HOE WERKT ONS BREIN?
‘Af en toe moet ik hindernissen op mijn eigen pad leggen’ Tot drie keer toe waren er tijdens de carrière van ‘puberspecialist’ Eveline Crone parallellen tussen haar onderzoek en haar eigen leven. ‘De vraag is dan natuurlijk: houdt iets me erg bezig en ga ik het daarom onderzoeken? Of beweeg ik mee met mijn eigen onderzoek?’
Tekst: Mirna van Dijk Foto’s: Bram Belloni
Wetenschap ‘Ik wist niet echt wat ik wilde na de middel bare school en ik kwam min of meer toe vallig bij psychologie terecht. Dat was een schot in de roos; ik vond het fantastisch, vanaf dag een. Ik wilde álles weten wat er in die boeken stond. Ik was en ben er vol komen door gegrepen. We zullen de com plexe relatie tussen hersenen en gedrag nooit helemaal kunnen doorgronden, maar ik ben blij met elk stapje, elk stukje van de puzzel.’
MRI ‘Toen ik begon als jonge onderzoeker, net gepromoveerd, hoorde ik dat er weten schappers waren in de Verenigde Staten die foto’s maakten van de hersenen terwijl iemand een bepaalde taak uitvoerde. Dat vond ik zó fascinerend! Ik dacht: ‘Wauw, 26 | New Scientist | Leiden2022
dan kun je echt in de hersenen kijken! Daar moet ik heen, ik wil dat ook leren.’ Dus zonder te denken ‘heb ik daar wel de juiste vaardigheden voor?’ – ik heb helemaal geen natuurkundeachtergrond – blufte ik me er een beetje in.’
Risicogedrag ‘Ik was in die periode erg nieuwsgierig naar risicogedrag van jongeren – en mijn eigen loopbaan kenmerkte zich dus ook nogal door risicogedrag. Ze zeggen niet voor niets ‘research is me-search’, haha. Vanaf het jaar 2000 heb ik me in de VS in het breinonderzoek gestort en gekeken naar hoe de hersenen reageren op het krij gen van beloning. We ontdekten dat er een gebied is, heel diep in de hersenen, hele maal onder de cortex gebogen – we noe men het wel het reptielenbrein omdat het ook bij primaire dieren aanwezig is – dat bij pubers actiever is dan bij volwassenen. Dat verklaart onder meer waarom ze ge makkelijker risico’s nemen.’
CV
EVELINE CRONE is hoogleraar neurocognitieve ontwikkelingspsychologie aan de Universiteit Leiden en hoogleraar ontwikkelingsneurowetenschap in de maatschappij aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Als hoofd van het door haar opgerichte Brain & Development Lab in Leiden en het recent opgerichte Society, Youth & Neuroscience Connected Lab in Rotterdam doet ze met haar team innovatief onderzoek naar hersenprocessen van pubers met behulp van MRI-scans. Als een van de eersten ter wereld volgt Crone jongeren, hun levens, hun denkbeelden en de neurologische processen in hun hersenen door de jaren heen. Haar persoonlijke missie is het creëren van sociale kansen voor jongeren die aansluiten bij hun behoeften. Crone is lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen en de European Research Council, schreef de bestseller Het puberende brein (2008) en won talloze prestigieuze academische prijzen, waaronder in 2017 de Spinozapremie. Ze woont met haar gezin in Oegstgeest.
