Wargeyska Gobollada Dhexe - Luulyo 2016

Qiimaha 3000 Sh, So

Wargeys bille ah, kana soo baxa magaalada Dusmo reeb Jimco, 01 luulyo 2016, Cadadka 040-aad, Sanadka 4-aad

MAXAA CUSUB?

HORUMARKA BULSHADA GADOON | bogga 3aad Dugsi sare oo laga dhisay degmada Baxdo Wasaaradda waxbarashada dawlad goboleedka Galmudug ayaa gudiga waxbarashada degmada Baxdo ee gobolka Galgaduud ku wareejisay Dugsi sare oo dhismihiisa la soo gabangabeeyay. Agaasimaha guud ee wasaarada waxbarashada Galmudug Mudane Axmednuur Cusmaan Cali, kormeerayaal ka tirsan wasaarada, Saraakiil ka socotay Hay’adda Mercy Corps, maamulka degmada Baxdo iyo qaybaha kala duwan ee bulshada ayaa ka qaybgalay ayaa ka qaybgalay munaasabadda wasaaraddu ku wareejisay dhismaha... | bogga 2aad.

QORAALLO KALE

Xorriyadda Xaal Ma siinaa? bogga 5aad

Dhismaha Galmudug Gu' kadib bogga 4aad

2

WARARKA

Cadadka 040-aad, Sanadka 4-aad

Jimco 01, luulyo 2016

DUGSI SARE OO LAGA DHISAY DEGMADA BAXDO Wasaaradda waxbarashada dawlad goboleedka Galmudug ayaa gudiga waxbarashada degmada Baxdo ee gobolka Galgaduud ku wareejisay Dugsi sare oo dhismihiisa la soo gabangabeeyay.

Agaasimaha guud ee wasaarada waxbarashada Galmudug Mudane Axmednuur Cusmaan Cali, kormeerayaal ka tirsan wasaarada, Saraakiil ka socotay Hay’adda Mercy Corps, maamulka degmada Baxdo iyo qaybaha kala duwan ee bulshada ayaa ka qaybgalay munaasabadda wasaaraddu ku wareejinaysay dhismaha Iskuulkan sare oo ay maalgalisay USAID.

sare ee Baxdo uu ka mid yahay mashruuc iskuulo badan looga dhisayo degmooyinka Galmudug.

Dhismaha Iskuulka sare ee magaalada Baxdo ayaa ka mid ah mashaariicda hormarineed ee sanadkan hirgalay, kaas oo wax wayn ka taraya baahiyada waxbarasho ee deegaanka.

Agaasimaha guud ee wasaaradda waxbarashada dawlad goboleedka Galmudug ayaa sheegay in dhismaha Iskuulka

Madaxweyne ku xigeenka Galmudug oo kulan la qaatay Bulshada Degmada Cadaado Madaxweyne ku xigeenka Dowlad Goboleedka Galmudug, Maxamed Xaashi Cabdi, ayaa kulan looga hadlayay hormarinta amniga iyo nabadgeliyada la qaatay qaybaha ka la duwan bulshada ku nool degmada Cadaado, ee xarunta ku meel gaarka ah ee maamulka Galmudug. Kulanka ayaa waxaa ka soo qaybgalay, qaybaha ka la duwan, ee bulshada degmada Cadaado, sida dhallinyarada, waxgaradka dhaqanka, dumarka, ganacsatada, aqoonyahannada iyo dhammaan bulshada degmadan.

Kulanka waxaa guud ahaan lagu falanqeeyay, sidii bulshada Cadaado ay uga qaybqaadan lahaayeen amniga iyo hormarint deegaanka, oo waayihii dambe sii xumaanaya, ka dib is ku dhacyo badan oo ka dhacay degmada.

Madaxweyne ku xigeenka Dowlad Goboleedka Galmudug, Maxamed Xashi Cabdi, ayaa bulshada Cadaado ku tilmaamay, bulsho aad u qiima badan, is la markaana sheegay, in ay mar kasata garab taaganyihiin dowlafdiisa, isagoo xusay, in bulshada

Cadaado aysan u ka la harin taageerada dawladda, iyaguna dhankooda ay diyaar u yihiin, sidii ay gacan muuqata uga gaysan lahaayeen hormarinta bulshada Cadaado.

Madaxweyne ku xigeenka Galmudug ayaa bulshada u sheego, in dowladdu aysan marnaba aqbalidoonin in hub sharci darro ah lagu dhexmaro magaalooyinka Galmudug, dowladduna ay hadda sharci gaar ah ka soo saari doonto, sidii looga hortagi lahaay hubka sharcidarrada ah. Dhanka kale, madaxweynaha ayaa hadlkiisa ku soo qaaday, in dhawaan Cadaado ay martigalin doonto doorashooyinka Aqalka sare iyo Xildhibaannada heer Federaal, is la markaana bulshada ay u diyaargaroobaan sidii martidaas loo soo dhaweyn lahaa, lana adkeeyo midnimada, si loo helo amni buuxa. Sidoo kale, qaar ka mid ah bulshada, oo kulanka ka hadalay, ayaa sheegay, in loo baahan yahay, in amniga xil gaar ah la is ka saaro, bulshaduna ay dowladda ku taageerto xoojinta amniga, sida uu sheegay nabaddoon Maxamuud Carab, oo ka mid ah

odayaashada dhaqanka degmada Cadaado.

“Amnigu cid gaar ah dan ugu ma jirto, haddii ammaanka la dhowri waayo, cid uusan saameeyneynna ma lahan. Bulshada waxaan ka codsaneynaa, in aan dowladda ku taageerno xoojinta ammaanka dowladdana waxaan kaga baahanahay in hubka sharci darrada ah laga mamnuuco magaalada” ayuu nabaddoonku.

Ugu danbeeyn, bulshada Cadaado iyo madaxweyne ku xigeenka, ayaa afur ku wada qaatay madaxtooyada Dowlad Goboleedka Galmudug, iyadoo la is la qaatay, in laga wada shaqeeyo, sidii ammaanka deegannada Galmudug, loo sii hormarin lahaa, loona wada is taago u diyaargarowga soo dhaweynta martiada ku soo wajahan Cadaado, oo ay hore u soo dhaweeyeen kuwo la mid, haatana ay diyaar u yihiin soo dhawyntooda mar kale.

Wargeyska Gobollada Dhexe, waa Wargeys bille ah, oo ka faallooda arrimaha gobollada dhexe, kana soo baxa magaalada Dhuusa Mareeb (Dahar Dheer). Wargeysku wuxuu xarun ku leeyahay qaaradda Yurub oo ay akhristayaasha ugu badan ku nool yihiin.

Madaxa Wargeyska: Bashiir M. Xersi (brdiraac@hotmail.com). Tifaftiraha: Maxamed Midnimo (w.g.dhexe@gmail.com). Nagala soo xariir ciwaanka: w.g.dhexe@gmail.com.

Jimco 01, luulyo 2016

WARARKA

Cadadka 040-aad, Sanadka 4-aad

Bulshada Gadoon oo is hormarinaysa

3

Dugsi sare oo laga dhisay degmada Baxdo Wasaaradda waxbarashada dawlad goboleedka Galmudug, ayaa guddiga waxbarashada degmada Baxdo, ee gobolka Galgaduud, ku wareejisay Dugsi Sare oo dhismihiisa lagu soo gabagabeeyay degmada.

Agaasimaha guud ee wasaaradda waxbarashada Galmudug mudane Axmadnuur Cismaan Cali, wafdi la socday agaasimaha, oo ka tirsan wasaaradda, saraakiil ka socotay Hay’adda Mercy Corps, maamulka degmada Baxdo iyo qaybaha ka la duwan ee bulshada, ayaa ka qaybgalay munaasabadda wasaaraddu ku wareejinaysay dhismaha Iskuulkan sare, oo ay maalgalisay USAID. Agaasimaha guud ee wasaaradda waxbarashada dawlad goboleedka Galmudug, mudane Axmadnuu, ayaa sheegay, in dhismaha Iskuulkan sare, ee Baxdo, uu ka mid yahay mashruuc iskuullo badan looga dhisayo degmooyinka uu ka kooban yahay maamulka Galmudug.

Deegaanka Gadoon, wuxuu ka mid yahay, deegaannada hoostaga magaalo madaxda gobolka Galguduud, ahna xarunta maamulka Galmudug Dusma reeb, ayaa bulshada deegaanku oo muddu ku mashquulsanaa, sidii degmada loogu heli lahaa, si hannaan lagu wada noolaado, ayaa hadda billaaben, inay horumariyaan deegaanooda.

Kulan ballaaran, oo ay isugu yimaadeen bulshada deegaanka Gadoon, ayaa waxaa looga hadlay, sidii ay bulshadu isaga kaakashan laheed horumarinta deegaanka sida waxbarasha, Caafimaadka iyo adeegyada kale ee aasaasiga ah.

Bulshada Gadoon ayaa muujiyey, in ay dhib tahay, in degmadu leedahay halka Iskuul ama goob waxbarasho, oo kali ah, haddana, aan la hayn darbi ama gidaar, ka celiya wixii gudaha u gelaya, xoolo ama dad mid ay tahay.

Mudane Axmad Maxamuud Kadiye, oo ka mid ah duddiga dugsiga waxbarashada Gadoon, ayaa sheegay, in baahi badan uu qabaan, in Iskuulka deegaanka oo shaqeynayey ku dhowaad 10sano, dib u dhis lagu sameeyo, lana ballaariyo, si loo haqabtiro baahida waxbarasho, ee ka jirta deegaanka, sidoo kalana,

dhallaanku u helaan waxbarasho iyo aqoon ku filan, una fududaysa, in ay ogaal fiican yeeshaan.

Nabaddoon Cali Salaad Faarax, ayaa dhanka kale, isna wax uu xusay, in jaaliyadda ka soo jeedda deegaanka, ee ku sugan Waqooyiga Ameeraka, ay ku soo deeqeen lacag gaareysa $(20,000) waxuuna sheegay, inay ka caawin doonto wax badan oo ah dhismaha qayb ka mid ah iskuulka.

Dhismaha Iskuulka sare ee magaalada Baxdo, ayaa ka mid ah mashaariicda hormarineed ee sanadkan hirgalay, oo tun ahaan, wax la taaban karo ka taridoona baahida waxbarasho ee ka jirta degmada Baxdo iyo deegaannada ku xeeran.

Gudoomiyaha degmada Cabdikariin Axmad Yuusuf, ayaa waxa uu sheegay, in waxa dadku ku badbaadi karaan, ay tahay waxbarashada, sidoo kalana laga tanaasulo qaadista qoriga iyo waxyaabaha xunxun, ee aan Bulshada waxtarka u lahayn, loona gudbo waxbarasho iyo horumar.

Ugu dambayn, dhawaan ayey eheed, markii nabaddoonnada, waxgaradka iyo odoyaasha dhaqanka degmada Gadoon ay shir muddo socdayku go’aamiyeen, in hannaanka nabadgalyada la is la adkeeyo, oo qofkii dambi gala la horgeeyo garsoorka, oo ah tallaabo wax badan ka qabatay nabadda, amniga iyo xasilloonida degmada.

Halkaan ku xayaysiiso ganacsigaaga, ogeysiisyadaada, codsiyadaada iyo wixii kale oo aad jeclaan laheyd. Nagala soo xariir: w.g.dhexe@gmail.com

4

Cadadka 040-aad, Sanadka 4-aad

QORAALLADA WARGEYSKA

Jimco 01, luulyo 2016

DHISMAHA GALMUDUG GU’ KADIB

Dhismaha maamulka Galmudug wuxuu ku so beegmay, xilli adag, ay maraysay xaaladda siyaasadeed ee gobollada dhexe. Hadda maxaa u qabsoomay sanadkaa uu jiray maamulka Galmudug?

Anaga oo aan ku dheerayn, waxaan si kooban uga tilmaami karnaa qodobbadan hoose, oo ka la ah; SIYAASADDA 1- waxa ay wadahadal la furtay Ururka Ahlusunna Waljamaaca, iyadoo ka qayb-gelisay dhismihii Guddiga fullinta maamulka.

2- waxaa maamullo laga sameeyay deegaannada kala ah; Cadaado, Baxdo,Caabudwaaq, Balanbal, Xeraale, Bandiiradlay, Galiinsoor, Gaalkacyo, Docol, Hobyo, Wisil, Bacadwayn iyo meelo kale oo badan, oo badi markii hore aan maamullo ka jirin.

3-Waxaa la dhisay Guddiga Shaqaalaha Rayidka ah, ee dawladda Galmudug, oo la diiwaangeliyey, tiro, tayo iyo tusmaba.

4-waxaa dib u heshiisiin loo sameeyay beelaha Galmudug, kulmintaa, oo ka dhacday magaaooyinka Cadaado , Gallinsoor , Caabudwaaq, Balanbal iyo meelo kale.

AMMAANKA 1- waxaa la qaaday dhammaan

isbaarooyinkii iyo jidgooyooyinkii yaallay deegaannada Galmudug inta hadda gacanta lagu hayo, oo dhib badan ay ku qabeen socotada iyo gaadiidleeyda.

2- waxaa hub aruurin laga sameeyay beelaha Galmudug ku bahoobay, oo beelo badan ay dawladda ku wareejiyeen tikniko, gawaarida dagaalka iyo hub fara badan.

3- waxaa dagaal la la galay Alshabaab, iyadoo guul laga gaaray, dawladduna ay gacan siiyey beelaha is ka caabbinta ku la jira Alshabaab.

4- sugidda ammaanka Galmudug, oo ciidanka galmudug gacanta ku hayso. iyadoo aaney jirin AMISON deegaannadaasi joogta, halka deegannada kale ciidammo Afrikaan ahi waardiyeeyaan madaxda, waliba si gaar ah ciidamo Itoobiyaan ah.

5- waxaa shaqaynaya saldhigyadii police-ka deegaannada Galmudug guud ahaan, oo ay joogaan boolis, dhawaan loogu deeqay baabuurtii ay ku hawlgelihaayeen.

6- waxaa la wiiqay awoodda burcadbadeedku ku leheed deegaanka Galmudug, oo tira ka dhawr jeer laga soo furtay shisheeyey ay afduub ku haystaan, dibna loogu wareejiyey dawladahoodii.

ARRIMAHA BULSHADA 1- waxaa la dhisay qaarna hadda socda ilaa 15 iskuullo hoose, dhexe iyo sare, oo laga hawlgeliyey deegaannada Galmudug.

2-Iskuullada xannaanada xoolaha, oo aan hore uga jiran, waliba iyada oo deegaanku yahay deegaan xoolaad, dadkuna xoola dhaqato ku badan yihiin.

3-Iskuulka farsamada gacanta iyo tababbarrada, oo dhallinta iyo dadka deegaanka ka gacan siinaya, in ay abuurtaan shaqooyin iyo xirfado ay gacantooda ku sameeyeen.

4- Mucallimiin 120 ah oo Galmudug mushaarkooda bixiso, waxna ka dhiga iskuullada ku yaalla deegaanka Galmudug, haddana lagu rajo weyn yahay, in la sii kordhiyo macallinmiinta, hadba marka ay sii bataan iskuulaadka dhismayaashu ku socdaan.

5- waxaa la tababaray ilaa 350 macallimiin, oo wax ka dhiga Galmudug, laga gudduunsiiyey shahaadooyin aqooneed iyo awoon kororsi, oo ku aaddan hababka wax loo baro, la dhaqanka ardada iyo jaadadaka dhallaanka loo barbaarsho.

6- waxaa dib loo soo celiyay hannaankii maamul, ee dugsiyada waxbarashada, waxaana gacanta ku haysa inta badan Galmudug.

7- in ka badan 1500 oo ruux,

oo dad waaweynah, ayaa lagu guuleystay, in la baro xirfadaha kala duwan ee lagu shaqeysto.

DHAQAALAHA 1- Waxaa markii ugu horreysay la dhisay, kastankii canshuuraha Galmudug, oo ay ku soo dhacaan dhammaan dhaqaalaha canshuuraadka loo qaado, ee laga qaado deegaanka Galmudug.

2- waxaa mushaar toos ah qaata ciidanka 3-waxaa hadda howlgalaya dekaddii Hobyo, oo dhawaan qandaraas lagu la galay shirkad Ciraaq ka dhisan, si ay u dhisto dekadda.

4-waxaa dhisme ka socdaa waddooyinka ka la duwan ee Galmudug, sidan kan is ku xiraya; Gaalkacyo iyo Hobyo. Cadaado iyo Hobyo.

5-Waxaa la curiyay canshuurtii birriga.

Waxyaabaha la qabtay, ma yara, haddana, wali waxaa jira dhaliillo badan, oo loo jeedinayo maamulka, oo dhinacyo badan leh. Waxay noqotaba, hadda sanad dhammeeyee, aan bal sugno qorshaha sanadka billaabanaya loo degin doono iyo waxa ka qabsooma.

Halkaan ku xayaysiiso ganacsigaaga, ogeysiisyadaada, codsiyadaada iyo wixii kale oo aad jeclaan laheyd. Nagala soo xariir: w.g.dhexe@gmail.com

Jimco 01, luulyo 2016

QORAALLADA WARGEYSKA

Cadadka 040-aad, Sanadka 4-aad

5

DARUL-CULUUM PRINTING CENTER (DPC)

Waxey ku taallaa KM4, inta u dhaxeysa Hotel Sahafi International iyo Isgoyska Zobe, gaar ahaan Ex-Wasaaradii Beeraha.

Kala xariir: Tel: 0615570589/0615174039 | Email: xog-doon@hotmail.com

XORRIYADDA XAAL MA SIINAA? W/Q: :Cabdulqaadir Cali Axmed | abdulkadiralieco@gmail.com Dalalka Afrika, inta badan waxay ku soo hoosnoolaayeen guumeystayaasha reer Yurub, xilligii uu guumeystuhu haystay waddammada Afrika. Waxaa ka dhacay dhibaatooyin iyo tacaddiyo ballaaran, oo loo geystay dadka Afrikaan ka ah, iyaga oo dhibkaas ka gadoodsan ayay dadyowga qaaraddu naf iyo maalba u horeen, in ay xorriyad helaan.

Sanadkii 1960kii, ayaa lagu tilmaamaa, sanadkii xorriyadda Afrika; waa sanadkii inta badan ay madaxbannaanida heleen dalalka qaaraddu.

Soomaaliya waxay dhankeeda ka dhadhamisay qaraarka guumeysataha, waxaana ka la qeybsaday waddammo reer Yurub ah, gaar ahaan Talyaani, Faransiis iyo Ingiriis. Halgan ay hormuud u ahaayeen culimada, dhallinyarada, haweenka iyo dhammaan qeybah bulshada, ayaa suurtageliyay, in reer Yurub ay ka xamaama aruursadaan Soomaaliya. Halgankaas xorriyad doonka ah, oo soo maray heerar ka la duwan, ugu danbeystii waxaa

hantay ururkii SYL (Somali Youth League), oo sabab u noqday, in 1960 kii Soomaaliya ay noqoto Jumhuuriyad madaxbannaan.

Aad ayaan xushmad iyo amaalba ugu haynaa dhammaan dadkii Soomaaliyeed, ee ka qaybqaatay halgankii madaxbannanida loogu raadinayay dalk, dadkaas soo halgamay oo ugu danbeyntii noo suurtageliyay, in aan noqonno dal iyo dad leh: dhul iyo calan XOR ah, si gaar ah, waxaan amaal ugu haynaa, uguna duceynaa had iyo jeer, dhallinyaradii aas aastay ururkii SYL, ururkaas oo markii hore magaciisu ahaa SYC. Da’yartaasi taariikhda Soomaaliya baal dahab ayay ka gashay, waxayn ahaayeen 13 dhallinyaro ah, magacyadoodana waxaa la ii baray sidan: Cabdulqaadir Sakhaawadiin Shiikh Aweys.

Yaasiin Xaaji Cusmaan.

Daahir Xaaji Cusmaan.

Seyiddiin Xersi Nuur.

Maxamad Cusmaan Baarbe.

Xaaji Maxamad Xuseen.

Khaliif Huudow Macallin.

Maxamad Faarax Hilowle.

Maxamad Cabdalla Xayeesi.

Cusmaan Geeddi Raage.

Maxamad Cali Nuur.

Cali Xuseen Cali.

Dheere Xaaji dheere.

Soomaaliya markii ay burburtay oo dowladdii dhexe meesha ka baxday, qarannimadii waddanku god ayay ku dhacaday, ilaa haddana waddadii aan ku heli lahayn dowladnimo noo qalanta ma hayno!

Hargeysa oo ah magaaladii ugu horreysay, ee laga taago calan Soomaaliyeed oo xor ah, hadda laga ma xusayo 26 ka Juun iyo 1da Luuliyo, maamulka Hargeysa wuxuu sheegay, in uu yahay dal ka madaxbannaan Soomaaliya inteeda kale, arrintaasi weli waa qabyo; ka la go’na la is la ma garan, israacna lagu ma heshiin.

Qabyo qaybsan.

Dhanka Puntland weli ma go’in, ha yeeshee, waxay mar walba ku hanjabaan, in ay ka fiirsan doonaan, ka sii mid ahaanshaha

dowladda Soomaaliya! Maamullada kale ee hadda sameysmay ama dhismi doona, iyagu xitaa waxay marar badan ku gooddiyaan, in ay dowladda dhexe xiriirka u jarayaan! Dowladda Soomaaliya waxay ku soo aruurtay Xamar, baarlamaankii shaqadiisu waxay u badatay: mooshin, xukuumad ridis iyo is qabad dhexdooda ah.

Aan iswaydiinnee: dadkii halgamay wixii ay nugu soo simeen xaggeen geynnay? Soomaaliya maanta iyo 1960 kii, teebay wanaagsan tahay? Ma u egnahay dal xor ah? Haddii aynaan xor ahayn, ma cid kale ayaa na haysata, mise, innaga ayaa is haysanna?

Ugu danbeyntii, waa iga su’aale: Maanta 56 sano ka dib, xorriyaddii ay dad badani u dhinteen, u dhaawacmeen, u naafoobeen, in kale oo badanina u agoontoobeen, ma xusnaa, mise, waa xaalmarinaa?

Halkaan ku xayaysiiso ganacsigaaga, ogeysiisyadaada, codsiyadaada iyo wixii kale oo aad jeclaan laheyd. Nagala soo xariir: w.g.dhexe@gmail.com

WAX BADAN AKHRI; WAX BADAN OGOW!

Nagala soco: www.facebook.com/w.g.dhexe ama ciwaankeenna Twitter-ka @GobolladaDhexe