Papier maken van gras Nutteloos gras uit wegbermen en natuurgebieden zetten Wageningse onderzoekers om in grondstof voor papier en karton. Dat kan een impuls betekenen voor de lokale economie. ‘We sparen bomen in Scandinavië en het transport van papier naar Nederland wordt overbodig.’ TEKST RENÉ DIDDE
I
n een proefruimte van ACCRES in Lelystad, de test- en ontwikkellocatie voor duurzame energie en groene grondstoffen van WUR, ruikt het lekker grassig. Met een zwaai gooit Kimberly Wevers onderzoeker bij Wageningen Plant Research een paar flinke armen bermgras op een lopende band. Een camera die is getraind met 15 dui zend foto’s scant bliksemsnel op ongerech tigheden als blikjes of landbouwplastic. ‘We hebben ook al eens een onderbroek gevon den’, vertelt de biotechnologe. De vervuiling wordt door een opening van de band afgevoerd. Het ruige gras valt in een kooi en verhuist naar een speciaal ontwikkelde vergister, waar een douche er een cultuur van microorganismen op sprayt. ‘De bacteriën zetten de suikers om in biogas, dat we kunnen ge bruiken bij het verdere raffinage-proces van het gras’, zegt Wevers. Na een volgende serie behandelingen zoals wassen, een loogbad, drogen en versnijden
32
WAGENINGENWORLD | 2 | 2023
in een schroefpers en een – tweedehands – gehaktmolen, toont de onderzoeker het re sultaat: plukjes vezelig materiaal, schoon en ontdaan van zandkorrels. ‘Deze verkleinde vezels haken mooi in elkaar tijdens het papiermaakproces’, aldus Wevers. Nu vier jaar Wagenings onderzoek heeft laten zien dat gras een bruikbare grondstof is, gaat Papierfabriek Schut in Heelsum, de oudste papierfabriek van Nederland, vol gend jaar waarschijnlijk aan de slag met ver vaardiging van papier uit bermgras. Wevers laat visitekaartjes, felicitatiekaarten en papier voor kunstenaars zien, die bij Schut zijn gemaakt. Deze producten bestaan ook uit ander materiaal dan houtvezels. ‘Schut heeft ruime ervaring met onder meer papier waarin vezels van cacaodoppen of zelfs ver sleten spijkerbroeken zijn verwerkt.’ Dergelijk speciaal papier voor nichemark ten, maar ook verpakkingsmateriaal zoals karton, eierdozen of tomatenbakjes be horen straks tot de mogelijkheden, vertelt
Wevers. Graspapier zal voorlopig nog niet uit de laserprinter rollen. ‘De technische specificaties daarvoor zijn nog een graadje scherper.’ De markt voor kartonproducten is bovendien interessanter: we printen steeds minder, maar we bestellen des te meer pak jes via internet. GRAS MET MEERWAARDE Het onderzoek in Lelystad maakt deel uit van het Europese project GO-GRASS. Het EU-programma Horizon 2020 financierde binnen GO-GRASS vier demoprojecten met als doel in vier landen ‘op gras gebaseerde circulaire businessmodellen voor het plat teland’ te ontwikkelen. Meer dan een vijfde van Europa is grasland en misschien kan dat gras meer waarde krijgen dan louter dienen als koeienvoer, zo is de gedachte. In Denemarken zoeken onderzoekers bij voorbeeld naar methoden om eiwitten uit jong gras af te splitsen. ‘Denemarken heeft veel varkens en die eten vooral soja, omdat