.indd 39

11/5/10 3:44:30 PM

101105_1WhiteCrow_programmaboekje.indd 40

11/5/10 3:44:32 PM