Cartoon: Tom Janssen
Beslommeringen In het surrealistische en onbarmhartige 2020 dwaalden mijn gedachten niet zelden af naar de Guldensporenslag van 11 juli 1302. Voor wie het allemaal niets zegt: op die datum zegevierden Vlaamse troepen - grotendeels bestaande uit ambachtslieden - over een onverslaanbaar geacht Frans ridderleger. Lange tijd was deze veldslag (die uiteindelijk een pyrrusoverwinning bleek) een voetnoot in de geschiedenis. Totdat de Belgische schrijver Hendrik Conscience ruim 500 jaar later met het thema aan de loop ging in zijn Leeuw van Vlaanderen en het Guldensporenslag-thema een belangrijke rol kreeg in het nationaal bewustzijn van Vlamingen. Feiten, halve feiten, fantasie en mythevorming over de slag lopen sedertdien door elkaar. Een grabbelton waaruit iedereen de bouwstenen naar gelang het uitkomt tot
een eigen verhaal kan boetseren. Voor de Vlaams-nationalisten is de Guldensporenslag hét symbool geworden van de strijd tussen Vlamingen en Franstaligen. Zo heeft het thema een donker randje gekregen. Ook in de debatstorm die het afgelopen jaar bijna tot orkaankracht aanzwol, wordt geschiedenis vaak als een verraderlijk(e) Barbapapa en Trojaans Paard uitgespeeld. Het slagveld van meningen en meninkjes ligt inmiddels bezaaid met overdrijving, onvolledige informatie, verdraaide geschiedkundige feiten en de als troefkaarten gebruikte valse historische vergelijkingen. In deze langzaam door kijkcijfers en clicks geregeerde wereld scoor je immers alleen maar met stevige uitspraken. En wat erger is: alles om de tegenstander te beschadigen. Volstrekt betekenisloos wordt gerefereerd aan de Tweede
VWS’ers Linda Hilhorst - Miedema en Vincent Theunissen schrijven om en om over hun beslommeringen bij het ministerie
Wereldoorlog. En voor een mediëvist nog hilarischer is de verwijzing naar allerlei satanische bloedrituelen en geheime genootschappen. Ik hoop voor 2021 op een fatsoenlijkere en daardoor ook meer historisch verantwoorde dialoog. En als we dan toch iets van die Guldensporenslag mogen leren voor deze crisis: de Vlamingen konden in 1302 alleen zegevieren door samenwerking en saamhorigheid! 19