Temiz Seçim Platformu

TEMİZ SEÇİM PLATFORMU 1

Sonuç: Tespit ve Öneriler

TEMİZ SEÇİM PLATFORMU/ SONUÇ: TESPIT VE ÖNERILER

Seçim dönemlerinde yaşananlar ile ilgili yaptığı tespitlerle, oluşan problemleri ve soru işaretlerini ortadan kaldırmayı amaçlayan Temiz Seçim Platformu (TSP), yeni bir liste hazırladı.

Söz konusu listede; seçimlerle ilgili tespit edilen 100 hile, kuşku ve suistimal konuları ile yapılması gereken düzenlemeler yer alıyor. İşte Temiz Seçim Platformu’nun hazırladığı o listenin tam metni: “TEMİZ SEÇİM PLATFORMU’NUN SEÇİMLERLE İLGİLİ TESPİT ETTİĞİ 100 HİLE, KUŞKU, AÇIK, SUİSTİMAL KONULARI MİLLİ İRADEYİ ETKİLEYECEK UNSURLAR YAPILMASI GEREKEN 2 DÜZENLEMELER

TEMİZ SEÇİM PLATFORMU/ SONUÇ: TESPIT VE ÖNERILER

A. SEÇMEN LİSTELERİ İLE İLGİLİ 1.

2.

3.

4.

5.

6.

Nüfus sayımı belirsizliği Seçmen sayısı belirsizliği Seçmenin iradesi dışında başka bir adrese kaydırılması Seçmenin kendi evine farklı isimlerin yazılması Arsa ve metruk binalara seçmen yazdırılması TC Kimlik Numaraları’nı değiştirmek ve sahte Nüfus Cüzdanı çıkartmak 7. Adres değişikliğini bildirmeyenlerin havuza düşmesi 8. Seçmen askı listeleri süresinin kısalığı 9. Yabancılara oy kullandırılması (Afganlılar – Tokat) 10. Ölülerin seçmen listesine ilavesi veya ölmüş kişiler adına oy3 kullandırılması

TEMİZ SEÇİM PLATFORMU/ SONUÇ: TESPIT VE ÖNERILER

B. SANDIK BAŞI İLE İLGİLİ

1. Yardım amacı ile hücreye girip oy kullandırılması 2. Akıl hastalarına oy kullandırılması 3. TC Kimlik Numarası olmadan oy kullandırılması 4. Turnike sistemi 5. Oy sayımında pusulayı okuyanın yanlış okuması 6. Oy pusulasında okunanın yanlış yazılması 7. Oy pusulalarının toplamının yanlış yazılması 8. Bazı oyların iptal edilmesi (Sakız Sistemi) 9. Evet mührünün durumu 10. PKK veya başka unsurların baskısıyla oyların kullanılmış 4 olarak gösterilmesi

TEMİZ SEÇİM PLATFORMU/ SONUÇ: TESPIT VE ÖNERILER

11. Sandık tutanağının sahte imzayla düzenlenmesi 12. Seçim sonucunda oy torbasının yolda değiştirilmesi 13. Sandık kurulunda görev alanların zamanında gelememeleri 14. Sandık görevlilerinin eğitimli olmaması 15. Sandıkta görevli bazı parti görevlilerinin başka parti tarafından yazdırılmaları veya etkilenmeleri 16. Bazı sandık görevlilerinin kumanya ve yorulma bahanesiyle oy verme yerini terk etmeleri 17. Sandık kurulunda üyesi olmayan partilerin oylarının paylaşılması 18. Seçmenlerin oy verme yerine gelirken tehdide muhatap olmaları 19. Gelmeyen seçmenler adına oy kullanılması 20. Sandık tutanağının kurul üyelerine bir imzalı örneğinin verilmemesi 21. Sandık başkanının itirazları dikkate almaması 22. Sandık başkanının yapılan itirazları tutanağa yazdırmaması

5

TEMİZ SEÇİM PLATFORMU/ SONUÇ: TESPIT VE ÖNERILER

C. YSK İLE İLGİLİ 1. Kanun değişiklikleri ile getirilecek yeni konuların uygulanması 2. Yasa değişikliği gerektirmeyen konularda hassasiyet

D. SEÇSİS SİSTEMİ İLE İLGİLİ SEÇSİS SİSTEMİNDEKİ ENDİŞELER

1. Programın kaynak kodları açık olmadığından, programın içeriğinin ne olduğunu anlamak mümkün değildir.

2. Donanım sistemi ve yazılım siyasi partilerin incelemesine açık değildir.

6

TEMİZ SEÇİM PLATFORMU/ SONUÇ: TESPIT VE ÖNERILER 3. Bazı kurumlar sorgulama yapabilmesine rağmen siyasi partilere bağlantı ve sorgulama hakkı verilmemektedir.

4. Kullanılan güvenlik duvarı ve portal anahtarı CİSCO’dur. Cisco’nun güvenliği konusunda ciddi endişeler vardır. İnternette Cisco Hack yazarak bu konudaki haberlere rahatça ulaşabilmek mümkündür.

5. SEÇSİS, üçüncü bir kontrol/güvenlik yazılımı ile korunmamakta, çalışmasının doğruluğu kontrol edilmemektedir.

6. İlçe seçim kurullarındaki donanımlar ve yazılımlar üzerinde herhangi bir denetim yapılmamaktadır.

7. SEÇSİS’e ait bir alt yapı olmadığından TÜRKTELEKOM/UYAP alt yapısı kullanılarak veri transferi yapılmaktadır.

8. İlçelerde sadece veri girişi yapılmasına rağmen, donanıma müdahale edilerek eklenebilecek korsan bir yazılım ile giriş sinyallerinin merkezi bilgisayara farklı olarak gönderilmesi mümkündür.

7

TEMİZ SEÇİM PLATFORMU/ SONUÇ: TESPIT VE ÖNERILER ÖNERİLER 1. Kullanılan yazılımın kaynak kodları siyasi partilerin kontrolüne açılmalıdır.

2. Açık kaynak kodlu yazılıma geçilmelidir.

3. YSK’nın denetimindeki bilgi işlem merkezinde tüm siyasi partiler temsilci bulundurabilmelidir.

4. (Belçika, Almanya, İngiltere, Fransa, ABD, İtalya, Avustralya ve Brezilya gibi bazı ülkelerde seçim değerlendirme merkezlerinde temsilci bulunmaktadır.)

5. TÜBİTAK tarafından yeni bir zaman damgası üretilmeli, siyasi partilere link atılarak eş zamanlı veri kaydı gerçekleştirilmelidir.

6. Kullanılan güvenlik ağı, portal anahtarı daha güvenli bir duruma getirilmeli, SEÇSİS üçüncü bir kontrol/güvenlik yazılımı ile korunmalıdır.

8 7. Sayım esnasında yaşanan sistem aksaklıklarından sonra merkezi bilgisayarın kayıt logları incelenmelidir.

TEMİZ SEÇİM PLATFORMU/ SONUÇ: TESPIT VE ÖNERILER 8. Bazı kurumlara verilen sorgulama hakkı siyasi partilere de verilmelidir.

Siyasi partiler altyapıya dahil edilmeli, tek taraflı link açılarak verilerin eşzamanlı kayıt yapılması sağlanmalıdır.

9. Veri akışı biter bitmez harici disk internet yolu ile tüm yurttaşlarımıza açılmalı, her bireye kendi sandığını görme imkanı sağlanmalıdır.

10. SEÇSİS alt yapısı UYAP’dan bağımsız hale getirilmeli, yeni bir alt yapıyı oturtturmalıdır.

11. Kullanılan kripto yeniden gözden geçirilmeli, güvenlik katsayısı arttırılmalı ve her seçim döneminde yenilenmelidir.

12. İlçe seçim kurulları ile merkezi sistem arasındaki Telekom tarafından sağlanan altyapı her aşamada denetlenmelidir.

13. Sisteme bağlı her terminalin başında siyasi partiler temsilci bulundurabilmelidir.

14. Oy pusulalarında seçim bölgesi ve sandık numaraları yazılı olmalı, seçim sonuç tutanağı tarayıcıdan geçirilerek orijinal haliyle seçmenin 9 denetimine açılmalıdır.

TEMİZ SEÇİM PLATFORMU/ SONUÇ: TESPIT VE ÖNERILER

E. İLÇE SEÇİM KURULLARI İLE İLGİLİ 1. Tutanakların sisteme yazılması sırasında yapılabilecek yanlışlıklar 2. Bazı partilerin oylarının bir partiye aktarılması 3. Seçim torbaların kaybolması F. İL SEÇİM KURULLARI İLE İLGİLİ 1. Tutanakların sisteme yazılması sırasında yapılabilecek yanlışlıklar 2. Bazı partilerin oylarının bir partiye aktarılması 10

TEMİZ SEÇİM PLATFORMU/ SONUÇ: TESPIT VE ÖNERILER

G. SEÇİM SİSTEMİ İLE İLGİLİ 1. %10 seçim barajı dolayısıyla artan oyların durumu 2. İl kontenjanları ve milletvekillerinin aldığı oy miktarlarındaki farklılıklar 3. D’HONDT sisteminin olumsuzlukları

H. SEÇMENİN OY KULLANMAMASI İLE İLGİLİ 1. Oy kullanmayan seçmenlerin en fazla oy alan partilere olan dolaylı katkıları (2011 seçimlerinde oy kullanmayan 7.423.000 seçmen birinci olan partinin dışında herhangi bir partiye oy kullanmış olsalardı, birinci partinin %49,7 olan oy oranı yaklaşık 11 %36,4 olabilirdi.)

TEMİZ SEÇİM PLATFORMU/ SONUÇ: TESPIT VE ÖNERILER İ. SEÇİM PROPAGANDA DÖNEMİ VE SEÇİM YASASI İLE İLGİLİ 1. Oy pusulasında bağımsız adayların isimleri parti isimleriyle aynı puntolarla yer almalı 2. Seçime katılma hakkını kazanmış ve seçime katılan partilere seçim fonundan %1 oranında maddi destek sağlanmalı 3. Açık yerlerdeki toplantıların güneş batımından 4 saat sonrasına kadar yapılabilmesine imkan verilmeli 4. Seçimlerle ilgili propaganda süresi ve yasaklar seçim tarihinden 30 gün öncesinden başlamalı 5. TV’lerde partilerin ve adayların RTÜK tarafından tespit edilecek bedelle yayınlanmasına imkan verilmeli 6. Partilerin ses sistemli araçlarının dolaşmaları ile ilgili mevzuat düzenlenmesi yapılmalı 7. Billboard ve yerel yönetimlerin afiş mekanlarında yayınlanacak reklamlar ile ilgili bir düzenleme yapılmalı 8. Partilerin genel başkanlarının il ve ilçelerde yapacakları miting saatinden 24 saat 12 öncesi itibari ile ana caddelerin bayraklarla süslenmesi ile ilgili mevzuat düzenlemesi yapılmalı

TEMİZ SEÇİM PLATFORMU/ SONUÇ: TESPIT VE ÖNERILER 9. Oy kullanılacak sandığın hangi mekanlarda konulacağı il ve ilçe seçim kurullarındaki parti temsilcileri ile birlikte kararlaştırılmalı 10. Kapalı oy verme yerlerinin tespiti sandık kurulunca ittifakla belirlenmeli 11. Gümrük kapılarındaki sandıklarda parti temsilcilerinin nöbetleşe bulunmaları sağlanmalı 12. Seçim sonuçları ile ilgili itiraz süreleri mevcut yasanın 2 misline çıkartılmalı 13. Resmi seçim propaganda döneminde kamu araçları, yerel yönetim ve onların ortak olduğu işletmelere ait her türlü vasıtanın kiralanması yasaklanmalı 14. Şehir merkezlerinde ana caddeyi bütünüyle kapatmayacak şeklindeki yürüyüşlere izin verilmeli 15. Seçim propaganda afiş ve broşürlerinde Türk Bayrağı’nın kullanılmasındaki yasak kaldırılmalı 16. Cep ve sabit telefon, tweeter, facebook gibi sosyal medyada yapılacak 13 propagandalara ilişkin bir mevzuat düzenlemesi yapılmalı

TEMİZ SEÇİM PLATFORMU/ SONUÇ: TESPIT VE ÖNERILER 17. Kamu kuruluşları, yerel yönetimler ve onların işletmeleri, ortaklıkları olan kuruluşların seçim dönemlerinde partilere ya da adaylara yönelik yapacakları telefon, posta, eleman …vs. katkılar mutlaka engellenmeli ve aksine hareket edenler hakkında 5 yıldan az olmamak üzere hapis cezası getirilmeli 18. Seçim propaganda süresinin son 4 günü içinde yalan haber yazan, yayan, broşür, dergi, gazete dağıtan, mesaj gönderenlere 3 yıldan az olmamak üzere hapis cezası düzenlenmeli 19. Partilerin il ve ilçe merkezlerinde seçim büroları oluşturulması ile ilgili mevzuat düzenlemesi yapılmalı 20. Resmi propaganda süresi içerisinde (1 ay) Başbakan, Bakan, Milletvekilleri ve kamu görevlilerinin resmi araçları kullanmamaları, aksine hareket halinde sorumlulara 5 yıldan az olmamak üzere hapis cezası verilmesi sağlanmalı 21. Siyasi parti ve bağımsız adayların iletişimlerinin izlenmesi kesinlikle 14 önlenmeli

TEMİZ SEÇİM PLATFORMU/ SONUÇ: TESPIT VE ÖNERILER

TSP KANUN TEKLİFLERİ 1. Parmak boyası 2. Nüfus ve seçmen sayımı (evlerde ve grubu olan parti temsilcileriyle birlikte) 3. Seçmen listelerinin tanziminin yeniden YSK’ya verilmesi 4. Oy pusulalarının numaralanması 5. Seçmen askı süresinin 1 aya çıkarılması 6. SEÇSİS ve YSK bilgisayar merkez ve uçlarında parti temsilcilerinin bulundurulması 7. Propaganda dönemiyle ilgili kanun değişikliği 15

TEMİZ SEÇİM PLATFORMU/ SONUÇ: TESPIT VE ÖNERILER

8. Barajın %5’e indirilmesi 9. Milletvekili dokunulmazlığının sınırlandırılması 10. Kamuoyu araştırmaları ile ilgili düzenleme 11. Parti ve adayların gelir ve giderlerinin şeffaflığı 12. Oy pusulalarının basımı ihalesi, paketlenmesi, gönderilmesinde parti temsilcilerinin görevlendirilmesi 13. Seçim yasakları (eşantiyon, para, menfaat) cezalarının 2 misli arttırılması 14. Seçim sonuçlarını etkileyecek hilelere 10 yıldan az olmamak üzere hapis cezası getirilmesi 16