Als AI ergens positieve impact kan maken, is het in de geneeskunde
Roy Cremers
“Als crowdfunding-donateur reis je mee in het avontuur van de kunstenaar of wetenschapper”
Voorwoord
We naderen alweer het einde van het academisch jaar 2024-2025. Een jaar waarin we ‘Hoop’ als thema centraal stelden. En dan bedoelen we niet ijdele hoop, maar hoop van actie en contemplatie in de omgang met de echte onzekerheid waar we in deze tijden mee te maken hebben. Hoop als alternatief voor pessimisme of optimisme, om met open ogen, oren en hart te blijven zoeken naar dialoog en verbinding voor een toekomst voor iedereen.
Bijvoorbeeld in de vorm van de Summit for Future Generations, die de VU als coördinator van de UNSDSN Nederland organiseert. Marc Dullaert, initiatiefnemer van KidsRights, en Margrethe Jonkman, VU CvB-voorzitter, vertellen je er meer over in dit nummer. Of neem Artificial Intelligence (AI). Deze ontwikkeling draagt zowel beloftes als bedreigingen in zich. Als VUfonds breken wij een lans voor AI-toepassingen met een positieve impact
Inhoud
3 | Wat gebeurt er nog meer op de VU?
4 | Roy Cremers
“Reis mee in het avontuur van de kunstenaar of wetenschapper”
6 | Gregor Halff
“De talentschaarste op de arbeidsmarkt neemt alleen maar toe”
8 | Amina Khelifi
“Kijk bij statushouders voorbij taalbarrières”
9 | Marc Dullaert
“Kinderen hebben vaak nauwelijks invloed, terwijl het wél over hun leven gaat”
op de maatschappij. In de geneeskunde bijvoorbeeld, zoals je in deze editie kunt lezen. En natuurlijk maak je kennis met andere projecten waar het VUfonds samen met jou het verschil voor wil maken. Zoals een stimuleringsfonds om onder meer eerstegeneratieprofessionals in staat te stellen om na- en bijscholingstrajecten te volgen. En impactvolle extra-curriculaire projecten als Gerede Twijfel mogelijk maken voor rechtenstudenten.
Kortom, er is heel veel om voor te werken en te geven, en om hoop uit te putten! Daar blijven wij ons voor inzetten, samen met jou.
Alvast een fijne zomer gewenst,
Delia de Vreeze
Directeur VUfonds I
Directeur Dienst Universitaire Relaties en Fondsenwerving
10 | Colin Groot en Lianne Reus
Als AI ergens positieve impact kan maken, is het in de geneeskunde
12 | Van Gerede Twijfel naar gerechtigheid
“Interessant om te zien waar dingen fout zijn gegaan en waar vragen niet zijn gesteld”
13 | Periodiek Schenken
“Doneren zie ik als een vorm van verdelende rechtvaardigheid”
14 | Art meets Science
“Een ontmoetingsplaats voor kunst, wetenschap en samenleving. Uniek in Nederland, daar mogen we best trots op zijn.”
Wat gebeurt er nog meer op de VU?
ACTA Benefietsymposium
Maar liefst 50.000 euro werd er opgehaald tijdens het ACTA Benefietsymposium ‘Parkinson en de mond’ op 8 maart. Doel van het symposium was om aandacht te vragen voor het belang van passende mondzorg bij Parkinsonpatiënten, en om via het VUfonds geld in te zamelen voor onderzoek naar Parkinson en mondzorg. Zo’n 175 deelnemers kregen een gevarieerd, inspirerend programma voorgeschoteld. Zo maakte de gecombineerde lezing van Marjolein van Stiphout, tandarts in de gehandicaptenzorg, en Tom Turk, tandarts én zelf Parkinsonpatiënt, veel los. Met een heuse tandartsstoel op het podium lieten tandarts en ervaringsdeskundige zien en horen waar ze tegenaan lopen. En als afsluiting van de dag vertelde Erik Scherder, VU-hoogleraar Neuropsychologie, over dementie, afgewisseld met liedjes van Mr. P’s Singers, een bijzonder Nijmeegs koor van Parkinsonpatiënten en hun mantelzorgers.
750 jaar Amsterdam - Festival op de Ring
Het kan niemand zijn ontgaan: Amsterdam viert dit jaar zijn 750e verjaardag. Amsterdammers en fans van de stad worden getrakteerd op festiviteiten – van sport tot theater en van straatfestivals tot storytelling live en online. Ook de VU doet mee: dit jaar staat het zomerse Déjà VU Festival in het teken van 750 jaar Amsterdam. Daarnaast doen we onder meer mee aan Festival op de Ring op 21 juni. Op de langste dag van het jaar is de Ring A10 15 kilometer autovrij voor een feest vol muziek, sport, dans, kunst, eten en gezondheid. Bezoek het optreden van het VU-orkest, Sportcentrum en Griffioen op het hoofdpodium.
Agenda
12 juni Déjà VU Festival en UNSDSN Summit
14 juli - De VU heeft zomerreces; 18 augustus je donaties, vragen, opmerkingen blijven welkom, maar onze reactie kan iets langer op zich laten wachten dan je van ons gewend bent. Fijne zomer gewenst!
2 september Opening Academisch Jaar
Reis mee in het avontuur van de kunstenaar of wetenschapper
Creativiteit, ondernemerschap, communicatie; het komt allemaal samen in VU-alumnus Roy Cremers. Samen met het VUfonds maakt hij crowdfunding toegankelijk als financieringsbron voor VU-initiatieven. “Donateurs zijn niet alleen geldgevers, maar worden ook echt betrokken bij het project.”
Roy Cremers, creative consultant die in 2007 zijn VU-diploma behaalde, herinnert het zich nog goed: “Op de middelbare school bezochten we het Kröller-Müller Museum in Otterlo. Mijn eerste keer in een museum, een magische ervaring! We moesten een essay schrijven over een kunstwerk naar keuze. Toen wist ik: ik ga kunstgeschiedenis studeren. Maar ik vroeg me wel af of deze studie genoeg kansen zou bieden op de arbeidsmarkt. Bij de VU kon ik een propedeuse Kunstgeschiedenis combineren met een postpropedeuse Communicatie- en Informatiewetenschappen, dus toen was de beslissing snel genomen.”
Creativiteit en zakelijkheid
Het werd de basis voor een loopbaan die hem tot expert zou maken in het verbinden van creativiteit met zakelijke perspectieven. Via een van zijn docenten belandde Roy in het Stedelijk Museum Amsterdam voor een stage, gevolgd door een aanstelling daar als interim-persvoorlichter. Bij fotografiemuseum FOAM aan de Keizersgracht realiseerde hij vervolgens FOAM Editions, een ruimte waar fotoprints van jonge getalenteerde fotografen worden verkocht. In 2008 ging hij aan de slag bij het Amsterdams Fonds voor de Kunst als grants officer
“In het woord ‘crowdfunding’ zit ook het woordje ‘fun’”
Roy: “In die tijd vroeg de politiek ons om na te denken over meer ondernemerschap. Op een avond zag ik in ‘De Wereld Draait Door’ Alamo Race Track. Deze Dutch Indie band had geld opgehaald via crowdfunding. Ik was direct benieuwd of zoiets ook kon binnen de kunstwereld.” Die nieuwsgierigheid bleek het startschot voor wat zich later zou ontwikkelen tot het toonaangevende crowdfundingplatform binnen de Nederlandse kunstwereld: Voordekunst. Inmiddels heeft dat platform, dankzij zo’n half miljoen donateurs, meer dan 57 miljoen euro opgehaald voor zo’n 7.000 creatieve makers. In 2020 nam hij afscheid als directeur en vestigde zich als zelfstandig creative consultant
“Mensen zijn nieuwsgierig naar wat zich afspeelt op deze campus”
Betrokkenheid
Maar wat is crowdfunding nu precies? Roy licht toe: “Crowdfunding is een manier om via een online platform een vooraf bepaald bedrag op te halen voor een specifiek project, binnen een beperkte tijd. Als het streefbedrag niet wordt gehaald binnen de deadline en het project niet kan worden gerealiseerd, krijgen de deelnemers hun geld terug.” Hij knipoogt: “In het woord ‘crowdfunding’ zit ook het woordje ‘fun’. Een verwijzing naar wat misschien wel het meest bijzondere is aan dit instrument: donateurs zijn niet alleen geldgevers maar worden ook echt betrokken bij de reis van de persoon of groep die het project realiseert. Je kunt het zien als een avontuur van realisatie, met misschien soms elementen van een lijdensweg, want dat hoort er ook bij. Via het platform blijven de gevers op de hoogte van vorderingen. Ook kunnen ze rechtstreeks vragen stellen en soms exclusieve presentaties bijwonen. Storytelling – als kunstenaar of wetenschapper vanuit enthousiasme en trots het verhaal vertellen over de reis van jouw project, met alle ups en downs – is dus heel belangrijk. Zo ontstaat betrokkenheid bij donateurs die veel verder gaat dan eenmalig een bedrag geven.”
Financieringsinstrument
Roy ziet veel mogelijkheden voor crowdfunding binnen de academische wereld: “Mensen zijn echt wel nieuwsgierig naar wat zich allemaal afspeelt op deze campus. Er zijn zoveel fascinerende projecten en initiatieven waar alumni en andere geïnteresseerden met plezier een bijdrage aan zouden willen leveren. Dan moeten ze wel weten dat dit kan en hoe dit kan. De VU beschikt overigens zelf over veel kennis van de wereld van doneren; het Centrum voor Filantropische Studies publiceert tweejaarlijks het onderzoek ‘Geven in Nederland’. Samen met het VUfonds gaan we nu crowdfunding als financieringsinstrument toegankelijk maken voor initiatieven vanuit de universiteit. Als alumnus iets terugdoen voor mijn alma mater, dát geeft me echt een goed gevoel!”
Niet voor iedereen is de gang naar universitaire (na)scholing vanzelfsprekend. “We kunnen het ons niet permitteren om eerstegeneratieprofessionals langs de kant te laten staan,” zegt initiatiefnemer en VU-decaan Gregor Halff.
“De talentschaarste op de arbeidsmarkt neemt alleen maar toe”
Kansengelijkheid voor professionals
“Laten we wel wezen, het is ook eigenbelang van bedrijven en organisaties om ‘leven lang ontwikkelen’ mogelijk te maken voor medewerkers. En we kunnen het ons simpelweg niet veroorloven om daarbij groepen mensen over het hoofd te zien. Daarvoor zijn de arbeidsmarktissues te groot.” Gregor Halff windt er geen doekjes om: academisch onderwijs voor professionals, voor wie dat niet direct voor de hand ligt, of voor wie het niet kan betalen, is onmisbaar in deze tijd. Gregor is decaan van de Faculteit der Sociale en Geesteswetenschappen en initiator van het project om deelname aan professioneel onderwijs mogelijk te maken. Het VUfonds start een donatiecampagne hiervoor.
Scholarships voor Professionals
VU for Professionals verzorgt academische opleidingen, van een eendaagse masterclass tot meerjarige opleidingen. Na een aantal jaren werkervaring draagt weer leren en ontdekken bij aan professionele groei en persoonlijke ontwikkeling.
Niet voor iedereen is het (weer) oppakken van een studie vanzelfsprekend of mogelijk. Bijvoorbeeld omdat iemand geen aansluiting denkt te hebben bij de achtergrond van andere deelnemers, of omdat de kosten een drempel zijn. Je kan hierbij denken aan eerstegeneratieprofessionals, statushouders waarbij het universiteitsdiploma uit het land van herkomst niet aansluit of (ex-)topsporters en -coaches die zich oriënteren op een maatschappelijke carrière. De VU wil voor meer mensen Leven Lang Ontwikkelen dichterbij brengen.
Zo vergroten we de kansengelijkheid in het academisch onderwijs voor professionals en werken we hiervoor samen met het VUfonds, VUvereniging, maatschappelijke organisaties en het bedrijfsleven.
Om dit mogelijk te maken, komen we graag in contact met organisaties die dit project willen steunen. Zo wordt VU for Professionals toegankelijk voor iedereen die zich wil blijven ontwikkelen. Wil je een donatie doen? Dat kan via de QR-code op de volgende pagina
Vragen of als organisatie deelnemen aan dit project?
Neem contact op met: Karlijne Kuipers, k.w.kuipers@vu.nl
Kijk voor het opleidingsaanbod bij: vu.nl/nl/onderwijs/professionals
Talentschaarste
“We leven in een tijd waarin de arbeidsmarkt, met name de hoogwaardige dienstensector, nu al kampt met talentschaarste,” licht Gregor desgevraagd toe. “En die stijgt alleen maar, omdat steeds kleinere scholieren- en studentencohorten de arbeidsmarkt op stromen. Daar komt bij dat we met z’n allen steeds langer werken in een steeds sneller veranderende samenleving. Je zult jezelf dus moeten blijven bijscholen om mee te kunnen komen.”
Nieuwe kloof
“En dáár zit volgens mij de nieuwe kloof: tussen mensen voor wie dat vanzelfsprekend is, en anderen voor wie dit om financiële of culturele redenen niet voor de hand ligt. Denk bij die laatste groep aan eerstegeneratieprofessionals of werknemers met een culturele achtergrond, voor wie de sociale en organisatiecodes niet vanzelfsprekend zijn. Vaak zijn ze al zo veel tijd en inspanning kwijt aan zich aan- en inpassen, dat er weinig ruimte over blijft voor professionele ontwikkeling. Dus als je de opgave en identiteit van de VU serieus neemt, dan moet je naar die groepen kijken, iets doen aan die kansenongelijkheid en je curriculum en modules blijven ontwikkelen om iedereen toekomstbestendige tools te geven op de arbeidsmarkt.”
“Er is een kloof tussen mensen voor wie
nascholing vanzelfsprekend is en voor wie dit niet voor de hand ligt”
Trots
Daarom richt VU for Professionals zich voor dit project op VU-alumni om met bedrijven en organisaties samen te werken en talentvolle professionals voor wie nascholing niet vanzelfsprekend is op ons project te attenderen (zie bijvoorbeeld het interview met Amina Khelifi, pagina 8).
“De VU is uniek in deze aanpak van ‘leven lang ontwikkelen’; dat past bij de VU en daar ben ik trots op. Nog trotser ben ik als we straks zien dat de deelnemers minstens zo succesvol worden als ze aan het begin van hun loopbaan hopen. Kom dus over twintig jaar nog eens bij me terug!”, besluit Gregor.
“Kijk bij statushouders voorbij taalbarrières”
VU-alumnus Amina Khelifi zet zich als Projectleider Traineeships Statushouders in voor inclusiviteit en gelijke kansen binnen de gemeente Amsterdam. Helaas kan niet iedereen een traineeship volgen. Daarom kan het opleidingsprogramma van VU for Professionals een rol vervullen voor getalenteerde statushouders.
“Je moet je beleid vanuit verschillende perspectieven kunnen opbouwen en beoordelen”
Sollicitatieprocedures verlopen vaak weinig objectief, merkte VU-alumnus Amina Khelifi, toen ze na haar studie in de gezondheidswetenschappen de arbeidsmarkt betrad: “Dan hoorde ik: ‘We hadden een heel leuk gesprek. We bleken allebei fanatiek hardloper te zijn – en nee, over competenties hebben we het eigenlijk niet gehad’. Best gek, toch?”. Op zich is dat wel begrijpelijk, legt Amina uit, want we omringen ons onbewust het liefst met gelijkgestemden. “Maar handig is het niet. Zeker bij een grote gemeente als Amsterdam, met ruim 175 verschillende nationaliteiten, moet je je beleid vanuit verschillende perspectieven kunnen opbouwen en beoordelen. Bovendien vallen anders grote groepen mensen buiten de boot, die niet automatisch in dat vertrouwde profiel passen, zoals immigranten en vluchtelingen.”
Vracht aan ervaring
Amina aarzelde daarom geen moment toen ze bij de gemeente aan de slag kon als Projectleider Traineeships Statushouders. “Dat geeft me de kans om ook iets concreets te doen met deze observatie en om getalenteerde statushouders betere kansen te geven,” licht Amina toe. “We hebben een 2-jarig traineeship voor statushouders met een tijdelijke verblijfsvergunning, waarbij ze met zo veel mogelijk afdelingen en thema’s binnen de gemeente kennismaken. We besteden daarbij extra aandacht aan ‘onboarding’, zodat ze juist die culturele en organisatiecodes leren kennen. Omgekeerd nodigen we collega’s uit om voorbij eventuele taalbarrières te kijken naar de kennis en competenties van deze trainees. Want juist statushouders brengen een vracht aan ervaring, doorzettingsvermogen en inventiviteit mee die vaak verborgen blijft achter onbekendheid en onzekerheid over taal- en cultuurkennis.”
Opleidingen
Jaarlijks melden zo’n 300 statushouders zich aan, terwijl er 1 keer per 2 jaar plaats is voor 15 trainees. Daarom is Amina blij dat haar alma mater als alternatief voor enkele talentvolle statushouders de mogelijkheid biedt om een opleiding bij VU for Professionals te volgen. Het VUfonds werft geld om de financiële barrières voor deze talenten te verkleinen.
Via het VUfonds carrièrekansen voor talentvolle statushouders mogelijk maken?
steun.vu.nl/kansengelijkheid
Meebeslissen over de toekomst
KidsRights reikt jaarlijks de Internationale Kindervredesprijs uit. “Kinderen kijken anders naar de wereld dan volwassenen, en hun perspectief is nu hard nodig,” stelt initiatiefnemer Marc Dullaert Tijdens de Summit for Future Generations op 12 juni gaat hij in op het belang van de blik van kinderen.
Marc Dullaert, gevierd reclameman voor onder andere Chanel, kreeg ooit de vraag: ‘Kun je niet iets beters doen met je talent dan zeep verkopen?’ Het zaadje voor zijn kinderrechtenorganisatie KidsRights was geplant. Marc licht toe: “Kinderen overal ter wereld zijn afhankelijk van de beslissingen van volwassenen. Ze hebben vaak nauwelijks invloed, terwijl het wél over hun leven gaat. Dat raakt me. Tegelijkertijd zie ik ook hoeveel kracht ze in zich hebben.”
Vredesprijs voor kinderen
“Ik zag eens een documentaire over Iqbal Masih, een Pakistaanse jongen van elf, die in een tapijtfabriek werkte en streed tegen kinderarbeid,” vertelt Marc. “Ik vond dat hij een Nobelprijs voor de Vrede verdiende, maar die is er alleen voor volwassenen. Daarom besloot ik zelf een prijs op te richten, de Internationale Kindervredesprijs. De prijs wordt nu jaarlijks uitgereikt door Nobelvredesprijswinnaars en geeft kinderen wereldwijd erkenning en een podium. Inmiddels is het zelfs uitgegroeid tot ‘s werelds belangrijkste jeugdprijs.”
Jongerenparticipatie
Marc is is uitgesproken over de inbreng van jonge generaties: “Er worden beslissingen genomen - over het klimaat, over onderwijs - die enorme gevolgen zullen hebben voor jongeren. Alleen zitten zij niet aan tafel. Waarom eigenlijk niet?
Met KidsRights willen we bereiken dat we kinderen niet alleen beschermen, maar ze ook serieus nemen. Kinderen hoeven het niet beter te weten dan volwassenen, maar ze kijken wel anders naar de wereld. En hun perspectief is nu hard nodig.”
Meld je aan voor de Summit op 12 juni! vu.nl/summit
Margrethe Jonkman, voorzitter College van Bestuur VU
“De VU organiseert als voorzitter van UNSDSN
Nederland de internationale summit op 12 juni. Een inspirerende opdracht die perfect past bij onze kerntaak als universiteit: met maatschappelijk relevant onderzoek en onderwijs verantwoordelijkheid nemen voor een duurzame toekomst.
Doel van deze summit is de internationale dialoog over de toekomst te versterken - met andere universiteiten, overheden, onderzoeksinstellingen, kenniscentra, maatschappelijke organisaties en het bedrijfsleven. Samen kunnen we nieuwe, innovatieve oplossingen ontwikkelen en besluitvormers ondersteunen. En zo bijdragen aan een betere wereld voor toekomstige generaties.”
AI voor dementie
Als Artificial Intelligence (AI) ergens positieve impact kan maken, is het in de geneeskunde. Bij dementie bijvoorbeeld: onderzoekers
Colin Groot en Lianne Reus starten een baanbrekend onderzoek om met behulp van AI de oorzaken van dementie beter te begrijpen en zo nauwkeurigere en snellere dementiediagnoses mogelijk te maken. VUfonds steunt dit project en jij kunt helpen.
Dementie. Nederland kent ruim 300.000 mensen die eraan lijden; 1 op de 5 mensen krijgt het en het treft lang niet alleen ouderen. Daar komt bij dat patiënten relatief lang veel zorg nodig hebben. Een kostbare ziekte – niet alleen financieel, maar ook voor de kwaliteit van leven van zowel patiënt als omgeving.
Parapluterm
“Het punt is dat dementie de parapluterm is voor veel verschillende hersenziektes, waarvan Alzheimer met 70 procent van de gevallen de meest bekende is,” legt Colin Groot, assistent-professor bij het Amsterdam UMC en Alzheimercentrum Amsterdam, uit. Hij is gespecialiseerd in neuro-imaging: beeldvormende technieken (zoals MRIen PET-scans) om hersenschade in beeld te brengen.
“En daarbinnen zien we ook nog eens veel klinische verschillen. Neem Alzheimer: de ene patiënt vertoont vooral het bekende geheugenverlies, terwijl de ander juist op taalgebied symptomen laat zien.”
Subtypes
“Daar komt bij dat de oorzaken ook heel divers kunnen zijn,” vult Lianne Reus, assistent-professor bij het Amsterdam UMC en Alzheimercentrum Amsterdam, aan. Zij kijkt vooral vanuit de (epi)genetische hoek naar hersenschade. “Bij de ene patiënt raken neurologische processen verstoord door ontstekingsprocessen, terwijl bij de andere de verwerking van vetten ontregeld is. Op basis daarvan onderscheiden we veel subtypes. En als je dat dan weer doortrekt naar de klinische kant ervan – de symptomen – dan zien we in hersenscans dat eenzelfde subtype in hele verschillende hersengebieden tot verlies van hersenweefsel kan leiden.”
Tegenstrijdige resultaten
Zo kan het dus gebeuren dat metingen verschillende, of zelfs tegenstrijdige, resultaten opleveren. Dat alles maakt de diagnose bijzonder complex en langdurig. Colin haalt het voorbeeld aan van zijn tante: “Bij haar begon de Alzheimer met zichtproblemen. Maar voordat het duidelijk werd dat er sprake was van Alzheimer, was ze een jaar en bezoeken aan opticiens en oogartsen verder. Dat was kostbare tijd vol onzekerheid en onbegrip, voor zowel haarzelf als haar omgeving.” Het goede nieuws is dat op alle domeinen rond onderzoek naar dementie vooruitgang wordt geboekt. “We kunnen met steeds nauwkeurigere methodes hersenschade meten – denk aan PET-scans, biomarkers; Colins expertise,” vertelt Lianne. “En ook over de oorzaken komen we steeds meer te weten, dankzij (epi)genetisch en ‘omics’-onderzoek; mijn kennisterrein. Nu is het zaak om al die onderzoekslijnen te verwerken in modellen die vormen van dementie accurater en sneller kunnen diagnosticeren.”
“De modellen helpen artsen bij hun diagnoses en behandeling”
“We zoeken patronen in grote sets data vanuit verschillende invalshoeken. AI helpt daarbij”
Multidisciplinair onderzoek
“Het gaat erom patronen te vinden in grote sets data vanuit deze verschillende invalshoeken. Dat is bij uitstek iets waar AI bij kan helpen,” licht Colin toe. “Daarvoor zetten we een multidisciplinair onderzoek op, met een grote rol voor een onderzoeker Computer Science of Informatica.” Lianne vult aan: “We willen AI-modellen trainen met onze gegevens. Met onder meer data van het Amsterdam Dementie Cohort; een waardevolle, unieke set klinische gegevens van bijna 8.000 patiënten, die het Alzheimercentrum, uiteraard met toestemming, gedurende 25 jaar heeft verzameld. Daarbij zijn we ons er overigens van bewust dat we met een specifiek Nederlandse groep werken. We zullen onze modellen dus ook moeten trainen en toetsen in andere populaties.”
Hulp bij diagnose
Multidisciplinair onderzoek met een positieve impact op de samenleving, dat past bij de VU. “Dit project vraagt dat we elkaars ‘taal’ leren spreken en vanuit onze specialisaties een brug slaan naar andere expertise. Dat kost tijd, maar daar zit absoluut de meerwaarde van dit project,” verklaart Lianne. “Uiteindelijk willen we modellen ontwikkelen om tot een inzichtelijk resultaat te komen wat gebruikt kan worden in de kliniek. Niet om artsen te vervangen, maar om hen te helpen bij hun diagnoses en behandeling,” vat Colin samen. “Effectieve medicijnen tegen dementie zijn er nog nauwelijks, maar een goede, gepersonaliseerde diagnose helpt patiënten en hun omgeving wel enorm in ziekte-inzicht, begrip en daarmee kwaliteit van leven,” besluit Lianne.
Steun het onderzoek van Colin en Lianne om baanbrekende ontwikkeling in Alzheimerdiagnostiek mogelijk te maken. steun.vu.nl/ai-alzheimer
Doneer aan het VUfonds.
Van Gerede Twijfel naar gerechtigheid
In Project Gerede Twijfel onderzoekt een team van studenten uit verschillende opleidingen de zaak van een veroordeelde, om te bepalen of mogelijk sprake is van een rechterlijke dwaling. De resultaten ervan helpen bij het verbeteren van opsporing door de politie en besluitvorming door openbaar ministerie en rechters. “Je kunt het zien als een vorm van maatschappelijke dienstverlening,” zegt coördinator Jasper van der Kemp.
“Ik zie dit als een van de mooiste vormen van onderwijs,” vertelt Jasper van der Kemp, assistent-professor Criminologie aan de VU, enthousiast. “De leden van het onderzoeksteam leren in de praktijk hoe een echt dossier te analyseren en welke vragen te stellen. Zij krijgen te maken met disciplines die niet direct binnen hun eigen vakgebied vallen. Zoals uitzoeken hoe de techniek van beveiligingscamera’s precies werkt, of het bevragen van een deskundige over de interpretatie van sporen. Ook draait het veel om teamwerk: met elkaar gegevens uitpluizen, discussiëren, overleggen wie wat gaat doen, feedback geven en gezamenlijk schrijven aan de analyse van de zaak. Intensieve samenwerking dus, een unieke ervaring en gedegen training in kritisch denken. We horen van onze alumni later vaak terug dat ze zelfs
mooie vriendschappen aan deze periode hebben overgehouden.”
Cold cases
Ruim twintig jaar geleden werd Project Gerede Twijfel door emeritus hoogleraar Rechtspsychologie, Peter van Koppen, bij de VU ondergebracht. Sinds die tijd worden ieder jaar minimaal twee nieuwe zaken in behandeling genomen. Soms worden ook zogenaamde ‘cold cases’ opgepakt die zijn aangeleverd door de politie. Het animo onder studenten om aan het project te mogen meewerken is groot, de docenten kunnen elke keer een selectie maken uit veel aanmeldingen.
Rosmalense Flatmoord
Uitgeverij Boom Criminologie publiceert regelmatig het door studenten uitgevoerde onderzoek in boekvorm. Over de activiteiten van de deelnemers in het dossier van de ‘Maastrichtse Martelmoord’ maakten enkele NRC-journalisten in 2023 een uitgebreide podcast van zeven afleveringen - nog steeds te beluisteren via diverse streamingplatforms. In de meeste zaken die door de studenten onder de loep worden genomen, kan inderdaad gerede twijfel worden vastgesteld. Het bekendste voorbeeld is wellicht de ‘Rosmalense Flatmoord’: na onderzoek van het dossier door het VU-team besliste het Arnhemse gerechtshof in 2022 uiteindelijk dat sprake was van een rechterlijke dwaling. De voormalige verdachte die onterecht veertien jaar had vastgezeten, werd alsnog vrijgesproken.
Objectief en onafhankelijk
“Project Gerede Twijfel is op de eerste plaats een onderwijsproject,” legt Jasper uit. “Vanuit het perspectief
van de wetenschap is het ook heel interessant om te zien waar dingen fout zijn gegaan en waar bepaalde vragen niet zijn gesteld. Dit helpt om beter te begrijpen hoe beslissingen tot stand komen in het opsporingsproces en bij de rechter. Daarnaast kun je dit project zien als een vorm van maatschappelijke dienstverlening. Onze onderzoeken zijn gratis voor de veroordeelden. We willen natuurlijk altijd volledig objectief en onafhankelijk te werk kunnen gaan.”
Welkome steun
“Dit is een extra-curriculair programma, dat om intensieve begeleiding van de studenten vraagt,” licht Jasper toe. “De middelen zijn beperkt, terwijl onderzoeksactiviteiten in de praktijk wel extra kosten
met zich meebrengen. Neem bijvoorbeeld het uitvoeren van experimenten of het bezoeken van de plaats delict. We zijn daarom altijd enorm blij met extra financiële ondersteuning – zoals vorig jaar via een crowdfundingsactie in samenwerking met het VUfonds. Als docenten werken we ook hard aan de externe zichtbaarheid van dit project en vertellen er graag over in lezingen.”
Lees meer over Project Gerede Twijfel en bekijk de potentie van crowdfunding voor initiatieven op de VU.
Prof. dr. Jan Naeyé, emeritus hoogleraar Strafrechtswetenschappen aan de Vrije Universiteit Amsterdam, steunt Project Gerede Twijfel met een periodieke schenking:
“Doneren zie ik als een vorm van verdelende rechtvaardigheid. Het voorrecht dat ik had om te kunnen studeren, geef ik daarom graag door. Het Project Gerede Twijfel ondersteun ik met extra plezier, omdat ik weet hoe stimulerend het is voor studenten om in een levensecht strafdossier te onderzoeken of er fouten zijn gemaakt in de waarheidsvinding.”
Periodiek schenken
Wil je projecten van het VUfonds steunen met impact? Overweeg dan een periodieke schenking. Daarmee doneer je jaarlijks met belastingvoordeel, zodat je met minder geld méér kunt betekenen voor onderzoek en onderwijs aan de VU.
Rekenvoorbeeld
Hoe het werkt? Stel, je wil jaarlijks 1.000 euro beschikbaar stellen aan het VUfonds, en je betaalt 37,48% inkomstenbelasting. Dan kun je ieder jaar in veel gevallen ongeveer 1.600 euro schenken; door het belastingvoordeel (37,48% van 1.600 euro = 600 euro) kost je schenking je namelijk 1.000 euro, terwijl er maar liefst 1.600 euro naar het VUfonds gaat. Dat is nog eens slim geven!
Schenkingsovereenkomst
Om gebruik te maken van deze regeling is een schenkingsovereenkomst nodig. Daarin leg je vast
dat je het VUfonds minimaal vijf jaar achtereen met een vast bedrag steunt. We kunnen je een formulier toezenden, of we helpen en adviseren je in een persoonlijk gesprek.
Vragen?
Heb je vragen of wil je meer weten over de mogelijkheden? Wij helpen je graag! Neem contact op met Kaat Burbidge-van Velde, Senior Relatiemanager:
Wende Wallert is conservator bij de universiteit en richtte in 2021 de VU ART SCIENCE gallery op. “Een ontmoetingsplaats voor kunst, wetenschap en samenleving. Uniek in Nederland, daar mogen we best trots op zijn.”
Kunst en VU gaan sinds jaar en dag goed samen. En vanaf de verhuizing van de VU naar de nieuwe campus in Buitenveldert, is de betekenis van kunst in relatie tot wetenschap en samenleving zelfs geïntegreerd in het universiteitsbeleid. “Met de aanwezigheid van de VU ART SCIENCE gallery in het Nieuwe Universiteitsgebouw onderscheidt de VU zich echt in Nederland, daar mogen we best trots op zijn,” glimlacht Wende Wallert. “Onze expositieruimte vormt een mooi cultuurpalet, samen met de filmzalen van Rialto en de podia van Griffioen. Binnen onze dynamische campus is de galerie een rustige plek om rond te kijken en met anderen te praten over wat je ziet, denkt en voelt. We leven in een tijd van veel onzekerheid en polarisatie, maar kunst is subjectief en laat zien dat iedereen recht heeft op een eigen perspectief.”
“Onze galerie is een ontmoetingsplaats voor kunst, wetenschap en samenleving. De VU is altijd al een universiteit geweest die zich heel erg richt op de samenleving en relaties aangaat met allerlei partijen die hierin een rol spelen. Vanuit het besef dat je je niet kunt terugtrekken in een ivoren toren.”
Sprekend voorbeeld hiervan is de lopende tentoonstelling Water Views. Daarin delen vijf kunstenaars hun geheel eigen kijk op water - van de koloniale handelsroutes tot de ecologische impact van ons veranderende klimaat. “Neem het project Water Portraits van Jana Romanova, over het leven van een liter water,” licht Wende toe. “Dit water werd in de vorm van een bevroren blok telkens weer doorgegeven aan een nieuwe gebruiker. De één kookte er groenten in, de ander gebruikte het om een stoepje te reinigen. Bij ieder van de 101 gebruikers maakte Jana een foto van het blok ijs, met de naam van deze persoon en diens gebruik erbij. Zo verbindt de kunstenaar waterschaarste met persoonlijke verhalen en gemeenschappelijkheid. Tanja Engelberts toont in haar werk hoe de Rhône door de ontwikkeling van hydro-elektriciteit als ooit oncontroleerbare rivier nu in een technologisch object is veranderd. In een poëtische video met keramische beelden van oeverklei laat zij dit stromende water zelf spreken.”
“Kunst laat ruimte voor verbeelding, hoe dingen zouden kunnen zijn. Wetenschap onderzoekt meer hoe het echt is. In onze galerie ontstaat zo een bijzondere dialoog.”
In samenwerking met het Environmental Humanities Center van de VU wordt tijdens de looptijd van Water Views een publiek programma georganiseerd. Een uitgelezen kans voor
kunstenaars, wetenschappers en bezoekers om kennis en ideeën over het onderwerp uit te wisselen vanuit verschillende invalshoeken.
“VU ART SCIENCE gallery staat altijd open voor samenwerking met VU-alumni in het maatschappelijk veld. Want samen komen we tot bijzondere dingen.”
De galerie werkt intensief samen met organisaties binnen en buiten de academische wereld, geeft Wende aan. “Zo kwam in partnerschap met het Medisch Centrum Amsterdam een tentoonstelling en publiek programma tot stand. We onderhouden nauwe contacten met allerlei kennisinstituten. In Amsterdam bijvoorbeeld De Ateliers, de Rijksakademie en de Gerrit Rietveld Academie. Met het VU Centre for Teaching and Learning en A Broader Mind organiseren we art based learning sessies. We ontvangen inmiddels dagelijks groepen en genieten steeds meer bekendheid. Zo ontvingen we bij onze vorige tentoonstelling over migratie een delegatie van de IND. Ook heel fijn om te zien dat studenten uit allerlei disciplines ons weten te vinden en we veel bezoekers trekken onder internationale studenten. De kruisbestuiving tussen kunst, wetenschap en samenleving biedt enorme kansen, wij zetten ons graag in om het gesprek hierover te stimuleren.”
WATER VIEWS
VU ART SCIENCE gallery, Nieuwe Universiteitsgebouw, De Boelelaan 1111, Amsterdam.
Openingstijden: dinsdag t/m vrijdag van 12:00 tot 18:00 uur.
Voor meer informatie: artsciencegallery.nl
De tentoonstelling Water Views is nu te zien tot eind oktober 2025. Het kunstwerk op de linkerfoto is The Color of the North Sea #2 // Talk to the Color of Antartica van Valerie van Leersum.
Weten hoe jij kunt bijdragen aan waarde(n)volle wetenschap voor een betere wereld?
Kijk op vu.nl/doneren of scan de QR-code
Contact
VUfonds
De Boelelaan 1105 1081 HV Amsterdam
vufonds@vu.nl
Rekeningnummer: NL09 INGB 0008 5266 43
t.a.v. VUvereniging-VUfonds te Amsterdam
KVK: 40530948
RSIN: 002561037
Colofon
Redactie: VUfonds
Tekst: Marjolein de Jong, Maja Nijessen (bee in tune),
