28 december 2012 – nummer 26
Foto Jean Pierre Jans
Nominaties teamprijs bekend
IVF op nummer 1
Van bevroren eicel tot levenslustige baby De IVF afdeling van VUmc is opnieuw als beste uit de bus gekomen. “We steken met kop en schouders boven de andere centra uit”, vertellen klinisch embryologen Hanna Kostelijk en Carlijn Vergouw trots. In sommige gevallen levert de VUmc-methode bijna twee keer zoveel succes op dan bij andere Nederlandse centra. Fijn voor de ouders, maar zeker ook goed voor de verzekeraars.
n Monique Krinkels Als reden waarom de ivf-afdeling zo goed presteert noemt Hanna Kostelijk als eerste de kwaliteit van de medewerkers. “Ze zijn vakkundig en heel
gemotiveerd.” Maar ook de werkwijze wijkt af van wat er in de meeste ziekenhuizen gebeurt. Carlijn Vergouw: “We hanteren strikte protocollen en controleren alles. Zelfs het kweekmedium, de vloeistof waarin de bevruchte eicel de eerste delingen doormaakt, wordt bij elke nieuwe levering op kwaliteit en samenstelling gecontroleerd. Dat is veel extra werk, maar we weten zeker dat er niets fout kan gaan.”
Robuust Het succes van de afdeling levert veel blije ouders op. Zo is de afdeling ivf er dit voorjaar voor de eerste keer in geslaagd om met een ingevroren eicel een levensvatbaar embryo te creëren. Het resultaat, een gezond meisje, werd op 7 december geboren. Zowel moeder als kind maken het uitstekend. De eicel werd bevrucht
Michael-Wing-Systeem uitgebreid Met een gift van vijftien laptops, medisch hygiënisch toetsenborden en gratis draadloos internet, kunnen de patiëntjes op de kinderafdeling altijd online zijn vanuit bed. Hierdoor kunnen zij makkelijker contact onderhouden met familie, vrienden en school. De uitbreiding van het MichaelWing-Systeem vond plaats op 12 december. Het is de negentiende keer dat een kinderafdeling in Nederland is voorzien van het Michael-WingSysteem. De stichting doet dat met hulp van sponsors, donateurs en acties die worden georganiseerd door derden. Het Michael-Wing-Systeem
in VUmc is volledig gefinancierd door samenwerkingspartner van Michael-Wings, Stichting Bladt. Het beschikbaar stellen van het Michael-Wing-Systeem gebeurt ter nagedachtenis aan de 18-jarige Michael Kenniphaas, die in 2005 aan leukemie overleed in VUmc. Tijdens zijn ziekbed miste hij contact met de buitenwereld via internet. Hij bedacht dat hij er na zijn ziekte voor zou gaan zorgen dat internetten overal mogelijk zou worden. Helaas kreeg hijzelf de kans niet, doordat de leukemie het van hem won. De stichting voert nu uit zijn naam alsnog het idee van Michael Kenniphaas uit.
via intracytoplasmatische spermainjectie, een methode waarbij een spermatozoïde rechtstreeks in de eicel wordt ingebracht. “Een wonder hoe robuust de voortplanting bij de mens eigenlijk is”, vindt Kostelijk. “Na het ontdooien ‘werkt’ alles in zo’n eicel weer naar behoren. In de natuur zou er alleen dna van het sperma in de eicel terechtkomen, bij ons gaat ook het omhulsel mee. Dat blijkt voor levensvatbaarheid niets uit te maken.” VUmc is terughoudend als het om het invriezen van eicellen gaat. Mensen die een zwangerschap tot later willen uitstellen kunnen hier niet terecht. “Eigenlijk doen we het alleen als het om jonge oncologische patiënten gaat of als de man op het moment van de punctie geen levend sperma produceert. In dat laatste geval moeten er overigens wel voldoende eicellen
zijn. Minstens twintig, want niet alle eicellen zijn rijp en er vallen er natuurlijk ook af tijdens het invriezen.” Het is dan ook een nogal heftig proces. De geselecteerde eicellen gaan rechtstreeks het stikstof in, zodat ze met een snelheid van 25.000°c per seconde afkoelen. “Dit noemen we vitrificatie”, vertelt collega Vergouw. “Zo voorkom je dat er ijskristallen in de eicel ontstaan, die door de membranen kunnen snijden.”
Internationaal De prestaties van het ivf-team vallen ook in het buitenland op. “We werken voor ons onderzoek regelmatig met gerenommeerde andere universiteiten samen. Zo starten we binnenkort met een onderzoek waarbij de bevruchte eicellen elke vijf minuten worden gefotografeerd”, aldus Kostelijk. Onderzoekers van Standford University hebben vastgesteld dat de celdeling in gezonde exemplaren op vaste momenten plaatsvindt. Vergouw: “Met behulp van die foto’s zouden we dus nog nauwkeuriger kunnen selecteren welke embryo’s we het beste kunnen terugplaatsen.”
Maar liefst elf teams van VUmc en drie van ggz inGeest komen in aanmerking voor de teamprijs 2012. Fred Plukker reikt deze prijs uit tijdens de nieuwjaarsreceptie. De prijzen zijn bestemd voor teams die door goede interdisciplinaire samenwerking een uitzonderlijke prestatie hebben neergezet. Bij VUmc zijn de volgende teams genomineerd: projectteam acute opname afdeling (verbetering van de acute patiëntenzorg), projectteam broodserveerwagen (patiënten kunnen kiezen wanneer zij willen eten), team cardio (een samenwerking tussen cardio-chirurgie, cardioanesthesiologie en intensive care, die in 2012 meer dan 700 hartoperaties hebben verricht), team clinical research bureau (een dienst die onderzoekers adviseert en begeleidt), het team epilepsie monitoring unit (een samenwerkingsverband met sein, waardoor patiënten beter kunnen worden behandeld), team zorgeenheden 4b en 4c (waar tot 26 november patiënten van vijf medische specialismen werden verpleegd), het team radiotherapie (die de werkprocessen heeft gedigitaliseerd in verband met de dependance in Hoorn), het team samen naar de dokter (groepsgewijze nazorg na een beroerte), team ivf (voor de derde achtereenvolgende keer het hoogste zwangerschapspercentage in Nederland), team accreditatie ioo (het VUmc-Compass behoort tot de drie beste geneeskundeopleidingen in Nederland) en het team deurbewegingen orthopedische ok (heeft het aantal deurbewegingen teruggebracht van bijna twintig naar drie, waardoor het risico op infecties beduidend is gedaald). Bij ggz inGeest zijn de genomineerden: het team vetc (dankzij de cultuurtolken namen meer cliënten uit een moeilijk bereikbare doelgroep deel aan preventievoorlichting en -cursussen), het team mind the body (ontwikkeling van een programma ter bevordering van een gezonde leefstijl onder ernstig zieke psychiatrische patiënten) en de poli angst (die voorlichtingsfilms over bijvoorbeeld slikfobie produceerde in het Arabisch en Turks)
De prijsuitreiking en de nieuwjaarsreceptie vinden plaats op 7 januari, vanaf 16.00 uur in de Amstelzaal
Cadeaubon populair Al ruim dertig procent van de medewerkers van VUmc heeft inmiddels een kerstcadeau uitgezocht. Vooral de ici Paris-cadeaubon is erg populair, gevolgd door de Ballarini koekenpannen en de trolleys. Bij ggz inGeest is het aantal medewerkers dat al een geschenk heeft uitgekozen nog hoger: bijna 35%. Ze kozen voor dezelfde top drie, al waren daar de koekenpannen meer in trek dan de ici Paris-bonnen. Medewerkers van VUmc en ggz inGeest hebben tot 31 maart de tijd om een kerstgeschenk uit te zoeken.