Không gian cộng đồng thực và ảo trong chung cư tại Hà Nội- Trường hợp cụ thể tại Royal City

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KIẾN TRÚC HÀ NỘI VIỆN ĐÀO TẠO VÀ HỢP TÁC QUỐC TẾ

KHÔNG GIAN CỘNG ĐỒNG THỰC VÀ ẢO TRONG CHUNG CƯ TẠI HÀ NỘI TRƯỜNG HỢP CỤ THỂ TẠI ROYAL CITY GV HƯỚNG DẪN: SV THỰC HIỆN:

THS.KTS. VƯƠNG KHÁNH TOÀN¹ VŨ THANH THU² – DEEA02 HOÀNG QUANG PHÁT³ – DEEA02 Trường Đại học Kiến Trúc Hà Nội, Km10 Nguyễn Trãi, P. Văn Quán, Hầ Đông, Hà Nội

Từ khoá

Tóm tắt

Chung cư Hà Nội Không gian cộng đồng Không gian ảo Không cộng đồng thực và ảo

Không gian cộng đồng mang lại chất lượng và tiện nghi cho đời sống về mặt thể chất lẫn tinh thần hàng ngày cho người dân, nhất là với những cư dân đô thị. Với sự phát triển khoa học kỹ thuật nhanh chóng của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4, đối với sự hạn chế về diện tích ở tại Hà Nội hiện nay, việc hình thành và phát triển những không gian cộng đồng ảo sẽ giúp tăng thêm khả năng kết nối giữa mọi người và đặc biệt là giữa các cư dân tại các khu chung cư. Tuy nhiên các điều kiện cơ sở vật chất của không gian này không phải lúc nào cũng được chú trọng và đáp ứng đúng nhu cầu của cư dân.

Khu vực nghiên cứu chính của chúng tôi là khu vực Khu đô thị (KĐT) Royal City, gần Vành đai 2, phía Tây Nam Hà Nội. Trong khuôn khổ bài báo, chúng tôi đề cập đến thực trạng của không gian cộng đồng thực và ảo tại một trong những khu chung cư cao cấp tại Hà Nội, và một số giải pháp nâng cao chất lượng các không gian cộng đồng tại chung cư nói chung và chung cư Royal City nói riêng.

Keywords

Abstract

Apartment Hanoi Community space Virtual space Virtual and real community space

Community spaces give residents comfortable and high-quality mental health care for the individual and the whole community.

Besides, with the help of developing technology compared to the limitation in community spaces in Hanoi, the foundation and thriving of virtual community spaces will help connect the residents.

However, the infrastructure of these spaces is not always being well-cared for and could satisfy the demands of the living.

Our research area that will be discussed here is the community space of a residential compound Royal City (RC), near the 2nd ring road, in the southwest of Hanoi. The paper provides information about the real and virtual community spaces that are being used in high-end residential compound RC, it also gives solutions for limitations in all common apartment buildings’ community spaces and specifies RC's community space.

¹toanvk@hau.edu.vn ; 0906256399 ²vuthanhthu2708@gmaill.com ; 0868624770 ³quangphat01z@gmail.com ; 0912345678

1. Phần mở đầu Đất nước ta đang trong thời kỳ phát triển và hội nhập, các thành phố lớn ngày một đông đúc hơn (Tổng dân số Việt Nam: 97,3 triệu người; dân số thành phố Hà Nội: 8,053 triệu người; dân số thành phố Hồ Chí Minh: 12,41 triệu người - tính đến ngày 04/01/2020). Với áp lực dân số ngày càng tăng cao, số lượng và loại hình nhà ở liên tiếp được hình thành và phát triển, trong đó không thể không kể đến là sự gia tăng nhanh chóng của các loại hình chung cư, căn hộ. Song với tình trạng đó, sự đầu tư về chất lượng các không gian cộng đồng tại các khu chung cư này cũng không được đảm bảo khi việc giải quyết vấn đề diện tích nhà ở được đặt lên hàng đầu.

Với áp lực dân số ngày càng tăng cao, số lượng và loại hình nhà ở liên tiếp được hình thành và phát triển, trong đó không thể không kể đến là sự gia tăng nhanh chóng của các loại hình chung cư, căn hộ. Song với tình trạng đó, sự đầu tư về chất lượng các không gian cộng đồng tại các khu chung cư này cũng không được đảm bảo khi việc giải quyết vấn đề về diện tích nhà ở được đặt lên hàng đầu.

Với sự phát triển của các đơn vị ở hiện đại không còn mấy “tình làng nghĩa xóm” này, khái niệm “hàng xóm, láng giềng” cũng không còn mang ý nghĩa nhân văn như trước đây. Điều này khiến cho chúng ta thấy rằng, chất lượng không gian cộng đồng phải được chú trọng hơn trong công tác giữ gìn cũng như nâng cao giá trị đời sống tinh thần cho con người. Nhận thấy sự thay đổi kém tích cực trong lối sống hiện đại này ngày nay, chúng tôi mong muốn được nghiên cứu và tìm hiểu vấn đề này để có thể phát triển được môi trường cộng đồng kết nối con người với con người.

2. Khái niệm về chung cư, không gian cộng đồng: Nhà chung cư/ căn hộ là một đơn vị ở gồm nhiều hộ gia đình sinh sống, sử dụng chung hệ thống hạ tầng của đơn vị ở như cầu thang, thang máy, hành lang, sân bãi... Mô hình nhà chung cư/ căn hộ vô cùng phổ biến tại các thành phố lớn do khả nămg cung ứng số lượng nhà ở cao trong bối cảnh hạn chế diện tích đất ở.

Từ rất lâu đời không gian cộng đồng đã hình thành trong xã hội Việt Nam, đó chính là làng mạc xóm giềng, là chợ, là đình làng. Qua thời gian, người dân thành thị không còn sống trong làng mạc nữa, những khu chung cư mọc lên trong trung tâm thành thị, không gian cộng đồng cũng vì thế mà thay đổi.

Những không gian cộng đồng như sân đình thu hẹp lại chỉ còn là những sân sinh hoạt chung, sân vui chơi cho trẻ em, sân tập thể dục, ...

Không gian cộng đồng là không gian chứa đựng các hoạt động của cộng đồng - nơi con người có thể cùng tụ họp, là những không gian chung của cộng đồng, mang nặng tính giao tiếp kết nối con người, thôi thúc cá nhân cảm thấy mình là một phần của của cộng đồng tham gia không gian cộng đồng; là các hạt nhân cấu thành nên không gian công cộng (Không gian cộng đồng sẽ hạn chế số người tham gia hơn so với không gian công cộng). VD: Vườn, trung tâm địa phương, hội trường, nhà văn hóa, ...

Một không gian cộng đồng hiệu quả là nơi cư dân có thể tiếp cận dễ dàng, cởi mở, có cảm giác thoải mái và an toàn khi sử dụng không gian đó; không gian cộgn đồng khuyến khích sự tương tác xã hội giữa cư dân và cung cấp các hoạt động hoặc sự kiện thu hút mọi người cùng tham gia không gian. Một không gian cộng đồng không cần sự gặp gỡ tương tác trực tiếp hay một không gian cộng đồng ảo vẫn có thể giúp cho một cộng đồng dân cư thêm phần gắn kết, vậy điểm khác nhau giữa hai loại hình không gian này là gì?

Phân biệt giữa không gian thực và không gian ảo Không gian thực

Không gian ảo

Là không gian mà mọi người giao tiếp một cách trực tiếp, giao tiếp bằng cả 5 giác quan

Là không gian mà con người giao tiếp với nhau qua công nghệ (máy tính, điện thoại, ...) không gian ảo còn có thể tạo ra từ sách, báo, phim,…

Đòi hỏi sự tương đồng, liên kết về mặt địa lý (cùng thời gian, cùng địa điểm, cùng quê,..)

Không đòi hỏi sự liên kết về mặt địa lý, không gian hay thời gian (hai người ở hai múi giờ khác

nhau có thể trò chuyện và nhìn thấy nhau qua màn hình ảo) Đòi hỏi không gian với một diện tích nhất định phục vụ cho nhu cầu, mục đích sử dụng không gian (một phòng sinh hoạt chung cần tính toán được sức chứa người khi tổ chức các sự kiện giao lưu...)

Không đòi hỏi không gian tập trung cho một số lượng người nhất định (Số lượng người tham gia một buổi talkshow, livestream, sự kiện, ...online là không giới hạn)

Chất kết dính: Một hay nhiều mối quan tâm thông qua các hoạt động kết nối trực tiếp (hai người ở hai tòa chung cư khác nhau gặp nhau do cùng có nhu cầu cho con xuống sân chơi chung của chung cư)

Chất kết dính: Sự tương đồng về một hay nhiều mối quan tâm khác nhau thông qua giao tiếp ảo (một người cần mua quần áo, đồ dùng có thể cùng ở trong một nhóm MXH)

Sự lưu trữ ký ức phụ thuộc vào con người tham gia không gian cộng đồng ấy

Lưu trữ ký ức mạnh mẽ qua thời gian, không phụ thuộc vào trí nhớ con người.

3.Cơ sở khoa học, kinh nghiệm trong nước và Quốc tế. a. Cơ sở khoa học kỹ thuật Internet, khoa học công nghệ đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc xây dựng một không gian sáng tạo, khiến cho không gian trở nên thêm phần hấp dẫn cho các hoạt động sự kiện xã hội, cho các chương trình xây dựng một cộng đồng. Công nghệ biểu diễn và trưng bày đang phát triển và làm thay đổi rất lớn đến thiết kế không gian như tường LED tương tác trình chiếu, bảng kỹ thuật số, màn hình tương tác, bàn tương tác, …

Hình 1: Trung tâm Sáng tạo Watt Family của ĐH Clemson kết hợp các màn hình tương tác đọc các hành lang, trong lớp học dự án và khu vực làm việc nhóm.

Hình 2: “Working from home” - Làm việc tại nhà có lẽ là một cụm từ đã trở nên quen thuộc đối với rất nhiều người trên thế giới trong thời kỳ vi-rút Corona hiện nay.

Hình 3: Bác sĩ Anne Burdick, thuộc Phân khoa Y Miller, Trường đại học Miami (Mỹ) đang điều trị cho các bệnh nhân qua màn hình trực tuyến.

Công nghệ đang chuyển hoá không gian thành các nền tảng thử nghiệm nhằm cân bằng giữa các nhu cầu và điều kiện thực tế của con người. Công nghệ giúp cởi trói con người của những giới hạn của không gian. Đặc biệt trong bối cảnh dịch COVID-19 đến nay, chúng ta cũng đã thấy sự hữu ích to lớn của cách mạng công nghiệp với sự phát triển mạnh mẽ của các phần mềm kết nối ảo cho phép con người có thể làm việc, học tập, gặp gỡ, thảo luận hay thậm chí là chăm sóc, chữa bệnh từ xa ..v.v.. mà không cần phải tiếp xúc trực tiếp. Các phần mềm, ứng dụng công nghệ vẫn liên tục được phát triển trong bối cảnh dịch bệnh đáp ứng nhu cầu của con người.

Mặt khác, với các phát triển của công nghệ, không gian cộng đồng hiện nay đã có thể phát triển đa phương tiện hỗ trợ đa nhu cầu của cư dân với sự cho phép về chia sẻ nguồn tài nguyên, trang thiết bị trong cộng đồng. Đặc biệt khi những chung cư căn hộ không đủ điều kiện về diện tích không gian dành cho các hoạt động nằm ngoài hoạt động sinh hoạt gia đình của cư dân đối với các mối quan hệ khác, không gian cộng đồng chính là một nơi lý tưởng dành cho những hoạt động như vậy.

b. Cơ sở lý luận Trào lưu thiết kế không gian cộng đồng.

Tại các quốc gia phát triển, các kiến trúc sư luôn nỗ lực tạo cơ hội cho người sử dụng chủ động bộc lộ mình: những không gian thách thức cho những người ưa mạo hiểm, những không gian tương tác với nước cho trẻ em, nhưng bề mặt được phép vẽ tranh graffiti cho những người yêu hội họa đại chúng, các không gian cho phép các nghệ sĩ đường phố biểu diễn và mọi người cùng thưởng thức … nhằm mục đích tạo điều kiện cho người sử dụng “bộc lộ” mình, thỏa mãn nhu cầu cao nhất là được “thể hiện” bản thân (tầng nhu cầu thứ 5 của tháp nhu cầu con người) và nhận được sự tán thưởng, ngưỡng vọng từ người khác (tầng nhu cầu thứ 4). Trong cách thiết kế không gian cộng đồng, việc tạo cơ hội và hấp dẫn người sử dụng hoạt động (tham gia chủ động) và cơ hội quan sát, theo dõi (tham gia thụ động) được đặc biệt chú trọng.

Do vậy, các giải pháp thiết kế thường là phức hợp, đa năng, linh hoạt: các bậc thang vừa có thể là chỗ ngồi vừa có thể là lối đi lên xuống. Các không gian không bao giờ chỉ là đơn chức năng mà luôn được tính toán sử dụng đa chức năng.

Tại Việt Nam, các không gian cộng đồng từ xưa đến nay vẫn luôn giữ vai trò gắn kết con người với con người, gia tăng sự gắn bó của hàng xóm láng giềng, cộng đồng sinh sống. Tuy nhiên, các lý luận về thiết kế không gian cộng đồng một cách hiệu quả vẫn còn hạn chế so với sự gia tăng mật độ đô thị và sự phát triển nhanh chóng của các khu chung cư tại đô thị nhằm đáp ứng nhu cầu lớn về nhà ở cho người dân sinh sống và làm việc.

Yếu tố không gian cộng đồng được cho là kém ưu tiên vào thời điểm xây dựng của các toà chung cư được xây dựng trước năm 2010. (Đặc biệt tại Hà Nội, năm 2010 (300.000 căn hộ chung cư) số lượng căn hộ chung cư tăng gấp 4 lần so với năm 2000 (20.000 căn hộ chung cư). c.Bài học kinh nghiệm trong nước và quốc tế Theo VMDO Architects, công ty kiến trúc và thiết kế dành cho giáo dục tại Mỹ Thiết kế không gian cộng đồng là tạo ra : “Kết nối đầy cảm hứng” Nguồn gốc sâu xa của họ trong việc lập kế hoạch khuôn viên và khu nhà dẫn họ hình dung các cơ sở hoặc cấu trúc riêng lẻ như một phần của tổng thể lớn hơn - một tổng thể mà các bộ phận cấu thành của nó làm việc cùng nhau vì lợi ích lớn hơn. Như vậy, cảnh quan tích hợp, sự kết nối toàn thành phố và giao diện cộng đồng đều là những chiến lược quan trọng định hình công việc thiết kế. Họ mang theo mình một sứ mệnh với tư cách là kiến trúc sư lấy cộng đồng làm trung tâm là tạo ra các không gian giải trí và cộng đồng

Hình 4 : Hoạ sĩ quốc tế Rafael López đã biến đổi toàn bộ khu dân cư bằng những bức tường đầy màu sắc được hoàn thiện bởi các bàn tay của những người hàng xóm, hoạ sĩ; gắn kết khu dân cư và kéo mọi người ra khỏi nhà để tận hưởng cuộc sống bên ngoài những ngôi nhà

Hình 5: Sân chơi nghệ thuật điêu khắc ở Schulberg, Đức vô cùng thành công trong việc tạo ra sân chơi bổ ích cho trẻ em

Hình 6: Ngôi trường Discovery được thiết kế cân bằng giữa yếu tố tự nhiên bền vững và sáng tạo vượt trội trong giáo dục

hợp tác, hòa nhập, bình đẳng và lành mạnh cho sự đa dạng của các khu vực, thành phố và cộng đồng.

“Sự tôn vinh sự độc đáo của một địa điểm” Từ công viên địa phương và chiêm niệm không gian đến trạm cảnh sát và trung tâm trung chuyển, VMDO hiểu sự đa dạng về tỉ lệ con người, môi trường và sự cân nhắc về thẩm mỹ đã tạo ra những địa điểm được trang bị chức năng, đẹp, và thể hiển giá trị cộng đồng và những tham vọng. Tạo điều kiện chia sẻ kinh nghiệm giữa các cộng đồng là một trong nguyên lý thiết kế của VMDO và họ rất siêng năng trong việc thu thập cổ phần để đảm bảo một tòa nhà được yêu thích và sử dụng tốt trong suốt vòng đời của nó. Thông qua chương trình chu đáo, chúng tôi cố gắng tạo ra các kết nối giữa trong nhà và ngoài trời, các khu vực kết nối cộng đồng, tiếp cận với thiên nhiên và cảm giác về một nơi luôn chào đón, hào phóng và đại diện cho cộng đồng.

“Cơ hội từ thách thức” Các không gian cộng đồng thường liên quan đến sự sáng tạo trong hoạt động và lập trình cũng như sự hợp tác chuyên sâu để đáp ứng mong muốn của các bên liên quan theo đường lối thẩm mỹ, ngân sách và hoạt động. VMDO có kỹ năng xây dựng sự đồng thuận bằng cách lắng nghe cẩn thận các mối quan tâm của khách hàng, cung cấp nhiều tùy chọn về địa điểm và tòa nhà, đồng thời làm việc trên các lĩnh vực để tối đa hóa sự hiệp lực. Thông qua giải quyết vấn đề một cách sáng tạo, chúng tôi làm việc với các cộng đồng để biến những hạn chế thành cơ hội. Bằng cách thiết kế theo cách có chủ đích, chúng tôi cố gắng tạo ra những địa điểm đích thực mang lại lợi ích cho cộng đồng đồng thời thể hiện tầm nhìn hoặc di sản độc đáo của một địa điểm.

Tại Việt Nam Theo KTS Hoàng Thúc Hào (Văn phòng kiến trúc 1+1>2) với triết lý kiến trúc hạnh phúc. Đây là một khái niệm khá trừu tượng khi nhắc đến nhưng thực ra, triết lý kiến trúc này là sự xuất phát từ thực tiễn, được đúc rút trong quá trình hoạt động thiết kế các dự án dành cho các cộng đồng yếu thế. KTS HTH cho rằng Kiến trúc hạnh phúc là kiến trúc khiến cho người sử dụng cảm thấy an toàn khoẻ mạnh, hứng khởi, thấy có quá khứ và tương lai. Ông luôn nhớ đến câu nói : » Người hạnh phúc là người đem lại hạnh phúc nhiều nhất cho người khác » Chính vì lẽ sống ấy, ông đã thực hành bằng chính đam mê nghề nghiệp của mình, đưa ra những ý tưởng sáng tạo kết hợp với các tri thức về Hình 7: Trường học – “Bông hoa rừng” Lũng Luông với thiết kế phù hợp với địa hình khí hậu yếu tố bản sắc cốt lõi địa phương, ươm mầm cho các dự án hướng về cộng đồng.

KTS. Võ Trọng Nghĩa (Công ty VTN Architects) nổi tiếng với những công trình xanh, bền vững cũng đã tạo ra các công trình cộng đồng, công cộng mang ý nghĩa nhân văn lớn. Ông quan tâm đến sự phát triển bền vững trong mối quan hệ giữa con người với công trình và với thiên nhiên ; khiến con người ý thức được về tự nhiên đồng thời mang lại không gian gắn kết giữa con người với con người. Ông cho rằng « Kiến trúc là để phục vụ cho con người và xã hội, nếu không hiểu những vấn đề đang xảy ra trong môi trường sống của chúng ta, thì không thể làm kiến trúc được » Mối bận tâm của ông về kiến trúc vượt lên tầm vóc của một cá thể, nó là về cả một cộng đồng lớn. Ông quan Hình 8 : Bamboo Stalactite - Những module bằng tre tạo tâm tới sự thiếu hụt về mảng xanh tại các thành phố lớn, nên chòi nghỉ hấp dẫn tại thành phố Venice điều gây nên áp lực khủng khiếp cho người dân thành thị, người lớn dễ bị stress, trẻ em thì có quá ít chỗ để vui chơi dẫn đến rất nhiều trẻ em bị thiếu năng động hay tự kỉ.

3. Tổng quan về không gian cộng đồng thực và ảo tại Royal City: a. Thực trạng khu vực chung cư Royal City Khu đô thị Royal city, được xây dựng bởi tập đoàn Vingroup từ năm 2010, nằm tại số 72A Nguyễn Trãi – Thanh Xuân – Hà Nội. Đây là một vị trí thuận lợi, dễ dàng kết nối các khu vực trung tâm thành phố cũng như dễ dàng di chuyển ra khu vực ngoại thành phía Tây và Nam Hà Nội. Cách hồ Hoàn Kiếm chỉ 5km.

Trước kia, khu đất của Royal City là Nhà máy Cơ khí Hà Nội thuộc Công ty CNHHNN MTV Cơ khí Hà Nội và đã bị di dời đi bởi sự ô nhiễm của nó trong quá trình phát triển Hà Nội thành đô thị xanh mạnh mẽ. Dự án Hình 9: Vị trí khu đô thị Royal City và mối liên hệ vùng Royal City đã được nghiên cứu rất kỹ lưỡng về việc xây dựng khu đất này thành một khu đô thị cao cấp đáp ứng nhiều nhu cầu phát triển mạnh mẽ của đô thị, đồng thời đáp ứng được một lượng lớn nhu cầu căn hộ ở và văn phòng làm việc cao cấp cho các đối tượng là các doanh nghiệp trong và ngoài nước.

Với quy mô 12ha, được thiết kế với sự kết nối thông minh giữa các tổ hợp công trình chức năng với các công trình công cộng hỗn hợp rộng lớn. Royal City có sân vườn, nhiều khuôn viên cây xanh, Trung tâm thương mại và siêu thị, công viên nước, sân trượt băng đầu tiên và lớn nhất Việt Nam, khu vui chơi giải trí, bãi đỗ xe ngầm. Trong đó, có chung cư gồm 6 tòa với tổng số 4.460 căn hộ. Các tòa R1, R2, R4, R5 có cùng chiều cao 35 tầng, tòa R3 có chiều cao 17 tầng, tòa R6 có chiều cao 30 tầng. Nếu giả sử trung bình một căn hộ có 4 người thì số dân cư tại đây sẽ là 178 40 cư dân, gấp hơn 4 lần dân số của 1 đô thị loại 5 (theo qui định về phân cấp, phân loại đô thị tại Việt Nam là tối thiểu 4000 dân).

Căn hộ Royal City có diện tích mặt bằng đa dạng từ 88,3m2 đến 200m2 nhằm đáp ứng tối đa nhu cầu sinh hoạt của các quy mô gia đình.

Royal City có chất lượng dịch vụ rất tốt nhờ vào những tính năng đáp ứng nhu cầu cho người dân như Hình 10 : Vị trí khu đô thị Royal City và mối liên hệ vùng phủ sóng Wifi bố trí rộng khắp các địa điểm dự án, từ công viên, vui chơi giải trí, đến trường học, TTTM… giúp tất cả mọi người được kết nối cập nhật tin tức mọi lúc, mọi nơi. Hệ thống an ninh chuyên nghiệp như là thẻ từ dành riêng cho các khu biệt thự, hệ thống vân tay, thẻ cho các khu căn hộ chung cư nhằm đảm bảo yếu tố an ninh cho toàn khu đô thịd. Chung cư Royal City có hai đội quản lý cho khu căn hộ và khu thương mại. Ngoài ra ở hầm để xe cũng có đội ngũ an ninh tuần tra theo dõi trực 24h. Mỗi tòa nhà tại Vinhomes Royal City đều có hệ thống chắn barie tự động lên xuống tầng hầm, sảnh và hành lang được trang bị điều hòa và thông gió theo tiêu chuẩn của các tòa nhà cao cấp trên thế giới. Hệ thống đèn tiết kiệm năng lượng, hệ thống chuông hình ảnh, khóa cửa chính và cửa thông phòng kiểu dáng hiện đại sang trọng. Tất cả là để đáp ứng nhu cầu đa dạng cho người dân sinh sống, làm việc, giải trí, … ở Royal City. b. Thực trạng không gian cộng đồng thực và ảo: Trong quá trình nghiên cứu, chúng tôi nhận thấy tại KĐT Royal City có 02 loại không gian sinh hoạt cộng đồng, không gian cộng đồng thực và không gian cộng đồng ảo.

Hình 11 : Nóc tòa R3 với dấu ấn đặc biệt là công trình mái cầu bằng kính

Hình 12 : Sân chơi cho trẻ dưới toà R4- Chỉ cư dân tòa nhà mới có thể ra vào sân chơi tự do

Hình 13 : Sảnh gặp gỡ, nghỉ ngơi tại tòa R2A

Là một trong những loại hình chung cư được đánh giá cao tại thành phố Hà Nội, không gian cộng đồng thực tại Royal City được xây dựng và trang bị khá hoàn thiện với đầy đủ cơ sở hạ tầng. Không gian cộng đồng ngoài trời bao gồm sân thể thao (bóng rổ, bóng tennis, cầu lông), bể bơi và sân chơi trẻ em. Tuy nhiên, sự an toàn và tính riêng tư của các không gian này cao, chỉ có cư dân tại đây mới được sử dụng bằng các công tác kiểm tra thẻ cư dân của các nhân viên bảo vệ, thậm chí là máy quét thẻ cư dân tại cửa vào khu vui chơi cho trẻ em. Thế nhưng lại không mang lại sự thoải mái cho người sử dụng vì ai cũng có thể nhìn vào và chụp ảnh. Bên cạnh đó, Royal City cũng có không gian cộng đồng trong nhà như sảnh tiếp khách, bể bơi, phòng gym và không gian giao lưu cư dân. Các không gian dường như đều đáp ứng đầy đủ về mặt cơ sở hạ tầng Dù có không gian cộng đồng “kết nối” cư dân nhưng trên thực tế nhiều cư dân tại Royal City vẫn không biết hàng xóm của mình là ai. Vì chủ yếu họ đều đi làm và ít khi sử dụng những không gian cộng đồng, khi chúng không tạo ra những điểm cuốn hút mọi người hoạt động ở đó. Trong khi đó thì các căn hộ lại rất tiện nghi, hiện đại nên những người trẻ chỉ muốn ở trong nhà.

Bên cạnh đó, không gian cộng đồng ảo tại Royal City thân thuộc với giới trẻ hiện nay khi được thực hiện qua kênh mạng xã hội phổ biến nhất hiện nay là Facebook. Với một vài câu hỏi đơn giản về thông tin cá nhân, số căn hộ và tầng ở, các cá nhân có thể được quản trị viên của nhóm cho phép gia nhập và hoạt động trong cộng đồng cư dân của mình. Các cư dân có thể chia sẻ những niềm vui, những nhu cầu dù nhỏ trong cuộc sống tại diễn đàn cộng đồng Royal City với kinh nghiệm trồng vườn, thông tin các sản phẩm được giảm giá trong siêu thị, hay trải nghiệm các dịch vụ trong TTTM cũng như dịch giáo dục từ các trường học tại Royal City. Từ các trao đổi thắc mắc những vấn đề sống xung quanh tới các chia sẻ buôn bán sản phẩm giữa các cư dân, không gian cộng đồng ảo này là một kênh giao tiếp, kết nối quan trọng của các cư dân hơn cả ngoài đời thực ở khía cạnh thường xuyên, rộng rãi và kịp thời. Đặc biệt, các vấn đề và thắc mắc của cư dân đối với Ban quản lý khu đô thị dường như được giải quyết nhanh chóng hơn qua kênh cộng đồng ảo này (từ 30 phút đến 1 tiếng hay lâu nhất là từ 2-3 tiếng sau khi có kiến nghị). Tuy nhiên, kênh cộng đồng ảo này còn hạn chế trong việc đáp ứng chủ yếu với một bộ phận cư dân trẻ, có khả năng tiếp cận dễ hơn đối với công nghệ thông tin. Với một lượng lớn các thông tin xã hội được cập nhật hàng ngày và các tính năng ngày một nhiều lên của Facebook, kênh mạng xã hội này có thể còn quá phức tạp trong việc kết nối các thành phần cư dân của tòa nhà.

Hình 14 : Trao đổi qua cộng đồng FB của cư dân sống tại khu chung cư Royal City

4. Đề xuất cải thiện không gian cộng đồng tại Royal City Từ những vấn đề thực trạng, cơ sở khoa học và những kinh nghiệm tham khảo, chúng tôi mong muốn đưa ra những hướng cải thiện chất lượng cho không gian cộng đồng tại Royal City. Các chức năng

bao gồm thành phần chính của không gian thực : Hệ thống điều khiển, an ninh, vệ sinh, thùng rác, báo cháy, nước, điện, thang máy, v.v. Nâng cao hiệu suất sử dụng không gian bằng cách giảm thiểu tác động xấu đến môi trường và xây dựng lên không gian xanh. Việc xem xét một số cách tiếp cận, công cụ và nguyên tắc được sử dụng làm hướng dẫn để giảm sử dụng tài nguyên trong các lĩnh vực như giao thông và chất thải ảnh hưởng đến môi trường cộng đồng. Những điều này giúp giảm thiểu việc sử dụng năng lượng và tài nguyên trong các tòa nhà ở Royal City đã được phát triển và bối cảnh hóa theo các nguyên tắc liên quan khác.

Không gian thực Nâng cao hiệu suất sử dụng không gian bằng cách giảm thiểu tác động xấu đến môi trường và tạo tinh thần và tính kết nối cho các không gian. Những giải pháp đơn giản có thể thực hiện với đòi hỏi thấp về mặt thời gian như đặt những chiếc ghế nghỉ hay chòi nghỉ thú vị, hay tạo lập một thư viện nhỏ. Cải thiện không gian cộng đồng bằng những việc làm nhỏ với chi phí hợp lý nhưng mang lại giá trị lớn như tăng thêm xúc cảm cho các mảng tường buồn tẻ, những sàn nhà bê tông khô cứng hay những chiếc thùng rác mà không ai muốn quan tâm đến bằng cách tạo ra các không gian sáng tạo hơn, đẩy sâu không gian bằng những nét tô vẽ trên các mảng tường, đường đi hay thậm chí là trang trí, sơn màu thùng rác,.. Tất cả những việc làm đó có thể khiến cho cư dân có thêm cảm giác thân thiện, gần gũi và sự thích thú khi ở dưới không gian ấy. Bên cạnh đó, bằng việc áp dụng công nghệ trình chiếu đa phương tiện, những mảng tường trắng cũng có thể thay da đổi thịt mỗi ngày với những bộ phim hoạt hình ngắn hay những câu chuyện nhỏ như một thông điệp mỗi ngày dành cho cư dân tại đây.

An toàn: Bất ổn, hỗn loạn có lẽ là bản tính tự nhiên của mọi không gian cộng đồng, trong khi an toàn là nhu cầu cơ bản của mọi người. Để không gian cộng đồng an toàn, nhận thức về các yếu tố gây mất an toàn cũng quan trọng. Sử dụng đèn chum, đèn chiếu sáng ở những nơi ấn tượng và những nơi tối để bảo đảm an toàn cho người dân ở đó và nhấn những chi tiết đặc biệt ở Royal City lúc trời tối. Ánh sáng hành lang, lối vào và các khu vực thông thường khác có đèn CFL. Ngoài việc kéo dài tuổi thọ gấp 10 lần so với bóng đèn sợi đốt thông thường, những bóng đèn này sẽ sử dụng ít năng lượng hơn 75%. Khi CFL bị cháy hết, đưa ra biện pháp đảm bảo vứt bỏ chúng đúng cách: mang chúng đến cơ sở tái chế hoặc đến địa điểm xả chất thải nguy hại.

Hình 15 : Hệ thống chiếu sáng mang lại tiện ích cho cư dân

Tạo dựng tính thẩm mỹ góp phần tạo nên một không gian cộng đồng tốt bằng các tranh vẽ nghệ thuật mang ý nghĩa, câu chuyện, chủ đề mang tính giáo dục cho không gian cộng đồng. Hoặc tạo ra không gian để tranh vẽ của các bạn nhỏ ở Royal City đóng góp vào, giúp tăng thêm yếu tố đoàn kết và kết nối những người xung quanh lại với nhau. Vừa tạo nên được không gian thẩm mỹ, vừa mang lại yếu tố văn hóa, văn học ở những không gian cộng đồng.

Hình 16 : Việc làm mang lại sân chơi, tăng tính thẩm mỹ bằng hoạt động sáng tạo

Sơn màu sáng tạo thùng rác ở những khu vui chơi của trẻ em và bể bơi đẹp hơn, biến những phần cứng đô thị hàng ngày như thùng rác thành những tác phẩm đầy màu sắc. Vẻ đẹp có thể được mô tả như phản ứng của con người đối với môi trường với sự tận hưởng và niềm vui. Từ đó, tạo nên một phần không gian văn hóa, có giá trị đạo đức và kinh tế. Nó còn giải quyết vấn đề có ít thùng rác ở đây và mọi người sẽ dễ dàng nhận ra thùng rác ở đâu. Tăng việc giữ gìn vệ sinh môi trường ở Royal City.

Hình 17 : Việc làm tăng tính thẩm mỹ cho các không gian cộng đồng bằng hoạt động sáng tạo

Đặt thêm nhiều chiếc ghế dài hay chòi nghỉ thú vị tại không gian cộng đồng. Tình trạng thiếu chỗ ngồi ở một số không gian yêu thích như là khu vui chơi trẻ em, bể bơi,... Nơi người lớn ngồi trông trẻ, chờ đợi, nghỉ ngơi cũng là nơi để tăng tính đoàn kết và kết nối giữa người dân với nhau.

Hình 18 : Mang lại sự kết nối thoải mái giữa các cư dân

Tạo một thư viện nhỏ miễn phí cho cư dân sinh sống ở đây. Những không gian học tập vui chơi cho cả người lớn và trẻ nhỏ, có thể thay đổi và phát triển mối quan hệ giữa những người quanh đây. Việc đẩy mạnh không gian cộng đồng tri thức cho cư dân ngày nay là vô cùng thiết yếu để phát triển con người

Hình 19 : Không gian kết nối tri thức, nâng cao giá trị cộng đồng

Để nâng cao hiệu suất thực sự trong việc sử dụng không gian cộng đồng ảo, chúng tôi đề xuất tạo lập một ứng dụng thông minh dành riêng cho cư dân Royal City, phù hợp với mọi lứa tuổi, dễ dàng sử dụng và tăng sự tương tác, tương trợ lẫn nhau. Để cư dân có thể dễ dàng nắm bắt thông tin mà vẫn mang lại tính riêng tư trong cộng đồng sử dụng và an toàn thông tin trên môi trường internet. Ứng dụng còn được bổ sung thêm những tính năng như là định vị, nhắc nhở những sự kiện hoặc vấn đề diễn ra, và thanh toán trực tuyến. Việc mang lại ứng dụng điện thoại phú hợp cho cộng đồng dân cư có thể đáp ứng được những nhu cầu cần thiết một cách nhanh chóng và hiệu quả. Đồng thời, việc đào tạo, nâng cao chất lượng nhân lực và quản lý về môi trường và không gian sinh hoạt cộng đồng là vô cùng quan trọng.

Không gian thực Bộ máy quản lý: Tạo một hệ thống hoạt động hàng ngày để đảm bảo nhân viên giữ được nề nếp của công việc, không bị bối rối và làm việc theo phản xạ khi vào một trường hợp bất ngờ, đột xuất. Cần những người có chuyên môn để quản lý nhân sự ở Royal và đưa ra những quyết định hợp lý ở cả không

gian thực và ảo. Nguồn nhân lực được tạo thành từ hai thành phần: Tài nguyên có sẵn và Đào tạo.

Về mặt tài nguyên có sẵn: Kế hoạch làm việc, danh sách cuộc gọi trong trường hợp khẩn cấp, danh sách kiểm tra hàng ngày và lịch trình làm cho các hoạt động hàng ngày trở nên dễ dàng và đơn giản. Xác định rõ ràng công việc và vai trò của mỗi tập thể hoặc cá nhân là cách tốt nhất để giữ lại và phát triển các nguồn nhân lực dựa trên cơ cấu nhân sự. Hoặc xác định những khoảng trống mà nhân sự cần lấp đầy. Về mặt đào tạo: Nhân viên cần được đào tạo về tất cả các quy trình trong không gian lý thuyết và không gian thực tế để hoạt động. Nhân viên cần cảm thấy được trao quyền để đảm bảo đáp ứng nhu cầu của cộng đồng mà không ảnh hưởng đến những giới hạn tuyệt đối của không gian cộng đồng.

Cảnh quan, môi trường: Quản lý nhân viên vệ sinh môi trường làm theo khung giờ tối ưu và luân phiên để tạo ra một không gian trong sạch và đẹp. Cần đưa ra những thay đổi phù hợp khi thấy cảnh quan có những ảnh hưởng kém tích cực tới cư dân.

Kỹ thuật: Việc quản lý tu sửa lại những bộ phận bị hỏng cần bộ phận giám sát cũng như bảo vệ không gian chung khỏi những sự ảnh hưởng từ tiếng ồn, bụi bẩn hay các vấn đề vi phạm an ninh.

Không gian cộng đồng hiện nay: Thư viện của cư dân Royal City cần thêm người quản lý và mở theo khung giờ, cần có cả cửa an ninh chỉ dành cho cư dân sinh sống ở đây vào.

Thẩm mỹ: Những khu vực có tranh sơn tường, tranh treo tường; các tác phẩm điêu khắc, tác phẩm nghệ thuật, … - những khu vực cư dân hay qua lại tập trung nhiều hoạt động cần được trang bị thể hiện giá trị thẩm mỹ vào cả ban ngày lẫn ban đêm cũng như bảo đảm giá trị cho tác phẩm.

Không gian ảo Nâng cao hiệu suất quản lý ứng dụng riêng của Royal City: Luôn luôn có đội ngũ liên hệ và hồi đáp những ý kiến người dân 24/7, nhất là những trường hợp khẩn cấp như về an ninh trật tự hay cấp cứu, hỏa hoạn, ... cần phải có nhiều kênh thông tin cho kịp thời. Các thông báo được nhân viên quản lý truyền đạt an toàn đến cư dân thông qua ứng dụng di động, để không có những bức xúc của những cư dân khi không biết, hoặc chậm trễ. Đồng thời việc làm này giúp giải phóng thời gian của nhân viên quản lý bởi vì ứng dụng điện thoại sẽ có những câu trả lời có sẵn và có những thắc mắc trên đó và có thể giải đáp những câu hỏi lặp đi lặp lại và những nội dung cần thiết, giúp nhân viên quản lý có thời gian điều chỉnh, phát triển những yếu tố trong ứng dụng, và giải quyết vấn đề của người dân.

Nâng cao hiệu suất sử dụng của cư dân: Tăng cao khả năng thông báo tin tức mới nhất cho cư dân được cập nhật tình hình khu vực sinh sống. Song song với đó, ứng dụng sẽ giúp hỗ trợ và duy trì mối quan hệ với các gia đình trong không gian cộng đồng với các nhân viên, quản lý ở đây để có thể hiểu còn thêm vấn đề, nhu cầu và sự thay đổi của người dân; Cập nhật những sự kiện quan trọng trên bản đồ của Royal.

Luôn luôn có sự kết nối chặt chẽ với nhân sự của không gian thực để có thể thông báo những vấn đề và giải quyết thật tốt để đem lại sự hài lòng và an tâm của cư dân.

5.Kết luận - Kiến nghị: Song song với việc đưa giải pháp nâng cao hiệu suất sử dụng, chúng tôi đưa ra được giải pháp nâng cao chất lượng của không gian cộng đồng thực và ảo của Royal City. Đối với không gian thực, việc giảm thiểu tác động xấu đến môi trường, đem đến tính thẩm mỹ, tiện nghi sử dụng và sự an toàn cho người dân là điều vô cùng cần thiết. Trong không gian cộng đồng ảo, thay vì sử dụng mạng xã hội với số lượng lớn kênh thông tin hay những ứng dụng phổ biến nhưng có những công năng chung chung không đầy đủ để đáp ứng được cho cư dân sinh sống tại đây, một ứng dụng riêng của cư dân Royal City sẽ mang lại một đời sống chất lượng đáng có hơn tại khu chung cư cao cấp này. Điều này tạo nên sự kết nối mạnh mẽ với những người sinh sống và sự dễ dàng trong quản lý không gian cộng đồng ở đây để tăng thêm sự an toàn, tương tác, tương trợ lẫn nhau giữa các cư dân với nhau và giữa cư dân với nhóm quản lý cộng đồng.

Việc tổ chức không gian thực và ảo đòi hỏi sự góp sức rất lớn từ các nhà doanh nghiệp, các nhà thiết kế cũng như chính quyền. Do đó, chúng tôi đề nghị mô hình cải thiện và phát triển những không gian cộng đồng thực của cư dân sinh sống tại đây, có thêm những không gian giải trí, vui chơi, không gian học tập, không gian nghệ thuật để Royal City trở nên đa đang màu sắc cho một cộng đồng. Thiết kế và tạo ra một không gian cộng đồng ảo từ ứng dụng điện thoại riêng biệt của chung cư Royal City giúp tạo sự kết nối mạnh mẽ ở đây để tăng thêm sự an toàn, tương tác, tương trợ lẫn nhau.

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO: 1. Luận văn “Nghiên cứu nâng cao chất lượng các không gian sinh hoạt công cộng trong khu ở tại Hà Nội” – 2002 2. Sách “Hà Nội chu kỳ và những đổi thay” -2005- Nhà xuất bản khoa học và kỹ thuật 3. Jan Gehl. 2009. Sách “Cuộc sống giữa những công trình kiến trúc” - NXB Xây Dựng Hà Nội 4. Luật nhà ở 2014 5. KTS.Trần Minh Tùng. 2016. “Khu đô thị mới tại Hà Nội - Hai thập kỷ nhìn lại một mô hình”- NXB Xây Dựng Hà Nội 6. Một số nguồn tham khảo từ internet: https://www.google.com/url?q=http://mappemonde.mgm.fr/122as1/&sa=D&source=editors&ust=1629 118685096677&usg=AOvVaw0ES-Pq6ucyXLXtIb-ajRh9 https://kienviet.net/2020/07/22/11-quy-tac-can-tuan-thu-khi-thiet-ke-mot-khong-gian-cong-cong-soidong/ https://kienviet.net/2020/06/03/goc-nhin-ve-khong-gian-cong-cong-trong-do-thi-viet/ https://bmcnurs.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12912-020-00447-5 https://www.arch2o.com/urban-green-spaces-challenge-cities/