PAJA: Participatie Audit Jongeren Amsterdam Simone: “Tijdens het project zie je dat begeleiders anders met je omgaan. Ze kijken meer naar de mogelijkheden van de cliënt”. Het project heeft Simone het gevoel gegeven meer invloed te hebben, en daarmee de touwtjes meer in eigen hand. “Wij helpen nu zelf mee aan de ontwikkelingen binnen ons huis”. Het idee achter de opzet van PAJA is tweeledig. PAJA wil cliënten en hun mening zichtbaar maken (empowerment). Tegelijkertijd wil het project het werkpatroon van de hulpverlener doorbreken. Tijdens de traditionele opleiding hebben hulpverleners geleerd vanuit ‘geven’ te denken. Dit impliceert ook dat de hulpverlener ‘overneemt’ van de cliënt. Dit heeft een remmend effect op diens zelfsturing en zelfredzaamheid. In het model van PAJA nemen cliënten, jongeren in dit geval, de actieve rol over. Zij geven aan wat wel en niet werkt voor hen. Het was een bewuste keuze juist jongeren te vragen om deel te nemen. “Jongeren zijn de meest veeleisende cliënten binnen de Volksbond. En het meest moeilijk tevreden te stellen.’’ Carmen: “Alles moet binnen een week geregeld zijn, een huis, werk. De jongeren willen snelle resultaten, dat hoort nu eenmaal bij jongeren”. De succesvolle uitvoering van het PAJA project bij deze ‘moeilijke’ doelgroep levert het bewijs dat de aanpak werkbaar is voor alle doelgroepen. Aziza vult aan dat het juist in de leeftijdsfase van jongeren een belangrijke ontwikkeling is geweest. “Jongeren zijn zich nog aan het vormen. Het is mooi ze in deze fase, door PAJA, in een andere rol te plaatsen”. Worden zwerfjongeren wel serieus genomen? “Ja, echt wel. Al onze punten zijn serieus genomen en daar waar het kon, ook opgepakt”, verzekert Simone. Aziza is van mening dat juist het aspect herkeuring, onderdeel van het totale keuringsproces, hier een cruciale rol in speelt. In de periode tussen keuring en herkeuring hebben jongeren de gelegenheid zich verder persoonlijk te ontwikkelen. Hierdoor zijn ze goed voorbereid op de herkeuring. Daar waar ander projecten “ophouden en klaar zijn”, gaat PAJA door. Ook het feit dat er veel media aandacht uit is gegaan naar dit project en de betrokken jongeren, is iets wat Simone als heel waardevol ziet.
Ze voelt dat ze eer hebben van hun werk. Voor de trainingen in het kader van PAJA is bewust voor een ‘neutrale’ plek gekozen. Even ‘uit de eigen setting’. Het werd het Centraal Bureau van de Volksbond, dat gaf de deelnemers gevoelsmatig meer status. Simone: “Je had er de rust en ruimte om te werken. Je had ook het gevoel dat je letterlijk boven de directie zat. Hier gebeurt alles en ze weten ook dat je boven zit”. Voor de hulpverleners was het een geschikte omgeving om ‘uit hun rol te stappen’. De audits zelf zijn wel op de locaties afgenomen: “Juist beter, je kunt dan meer dingen aangeven en ook letterlijk laten zien”. Voor Aziza waren de belangrijkste resultaten de groei die ze toen en nu nog steeds ziet bij de deelnemers. De jongeren hebben geleerd positief bezig te zijn. Dit inzicht passen ze nu toe, waar ze ook zitten. Carmen: “Het primaire doel was het empoweren van de deelnemers, het maakt me plaatsvervangend trots te zien dat dit ook gelukt is”. De attitude van medewerkers ten opzichte van cliënten is ook veranderd. Het contact gaat nu verder en dieper. Medewerkers hebben in de praktijk gezien dat jongeren veel meer kunnen. Maar ook wat ze van de jongeren kunnen leren. De kwaliteiten die jongeren tentoonstellen is echt een eyeopener voor mensen. “Door het project leer je met jezelf omgaan. Het leert je rustiger te worden”. PAJA heeft de aanmoedigingsprijs gewonnen tijdens de uitreiking van de Altijd Onderwegprijs1. Was het spannend om prinses Maxima daar te ontmoeten? “Ja, heel erg, heel erg spannend”. Simone krijgt opnieuw kippenvel als ze denkt aan het moment dat ze naast Maxima op het podium staat. “Ik stond te trillen op mijn benen. Het is zo’n lieve, warme vrouw. Het is gewoon écht een mens”. Aziza en Simone zijn eensgezind waar het de hechtheid van de PAJA-groep betreft. PAJA was niet alleen een project, er is ook een steunnetwerk door ontstaan. “Persoonlijke ontwikkeling is daar zo belangrijk in geweest”. ______________________________________________________________________________
1
De Altijd Onderwegprijs is een initiatief van Stichting Zwerfjongeren Nederland en is een Stimuleringsaward van 10.000 Euro voor beste zwerfjongerenprojecten. De Altijd Onderwegprijs is een gezamenlijk initiatief van Stichting Zwerfjongeren Nederland en Het Maagdenhuis.
5