Meer ruimte voor vuur Natuurbranden, van Australië tot Siberië, zijn elk jaar meer in het nieuws. Ook in Europa brandt de natuur steeds vaker. Hoe komt dat, en wat valt ertegen te doen? 'Liefst wil je het landschap open houden, en vrij van dood materiaal.’ TEKST NIENKE BEINTEMA FOTO VICKI SMITH/GETTY IMAGES
S
teeds vaker is het raak. De eucalyptusbossen van Australië, de heide van Brabant, zelfs de toendra van Siberië brandt en blakert en smeult. Steeds meer CO2 gaat daarmee de lucht in, wat het broeikas effect verergert, waardoor we nóg hetere en drogere zomers krijgen, en daardoor nog meer branden. Wat te doen? Meer investeren in brandbestrijding? Niet per se, stellen twee Wageningse experts. In plaats daarvan pleiten zij voor een heel andere aanpak, gericht op pre ventie en een ‘veerkrachtig landschap’. De ene expert is Cathelijne Stoof, natuurbrandspecialist in Wageningen en projectleider van PyroLife, een internationaal trainings programma in natuurbrandbeheer voor promovendi. De andere is Guido van der Werf, gespecialiseerd in de wisselwerking tussen natuurbranden en klimaat. Per 1 september 2023 startte hij in Wageningen als persoon lijk hoogleraar natuurbranden en koolstofcyclus. ‘Mensen zien brand altijd als iets slechts’, zegt Van der Werf, ‘terwijl vuur ook een heel nuttig onderdeel is van de
22
WAGENINGENWORLD | 2 | 2023
natuurlijke cycli op aarde. Vuur ruimt dood materiaal op, het zorgt voor snelle recycling van de voedingsstoffen. Het maakt letterlijk en figuurlijk ruimte voor nieuw leven. In vroeger tijden maakten mensen daar gebruik van door het land periodiek te laten branden, maar dan klein schalig en beheersbaar. Tegenwoordig weten mensen heel weinig van vuur. Er bestaan veel verkeerde ideeën.’ Stoof: ‘Ook doordat er een enorme bias is in de rappor tage: de evacuatie van vakantiegangers op Rhodos was dagenlang in het nieuws, de natuurbrand in Algerije met 34 doden nauwelijks. Mensen zijn vaak verrast als ze horen dat de meeste branden in Afrika plaatsvinden. En op het nieuws zie je vaak alleen de vluchtende mensen en uitgebrande files. Maar nooit het herstel, het frisse groen, de bloemenzeeën. Die negatieve framing sug gereert dat alle brand slecht is en gestopt moet worden. Voor het grotere verhaal is het juist belangrijk dat we vuur soms accepteren. Dat vraagt om een diversere blik op brand dan nu vaak getoond wordt.’ >