Nieuwsbrief september 2017

In de Marge, september 2017

Een woord van de redactie Het is september. De vakanties zijn weer voorbij; het nieuwe seizoen is weer begonnen. Daar past ook een nieuwe editie van ‘In de marge’ bij; de nieuwsbrief waarmee wij u informeren over het reilen en zeilen binnen onze vereniging.

In dit nummer blikken we enkele malen terug op bijeenkomsten die de afgelopen periode plaatsvonden. Zoals het reisje naar de sjoel van Elburg, of de lezing van Frank Bosman over ‘God die wel van een geintje houdt’.

Ook vertellen wij u over de symboliek van de vlinder en waarom onze vereniging dit dartele diertje als logo heeft gekozen. Wist u dat zelfs de Azteken de vlinder al als symbool gebruikten?!

In dit nummer starten we ook met een serie interviews met onze leden. Daarmee laten we zien dat we geïnteresseerd zijn in úw verhaal.

Verder neemt onze PR en Communicatiemedewerker Alex de Jong u mee naar het bijwonen van zijn eerste kerkdienst van ons genootschap en trakteert hij u op een column waarin het verhaal van Job centraal staat. Vrij(zinnig) en openhartig.

Een nieuw seizoen, een nieuw begin. Dat past wonderwel bij het thema van het aankomende jaar: Leven. Met, daarmee onlosmakelijk verbonden, de dood, zoals voorganger Anneke van der Velde ondervond.

En zo is de cirkel weer rond. Niet omdat we dit praatje treurig willen afsluiten. Tenslotte is de dood onafwendbaar, maar draait alles erom hoe we ons leven leven. L’chaim! (AdJ)

IN DIT NUMMER: Verslag van bezoek aan de Sjoel…………..pag. 2 Een woord van onze voorganger…………..pag. 3 God houdt wel van een geintje…………...pag. 5 “Kom erbij”…………………pag. 8 Ken je mij?

Wie ken je dan?.................... pag. 9 Column van Alex………..pag. 11 Praat over uw uitvaart………………. pag. 13 Waarom is de vlinder ons symbool? ….pag. 15 Lid aan het woord Gé van Keulen…………. pag. 17 Mijn eerste kerkdienst………… pag. 20 Het belang van communicatie…… pag. 22 Woordkeuze en colofon….. pag. 24

1

In de Marge, september 2017

Bijbelschoolreisje zaterdag 24 juni 2017

Bezoek aan de Elburger Sjoel We zijn nu ongeveer op de helft van de bijbelmarathon van kaft tot kaft. Dat betekent dat we midden in de psalmen zijn beland. Zo aan het eind van het eerste cursusjaar (van de twee jaar) werd voorgesteld op een wat andere manier stil te staan bij de afronding ervan.

Het werd een bezoek aan de Sjoel van Elburg.

Met veertien personen kregen we een rondleiding door Elburg van een Joodse dame uit Amersfoort. Het was druk in het "vestingdorp". Wij werden gereinigd met enkele druppels regen. Bijzonder was dat de Synagoge van Elburg alle onderdelen bezat die een Joods leven compleet kan maken.

Denk aan reinigingsbaden voor mannen en vrouwen, gebedsruimtes voor mannen en vrouwen.

Varkens Er werden persoonlijke verhalen van Joodse Elburgers verteld. De Joodse gemeenschap is gevormd door Asjkenazische Joden (uit Oost-Europa); over het algemeen arme mensen. Er ontstond een bloeiende gemeenschap. De Elburgers waren heel ontvankelijk; er werden geen beperkingen

opgelegd in de uitoefening van beroepen.

Na de oorlog is de Joodse gemeenschap opgeheven.

Het meest wonderlijke verhaal was dat van Joop Cohen. Hij moest gaan werken voor de oorlog en stapte uit de bus en ging terug naar Elburg; daar dook hij onder.

Vanaf dat adres zag hij hoe zijn winkel werd geplunderd. Hij werd vóór zijn dood begraven (hij werd op straat herkend, tijdens de oorlog) om niet verraden te worden. Na de oorlog werd hij varkenshandelaar. Men verbaasde zich daarover. Zijn antwoord was: "Zolang je ze niet eet is er niets aan de hand."

In de Sjoel was een tijdelijke expositie van Marlène Sanders met quilts van Thema's uit de Thora. Indrukwekkende stukken met dito prijzen.

De afsluiting was bij de Chinees Hao Hua in Elburg. We dronken een glas op het terras.

Er werd bestek uitgedeeld, terwijl wij nadrukkelijk vooraf hadden afgesproken niet te blijven eten. Het bestek werd weer weggehaald. We aten wat hapjes met de vingers. Dit was een geslaagde middag.

We bereiden ons voor op het volgende uitstapje, een reis naar Israël, als we de laatste pagina van de Bijbel hebben gelezen.

Victor Michielsen (Foto’s: Tripadvisor)

2

In de Marge, september 2017

Geloof in liefde doorgeven Door Anneke van der Velde Als ik dit schrijf is mijn moeder een week geleden overleden. Ze is 87 jaar geworden. Ze heeft het leven volop geleefd: in verdriet en vreugde, worsteling en dankbaarheid. Haar grootste wens was om vredig in te slapen, in aanwezigheid van haar kinderen en kleinkinderen. En dat is haar gegund geweest.

De laatste dagen ben ik natuurlijk veel met haar bezig geweest. Samen met mijn broer heb ik de afscheidsbijeenkomst vormgegeven, en hebben we geprobeerd mijn moeder zo goed mogelijk te gedenken.

Daarbij kwam ook aan de orde hoe ze ons het geloof heeft doorgegeven.

Het belangrijkste inzicht was, dat liefde voor haar belangrijker was dan geloof. Bij het doorgeven van haar geloof was liefde de leidraad.

'De duivel in haar' Mijn moeder is in een synodaal gereformeerd gezin opgegroeid, in de eerste helft van de vorige eeuw. Ze heeft het geloof in een beperkende en

beangstigende vorm opgelegd gekregen. Vaak vertelde ze dat ze als kind in haar bedje lag, en dat ze zich voorstelde hoe het zou zijn om eeuwig in de hel te branden. Daar kon ze op latere leeftijd nog de angst bij voelen die ze als kind voelde. Ze vertelde ook vaak over de beperkingen die het geloof in het dagelijks leven met zich meebracht: niet dansen, niet uitgaan, niet kaarten, niet zwemmen op zondag.

En dat – als ze ondeugend was – ze te horen kreeg dat ‘de duivel in haar was gevaren’...

In vertrouwen sterven Wat ik heel mooi en sterk vind van mijn moeder, is

dat ze die beperkingen en angsten heeft kunnen loslaten in het leven, maar de kern van haar geloof niet. Aan het eind van haar leven kon ze in alle geloofstwijfels van haar kinderen en kleinkinderen meegaan. Eindeloos hebben we gepraat over het geloof en of het allemaal wel waar was. Over de tegenstrijdigheden in de Bijbel, over al het geweld dat erin lijkt te worden gepropageerd, over de lichamelijke opstanding van Jezus, over de schepping en de ‘big bang’. Maar altijd weer sloot ze die gesprekken af met: ‘en toch stel ik mijn vertrouwen in de grote 3

In de Marge, september 2017 Schepper, die ook wel voor mij zal zorgen’.

Geloof dat zich heeft ontwikkeld van angst en beperking naar ruimte, onzekerheid en een oervast vertrouwen. En zo is ze ook gestorven. ‘Ik ben niet bang', zei ze meer dan eens die dagen. Een mens die in angst is opgevoed en in vertrouwen kon sterven.

'Liefde zal nooit vergaan' Zo heeft ze ook aan ons, haar kinderen, het geloof doorgegeven. Wel de rijkdom ervan, maar niet de beperking en het neerdrukkende. Wel de ruimte en de liefde, niet het benauwde en het beknellende. Dat kon ze, doordat ze 1 Korintiërs 13

als leidraad voor haar leven nam. Dat hebben we ook gelezen bij haar graf.

‘De liefde zal nooit vergaan. Profetieën zullen verdwijnen, klanktaal zal verstommen, kennis verloren gaan - want ons kennen schiet tekort en ons profeteren is beperkt.

Wanneer het volmaakte komt zal wat beperkt is verdwijnen. Toen ik nog een kind was sprak ik als een kind, dacht ik als een kind, redeneerde ik als een kind. Nu ik volwassen ben heb ik al het kinderlijke achter me gelaten. Nu kijken we nog in een wazige spiegel, maar straks staan we oog in oog. Nu is mijn kennen nog beperkt, maar straks

zal ik volledig kennen, zoals ik zelf gekend ben.

Ons resten geloof, hoop en liefde, deze drie, maar de grootste daarvan is de liefde.’

Leidraad Liefde boven geloof. Wat zou het mooi zijn als dat de leidraad zou zijn in onze wereld. In het groot, maar ook in het klein. Dat is ook iets wat de vrijzinnigheid met name te brengen heeft en voor te leven. Eerst de acceptatie in liefde van de ander.

Vóór alle verschillen, discussies, en ergernissen over geloof uit.

Uiteindelijk staan we als mensen met z’n allen in een wazige spiegel te kijken...

Geloof Geloof niet zomaar iets wat je hebt gehoord.

Geloof niet in tradities alleen omdat ze vele generaties doorgegeven zijn.

Geloof niet iets alleen op basis van het feit dat er veel over gepraat wordt.

Geloof niet iets omdat het zo staat opgeschreven in geschriften die afkomstig zijn van oude wijzen.

Geloof niet in vermoedens.

Geloof niet iets omdat een autoriteit, een docent of iemand die ouder is het zegt.

Geloof alleen iets nadat je het voor jezelf hebt uitgetest en op die manier hebt ontdekt, dat het zowel voor jou blijkt te werken alsook dat het ten goede komt aan alles en iedereen.

Accepteer het dan en leef er dan ook naar.

Een uitspraak van 2.500 jaar geleden van de Boeddha.(JB)

4

In de Marge, september 2017 Terugblik: Humor en Religie, donderdag 1 juni 2017

God houdt wel van een geintje (alleen de gelovige vaak niet)!

Humor en religie vormen een explosief mengsel. Dat bewees meer dan eens de aanslag op de redactie van het satirische blad Charlie Hebdo in Parijs op 7 januari 2015. 'Hoewel moslims wellicht eerder reageren op als kwetsend ervaren uitlatingen, zijn er ook veel christenen die grapjes over God, Jezus, Maria en de kerk niet kunnen waarderen. Ze voelen zich belachelijk gemaakt door de seculiere meerderheid in ons land. Maar is het religieus wantrouwen tegen humor over religie wel terecht?' zo vraagt cultuurtheoloog Frank G. Bosman zich af.

Hij ondernam donderdagavond 1 juni een humorvolle reis door de Bijbel en de christelijke traditie en introduceerde zijn pas verschenen boek met de titel ‘God houdt wel van een geintje’.

Frank Bosman, is naar eigen zeggen een graag geziene gast bij landelijke radio- en televisieprogramma’s en in landelijke dagbladen en magazines. In 2011 werd hij uitgeroepen tot de “Meest Spraakmakende Theoloog” van Nederland, een titel die hij volgens menigeen nog altijd waarmaakt. De geïnteresseerden die deze donderdag naar zijn lezing kwamen, ontdekten dat hij ook de auteur is van de 'spraakmakende' titel 'God houdt van seks'.

Jezus op water 'Door allerlei affaires (denk aan de Deense Mohammed cartoons, de moord op Theo van Gogh, en de aanslag op de redactie van Charlie Hebdo) staat godslastering weer hoog op de politieke agenda', vertelt Bosman. 'Maar wat zegt de Bijbel over humor?

Lachte Jezus zelf wel of niet?' Bosman liet de lezer kennismaken met de wetenschap hierachter en met

lachende theologen en filosofen. Ook hield hij een pleidooi voor meer humor in de kerk, 'want goede humor versplintert de gesneden beelden in ons hoofd'.

Bosman wilde met zijn lezing vooral twee dingen duidelijk maken. 'Je hebt humor nodig om een goede gelovige te zijn,' zo stelde hij, en: 'We hebben allemaal een beeld van God in ons hoofd. Humor versplintert dit beeld en houdt de 'groot-inquisiteur' die in 5

In de Marge, september 2017 een iedere gelovige zit, in toom.' Volgens Bosman is er niks mis mee dat we moeten (glim)lachen om een gewraakt filmpje van Red Bull, waar Jezus op de hak genomen wordt.

Hij laat het zien vanaf YouTube. We zien de zoon Gods een dobberend bootje met apostelen uitstappen en over het water lopen, waarbij natuurlijk de suggestie wordt gewekt dat Jezus op water kan lopen omdat de eerder gedronken Red Bull hem vleugels heeft gegeven. De fabrikant van energiedrankjes neemt niet alleen de religie op de hak, maar ook zichzelf, wanneer ze de geanimeerde Jezus – als zijn apostelen het mirakel van op water lopen aanschouwen – laten zeggen: 'Je moet gewoon weten waar de stenen liggen.'

Het filmpje werd in 2011 geboycot en kwam nergens als reclamefilmpje meer op de buis. 'Het is sindsdien het meest bekeken reclamefilmpje van Red Bull. De boycot werkte dus duidelijk averechts.' Vier jaar daarvoor had Red Bull zich ook al niet bijster populair gemaakt onder gelovigen, door een kerststal met vier wijzen te introduceren. In dit filmpje stelden ze dat engelen ook Red Bull dronken om te kunnen vliegen.

Er werd schande van gesproken!

Zeikstralen Bosman schakelt door, naar een reclamefilmpje waarin brood en wijn in een kerk werden vervangen door Doritos en Pepsi Max. Het werd door de 'moraalridders' ook niet gewaardeerd. 'We hebben nog veel te leren als het erom gaat ons niet zo beledigd te voelen,' aldus Bosman. 'Kom op, durf erom te lachen!

Laat de wereld zien dat we meer zijn dan die pepermunt kauwende zeikstralen waar de buitenwereld ons, Christenen, voor verslijt. We zijn

toch zoveel meer dan dat?

We kunnen toch ook lachen?'

White cowboy Dat neemt niet weg dat de filmpjes die de revue passeerden vermakelijk waren en de aanwezigen ook deed lachen. Met veel plezier aanschouwde Bosman, wellicht al wel voor de honderdste keer, het filmpje van 'The white cowboy', een mysterieuze redder in nood die het westernstadje Bullet Hole City redt van de religieuze terreur die het stadje in zijn greep heeft. Vanaf de kansel wordt hel en verdoemenis gepredikt en gaan de mensen depressief door het leven. Totdat de witte cowboy de mensen andere liedboeken geeft en er ineens vooral over de schoonheid en de liefde van God wordt gezongen. Met een brede glimlach verkondigde Bosman, die vooral zelf wel van een lolletje houdt: 'Godzijdank bestaan er geen kerken meer na het einde der tijden.' Het was zijn manier om de aanwezigen te laten inzien dat de humor ook relativeert; je weer even met beide benen op de grond zet en je doet beseffen dat je alles niet zo streng moet nemen omdat 6

In de Marge, september 2017 je anders niet geniet van de tijd die ons hier op aarde is gegeven. Om deze stelling nog eens extra kracht bij te zetten, citeerde hij de Bijbel: 'Gelukkig is hij wie nu huilt, want je zult lachen'. 'Maar waarom zouden we daarmee wachten?' Volgens hem is de eerste priester die ons vertelt dat uiteindelijk 'alles goed zal komen' onze moeder. 'Tenslotte zegt zij al, terwijl wij bij haar uithuilen: 'Stil maar, alles komt goed'. Net als die priester, die later aangeeft: 'wat er in je leven ook voor narigheid gebeurt, aan het einde komt het allemaal goed. Maar dat is natuurlijk gelul,' zo zei hij onomwonden en met gevoel voor drama. 'Aan het einde ga je dood en spijkeren ze zes plankjes om je heen en dat is het dan. Toch?'

Onheilspellend De zaal was stil. Ieder alleen met zijn eigen gedachten.

Pas later realiseerde ik dat Bosman zijn stelling voor mij niet heel erg sterk had onderbouwd. Zo had hij eerder ook nog wat uitspraken van filosofen en andere 'grote denkers' gepresenteerd en enkele verhalen van na-Bijbelse schrijvers kort voorbij laten komen, maar al die voorbeelden overtuigden ondergetekende niet echt van de stelling dat 'god wel van een geintje houdt'. Wel dat andere schrijvers, voor Bosman, er wel van hielden om met humor het geloof te benaderen of

op de hak te nemen. Want daar is, dat ben ik met Bosman eens, niets mis mee. Maar of God wel echt van een geintje houdt? Daar leverde hij het bewijs niet voor. Sterker nog: de paar Bijbelcitaten waarin God 'lachend' werd voorgesteld, ging het vaak om een uiterst sinister lachje en verging het diegene waar God om had 'gelachen' niet al te best. Kortom: als God al van humor houdt, dan is het van humor met een behoorlijk sinister en onheilspellend randje. Dat belooft nog wat voor als onze tijd is gekomen...

Alex de Jong

7

In de Marge, september 2017

'Kom erbij' tegen eenzaamheid Tijdens de landelijke 'Week tegen Eenzaamheid' wordt van donderdag 21 september tot en met zondag 1 oktober 2017 ook het zogenoemde “Kom erbij” georganiseerd. In de Stadskazerne in Kampen wordt het festival op luisterrijke wijze geopend. Wilt u zelf graag uw sociale netwerk uitbreiden? Kom dan beslist langs. Kent u anderen die naar buiten zouden moeten komen en meer contacten zouden moeten leggen? Attendeer hen op 'Kom erbij'; of beter nog: kom samen langs en ontdek wat de verschillende organisaties u te bieden hebben!

Mensen met een klein sociaal netwerk kunnen tijdens “Kom erbij” in 2017 andere mensen ontmoeten en deelnemen aan activiteiten bij een grote verscheidenheid aan organisaties en burgers.

Stadskazerne De Verrekijkers zijn donderdag 21 september, samen met diverse maatschappelijke organisaties, van 14.00 tot 17.00 uur met een informatiestand in de Stadskazerne in Kampen te vinden, waar de aftrap voor het festival plaatsvindt. ‘De Verrekijkers’ is de naam voor het samenwerkingsverband tussen de Evangelisch Lutherse Gemeente (Kampen) en de Vereniging van Vrijzinnigen Kampen-Noordoostpolder.

Jannes Bosker is er namens de Vereniging van Vrijzinnigen KampenNooroostpolder, Cathien Steen namens de Evangelisch Lutherse Gemeente in Kampen. Ook staan de deuren van de beide kerkgebouwen deze week open voor iedereen.

Kennismaken Met aandacht voor de “drie V's” van Verbreding, Verdieping en Verduurzaming voor de sociale contacten, willen ook De Verrekijkers meewerken om contacten te leggen en mensen de gelegenheid te geven hun gezamenlijke interesses uit te diepen. Verbreding vindt plaats met activiteiten waardoor mensen de kans krijgen hun sociale netwerk uit te breiden; Verdieping komt tot uiting met activiteiten waar mensen op ongedwongen wijze de kans krijgen een ander beter te leren kennen; en Verduurzaming vindt plaats met diverse activiteiten waardoor mensen aansluitend ook perspectief hebben op vervolgontmoetingen en meer duurzaam contact met elkaar.

Lutheranen en Vrijzinnigen gaan tijdens deze week hand in hand. Hun beider kerkgebouwen zijn open. Kom langs en maak kennis! Kijk voor meer informatie op www.samentegeneenzaamheid.nl of www.vrijzinnigkampen.nl.

8

In de Marge, september 2017

Ken je mij? Wie ken je dan?

Tijdens de vakantie gun je jezelf even weer de tijd om tot rust te komen en dat te lezen wat je altijd al had willen doen, maar waar je steeds niet toe kwam. Ik heb dit jaar het boekje ‘Jij die mij ik maakt’ van Huub Oosterhuis opgepakt en gelezen. Een boek in het kader van de maand van de spiritualiteit van een aantal jaren geleden. Een vlot lezend interessant boek met veel momenten van overdenking.

Een klein gedeelte wil ik u niet onthouden omdat het wellicht iets is waar we allen vandaag de dag mee bezig zijn. Wat mij zeker trof was dat zowel vader Huub als zijn dochter Trijntje Oosterhuis met hetzelfde, maar op een andere wijze, bezig zijn. Citaat: Uit een brief van een 87-jarige dame. ‘Je kent jezelf niet, je bent zo veel, zo veel verschillende eigenschappen en personages. Ieder ik is een wij. Het is moeilijk om van jezelf te houden.

Probeer van een afstand naar jezelf te kijken, jezelf als een vreemde te zien.

Misschien kan alleen een ander die van je houdt, je zover brengen dat je van jezelf gaat houden.’

Onthullen Verder citaat uit het boek: “Je kent jezelf niet, je bent zoveel. Het verlangen gekend te worden, gehoor te vinden, lijkt sinds een jaar of tien, twintig onstuitbaar.

We beleven de jaren van contactadvertenties, praatgroepen, praatprogramma’s, interviews, sms’jes, in een overvloed en met een intensiteit die een mensenleeftijd geleden niet denkbaar was. We willen vertellen, onthullen, bekennen, ondervraagd worden, ernstig genomen – en herkend.”

“We zijn allen elkaars ongelijke gelijken, dat willen we bevestigd zien en horen.

Maar we zijn ook volstrekt uniek en anders, en hebben iets heel anders te zeggen dan alle anderen. En omdat dat ook zo is, kon in de wildernis van deze eeuw het interview als een nieuw literair genre, als een nieuwe theatervorm, en bijna als een nieuwe sport tot bloei komen.”

Interview “Het interview als oefening in inleving, als instrument van zelfonthulling, als vorm van openbaring; gedreven door de hartstocht om onder ander alle ijdele, cynische of naïeve wendingen en woordspelingen het laatste ja en nee op 9

In de Marge, september 2017 te delven; om het gezicht achter het masker vandaan te halen; om zoveel mogelijk te begrijpen, misschien ook wel in de hoop dat veel begrijpen enige verzoening mogelijk maakt, verzoening van mensen met elkaar, met een onzekere toekomst, met een niet meer te omvatten wereld in een steeds onbegrijpelijker heelal. En verzoening met jezelf, met je vele gezichten, vele zielen, vele liefdes,” aldus Huub Oosterhuis.

Waarop zijn dochter Trijntje Oosterhuis met het lied reageert: Ref: Ken je mij? Wie ken je dan?

Weet jij mij beter dan ik?

Ken je mij? Wie ben ik dan?

Weet jij mij beter dan ik?

Ogen die door de zon heen kijken Zoekend naar de plek waar ik woon Ben jij beeldspraak voor iemand die aardig is, of onmetelijk ver, die niet staat en niet valt en niet voelt als ik, niet koud en hooghartig Ref Hier is de plek waar ik woon Een stoel op het water, Een raam waarlangs het opklarend weer Of het vallende duister voorbij vaart Heb je geroepen? Hier ben ik Ref Ik zou een woord willen spreken Dat waar en van mij is Dat draagt wie ik ben,

dat het houdt, Ik zou een woord willen spreken Dat rechtop staat als mens die mij aankijkt en zegt Ik ben jouw zuiverste zelf, Vrees niet, versta mij, ik ben, ik ben Ref Ben jij de enige voor wiens ogen Niet is verborgen van mijn naaktheid Kan jij het hebben, Als niemand anders, Dat ik geen licht geef, niet warm ben, Dat ik niet mooi ben, niet veel Dat geen bron ontspringt in mijn diepte Dat ik alleen dit gezicht heb, geen ander.

Ben ik door jou, zonder schaamte, gezien, genomen, door niemand minder?

Zou dat niet veel teveel waar zijn?

Zou dat niet veel teveel waar zijn?

Ref Wil je ook de muziek erbij horen ga dan naar de link: https://www.youtube.com/watch?v=UfE8 P50o0e4 Binnenkort zult u weer kennis kunnen nemen van ons nieuwe activiteitenprogramma 2017-18 in het kader van ‘De Verrekijkers’.

Bovenstaande is daar helemaal op van toepassing. Ook bij die activiteiten zijn wij vooral geïnteresseerd in uw verhaal, het interview met u; willen wij u leren kennen (JB).

10

In de Marge, september 2017

Column (1)

Een dominee ‘zo arm als Job’ Al mijn klasgenoten van de lagere school gingen, dus ik ging mee. Naar de Christelijke Scholengemeenschap Het Lauwerscollege in Buitenpost. Vijf kilometer fietsen van mijn Friese dorpje Kollum. Mijn vader vond het maar niks.

Ik vond de Bijbel een spannend boek.

Vol avonturen, moord en doodslag. De discussie kwam bij Job. Natuurlijk ken je het verhaal, dus zal ik volstaan met een korte beschrijving van hetgeen de docent ons in Atheneum 3 (ik was toen 14 jaar) voorschotelde: ‘Satan daagde God uit. Hij sprak Hem aan over de godvruchtige Job. Hoe deze man, rijk en gezegend met veel vrouwen en kinderen, God eerde, omdat Hij Job alles had gegeven.

‘Maar neem hem alles af en Job zal je verloochenen’, zei de duivel. Dus ging God een weddenschap aan. Hij zou bewijzen dat Job onvoorwaardelijk van Hem hield. Jobs landerijen droogden op en niet alleen stierf zijn vee, maar ook stierven al zijn vrouwen en kinderen. Job bleef moederziel alleen - arm en berooid

- achter. ‘Nu zal hij zijn God verloochenen,’ zei Satan, maar dat deed Job niet.

Hij bleef in God geloven, dankte hem iedere dag en bad veel.’ De docent besloot zijn relaas met de woorden dat God Job beloonde met nog meer rijkdom, vee, vrouwen en kinderen dan voorheen.

De klas bleef stil. Alex de Jong stak trillend zijn hand op. Het stormde in mijn hoofd. ‘Meneer, het spijt me dat ik het moet zeggen, maar ik kom eigenlijk maar tot één conclusie.’

Je zag hem verwachtingsvol kijken. Eerder had hij me al eens gekscherend, toen ik weer een tien had gehaald voor een SO, gezegd dat ik dominee moest worden. Ik kwam weliswaar uit een ‘ongelovig nest’, maar ik had al veel bijgeleerd, vond hij.

‘Vergeef me mijn formulering, maar… uw God is een beul.’

Even was hij met stomheid geslagen. Ik ook. Het hoge woord was eruit. De zenuwen in mijn lijf nog steeds niet geluwd. ‘Hoe kan dit verhaal een voorbeeld van Gods goedheid zijn?

Waarom vermoordde Hij Jobs vrouwen en kinderen? Als je dat doet, puur om je 11

In de Marge, september 2017 gelijk te halen, dan ben je in mijn ogen een beul!’

Er schitterde boosheid in zijn ogen. ‘God heeft de vrouwen en kinderen tot zich geroepen, in de hemel.’

‘Daar kwamen ze ook wel als ze eerst nog dertig jaar of langer geleefd zouden hebben, toch? Dus waarom nu? Behalve dan omdat God zijn gelijk wilde ha…’

‘God beloonde Job met nog meer rijkdom, vee, vrouwen en kinderen en…’

‘Misschien wilde Job helemaal geen nieuwe vrouwen en nieuwe kinderen, maar had hij liever nog met de vorige vrouwen en kinderen verder geleefd,’ riep ik, nu gepikeerd door de domme retoriek. ‘Het spijt me, maar uw God is…’

‘Deze discussie gaan we hier en nu niet voeren,’ klonk het afgemeten.

Een week later liet de school mijn ouders in een brief weten dat ik het derde schooljaar nog mocht uitzitten, maar dat

ze weigerden mij voor het vierde jaar in te schrijven.

Ik was ontgoocheld.

Jammer dat het zo lang heeft geduurd voordat ik zag dat het ook anders kan.

Op 11 mei 2017, om precies te zijn, toen ik op sollicitatiegesprek mocht komen bij de Vereniging van Vrijzinnigen KampenNoordoostpolder. Omdat zij een Communicatiemedewerker zochten en ik in een mooie brief eerlijk heb verteld wie ik ben en hoe ook voornoemde discussie mijn leven gevormd heeft. Ik ontmoette mensen die open staan voor andere meningen, die respect tonen en samen nadenken over het leven; mensen die verder kijken dan de dogma’s en doctrines van een onwrikbare kerk. Wat een verademing. Ik ben oprecht nieuwsgierig hoe zij tegen het verhaal van Job aankijken…

Alex de Jong (1967) komt uit een rood, ongelovig Fries nest.

Verhalen (uit het Christendom, maar ook de Noorse, Germaanse, Griekse en Romeinse mythen en sagen) hebben hem altijd geboeid. Uiteindelijk werd hij journalist en schreef gedurende zijn ruim 25-jarige carrière duizenden artikelen voor uiteenlopende media. Ook schreef hij verhalen en publiceerde hij inmiddels acht (eigen) boeken en bijna honderd andere uitgaven als uitgever (voornamelijk fantasy).

Nu is deze ‘ongelovige’ belast met de PR en communicatie van een kerkelijke vereniging. Vreemd? Niet echt. Tenslotte zijn Gods wegen ondoorgrondelijk en gebeurt alles met een reden. Dus schrijft hij op geheel eigen en vrij(zinnig)e wijze over het geloof en zijn observaties en zijn gedachten daarbij. Niet omdat het moet, maar omdat het kan. Want zo zijn ze, bij de Vrijzinnigen.

Meer weten? Kijk op www.vrijzinnigkampen.nl.

12

In de Marge, september 2017 ‘Hoe vertel ik het mijn kinderen?'

Bespreek uw uitvaartwensen We denken er liever niet aan, maar ons leven is eindig. Het kenbaar maken van onze laatste wensen; we stellen het vaak uit, maar toch zou het beter zijn om een en ander op tijd te bespreken. Bent u lid van onze vereniging, dan kunt u ook de vereniging een rol laten spelen. Als lid heeft u bijvoorbeeld recht op de dienstverlening van onze voorganger. Zo kan Anneke van der Velde namens de familie een afscheidsrede houden.

Onze Vereniging vierde onlangs een belangrijke mijlpaal en zit inmiddels in het 111e jaar. Maar ook de leeftijd van de leden van de Vereniging van Vrijzinnigen stijgt tot grote hoogte.

Menigeen is de honderd genaderd en soms overstijgt zelfs iemand deze mijlpaal.

Beperkingen Vaak zien we dat op latere leeftijd de lichamelijke vermogens afnemen. Soms ook beperkt de geest ons dagelijks bestaan. Het zijn signalen waar we liever niet te vaak over willen nadenken, maar die we desondanks moeilijk kunnen onderdrukken. Vragen rondom de laatste levensfase behoeven ook hun 13

In de Marge, september 2017 antwoorden om voor een rustige laatste levensperiode te kunnen zorgen. Hoe en door wie wilt u graag verzorgd worden als uw lichamelijke of geestelijke krachten minder worden en u wellicht niet meer zelfstandig uw huishouding kunt blijven voeren? Wie kunt of mag u inschakelen om datgene te doen wat u zelf niet meer lukt?

Laatste levenswensen Het is belangrijk om deze vragen voor te leggen en te bespreken met leeftijdgenoten, kinderen, familieleden of professionele begeleiders. Laat u niet verrassen door voldongen feiten. Ook de Vereniging van Vrijzinnigen, en met name onze voorganger, staat voor u klaar om met u te proberen het juiste antwoord te vinden op de levenseindevragen. Het is goed te bespreken wat uw laatste levenswensen zijn en hoe u dat op uw eigen wijze ingevuld wilt zien.

Natuurlijk staat het een ieder vrij,

eventueel samen met familie en vrienden, te bepalen op welke wijze een verwachte uitvaart valt in te richten. Wilt u in kleine kring of uitgebreider een uitvaartritueel houden en weet u al wie u bij het organiseren daarvan behulpzaam kan zijn? Wordt het een ritueel met hoofdzakelijk familiaire invulling of moet ook uw religieuze instelling deel uitmaken van het geheel? Misschien wilt u een religieus woord van een voorganger? Een beetje invulling van familieleden? En weet u al welke soort van muzikale omlijsting uw voorkeur heeft?

Maak wensen kenbaar We hebben gemerkt dat de overledene niet altijd zijn of haar mogelijke wensen aan de omringende familie en vrienden kenbaar heeft gemaakt. Die moeten dan naar eigen welbevinden trachten de laatste wensen van de overledene te respecteren. Soms is er ook niet besproken welke relaties er al bestaan met verenigingen die steun kunnen verlenen. Dan weet men niet of vader/moeder is aangesloten bij een kerkelijke organisatie en dat er dus een beroep kan worden gedaan op de hulp van de voorganger. Het is zo jammer wanneer de nabestaanden er achteraf pas achter komen dat er (andere) mogelijkheden waren om de drukke activiteiten rondom de uitvaart te verlichten. Maak een en ander dus bespreekbaar! (JB)

14

In de Marge, september 2017

Vlinder als symbool voor de Vrijzinnigen De vlinder is universeel hĂŠt symbool voor transformatie, voor de wederopstanding, voor de ziel. Het is dan ook geen toeval dat de Vereniging van Vrijzinnigen de vlinder als haar symbool heeft gekozen. En natuurlijk kozen wij heel bewust ook voor een blauwe vlinder!

Voor de Maori's was de vlinder het symbool van de ziel, bij de oude Grieken stond het woord 'psyche' voor zowel ziel als vlinder. De transformatie van rups naar pop en uiteindelijk naar vlinder, staat voor de Chinezen voor onsterfelijkheid en vrijheid. Zodra de ziel het lichaam verlaat, fladdert deze als een vlinder naar de hemel. Niet voor niets hebben veel mensen in onze cultuur

hetzelfde gevoel.

Ze zien in een langs fladderende vlinder vaak een teken dat een overleden dierbare nabij is en zo even van zich heeft laten 'horen'.

Sjamenen en Azteken En zo kunnen we nog wel even

15

In de Marge, september 2017 doorgaan! Sjamanen zien in de vlinder een krachtig hulpdier voor hun riten, waar de Azteken de zielen van verslagen krijgers al uitbeeldden als vlinders. Maar ook Christus werd afgebeeld met de vlinder van de wederopstanding in zijn hand. Kortom: de vlinder is het symbool voor alle stadia in ons leven: groei, dood en wedergeboorte.

rouwkaarten zie je regelmatig een vlinder afgebeeld. De vlinder staat symbool voor de menselijke ziel die zich heeft losgemaakt van het dode stoffelijke lichaam en die haar weg in het hiernamaals vervolgt. Daarnaast staat de vlinder ook symbool voor grote veranderingen die tijdens het leven van een mens kunnen plaatsvinden.

Over de symboliek van de vlinder valt nog zo veel meer te zeggen; denk aan dromerigheid, vrolijkheid of gratie. Een wegvliegende vlinder wordt over het algemeen beschouwd als een symbool van bevrijding. En op spiritueel niveau is de vlinder het symbool van de onsterfelijke ziel en staat hij voor de kortstondigheid van het leven. Volgens menige geloofscultuur staat de vlinder ook symbool voor de drie stadia die de menselijke ziel doorloopt: leven, dood en wederopstanding.

Middeleeuwen Bij de Katharen, een Middeleeuwse beweging, was de verandering van de rups in een pop en van een rups in een vlinder een belangrijk symbool voor de inwijdingsweg die door sommigen werd gegaan. Zij die de sterke innerlijke behoefte voelden, konden worden opgenomen in een besloten geloofsgemeenschap die in grotten leefde. Daar maakten deze 'geestelijken' zich los van hun aardse banden en leefden een leven van meditatie en gebed. In zeker zin 'stierven' hun aardse hartstochten en begeerten en werden deze mensen 'zo stil als de levenloze pop'. Hierdoor stonden ze ervoor open om 'verheven energieĂŤn op te nemen'; hetgeen leidde tot een nieuwe, verheven persoonlijkheid, dat werd gesymboliseerd door de vlinder.

Grieken De Grieken duidden met het woord 'psyche' zowel een vlinder als de ziel aan. De vlinder is het symbool van schoonheid, vergankelijkheid, onsterfelijkheid, wedergeboorte of gedaanteverwisseling. Het is een positief symbool van verandering en onsterfelijkheid, en de uit de ogenschijnlijke dood geboren schoonheid (zoals de levenloos lijkende cocon). De mythische betekenis is verbonden met de ziel van de overlevende op zoek naar reĂŻncarnatie.

Ook op

Naast het feit dat de vlinder zelf symbool staat voor al hetgeen hiervoor beschreven, symboliseert de kleur ook nog het nodige. Niet voor niets kozen wij voor een blauwe vlinder als ons beeldmerk. Blauw staat volgens de 'deskundigen' voor 'goddelijkheid, oneindigheid, onschuld, kleur van de hemel, kleur van trouw, kleur van Maria, melancholie en oprechtheid'. Vandaar, dus.

16

In de Marge, september 2017

‘Ik kom uit een vrijzinnig nest’ Ze is 84 jaar. Niet het jongste, maar zeker ook niet het oudste lid van de vereniging. Overtuigd vrijzinnig is ze wel. Tijdens het gesprek dat ik met haar had, wordt duidelijk hoe er binnen de Kamper gemeenschap met lede ogen naar haar ‘vrijzinnige nest’ werd gekeken. Gé van Keulen is een uiterst kwieke, heldere en belezen dame. Iemand die met verve en trots over haar leven en haar overtuigingen kan vertellen. Jammer, zo stelde ik, dat ze haar levensvisie zo weinig heeft gedeeld met de generaties na haar.

‘Vrijzinnigen zijn er niet op uit om zieltjes te winnen,’ zegt ze. ‘Een ieder moet zelf weten hoe en waarin hij gelooft.’ Ze laat iedereen in zijn/haar waarde, ongeacht hun geloof en verwacht hetzelfde terug.

In haar huiskamer aan de Noordweg staat een boekenkastje met de meest uiteenlopende titels. Ik zie ‘Shogun’ van James Clavell, maar ook een boek van Leon Uris, Dan Brown, Barack Obama, Catharine de Medici... boeken die ik nog nooit gelezen heb, zo moet ik tot mijn schande bekennen. ‘Allemaal boeken die tot nadenken stemmen,’ vertelt ze. Want mevrouw Gé van Keulen, geboren en getogen in de Kamper wijk Brunnepe, is blij met het feit dat ze, ondanks haar respectabele leeftijd van 84 jaar, nog volop helder is. ‘Toen ik merkte dat ik bang was om nog langer op de fiets te stappen, wist ik dat fietsen voorbij was,’ zegt ze met iets van spijt in haar stem.

Bovendien is ze tweemaal lelijk gevallen toen ze van de fiets afstapte. Om toch de noodzakelijke beweging te halen, stapt ze nu dagelijks op de hometrainer die ze boven heeft staan. Met een boek. Want beweging en hersengymnastiek gaan voor haar hand in hand. ‘Ook ben ik graag cultureel bezig. Daar is niets hoogdravend aan, hoor. Ik heb een abonnement op de Schouwburg, waar ik samen met mijn nichtje naartoe ga. Ik mag tenslotte graag een mooi toneelstuk zien!’ Ook bezoekt ze nog graag een museum.

Het vrijzinnige gedachtegoed is haar met de paplepel ingegoten. Ze haalt een brief 17

In de Marge, september 2017 tevoorschijn waarin het bestuur haar moeder - reeds in 1938 -, verwelkomt als nieuw lid van het kerkgenootschap.

‘Prachtig, die taal...’ zegt ze lachend. ‘Ik weet nog heel goed hoe we binnen het zware en dogmatisch gelovige Kampen, toch wel uit de toon vielen.’ Zelfs binnen de Hervormde kerk, waar de vrijzinnigen onderdeel van uitmaakten, werden ze als een vreemde eend in de bijt beschouwd.

‘De Vrijzinnige dominee had niets in de Hervormde kerk te zoeken, vonden ze.’

In Deventer en Zwolle was dat wel anders, zo weet ze nog. Daar werden de vrijzinnigen niet als ‘anders’ bestempeld. ‘Het gaf mij altijd het gevoel dat we er in Kampen niet echt bij hoorden,’ vertelt ze. ‘Sterker nog: je kon alleen maar lid worden van de Vrijzinnige Gemeente als je eerst lid werd van de Hervormde Kerk. Je moest daarvoor dan ook eerst belijdenis doen in de Hervormde kerk in Zwolle.’

Dat heeft ze nooit gedaan. Uit principe.

Brief op poten De wrevel met de Hervormde kerk zit diep. Nu al vijftig jaar, zo blijkt. In 1967 overleed haar vader. Moeder werd toen, als ‘hoofd van het gezin’ degene die

voortaan de acceptgiro’s van de Hervormde Kerk ontving. Toen haar moeder in 1986 overleed, kwamen de aanmaningen bij Gé van Keulen op de mat. Met een brief ‘op poten’: ‘U moet als lid van ons kerkgenootschap uw verantwoordelijkheid nemen’, zeiden ze.’

Haar stemgeluid klinkt verbolgen.

‘Waarom zou ik? Mijn vader had bij leven al duidelijk gemaakt wat hij van de Hervormde kerk vond. Mijn moeder had altijd trouw betaald, maar nagenoeg nooit iemand gezien, en nu wilden ze geld van mij? Ik heb ze een brief gestuurd en aangegeven dat ik geen lid ben van deze kerk, dat ik zelf nooit belijdenis heb gedaan, of bij mijn weten gedoopt ben, en daarmee was de kous af. Op die brief heb ik nooit een reactie gehad. Ik gooide de acceptgiro ieder jaar meteen weg. Tenslotte heb ik helemaal niks met de Hervormde Kerk.

Ik voel me veel beter thuis bij de Vrijzinnigen, maar daar kon ik toen geen lid van worden.’

‘In 2013, toen mijn zusje overleed, kwam ik door bemiddeling van de senioren ouderling van de Hervormde kerk in contact met mevrouw Gaastra, de toenmalige voorganger van de Vrijzinnigen. Zij kwam bij mij langs. Toen bleek dat ik ook lid kon worden van de 18

In de Marge, september 2017 Vrijzinnigen, zonder belijdenis bij, en lidmaatschap van de Hervormde Kerk.

Sindsdien ben ik weer terug.’

‘Jezus is een mooi figuur’ ‘Ik weet niet wat ik moet geloven. Ik heb niets met het Oude Testament. Als ik dan toch de Bijbel moet geloven, dan ben ik meer iemand van het Nieuwe Testament.

Zo’n mooi figuur als Jezus, daar kan ik wel wat mee. Al geloof ik niet dat hij na zijn dood weer is opgestaan...’ vertelt ze.

‘Ik geloof ook niet letterlijk alles wat in de Bijbel staat. Niemand moet mij vertellen hoe ik moet geloven. Net zomin als ik dat een ander vertel.’

‘Ik denk wel dat er meer is tussen hemel en aarde. En dat hoeft voor mij niet per se een “Godspersoon” te zijn. Ik geloof ook niet dat er een God is die ons vertelt hoe we wel of niet in het leven moeten staan. Ik geloof in het goede. Nu kun je zeggen: als ik naar het nieuws kijk, dan gebeurt er weinig goeds in de wereld... In het Midden-Oosten vechten ze nog steeds even hard tegen en met elkaar als in de tijd die we kennen vanuit de Bijbel.

Er is daar nog steeds oorlog. En waarom bemoeien wij ons er allemaal mee? Wat moesten we in Afghanistan? Irak? We moeten daar alleen naartoe gaan om humanitaire hulp te verlenen, niet om oorlog te voeren. Ik denk dat onze opdracht als mens is om mens te zijn.

Met al onze goede en slechte eigenschappen. Ik geloof ook heus dat het goede altijd zal overwinnen.’

Ze is oprecht blij weer terug te zijn ‘op het nest’. ‘Ik voel me bij de Vrijzinnigen heel erg thuis. Ik heb altijd een hekel gehad aan dogmatische dingen.

Niemand vertelt mij hoe ik moet leven.

Dat uitte zich vroeger al in het feit dat ik als meisje erg jongensachtig was en het liefst met de jongens meedeed – mijn moeder noemde me niet voor niets een ‘smeerkeutel’ omdat ik nooit eens een jurk schoon kon houden –, maar ook in mijn werk. Ik werd boekhouder, wat toen toch echt mannenwerk was.’

Zieltjes winnen Wat vindt ze van al hetgeen de Vrijzinnigen vandaag de dag organiseren? Kunst, literatuur, muziek, filosofie; het komt allemaal voorbij in het seizoensprogramma; zaken die ons onderling verbinden, die uitnodigen tot nadenken, tot het ontrafelen van het mysterie van het leven...

‘Ik vind het niet prettig om ‘s avonds nog alleen de deur uit te gaan,’ klinkt het berustend. Dus kan ze de vele bijeenkomsten die de vrijzinnigen vandaag de dag organiseren, niet meemaken. Ook tijdens de diensten, op zondag, is ze er zelden (meer) bij.

Tenslotte komt dan de familie langs. Zelf is ze nooit getrouwd geweest en heeft ze geen kinderen, maar de kinderen van haar zus - en hun kinderen - komen graag bij tante Gé op bezoek en kiezen daar vaak de zondagochtend voor uit.

‘Dus dan is de keuze voor mij niet zo heel erg moeilijk.’

Vertelt ze haar (achter)neven en (achter)nichten van haar ‘geloof’, van haar gedachtegoed? Want als zij zich zo thuis voelt binnen de vrijzinnige gemeente, dan zou het toch mooi zijn als ook anderen... Ze schudt lachend haar hoofd en besluit: ‘Vrijzinnigen doen niet aan zendingswerk; we willen geen zieltjes winnen.’ (AdJ) 19

In de Marge, september 2017

Mijn eerste kerkdienst Nog nooit eerder heb ik een kerkdienst meegemaakt. Als heiden doe je dat niet.

Ook niet uit nieuwsgierigheid. Vreemd genoeg bezoek ik ook niet graag een kerkgebouw. Het geeft mij al van jongs af aan een beklemmend gevoel, waarbij één gevoel overheerst: 'ik wil hier niet zijn!' Vreemd. Tijdens buitenlandse vakanties bezoek ik met grote regelmaat kerken en moskeeën. Maar in Nederland aarzel ik en keer ik toch vaak het godsgebouw de rug weer toe. Vandaag niet. Nu is het de beurt aan de Vrijzinnigen. Vandaag onderga ik mijn vuurdoop met een heuse kerkdienst. Sterker nog: ik heb zelf ook nog een rol. Ik moet een stuk voorlezen uit de Bijbel...

Natuurlijk koos ik voor een kerkdienst met onze eigen voorganger Anneke van der Velde. Als ik dan toch een vuurdoop moest ondergaan, dan maar meteen goed. Anneke had een thema voor deze gezamenlijke vakantiedienst van Vrijzinnigen en Lutheranen bedacht: 'Zomaar te gaan...', een dienst waarbij werd stilgestaan bij de zorgeloosheid die bij vakantie hoort.

Bewondering 'Kunnen we zorgeloos leven?' zo vraagt Anneke zich hardop af. 'Kunnen we onze zorgen zomaar opzij zetten? Wat is er mis met bezorgd zijn? Over deze vragen denken we na, lezen we teksten en zingen we liederen.'

Het was leuk om te zien hoe er met enige verbazing werd vastgesteld dat er te weinig stoelen klaar stonden voor alle bezoekers. Dus moest er niet alleen een stoel voor mij, maar voor nog diverse andere bezoekers, bij gezet worden. De ontvangst vooraf, met koffie, deed me eerder nog vermoeden dat we een gezellig dagje samenzijn zouden vieren.

Lekker kletsen, koffieleuten en dan weer

naar huis... Nope. Eerst luisteren naar een dienst. Dat is ook 'gezellig samenzijn', blijkbaar. Uit het beschikbare pamflet kon ik niet achterhalen hoe lang de dienst ging duren, maar te zien aan de vele onderwerpen, de voor te lezen stukjes, en de geplande psalmen die er samen gezongen moesten worden, leek het een erg lange zit te worden.

Dat viel alleszins mee. Ja, het duurde langer dan anderhalf uur, maar ik heb me geen moment verveeld of me afgevraagd wat ik hier nu deed. De locatie, Levensbron aan de Vloeddijk, is een verenigingsgebouw en geen kerkgebouw. Dat maakte de ambiance voor mij, als niet-gelovige, al een stuk makkelijker, denk ik. Dat ik moest voorlezen? Ach, dat had ook iets positiefs. Ik heb vaker voorgelezen, uit eigen werk, en had dan als toehoorders soms niet meer dan anderhalve man en een paardenkop. Nu waren er dertig mensen die naar 'mijn' woorden luisterden.

Met bewondering heb ik geluisterd naar hoe voorganger Anneke een mooie preek hield. Waarbij 'preek' mijns inziens de 20

In de Marge, september 2017 lading niet echt dekt, want dat doet me erg godsdienstig en zwaar aan. Anneke vertelde 'gewoon' over een paar ontmoetingen uit haar week voorafgaand aan deze zondag.

Aan mooie, ontroerende en soms ook moeilijke momenten. Aan hoe iemand vecht voor haar leven en een ander de keuze maakt om met zijn vrouw en kinderen volledig voor het geloof te gaan leven en alle veilige zaken die hij zo gewend is, achter zich te laten voor een nieuw avontuur. Over hoe mensen zorgen hebben, of juist, vanwege het rotsvaste geloof, zorgeloos zijn en ervan doordrongen zijn dat God hen wel zal helpen op hun weg.

Het was een mooi verhaal; eentje waar ik met bewondering naar heb geluisterd.

Niet mijn ding Toegegeven, de liederen waren niet mijn ding. Ik vind het doorgaans iets te plichtmatig, te statig, te weinig geĂŻnspireerd om echt te overtuigen, maar toch... het gezang uit de dertig kelen (29, mijzelf niet meegerekend), had toch wel 'iets'. Een volgende keer toch maar eens het liedboek erbij pakken en meelezen, zo nam ik mezelf voor.

Aan het einde van de dienst volgde de gebruikelijke collecte. Vreemd genoeg voelde ik me bezwaard dat ik eerder die dag besloten had om zonder portemonnee mijn huis te verlaten.

Aansluitend werd er samen nog even koffie gedronken. Ik maakte kennis met nieuwe gezichten die nu ook namen kregen, en ik ontving complimenten over

mijn stuk in De Brug. Ik merkte dat mensen oprecht nieuwsgierig zijn naar de 'mens Alex'. Dat voelde goed. Dat maakte deze zondag tot een bijzonder mooie dag. Betekent dit nu dat ik voortaan alle diensten zal bijwonen?

Zeker niet. Maar inmiddels weet ik uit ervaring hoe het is om erbij te mogen zijn en een Vrijzinnige dienst te mogen ervaren. Het was verre van zwaar, verre van 'hel en verdoemenis', maar gaf mij een bijna sereen en (uit)gerust gevoel.

Niet alleen vanwege de kalmte die van de dienst uitging, maar vooral om deel te mogen uitmaken van een verrassend hartelijke gemeenschap; om te mogen (mee)praten en koffiedrinken met fijne mensen, om te ervaren wat het is om samen ergens 'te zijn'; om samen een mooie dag te 'vieren'. Nee, ik heb me niet bekeerd, maar ik ben inmiddels een stuk genuanceerder gaan denken over het bijwonen van een kerkdienst. Dit voelde goed. Klinkt het raar als ik zeg dat deze ervaring mij een rijker mens heeft gemaakt? (AdJ) 21

In de Marge, september 2017 De VvV te Kampen-Noordoostpolder breed voor het voetlicht

Het belang van communicatie Communicatie is een activiteit waarbij

communicatie-effect genoemd.

Watzlawick vast.

Ook binnen onze vereniging is communicatie het gereedschap om met elkaar in contact te komen, elkaars gedachten en emoties te proeven en over te brengen. Vroeger was dat vaak, en dat is het bij vele religieuze organisaties nog steeds, een eenzijdige communicatie. Dan werd in de zondagse dienst het verhaal van de voorganger en het voorgeschreven ritueel over de toehoorders gestort.

Bij communicatie wordt informatie met elkaar gedeeld door middel van geluid (zoals bij spraak en toon) en vorm (zoals beeld, symboliek en tekst). Het contact omvat ook handelingen want door gedrag worden eindeloos veel betekenissen kenbaar gemaakt. De impact van (on)bewuste daden kan heel groot zijn bij betekenistoekenning: non-verbale communicatie kan zelfs de doorslag geven boven doelbewust gekozen woorden en symboliek. Denk aan de (on)geloofwaardigheid van een gesprekspartner die beweert dat hij niet nerveus is, maar wel zweet en trilt. Gedrag moet hier ruim worden uitgelegd: zo kunnen architecten door middel van een bouwwerk mensen imponeren of juist op hun gemak stellen.

Uw verhaal Meer en meer gaat het vandaag de dag ook om het verhaal van de bezoeker. Onze ‘Zondag anders’ bijeenkomst is al een poging de bijeenkomst rondom de bezoeker te richten en een speciaal thema hierbij centraal te stellen. En waarom organiseren wij als Vereniging van Vrijzinnigen, vaak in samenwerking onder de paraplu van “De Verrekijkers” (Kampen) of “Perspectief” (Noordoostpolder) onze activiteiten?

Activiteiten als boekbesprekingen, lezingen, verhalen en poëzie, meditatie, filmvertoning et cetera vormen samen met de verschillende zondagsdiensten alle elementen van communicatie. Communicatie om elkaar te inspireren en om in direct contact met andere belangstellenden te komen.

Woorden én daden De keuze voor de plaats en de gebruikte beweging of stijl, geweld, mode, muziek en mimiek zijn slechts enkele voorbeelden die met communicatief handelen c.q. gedrag te maken hebben. Ook door geur, warmte, licht, kleur, intonatie, smaak en zelfs door pauzes of door te zwijgen kan men betekenissen versturen en indrukken verkrijgen. Omdat er niet zoiets bestaat als anti-gedrag, is het onmogelijk om niet te communiceren, stelde de psycholoog

Maar ook in de hedendaagse digitale samenleving wordt er veel gecommuniceerd.

Wie stuurt er niet een e-mail in plaats van een brief of ansichtkaart voor een verjaardag of pleegt even snel een telefoontje?

Facebook, Twitter, Linked-In en Instagram zijn allemaal wisselende tools om kennis, ervaring en gevoelens met anderen te delen.

Hierbij kijken we elkaar niet meer direct in de ogen. Ook geeft de snelheid niet meer die nodige rust om te overwegen hoe de verzonden tekst bij de lezer zal

levende wezens betekenissen uitwisselen door op elkaars signalen te reageren. Het Latijnse woord communicare slaat terug op "iets gemeenschappelijk maken". Iets over interactie tussen mensen. Communicatie is behalve een sociale activiteit, ook het resultaat van het contact: de optelsom van wederzijdse betekenisgevingen, ook wel

22

In de Marge, september 2017 binnenkomen. Extra alertheid en overdenking is hierbij dus het devies.

Verplaats je hierbij even in de beleving van de lezer. (Bron: Wikipedia) Ook wij, als Vereniging van Vrijzinnigen, deinen mee op bijna alle golven van de communicatie en wel via: Het woord: De (persoonlijke gerichte) woorden van voorganger en medewerkers in de zondagse bijeenkomsten. Of tijdens de besprekingen in pastoraal opzicht, bij de boekbespreking of de discussies over filosofie en film. De gesprekken die we met elkaar mogen en kunnen voeren, onze gedachten uitwisselen, elkaar inspireren of iets mee naar huis te nemen ter overdenking.

U kunt ook zelf aangeven met deze mondelinge communicatie te willen meedoen.

Het geluid: Voor zij die niet (meer) in staat zijn de zondagdiensten bij te wonen, bieden we de mogelijkheid om de dienst via de computer bij te wonen. Deze worden opgenomen en kunnen vervolgens worden beluisterd via Kerkdienstgemist.nl. Zelfs de gezelligheid van de contacten (met koffie) voorafgaand en na de dienst zijn hierin te beluisteren.

Zoek op internet naar “Kerkdienstgemist vrijzinnig kampen” http://kerkdienstgemist.nl/assets/740410 De Post: Natuurlijk hanteren wij nog de schriftelijke post in de vorm van uitnodigingen voor bijvoorbeeld de ledenvergadering of versturen we onze nieuwsbrief “In de Marge” in gedrukte

vorm. Ook de verjaardagskaarten vallen nog bij u in de brievenbus. Maar ook hebben we de elektronische postduif al jaren omarmd.

Dé snelle manier om met individuen of kleine groepen lezers te communiceren.

Gelukkig hebben ook veel oudere bekenden inmiddels de mogelijkheid deze elektronische post te ontvangen en te versturen.

Media: Oude media (kranten en tijdschriften) en nieuwe media (Mailings, Twitter, Facebook, Instagram etc.) worden ook door ons gebruikt om ons bestaan in het maatschappelijk leven mee te delen. Het wordt gebruikt om grotere groepen lezers uit te nodigen kennis te nemen van het vrijzinnig gedachtegoed en de plaats die onze vereniging daarin inneemt. Maar ook wordt deze media gebruikt om de maatschappij te informeren over hoe wij ons binnen de samenleving willen opstellen of over hoe wij worden ervaren.

Kortom: een veelheid aan communicatievormen waarbij de ervaring en kennis binnen de vereniging niet altijd voldoende aanwezig is. Sinds een aantal jaren laten we elkaar bij deze communicatie ondersteunen door een specialist, een PR- & Communicatie-deskundige. Iemand die ervaring heeft met teksten schrijven die de juiste gevoelens bij de lezers kunnen opwekken; iemand die zich kan verplaatsen in de lezer. Iemand die ook ervaring heeft met beeldvorming waarbij een plaatje soms meer kan zeggen dan duizend woorden.

Sinds juli 2017 is Alex de Jong onze Kamper adviseur en helpt ons bij het samenstellen van nieuwsbrieven, uitnodigingen, aankondigingen en publieksweergaven.

Jannes Bosker

23

In de Marge, september 2017

De keuze van je woorden...

Hoe belangrijk is het je woorden vooraf goed te overdenken? Woorden die je bijvoorbeeld gebruikt in je nieuwsbriefartikel?! In deze tijd van snelle, digitale communicatie wordt er wel eens tekst geschreven, puur vanuit de gedachte van de schrijver, zonder je te realiseren hoe deze tekst overkomt bij de ontvanger, de lezer.

Ook de redactie van ‘In de Marge’ overkomt zoiets wel eens. Je hebt op een wat luchtige manier geschreven dat de Doopsgezinde Gemeente Kampen met betrekking tot de zondagse diensten “het bijltje erbij neer heeft moeten gooien”. Je bedoelt daarbij puur de informatie te geven dat er geen zondagse diensten van de DG-Kampen meer zullen zijn.

Maar... als je na een hele lange periode als bestuur van een vereniging een dergelijk ingrijpend besluit moet nemen, dan heeft dat een hele andere emotionele lading.

Als bestuur heb je de laatste jaren je uiterste best gedaan de Doopsgezinde inspiratie gaande te houden voor een steeds in aantal dalende groep leden. Het besluit nemen dat een van de kernactiviteiten niet meer overeind kan blijven, gaat verre van lichtvaardig en doet innerlijk pijn.

Excuses De redactie van ‘In de Marge’ heeft inmiddels haar verontschuldiging aangeboden voor de wijze waarop zo’n indringend besluit in het vorige nummer voor het voetlicht is gebracht en leeft mee met de gevoelens die zowel de woorden, als het besluit met zich meebrachten.

Dit verandert niets aan het besluit dat de eerste zondag van de maand nu niet meer wordt ingevuld door de Doopsgezinde Gemeente Kampen. De (diaconale) zorg en de contacten met haar leden gaat voorlopig wel gewoon door. Aan het einde van 2017 zal het bestuur besluiten welke beslissing moet worden genomen ten aanzien van de religieuze zorg. De redactie wenst het bestuur wijsheid en sterkte bij hun overwegingen (JB).

Colofon Voor een persoonlijk gesprek en/of inlichtingen over de vereniging, staan onderstaande personen u graag te woord: Voorganger: Mevr. Ds. A.T. (Anneke) van der Velde (AvdV) 038-4525172 veld5834@planet.nl Financiën: Dhr. J.A. (Jannes) Bosker (JAB) Mimosahof 6 8316 NH MARKNESSE 06-48372000 vzs.ijsseldelta@gmail.com Kampen: Mevr. K. (Klazien) Wierbos-van den Brink (KWB) 038-3357383 wierbosklazien@hotmail.com Noordoostpolder: Mevr. L.H. Bosker-Dillingh (LHD) 0527-201895 l.h.dillingh@home.nl Vereniging van Vrijzinnigen Vloeddijk 62 8261 GD KAMPEN 038-3323411 www.vrijzinnigkampen.nl kerkdienst gemist: www.kerkdienstgemist/assets/ 740410

24