Speurgids_2004.pdf

Greta Gemeenschap

VERVLIET Ministerie van de Vlaamse

Administratie Wetenschap en Innovatie WETENSCHAP TECH NOLOGIE en INNOVATIE WETENSCHAP TECH NOLOGIE en INNOVATIE

2004Speurgids

COLOFON Colofon komt.Zokanmenzienwaardeceldelingsactiviteitoptreedt(fotoVIB).lenkleuren(roodopdehoofdfoto,blauwopdeinzet)daarwaarhetcyclineeiwittotexpressieFotocover:Transversaledoorsnededoorheeneenworteltjevanhetplantje‘zandraket’.DecelD/2004/3241/030KoninklijkMuseumvoorSchoneKunsten–Antwerpen(KMSKA)VlaamsInteruniversitairInstituutvoorBiotechnologie(VIB)VlaamseInstellingvoorTechnologischOnderzoek(Vito)InteruniversitairMicro-ElektronicaCentrum(IMEC)InstituutvoorBosbouwenWildbeheer(IBW)Foto’swerdenterbeschikkinggestelddoor:Samenstelling,redactie/eindredactie:Dr.GretaVervlietwebsite:www.innovatie.vlaanderen.be/beleid/index.htmE-mail:greta.vervliet@wim.vlaanderen.beFax:(02)5536007Tel:(02)55357951000BrusselBoudewijnlaan30AdministratieWetenschapenInnovatieDepartementWetenschap,InnovatieenMediaMinisterievandeVlaamseGemeenschapDr.GretaVervlietdentot:VoorinlichtingenoverdeSpeurgidsofvoorhetverkrijgenvaneenexemplaarkuntuzichwen-regeringdd.26november1999.telijkeOrdening,WetenschappenenTechnologischeInnovatie,bijbeslissingvandeVlaamseming,envandeheerDirkVanMechelen,VlaamsministervanFinanciënenBegroting,RuimlijkinitiatiefvanmevrouwMarleenVanderpoorten,VlaamsministervanOnderwijsenVorDeSpeurgidsWetenschap,TechnologieenInnovatieiseenjaarlijksepublicatieopgezamen Colofon–3

beleiddientaandachttebestedenaanalledrie:decreatievankennis,waarbijdeenigeaanvaardtechnologischinnovatiebeleid.Eenuitgebalanceerdwetenschaps-entechnologischinnovatiedomeinen:hetonderzoekopinitiatiefvandevorser,hetstrategischbasisonderzoekenhetHetVlaamswetenschaps-entechnologischinnovatiebeleidwerdopgesplitstindriegrotewaarditnodigblijkt.deroverlegmetdebetrokkenenophetterrein,desteunmechanismenverfijnenenaanvullendoelstellingenentransparanteselectie-enbeheersstructuren.DeVlaamseregeringwilinverlijnenvandeprocedures,viaeenbeperktaantalfinancieringskanalenmetduidelijkomschrevenakkoordendebeleidsnota,sterkdenadrukopadministratievevereenvoudigingenhetstroomeenduidigmetduidelijkomlijndedoelstellingen.Zolagerdelaatstejaren,conformhetregeerhethelespectrumvanO&O-activiteitenbestrijkenenleemtesopvullen.Zezijntransparantenlogischinnovatiebeleid.Instrumentenwerdenuitgebouwd,dieopeenharmonieuzemanierInnovatiepactopgenomenengeldtalsleidraadvoorhettoekomstigewetenschaps-entechnomiddelenopdemeestefficiëntemaniertegebruiken.Dezedoelstellingwerdookmedeinhetkwaliteiteninhoud,efficiëntieeneffectiviteit.DevoorbijejarentrofmenmaatregelenomdeEenbeleidmoetnietalleenbeoordeeldwordenopdebroodnodigemiddelen,maarookopzijn2010snellerzalrealiseren.lichtvanhetgroeipaddatisuitgetekendinhetInnovatiepact,deEU-doelstellingvan3%tegenvoorhaaroverheidsbestedingenopditdomein.BovendienbetekentditdatVlaandereninhetzijnBrutoRegionaalProduct.HiermeebevindtVlaanderenzichinhetEuropesekoppelotonwikkeling–ofteweldeO&O-intensiteitvanVlaanderen–opeenniveauvan2,6à2,7%vanHetgeheelaanonderzoekskredietenin2004brengtdeinspanningenvooronderzoekenontlijksmetminstens60miljoeneurotelatenstijgenmentvoordeVlaamseoverheidomdemiddelenvoorwetenschapeninnovatietot2010jaar-wetenschaps-entechnologischinnovatiebeleid!HetInnovatiepactbevateenconcreetengage-teitenendegroteVlaamseOnderzoeksinstellingen.DitbetekenteenmijlpaalinhetVlaamseVlaamseoverheid,devertegenwoordigersvanhetVlaamsbedrijfsleven,deVlaamseuniversi-meewordtuitvoeringgegevenaanhetInnovatiepactdatin2003werdafgeslotentussendegingvanhetwetenschapsbudgettenoterenmet328miljoeneurooverdezelegislatuur.Hier-lingenwerdeninderdaadstelselmatiggeconcretiseerd.Ervalteensterkeenaangehoudenstij-ties,vooropgesteldinhetregeerakkoordendebeleidsnota1999-2005.Debeoogdedoelstel-BijheteindevandezeregeringpastheteenoverzichttemakenvandegerealiseerdebeleidsoptekunnennemenomwetenschapeninnovatieinVlaanderenteondersteunen.manierwerdeenruimedochnoodzakelijkebeleidsruimtegecreëerdomdegepasteinitiatievendietverhogingvan110,5miljoeneuro,waarvan101,3miljoenonderzoekskredieten.Opdie2004tenopzichtevandedefinitieveaangepastebegroting2003eennooiteerdergezienekretenwordtgevoerd.HetbeleidsdomeinWetenschappenenTechnologischeInnovatiekrijgtintekstenooknuweeruitgebreideinformatiegevenoverwelkbeleidmetdebeschikbarekredieschapsbeleiddatdeanderebeleidsdomeinenonderschraagt.Belangrijkisdatdetoelichtendezowelheteigenlijkewetenschaps-entechnologischinnovatiebeleidalshetsectoralewetenbedraagt1.418,100miljoeneuro,waarvan846,866mln.onderzoekskredieten–hetomvattechnologieeninnovatie.HetglobaleHorizontaleBegrotingsprogrammaWetenschapsbeleidvolledigoverzichtvandekredietendiedeVlaamseoverheidditjaarvoorzietvoorwetenschap,ZoalssteedsgeeftdeSpeurgidsWetenschap,TechnologieenInnovatie2004ooknuweereen

WOORDVOORAF Woordvooraf

Woordvooraf–5

RuimtelijkeOrdening,WetenschappenenTechnologischeInnovatieVlaamsministervanFinanciënenBegroting,DirkVanMechelenVlaamsministervanOnderwijsenVormingMarleenVanderpoortenringendelanden,omteverzekerendatdithogeniveaunaardetoekomsttoebehoudenblijft.moeteneroverwakendatinVlaanderenminstensdezelfdesteunwordtgebodenalsindeonsomonderzoeksprogramma’sofconsortiabewijstdatVlaanderenookopditvlakgoedscoort.Wehetoogverloren.DedeelnamevanonzeonderzoeksgroepenenbedrijvenaaninternationaleBijditalleswordtnooitdeinternationaledimensievanonderzoekentechnologischeinnovatieuitfondsVlaanderenbijkomendemiddelen,ineigenbeheervanelkeuniversiteit.ComplementairaanhetSBOvoorzietmenvanaf2004vanuithetIndustrieelOnderzoeks-hetbesluitdatdesteunmodaliteitenvastlegt(SBO)werdin2003definitiefgoedgekeurd.nieuwefinancieringsinstrumentvoorstrategischbasisonderzoekwerdvollediguitgebouwd,tiefvandevorserenanderzijdsgerichteproduct-,proces-endienstenontwikkeling.Heteennieuwfinancieringsinstrument,metpositioneringtussenenerzijdskenniscreatieopinitia-onderzoeksactiviteitenvanIMEC,VitoenVIBvindtmenhierterug.Erbleefechternoodaanschappelijkefinaliteitensitueertzichtussenbeidehogerbeschrevenonderzoekstypes.DeHetstrategischbasisonderzoekisopmiddellangetermijngerichtopeeneconomischeofmaatrationeelenzalvoortbouwenopdepositieveresultatenvanhetHOBU-fonds.universiteitenenhogescholennaarhetbedrijfsleven(vooralnaarKMO’s)wordtin2004opeven,inzonderheiddeKMO’s.HetTETRA-fonds,eeninstrumentvoorkennistransfervanuitditbedragnog.Debudgetverhogingwerdgekoppeldaaneenlageredrempelvoordebedrijzijnnognooitzohooggeweest.In2003zagmendegrootstegroeiin10jaarenin2004stijgtwaaroverhetIWTbeschiktomdetechnologischeinnovatiebijdebedrijventeondersteunen,Voorhetindustrieelonderzoekwerdenookdenodigemaatregelengenomen.Demiddelensabilisering.apparatuur.Tegelijkertijdkregendeinstellingeneenruimeautonomie,gekoppeldaanresponnismensterkoptevoeren.ErwerdenookextramiddelenvoorzienvoorinvesteringeninzwarezoweldefinancieringviadewerkingsuitkeringenalsviadeherverdelendefinancieringsmechaHetgrensverleggendonderzoekkreegdevoorbijejareneenbelangrijkeversterkingdoorrichtonderzoeken192miljoeneurovoortoepassingsgerichtonderzoek.grensverleggendonderzoek,188miljoeneurovoorstrategischbasisonderzoekenbeleidsgezoekstypesisindewetenschapsbegroting2004grossomodoalsvolgt:408miljoeneurovoorvandezekennisinconcretetoepassingen.Deverdelingvandebudgettenvoordezedrieonderbaresturingdekwaliteitsbewakingmagzijn,endevertalingvandezekennisendeomzetting Woordvooraf–6

Hoofdstuk II.2Opmaak van het Horizontaal Begrotingsprogramma Wetenschapsbeleid en de Bestedingsanalyse Wetenschapsbeleid37

INHOUD Inhoud Woord vooraf 5 Ten geleide 9

Deel IIIHorizontaal Begrotingsprogramma Wetenschapsbeleid 200439

Hoofdstuk III.1Algemeen wetenschapsbeleid45

Hoofdstuk III.4Strategisch en beleidsgericht onderzoek69

Deel IIHorizontaalBegrotingsprogrammaWetenschapsbeleidenbestedingsanalyse33

Deel IHet Vlaams wetenschaps-, technologie- en innovatiebeleid13

Hoofdstuk III.2Wetenschappelijk onderzoek op initiatief van de vorser53 Hoofdstuk III.3Wetenschappelijk onderzoek met economische finaliteit57

Hoofdstuk I.3Het Vlaams wetenschaps-, technologie- en innovatiebeleid Bevoegdheidsverdeling binnen de Vlaamse regering23

Hoofdstuk I.1Definities15 Hoofdstuk I.2BevoegdheidsverdelingopVlaams,federaaleninternationaalni-veau19

Hoofdstuk II.1Omschrijving en doelstelling35

Hoofdstuk I.4Administratieve structuren van het Vlaams wetenschapsbeleid27

Hoofdstuk III.5Het sectorale wetenschapsbeleid95 Departement Coördinatie95 Departement Algemene Zaken en Financiën99 Departement Onderwijs103 Departement Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur115

Inhoud–7

Bijlagen 265 Bijlage1Overzicht HBPWB’s 2001-2004267 Bijlage2Lijst van afkortingen283 Bijlage3Vlaams wetenschapsbeleid: adressen, e-mailadressen en websites287 Inhoud–8

IVBestedingvandefinanciëlemiddelenvoorwetenschap,tech-nologieeninnovatie235

Hoofdstuk IV.1Bestedingsanalysevandemiddelenvoordepopulariseringvanwetenschap,techniekentechnologischeinnovatie237

Hoofdstuk IV.2Bestedingenvandewerkingsuitkeringenaandeuniversiteitenenvananderefinancieringsbronnen.HetpersoneelsbestandvandeVlaamseuniversiteiten251

Hoofdstuk III.8DeberekeningvandeO&O-inspanningenals%BBP-Vlaandereneninternationalevergelijking229

Departement Economie, Werkgelegenheid, Binnenlandse Aangelegenheden en Landbouw137 Departement Leefmilieu en Infrastructuur155 Departement Interdepartementaal201WIM-Media197

Hoofdstuk III.7AnalysevandeHorizontaleBegrotingsprogramma’sWetenschapsbeleid1993-2004211

Hoofdstuk III.6Het“eigenlijkewetenschapsbeleid”:nieuwebeleidsmiddelenennieuwebeleidsaccenten.Evolutievandemiddelenvanaf1995203

Deel

hetindustrieelonderzoekterondersteuningvandeVlaamseindustrie.TenslottewordenookzoeksinstellingenIMEC,VitoenVIB.VerderiserookhetbredeengevarieerdedomeinvanvooreengrootdeeluitgevoerdindeuniversiteitenmaarookindedriegroteVlaamseonderderemaatschappelijkenindustrieelgerichtonderzoek,hetstrategischbasisonderzoek,datookteel,grensverleggendonderzoekaandeuniversiteiten–alsnoodzakelijkebasisvooralleverwetenschaps-entechnologischinnovatiebeleid.DitomvatdeversterkingvanhetfundamenuitvoerigtoegelichtinhoofdstukIII.4.Datallessamenvormthetbudgetvooreencoherentinvesteringsuitgaven(FFEU),evenalsenkeleanderebijkomendefinancieringsmechanismen,programma51.2eneengedeeltevanhetFinancieringsfondsvoorschuldafbouwenéénmaligebudgetlijnen:eendeelvandekredietenvanhetFondsvoorflankerendeconomischbeleidvanteitenenhogescholen.Dezebeideorganisatieafdelingenwordennogaangevuldmetanderedeling33(AdministratieHogerOnderwijsenWetenschappelijkOnderzoek)voordeuniversitenvoorhetbeleidsdomeinWetenschappenenTechnologischeInnovatieenvanorganisatieafgramma’svanorganisatieafdeling71(AdministratieWetenschapenInnovatie)metdekredieDehoofdstukkenIII.1,III.2,III.3enIII.4gevendekredietenenbeleidslijnenvoordeprowordenzespecifiekgebruikt?hoeveelmiddelenzijnerbeschikbaarvoorwetenschap,technologieeninnovatie,enwaarvoortingsprogrammaWetenschapsbeleid2004aanbod,metdekredietenentoelichtendeteksten:schapsbeleidendebestedingsanalyse.VervolgenskomtinDeelIIIhetHorizontaalBegroschaps-entechnologischinnovatiebeleid,overhetHorizontaalBegrotingsprogrammaWetenbevordert.DeelIenIIzijninleidendeteksten,meteenalgemeneuitlegoverhetVlaamswetenDeSpeurgidsvolgtondertusseneenvaststramien,watdeherkenbaarheidenvertrouwdheidheleevolutieinhetVlaamswetenschaps-entechnologischinnovatiebeleidwaartenemen.tebouwendienureedsdeperiode1993-2004bestrijkt.GedurendeditdecenniumisereenWetenschapbeleidendezeSpeurgidsmaaktenhetondertussenmogelijkomeentijdsreeksopDesystematischvolgehoudenjaarlijkseopmaakvanhetHorizontaalBegrotingsprogrammavanwetenschapskredietenwordenuitgevoerd.Toelichtendetekstenverstrekkeninformatieoverdebeleidslijnendiemetdezebredewaaierinternationaleniveau,zodatVlaanderentegemoetkomtaanzijninternationaleverplichtingen.vergelijkingmogelijkis.Degegevenswordenookjaarlijksovergemaaktaanhetfederaleenbaredefinitiesennormeringen(FRASCATI-ManualenNABS-codes),zodatinternationalekredietenvoorhetglobalebeleidsdomein.Bijdeopmaakgebruiktmendeinternationaalgangdaarinvervatte“HorizontaalBegrotingsprogrammaWetenschapbeleid”eenoverzichtvandeHetisondertusseneengoedetraditiegeworden:ookvoor2004geeftdeSpeurgidsenhet

TENGELEIDE Tengeleide

Tengeleide–9

AdministratieWetenschapenInnovatieadjunct-eersteopdrachthouderDr.GretaVervliet

Tengeleide–10

entechnologischinnovatiebeleid.hetinternationaleniveau,omeenkrachtigevisibiliteittegevenaanhetVlaamswetenschaps-aanallegeïnteresseerdeburgers!DeEngelstaligeversiewordttrouwensruimverspreidnaartestellenvanhetbeleid,alleactoreninhetVlaamswetenschapsbeleid.Ennietinhetminste:doorwerdhetookditjaarweermogelijkomaldezeinformatietebundelenenterbeschikkingschappelijkeinstellingenenonderzoeksinstellingen,evenalsdebevoegdekabinetten.DaaraanhettotstandkomenvandezeSpeurgids:vanuitdebevoegdeadministraties,VOI’s,wetenTotslotwilikookditjaarvanharteiedereendankendiedoorzijnofhaarbijdragemeewerkteVlaamseadministratievebegrotingweerspiegelt.digetoestandwordtbeschreven,zoalsdiezichtrouwensooknogindeopbouwvandeinhetstadiumvandeontwerpdecreten.VandaardatindezeSpeurgidsvoorlopignogdehuilogischeInnovatieenvanBeterBestuurlijkBeleidgingin2003verder,maarbevindtzichnogDeherstructureringvandeadministratievoorhetbeleidsdomeinWetenschappenenTechno-innovatie.Beleidenrealisatiesindeperiode1999-2003wordenbelicht.stedingenvandemiddelenvoordepopulariseringvanwetenschap,techniekentechnologischeVlaamseoverheidwordtnagegaan.Detweedethematischebestedingsanalysebehandeltdebe-1982-2003.Deimpactvandedoorgevoerdeverhogingvandefinanciëlemiddelendoordegeanalyseerd,samenmethetpersoneelsbestandaandeVlaamseuniversiteitenoverdeperiodeDewerkingsuitkeringenvandeuniversiteitenenhunanderefinancieringsbronnenwordenInDeelIVkomenditjaartweethematischebestedingsanalyseswetenschapsbeleidaanbod.geplaatstininternationaalperspectief.daarbijuitgedruktalspercentagevanhetBrutoBinnenlandsProduct-Vlaanderen–enHoofdstukIII.8behandeltdeO&O-intensiteitinVlaanderen.DeO&O-kredietenwordenervan.schillendesectorenenactorenvanhetVlaamswetenschapsbeleid,samenmetdeevolutieHoofdstukIII.7geeftviaanalyseseenduidelijkoverzichtvandebudgetverdelingoverdever2004.beleidnogeensextraopeenrij,metookdeevolutievandekredietenoverdeperiode1995-HoofdstukIII.6zetdenieuwemiddeleneninitiatieven2004voorheteigenlijkewetenschapszoekalsandereinitiatieven.lendebeleidsdomeinenteschragenmetwetenschappelijkeondersteuning,zoweldooronderbalewetenschapsbeleidverrijktsterkdoordebredeschakeringaaninitiatievenomdeverschilgetwijfeldeenaanzienlijke,functionelebijdragevoorhetglobalewetenschapsbeleid.Hetgloenormeinvloedopallesectorenvanhetmaatschappelijkleven.DitsectoralebeleidlevertonHoofdstukIII.5behandeltdebredewaaiervanhetsectoralewetenschapsbeleid,meteenondersteund.bepaaldeprojectenophetraakvlakvantechnologischeinnovatieenheteconomischbeleid

• LIN DeBondt(Beleid,Secretariaat-generaal),SonjaVanBlaere(AAD);trysse(WegenenVerkeer),WilfriedGoossens(Mobiliteitscel,Secretariaat-generaal),BertZeewezen),JorisScheers,NathalieVernimme(Monumentenenlandschappen),PaulCatning),RonaldVanPaassen(AROHM-Woonbeleid),LouisDeBisschop(Waterwegenen:PhilippeVanHaver(AMINAL),SofieHouvenaghel(AROHM-RuimtelijkePlan

• WerkgelegenheidenToerisme:MarieClaireVandeVelde

• Mobiliteit,OpenbareWerkenenEnergie:DirkVanMelkebeke

• IWT-Vlaanderen:PaulZeeuwts

Medewerkers

BijdragenvoorDeelIIIvandeSpeurgidsWTI2004werdengeleverddoor:MedewerkersuithetMinisterievandeVlaamseGemeenschap:

• (Wonen)Wonen,MediaenSportenBrusselseAangelegenheden:JaakFloridor,MarcMahieu

• EWBL (Landbouw),LucVanBellegemenJeanDeLescluze(VLAM);(Lokaleenregionalebesturen),LindaBoudry,JohanBaeten(SIF),KoenWellemans:JohanTroch(Werkgelegenheid),JanVereecke(ANRE),JeroenDejonckheere

Leiding,coördinatieeneindverantwoordelijkheid

Administratiefmedewerker:HildeRodenMedewerker:KoenWaeyaert

• WIM,AWI:SabineBorrey(wetenschapspopularisering);

• COO ligneauenJosVanCleynenbreugel(BuitenlandsBeleid);mans(Kanselarij),MarthaFranken,AnVanAcker(GelijkeKansenbeleid),BrigitteMou-:ArmandDeTroyer,RudyVeirman(CommunicatieenOntvangst),TineMortel-

• BinnenlandseAangelegenheden,Cultuur,JeugdenAmbtenarenzaken:JohanDeGraeve

• Emancipatieambtenaar:SanEyckmans,FatimaTigra

• AZF peneer(Begrotingsopmaaken-Controle,ABAFIM);ABAFIM),TomVanLaere(Budgettering,ABAFIM),EddyVanSteendam,JeanDekem-:JoséeLemaître(APS),MarcDeKort,StefanLagast(FinancieelManagement,

• WIM,MediaenVRT:CarolineDePauw;

• vatie:MicheleOleoFinanciënenBegroting,RuimtelijkeOrdening,WetenschappenenTechnologischeInno

• Leefmilieu,LandbouwenOntwikkelingssamenwerking:ChrisSteenwegen

• Welzijn,GezondheidenGelijkeKansen:Marie-AnneVergeyle

• WVC Kind(Gezondheidszorg–teambeleidsondersteuning),JosVanRillaer,BartVanderHerGezondheidszorg),RiaVandenreyt,JosVersaen,Dr.DirkWildemeerschenHerwinDeVanAssche(IntegraleJeugdhulp),DirkDewolf,PatrickGhelen(PreventieveenSociale:JanCasaert,IngeMartens(GezinenMaatschappelijkWelzijn),FrankKuyle,Tinaten,SofieTaghon,KarinGalle(Cultuur),JanVanPraet(ToerismeVlaanderen),AnneVanWalleghem,KurtCooreman(AAD);HerwigDeumens(KoninklijkeAcademievoorGeneeskunde);

• OnderwijsenVorming:JoséeHoubenenLucJansegers

• Staatshervorming:LieveVanNuffel

• Economie,BuitenlandsBeleidenE-government:JohanHanssens

• Scheys,GeertruiDeRuytter(Beleidscoördinatie);zoek),AnnVanDriessche,IsabelleErauw(BegrotingenGegevensbeheer),MichelineOND:NoëlVercruysse,WimClaeskens(HogerOnderwijsenWetenschappelijkOnder-

• FWO-Vlaanderen:BennoHinnekint

ContactpersonenopdekabinettenvanVlaamsministervan:

:GretaVervliet

Tengeleide–11

• IMEC:GilbertDeclerck • VIB:JoBury • Vito:DirkFransaer • BRON(vroegereIAP):DirkCallebaut • CBGS:ThérèseJacobs,ErikHertogen • CLE:DirkVanLierde,RogerDeBecker • CLO:HerwigKeymeulen,AndréRoelandts • IN:EckhartKuijken,JurgenTack • IBW:JosVanSlycken • KMSKA:PaulHuvenne,HerwigTodts • AQUAFIN:ChrisThoeye • OVAM:LucVanacker • VMM:FrankVanSevencoten,LineVancraeynest • VLM:RolandDePaepe,KoenDesimpelaere • VFSIPH:RudiKennes BijdragenvoorDeelIVvandeSpeurgidsWTI2004werdengeleverddoor: • IV.1SabineBorrey,LilianeMoeremans • IV.2GretaVervliet,PeterViaene Tengeleide–12

Behoud van genetische diversiteit bij bomen en stuiken is een belangrijk onderzoeksthema binnen het IBW. Daarom wordt ook geoogst op autochtoon (oorspronkelijk inheems) materiaal om de erin opgeslagen genetische variatie voor de toekomst te bewaren. Dit zijn de resultaten van een dag oogst samen met de lokale boswachters en vrijwilligers in de regio Gent. (Van links boven naar rechts onder: Haagbeuk, Sleedoorn, Eenstijlige meidoorn, Hondsroos, Vuilboom, Rode kornoelje, Bosroos, Hazelaar). (Foto: K. Vandermijnsbrugge, IBW)

DEELI HET VLAAMS TECHNOLOGIE-WETENSCHAPS-,ENINNOVATIEBELEID 13 HETVLAAMSWETENSCHAPS-,TECHNOLOGIE-ENINNOVATIEBELEID

Alspermanenteopdrachtenvoorhetwetenschaps-entechnologiebeleidwerdenaangegeven:welzijnvandegehelegemeenschap.”noodzakelijkevoorwaardevoordeinstandhoudingendeontwikkelingvandewelvaartenhetvanderesultatenmogelijktemaken,instandtehouden,teverbredenenteverdiepen.Ditalswetenschappelijkonderzoekendetechnologische,maatschappelijkeencultureleaanwending“Hetwetenschaps-entechnologiebeleidmoetdevoorwaardenscheppenomhoogwaardigAlsmissiewerdvooropgesteld:leid.Gemeenschapeenmissieenpermanenteopdrachtenvoorhetwetenschaps-entechnologiebeInhetkadervandestrategischeplanningindeperiode‘96-‘99,definieerdedeVlaamseDezedefinitiebeklemtoontinderdaadhetcomplexeenmulti-dimensioneleaspect.sonendiebetrokkenzijnbijdeonderzoeksactiviteiten."ringvanhetgebruikvanwetenschappelijkeentechnologischekennis,devorsersenanderepergischeinnovatie,deopenbarewetenschappelijkedienstverlening,deorganisatieendestimule“Hetbeleidbetreffendeonderzoek/ontwikkeling,dewetenschapendetechniek,detechnoloGemeenschappenenGewesten:internationaleenfederalewetenschappelijkesamenwerkingtussendefederaleoverheid,deHetwetenschaps-entechnologiebeleidwordtalsvolgtgedefinieerdindeakkoordeninzakevernieuwingstimulereninindustrieenmaatschappij.klemtoonligtnuechterookopinnovatie,waarmeemenhetgeheelaanactiviteitenbedoeltdievingvanditsoortbeleid,datrechtstreeksverbondenismettechnologischeontwikkeling.Debredetermwetenschapsbeleid.Laterwerddenoodzaakaangevoeldaaneenaparteomschrij-Oorspronkelijkwerdhettechnologiebeleidimmersopgevatalseendeelsector,vervatindeformaandewijzigendeomstandigheden.overhedenininternationalecontext,evolueerdeimmersookhetarsenaalaanbegrippen,con-nisentechnologischeontwikkelingentoenamen,evenalsdeinteresseenparticipatiedoordebegrip‘wetenschapsbeleid’.Naarmatehetmaatschappelijkbelangendecomplexiteitvanken-wordengehanteerd.ErisechterookeenevolutieoptemerkenbetreffendehetoorspronkelijkedefinitiesenbegrippenzoalszeopVlaamsenfederaalniveauwerdenuitgewerktenvandaagbetekent.Ditgebeurtaandehandvaninternationaalgehanteerdedefinities,maarookviadeDithoofdstukwileeninzichtgeveninwathetwetenschaps-,technologie-eninnovatiebeleidWETENSCHAPSBELEID–TECHNOLOGIEBELEID–INNOVATIEBELEID

HoofdstukI.1–15

Hoofdstuk I.1 Definities HoofdstukI.1

• enhuneffectenteevalueren;steuningvanhetbeleid–teneindebeleidsbeslissingenvormtekunnengeven,uittevoerenzorgdragenvoordeuitbouwenaanwendingvaneenvoldoendewetenschappelijkeonder

• hetwetenschappelijkkennenenhettechnologischkunnen,teneindedeuitdagingen,verdevoorwaardenscheppenvoorhetinstandhouden,verbredenenverdiepenvandebasisvanbondenaandeovergangnaareenkennismaatschappij,opeendoelgerichteendoelmatigewijzetegemoettetreden;

• vandeoverheidenvanelkaar,omopdezewijzedeeffectenteoptimaliseren;schaps-entechnologiebeleidkunnendefiniërenenpositionerentenaanzienvanhetbeleidstimulerendatanderebeleidsniveausen-instantiesindesamenlevinghuneigenweten

HoofdstukI.1–16

• 4.ondersteuningvanwetenschappelijk-technologischekennis:alleactiviteitenondersteunen3.aanwendingvanwetenschappelijk-technologischekennis:wetenschappelijk-technologische2.verspreidingvanwetenschappelijk-technologischekennis:wetenschappelijk-technologiOokdientdeoverheidtezorgenvooreengoedeinfrastructuur–zoweldetransport-ennavivandetechnologietransfervanuniversiteitenenonderzoeksinstellingennaardeindustrietoe.malevalorisatievanonderzoeksresultaten.DitgebeurtbijvoorbeelddoorhetondersteunenVoordeoverheidiseenbelangrijkerolweggelegd–ondermeeralsstimulatorvandemaxi-komenaanevidentemaatschappelijkebehoeften.beschouwdalsbelangrijkefactorenbijhetcreërenvanwerkgelegenheidenomtegemoettevancommerciëleenmanagementcapaciteiten,evenalssocialeinnovatie,wordeneveneensessentieel),vooreenefficiënteregelinginzakeintellectueleeigendomsrechtene.d.Innovatiederwijsenvorming,voorhetfinanciëlekader(debeschikbaarheidvanrisicodragendkapitaalislegaleaspectendieeraanverbondenzijn.Eenessentiëlerolisdaarbijookweggelegdvooron-eeneerstevereiste),maarookhetglobaleinnovatiesysteem–metdesociale,economischeenInnovatiewordtopgevatinruimezin:nietalleenwetenschappelijkonderzoekisbelangrijk(engeheel.nieuweoplossingenomtevoorzienindebehoeftenvandemensenendemaatschappijalsevenrelevantbeschouwdvoorhetcreërenvanwelvaart.Innovatiebetekenthetuitwerkenvanbijproductontwikkeling,productieprocessenenmarketing-strategieënwordenalsminstensdenieuwevindingen.Maarooklaagtechnologischeinnovatie,demeergeleidelijkeinnovaties“(strategische)vernieuwing”enheteconomischenmaatschappelijksuccesvolexploiterenvanoverinnovatie”(1996)werdditbegripomschrevenalseensynoniemvoorhetproducerenvanOndertussenwerdendezedefinitiesaangevuldmetdeterm‘innovatie’.Inhet“Groenboeklijke,cultureleengeestelijkeontwikkelingvanVlaanderen.zoekbenutwordenomeenconcretebijdrageteleverentotdeeconomische,maatschappeerzorgvoordragendatderesultatenvanhetwetenschappelijkenhettechnologischondergatiesystemenalsde‘informatiesnelwegen’.Verderkanmenhetuitzonderlijkbelangbenadrukkenvaneengoedeenduidelijkewetgevingeninhetalgemeenvanhetcreërenvaneengunstigeomgevingvoorinnovatie.DeVlaamseoverheidonderschrijftditstandpuntentreftdanookdenodigemaatregelenomditallesinconcreterealisatiesomtezetten,zoalsverderuiteengezetinhoofdstukI.3enuitgebreidbelichtinDeelIIIvandezeSpeurgids.Inhet“decreetbetreffendehetvoerenvaneenbeleidteraanmoedigingvandetechnologischeinnovatie”(innovatiedecreet–B.S.d.d.16.07.1999)neemtmenvoordetoepassingvanhetdecreetdevolgendedefinitiesaan:1.ontwikkelingvanwetenschappelijk-technologischekennis:onderzoekenhaalbaarheidsstudiesuitvoerenomnieuwewetenschappelijk-technologischekennistotstandtebrengen;schekennisvoorpotentiëleofeffectievegebruikersbeschikbaarmaken;kennisgebruikenombestaandeproductenendienstenteverbeterenofnieuweproductenendienstenteontwikkelen,ofomhetproductieproces,deorganisatiemethodenendecommercialiseringtevernieuwen;diebewerkendatwetenschappelijk-technologischekennismeerenbeterontwikkeld,ver

Determ“wetenschappelijkeactiviteiten”,zoalsgedefinieerdinde–O&V–W&TINTERNATIONALEDEFINITIES:WETENSCHAPPELIJKEACTIVITEITEN–O&Oworden.spreidenaangewendwordt,endienietonderdepunten1°,2°of3°gerangschiktkunnen overzichtvandegebruiktecodesvindtuverderopindezeSpeurgids,enwelinDeelIII.insommigeonderzoeksdomeinen,zijndeNABS-codesaaneenvolgendeherzieningtoe.Eenwerdvoorheteerstin1969samengesteldenin1975en1992herzien.Doordesnelleevolutieanalyseenvergelijkingvanwetenschapsbegrotingenen-programma’s”.DezenomenclatuurdusuitsluitendtoegepastopdeO&O-kredieten.NABSstaatvoor“NomenclatuurvoordeDeNABS-codesduidenhettoepassingsdomeinaanvanhetuitgevoerdeonderzoekenwordenNABS-CODESBinnenO&Oisereenverdereindelingvolgenshettypevanonderzoek:omvat:•OnderzoekenOntwikkeling(O&O):“Opstelselmatigewijzeuitvoerenvancreatievewerkzaamhedenmethetdoelhetkennisbestand,metinbegripvankennisvanmens,cultuurenmaatschappij,tevergrotenendezekennistegebruikenomnieuwetoepassingenteontwerpen”.Hetism.a.w.elkewetenschappelijkeactiviteitdietotdoelheeftwetenschappelijkekennisteontwikkelen(fundamenteelonderzoek),toepasbaartemaken(toepassingsgerichtonderzoek)enzetoetepassen(ontwikkeling).•OnderwijsenVorming(O&V):“Alleactiviteiteninhetkadervanhetgespecialiseerdniet-universitairhogeronderwijs,hetuniversitaironderwijs,hetpost-universitaironderwijsenverderebijscholingenhetgeorganiseerd,continuonderwijstenbehoevevanwetenschapperseningenieurs”.Hetbetreftdusdefinancieringvandewetenschappelijkeopleiding,bijvoorbeeldhetdeelvandewerkingsuitkeringenaandeuniversiteiten,datwordtaangewendvooruniversitaironderwijs.•WetenschappelijkeenTechnologischeDienstverlening(W&T):“activiteitenmetbetrekkingtotonderzoekenontwikkeling,diebijdragentothetgenereren,verspreidenentoepas-senvanwetenschappelijkeentechnischekennis”.Ditgaatomelkevormvandienstverle-ning,zoalshetuitvoerenvanroutinemetingen(zoalsmedischeroutineanalyses),weten-schappelijkeentechnologischeinformatieverstrekking(bijv.doorbibliothekenofinformatiecentra)engegevensverzamelingvanalgemeenbelang(o.a.verzamelenvangege-vensoversociaal-economischefenomenen).Beleidsgerelateerdestudiesendewerkzaamhe-denvanadministratieveentiteitenronddeanalyse,evaluatieenmonitoringvanexternefenomenenzijnhierinbegrepen.•fundamenteelonderzoek:“experimenteleoftheoretischewerkzaamhedendieindeeersteplaatstotdoelhebbenomnieuwekennistevergarenoverdefundamentendieaanverschijnselenenwaarneembarefeitentengrondslagliggen,zonderdaarbijeenspecifieketoepassingofeenspecifiekgebruikophetoogtehebben”;•toegepastonderzoek:“oorspronkelijkonderzoekdatindeeersteplaatsisgerichtopeenspecifiekpraktischdoel”;•experimenteleontwikkeling:“systematischewerkzaamhedenopbasisvanbestaande,dooronderzoekofpraktischeervaringopgedanekennis,dietotdoelhebbennieuweofaanzienlijkverbeterdeprocessen,systemenofdienstenintevoeren”.

HoofdstukI.1–17

FRASCATI-Manual,

Hoofdstuk I.2 Bevoegdheidsverdeling op Vlaams, federaal en internationaal niveau HoofdstukI.2 EeneerstebeleidsniveauisVlaanderen.SindshetVLAAMSNIVEAU Sint-Michielsakkoord

Inuitvoeringvande“ten.breidbeschreven,bedraagt1.418,100mln.EUR,waarvan846,866mln.onderzoekskrediezontaalBegrotingsprogrammaWetenschapsbeleid2004enindeverderehoofdstukkenuitgeHetglobalebeleidskredietvandeVlaamseGemeenschap,zoalsgeïdentificeerdinhetHoriwordtgesteund.derandereviadespecialisatiebeurzenIWT-VlaanderenendemandatenFWO-VlaanderenlingendoordeVlaamseoverheid.Eenbelangrijkaspectinditallesisdeopleiding,zoalsditonIAPenKMSKA.BovendienwordtnogsteuntoegekendaaneenhelereeksonderzoeksinstelIMEC,VitoenVIB,alsookindeVlaamsewetenschappelijkeinstellingenCBGS,IN,IBW,sonderzoek,uitgevoerdindeuniversiteiten,hogescholendeVlaamseonderzoeksinstellingenomkaderendemaatregelenwordtondersteund.DaartussensitueertzichhetstrategischbasidermeerwordtgefinancierdviahetIWT-Vlaanderen,maardatookviatechnologietransferengrotepoolmetdestimuleringvanhetindustrieelenmaatschappelijkonderzoek,zoalsditonsiteiten,hetBijzonderOnderzoeksfondsenhetFWO-Vlaanderen.Daarnaastisereentweedeteiten,metalsbelangrijkstefinancieringsmechanismendewerkingsuitkeringenvandeuniverAlsgrotebevoegdheidsdomeinengeldenvooreersthetonderwijsenonderzoekindeuniversileenmaatschappelijkevalorisatievandeonderzoeksresultaten.maatschappelijkefinaliteit,hettoepassingsgerichtondetrzoekenuiteindelijkookdeindustrië-damenteel,grensverleggendonderzoek,hetstrategischbasisonderzoekmetindustriëleofDitbeleidomvatdushethelescalavantypeswetenschappelijkonderzoek,metnamehetfun-maaktdeeluitvanditglobalebeleid,evenalswetenschapsvoorlichtingen-communicatie.zoek.Hetstimulerenvandeinternationalewetenschappelijkeenindustriëlesamenwerkingderzoekentenslottedemaximalevalorisatievanderesultatenvanhetwetenschappelijkonder-onzekennisbasis,deontwikkelingvanindustrieelenmaatschappelijktoepassingsgerichton-opleidingvanonderzoekersenhetstimulerenvanfundamenteelonderzoekterverrijkingvanbredegammavanhetwetenschaps-entechnologischinnovatiebeleid.Ditbeleidomvatdedragen.DitbetekentdatdeVlaamseGemeenschapdevolledigebevoegdheidheeftoverhetmairebevoegdheidinzakewetenschapsbeleidaandeGemeenschappenenGewestenovergevan1993isdepri gendebevoegdhedenovergeheveldnaarhetVlaamsGewest:van2001(B.S.03.08.2001),werdendevol•debevoegdheidvoorhetlandbouwbeleidenvoorhetlandbouwproductiebeheer;•debevoegdheidvooronderzoekenontwikkelingindelandbouw;

HoofdstukI.2–19

Lambermontwetten”

• inschrijvingindeVlaamseadministratievebegrotingvandekredietenvoorhetlandbouwkunIn2003werddedefederaliseringvanLandbouwexpliciettotuitvoeringgebracht,metdeaantalwetenschappelijkeinstellingen.Bijdeoverhevelinghorendushetbetoelaagdwetenschappelijklandbouwonderzoekeneendebevoegdheidvoordenormeringvandecontroleopdeeconomischekwaliteitvangrondstoffen,plantenenplantaardigeproducten,dierenendierlijkeproducten,voorzoverdiegeenbetrekkinghebbenopdevolksgezondheid.digonderzoekénvoordetweewetenschappelijkinstellingen(CLO)en(CLE).FEDERAALNIVEAUEentweedebeleidsniveauisdefederaleoverheid.Dezebeheertnoghetwetenschappelijkonderzoekinwelbepaaldemateriesdieonderzijnbevoegdheidressorteren,evenalsexplicietgeformuleerdebevoegdhedenendebijhorendebudgetten.Deinitiëlebeleidskredietenvoorhettotalefederaleinterdepartementaalbegrotingsprogrammawetenschapsbeleid2003bedragen683,7mln.EUR.HetaandeelvandefederaleDienstenvoorWetenschappelijke,TechnischeenCultureleaangelegenheden(DWTC)bedraagt418,9mln.EUR.Zoheeftdefederaleoverheidhetruimtevaartbeleidonderhaarbeheer,evenalsdevoogdijoverdefederalewetenschappelijkeencultureleinstellingen,metinbegripvanhunonderzoeksactiviteitenenhunopenbaredienstverlening.Defederaleoverheidkanooknieuweinitiatievenenonderzoeksprogramma’sopstarten,mitsakkoordvandeGemeenschappenenGewestenofopadviesvandeFederaleRaadvoorhetWetenschapsbeleid.Bovendientreedtdefederaleover-heidsamenmetdeGemeenschappenenGewestenopalshetgaatomBelgischemedewerkingaanactiviteitenvaninternationaleonderzoeksorganen.DesamenwerkingtussendeGemeenschappenenGewestenenhetfederaleniveauopvlakvanhetwetenschapsbeleidwordtgeregeldviaeenaantalsamenwerkingsakkoorden.Debelangrijkstedaarvanzijn:Samenwerkingsakkoord(B.S.1februari1991)metbetrekkingtotdeinrichtingvandeCom-missies“InternationaleSamenwerking(CIS)”en“FederaleSamenwerking(CFS)”vandeInterministeriëleConferentievoorWetenschapsbeleid,d.d.1februari1991.DitakkoordregeltondermeerhetoverlegoverinternationaleaangelegenhedendiedeStaat,deGemeenschappenenGewestenaanbelangen;hetvoorbereidenvangemeenschappelijkestandpuntenvooraangelegenhedendiegeheelofgedeeltelijkbetrekkinghebbenopmateriesonderdebevoegdheidvanéénofmeerGemeenschappenofGewesten–metvetorechtvanBuitenlandsezaken.DeCFSomvatgespecialiseerdeorganen,waaronderdeCFS/STATvooroverleginzakeinventarisenstatistieken.Samenwerkingsakkoord(B.S.17juni1995)houdendeuitvoeringvanart.6bis,§2,punt6,vandebijzonderewetvan8augustus1980tothervormingderinstellingen,ingevoegddoordewetvan8augustus1988engewijzigdbijdewetvan16juli1993.Ditregeltspecifiekdesamenwerkinginzakedatabankenenstatistieken,metname“hetbijhoudenvaneenpermanenteinventarisvanhetwetenschappelijkpotentieelvanhetlandvolgensregelsvastgesteldineensamenwerkingsakkoord”,endeinzamelingenverwerkingvanstatistiekendieBelgiëaandeE.U.endeOESOdienttoeteleveren.Ditsamenwerkingsakkoordregeltdushetverzamelen,publicerenendoorgevenvanstatistiekeninzakewetenschapentechnologie,gerichtnaarhetinternationaleniveau.Dedatavergaringendeverwerkingervangebeurtophetgeëigendeniveau.DitbetekentophetVlaamsniveauvoorgegevensoverVlaamseoverheidskredietenvoorwetenschapsbeleid–endekre HoofdstukI.2–20

totdebesluitvormingenhetbeheerinzakeonderzoekenontwikkeling.aandeMinisterraad.ViadezekanalenkanookVlaanderenophetniveauvandeE.UbijdragenschapsambtenarenvandeLidstaten.CRESTbrengtadviesuitaandeEuropeseCommissieenhoogsteEuropeesadviesorgaanvoorwetenschapentechnologie,samengestelduitweten-deaanwezigheidindeCREST(ComitévoorWetenschappelijkenTechnischOnderzoek),hetvandeonderzoeksprogramma’suitwerkenendiezorgdragenvoorhetbeheerervan.ErisookDeVlaamseGemeenschapheeftzittingindeE.U.-programmacomitésdiedeprioritairelijnenVanhetbudgetvoorhetvierdeKPis273,4mln.EURnaarVlaanderenteruggevloeid.kentditeenbijkomendefinancieringvooruniversiteiten,onderzoeksinstellingenenbedrijven.belangrijkecomplementairemogelijkheidtotonderzoeksfinanciering.VoorVlaanderenbeteDeonderzoeksprogramma’s,gestructureerdinhet“Kaderprogramma”(KP),betekeneneenenontwikkelingbinnendeGemeenschapendeLidstaten.ringvanopleidingenmobiliteitinEuropa.Verderstreeftmennaarcoördinatievanonderzoekzoeksprogramma’s,deverspreidingendeexploitatievandeonderzoeksresultaten,destimulegeacht.”Omditallesteverwezenlijken,zijnerinitiatieveninzakedestimuleringvanonderteitentebevorderendieuithoofdevananderehoofdstukkenvanditVerdragnodigwordenkelingvanhaarinternationaleconcurrentiepositietebevorderen,alsmededeonderzoeksactivitechnologischegrondslagenvandeindustrievandeGemeenschapteversterkenendeontwikFvanhetverdragvanMaastrichtstelt:“DeE.U.heeftalsdoelstellingdewetenschappelijkeenEenderdeniveauwaarophetwetenschapsbeleidvormkrijgt,isdeEuropeseUnie.Artikel130EUROPEESNIVEAUgeheel,waarnadedatawordendoorgegevennaarhetinternationaleniveau(E.U.enOESO).federaleniveau,waardeintegratiegebeurtvanalleoverheidskredietenvoorBelgiëinzijndietenvoorO&Oalsonderdeelhiervan.Deverwerktegegevenswordendoorgegevennaarhet

HoofdstukI.2–21

Hetscholen,endusookvoorhetBOFenhetPWO.tervanOnderwijsenVormingbevoegdblijftvoordefinancieringvanuniversiteitenenhoge-VlaamsministervanWetenschappenenTechnologischeInnovatie,waarbijdeVlaamsminis-gevoerd.Hetwetenschaps-entechnologischinnovatiebeleidressorteertsindsdienonderééndeeldovertweeministers.Medio2003werdeenherschikkingvandebevoegdhedendoorIndehuidigeVlaamseregeringisdebevoegdheidvoorheteigenlijkewetenschapsbeleidverWETENSCHAPS-,TECHNOLOGIE-,INNOVATIEBELEID enin2003en2004nogenkeleaanvullendekredieten(ondermeereengedeeltevandekredie71.4–strategischenbeleidsgerichtonderzoek71.3–wetenschappelijkonderzoekmeteconomischefinaliteit71.2–wetenschappelijkonderzoekopinitiatiefvandevorser71.1–algemeenwetenschapsbeleidschapenInnovatie)issinds2001ingedeeldinvolgendevierbegrotingsprogramma’s:men,metnogenkeleaanvullendekredieten.Deorganisatieafdeling71(AdministratieWeten-omvatderhalvedeorganisatieafdelingen71en33sa-tenvanhetFondsvoorflankerendeconomischbeleidenvanhetFFEU,bestemdvoorwetenschapsbeleid).Deorganisatieafdeling33(Hogeronderwijsenwetenschappelijkonderzoek)omvatdebegrotingsprogramma’s33.1(Hogescholenonderwijs),33.2(Universitaironderwijs)en33.3(CoördinatieHogerOnderwijs).DedoelstellingenvanhetVlaamswetenschaps-entechnologiebeleidwordengekenmerktdooreenvrijgrotecontinuïteit.DaarbijkomtalsbelangrijksteaxiomanaarvoordathetversterkenvandeinnovatiecapaciteitinVlaanderenmoetbijdragentoteenduurzamewelvaartenwelzijn.Nochtanswerdeneenaantal

nieuwebeleidsaccenten

opgesomd:beideministerseenaantalbeleidslijnenenbeleidsprioriteitenvast,diehiernabondigwordenInhungezamenlijkebeleidsnota“Wetenschaps-enTechnologiebeleid–2000-2004”steldenoptiesvandebevoegdeministers.zoeksmogelijkhedenaanuniversiteitenenhogescholen.Anderebehorentotdeeigenbeleidsgekwalificeerdeonderzoekers–plusdenoodaaneendegelijkebasisinfrastructuurenondervendoornieuweuitdagingendienùdienentewordenbeantwoord,zoalsheternstigtekortaangelegd.Sommigedaarvanzijningege

HoofdstukI.3–23

“eigenlijkewetenschapsbeleid”

Hoofdstuk I.3 Het Vlaams wetenschaps-, technologieen Bevoegdheidsverdelinginnovatiebeleid. binnen de Vlaamse regering HoofdstukI.3

Hetgroeperenvanbedrijvenrondeenbepaaldetechnologischebasisisookeenbelangrijkaannadrukgelegdopdesteunaantechnologischeprojecten,voorgestelddoordebedrijvenzelf.hetalgemeenVlaamseconomischbeleid.Binnenhettechnologiebeleidwordtvooraldereglementeringennormbepalingvoorproducten.Maardezeluikenmakenvooraldeeluitvandegelijkaandachtvooraspectenzoalsbevorderingvanrisicokapitaal,vereenvoudigingvande(zoalsnieuwemanagementtechniekene.d.)ligtveelmoeilijker.DeVlaamseoverheidheeftwelenkrijgensteunindienzehieraanbeantwoorden.Hetingrijpeninandereinnovatie-elementenbedrijven.Projecten,doordebedrijvenzelfvoorgesteld,wordenaankwaliteitscriteriagetoetstCentraalstaathierbijdeondersteuningdoordeoverheidvandetechnologischeinnovatieinde6.ondersteuningvandetechnologischeinnovatieinhetVlaamsebedrijfslevenondersteund,methetoogopVlaamseverankering.Naastdebestaandeonderzoeksinstellingen,zullennieuweVlaamseexcellentiepolenwordendiegenerischvanaardzijn:zekunneninmeerdanééntoepassing/sectorwordenaangewend.Daaromishetnoodzakelijkomhetbasisonderzoekteversterken.Ditlevertimmersresultatendigeaanpak.mischeofmaatschappelijkeproblemen,ofdieduurzamealternatievenaanbiedenvoordehui-technologieëndieopmiddellangetermijn(viertotvijfjaar)oplossingenbiedenvoorecono-Ineenbeleid,gerichtopeenduurzameontwikkeling,ishetessentieelteinvestereninkennisen5.hettechnologischbasisonderzoek:kennistendienstevanhetbedrijfsleven,denon-profitbeantwoordenvanpunctuelebeleidsvragenopdekortetermijn.laatproactiefoptetreden.Daarnaastiserhetbeleidsondersteunendonderzoek,gerichtophetofzelfslanger.Ditonderzoekstypebeoogthetgenererenvaninformatiediedeoverheidtoe-identificeertenbestudeertproblemenenplaatstzeineentijdsperspectiefvandrietotvijfjaar–ookcentraalineenbeleiddatzichrichtopduurzameontwikkeling.Beleidsrelevantonderzoekbehoefteaaneendegelijkonderbouwdebesluitvorming.BeleidsrelevantonderzoekstaatdanNaarmatedeproblemencomplexerworden,onderkentdeVlaamseoverheideengrotere(zowelvoordeindustriealsvoordeonderzoekswereld).Ookwordtgeïnvesteerdindeuitookeenoplossingaanomhetnijpendtekortaangekwalificeerdeonderzoekerstemilderenmanierwordthetfundamenteelonderzoekaandeuniversiteitengestimuleerd,maarhetreiktdrastischeverhogingvandemiddelenvanhetBijzonderOnderzoeksfonds(BOF).Opdiedeverhogingvandewerkingsuitkeringenenanderetoelagenvandeuniversiteiten,naasteenVoorderealisatievandezedriebeleidslijnenwordendenodigemaatregelengenomen,zoals3.versterkenvandecollectieveinfrastructuurvandeuniversiteiten,hogescholenenonder2.versterkenvanhetfundamenteelgrensverleggendwetenschappelijkonderzoek1.hertekenenenversterkenvanhettertiaironderwijszoeksinstellingenbouwvaneenVlaamshoogperformantcomputernetwerkmetinternationalelinksentoegangtotelektronischedocumentatiecentra.4.hetbeleidsvoorbereidendonderzoek:eenantwoordopdenieuwemaatschappelijkeuitdagingensectorendeoverheiddachtspunt.7.ondersteuningvandewetenschapsvoorlichtingOmeenvoldoendemaatschappelijkdraagvlakteontwikkelenentebehouden,dientdebevolkinginalzijngeledingentewordengeïnformeerdoverdenieuwstetechnologischeontwikkelingen.Ookdientmenbijdejeugddeinteressevoorwetenschapentechnologieaantescherpen,onderanderevanwegehetschrijnendtekortaanmankrachtinhoogtechnologischesectoren.Driebelangrijkedoelgroepenzijndejeugd,hetgrotepubliekendeondernemers.

HoofdstukI.3–24

eigeninitiatief

HoofdstukI.3–25

gids.HetsectoraalwetenschapsbeleidkomtuitgebreidaanbodinhoofdstukIII.5vandezeSpeur-cifiekbevoegdheidsdomeinbetreft.basisallocatieswaaropkredietenvoorwetenschapsbeleidzijningeschreven,voorwathunspe-bondenzijn.DerhalvezijnalleministersvandeVlaamseregeringbevoegdvoorwelbepaaldesteunendonderzoek),evenalsdeanderewetenschappelijkeactiviteitendieernauwmeever-datkennisaanbrengtvoorhetspecifiekebeleidsdomein(metinbegripvanhetbeleidsonder-beleid”.Datlaatsteisverantwoordelijkvoordeinitiatieveninzakewetenschappelijkonderzoekmethet“eigenlijkewetenschapsbeleid”enwordtgeschraagddooreen“sectoraalwetenschaps-teiten.Hetbeleidinzakemilieu,economie,volksgezondheidenz.isdanookvolledigverwevenHetisduidelijkdathetbetrokkenbeleidingrijptopalleaspectenvanonzeomgevingenactiviSECTORAALWETENSCHAPSBELEIDnisatieafdeling33–hogeronderwijsenwetenschappelijkonderzoek)vandezeSpeurgids.gischenbeleidsgerichtonderzoek),alsookinHoofdstukIII.5,departementOnderwijs(orgavandevorser),III.3(wetenschappelijkonderzoekmeteconomischefinaliteit)enIII.4(stratestukkenIII.1(algemeenwetenschapsbeleid),III.2(wetenschappelijkonderzoekopinitiatiefHetwetenschaps-entechnologischinnovatiebeleidwordtuitgebreidbeschrevenindehoofdgienietuithetoogverloren.

Bijditalleswordtuiteraardhetbelangvandeactorenprimeert–zowelaandeuniversiteitenalsindeonderzoeksinstellingenendeindustrie.vande

Eenbelangrijkefundamentelebeleidslijndoorheenditalles,isdathetvoorbeleidsindicatoren.stratievestructuren.InditkaderhoortookdeuitbouwvaneenvolwaardiginstrumentariumOpbasisvaneengrondigedoorlichtingstreeftmennaareenvereenvoudigingvandeadmini8.rationalisatiedoorherschikkingvandeadministratievestructuren

internationalisatie vanwetenschapentechnolo

Deadministraties,verantwoordelijkvoorhetsectoralewetenschapsbeleid: diehunbeleidondersteunenengestaltegeven.betreft),zijndeverschillendeadministratiesbevoegdvoordewetenschapspolitiekeinitiatievendepartementenAZF,COO,OND,WVC,EWBL,LINenWIM(voorwathetMediabeleidbinnende DeinstellingenFWO-VlaanderenenIWT-Vlaanderen: tiecriteriaenevaluatie-enbeslissingsprocedures.ciëlemiddelenverdeeltnaardebedrijvenenonderzoeksinstellingen,volgensvastgelegdeselecWetenschappenenTechnologischeInnovatie.Hetiseenintermediairorganismedatdefinandevoogdijminister,deVlaamseministervanFinanciënenBegroting,RuimtelijkeOrdening,IWT-Vlaanderen:voerthetbeleiduitnaardeindustrietoeenwerktbinnenderichtlijnenvan

hetbeheervanhetwetenschapsbeleid.Dezebestaatuit:Hierwordteenbondigbeeldgeschetstvandeopbouwvandeadministratievestructuurvoor

Administratieve structuren van het Vlaams wetenschapsbeleid

HoofdstukI.4

Eencentraleadministratie

HoofdstukI.4–27

DebelangrijkstekerntakenvandeAWIzijn:Beleidvan12december1990.schap.DedienstwerdopgerichtbijhetinvoegetredenvanhetdecreetophetBestuurlijkdepartementWetenschap,InnovatieenMediavanhetMinisterievandeVlaamseGemeen-voorbereidingenimplementatievanhetbeleid.DeadministratieisondergebrachtinhetenBegroting,RuimtelijkeOrdening,WetenschappenenTechnologischeInnovatiebijdesteuntdeVlaamseministervanOnderwijsenVormingendeVlaamseministervanFinanciën:deAdministratieWetenschapenInnovatie.DeAWIonder-•devoorbereiding,implementatieenondersteuningvanhetbeleid,beleidsevaluatie;•dehorizontalecoördinatievanhetwetenschaps-entechnologiebeleid,interninhetMinis-terievandeVlaamseGemeenschapenmetderelevanteOpenbareInstellingenendeVlaamseInstellingenvanOpenbaarNut;•hetverdedigenvandestandpuntenvandeVlaamseregeringenVlaamseGemeenschapinfederaleeninternationaleoverlegorganen,hetbekendmakenvanonderzoeksactiesopdezeniveausenhetstimulerenenondersteunenvanVlaamsewetenschappersinhundeelname.•hetcoördinerenenuitvoerenvanactiesinzakewetenschapsinformatie;•monitoringvanhetwetenschaps-entechnologiebeleidendeeffectenervanendeuitbouwvaninstrumentenvankwaliteitsmetingen-evaluatie;•hetopvolgenvandewetenschappelijkeentechnologischeevolutieophetVlaamse,hetfederaleenhetinternationaleniveau.

Hoofdstuk I.4

proceduresvoorevaluatie-enbesluitvorming.versiteitenenonderzoeksinstellingen.OokditgebeurtvolgensvastgelegdeselectiecriteriaenVorming.Hetiseenintermediairorganismedatdefinanciëlemiddelenverdeeltonderdeunitentoeenwerktbinnenderichtlijnen,verstrektdoordeVlaamseMinistervanOnderwijsenFWO-Vlaanderen:voerthetbeleiduitinzakehetfundamenteelonderzoeknaardeuniversitei Dedrieonderzoeksinstellingen KoninklijkMuseumvoorSchoneKunsten–Antwerpen(KMSKA)InstituutvoorhetArcheologischPatrimoniumInstituutvoorNatuurbehoudInstituutvoorBosbouwenWildbeheerCentrumvoorBevolkings-enGezinsstudie(CBGS)Dezevenwetenschappelijkeinstellingenzoekenvalorisatievandeonderzoeksresultatenophetdomeinvandebiotechnologie.HetVlaamsInteruniversitairinstituutvoordeBiotechnologie(VIB):stimulerenvanonderennieuwematerialen.dienstverleningindrieonderzoeksdomeinen:niet-nucleaireenergie,leefmilieu,grondstoffenVlaamseInstellingvoorTechnologischOnderzoek(Vito):onderzoekenontwikkelingengreerdeschakelingeninhetbijzonder.verleningopvlakvandemicro-elektronicainhetalgemeenendetechnologievangeïnteHetInteruniversitairMicro-ElektronicaCentrum(IMEC):onderzoeksactiviteitenendienst•bestudeertenonderzoektdebevolkings-engezinsvraagstukkenomactiemiddelenteont-wikkelenvooreendemografischbeleidenhetgezinsbeleid;•geeftadviesinzakebevolkings-engezinsbeleid;•publiceertderesultatenvanzijnonderzoek.•verrichtwetenschappelijkestudiesenonderzoekinverbandmetdebossen,hetwildbeheerendezoetwatervisserij;•verspreidtdeverworvenkennisenervaringbijdebevoegdeinstanties.•verrichtwetenschappelijkestudiesenonderzoekinverbandmethetnatuurbehoud;•verrichttoegepastecologischenecohydrologischonderzoek;•verzameltdocumentatie,steltkenniseninzichteninzakenatuurbehoudterbeschikkingvandebevoegdeoverheden;•verstrekt,inopdrachtvandebevoegdeminister,wetenschappelijkeinformatieenverleentadviesaanopenbaredienstenenrechtspersonen.•beheertenbeschermthetarcheologischpatrimoniuminVlaanderen;•verrichterwetenschappelijkonderzoekover.•verwerft,conserveert,restaureertenexposeerteigenkunstbezit;•verrichtwetenschappelijkonderzoek;•publiceertfondscatalogienjaarboeken;•organiseerttentoonstellingeninhetKMSKzelfeninhetbuitenland;•organiseerteducatieveactiviteiten:vormingvaneducatieveassistenten,cursussenvoorvolwassenen,lessenvoorleerkrachtenenscholen,rondleidingen,voordrachtenenjeugdateliers,publicaties;•organiseertdocumentaireactiviteiten:vakbibliotheek,archiefencollectieregister. HoofdstukI.4–28

IndeopeenvolgendeSpeurgidsenbestedingsanalysesopgenomenmetuitgebreidebeschrijinzakedegeneeskundigewetenschappen,medischeopleidingenditopraktijkvorming.DeKoninklijkeAcademievoorGeneeskundeformuleertadviezenaandeVlaamseregeringenschonekunsten.adviezenenvoorstellenaandeVlaamseregeringophetgebiedvandewetenschappen,letterenDeKoninklijkeVlaamseAcademievanBelgiëvoorWetenschappenenKunstenformuleertverzoekofopeigeninitiatief.entechnologiebeleidaandeVlaamseregeringenhetVlaamseParlement.DeraaddoetditopDeVlaamseRaadvoorWetenschapsbeleidformuleertaanbevelingenoverhetwetenschaps-DeadviesorganenCentrumvoorLandbouweconomie(CLE)CentrumvoorLandbouwkundigOnderzoek(CLO)•conceptualisereneninitiërenvanmultidisciplinairwetenschappelijkonderzoekinfunctievanbeleidsnodenenterondersteuningvandedoelgroep(ontwikkelingvanduurzamelandbouwproductiesystemenendebewakingvandekwaliteitenveiligheidvanlandbouw-envoedingsproductenzijndaarvoorprioriteiten);•verrichtenen/ofcoördinerenvanwetenschappelijkbeleidsondersteunendonderzoek;•vertalenvandeverworveninzichtenterbeleidsvoorbereiding,-ondersteuningen-evaluatie;•verlenenvanwetenschappelijkediensteno.a.dooradvisering,hetaanreikenvanproducten,technieken,conceptenendocumentatie;•opbouwenvankennisenverspreidenervanbijmiddelvanpublicaties,voordrachten,hetbeherenvaneendocumentatiecentrum;•hetzelfverzorgenvandelangetermijnmonitoringvoorbepaaldeaspecten;•hetopmakenvanrapporteninverbandmetdevaststellingvandetoestandendeanalysevandeverstoringsketens.•staatinvoordeeconomischewaarnemingindelandbouwsector:ditomvathetopstellenenverspreidenvanstatistiekenaangaandedelandbouwsector,enditzowelopmacro-economischniveau(prijzen,inkomen,balansen)alsopmicro-economischniveau(opbedrijfsniveaugebaseerdopboekhoudkundigeresultaten).Dezestatistiekenbeantwoordenaannationale,gewestelijkeeninternationalebehoeften;•heefteentaakalsonderzoeksorganisme,deonderzoeksactiviteitenzijnvoornamelijkgerichtopdeverschillendesectorenindelandbouwenopdesocio-economischeaspectenvandelandbouwsector;•uitvoerenvaneenaantaldienstactiviteiten,hetbetreftdiverseactiviteitenwaarbijdenadrukligtophetaanleverenvandenodigeindicatiesenonderzoeksrapportenaandeverantwoor-delijkenvoorhetvoerenvandelandbouwpolitiek.vingvandeactiviteitenvanIWT-VlaanderenenFWO-Vlaanderen(1996,1999,2001en2003),deonderzoeksinstellingenIMECenVito(in1997,enin2002nogmaalsIMEC,VitoénVIB)endevijfwetenschappelijkeinstellingen(1998).DewetenschappelijkeinstellingenINenIBW,deonderzoeksinstellingenIMECenVito,evenalsdefinancierendeinstellingenFWO-enIWT-Vlaanderen,werdentrouwensindeSpeurgids2000specifiekbelichtnaarhunmilieurelevanteactiviteiteninhetkadervandethematischebestedingsanalyseMilieuonderzoek.BijgaandefiguurgeefteenoverzichtvandebevoegdheidsverdelingvandeledenvandeVlaamseregeringvoorhetwetenschapsbeleidenzijnactoren,deverschillendedepartementenenadministraties,VlaamseOpenbareInstellingen,onderzoeks-enwetenschappelijkeinstellingen. HoofdstukI.4–29

Hetdepartementisbelastmetbeleidsondersteunendetaken.DeverzelfstandigdeagentschapElkbeleidsdomeinkrijgteenzelfdebasisstructuurmet:Vooriederbeleidsdomeinzaléénministerbevoegdzijn.volgende13homogenebeleidsdomeinen:DeVlaamseregeringverdeelthetvolledigebevoegdheidspakketvandeVlaamseoverheidover22augustus2003)schetsthetkadervoordeVlaamseoverheid-nieuwe-stijl.HetkaderdecreetBestuurlijkBeleidvan18juli2003(publicatieinhetBelgischStaatsbladopVlaamswetenschapsbeleid.hierbijeenstandvanzakentegevenomtrentBeterBestuurlijkBeleid,inhetlichtvanhetHeelwatbeslissingenzijnreedsgenomenofwordenbinnenkortgenomen,zodathetnuttigisciëntVlaamsoverheidsapparaat.organiseerd–eventueelgefusionneerdofandersgeordend–methetdoeltekomentoteeneffinistratie,onderzoeksinstellingen,wetenschappelijkeinstellingenenVOI’szullenwordengeregevolgenhebbenvoordeorganisatieenwerkingvanhetVlaamswetenschapsbeleid.DeadmilogischeInnovatie(BeslissingvandeVlaamseregeringdd.22februari2002)zalingrijpendeDeherstructureringvandeadministratievoorhetbeleidsdomeinWetenschappenenTechno•DienstenvandeMinister-President•BuitenlandsBeleidenInternationaleSamenwerking•WetenschappenenTechnologischeInnovatie•Bestuurszaken•FinanciënenBegroting•OnderwijsenVorming•WelzijnenVolksgezondheid•Cultuur,Jeugd,SportenMedia•Economie,WerkgelegenheidenToerisme•LandbouwenVisserij•LeefmilieuenNatuur•Mobiliteit•Ruimtelijkeordening,WoonbeleidenOnroerendErfgoed•eenVlaamsministerie,bestaandeuiteendepartementendesgevallendeenofmeerinternverzelfstandigdeagentschappen(IVA);•eventueeleenofmeerinternverzelfstandigdeagentschappenmetrechtspersoonlijkheid(IVA-rp);•eventueeleenofmeerexternverzelfstandigdeagentschappen(EVA);•eenbeleidsraad.penzijnbelastmetbeleidsuitvoerendetaken.VieragentschappenzijnvolgenshetkaderdecreetBestuurlijkBeleidmogelijk:internverzelfstandigdeagentschappen(IVA’s)zonderenmetrechtspersoonlijkheidenpubliek-ofprivaatrechtelijkvormgegevenexternverzelfstandigdeagentschappen(EVA’s).Internverzelfstandigdeagentschappenmetrechtspersoonlijkheid(IVA-rp)enexternverzelfstandigdeagentschappen(EVA’s)kunnennietwordenopgerichtzonderdetussenkomstvanhetVlaamsParlement.IVA’s-rpenpubliekrechtelijkvormgegevenEVA’swordenbijdecreetdoorhetVlaamsparlementopgericht.PrivaatrechtelijkvormgegevenEVA’swordendoordeVlaamseregeringopgericht,nadathetVlaamsParlementdaartoemeteendecreetdemachtigingheeftgegeven. HoofdstukI.4–30

HoofdstukI.4–31

BESTEDINGSANALYSEWETENSCHAPSBELEIDBEGROTINGSPROGRAMMAHORIZONTAALEN

HORIZONTAALBEGROTINGSPROGRAMMAWETENSCHAPSBELEIDENBESTEDINGSANALYSE

Kleine partikels stof of aërosolen in de omgevingslucht kunnen schadelijk zijn voor de mens en het leefmilieu. Vito ontwikkelt meettoestellen aangepast aan specifieke meetomgevingen, want correcte meetgegevens van fijn stof zijn nodig om een goed beleid te kunnen uitstippelen. (foto Vito)

33

DEELII

HoofdstukII.1–35

tigencoherentbegrotingsprogrammaopstellentenbehoevevandebeleidsmensenenallevenstekunnenverspreidennaarhetinternationaleforum.MenmoetechterookeendoorzichEengoedgestructureerdencorrectsamengesteldHBPWBisduscruciaalomcorrectegege–zieeveneenshoofdstukI.1enDeelIII–LijstvanNABS-codes).(Nomenclatuurvoordeanalyseenvergelijkingvanwetenschapsbegrotingenen-programma’saangegevenwelkedeverdelingisperonderzoeksdomein,geklasseerdvolgensdeNABS-codesplitstvandetweeandereactiviteiten.BinnendeO&O-kredietendientnogverdertewordenW&Tomvat.DegegevensvoorO&O,dieaandeOESOwordenovergemaakt,wordenafgeoverzichtvandekredietenvoorwetenschapsbeleidopgemaakt,datzowelO&O,O&Venenbedrijveninverschillendelandentekunnenvergelijken.VoorBelgiëwordteenfederaalDeOESOneemtdemiddelenvoorO&Oinstatistiekenop,omdeinspanningenvanoverheidziehoofdstukI.1).W&TvolgtdeinternationaledefinitiesconformdeFRASCATI-Manual(voordezedefinitieswetenschappelijkeentechnologischedienstverlening(W&T).DeindelingO&O,O&Venonderscheidenzijn:onderzoekenontwikkeling(O&O),onderwijsenvorming(O&V)enaangeduidvandeverschillendewetenschappelijkeactiviteitendieindezesoortkredietenteVoorverdereanalysevandezekredietenwordtvoorelkebasisallocatietevensdeproportiedannagegaanwordenwelkeevolutieshetVlaamsewetenschapsbeleidtekenen.zijnbinnenhetglobalewetenschapsbeleidendediversebeleidsdomeinen.Viatijdreeksenkandieten.DerhalvekanmenuithetjaarlijkseHBPWBafleidenwelkeopdatogenblikdeaccentenbasisallocatietoelichtingengegeven,samenmetdeinhoudelijkebeleidsinvullingvandekre-wetenschappelijkeactiviteiteninVlaanderentefinancieren.BijdecijfergegevenswordenperHetoverzichtvandekredietenperjaartoontdeinspanningenvandeVlaamseoverheidomgeeftdebestemmingaanvoordemiddelenenwieerbijdeuitvoeringbetrokkenis.OpenbareInstellingen(VOI’s)bestemdzijnvooractiviteitenrondwetenschapsbeleid.HetHetHBPWBgeeftzichtopdekredietendieindeverschillendedepartementenenVlaamsevoorwetenschapsbeleid,aangeduidmetdeletter“W”.stratieveuitgavenbegrotingwordendebasisallocaties,diegeheelofgedeeltelijkbestemdzijnlogieeninnovatieindebegrotingvooreenwelbepaaldjaarstaaningeschreven.Indeadmini-gettaireoverzichtvandebevoegdheden,actiesenprogramma’sdievoorwetenschap,technoHetHorizontaalBegrotingsprogrammaWetenschapsbeleid(HBPWB)geefthetglobalebudHORIZONTAALBEGROTINGSPROGRAMMAWETENSCHAPSBELEID

Hoofdstuk II.1 Omschrijving – doelstelling HoofdstukII.1

HoofdstukII.1–36

effecteninfunctievandevooropgezettedoelstellingen.Dedoelmatigheidsanalysemaaktdaarimmerseenanalysevandemiddelen,deactiviteiten,degeleverdeprestatiesenookdebereikteZovormtdebestedingsanalyseeenrechtstreekseaanzettotdedoelmatigheidsanalyse.DezeisDebedoelingvandeopmaakvaneendergelijkebestedingsanalyseisveelzijdig:deaardvandegefinancierdewetenschappelijkeactiviteit,enz.(O&O,O&V,W&T),naardebegunstigde(universiteiten,onderzoeksinstellingen,...),naarmeertewordenbevraagdnaardeaardvandegefinancierdewetenschappelijkeactiviteitvolgen,uitgevoerdopbasisallocatiesmetkredietenvoorwetenschapsbeleid.Erdientonderleiddoortelichten.DaartoedientmensystematischdevastleggingenenordonnanceringenteDebestedingsanalysemaakthetmogelijkdebestedingvandemiddelenvoorwetenschapsbeinzakewetenschapentechnologie.afgelopenjaren.ZokanmeneenevaluatiedoorvoerenvanhetdaadwerkelijkgevoerdebeleidDebestedingsanalysegeefteenoverzichtvandewerkelijkbestedemiddelengedurendedeBESTEDINGSANALYSEWETENSCHAPSBELEIDbetrokkenenbijhetVlaamsewetenschapsbeleid.•inzichtindefinalebestedingvandemiddelen,voorzienindehorizontalebegrotingwetenschapsbeleid:hetisbelangrijktewetenhoeveelvandebegrotemiddelenuiteindelijkeffectiefwerdenbesteed–enwaaraan.Maarookwaaromsommigemiddelenniet(ofandersdanvoorzien)werdenaangewend–enwelkemechanismenhiereventueelspelen.Eencorrectinzichtindebestedingenisimmerséénvandeparametersomtoekomstigebehoeftentescreenen;•indirectkandeoverheidsinterventieindesectorvanhetwetenschapsbeleidwordengeana-lyseerd;•inzichtindeverdelingvandemiddelenoverdewetenschappelijkedisciplinesofonder-zoeksdomeinen;•inzichtindeverdelingervanoverdeverschillendecategorieënvanbeneficianten;•inzichtindeverdelingvolgenstypevanwetenschappelijkeactiviteit(O&O,O&VofW&T);•hettoetsenvandevisievandeoverheidm.b.t.hetwetenschapsbeleid,m.a.w.ofzedoordeinvesteringeninhetwetenschapsbeleideffectenopkortetermijndanwelresultatenoplan-geretermijnheeftbeoogd–enofdezedoelstellingenookwerdenbereikt;•mogelijkheidtotevaluatievanbetalings-encontroleprocedures.bijgebruikvanmaatstavenenindicatorenenmoeteenbeeldgevenvandezuinigheid,efficiëntieeneffectiviteitvanhetbeleid.Debestedingsanalysekanhiervooreengefundeerdebasisvormen.HetHBPWBendebestedingsanalysezijnderhalvetegebruikenalsinstrumentenvoordebijsturingvanhetwetenschapsbudgetenvoordeallocatievanmiddelenoverdeverschillendewetenschapsdomeinen,typesvanonderzoekeninstellingen.

3°HetHBPWBdientcoherentendoorzichtigtezijn,opbasisvanvolgendeprincipes:overzichtvandebeschikbarekredietenendebijhorendeinhoudelijkeinvulling.overheidrondwetenschap,technologieeninnovatiewensttevoeren.DitgebeurtdooreenHet“HorizontaalBegrotingsprogrammaWetenschapsbeleid”geefthetbeleidweerdatde2°HetHBPWBbevatalleendevastleggingskredietenenvastleggingsmachtigingen.DezeinternationalenomenclatuurNABSgebruikt(definitiesziehoofdstukI.1).leidinternationaalgangbaredefinities(zoalsomschrevenindeFRASCATIManual)alsookdeDaaromwordenbijdeopmaakvanhetHorizontaalBegrotingsprogrammaWetenschapsbe-men,omdeinspanningenvanoverheidenbedrijvenopinternationaalvlaktevergelijken.DemiddelenvoorOnderzoekenOntwikkelingwordendoordeOESOinstatistiekenopgeno-1°Decijfergegevensmoetenvergelijkbaarzijnopfederaalvlakenopinternationaalniveau,BijdeopmaakvanhetHBPWBgeldenvolgendeprincipes:vandeterzakebevoegdeadministratiesenVlaamseOpenbareInstellingen.ookeenanalysequainhoudelijkeinvulling.Eengrootgedeeltevandegegevensisafkomstiggebeurtereensystematischegegevensinzamelingvande“wetenschaps”-basisallocaties,enerisVoordeopmaakvanhetHorizontaalBegrotingsprogrammaWetenschapsbeleid(HBPWB)HORIZONTAALBEGROTINGSPROGRAMMAWETENSCHAPSBELEIDwaaralledatawordenverzameldengepubliceerd(EuropeseUnieenOESO).gevendebeleidsruimteaanvooreenbepaaldbeleidsdomein.Deordonnanceringskredietenwordendusnietopgenomen.•Allebasisallocatiesdienenduidelijkteverwijzennaardiewetenschappelijkeactiviteitendieermeegefinancierdworden.•Zedienendaarenbovenhunkaraktervan“Wetenschaps”-basisallocatieconstanttebehoudengedurendemeerderejaren.Zowordteenanalysemogelijkovereenlangeretijdspanne.•HetHBPWBmoeteenoverzichtbiedenoveralleverschillendefinancieringsvormen,actiesenprogramma’sdiesamenhetVlaamswetenschapsbeleiduitmaken.•Bijdeoverzichtstabellenmetdekredietenwetenschapsbeleid,dientmenperbasisallocatietoelichtendetekstenoptemakenoverdeinhoudvandeprojecteneninitiatievenwaarvoordefondsenwordenaangewend.•HetHBPWBmoetookvoorbelangrijkefondsen,wetenschappelijkeinstellingenenonderzoeksinstellingeneenoverzichtentoelichtingvandebelangrijkstebeleidslijnengeven.

HoofdstukII.2–37

Hoofdstuk II.2 Opmaak van het Horizontaal Begrotingsprogramma Wetenschapsbeleid en bestedingsanalyse HoofdstukII.2

HoofdstukII.2–38

voorpraktisch100%wordenbesteed.geplandeVlaamswetenschapsbudgetookdaadwerkelijkwordtuitgevoerd,endatdemiddelenstukIV.3vandeSpeurgidsWTI2003.Deeerderevaststellingwerdbevestigddathetgepubliceerd),1998,1999en2000viahetfinancieelsysteemwerdengepubliceerdinHoofdDebestedingsanalysesvanhetwetenschapsbudget1997(reedseerderindeSpeurgids1999schebestedingsanalyses,zoalsdiereedsindiverseeerdereSpeurgidsenwerdengepubliceerd.eigenanalysesenoverlegmetdebetrokkenadministraties.Ditwordtaangevuldmetthematidewetenschapsgegevens(O&O,O&V,W&T,NABS-code)wordeningevuldopbasisvanVoorlopigwordendebestedingenwetenschapsbeleidopgevolgdviahetfinancieelsysteem–vanhetnieuwfinancieelsysteem.geautomatiseerdsysteemwerdterugopdeagendageplaatst,ondermeerbijdestructureringmeerstructurele,geautomatiseerdemethodenodig.DeuitwerkingvaneengeïntegreerdenDegebruiktemethodemetbestedingsfichesbleekechternietvoorherhalingvatbaar.Eriseendedepartementen–eennormaalverschijnselindeloopvandebeleidsuitvoering.weliswaarmitsbepaalde(meestalkleine)verschuivingenvankredietenopdeW-BA’sbinneneenkomstwastussendegeplandeendeuiteindelijkuitgevoerdewetenschapsbegroting.Ditnagenoeg100%vanhetwetenschapsbudgetreëelwerdbesteedendaterduseengroteover-weldegelijknuttigisalsbeleidsondersteunendinstrument.ZokoneruitafgeleidwordendatUitderesultatenvandezeeersteoefeningbleekdatdebestedingsanalysewetenschapsbeleidW&T,plusdeNABS-code.ofwelO&O(enwelktypedaarvan–fundamenteel,toegepastofbeleidsgericht)ofO&Vresp.soort(personeel,werking,uitrusting,eventueleoverhead),hetvoorwerpvandebestedingen:omschrijvingvandebestemmingdervastgelegdekredieten,debegunstigde(n),dekostenschapsbeleid–viahetinvullenvaneenbestedingsfichepervastleggingsdossier,mettelkenseeninitiëleopvolgingviahetfinancieelsysteem,werddanlateraangevuldmetdegegevenswetenbasisallocatiessystematischopvolgen,zijhetdatdealdusbekomeninformatietebeperktis.Deenhetsaldovanhetvastleggingskrediet.Zokanmendeuitgavenopdewetenschapsbeleid-vandebestemmingvanhetkrediet,deordonnanceringendiededossieruitvoeringbegeleidenhetfinancieelsysteem:debegunstigde,hetvastgelegdekrediet,eensummiereomschrijving1997.IneeneerstebenaderingwerddezeanalyseuitgevoerddoorextractievangegevensuitEeneersteoefeningwerduitgevoerdvoordebestedingsanalysevanhetwetenschapsbudgetgaanvoordeuitvoeringvandebestedingsanalysewetenschapsbeleid.aanhetfinancieelsysteemkondenwordenuitgevoerd,beslistemenompragmatischtewerktetenbehoevevandebestedingsanalysewetenschapsbeleidnatuurlijkgeengrondigewijzigingenwerdditafgeslotenmetdeidentificatievaneenaantalmogelijkheden.Aangezienuitsluitendhetjaar1996eengrondigonderzoekopgezetnaareenhaalbaremethodologie.Eind1996leidbinnenhetMinisterievandeVlaamseGemeenschapmogelijktemaken,werdgedurendeOmdeuitvoeringvandebestedingsanalysevoordedepartementalekredietenwetenschapsbeBESTEDINGSANALYSEWETENSCHAPSBELEID

DEELIII WETENSCHAPSBELEIDBEGROTINGSPROGRAMMAHORIZONTAAL2004 DeelIII 39 HORIZONTAALBEGROTINGSPROGRAMMAWETENSCHAPSBELEID2004

Draadloze transmissie vereist kanaalcodering om het vermogenverbruik te verkleinen. Uit de bestaande kanaalcodes, koos IMEC de turbocodes vanwege hun grote flexibiliteit en goede performantie. Het is ook om deze reden dat turbo coderingsschema’s kandidaat zijn voor toekomstige systemen als (satelliet)UMTS en DVB. IMEC ontwikkelde een in novatieve turbocodec kern, T@MPO (turbocodes @ minimal power), die de laagst gekende vertragingen en energieverbruik per bit toont. Copyright IMEC

O&VofW&T.DesomdaarvanisuiteraardgelijkaanhetdeelvanhetBAdatgaatnaarwetenDezemultiplicatorengevenaanwelkeproportievanhetkredietresp.bestemdisvoorO&O,(kredieteninmiljoeneuro–mln.EUR).ElkbegrotingsprogrammavermeldtperBA:Elkhoofdstukgeefteerstdetoelichtendetekst,gevolgddoordetabelmetdebasisallocatiesgingsmachtigingen.Hetzijnimmersdiekredietendiedebeleidsruimteaangeven.ten(vastleggingen)weer:niet-gesplitsteengesplitstekredieten,variabelekredietenenvastlegschapsbeleidvoor2004,opbasisvandeprogramma’s.DaarbijgeeftmenalleendebeleidskredieDevijfeerstehoofdstukkenvanDeelIIIbiedeneenoverzichtvandebudgettenvoorhetwetenpeldaanhunbestemming.vandeadministratievebegroting,metdekredietendieopdeBA’szijningeschrevenengekop-voort.Debegrotingsprogramma’ssommendeBA’sop,steedsalseengenummerdonderdeeldaarbinnendeprogramma’s42.1(Volksgezondheid),42.2(Medisch-sociaalbeleid)enzo-derressorteren.Zohoortorganisatieafdeling42bijdeadministratieGezondheidszorg,metment.De(begrotings)programma’szijninfeitedeverschillendebeleidsdomeinendiehieron-groteorganisatieafdelingen.Diekomenovereenmetdeadministratiesbinneneendeparte-meteenoverzichtvandebeleidsmiddelenvoordediversebegrotingsprogramma’sbinnendeHetHBPWBgroepeertalleBA’smetkredietenvoorwetenschap,technologieeninnovatie,organisatieafdeling(OA),begrotingsprogramma(progr.),basisallocatie(BA).leidvolgtdenormalehiërarchischeindelingvandeadministratievebegroting:departement,HetoverzichtvandekredietenvanhetHorizontaalBegrotingsprogrammaWetenschapsbe2004omvat:DitoverzichtvanhetHorizontaalBegrotingsprogrammaWetenschapsbeleid(HBPWB)voor•dekredietenopdebasisallocaties(BA’s)behorendtotde“eigenlijkebegrotingwetenschapsbeleid”,ondergebrachtindebegrotingsprogramma’svan:organisatieafdeling71(AdministratieWetenschapenInnovatie,departementWIM):71.1Algemeenwetenschapsbeleid;71.2Wetenschappelijkonderzoekopinitiatiefvandevorser;71.3Wetenschappelijkonderzoekmeteconomischefinaliteit;71.4Strategischenbeleidsgerichtonderzoek;aangevuldmetenkeleBA’senkredietlijnen,dieeveneensbehorentotheteigenlijkewetenschapsbeleid(zieverder);organisatieafdeling33(HogeronderwijsenWetenschappelijkonderzoek,departementOnderwijs):33.1(Hogescholenonderwijs),33.2(Universitaironderwijs);33.3(CoördinatieHogerOnderwijsbeleid);dierechtstreeksressorterenonderdebevoegdheidvandeministervanFinanciënenBegroting,RuimtelijkeOrdening,WetenschappenenTechnologischeInnovatieofdeministervanOnderwijsenVorming;•dekredietenvoorhet“sectoralewetenschapsbeleid”,voorzienopBA’sdieindebegrotingressorterenonderandereministersvandeVlaamseregering.•KR2004:hetvolledigekrediet,ingeschrevenopeenbepaaldeBA;•WB2004:hetbedragdatdaadwerkelijkbestemdisvoorwetenschapsbeleid.Derestgaatnaarniet-wetenschappelijkeactiviteiten;•O&O:hetbedragvandeBAdatin2004bestemdisvoorO&O(onderzoekenontwikkeling);•O&V:hetbedragvandeBAdatin2004bestemdisvoorO&V(onderwijsenvorming);•W&T:hetbedragvandeBAdatin2004bestemdisvoorW&T(wetenschappelijkeentechnologischedienstverlening);•MOO:demultiplicatorvoorO&O;•MOV:demultiplicatorvoorO&V;•MWT:demultiplicatorvoorW&T.schapsbeleid. DeelIII–41

DeelIII–42

Vanaf2004dientdeVlaamseGemeenschapverplichtenddeCOFOG-classificatie(C71.2,71.3en71.4.Hetsectoralewetenschapsbeleidvermeldtdetotalenperdepartement.aanheteindevandezeinleiding.TelkensvolgenookdeglobalesommenvoordeBP’s71.1,TevenswordtdeNABS-codevermeldvoorhetO&OdeelvandeBA’s.DelijstdaarvanvolgtlassificationoftheFunctionsofGovernment)indebegrotingintevoeren.Dezeclassificatievandeoverheidsfunctiesiseenfunctioneleclassificatie,bedachtenuitgewerktdoordeUNOendeOESO.DeCOFOGgeeftdeoverheidsuitgavenweerinverbandmetgezondheid,onderwijs,socialebescherming,milieubescherming,financiëleenfiscalezaken,buitenlandsezaken,defensieenopenbareordeenveiligheid.Menhanteerteenonderverdelinginafdeling(categoriemettweecijfers),groep(categoriemetdriecijfers),klasse(viercijfers)ensubklasse(vijfcijfers).HetCOFOG-classificatiesysteemsplitsthetwetenschappelijkonderzoekopinfundamenteelonderzoekentoegepastonderzoek.Fundamenteelonderzoekmoetvolledigwordengeklasseerdonderdecode01.40.0.Toegepastonderzoekdienttewordenbehandeldalseenspecifieke“klasse”voorhetactiviteitsgebiedwaarophetbetrekkingheeft.Daaromkomtvoorelke“groep”eenovereenstemmende“klasse”voor,genaamd“toegepastonderzoek”.Decodeszijnteraadplegenopdewebsitewww.innovatie.vlaanderen.be/beleid/index.htm.HoofdstukIII.6geefteenbondigoverzichtvandenieuwebeleidsmiddelenenbeleidsaccentenvoorhet“eigenlijkewetenschapsbeleid”.Deevolutievandezemiddelenwordtgeschetstoverdeperiode1995-2004.HoofdstukIII.7hergroepeertdemiddelenvoorwetenschapentechnologie,volgensdegroteindelingenzoalsmendieookdevoorgaandejarenhanteerde,endiegebaseerdzijnopdebestemmingvandegelden:devrijemiddelenvoorhetniet-gericht,grens-verleggendonderzoek,deglobalefondsenvoorhetindustrieelonderzoekenz.Ditgeeftdanookeenduidelijkbeeldvandebudgetverdelingoverdegroteactievelden,evenalsdeevolutieoverdeperiode1993-2004.HoofdstukIII.8behandeltdeO&O-intensiteitinVlaanderen,geplaatstininternationaalperspectief.DecijfersinhetHBPWB2004betreffendeinitiëlekredietenvandebegroting2004,opgeno-meninhet“DecreethoudendedeAlgemeneUitgavenbegrotingvandeVlaamseGemeen-schapvoorhetbegrotingsjaar2004,aangenomendoorhetVlaamsParlementop17december2003”.Indeloopvanhetjaarkunnennogwijzigingenvandekredietenvolgen,infunctievandebeleidsinitiatieven.ErkunnenbudgettaireaanpassingenzijnvoordebestaandeW-BA’soferwordennieuweBA’sgecreëerd.Aldezemutatiesfigurereninde“definitieve”aangepastewetenschapsbegroting.Hetzijndezecijfersdieuiteindelijkwordenovergemaaktaanhetfederaleniveau,datzeopzijnbeurtdoorgeeftnaarhetinternationaleniveau(OESOenEuropeseUnie).Deredenwaaromhierdeinitiëlekredietenwordenvermeld,ligtvoordehand:geziendeSpeurgidsinformatiemoetbiedenaanallebetrokkenenbijhetVlaamswetenschapsbeleid,dientdepublicatiezovroegmogelijktegebeuren.MenkandusnietwachtenopdedoorhetVlaamsParlementgoedgekeurdeaangepastebegroting.

1EXPLORATIELijstvanNABS-codes(metenkelegedetailleerdmettweecijfers)ENEXPLOITATIEVANHETAARDSE MILIEU 2INFRASTRUCTUUR EN RUIMTELIJKE ORDENING 2.0Algemeen 3MILIEUBEHEER2.1RuimtelijkeonderzoekordeningEN MILIEUZORG 3.0Algemeen 3.1Beschermingonderzoekvanatmosfeer en klimaat 3.2Bescherming van de buitenlucht 3.3Vast 3.4Beschermingafval van oppervlaktewater 3.5Bescherming van bodem- en grondwater 3.6Bestrijding van lawaai en trillingen 3.7Bescherming van soorten en habitats 3.8Bescherming tegen natuurrampen 3.9Bescherming tegen radioactieve straling 3.10Overig 13DEFENSIE12ONDERZOEK11NIET-TOEPASSINGSGERICHT10ONDERZOEKGEFINANCIERDUITALGEMENEUNIVERSITEITSFONDSEN9EXPLORATIE8.9Overig8.7Sociale8.6Politieke8.5Socialezekerheidsstelsel8.4Verbetering8.3Beheer8.2Culturele8.1Onderwijs,8.0Algemeen8MAATSCHAPPELIJKE7INDUSTRIËLE6.9Overig6.6Levensmiddelentechnologie6.5Bosbouw6.4Plantaardige6.3Diergeneeskunde6.2Visserij6.1Dierlijke6.0Algemeen6LANDBOUWPRODUCTIE5PRODUCTIE,4BESCHERMINGENBEVORDERINGVANDEMENSELIJKEGEZONDHEIDmilieuonderzoekDISTRIBUTIEENRATIONEELGEBRUIKVANENERGIEENTECHNOLOGIEonderzoekproductenenvisteeltproductenenhoutproductieonderzoekbetreffendelandbouwproductieen-technologiePRODUCTIEENTECHNOLOGIESTRUCTURENENRELATIESonderzoekopleiding,permanenteeducatieenomscholingactiviteitenvanbedrijveneninstellingenvandearbeidsomstandighedenstructuurvandesamenlevingverandering,socialeprocessenensocialeconflictenmaatschappelijkonderzoekENEXPLOITATIEVANDERUIMTEONDERZOEKINDECIVIELESECTOR DeelIII–43

HoofdstukIII.1–45

Hoofdstuk III.1 Algemeen wetenschapsbeleid HoofdstukIII.1

OpdezeBAis0,333mln.EURvoorzien.Hetbudgetdiento.a.voorhetrealiserenvandeeeractiesBA12.01Uitgavenm.b.t.conceptie,voorbereidingenuitvoeringvanwetenschappelijke6.Informatieoverwetenschappelijkeentechnologischeontwikkelingenvoorhetgrote5.AanmoedigenvanhetondernemersschapbijVlaamsejongerenenhetgrotepubliek;4.Hetwetenschappelijkentechnologischpotentieelvandebevolkingverhogendoorlevens3.Wetenschappelijkeonderbouwingvandegenomeninitiatieven;2.Eenevenwichtigebeleidsadvisering;1.Transparantebeleidsstructuren;Omditterealiseren,staandevolgendeoperationeledoelstellingenvoorop:2.Wetenschapsvoorlichting:hetmaatschappelijkdraagvlakvanhetwetenschaps-entechno-1.Beleidsvoorbereiding,uitvoeringenopvolgingvanhetwetenschaps-entechnologischHetbegrotingsprogrammaheeftvolgendestrategischedoelstellingen:Deuitgavenwerdenbegrootop13,335mln.EUR.ditpakket.steuningervan,debekendmakingendeintegratieophetinternationaleforumvallenbinnenVlaamsewetenschaps-entechnologischinnovatiebeleid.Ookdeinstrumentenvoordeonderomvatdevereisteactiviteitenvoordeglobaleconceptie,uitwerkingenevaluatievanhetHetprogramma71.1overkoepeltalleuitgavenvoorhet“Algemeenwetenschapsbeleid”.Ditinnovatiebeleidrationaliseren;logiebeleidversterken;langleren;publiek;steoperationeledoelstelling:hetcreërenvantransparantebeleidsstructuren.In2004zaldeimplementatieopstartenvandenieuweorganisatiestructuurvoorhetbeleidsdomeinWetenschappenenTechnologischeInnovatie.Detakenvandeagentschappenenhetdepartementwordenvastgelegdenbeleidsafstemmingmetdeoverigebeleidsdomeinenwordtvoorzien.Prestatieszijno.a.beleidsadviseringaandeVlaamseregeringronddeindieningvanoprichtingsdecretenvoordeagentschappenbijhetVlaamsparlement,beleidsadviseringoverdewerkingvandeonderscheideninstellingenenadministraties,deorganisatievanoverlegenhetuitvoerenvandedoorlichtingen.Omhetbeleidinzakewetenschapeninnovatietekunnenbijsturenendeimpactenefficiëntieervanteverhogen,warenerindevoorbijeperiodetalvanevaluatiesendoorlichtingenvanactiesenonderzoeksorganisaties:hetFWO-Vlaanderenondergingin2001eendoorlichting

HoofdstukIII.1–46

SamenwerkingmetOnderwijs

denronddepopulariseringvanwetenschap,techniekentechnologischeinnovatieinhetalgesecundair,diemoeteninstaanvoorhetopsporenofzelfrealiserenvangoedepraktijkvoorbeelDaarnaastwerdentweewerkgroepenopgericht,eenvoorhetbasisonderwijseneenvoorhetvanbeidebeleidsdomeinen,werdnamelijkeenpermanentebeleidsafstemmingmogelijk.werkingmetOnderwijs.Doordeoprichtingvaneenoverleggroepmetvertegenwoordigersstellingkaderteeneerstebelangrijkeverwezenlijking:derealisatievandestructurelesamenmeinenOnderwijsenWetenschaps-enTechnologischInnovatiebeleid.Binnendeeerstedoelschapsinformatie–verderwerkvandestructurelesamenwerkingtussendebevoegdheidsdoIndeloopvan2003maaktemen–volgendopderesultatenvanhetstartonderzoekWeten

Voordeconcretedoelstellingenvanditactieplanverwijzenwijnaardevorigespeurgids.globalebeleidsgebied.teonderbouwen,ishetjaarlijkseactieplanWetenschapsinformatieenInnovatie,ingebedinditBegroting,RuimtelijkeOrdening,WetenschappenenTechnologischeInnovatie,omditdoelHetinstrumentvandeVlaamseoverheid,meerbepaalddeVlaamseministervanFinanciënennologischeinnovatie–ineenwerelddiesteedsverderevolueertnaareenkennismaatschappij.stellingishetversterkenvanhetmaatschappelijkdraagvlakvoorwetenschap,techniekentechnenhetwetenschaps-entechnologischinnovatiebeleid.DeonderliggendestrategischedoelHetbeleidinzakeWetenschapsinformatieenInnovatieblijfteenbelangrijkaandachtspuntbinluikvanditinitiatiefineigenbeheeruitvoeren.gebrachtophetsubsidieartikelvoorFTI.Vanaf2004zaldeadministratiehetcommunicatie-eenafsplitsingvanhetstukbudgetvoordeorganisatievandeDagvandeTechnologie,onder-OpdezeBA’ssamenstaat9,120mln.EURingeschreven.BA12.04isnieuw.Hetbetrefthier+BA12.04betreffendedeorganisatievandeDagvandeTechnologie2004BA52.01:InvesteringssubsidieaandeVlaamsevolkssterrenwachtenBA33.03:SubsidieaandeStichtingFlandersTechnologyInternationalwetenschappelijkonderzoekBA33.01:Subsidiesallerhandem.b.t.debekendmakingvanhetwetenschapsbeleidenhetBA12.03:Populariseringvanwetenschap,techniekentechnologischeinnovatiedegelijkeenobjectievedoorlichtingenopmaat.monitoring,metontwikkelingvaneenbreedpaletinstrumentendatgarantkanstaanvoorervaring,werktmenverderaandeuitbouwvaneenrobuustemethodologievoorevaluatieenisvankwantitatieveenkwalitatieveindicatoren.OpbasisvandeinrecentejarenopgedaneErheersteeninternationaleconsensusdateenidealeevaluatiemethodesteedseencombinatiegeschreven.jaarlijksmonitoringsysteemviaprestatie-indicatoreninelkenieuwebeheersovereenkomstindetoekomstdeprestatiesvandeverschillendeinstellingennogbeteroptevolgenwordteenVlaamseAcademievoorWetenschappenenKunstenendeUnitedNationsUniversity.OminprestatiesvanhetVlaamsInstituutvoordeZee(VLIZ),dewerkingvandeKoninklijkeVerschillendedoorlichtingenstaannogopdeagenda.Zogebeurenernuevaluatiesvandekomstenofindeopmaakvannieuwtelancerenacties.deaanbevelingendieeruitvoortvloeidenterharteenvertaaldezeinnieuwebeheersovereenhunefficiëntieeneffectiviteitgetoetst.Dezeevaluatieswarenzekernietvrijblijvend.Menname.d.),wordensystematischgeëvalueerd;debestaandeKMO-initiatievenwerdenin2000opactiesinzakewetenschapspopularisering(dewetenschapsweek,hetTV-programmaEnter21overeenkomstinresp.2000en2001aaneenzeergrondigedoorlichtingonderworpen;allecommissies;deonderzoeksinstellingenVIBenIMECwerdenbijdeafloopvanhunbeheerstervoorbereidingvandenieuwebeheersovereenkomsteneenanalysevandewerkingvanhaar

ookeenelektronischcommunicatieplatform.verzekeren,zowelverticaal(actorenenoverheid)alshorizontaal(actorenonderling),komterzijn,nogaangevuldmetanderebelanghebbenden.Omeengoedeinformatie-uitwisselingtebasisbijdepopulariseringvanwetenschap,techniekentechnologischeinnovatiebetrokkenkortwegWINgenoemd,omvatineersteinstantiedepartijendieopminofmeerpermanenteDaartoerichttedeoverheideennetwerkvanactorenop.DitWetenschapsInformatieNetwerk,ordineerdeaanpaktegaranderen.omeffectiefenefficiëntomtegaanmetdegeïnvesteerdemiddelenendaarbijookeengeco-Naasteendegelijkwerkingskadervoorallebetrokkenpartijen,dringtzichookdenoodzaakop

hetnetwerk.vanhetnetwerkTOSOentevensgoedepraktijkvoorbeeldenopsporenvoorgebruikbinnenhetsecundaironderwijs,viadeaanstellingvaneenvoltijdscoördinator.DiezalwerkmakennologischInnovatiebeleidinvesteerdemenookinderealisatievaneenvergelijkbaarnetwerkinViadegezamenlijkeinspanningvandebeleidsdomeinenOnderwijsenWetenschaps-enTechwerk)ineeneerstelijnszorgaandepotentiëlegebruikerszelf.zietineendegelijkaanbodvanpedagogischverantwoordmateriaal,maarook(viahetnetexpertiseopbouwentenbatevanandereleerkrachten,zodatmenuiteindelijknietalleenvoorinstaatvooreenterugkoppelingvanuitdeonderwijspraktijk.TevenskanhetnetwerkeenpakwerkTOBO)dattoelaateendoorstroomnaarhetonderwijsveldtevoorzienenmeteenookwordtinhaarwerkingondersteunddooreennetwerkvanleerkrachtenbasisonderwijs(netmeenenTechnologischeOpvoeding(TO)inhetbijzonder.Dewerkgroepbasisonderwijs

Samenwerkingmetstructurelepartners

• lijkeontwikkelingen.ditnogsteedsdeplaatsiswaarhetgrotepubliekindeeersteplaatskennisopdoetvandergeDaarnaastzalookaandachtgaannaaractiesindemediaendanvooraltelevisie,aangezien

Vlaanderendanookinhetmiddelpuntvandebelangstelling.bijzonderbijjongeren.OpdeDagvandeTechnologiestaattechnologischeinnovatieininhoudtenanderzijdssensibiliserenvoorhetbelangvandezenieuwetechnologieën,inhetbaarmakenenenerzijdsaantonenwathetkennenenkunnenvanVlaanderenopditvlakteiten,hogescholenenonderzoeksinstellingennieuwetechnologieënopdewerkvloerzichtdetweedeeditievandeDagvandeTechnologieinmaart2004,waarbijbedrijven,universi

HoofdstukIII.1–47

eenaantalactiviteitenbinnenhetactieplan)omschrijft.uitbatingvanhetdoe-centrumTechnopolis)alsdeaanverwanteopdrachten(derealisatievaneind2003vervangendooreenglobalebeheersovereenkomst,diezoweldekernopdracht(delangrijkstepartners.DeverschillendebestaandeovereenkomstenmetStichtingF.T.Iwerdenvormvanstructurelepartnerships.StichtingF.T.Iisindezecontextwellichteenvandebebeleidsdoelstellingenendeuitvoeringvanactiviteitenbinnenhetactieplan.Ditgebeurtindewanteactiviteiten.DeVlaamseoverheidondersteunthunbijdragenaanderealisatievandeBinnenVlaanderenzijnheelwatactorenactiefrondwetenschapspopulariseringenaanver Netwerking

Actiesin2004 •

• isvoorzien.krachten,zodatookvoorhenbinnendeVlaamseWetenschapsweekeenspecifiekeactiviteitWetenschapsfeestzalookopeenschooldagtoegankelijkzijnvoorjongerenenhunleerverder)endeinvoeringvaneeneigenWetenschapsfeestvoordeschoolgaandejeugd.Hetaantalnieuweelementen,waaronderdeintroductievande“WetenschappelijkeVlam”(zieonderzoek.BinnendeVlaamseWetenschapsweekvoorzietmenookdeintroductievaneenrenalshetgrotepubliekinteractiefkennismakenmetwetenschappelijkentechnologischteiten,hogescholenenwetenschappelijkeinstellingenenveleandereactoren,zoweljongeTijdensdezesdeeditievandeVlaamseWetenschapsweekinoktober2004latendeuniversi

Internationaledimensie deskundigen.Dedotatiebedraagt0,356mln.EUR.kenenvoorstudieopdrachten,kandeRaadeenberoepdoenopadhocwerkgroepenofexternenaleSamenwerkingenBegroting&Financiën.Voorhetonderzoekvanbijzonderevraagstukvierpermanentecommissies:Wetenschapsbeleid,Technologiebeleid,Federale&InternatiotiedieVlaanderendaarbijinneemt.Omdeadviezenvoortebereiden,beschiktderaadoveradviesoveralgemeneofspecifiekepunteninhetwetenschaps-entechnologiebeleidendeposivendestemdeelaandevergaderingen.DeRaadgeeft(desgevraagdofopeigeninitiatief)deVlaamseministervoorWetenschapenTechnologie.VijfambtenarennemenmetraadgeEconomischeRaadvanVlaanderen(SERV).Devoorzitteren4ledenwordenbenoemddoorwordenvoorgedragendoordeVlaamseInteruniversitaireRaad(VLIR)en6doordeSociaal-DeVlaamseRaadvoorWetenschapsbeleidbestaatuitdevoorzitteren16leden:6daarvanBA41.03DotatieaandeVlaamseRaadvoorWetenschapsbeleidden.hetVLACwerdgeëvalueerd.Dezeexternedoorlichtingheeftinhetnajaar2003plaatsgevondecember2003.Dezeovereenkomstbepaaltdatdezehernieuwbaarwas,opvoorwaardedat1999werdeneenaantalopdrachtengeregeldviaeenbeheersovereenkomst,dieafliepop31JaarlijksfinanciertdeVlaamsegemeenschapdewerkingvandeAcademie.Sinds1januarianderelanden,naastadviesaanderegeringen.miënishetscheppenvaneenbandtussenwetenschappersvandegemeenschappenenvanDesubsidiebedraagt0,758mln.EUR.EenvandedoelstellingenvandeKoninklijkeAcadeKunstenBA41.01SubsidieaandeKoninklijkeVlaamseAcademievanBelgiëvoorWetenschappenenning.Dezekredieten(0,323mln.EUR)financierenspecifiekeprojecteninzakebeleidsondersteu-nologieBA12.28OnderzoekonderleidingvandeVlaamseministervoorWetenschapsbeleidenTech-van0,231mln.EURvoorzien.campagnes,...)vandeadministratieWetenschapenInnovatiewerdeenvastleggingskredietVoordecommunicatie-initiatieven(zoalswebsite,publicaties,mediaruimte,communicatie-eninnovatieBA12.20Allerhandecommunicatie-initiatievenmetbetrekkingtotwetenschap,technologiegoedgekeurdenzalin2004wordenafgewerkt.vaneenERA-net.EenvoorbereidendprojectwaarVlaandereninparticipeert,werdrecentBinnencluster3(“scienceeducation”)draagtVlaanderentenslottebijtothettotstandkomenintroduceren.hetideeviadiverseforatepromoteneniniedergevalindeVlaamseWetenschapsweektetificF(l)ame”genoemdenisbinnencluster2enthousiastgoedgekeurd.HetisdebedoelingeengemeenschappelijkEuropeesideeofitem.DitEuropeeselementwordt“EuropeanScienwetenschapsweken,metalsdoelheteenenandertestructurerenenondertebrengenonderintroductievoorgesteldvaneenEuropeeselementindeverscheidenenationaleenregionaleCluster2(Wetenschapswekenenwetenschapsfestivals)isopinitiatiefvanVlaanderendeDaarnaastisVlaanderenookzeeractiefbinnencluster2en3vanhetbetreffendeactieplan.Inandere–complementaire–aanpakdoorTV-omroepenvandebetrokkenonderwerpen.rol.Deactiviteitenresulteerdeninhetuittekenenvaneenblauwdrukvoorderealisatievaneen(“Science,TechnologyandInnovationintheMedia”),vervultVlaandereneenvoortrekkerszeeractiefbinnendeeerstedrieclustersvanditactieplan.Binnendeeerstecluster,STIM,definieertengroepeertbinnenachtclusters.Vlaanderenis,watwetenschapsinformatiebetreft,OpEU-niveauiseenactieplan“WetenschapenSamenleving”opgestelddateenaantalacties HoofdstukIII.1–48

IWETObinnendecontextvanEuroCRIS(www.eurocris.orgmaat,datmomenteelinEuropesecontextwordtgefinaliseerd,o.m.metdemedewerkingvanmodelleringiseenvoorafbeeldingvanhetnieuweCERIF2000onderzoeksinformatie-for-informatiemodellering,diehetresultaatisvandere-engineeringsbeweging1999-2004.DezeVanafmaart2004moeteennieuwewebsiteoperationeelzijndievollediggebaseerdisopdering,evaluatieenbeleid.Deinventarisomvatalledisciplines.dedatabankbestemdterondersteuningvanproject-enprogramma-management,monitoverhogingvandezichtbaarheidendetoegankelijkheidvanhetVlaamsonderzoek.TegelijkisIWETOverschaftinformatieoverhetVlaamseonderzoeksgebeuren,metalsdubbeldoeldezoek(IWETO)BA41.04Subsidiei.v.m.deinventarisatievanhetwetenschappelijkentechnologischonderblematieken,gerichtnaarspecifiekedoelgroepen.matischeworkshopsgeorganiseerdwordenrondbepaaldetechnologieënofonderzoeksprobovenaandelijstvantopicsvoorheteerstewerkjaar.TenslottezoudenjaarlijkseendrietalthetechnologieverkenningeninVlaanderen,alsookdeevaluatievanhetInnovatiepact,staantussenkennisinstellingenenhetbedrijfsleven,hetopzettenvansystematischewetenschaps-enrenrondhetthema“samenwerkingtussenindustrieenkennisinstellingen”.Desamenwerkingpenbijhunstrategischebeleidskeuzes.TentweedezaldeVRWBeenbelangrijkeinbrenglevelangetermijnvisieuittewerkenwaaropalleVlaamseO&O-beleidsmakerszichkunnenberoetweecrucialeaspectenkandeRaadeenbelangrijkerolspelen.TeneerstedientdeRaadeenraadvoorhetbeleidsdomeinwetenschappenentechnologischeinnovatie.MeerbepaaldopVRWBwordtimmersbeschouwdalsdevoorlopervandetoekomstigeStrategischeAdvieseenindexaanpassingvan0,004mln.eneenbijkomendkredietvan0,100mln.EUR.DeDestijgingvandesubsidiemet0,106mln.EURtenopzichtevan2003valtuiteenin2delen:).Denieuwesitezaleenorigi-nele,gebruiksvriendelijkeinterfacebiedendiedegebruikeropeen‘intuïtieve’manierbegeleidtbij3verschillendezoekwijzen:eeneenvoudigeopzoeking,eengeassisteerdeopzoekingmetvoorafgaande“look-up”mogelijkheden(o.m.onderwerpviaclassificatieoftrefwoord,perso-nen,organisatie-eenheden,enz.)eneengedetailleerdzoekscherm.Hetnieuwemodelbeslaatvolgendeinformatie-elementen,diemengezamenlijkofafzonderlijkkanbenaderen:TEAM:krachtlijnenenrealisatiesvandeVlaamseonderzoeksploegen;PROJECT:lopendeonderzoeksprojectenEXPERT:consultancy,dienstenenonderzoekstechniekenaangebodenaanderden;COOP:internationaleentransregionalesamenwerkingsverbanden;EQUIP:hoogtechnologischeapparatuur,beschikbaarinVlaanderen,dieookdoorderdenkanwordengebruikt;PERSOON:overzichtvandebeschikbaregegevensindedatabank.De0,212mln.EURopdeBA41.04betrefthetsubsidiebudgetaandeuniversiteiten,meerbepaaldvoordebijdragevandeoverheidindekostenvandelokalegegevensinzameling.BA41.06SubsidieaandeStichtingTechnologieVlaanderenDesubsidieaanSTVbedraagt2,002mln.EUR.STV-Innovatie&ArbeidisalsspecifiekonderzoekscentrumvandeVlaamsesocialepartnersingebedindestructuurvandeSociaalEconomischeRaadvanVlaanderen(SERV).STVheeftvijftienvoltijdsemedewerk(st)ersindienst,waarvantienuitsluitendvoorhetuitvoerenvanonderzoek.Deanderenzijnbetrokkenbijhetvaloriserenvandeprojectresultatenenstaaninpermanentcontactmetdeverschillendesocialepartners.De projectthema’s vernieuwingennieuwevormenvaninzetvanarbeid.Deprojectenhebbensteedsbetrekkingzoekenvanondernemingennaarevenwichttussentechnologischeinnovatie,organisatorischesluitenaanbijconcreteproblemenofvragenvansocialepartnersrondhet HoofdstukIII.1–49

Eentweedetypeprojectenbetreftvoor2006en2009.volgendemetingenzijndangeplandcieringvoorzienvanuithetESF.Deopdrachtiseenbijkomendefinanzijnophetwerk.Voordezemingenwordtgepeildnaarhetwelstaalvan20.000werkendeVlauittevoeren.BijeenrepresentatiefbaarheidsmonitoruittewerkenenbeiddeopdrachttoeomdeWerkRegeringaanSTV-Innovatie&Arvoorde,vertrouwdedeVlaamsedoelstelling4vanhetPactvanVilInhetkadervanhetopvolgenvandienstenbedrijven).bijeenrepresentatiefstaalvan838stensectoren(telefonischeenquêteuitzendarbeidindeprivatedienpersoneel);analysevantrendsinvanhetadministratiefentechnischbij5.454docentenen1.520ledenHogescholen(schriftelijkeenquêtewerkdrukbijdocentenenATPin3.000arbeid(st)ersuitdesector);verzorging(schriftelijkeenquêtebijwerkdrukindesectorvandetextiel-mingenmet1tot9werknemers);representatiefstaalvanonderne-nemingen(telefonischeenquêtebijnisatie&arbeidbijdemicro-onder-1998en2001);screeningvanorgawerknemers.Eerdereversiesinondernemingenmetminstens10enquêtebijrepresentatiefstaalvaneconomie(3-jaarlijksetelefonischesatieveranderingindeVlaamsezijngepland:screeningvanorganigendesurveyszijninuitvoeringofnieuwingeninzetvanarbeid.Volkaartbrengenrondorganisatieverdiegrotetrendsin

represen tatievesurveys

kwalitatiefonderzoek bepaaldevernieuwingofthematiek,naareen HoofdstukIII.1–50

In2004ligtdenadrukopzoekenuit.grossomodotweetypesvanonderSTV-Innovatie&Arbeidvoerteenparitairkarakter.ralegrenzenheen.Zehebbensteedsdereondernemingenoverdesecto(sub-)sectorenervanofopmeeropdeheleVlaamseeconomie,op

Deinformatieinhetzoeksresultatenvoorstelt.Opjaarbasiswordeketten.STVontwikkeltookzelfvormingsmateriaalindevormvansimulatiespelenofvormingspakkringen,syndicalevertegenwoordigers,paritairsamengesteldedoelgroepenenz.teamwerdin2003meerdan150maalingezetinvormingsinitiatievenvoormanagementBrochuresen-InformatiedossiersenSTV-Berichten)endevormingsactiviteiten.HetSTV-stafmedewerkersendevormingsverantwoordelijkecoördinerenhetpublicatiebeleid(deSTV-resultatenenhetbruikbaarmakenervanvoorhetbredepubliekvansocialepartners.Deviervanden4à5seminariesofstudiedagengeorganiseerd,waaropmendeonder

valoriseren

NaasthetonderzoekinvesteertSTV-Innovatie&Arbeidveelenergieinhetstimulansenvoororganisatorischeinnovatie.analyseopRSZ-enEAK-data);trendrapportorganisatie-innovatieinVlaanderen;Overheidsteninuitvoeringofinvoorbereiding:eindeloopbaanbeleidindeprivatesector(kwalitatieveopbasisvangevalstudiesofvanbeperkteenquêtes.Indeloopvan2004zijnvolgendeprojec

SERV-STV-Documentatiecentrum kannaafspraakgeconsulteerdwor sonenvindtuterugopderes),eenvoorstellingvanalleactiviteitenenderecentgeplandeinitiatievenenvancontactperResultatenvanvroegereprojecten,devolledigepublicatielijst(bijna200rapportenenbrochuden. website http://web.serv.be. HoofdstukIII.1–51

HoofdstukIII.2–53

SamenwerkingmetChili,China,Hongarije,Polen,Roemenië,TsjechiëenZuid-Afrika

Hoofdstuk III.2 Wetenschappelijk onderzoek op initiatief van de vorser HoofdstukIII.2

OpdezeBAisvoor2004eenkredietvan1,275mln.EURvoorzien.BA12.24Uitgaveninhetkadervandeinternationalewetenschappelijkesamenwerkingdanooklogischdezemiddelensamentebrengeninéénprogramma.vormendeBijzondereOnderzoeksfondsendebasisfinancieringvandeuniversiteiten.Hetwaszoekerenviaeenintra-universitaireselectie.Samenmetdewerkings-eninvesteringstoelagenbleefechterbehouden:financieringvangrensverleggendonderzoekopinitiatiefvandeondersenwerdenreedsin2002overgedragennaarprogramma33.2.Debestemmingvandegeldenteiten,hogescholen,Vito,IMECenITG.DemiddelenvoordeBijzondereOnderzoeksfondnischevorm(ookvoorheenopditprogramma),toebijdewerkingstoelagenvandeuniversivoordeaankoopvan(abonnementenop)bibliografischebestandenentijdschrifteninelektroOnderzoeksfondsenaandeuniversiteiten.Indezelfdecontextvoegdemenookdemiddelentairelanden(voorheeningeschrevenopditprogramma)integraalovernaardeBijzonderevanaf2003demiddelenvoordeinternationalewetenschappelijkesamenwerkingmetpriori-vooronderzoek,endestroomlijningenvereenvoudigingvanderegelgeving,heveldemenVanwegedeinhetregeerakkoordaangekondigdeafbouwvandekleinefinancieringskanalenviahetFWO-Vlaanderen–enditopbasisvaninteruniversitairecompetitie.operationeledoelstellingvoorop:versterkingvandefinancieringvanfundamenteelonderzoekverleggendonderzoekopinitiatiefvandevorser.Omditterealiseren,steltmendevolgendeHetprogrammaheeftalsalomvattendestrategischedoelstelling:hetversterkenvanhetgrens-Deuitgavenwerdenbegrootop96,755mln.EUR.ofwelvoorbegeleidendemaatregelendiedatsoortonderzoekversterken.nogenkelespecifiekeposten,omdatdebudgettenofweldienenvoorfundamenteelonderzoeksingsgerichtonderzoekinhetIndustrieelonderzoeksfondsVlaanderen.Daarnaastomvathetzoek-Vlaanderen(FWO-Vlaanderen).Verderzijnerkredietenvoorzeinvoorbasis-entoepasmenteel,grensverleggendonderzoek,inessentiedushetFondsvoorWetenschappelijkOnderProgramma71.2omvatvooreerstkredietenterfinancieringenondersteuningvanhetfunda

bijderespectievebeheersovereenkomsten.werking,waarvoordeafgesprokenmodaliteitenin2003werdenvastgelegdineenaddendumaanhetBOF.IMEC,ITGenVitoontvangeneveneenseenjaarlijksbudgetvoordezesamenstellenintedienentenbelopevanminimaalhetequivalentvan3,5%vandeoverheidsbijdragekadervandezevernieuwdeaanpakzijndeuniversiteitenertoegehoudenjaarlijksprojectvoorovertehevelennaardeBijzondereOnderzoeksfondsenvandebetrokkeninstellingen.InhetteraleWetenschappelijkeenTechnologischeSamenwerking’teheroriënterenendemiddelenOp1februari2002beslistedeVlaamseregeringomdekrachtlijnenvanhetprogramma‘Bila

DewerkingvanhetUNESCO-Trustfondswerdin2003doorUNESCOdoorgelichtenposiIndeperiode1999-2003werdVlaamsefinancieringvoorzienvoordevolgendeprojecten:Vlaamseexpertiseinzetenwaarbijmenrekeninghoudtmetdevolgendekrachtlijnen:EURperjaar)dienenomwetenschappelijkeUNESCO-activiteitenteondersteunendiedaartoehetVlaamsUNESCO-Trustfondsop.DemiddelenvanhetTrustfonds(1,1mln.DeVlaamseregeringslootvoor1999-2003eenovereenkomstafmetUNESCOenrichtteHetVlaamseUNESCO-Trustfonds•hetopbouwenvaneenduurzamecapaciteit;•heteffectiefbijdragentothetuitwerkenvaneenbeleid,rekeninghoudendmetdesocio-eco-nomischeenpolitiekecontext;•kennistransferdoorhetopbouwenvankennisverstrekkingenkennisversterking;•beteresamenwerkingdooralspartnersdeproblemenaantepakken;•depersistentievandeinspanning;•eenvoldoendeuitrustingendewerkbaarheidervangaranderen;•denetwerkvormingaanmoedigen.•DataandInformationNetworkforAfrica(ODINAFRICA-II);•CapacityBuildingandTrainingonenvironmentalPlanningandManagement(GAZAII);•hetoprichtenvaneenwatercentrumvoorarideandsemi-arideregio’sinLatijnsAmerikaeninhetCaraïbischgebied(CAZALAC);•hetFRIEND/NILE-project(FlowRegimesfromInternationalExperimentalandNetworkDatavandeNijlenhetNijl-bekken);•FrameworkforCapacityBuildingandNetworkingforWaterResourcesManagementinSouthernAfrica(FET-Water)tiefgeëvalueerd.UNESCO/IODE-projectkantoorDeVlaamseregeringbeslisteop10juli2003omdeuitbouwvanhetIODE-projectkantoorinOostendevanaf2004infrastructureelteondersteunenvooreenjaarlijksbedragvan60.000EUR(IODE=InternationalOceanDataandInformationExchange).Hetkantooronder HoofdstukIII.2–54

steden.AanhetBOF-besluitzullendanookdenodigeaanpassingengebeuren.nomievanelkeinstellingbehorenomvastteleggenhoeveelmiddelenzehieraanwensttebeteralewetenschappelijkesamenwerkingmeteenreeksprioritairelanden.Hetzaltotdeauto2004deverplichtingopgehevenomjaarlijks3,5%vandeBOF-middelentebestedenaanbilaOmdebeleidsruimtevandeuniversiteitenmaximaaltevrijwaren,wordtvoordeoproepeninming,waaktoverdeuitvoering.IMEC,Vito,AWIenhetkabinetvandeVlaamseministerbevoegdvoorOnderwijsenVorners.EenbegeleidingscomitémetvertegenwoordigersvandeVlaamseuniversiteiten,ITG,blijftinstaanvoordecoördinatievandesamenwerkingendecontactenmetdeprioritairepartnancieringenuitvoeringvandeprojecten,terwijldeadministratieWetenschapenInnovatieDegewijzigdemodaliteitenbiedenmeerautonomieaandeuniversiteiteninzakedeselectie,firesultatenopgeleverd.Inhetvoorjaarvan2004komtopnieuwdeeerstegroepaandebeurt.maardeonderhandelingenmetdebevoegdeRussischeautoriteitenhebbennoggeenconcreteplaatsmetChili,PolenenTsjechië.NormaalhadookRuslandhieraanmoetendeelnemen,waarvoorin2002eenoproepwerdgeorganiseerd.Inhetvoorjaarvan2003vondeenoproeptweelandengroepen.China,Hongarije,RoemeniëenZuid-Afrikavormendeeerstegroep,ringachtprioritairelanden.VoordealternerendetweejaarlijkseoproepenwordtgewerktmetInhetkadervandebilateralewetenschappelijkesamenwerkingselecteerdedeVlaamserege UNESCO

HoofdstukIII.2–55

FWO-Vlaanderen,volgensdebeheersovereenkomst2003-2007.Dievoorzietin:Vervolgenskomthiernogeenbedragbijvan6mln.EURvoordeversterktewerkingvanhet86.514mln.EUR.verdermeteenindexaanpassingvan1,208mln.EUR.Ditgeeftin2004eentussentotaalvanBunge(0,150mln.EUR)aandeSubsidieaanhetFWO-Vlaanderen.DitbedragverhoogttairCollegevoorManagementwetenschappen(0,372mln.EUR)enaandeStichtingBorndesubsidieisondermeerhetgevolgvandetoevoegingvandetoelagenaanhetInteruniversiVoor2004bedraagtdesubsidieaanhetFWO-Vlaanderen92,514mln.EUR.DestijgingvanBA41.03SubsidieaanhetFWO-Vlaanderenvanduidelijkeperformantie-indicatorenzullendaarbijbelangrijkeaandachtspuntenvormen.komstvoorlangereduur.DenetwerkingmetdeVlaamsekennisinstellingenendeinvoeringinternationaleexperts.OpbasishiervanbeslistderegeringeventueelovereennieuweovereendendeactiviteitenvanUNU-CRISoverdeperiode2000-2003doorgelichtdooreengroepringbeslistehetinitiatiefin2003verdertesubsidiërenvoor0,966mln.EUR.Eind2003werafgeslotentussendeVlaamseGemeenschap,UNUenhetEuropacollege.DeVlaamserege“MemorandumofUnderstanding”endebijhorendeovereenkomst(looptijd2001-2002),DemodaliteiteninzakekwaliteitsbewakingoverdebudgetbestedingzijningebouwdinhetatiefisgehuisvestopdecampusvanhetEuropacollegeteBrugge.internationaalonderzoeks-entrainingsprogrammavoorregionaleintegratiestudies.Hetiniti-In2001beslistedeVlaamseregeringomin2001en2002deuitbouwtefinancierenvaneenprivé-sector.gebeurtdoorvrijwilligebijdragenvanuitlidstaten,niet-gouvernementeleinstantiesendegeassocieerdeuniversiteitsprogramma’sinCaracas,OntarioenAmman.DefinancieringTokio.DaarnaastzijnerUNU-centrateMaastricht,Helsinki,Macau,AccraenLusakaenbeheerddooreenUniversitaireRaad.HethoofdkwartierenhetrectoraatzijngevestigdindeVerenigdeNaties.HetiseenautonoomorgaanvandeAlgemeneVergaderingenwordtdieeenuniekerolspeeltinhetpromotenvandedoelstellingenvoorvredeenvooruitgangvanDesubsidiebedraagt0,966mln.EUR.DeUNUiseeninternationaleacademischeorganisatieRegionaleIntegratiestudiesBA35.40SubsidieaandeUnitedNationsUniversity(UNU)inhetkadervanhetprogramma2002enwordenviaeengemengdeFWO/NWO-werkgroepopgevolgd.meetsystemen,databasesenmodellen.Deonderzoeksprojectenzijnopgestartper1januaribreedscalavanwetenschappelijkeinfrastructuurenexpertise,metinbegripvanbestaandedraagtbijtotmeerfundamentelekennisvoorecologischbeheer.Hetbouwtvoortopeengeïntegreerdekennisontwikkelingvanhetrivier-estuarium-zeegebiedalsééncontinuümenFWO-VlaanderenenzijnNederlandsetegenhangerNWO.HetprogrammaisgerichtopmeegeassocieerdedeelvandeNoordzeekust.Deuitvoeringwordtgecoördineerddoorhetraamplan,datgeconcentreerdisopvraagstukkenbetreffendehetScheldebekkenenhetdaarDeVlaams-Nederlandsesamenwerkinginzakezeewetenschappelijkonderzoeksteuntopeen•uitbouwvaneenstrategischebudgetlijnterfinancieringvanmiddelzwareuitrusting:deVlaamseuniversiteitenliependelaatstetienjaarimmerseenaanzienlijkeachterstandopgelopendooronvoldoendemiddelenvoordeaankoopvanuitrusting;

VLIZ-beheersovereenkomst2004-2008.DefinancieringsmodaliteitenvoorhetIODEwordenopgenomenindenieuwaftesluiten(IOC)enwordtgevestigdnaasthetVLIZ.steuntdewerkingvandeintergouvernementeleoceanografischecommissievanUNESCO Nederlands-VlaamsprogrammaZeewetenschappelijkOnderzoek

• DeselectievandeingediendevoorstellengebeurtdoordeWetenDitdoelwordtnagestreefdvia:gendonderzoekinallewetenschapsgebieden.tairecompetitie.HetrichtzichopdefinancieringvanhetgrensverlegwetenschappelijkonderzoekherverdeeltopbasisvaninteruniversiHetFWO-Vlaanderenishétkanaaldatmiddelenvoorfundamenteelmax.10%)opdedoorhetFWO-Vlaanderengefinancierdeonderdemogelijkheidomcentralebeheerskostenaanterekenen(voorzoeksprojecten,middelzwareuitrusting,werkingskredietenvoorindividueleonderzoekers,internationalesamenwerkingsverbandenenfundamenteelklinischeonderzoeksprojecten.•steunaanindividueleonderzoekers;•steunaanonderzoeksgroepenindevormvanprojectfinanciering;•hetbevorderenvanwetenschappelijkecontactenensamenwerking–zowelnationaalalsinternationaal;•hetuitreikenvanwetenschappelijkeprijzen.schappelijkeCommissies,samengestelduitbinnen-enbuitenlandsedeskundigen.In2004wordteenbedragvan11,7mln.EUR(ProvisioneelkredietwinstverdelingvandeNationaleLoterij,zieookhoofdstukIII.4–Aanvullendekredieten)toegevoegdaandesubsidievanhetFWO-Vlaanderentengunstevanhetfundamenteelwetenschappelijkonder-zoek.BA44.60DotatieaanhetIndustrieelonderzoeksfondsVlaanderenInhetkadervandeverdereuitbouwvanhetstrategischbasisonder-zoeksteldemenbijhetuitstippelenvandebeleidsprioriteitenterzakevastdatdeVlaamseuniversiteitenoveronvoldoendemiddelenbeschikkenomtoepassingsgerichtekennismetdebijbehorendeintellectueleeigendomsrechtentecreëren.Ditstaatintegenstellingtothetgrensverleggendonderzoek,waarbijdeinstellingeneigenaccentenkunnenleggenviahetBijzonderOnderzoeksfonds(BOF).HierdoorblijfthetpotentieelvandeVlaamseuniversiteitenonderbenut,enkunnenzeonvoldoendeinspelenopdemogelijkhedenvano.a.hetEuropeseKaderprogrammaenhetbedrijfsleven.Omditprobleemoptelossenwordteennieuw“IndustrieelOnderzoeksfondsVlaanderen”opgericht.Vanuitditfondswordendandenodigefinanciëlemiddelenaandeuniversiteitentoegekendomeeneigenbeleiduittebouwenvoorstrategischbasisonderzoekentoepassingsgerichtonderzoek,metzoweleenmaatschappelijkealseeneconomischefinaliteit.AnaloogmetdecomplementariteittussenhetBOFenhetFWO-Vlaanderenvoorhetgrensverleggendwetenschappelijkonderzoek,isookditnieuweonderzoeksfondscomplementairmethetopVlaamsniveaubeheerdefinancieringskanaalvoorstrategischbasisonderzoek.Erwerdeendotatievan2mln.EURvoorzien.Indeloopvan2004wordtdereglementairebasisvoordeverdelingvandezemiddelenoverdeVlaamseuniversiteitenuitgewerkt. HoofdstukIII.2–56

Hoofdstuk III.3 Wetenschappelijk onderzoek met economische finaliteit HoofdstukIII.3

inschatten.Dedienstenmoetenzichzoorganiserendatzeeenmakkelijktoegankelijkloket–etalerendatdebedrijven(grootenklein)hetpotentieelervaneenvoudigencorrectkunnenhierbijderolvan‘kennismakelaar’.Zijdienendebeschikbarekennisenexpertisezodanigtemaniervantechnologietransfertussenuniversiteitenenbedrijven.DeinterfacedienstenspelenVlaamseeconomie,blijktgezamenlijkeuitvoeringvanonderzoeksprojectendemeestdirecteVoordemaximalevalorisatievandeuniversitairekennisenexpertisetenbehoevevandeVanaf1oktober2002werddeadhoc-ondersteuningvervangendoorbovengenoemderegleHetInterfacebesluitvan13september2002gaatdaarmeeookzijntweedewerkingsjaarin.vandeuniversiteiten.Debegroting2004voorziet1,345mln.EURterondersteuningvandeinterface-activiteitenBA40.05SubsidieaanuniversitaireinterfacedienstenVoor2004wordendeuitgavenophetprogramma71.3begrootop159,046mln.EUR.Debelangrijkstedoelstellingenzijn:Deontwikkelingenverwervingvantechnologiespeelthierbijeencrucialerol.bedrijvenvoortdurendstrevennaarverbeterdeofnieuwediensten,productenenprocessen.Vlaamsebedrijven’.OmstandtehoudenindehuidigecompetitieveglobaleeconomiemoetenHetcentraleuitgangspuntvanhetProgrammais‘meertechnologischeinnovatieindedeVlaamseregeringbeslistworden.nenbinnendeeigenwerkingsmiddelenvanIWT-Vlaanderen,alsnieuwemaatregelendiedoorlingenofuniversiteiten,individuelevorsersofdoctoraatsstudenten.Hetbetreftzowelactielijmeteconomischefinaliteit.Diesteungaatnaarprojectendoorbedrijven,onderzoeksinstelomvatdesteunmaatregelendiespecifiekgerichtzijnophetstimulerenvankennisuitbreidingHetbegrotingsprogramma71.3“Wetenschappelijkonderzoekmeteconomischefinaliteit”•voorwaardencreërenomdetechnologischeinnovatieindebedrijventeverhogen;•voorwaardenscheppenvoormeersamenwerkingtussenkenniscentra&bedrijvenentussenbedrijvenonderling;•ontwikkelenvaneenbeleidgerichtopKMO’s;•optimaliserenvandemiddelenterstimuleringvanhetinnovatieklimaat;•versterkenvandewerkingvandeuniversitaireinterfacediensten.mentairemaatregel.DaardoorwordendeuniversiteitenaangespoordomhunrolindeeconomischeinnovatievanVlaanderenteversterken.Indiezinwordtvanhenverwachtdatze:•hunkennisenexpertiseoptimaalgebruikentenbatevandeVlaamseeconomie;•eenuniversitairecultuuropbouwendieexcellentieinonderwijsenonderzoek,waarmogelijk,koppeldwordtaaninnovatiefondernemerschap.

HoofdstukIII.3–57

vanbedrijveneninnovatiesamenwerkingsverbanden.BA99.12voorziet94,206mln.EURaanvastleggingsmiddelenvoorprojectenopinitiatiefscheinnovatie,gefinancierdopinitiatiefvandeVlaamseregering;BA99.11voorziet13,370mln.EURaanvastleggingsmiddelenvooractiesvantechnologi-BA’s99.11en99.12fonds,komt25mln.EURvrijvooreeneenmaligeherinvesteringinonderzoek.DoordeverkoopdoordeParticipatiemaatschappijVlaanderenvaneendeelvanhetBiotechBA85.01ParticipatiesteraanmoedigingvanonderzoekenontwikkelingviaP.M.V.deinhoudelijkeopvolgingvanbeleidsplannenendeverslaggeving.HetIWT-Vlaanderenstaatinvoordeopvolging.Dithoudtzowelhetfinancieelbeheerinalsvaakdebestewegtoteconomischevalorisatie.partnervinden,isvoorenkelegeselecteerdeuitvindingendeoprichtingvaneenspinoff-bedrijfbiliseringenopleidinginzakeintellectueleeigendom.Wanneerzenietmeteeneenindustriëlesten,nemenzebinnenhuneigenuniversiteitookinitiatieventotinformatieverstrekking,sensiresultaatgebied.NaastdeverantwoordelijkheidvooroctrooibeheerenlicentieovereenkomOokhetbeheervanintellectueleeigendomwordtdusvoordeinterfacediensteneenbelangrijkzondermeerdoorderdenkanwordengebruiktofgedupliceerd.seerbarekennisongebruikt;menvoorkomtookdatdekenniswettelijkonbeschermdblijftenderzoekwordtgemaximaliseerd.Zoblijfterookzoweinigmogelijkintrinsiekcommercializeconstantscreenenendoorlichten,zodatdeeconomischevalorisatievanhetuniversitaironErwordtookverwachtdatzeopeenproactievemaniervaloriseerbareresultatenopsporenenzelfmarktonderzoek.ooknawatdespecifieketechnologischebedrijfsnodenzijnenverrichtenhiertoeindiennodigeen‘businesscounter’–zijnvoorelkbedrijfdatdeuniversiteitwensttebenaderen.Zijgaan

i)Steunaanonderzoeks-enontwikkelingsprojectenvanVlaamsebedrijven

1.Voorwaardencreërenomdetechnologischeinnovatieindebedrijventeverhogen.

denendeachtergesteldeleningenvoorKMO’s.technologischeontwikkeling(DTO),deextrasteunvoorKMO’sinEFRO-doelstellingsgebieSpecifiekedeelregelingendietenvollewerdenontplooid,zijndeextrasteunvoorduurzamevandehandleidingen.indieningsmodaliteiten.Dezeverbeteringsrondegafookaanleidingtoteengrondigerevisiehetbasissteunpercentage,metookeentientalkleinereaanpassingenaandeproceduresenmeldenzijndeaanscherpingvandeselectiecriteriaendevereenvoudigingvandebepalingvanIndecontextvanpermanenteverbeteringwarenerin2003nogverderebijsturingen.Teveraanvraag.dieanderzijdstochrekeninghoudtmetdebeleidsaccentenenhetspecifiekkaraktervanelkewaarinbedrijvenaanvragenkunnenindienenmeteenaanvaardbareadministratievekost,maarteiten,vooraldebudgetopmaak.DebedoelingwaséénhorizontalesteunregelingtescheppenbinnendezeenesteunregelingsamengebrachtmetvereenvoudigingvandeindieningsmodalivoordemogelijketoegevoegdewaardeinVlaanderen.VerderwerdeneenaantalsteunregimesDebelangrijksteinhoudelijkeaanpassingbijdesteuntoekenningwasdeversterkteaandachtderegelinginvoegesinds1991.besluitvoorsteunaanprojectenvanbedrijfsonderzoeken-ontwikkeling.DitbesluitvervingdingvandegoedkeuringvanhetnieuweO&O-besluitvan5oktober2001:hetFinancieringsDezebelangrijkehorizontalesteunmaatregelwerdeind2001grondigbijgestuurdnaaraanlei

HoofdstukIII.3–58

ii)DuurzameOntwikkeling

2.Voorwaardencreërenommeersamenwerkingtotstandtebrengentussenkennis-centraenbedrijvenentussenbedrijvenonderlingbijonderzoeks-enontwikke-lingsaktiviteiten.

geïntegreerdindeIWT-steunvoorO&O-bedrijfsprojecten:t.o.v.anderemaatregelen,zoalsdeondersteuningvanAirbus-ofESA-programma’s,enwerdtietrajectvoordelucht-enruimtevaartsector(LuRu).DeLuRu-steunregelingisaanvullendInmaart2002beslistedeVlaamseregeringtoteenaangepasteondersteuningvanhetinnova•deLuRu-steunregelingisopgevatalseenstimuleringsregelingwaarbijdeprojectvoorstellenoppermanentebasiskunnenwordeningediendbijhetIWT-Vlaanderen;•bijelkprojectvoorstelwordtdegangbareaanvraag-enevaluatieproceduregevolgddiegehanteerdwordtbijhetindienenvanO&O-bedrijfsprojectenofKMO-innovatieprojecten;•hetsteunniveauvandeprojectendiegesteundwordeninhetkadervandeLuRu-steunregeling,wordtverhoogdt.o.v.degewoneprojecten.Voorprojectendiezichsituereninhet“kwalificatietraject”:hetgaathierbijzowelomklassiekeO&Oalsomactiesdieeeninspanningvergennaarhetaanpassenvanaanwezigetechnologischekennisaandespecifiekenodenenvereistenindelucht-enruimtevaartsector.Zijkunnengenietenvaneensubsidiebonusvan10%;•dedeelnamevanbedrijvenaaneencivielvliegtuigprogrammaofeencommercieelruimtevaartprogrammakunnennuondersteundworden(zgn.lanceringstrajecten).InplaatsvandeklassiekeNRC-prefinancieringkiestmenvoorsubsidies(25%).Deactiviteitendiekade

Vito.InformatieisvoorhandenopdewebsitevanIWT-Vlaanderen.wikkelinggeëvalueerdvolgenseenspecifiekemethodologie,ontwikkeldinsamenwerkingmetVanafdetweedehelftvan2002wordenprojectengerichtopduurzametechnologischeont-programma’sinIWT-beheer.kingsverbanden)ensitueertzichbinnendebudgettairekredietlijnenvoordeonderscheidenpen(inclusiefStrategischBasisOnderzoekSBO,TETRAenVlaamseInnovatieSamenwer-nieuweregelingwordttevenshorizontaalgeïntegreerdindesteunmechanismenbijdeoproetengerichtopDuurzameOntwikkelingbinnendediversesteunprogramma’svanhetIWT.Debeoogtnuhogeresteun-enselectiekanseneneeneventuelesubsidiebonusvoorbedrijfsprojecimpulsprogramma’smetuiteenlopendeencomplexemodaliteiten(VLIM,VLIET...).MenDezeregelingvervangtdepraktijkuithetverleden–metzijndomein-ofsectorspecifiekelevensduur.stoffenenenergiebronnenentenslotteverhogingvanhergebruik,recycleerbaarheidofsparing,verminderingvanemissies,afvalofmilieuhinder,gebruikvanhernieuwbaregrondgendedoelstellingenbijvalorisatievoldoendeaanbodtekomen:grondstoffen-ofenergiebezameOntwikkeling(inzijnecologischedimensie).Daarbijdienenéénofmeervandevolregeerakkoord,iseensteunregelinginvoegevoorinnovatieprojectendiebijdragentotDuurSindsdebeslissingvandeVlaamseRegeringop3mei2002eninuitvoeringvanhetVlaams

i)Delucht-enruimtevaartsector

debeschikbaremiddelen,diendemendanookstrengerteselecteren.vorigejarenzijnbeidemetongeveerdehelftgestegen.Ondankseengevoeligeverhogingvanaanvragen,zowelnaaraantalalsnaarhettotaalaangevraagdebudget.InvergelijkingmetdeEenanderbelangrijkfeitvoordeO&O-bedrijfssteunin2003wasdesterketoenamevande

HoofdstukIII.3–59

Anderzijdswordendevoorzienesubsidiemaximaopgetrokken.IRC-TechnologieTransfer);eersteaanwervingvaneenhooggeschooldet.b.v.innovatie.voordeKMO-Innovatiestudiesin:voorbereidingvaneenEuropeesproject(6KP,Eureka,InopvolgingvandeOndernemingsconferentievoertmenin2004tweenieuweprojecttypesdacht.gesteundeKMO-projectenen-studieskrijgtindiecontextin2004specifiekdenodigeaangen,zijnenblijveneencontinuaandachtspuntvoordetoekomst.HetopvolgingstrajectvandeDelageadministratieveinstapdrempel,naastdesnelleensoepelebehandelingvandeaanvraveneninnovatiesamenwerkingsverbanden.nodigemiddelenvastgelegdopdebestaandekredietlijnvoorprojectenopinitiatiefvanbedrijloopvanapril2003(d.i.natweejaarwerking)aldusvollediguitgeput.SindsdienwordendeEFRO-steun).Deinitiëleenveloppevan19,8mln.voorhetKMO-Programmawerdindetotaaltoegekendefinanciëleoverheidssteunvertegenwoordigtvan30,8mln.EUR(incl.Op31december2003warenintotaalreeds522projectvoorstellengehonoreerd,wateentiestudie.menlijkeenportfoliovan833voorstellenvooreenKMO-InnovatieprojectofKMO-Innova-Sindsdestartwistenreeds589VlaamseKMO’shetIWT-Vlaanderentebereiken,metgeza-betrokkenKMO-aanvragers(281in2003tegenovervoorheengemiddeld106)tonenditaan.voorstellen(327in2003tegenovervoorheengemiddeld111opjaarbasis)alshetaantalstelde,konmenin2003bijnavaneenverdrievoudigingspreken.Zowelhetaantalproject-DaarwaarmenbijdeopstartvanditProgrammaeenverdubbelingvanhetbereikvoorop-ProgrammaterstimuleringvaninnovatieindeVlaamseKMO’s,werdin2003bevestigd.Hetreedseerdervastgesteldesuccesvanhetin2001doorIWT-VlaanderenopgestartteKMO-

bedrijvenverderondersteundinhunlancerings-ofkwalificatietrajectm.b.t.decivielevliegMetdeLuRu-steunregeling,dieoperationeelwerdinjuli2002,werdenin2002en2003deindustriëleactiviteitenmeteen“recurrent”karakterinderuimtevaart.synoniemvan“vliegtuigbouw”voordeburgerluchtvaart,terwijl“ruimtevaart”refereertnaarErdienthierbijopgemerktdathetruimebegrip“luchtvaart”hiersteedsgehanteerdwordtalsondersteundwordendoordefederaleoverheid.renineenAirbus-ofESA-programmavormenhieropeenuitzondering,geziendezereedstuigbouwofcommerciëleruimtevaart.Hettotalesteunbedragbedroegdietweejaren1,4mln.EUR.HetIWTwerdeveneensbelastmetdeimplementatievandesamenwerkingsovereenkomstrondhetA-380programmavanAirbus.

3.Ontwikkelen van een beleid gericht op minder innovatieve bedrijven

inzonderheidKMO’sii)HOBU-enTETRA-Fonds:kennistransferopmaatvandeminderinnovatievebedrijven, naarbedrijven.Indeperiode1997-2003werden159projectengoedgekeurdopeentotaalhogescholen,methetoogopdekennisoverdrachtvanbestaandedochinnovatievetechnologieHetHOBU-Fondssteuntsinds1997projectendieingediendenuitgevoerdwordendoor

i)HetKMO-programma

HoofdstukIII.3–60

zoweldeverdereopvolgingvanhetHOBU-FondsalshetbeheervanhetTETRA-Fonds.begroting,gevraagdebijdragevanwegedegebruikerscommissies).IWT-VlaanderenverrichtInnovatiezaljaarlijksbeslissenoverdeconcretemodaliteitenvandevolgendeoproep(totalevastleggingkredieten5,940mln.EUR.DeministervanWetenschappenenTechnologischeFonds.HetTETRA-FondszalhetHOBU-Fondsstilaanvervangenenin2004bedragenzijnDebegrotingsmiddelenvoorhetTETRA-FondsstaanopdezelfdebudgetlijnalshetHOBU-besluitvastlegt,naadviesvandeRaadvanState.Dezeadviezenwarenpositief,zodatdeVlaamseregeringin2004hetdefinitievereglementairegoedgekeurdenvroegadviesaandebevoegdeorganen:IWT-Vlaanderen,SERVenVRWB.DeVlaamseregeringheeftop24oktober2003deprincipesvanhetnieuweTETRA-Fondsproject.wordtgevraagdeenbeperktedochsignificantebijdrageteleverenterondersteuningvaneensocial-profitorganisatiesénbedrijveninteresseren.Aandeledenvandegebruikerscommissieen-verspreiding.InhetTETRA-Fondskunnenevenwelookonderwerpenaanbodkomendieresultaten.Deprojectenblijvenvoornamelijkgefocustoptechnologieverkenning,-vertalingactoreninbeperktematemeewerkenaandeprojectuitvoeringalsditkanleidentotsterkereaanalleVlaamseinstellingenvoorhogeronderwijs.Daarnaastkunnenookandereinnovatie-ten.InhetTETRA-FondskanmennietalleensteunverlenenaandehogescholenmaarookvoortopdepositieveprincipesvanhetHOBU-FondsenregelteenaantalnieuwemodaliteigrammavoorgesteldaandeVlaamseregering.Ditprogramma,hetTETRA-Fonds,bouwtIn2003heeftdeministervanWetenschappenenTechnologischeInnovatieeennieuwproherzieningenuitbreidingvanhetsuccesvolleconceptvanhetHOBU-Fondsaangewezen.onderwijs:hetBaMa-decreet.DoordevormingvanassociatiesinhethogeronderwijswaseenInnovatiebeleidomvateenaantalhervormingen,gerelateerdaandehervormingvanhethogerDeBeleidsbriefmetbeleidsprioriteiten2002-2003voorhetWetenschaps-enTechnologisch2004.VijfentwintigHOBU-projectenkregenhunfiatin2003enlopennogtoteinde2005.KMO’s.ZesentwintigHOBU-projectenwerdengoedgekeurdin2002enlopennogtoteindemigedaarvannamendeelaanmeerdanéénproject.Tweederdenvandeparticipatiesbetrofsamenzijnofwaren1.125organisatiesalsgeïnteresseerdepartijbetrokken(geweest).Somvangeïnteresseerdeorganisaties,waaronderminimum3VlaamseKMO’s.Overalleprojectenning,-vertalingen-verspreiding.Elkprojectwordtopgevolgddooreengebruikerscommissievan448aanvragen.Elkprojectomvatinbelangrijkemateaspectenvantechnologieverken

4.Optimaliseren van de middelen ter stimulering van het innovatieklimaat VlaamseInnovatieSamenwerkingsverbanden HetVIS-besluitvoorzietindemogelijkhedenvanvierprojectvormen:optimaalinteschakeleninhetVlaamsetechnologischeinnovatiebeleid.diairen,dieactiefzijnindeaanmoedigingvantechnologischeinnovatieinhetbedrijfsleven,operationeel.DitbelangrijkinstrumentvoorIWT-VlaanderenmaakthetmogelijkdeintermedoordegoedkeuringvanhetVIS-besluitdd.24mei2002doordeVlaamseRegeringvolledigHetfinancieringsbesluitbetreffendedeVlaamseInnovatieSamenwerkingsverbandenwerd• projectenvancollectiefonderzoek waarbijhetonderzoekstrajecthetruimewetenschappelijk-technologischspectrumtotvoor:metalskernactiviteitenvancollectiefonderzoekwerpheeft,vanstrategischbasisonderzoektotenmetvertaalonderzoek.Hetessentieelcriteriumisdathetonderzoekbelangrijkisvoordecollectiviteitvanbedrijvenwaarvoorhetis HoofdstukIII.3–61

ondersteunen.schillendetechnologischethema’sparaatisomdeclusterwerkingvanbedrijventehelpen40TISprojectenactief,watbetekentdatereenequivalentvan61VTE‘adviseur’inver-Voordeoproep2002,werden26projectengoedgekeurd(43,70VTE).Intotaalzijnernuvoorzien.wenervantegenieten.Eensteunpercentagevan80%opdeaanvaardbarekostenisvoerderdientdebedrijvenwaarmeemensamenwerktzeergoedtekennenenhetvertrou-logischethematiek,metalsdoelhuninternenetwerkingensynergietebevorderen.Deuit-mulering,gerichtnaareengroepbedrijvenverbondendooreengemeenschappelijktechno:beogenactiviteitenvaninnovatiesti

totaalzijner41lopendeprojectencollectiefonderzoek.Voordeoproep2002,goedkeuringapril2003,werden21projectengoedgekeurd.Inofinnovatiestimuleringisdit80%.de–beperktindebegrotingoptenemen–activiteitenvantechnologischedienstverleningopgezet.Eensteunpercentagevan50%opdeaanvaardbarekostenwordtvoorzien.Voor

projectenvantechnologischedienstverlening

•

Bijzondereaandachtgaatin2004naarverdereadministratievevereenvoudigingindeprojecsynergielopen)volopvanstartkunnengaan.In2003zijndezesprojecten(eenperprovincie,behalveinAntwerpenwaarertweeinkrijgen.Hiervoorgeldtookeensteunpercentagevan80%opdeaanvaardbarekosten.metvragenrondeconomie,tewerkstellingeninnovatie–moetnognadereconcretiseringmischbeleid–eenherkenbaarloketopprovinciaalniveauwaardeondernemingterechtkanmoetwordengeorganiseerd.Eenverbindingmetdeinitiatievenophetvlakvanheteconolijn(gespecialiseerdekennisdiensten),dieopeenvlotte,ongebondenenefficiëntemanierzorgrondinnovatiewordtaangeboden.Essentieelhierbijisdeverbindingnaardetweedemuleringgerichtnaarallebedrijvenineenwelbepaaldgebied,waarbijheneeneerstelijns:beogenactiviteitenvaninnovatiesti-topvolging,vooraldoorhetuitwerkenvaneenaangepasterapporteringsstructuur.Naastdeselectieendeadministratieveopvolgingendebestedingvandemiddelen,ligtdeklemtoondanopdeintegratievandeverschillendeadviseursinééngecoördineerdVlaamsInnovatienetwerkendeuitbouwvanvereistecoördinatiestructureneninfrastructuurvoordeondersteuningervan.

staanomdebedrijventehelpen.van50VTE‘technologischadviseur’inverschillendetechnologischedisciplinesparaat(27,45VTE).Intotaalzijnernu47TDprojectenactief,watbetekentdatereenequivalentVoordeoproep2002,goedkeuringfebruari2003,werden26projectengoedgekeurdcentagevan80%opdeaanvaardbarekostenisvoorzien.inslag.Hettechnologischprofielvandeuitvoerderisdanookzeerbelangrijk.Eensteunperbrengen.Dedienstverleningdiehierwordtbetoelaagd,heeftbijuitstekeentechnologischecollega’s),ombepaaldeinnovatieveaspectenvaneentechnologieluiknaardebedrijventenologischadviesopvraagvandebedrijvenzelfalseenaantalinitiatieven(bijvoorkeurmet:ditomvatzowelhetverstrekkenvantech

• projectenvansubregionaleinnovatiestimulering

HoofdstukIII.3–62

• projectenvanthematischeinnovatiestimulering

5.DebrugtussentechnologischeinnovatieendeVlaamseeconomie–deVlaamseexcellentiepolen

IWTaanbedrijventoekent.DelogistiekesectorbiedtechterbelangrijketroeveninVlaandeinnovatie.Totophedenkwamlogistiekslechtsmarginaalaanbod,o.a.viadesteundiehetDitmoeteenleemteopvullenindesectoraleondersteuningophetvlakvanonderzoekenvan11,125mln.EUR.werkingvanhetVlaamsInstituutvandeLogistiek,vooreenperiodevan5jaarmeteenbedragBegin2003namdeVlaamseregeringdedefinitievebeslissingomtrentdefinancieringvanderen,doordeuniekegeografischeligginginhetcentrumvanEuropa.Inditkaderisereendringendebehoefteaanhetprofessioneelondersteunenvandelogistiekedienstverleners.HetVlaamsInstituutvoordeLogistiekmoetdanookuitgroeientothétkenniscentruminVlaanderenopditvlak.Omdezedoelstellingtebereikenwerdentweegroteactiedomeinengedefinieerd.Vooreerstkennisopbouweninnovatie.DooreffectiefzelfonderzoeksprojectentestartenwilhetInstituutzichonderscheidenvandeklassiekebelangenverenigingeneneenbasisleggenvoorefficiëntedienstverleningnaardelogistiekebedrijventoe.DaarnaastiserdeopdrachtPromotie.HetInstituutwillogistiekedienstverleners,diewilleninvestereninVlaanderen,optimaalbegeleidenenknowhowaanbieden.Midden2003werdhetInstituutechtoperationeelmetdesamenstellingvandeRaadvanBestuurendeaanwervingvaneenalgemeendirecteur.Eenlocatiewerdingerichtendebeheersovereenkomstdiedemodaliteitenendevoorwaardenvoordesteunverleningvastlegt,werddoorallepartijenondertekend.

100DeclusterFlanders’DRIVEisreedsopkruissnelheidenreedsindeherfstvan2003werdhetvesteringvoldoendebekendtemaken,zodatditallesoptimaalgevaloriseerdwordt.ranciersaandevoertuigsector.Deuitdagingbestaaterindezebelangrijkeenwaardevolleinmateriëleinfrastructuurvoorgeïntegreerdeontwerpenterbeschikkingstaanvandetoeleve2003.Begin2004dientdebouwvolledigklaartezijn.DanzaleenkrachtigerekencapaciteitenWathettest-enengineeringcentrumbetreft,werddeeerstesteengelegdinhetvoorjaarvanonderzoekenkennisverspreiding.eenTest-enEngineeringcentrumeneennetwerkdateenondersteunendestructuurlevertvoorvoertuigsector.Hetontwikkeltzichrondtweegeïntegreerdedeelinitiatieven:deuitbouwvanbeoogthetopzettenvaneenkenniscentrumterondersteuningvandetoeleveranciersaandeHetprojectFlanders’DRIVEbeëindigdein2003hettweedewerkingsjaar.Ditinitiatiefstelidontvangen.Aandetalrijkeinitiatieven(seminaries,infonamiddagen,groepsbezoe-kenaaninnovatievebedrijven,...)participeerdenreedsmeerdan1.600deelnemers.Tever-meldenisookdatvierclusterprojectenvancollectiefonderzoekwerdenopgestart,waarbij19partnersbetrokkenzijn.

ii)HetVlaamsInstituutvoordeLogistiekVIL

HoofdstukIII.3–63

i)DeVoertuigsector

vanEconomieendeVlaamseministervanWetenschappenenTechnologischeInnovatie.wordtverwezenlijktineenaantalprojectendiegedragenwordendoordeVlaamseministereenaantalraakvlakken.DebrugslaantussendeeconomischeentechnologischeinnovatieTussenheteconomischbeleidenhettechnologischinnovatiebeleidvindtmenvanzelfsprekend

EconomischCongresinmaart2004,datintegraalgewijdisaanhetthemalogistiek.anderehoogtepuntwordtzekerdebijdragevanhetVILaanhetVlaamsWetenschappelijknetwerken.Deeerstetussentijdseresultatenhiervanmoetenmedio2004bekendzijn.Eeneersteonderzoeksprojectengingenvanstart.DeeerstetopicszijnRFTagsencollaboratieveIndeherfst2003werddeoperationelestrategievastgelegd,destafwerdaangeworvenende

iv)HetIncubatiepuntGeo-informatie

vandeopstartperiodevandriejaarvoorzietenerzijdsineenenveloppevandeVlaamseovervanhetIncubatiepuntGeo-Informatie‘IncGeo’financieelteondersteunen.DefinancieringOp18juli2003heeftdeVlaamseregeringdedefinitievebeslissinggenomenomdewerkingheidtenbedragevan7,375mln.EUR,enanderzijds0,825mln.EURprojectbijdragenvanuitbedrijvenomaandegeschattekapitaalsbehoeftevan8,2mln.EURtevoldoen.HetIncGEOiseenopeninitiatiefvandeKULeuven(groepenESAT/VisicsGfGenLBNLbinnenSADL)enVito(TAP),versterktdoordeelnamevandeVUB(IRIS/EtroenCCG)enUGent(IRI,m.n.VakgroepGeografieenTELIN).AanvullendwordtsamenwerkingmetdeKMS(SignalImageCenter–SIC)ingebouwdomo.a.hunervaringinteschakeleninhetoperationaliserennaareindproductenbinnenhetdomein.DemissievanIncGEOisdedrempelvoorgebruikvanruimtelijkeinformatiedooroverheidsadministraties,industrieendeburgersterkteverlagen.Zokanmenopeenkostefficiëntewijzebetere,meergeactualiseerdeenrijkeinformatieaanbiedenenaanwendenvoorbeleidenmana

iii)Kennisnetwerkmechatronica

HoofdstukIII.3–64

stafaantewerven.Vermoedelijkstartendeeersteonderzoeksprojectenbegin2004.HetkomternuopaandeonderzoeksstrategieoperationeeltevertalenendewetenschappelijkeDebeheersovereenkomstwerdgefinaliseerdenondertekenddoorallepartijen.Medio2003werddeRaadvanbestuursamengesteldendealgemeendirecteuraangeworven.Deactiviteitenzullenbestaanuit:geselecteerdehoofdthema’s:Hetbasis-entoegepastonderzoekmoeteenkritischemassabereikenbinnenhetkadervandriesegmentblijvenbehoren.destrategiebepalenenactiefparticiperenindeonderzoeksprojecten,totdewereldtopinhunditsoortonderzoek.Dedoelstellingisdatdekerngroepvan15bedrijvenuitdesector,diemeeHetonderzoekscentrummoetzichinvijfjaarpositionerenalseentopinstituutinEuropavoorschekennisopbouwindeVlaamsemechatronicasector.TechnischCentrumvandeMetaalverwerkendeNijverheid(WTCM)invoordetechnologistaat,innauwesamenwerkingmetdeKULeuven(afdelingPMA)enhetWetenschappelijkenFlanders’MechatronicsTechnologyCentre‘FMTC’financieelteondersteunen.HetcentrumOp28februari2003namdeVlaamseregeringdedefinitievebeslissingomdewerkingvanhet•sensorenenmicrosystemen•hoogperformantemodulairemachines•mechatronicaalsbouwsteenvande‘digitalefabriekvandetoekomst’•opbouwenenup-to-datehoudenvandetechnologischecompetentie(basisonderzoek)•collectieveprojectenvankennisopbouw(collectiefonderzoek)•projectendiegerichtzijnophetontwikkelenvanspecifiekebedrijfskennis•deelnameaanEuropeseprojecten

Opkortetermijndienennogdevolgendeelementenafgewerktteworden:generische‘tools’voor‘enhancedfeatureandfeaturechangedetection’.gement,informatieenmonitoring.Daartoezalmenzichtoeleggenophetontwikkelenvan•deformeleoprichtingvandevzw;•deaanduidingvandebestuurdersdoordeVlaamseregeringendesamenstellingvandeRaadvanbestuur;•deafwerkingendeondertekeningvandebeheersovereenkomst.

v)‘VlaanderenInteractief’(VI)–InteractieveDigitaleTelevisieinVlaanderen(iDTV) (VI),eenpilootprojectrondinteroperabiliteitvanInteractieveDigitaleTelevisieinVlaandeOp18juli2003beslistedeVlaamseregeringsteunteverlenenaan‘VlaanderenInteractief’ren(iDTV).DitwerdingedienddooreensamenwerkingsverbandvandedriebelangrijksteVlaamseomroeporganisaties(VRT,VMMaenVT4)endetweebelangrijksteVlaamsedistributienetwerkorganisaties(TelenetenInterkabel).HetprojectonderzoektdetechnologischeenmenswetenschappelijkeproblematiekdieverbondenismetdeintroductievaninteractievedigitaletelevisieinVlaanderen.Hetnieuweplatformvoorhetaanbiedendaarvansteltdeburgernietenkelinstaatdeklassiekeinteractievetv-toepassingentegebruiken,maarlaattevenstoepassingenuitdeinternetwereldtoe.Zokunnenmeteenookdienstenalshet‘e-government’dichterbijdeburgerkomenviaeeningeburgerdenlaagdrempeligmedium,detelevisie.Ditkanookeenbijdrageleverenaanhetdichtenvandedigitalekloof.VIomvataldusdeontwikkelingvaneencomputersimulatiemodelprototype,eenlaboratori-umprototypeeneenprototypemetveldopstellingvandeontwikkeldesysteemarchitectuureninterfaces.Bijhetuitwerkenvande‘systeemarchitectuur’komteronderzoekomdeinterope-rabiliteittegaranderenophetvlakvandeproductievaninteractieveinhoud,hetcontributie-enhetdistributienetwerkendeconsumentenapparatuur.Aandehandvanreferentietoepas-singenwordthetplatformgevalideerd.Viadiverseonderaannemingenzullenbedrijvenenonderzoeksgroepenbelastwordenmetdestudievanbepaaldetechnologischeprobleemstel-lingenrondhetsamenspelvanaldezeschakelsen/ofmetderealisatievantoepassingenomhetplatformtevalideren.OokdestudievandemenswetenschappelijkeproblemengebeurtinsamenwerkingmetVlaamseonderzoeksinstellingen.Erworden(eind2003-begin2004)tweeveldopstellingen(éénperkabeloperator)gerealiseerd,telkensbijzo’n100pilootgezinnenterondersteuningvandenetwerkarchitectuurvanhetdistributienetwerk.Nahetpilootprojectvolgtin2004nogeenruimerpilootprojectbij500à1000gezinnen,omhunvoorkeurenengebruikteanalyseren.Opheteindevanhetjaarwordteencommerciëlelanceringmetvolledigeuitrollingoverhetgansekabelnetwerkvooropgesteld.VooriDTVwordtnieuwetechnologieontwikkeldwaarvoormenberoepdoetopdeexpertisevano.m.devolgendebedrijven:•hetVlaamseRealSoftwareontwikkeltdeeersteportaaltoepassing,gebaseerdopdenieuweEuropesenormMHP(MultimediaHomePlatform).DitgebeurtsamenmetZappware,eenjongLimburgsbedrijfgespecialiseerdininteractievetoepassingenvoordigitaletelevisie.Desoftwarelaattoeomdeeerstedigitaledienstenapplicatiestetestenopde‘settopbox’.;•hetNoors-EngelsetelevisiebedrijfTandbergontwikkeltdedigitaletelevisiecentralediededigitalekanalenuitzendt.Hetbouwttevenshettestplatformuitvoordezevormvanbetaaltelevisie;•Cronos,eenVlaamsIT-bedrijf,zalbinnenhetiDTVprojectinstaanvoordeontwikkelingvandesoftwarevoordeinteractieveservers.DezesoftwareondersteunttestenvooriDTVHoofdstukIII.3–65

tievespelletjes...toepassingenzoalsvideoopaanvraag,elektronischstemmenenditocommunicatie,interac vi)Onderzoekscentrumvoorbreedbandtechnologie

Indetoekomstzulleninformatie-encommunicatietechnologieinhetalgemeenenbreedbandcommunicatieinhetbijzonder,eensteedsbelangrijkerrolspelen.OmVlaanderenuittebouwentoteentoonaangevendeeninternationaalerkendespelerindezeinformatiemaatschappij,ishetbelangrijkopdemiddellangetermijnteinvestereninmultidisciplinairbasisonderzoekdatzoweltechnologischealsniet-technologischeaspectenvanbreedbandcommunicatieenzijntoepassingenomvat.MededoordeconjuncturelecrisisindeICT-sectoriseropditvlakeenduidelijkeleemteontstaan,dienietkaningevuldwordenbinnendebestaandekanalen.Daaromwerdbegin2003doorProf.dr.ir.PaulLagassebijdeVlaamseoverheideenvoorstelingediendteroprichtingvaneeninterdisciplinaironderzoekscentrumvoorbreedbandtechnologie.OpvraagvandeoverheidwerdditvoorstelverderuitgewerktinnauwesamenwerkingmetdeonderzoekswereldeninnauwoverlegmetIWT-Vlaanderen,waarnahetop24oktober2003tergoedkeuringvoorgelegdwerdaandeVlaamseregering.Hetnieuweonderzoekscentrumvoorbreedbandtechnologieheeftalsprimairdoelhetvormenvanhoogcompetentmenselijkkapitaalenhetverrichtenvan(middellangetermijn)onderzoektendienstevanzoweldeVlaamseoverheidalshetVlaamsebedrijfsleven.Hierbijkomenalleaspectenaanboddiedeontwikkelingenexploitatievanbreedbanddienstenmogelijkmoetenmakenoptechnologisch,juridischenmaatschappelijkvlak.Hetcentrumwordtopgerichtalseen“virtueel”onderzoekscentrum,gebouwdopeenaantalbestaandeonderzoeksgroependieelkfunctionerenvanuithuneigeninstellingen–ennogaangevuldmeteenbeperktaantalcen-tralefuncties.Het(initiële)onderzoeksdomeinwerdopgedeeldinvijfcompetentieclusters:“ReguleringsaspectenvanICT”,“Gebruiker”,“Inhoud”,“Multiservicebreedbandcommuni-catienetwerken”en“Terminal”.Overdezedomeinenheendefinieertmen,innauwesamen-werkingmetdeindustrie,eenaantalconcreteonderzoeksprogramma’s,diezichflexibelaan-passenaandesnelleevolutiesbinnendesectorenaandenodenvandeVlaamseindustrieenmaatschappij.Naasthetuitvoerenvanditeigenonderzoeksprogramma,kanhetcentrumook(bilaterale)onderzoekscontractenaangaanmetdeVlaamseindustrieendienstensectorendeelnemenaanEuropeseprogramma’s.Hetstelttevenseennetwerk-testlaboratoriumterbeschikkingvanbedrijven(vooralKMO’s)enorganiseerteenforumterbevorderingvaneenbredenetwerkingtussenallebetrokkenactoren.Nadeprincipiëlegoedkeuringtotoprichtingvanhetcentrum,werktemendeconcretewerkingsmodaliteiten,destatuten,debeheersovereenkomsttussenhetonderzoekscentrum,deVlaamseregeringenIWT-Vlaanderen,endesamenstellingvandeRaadvanBestuurenalgemenevergaderingverderuit.Dezewordenbegin2004tergoedkeuringvoorgelegdaandeVlaamseregering,waarnahetonderzoekscentrumofficieelvanstartkangaan.OpBA99.13wordtvooreenbedragvan14,130mln.EURaanvastleggingsmiddelenvoorzienvoorinnovatievemediaprojecten.VolgensdebeheersovereenkomsttussendeVRTendeVlaamseGemeenschapheeftdeVRTeenbelangrijkeroltevervullenbijhetoptimaalinspelenvanVlaanderenopdeopportuniteitenvandeinformatiemaatschappij.DeVRTdientdeontwikkelingenronddenieuwemediavannabijoptevolgenendenieuwstetoepassingenaandekijkerenluisteraaraantebieden,zodatallegeledingenvandeVlaamsemaatschappijertoegangtoekunnenkrijgen.Iedereenmoetookdeelkunnennemenaaneenoptimaleinformatiedoorstromingen-verstrekking.DaartoewordtdeVRTactiefingeschakeldbijderealisatievandeconcretedoelstellingenuitdebeleidsnotamedia.

HoofdstukIII.3–66

ii)HetMPEGonderzoeksprogramma:@Media

iii)HetASP-project

HoofdstukIII.3–67

steunvoorzien.VUBenUGent.Voorditonderdeelvandeinnovatievemediaprojectenwerd2,9mln.EUR2003hetvervolgproject@Mediastart.DitzaluitgevoerdwordendoordeVRTmet.IMEC,onderzoeksprogrammaleverdereedsbelangrijkeinzichtenop.Vandaardatvanaf1oktoberbestaandeentoekomstigekanalenenplatformenkanwordengeconsulteerd.HetMPEG-hoeditopeenuitwisselbareenduurzamemaniermogelijkis,zodatalditmateriaaloverdebeheren.Ditimpliceertookdedigitaliseringvanhetbestaandearchiefmateriaal.Mengaatnaeen‘ContentManagementSystem’datalhetbestaandeennieuweinhoudelijkmateriaalmoetenbedrijvenuitdemedia-enICT-wereld.Hetonderzoekmaaktdeeluitvandeuitbouwvanken,waarbijverschillendepartijenwordenbetrokken:dekenniscentra,deacademischewereldDitprojectmoetleidentotdeoprichtingvaneencompetentiecentrumrondMPEG-technie-

looptnogtot2006.wordendemediatorruimertelatenoptredendanenkelvoorVlaamseactoren.Hetprojectmodelmeeuittewerken.Geziendegroeiendeinternationaleinteressekanerookaangedacht‘neutrale’partij,diedeanderemedia-actorengemakkelijkerkanovertuigenomditbusinessgen.Inditverbanddientderolvanmediatoropkortetermijnopgenomentewordendooreenmodelkanslechtssuccesvoluitgeroldwordenindienookanderenbereidzijnditschematevoldienstverleningaaneenbedrijfssectortegeneenperiodiekevergoedingteverzorgen.Dithoudvandeinfrastructuurendesoftwaretoepassingenomeenredelijkgestandaardiseerdemaken,enwelviaeennetwerk.DeASPisverantwoordelijkvoordeaankoopenhetondere.d.)waarvanklanten-bedrijvenopbasisvaneeninschrijvingscontractopafstandgebruikgebaseerdediensten(eenboekhoudpakket,eenondertitelingstoepassing,eene-mailtoepassingVlaamseaudiovisuelesector,volgenshetASP-model.DitimpliceertleveringvanopsoftwareDitprojectmoetertoeleidendatdeVRTeensoftware-dienstenplatformontwikkeltvoorde

samenwerkingmetdeanderegroteVlaamseomroepenenkabelmaatschappijen.diensteninderegio.Ditvervolgprojectheet“iDTV”enwordtuitgevoerddoordeVRT,inop30juni2003.Simultaanwerktemenaaneenvervolgvoorhetaanbiedenvaninteractieveooghadvoordegebruikersaspecten.HetProefprojectDigitaalThuisplatformwerdafgerondbanking,e-governmentenz.Ditprojectwasenerzijdstechnologie-gedreven,terwijlmenookactievetoepassingenuittetesten,zoalsverrijkteinhoud,interactievespelletjes,chat,e-mail,e-rustmeteen‘settopbox’.HierdoorwashetmogelijkomdemogelijkhedenvannieuweinterInhetkadervanhetDTP-proefprojectwerdeenrelevantesetvanVlaamsetestgezinnenuitge

i)HetproefprojectDigitaalThuisplatform(DTP)

(ApplicationServiceProvider).(MovingPictureExpertGroup)enhet“ASP”projectvoordeVlaamseaudiovisuelesectoromhetproefproject“DigitaalThuisplatform”(DTP),het“MPEG”onderzoeksprogrammabegeleiden,verspreidenenopvolgenvannieuweactiviteitenopmediavlak.HetgaatmetnameE-VRTishetinterneonderzoeks-enontwikkelingsforumdatzichrichtophetorganiseren,vanditalleskreegdeopenbareomroepeenaantalopdrachtenonderdenoemer“e-VRT”.verantwoordentechnologischup-to-datemediaplatforminVlaanderenaanbieden.Inhetlichtsten,moetdeVRTzelfinvestereninnieuwemediaproductenenanderzijdseeninhoudelijkTerbeschermingvandeVlaamsecultureleidentiteitinhetdomeinvandenieuwemediadien

opdrachtenendemissievanhetInstituut.nodigebeleidscontinuïteitteverzekeren,opbasisvandeDedotatieomvatdenoodzakelijkemiddelenomdevoordewerkingvanhetIWT-Vlaanderen.OpBA41.03tenslotteis10,995mln.EURingeschrevenjareneengunstigofongunstigadviesbaseert.gebouwd,waaropmendanindeloopvandevolgendeDaaromwordenerdiverseevaluatiemomentenintechnologieënenvereistdanookgroteinvesteringen.Deuitbouwvane-VRTheeftbetrekkingopmoderne

HoofdstukIII.3–68

Hoofdstuk III.4

HoofdstukIII.4

Strategisch en beleidsgericht onderzoek en2004.vastlegt.HetIWT-VlaanderenwerdbelastmethetbeheervanhetSBO-steunkanaalin2003vanreglementairbesluitdatdesteunmodaliteitenvoorhetstrategischbasisonderzoek(SBO)DeVlaamseregeringhechtteop3oktober2003haardefinitievegoedkeuringaaneenontwerpBA12.30GenerischBasisonderzoekBeleidsrelevantonderzoek.SteunpuntWAVenhetSteunpuntSBGstaansinds2003opPR71.40BA33.03Steunpuntenwendomdepersoneelsledenvanditprogrammaverderuittebetalen.Desubsidiesvoorhetzoek(oproepen‘97,‘98en‘99),zoalsdatvroegerbestond.VerderwordendemiddelenaangeterverderefinancieringvandelopendeprojectenvanhetProgrammaBeleidsgerichtOnderIndebegroting2004staatnogeenkredietvan0,125mln.EURingeschreven.Datzaldienendebeleidsvoorbereidingenevaluatie(zieBA33.03).ministersalskritischbeschouwenvoorhunbeleidenterondersteuningoplangetermijnvandenieuweaanpakwerden12Steunpuntenuitgebouwd,telkensrondthema’sdiedebevoegdefinancieringvankortelopendeonderzoeksprojectenrondeenplejadeaanonderwerpen.DoormingvanhetprogrammaBeleidsgerichtOnderzoek.CentraalhierbijstonddeafbouwvandeOp8juni2000hechttedeVlaamseregeringhaargoedkeuringaandeprincipesterhervorBA12.29Beleidsgerichtonderzoek4.Ontwikkelenvaneennieuwkadervoorhetbeleidsrelevantonderzoek.3.Uitbouwenvandehogescholenalsvolwaardigepartnersininnovatie;2.Verderuitbouwenvanhetstrategischbasisonderzoek;1.VerderversterkenvanhetVlaamstechnologischpotentieelindeVlaamseonderzoeksinstel-Omditterealiseren,geldendevolgendeoperationeledoelstellingen:2.Versterkenvanhetbeleidsrelevantonderzoek.1.Versterkenvanstrategischbasisonderzoekdatkennisgenereerttendienstevanhetbedrijfs-Hetbegrotingsprogrammavoertdevolgendestrategischedoelstellingen:Deuitgavenhiervoorwerdenbegrootop163,800mln.EUR.industrieofmaatschappijondersteunen.vantonderzoek.HetbetreftdusbudgettenvoorinitiatievendieinnovatieveontwikkelingeninInditbegrotingsprogrammastaankredietenvoorstrategischbasisonderzoekofbeleidsreleleven,denon-profitsectorendeoverheid;lingen;

HoofdstukIII.4–69

problemenvanindividueleland-entuinbouwbedrijven.Deprojectenwordenuitgevoerddoordiezindatzegerichtzijnopdebevorderingvandesectorennietgerichtophetoplossenvandeland-entuinbouwtestimuleren.Deonderzoeksprojectenhebbeneencollectiefkarakterinheefttotdoeldeproductiviteit,hetconcurrentievermogen,dekwaliteitendeduurzaamheidinkadervanhetLambermont-akkoordwerdovergeheveldnaardeGewesten.DitonderzoekDesubsidiëringvanhetlandbouwkundigonderzoekiséénvandebevoegdhedendieinhetBA31.61Subsidiesaanwetenschappelijkentechnischonderzoekmetlandbouwkundigdoelteiteneendeelbudgetvan12,5mln.voordeprojectenmetmaatschappelijkefinaliteit.getwordtopgesplitstineendeelbudgetvan25mln.voordeprojectenmeteconomischefinaliHetglobaalvoorzienebudgetvoordeSBO-oproep2004bedraagt37,5mln.EUR.Ditbudschappelijkedisciplinegrenzenheen.wordtuitgebouwdvoordeondersteuningvanstrategischbasisonderzoekoverallewetenschappelijkefinaliteit.HetisimmersdeexplicietebedoelingdathetSBO-financieringskanaaldeSBOoproep2004ookrichtenophethumaanwetenschappelijkonderzoekmeteenmaatwetenschappelijk-technologischebasisonderzoekzalhetSBO-financieringskanaalzichvanafpelijk-technologischeprojectenmeteeneconomischeofmaatschappelijkefinaliteit.NaasthetDeVlaamseregeringopteerdeervooromdeeersteoproep2003tebeperkentotwetenschaplijkebehoefteisaaneenspecifiekfinancieringskanaalvoorstrategischbasisonderzoek.getoonddaterbinnenhetVlaamswetenschaps-entechnologischinnovatiesysteemeenduidelijkhetbelangrijkepotentieeldatinVlaanderenaanwezigis.Hiermeewordtookduidelijkaandeldeslaagkanseneenstructureelknelpuntblijven.Positiefgezienillustreertditwelzeerduide-kondenhiervan12projectengesteundworden.Dezecijferstonenaandatdezeerlagegemid-projectvoorstellenpositiefgerangschikt.Binnendevoorhandenenveloppevan35mln.EURsisvandemondelingeexpertencollegesheeftdeRaadvanBestuurvanhetIWT-Vlaanderen35DezeeersteSBOoproep2003heeftgeleidtotdeindieningvan184projectvoorstellen.Opba-meerdanhetdubbeledanwatwasvoorzienvoorhetvroegereGBOU-programmain2002.VoordeeersteSBO-oproepmetselectieinjuli2003werd35mln.EURgebudgetteerd.DatisvroegereSTWW-enGBOU-programma’sdiealsvoorloperskunnenwordenbeschouwd:HetnieuweSBO-financieringskanaalbevatbelangrijkeverruimingentenopzichtevandezijngebaseerdoptweeessentiëlefinaliteitsaspecten:financieringskanaalisgerichtopdeuitbouwvanstrategischeonderzoeksinvesteringen.Dezebasisvormtvooreconomischeen/ofmaatschappelijketoepassingeninVlaanderen.HetSBO-derzoekdathetopbouwenvanwetenschappelijkeoftechnologischecapaciteitbeoogtdiedeStrategischbasisonderzoek(SBO)iskwalitatiefhoogwaardigoplangeretermijngerichton•hetstrategischengenerischkaraktervanhetonderzoek.Dekerndoelstellingisomteinvestereninruimekennisplatformenmetbredetoepassings-enverdereontwikkelingsmogelijkheden.Ditintegenstellingmetmeerspecifiekofpunctueelonderzoekmeteenbeperkterpotentieelaanverdereonderzoeks-enontwikkelingstoepassingenenookintegenstellingmetalgemeenkennisverruimendonderzoekzondereenoriëntatieopverderetoepassingen;•hetbelangendeomvangvanhetvalorisatiepotentieelinVlaanderen(economischofmaatschappelijk).•naastdeVlaamseuniversiteitenkunnenvoortaanookdeandereVlaamseO&O-actorenvolwaardigdeelnemen,namelijkdeVlaamseonderzoeksinstellingenzoalsIMEC,VitoenVIB,debedrijven,dehogescholen,decollectievecentraetc...Erwordtexplicietgestreefdnaareenzoopenmogelijkkaraktervanhetfinancieringskanaal;•erwordtookruimtevoorzienvoorbijdragenvanuitbuitenlandseonderzoeksploegeninconsortiumverbandmetVlaamseonderzoeksgroepen;•dekritischemassavoordeprojectenwordtinbelangrijkemateverruimdnaardemaximaaltoegelatenprojectbudgetten.Erwordenhierbijincentivesingebouwdnaarorganisatie-overschrijdendesamenwerkingen. HoofdstukIII.4–70

brengtditdetotaleinkomstenverwachtingop160,32mln.EUR.Hiervanzalongeveer40%Desubidie2004bedraagt34,481mln.EUR.IndeglobalebegrotingdieIMECopmaakte,heid,diein200334miljoeneurobedroeg.MEDEA+enESA.BijkomendisereenbelangrijkejaarlijksetoelagevandeVlaamseoversysteembedrijvenentoestel-enmateriaalleverancierswereldwijd,deEuropeseCommissie,afkomstigvanovereenkomstenencontractenmetbedrijveninVlaanderen,halfgeleider-enIMEC’sbudgetbedroegin2003meerdan145miljoeneuro.Meerdan110miljoenEurowasverzekerenhetinternationalekaraktervanIMEC.talindustriëleresidentenengastonderzoekers(=non-payroll).Demeerdan50nationaliteitenIMEC-medewerkers(payroll+non-payroll)van1.263naar1.291.Hiertoebehoreneen400-logie,ontwerpmethodesentechnologieënvoorICT-systemen.In2003steeghetaantalonafhankelijkEuropeesonderzoekscentrumophetgebiedvanmicro-elektronica,nanotechnoIMECviertin2004zijn20-jarigbestaanenisindietijdspanneuitgegroeidtoteenuniekenBA33.01SubsidieaandevzwIMECnuïteitnagestreefd.regeringop20juni2003.Inafwachtingvandeherzieneaanpakwordtzoveelmogelijkcontionderzoekzalwordenuitgetekend.HieroverwerdeenmededelinggedaanaandeVlaamselingenvandezestudiedateennieuwbeleideneenherzieneaanpakvoorhetlandbouwkundiginLand-enTuinbouwinVlaanderenafgerond.Hetisopbasisvandeconclusiesenaanbeve-december2002werdnamelijkdeexternedoorlichtingvanonderzoek-envoorlichtingscentraDeinhetoproepdocumentvermeldemodaliteitenzijnenkelgeldigvoordeoproep2004.Inbudgettaireenveloppevoorzienvan9,265mln.EUR.Vlaamseregeringoverdegoedkeuringvandeprojecten.Voordezeoproepisopnieuween2003.Verwachtwordtdattegenmei2004eenbeslissingkanwordengenomendoordeuiterstedatumvanindieningvaneenvollediguitgewerkteprojectaanvraagwas31oktoberingediendeprojectvoorstellen.DezeoproepwerddoorhetIWT-Vlaanderengelanceerdendeoproep2004vanhetlandbouwkundigonderzoekenaandeprocedurevoordeselectievandeOp18juli2003heeftdeVlaamseregeringhaargoedkeuringgehechtaandelanceringvandeaandezebijzonderemaatregelvoordeproefcentrabedraagt0,907mln.EUR.voor4proefcentraeenbijkomendprojecttefinancieren.HetglobalesteunvolumeverbondennuïteitvanhunO&O-activiteitenheeftdeVlaamseregeringinjuli2003beslistoméénmaliguiteenbezorgdheidomhetvoortbestaanvandezekenniscentraenhetverzekerenvandecontiproefcentrainVlaanderenoprelatiefkortetermijngrotefinanciëleensocialeproblemen.VanAlsgevolgvandezenieuweaanpakvanprojectmatigefinancieringsteldenzichvooreenaantalfinancieringvan11nieuweprojecten.aangewendwordenvoordeverlengingvan15lopendeprojectenen4,188mln.EURvoorderenopdezelfdehoogtetekunnenhoudenalsdevoorbijejaren.Daarvanzal5,063mln.EURgettaireenveloppevoorzienvan9,265mln.EUR,omhetpeilvanhetonderzoekinVlaandeprojectvoorstelleningediendinhetkadervandeoproep2003.VoordezeoproepwaseenbudOp23mei2003heeftdeVlaamseregeringhaargoedkeuringgehechtaandeselectievandetrouwdaanhetIWT-Vlaanderen.Hetbeheerendeopvolgingvanhetcontractueellandbouwkundigonderzoekwerdtoeverproefcentra.onderzoeksploegenvandeVlaamseuniversiteitenenhogescholen,onderzoeksinstellingenen HoofdstukIII.4–71

Begin2003startteIMECmetdebouwvaneennieuwestofvrijeruimteofvesteringen.gaannaarpersoneelskosten,30%naarwerkingskosten,5%naarfinancieringen25%naarin cleanroom, EURgoed.tervanWetenschappenenTechnologischeInnovatie,in2002aleenbedragvan37,184mln.OmditinitiatiefteondersteunenkeurdedeVlaamseregering,opvoorstelvanVlaamsministechnologie.Metdeinfrastructuuruitbreidinggaateeninvesteringgepaardvan84mln.EUR.zaltevenseenbrederplatformbiedenvoordeuitbouwvanonderzoekinhetdomeinvannanonieuwechipprocestechnologieënmetafmetingenkleinerdan45nm.DenieuweinfrastructuurzaldemeestgeavanceerdeapparatuurgebruiktkunnenwordenvoordeontwikkelingvandiezeergeschiktisvoorhetvooruitstrevendonderzoekinlijnmetIMEC’sstrategie.Hierdoordoetaandevereistenvoorchipproductieopsiliciumschijvenmeteendiametervan300mmendievol HoofdstukIII.4–72 Figuur 1:EvolutievanhetaantalIMEC-medewerkerssindsdeoprichtingin1984totenmet2003(toestandop10/11/2003). Figuur 2:Verdeling contractinkomsten 2003 (toestand op 10/11/2003).

IMEC onderzoekt

UniversitairCentrumstaathiermeeopéénlijn.groep)enIMOMECvanhetInstituutvoorMateriaalOnderzoek(IMO)vanhetLimburgsBrussel(vakgroepETRO),deKatholiekeHogeschoolBrugge-Oostende(micro-elektronicacieerdelaboratoriavandeUniversiteitGent(vakgroepINTECenELIS),deVrijeUniversiteitDitgammaaanonderzoekgebeurtnietalleenbinnenIMEC.Ookderesearchindegeasso-biosensoren.molecules.Ditlaatstezalwaarschijnlijkzijneerstetoepassingenvindeninhetdomeinvandekundigenenmicro-elektronicisamenophetgebiedvanspintronicaenzelf-assemblerendevanexperteninverschillendedomeinenhierbijessentieelis.Zowerkenbiotechnologen,schei-technologie.DezenieuwewetenschappastperfectbinnenIMEComdathetsamenbrengenMaarIMECwilookklaarzijnvoordezeerverretoekomstmetheteigenonderzoekquanano-tienaardezeslimmeencomplexeelektronischesystemen.diadiensten.Nieuweverpakkingstechnologieënzijneenderdeessentieelonderdeelindeevolu-systemenvoorin-huisdraadlozedistributievandataendienstenendeinteractiemetmultime-drastischvandeconventioneleontwerpmethoden.Denadrukligthiervooralopgeïntegreerdevandezenieuweevolutie.Hetontwerpenvan‘intelligente’toepassingenverschiltimmersIMEC’sonderzoeknaarnieuweontwerpmethodologieënmaakteveneensinessentiedeeluitplastiekelektronica-onderzoekzalzijntoepassingenvindenindeintelligenteomgeving.ponenten,opto-elektronischeenmagneto-elektronischecomponenten.Ookhetzonnecel-enHetomvatmicrosystemenennieuwecomponentenzoalsbiosensoren,detectoren,RF-comEentweedeonderzoeksluikkijktnogietsverderindetoekomst,naardeintelligenteomgeving.baarenreproduceerbaarontwikkelingsproces.striëlepartners,diezoeengarantiekrijgendatIMECkwaliteitlevertopbasisvaneenbetrouwten)overeenISO9001certificaat.Ditisvanbelangvoordesamenwerkingmetdeveleindugens.IMECbeschiktvooralzijnactiviteiten(zowelonderzoeks-alsondersteunendeactiviteizoalsgemengdanaloog/digitaalmodules,BiCMOSengeïntegreerdeniet-vluchtigegeheuIMEContwikkelteveneensspecialemodulesomextrafunctionaliteittoetevoegenaanchips,nigingsmethoden,nieuwepoortmaterialen,interconnectiemodules,transistorconcepten…lingen(van90totsub-45nmtechnologiegeneratie).Hetbetrefthieroptischelithografie,reiAllereerstwordenprocesstappenontwikkeldvoordenieuwegeneratiegeïntegreerdeschakewerptotproces-,verpakking-,microsysteem-ennanotechnologie.Eénvandegrotetroevenisdebredewaaieraanonderzoeksonderwerpen,gaandevanchipont tie-initiatief.enbegeleidingbijsubsidieaanvragenkunnenVlaamsebedrijvenzekerhelpenbijhuninnovamarkt-entechnocommerciëleanalyses,financiëlehaalbaarheidsstudies,concurrentieanalyseVlaamseKMO’s,zelfsinbedrijvendienietmeteentotdeICT-sectorbehoren.Dienstenalsknowhow.BepaaldeIMEC-technologieisvoldoendemarktrijpvoordirectetoepassinginNietalleengroteinternationalehalfgeleiderbedrijvenkunnenberoepdoenopdezedienstenenlicenties.beschikbaarvoorverdereontwikkelingencommercialisatieviatechnologietransfertenof-cesstappenenmeet-enanalysetechniekenwordenaangeboden.Nieuwetechnologieënzijnvragentebehandelen.Dienstenalschipontwerp,goedkopefabricatievanprototypechips,prostriemeekampt.BilateralesamenwerkingscontractenwordenafgeslotenombedrijfsspecifiekeZokanmendekrachtenbundelenronddetechnologischeuitdagingenwaardeheleIC-indukostenenrisico,wordenonderzoekersuitbedrijvengeïntegreerdinIMEC’sonderzoeksteams.leninnoveren.Viaeenunieksamenwerkingsmodel,gebaseerdophetdelenvankennis,talent,IMEC’skennisenexpertisestaantendienstevaninternationaleenVlaamsebedrijvendiewil

HoofdstukIII.4–73

IMEC innoveert

keltvoorpassievecomponenten.sector.Ookwerdnogéénnieuwespin-offopgericht,Magwel,diesimulatiesoftwareontwikwaarvan53%KMO’s.48%vandeVlaamsecontractpartnersbehoordenniettotdeICT-In2003werkteIMECsamenmet92Vlaamsecontractpartners(toestandop31/10/2003), IMEC leidt op levenskwaliteitenontplooitdaartoedriecomplementairekernactiviteiten:InsamenwerkingmethaaruniversitairepartnerswilVIBdebasisleggenvooreenbetereenmaatschappelijkeomgeving.onmiddellijkemeerwaardeopvoordeverschillendepartnersenhunacademische,industriëleopbrengstvandeinvestering.Dekrachtenbundelinginééninstituutlevertbovendieneenbeperktaantalzorgvuldiggeselecteerdeonderzoeksgroepen.Beidepartnersdelende(VIBendebetrokkenuniversiteiten)opeenevenwaardigebasisenoplangetermijnineenonderzoeksteamsinééninstituut.Inhetkadervandezejointventureinvesterendepartnersten(UA,VUB,UGentenKULeuven)bundeltVIBdekrachtenvannegenuniversitairezorgenplantensysteembiologie.DooreenhechtejointventuremetvierVlaamseuniversiteirichteninverschillendedomeinenvandelevenswetenschappen,zoalsmenselijkegezondheidszoeksinstellingwaarbinnen800wetenschappersentechnicigentechnologischonderzoekverVIB,hetVlaamsInteruniversitairInstituutvoorBiotechnologie,iseenondernemendeonderBA33.02SubsidieaandeVlaamseInteruniversitaireInstellingvoorBiotechnologietotaalvan34.860contacturen.In2003werden8.485contactureninVlaanderengegeven(toestandop10/11/2003),opeentenvanVlaamseeninternationaleuniversiteiten.kennisverruimenenactualiseren.TenslotteondersteuntIMECtalvaneindwerkenendoctoraverschillendeinitiatievenkunnenleraars,universitairenenonderzoekersuitdeindustriehuninfrastructuur(IMEC’sstofvrijeruimteofcleanroom,labo’smetrecenteontwerptools).Viagevers(toponderzoekersvanIMECeninternationalecollega-experts)eneenultramoderneookeerderspecifieketopicsvooroperatorenentechnici.Belangrijketroevenhierbijzijndelessysteemontwerp,proces-enverpakkingstechnologie,telecommunicatie,introductieinICTenIMEC’smicro-elektronicatrainingscentrum(MTC)organiseertcursussenovergeïntegreerdDesnelletechnologischeontwikkelingeneisenpermanentebijscholingvandewerknemers. HoofdstukIII.4–74 Figuur 3:Verdeling contacturen 2003 (toestand op 10/11/2003).

2002-2006.HiernawordendedriekernactiviteitenvanVIBnadertoegelicht.diezijnopgelegdinhetkadervandebeheersovereenkomstmetdeVlaamseoverheidvoorDesubidie2004bedraagt29,453mln.EUR,terrealisatievandedoelstellingenenopdrachten3.VIBverstrektpublieksinformatie,gebaseerdopwetenschappelijkegegevensterondersteu2.VIBvoerteenactieveoctrooi-enlicentiepolitiek.Nieuwetechnologieenuitvindingendie1.VIBondersteuntenbouwthetstrategischbasisonderzoekverderuit.Hetgarandeertwetenschappersstabiliteitenkwaliteitinhunonderzoeksopdrachtenbiedtheneenstimulerendewerkomgeving.voortvloeienuitstrategischbasisonderzoek,wordenindustrieelenmaatschappelijkgevaloriseerd.ningvaneenobjectiefenwetenschappelijkonderbouwdmaarschappelijkdebatrondbiotechnologie.

1.Strategisch basisonderzoek

HoofdstukIII.4–75

In2004ishetwetenschappelijkonderzoeksprogrammavooralgefocustopdevolgendetheloopvan2004opstarten:gendedrienieuwegroepengeselecteerd,waarvaneengroepstarttein2003entweedieindeexpertenendoordeinstitutioneleadviesraadvandeVIBzelf.Opbasishiervanwerdenvoloproepgelanceerd;dereactieshieropwerdengeëvalueerddooreeninternationaalpanelvanvanzijnprojectmatigonderzoeksprogramma.Daartoewerdeind2002eeninternationaleTevensplantVIBdeopstartvandrienieuweonafhankelijkeonderzoeksgroepeninhetkaderDepartementMoleculaireenCellulaireInteractieso.l.v.professorL.Wyns(VUB)DepartementMoleculaireGeneticao.l.v.professorC.VanBroeckhoven(UA)DepartementMoleculaireMicrobiologieo.l.v.professorJ.Thevelein(KULeuven)DepartementOntwikkelingsbiologieo.l.v.prof.D.Huylebroeck(KULeuven)DepartementMenselijkeErfelijkheido.l.v.professorG.David(KULeuven)DepartementTransgeneTechnologieenGentherapieo.l.v.professorD.Collen(KULeuven)DepartementMedischProteïneOnderzoeko.l.v.professorJ.Vandekerckhove(UGent)DepartementPlantenSysteembiologieo.l.v.professorD.Inzé(UGent)DepartementvoorMoleculairBiomedischOnderzoeko.l.v.professorF.VanRoy(UGent)eenraamovereenkomstafsloot:diefysischgelokaliseerdzijnopdecampussenvandevierpartner-universiteitenwaarmeeVIBverleggen.Hetonderzoekisthematischgestructureerdinnegenonderzoeksdepartementen,disciplinewaarinzewerkzaamzijnenkunnenaldusdegrenzenvandeinternationalekennismedewerkersbepalendoorhunhoogkwalitatiefenrelevantonderzoekmeedefrontlijnvandeambitieomhetonderzoekteconcentrerenopeenaantalthema’svanstrategischbelang.Dedoelstellingen(industriëlevalorisatie,maatschappijeninternationaleuitstraling).HetisdeStrategischbasisonderzoekisdehoofdactiviteitvanVIBenvormtdebasisvooralleandere•SWITCHlaboratoriumo.l.v.Dr.J.SchymkowitzenDr.F.Rousseaudieonderzoekverrichtenopcomformationeleeiwitstructuurwijzigingen.DezegroepisreedsgestartopdecampusvandeVUBop1/9/2003.•LaboratoriumvoorMoleculaireKankerbiologieo.l.v.Dr.J-C.Marine:waarvoordestartwasgeplandop1/1/2004opdecampusvandeUGent.•Eennieuweonderzoeksgroepo.l.v.Dr.PatrickCallaertsdiehersenontwikkelingbestudeertinDrosophilaenwaarvandestartmedio2004wordtvoorzien.ma’s:

Defunctievandeten.men,gentherapievanhemofilieenplanttransformatievoordeproductievantransgeneplanvoordeproductievanknock-outmuizen,gentransferengentherapiestudiesinzoogdiersyste proteïnestructuur pendemoleculairetechnologiënzoalsX-straalkristallografieenNMR-spectroscopieomdebegripvandemoleculairegrondslagvanhetleven.VIB-wetenschappershanterenuiteenloachterhalenisvancruciaalbelangvooreenvolledig

Plantensysteembiologie metvooralaandachtvoordecelcyclus,zijwortel-enbladontwikkelingbijplanten. Genetica:

immunologie Debelangrijksteaandachtspuntenbinnenhetdomeinvanrolvanmacrofagenen(kameel)antilichaam-engineeringbestudeerd.zichverdedigttegenziekteverwekkersenkanker.Verderwordenookasthma,inflammatie,dewordtvooralonderzochthoehetimmuunsysteem

vernieuwendetransgeneengenetargetingtechnologieën

microbiologie

bladontwikkelingbijplantenkelingsbiologievanhetcardiovasculairesyteem.Verdergaatookaandachtuitnaarwortel-enontwikkeling,ontwikkelingendifferentiatievanhetcentraleenperiferezenuwstelsel,ontwikdoelwitgenentijdensdeembryogenese,signaalfunctiesvancadherinesencateninestijdensligtdefocusopTGFbetasignalisatieengentranscriptievan

Neurobiologie: Indecompartementalisatie.neuraleenneurodegeneratieveaandoeningen,moleculair,vesikel-enmembraantransportenologievandeziektevanAlzheimer,zenuwvertakkingen,(complexe)moleculairegeneticavanneratievandehersenenenhetcentraalenperifeerzenuwstelselenomvato.a.:neuronalecelbiBinnenhetthemaneurobiologiegaatdeaandachtuitnaardevorming,differentiatieendege

ontwikkelingsbiologie

HoofdstukIII.4–76

Cardiovasculairebiologie: farctenderolvancirculerendestamcellenincardiovasculairebiologie.nasesincardiovasculairebiologieencardiovasculaireaandoeningen,artheriosclerose,hartinHetonderzoekrichtzichvooralopangiogenese,vasculogenese,arteriogenese,rolvanprotei

Binnenhetdomeinvandegeneticaenexperimentelekankertherapie.pressorgenen,differentiëlemacrofaagactivatieinkankereninflammatie,muis-moleculairetie,destructuur-functieanalysevanceladhesieinverbandmetinvasievekanker,tumorsupdachtvooraluitnaardemoleculairedoorseiningvanceldood,apoptose,necroseeninflammazijneenbelangrijkonderzoeksgebiedvoorVIB.Hieringaatdeaan

Celbiologieenmoleculairebiologie:

microbeinteracties,pseudomonads,nutrient-sensingingistenhetgebruikvanmelkzuurbacliggenbinnenplant-teriënvoorhettoedienenvangeneesmiddeleninpatiënten.Verschillendegroepengebruiken

actinegebaseerdecelmotiliteit.doodenveroudering,celadhesie,designaalbanenvanheparansulfaatproteoglycaneneningroei,celvermeerderingendifferentiatie;regulatievandecelcyclus,inflammatie,stress,celDevoornaamsteinvalshoekismoleculairesignaaltransductieenderegulatievangenexpressie

mentaleretardatie,leukemieenlymfklierkanker.renvoordeziektevanAlzheimer,perifereneuropathieën,epilepsie,psychiatrischeziekten,groteinspanningengeleverdomdezegenetischeafwijkingenteidentificerenentekarakterise-Veleziektenzijnhetgevolgvaneenwijzigingindegenetischecelmechanismen.Erworden Kankereninflammatie

betrokkeninbiologischesleutelprocessen,teachterhalen.structuur,opvouwingenfunctievanbelangrijkeeiwittenenmacromoleculairecomplexen, Functionalgenomics: gammavanmodelsystemen:schemerkersentherapeutischegeneesmiddelentargets.HiervoorgebruiktVIBeenuitgebreidgenfuncties,declassificatievangeneninbiologischepathways,deidentificatievandiagnostikomen.Dezenieuwehulpmiddelenzulleneeningrijpendeffecthebbenterkarakteriseringvanenproteïnenerineenbepaaldweefsel,fysiologischetoestandofziektestadiumtotuitdrukkingTranscriptoom-enproteoom-analyseskunnenkwalitatiefenkwantitatiefbepalenwelkegenen Xenopus (klauwpad), Drosophila (fruitvlieg),muis,gist, Arabidop sis (zandraket),tabakenpopulier. Bio-informatica: motorstudiesengenomewideannotatie.lijkendegenoomstudies,genvoorspelling,bioinformaticavandeproteoomanalyse,plant-proMetaandachtvoorfunctionalgenomicsvandecelcyclus,evolutionelegenoomstudies,verge Kernfaciliteiten: De DNA-microrooster microarray-faciliteitingerichtdieexpressieprofileringinmens,muisengenexpressieopminiatuurformaatenmeteenzeerhoge‘throughput’toelaat.VIBheefteen(ofgenchip)iseennieuwrevolutionairhulpmiddeldatdestudievan Arabidopsis mogelijk maakt.De VIB-faciliteitvoorproteomics

GeneticServicefaciliteit

grootiseneenplatformbiedtvooreenruimaantaltoepassingen,levertmenintensieveinspanIndiendeinnovatiegraadvaneenofmeerdereuitvindingenofeencombinatieervanvoldoendestrie.overeenkomstenmetdebiohightechbedrijvenendefarmaceutischeenagrochemischeindutevaloriseren.DitgebeurtvooraldoorhetafsluitenvanO&O-overeenkomstenenlicentie-VIBvoerteenproactiefbeleidvantechnologietransferomdeonderzoeksresultatenindustrieelinwetenschappelijketijdschriften.indienenvanoctrooiaanvragentestroomlijnenmetdepublicatievandebetrokkenresultatenwetenschappelijkecreativiteitoptimaaltelatengedijen.HetisbijvoorbeeldbelangrijkomhetDeaandachtdaarvoormoetinoptimaalevenwichtzijnmetdehogevrijheidsgraad,nodigommerschapendeprofessionelesamenwerkingmethetbedrijfsleven.hetbeschermenvandeeigendomsrechtenvannieuwevindingen,hetstimulerenvanondernetevertalennaar‘marktklare’productenofprocessen.DaaromgaaterbijzondereaandachtnaarnologietransferstaatdanookinvoorallenodigestappenomdeinhetlabobehaalderesultatenHetonderzoekinVIBhoudtvanzelfsprekendkanseninvoortechnologietransfer.Deceltech

VIBooknogovereenspectrometrieomhonderden-zelfsduizenden-eiwittenteidentificeren.Hiernaastbeschikt(PCF)maaktgebruikvanMALDI-TOFmassa320wetenschappersentechnici.RoyenhetDepartementPlantenSysteembiologieo.l.v.professorD.Inzé,enomvatglobaaltuuthuisvesthetDepartementvoorMoleculairBiomedischOnderzoeko.l.v.professorF.Vanenopendeofficieelzijndeurenop24november2003.HetFiers-Schell-VanMontaguInsti-onderzoeksgebouwwerdopgedragenaandeVlaamsepioniersFiers,SchellenVanMontagubouwafgewerktophetTechnologieparkvandeGentseuniversiteitteZwijnaarde.DitnieuweOpdeGentseCampuswerdin2003debouwvaneengloednieuwUGent/VIB-onderzoeksge-analyserenvanSNPs(SingleNucleotidePolymorphisms)enSTR-genotypering.voorsequentiebepaling,hetopzoekenen van onderzoeksresultaten

HoofdstukIII.4–77

2.Industriële valorisatie

HoofdstukIII.4–78

Ditbiotechnetwerkwerdop14november2003gelanceerd.nationaleprofileringvanhetnetwerkenzijnleden.kennisuitwisseling,verbeterenvanhetondernemingsklimaatvoorbiotechbedrijveneninter-dezedoelstellingenterealiserenzalmenactiviteitenontplooienronddriepijlers:efficiëntenetwerkisbuitenlandsekennismedewerkers,investeringenenbedrijvenaantetrekken.Ommaatvoorzoweldebiotech-nieuwkomersalsdegevestigdespelers.EentweededoelvanhetandereviadeopstartvannieuwebedrijvenenhetcreërenvaneengunstigondernemingskliiseenmotortezijnvoordeduurzameinternegroeivandebiotechinVlaanderen,ondertechbedrijvenookdeinitiatorrolvaneengloednieuwbiotechnetwerk.EeneerstedoeldaarvanBinnendekernactiviteitenvanindustriëlevalorisatiespeeltVIBsamenmet30Vlaamsebiotieel.Algauwbleekhetgebouwtekleinenwerdhetin2001metdehelftuitgebreid.technologiebedrijvenmeteenintensiefO&O-programmaenmeteenduidelijkgroeipotendeurenopende,steltspeciaaldaartoeontworpenwerkruimteterbeschikkingvanjongebioDaaromrichtteVIBeenzgn.bio-incubatorop.DeVIB-bio-incubator,diebegin2000zijngeschikteinfrastructuurvoordergelijkestart-upsenanderejongebiohightech-bedrijven.Naastdezoektochtnaarhetnoodzakelijkkapitaal,onderkendeVIBeveneensdenoodaaneencreërdensamen200nieuwearbeidsplaatsen.reedstotdriejongestartendebedrijven:DevGen,CropDesignenAblynx.DezedriebedrijvenvanVIB-vorsersendeopbasisdaarvandoorVIBuitgewerkteondernemingsplannenleiddeninclusiefmanagementen(start)kapitaaleneenstevigkaderaanovereenkomsten.Vindingentevenseeneigendomsrechterlijkepositie,eenteamvanmensenmetdejuistecompetenties,ningenomeennieuwVlaamsbedrijfoptestarten.Ditvereistnaastkennisentechnologie

3.Maatschappelijk programma

Voormeerinfokuntuterechtopdewebsitevandeinstelling:www.vib.benenderolinditproces.bouwdmeteenaangepast,fairentransparantregelgevendkader.VIBspeelteenondersteugediendis.Deoverheiddienteroptoeteziendatdemaatschappelijkekeuzeswordenonderdevraagmetwelkegeneeskundeenwelkelandbouwonzemaatschappijindetoekomstmogelijkheden,dochmeteenooknieuwevragen.Deburgermoetzichkunnenberadenovergerichtopinnovatieenverlegtvoortdurendgrenzen.Uitopgedanekennisontstaannieuwedebat.Ditdebatzaltrouwensnooitteneindezijn.Immers,wetenschappelijkonderzoekisvensaantereiken,diehentoelatenzichdegelijkvoortebereidenopeenmaatschappelijkHetcommunicatieprogrammavanVIBiseropgerichtdeburgersobjectievefeitenengegeopjebord”endescholenprojectenfarmers@workenscientists@work.scholen,detentoonstelling“Eetesgenetisch”,deboeken“Genenengezondheid”en“Genenvaneenstroomaanconcrete,feitelijkeinformatie.Recentevoorbeeldenzijnhetlespakketvoorbouwdefeitenengegevens.VIBneemtaandezediscussiedeeldoorhetpubliektevoorzienstandersvangentechnologie.Erisdusnoodaannuancering,metwetenschappelijkonderVeelalpolariseertdediscussiezichtussenrabiatetegenhangersenonvoorwaardelijkevoorwoedteenhevigdebatoverbepaaldetoepassingenvanbiotechnologie,vooralindelandbouw.InnovatiesvanVIBwetenschappersdienenookalsbronvoorpublieksinformatie.InEuropapelijkrelevantevragenoverbiotechnologie.nis-eninformatiecentrumomtrentdeveiligheidsaspecten,regelgevingenanderemaatschapeenactieveenobjectievewetenschapscommunicatie,hetverderactualiserenvanVIBalsken-zichophetondersteunenvandemaatschappelijkediscussieoverbiotechnologie,vooraldoorInhetkadervandebeheersovereenkomst(2002-2006)richtdemaatschappelijketaakvanVIB

HoofdstukIII.4–79

Debetrokkeninstellingensloteneenbeheersovereenkomstafronddetwaalferkendesteunraatsproefschriftvoortebereiden.langlopendeenstructurelefinancieringomjongeonderzoekersinstaattestelleneendocto-kennismassauitbouwen.TevensbeschikkendezegroepenvoorheteerstovereenvoldoendeDoorditinitiatiefkaneenaantalhoogstaandeVlaamseonderzoeksgroepenookeenkritischestreeftdeVlaamseregeringnaar:Metdeerkenningendefinancieringvandesteunpuntenvoorbeleidsrelevantonderzoekdataverzamelingenenanalyseenontsluitingvangegevens.opdrachtookkennisoverdrachtenwetenschappelijkedienstverlening,naastdeopbouwvanVlaamseoverheidbeschouwtalsprioritairenrelevantvoorhaarbeleid.Daarnaastomvatdetetermijnonderzoekalsuitmeerfundamenteellanglopendbasisonderzoekrondthema’sdiedeheidenandererelevanteactorenondersteunen.DetaakbestaatzoweluitprobleemgerichtkorstenséénuniversitaireinstellingendiesamengedurendeeenlangereperiodedeVlaamseoverEensteunpuntwordtgevormddooréénofmeeronderzoeksgroependiefungerenaanmincreëren–binneneenduidelijkvastgelegdcontractueelkader.kritischemassasamentebrengenofoptebouwenenhiervooreenzekerematevanstabiliteittenendonderzoek.Viahetsteunpuntbeoogtmen,inenkelezorgvuldiguitgekozensectoren,eenishierbijdeopbouwvan(basis)gegevensverzamelingentenbehoevevanhetbeleidsondersteuDeSteunpuntenvoorBeleidsrelevantOnderzoekkomenaandezenoodtegemoet.Essentieelvooreenlangdurigeendiepgaandereflectieoverdehuidigeentoekomstigebeleidsproblemen.Naastdekortlopendeprojectenmoeterdaarbijookruimtezijn(zowelfinancieelalsintijd)gingen,heeftdeVlaamseRegeringnoodaanbeleidsrelevantwetenschappelijkonderzoek.OmteanticiperenensnelintespelenopdenieuwemaatschappelijkeontwikkelingenenuitdaBA33.03SubsidieaanSteunpuntenBeleidsrelevantOnderzoek•eenstructureleonderzoeksfinancieringrondprioritairebeleidsthema’s;•stabiliteitinhetonderzoek,binneneenduidelijkvastgelegdcontractueelkader;•eenwetenschappelijkebeleidsonderbouwingdoorhetstructureelinpassenvanhetonder-zoekindebeleids-enbeheerscyclus;•bevorderingvanhetmultidisciplinairefacetbinnenhetbeleidsrelevantonderzoek;•toegankelijkheidvandebeschikbareknowhowendeoverdrachtvandezekennisnaardeVlaamseoverheid.punten(meerspecifiekeinformatieoverdesteunpuntenistevindenopelkewebsite):1.SteunpuntBestuurlijkeOrganisatieinVlaanderen:consortiumvanKULeuven,UA,UGentenHogeschoolGent,metProf.Dr.G.Bouckaertalspromotor-coördinator(www.steunpuntbov.be);2.SteunpuntDuurzameLandbouw:consortiumvanUGentenKULeuven,metProf.Dr.D.Reheulalspromotor-coördinator(www.stedula.be);3.SteunpuntGelijkekansenbeleid:consortiumvanUAenLUC,metProf.Dr.J.Vrankenalspromotor-coördinator(www.steunpuntgelijkekansen.be);4.SteunpuntLoopbanenvanLeerlingenenStudenteninhetOnderwijsenOvergangvanOnderwijsnaarArbeidsmarkt:consortiumvanKULeuven,UGent,UAenVUB,metProf.Dr.H.Cosseyalspromotor-coördinator(www.steunpuntloopbanen.be);5.SteunpuntMilieuenGezondheid:consortiumvanVUBrussel,UGent,UA,KULeuvenenLUC,metProf.Dr.W.Baeyensalspromotor-coördinator(www.milieu-en-gezondheid.be);6.SteunpuntMilieubeleidswetenschappen:consortiumvanUA,KULeuvenenUGent,metProf.Dr.P.Leroyalspromotor-coördinator(www.uia.ac.be/u/wwwmbw);7.SteunpuntO&OStatistieken:KULeuven,metProf.Dr.Ir.K.Debackerealspromotor-coördinator(www.steunpuntoos.be);8.SteunpuntOndernemerschap,OndernemingenenInnovatie:consortiumvanUGentenKULeuven,metProf.Dr.Ir.R.VanDierdonckalspromotor-coördinator(www.ondernemerschap.be);

enInnovatie(WTI)doordeLidstateneenverplichtingwordt.DaardoorwordtdenoodzaakgevaardigdwaardoordetoeleveringvanbepaaldestatistiekenvoorWetenschap,TechnologiebureauvandeEuropeseCommissie(EUROSTAT).RecentwordteenEuropeserichtlijnuitdeOrganisatievoorEconomischeSamenwerkingenOntwikkeling(OESO)enhetstatistischrondonderzoek,ontwikkelingeninnovatieaanteleverenaansupranationaleinstantieszoalsconformdeinternationaleafspraken,ookgegevensoverhetVlaamsepotentieelenactiviteitendientVlaanderen,insamenwerkingeninsamenspraakmetdeandereBelgischeoverhedenensteuneneninternationaaltepositioneren,enditzowelquaprestatiesalsresultaten.DaarnaastvanhetVlaamspotentieelinzakewetenschap,technologieeninnovatieoptevolgen,teonderDeVlaamseoverheiddienttebeschikkenoverbeleidsindicatorendietoelatendeontwikkeling0,372mln.EUR.AlscofinancieringvanhetSteunpuntO&OStatistiekenvoorzietdezeBAeensubsidievanBA33.04Subsidieco-financieringSteunpuntO&OStatistiekenprogramma’svandebetrokkenadministratiescofinancieringvandesteunpunten.OpdeBA33.03staateenkredietvan8,503mln.EUR.Bovendienvoorziendebegrotings12.SteunpuntVerkeersveiligheidbijStijgendeMobiliteit:consortiumvanLUCenVUBrus11.SteunpuntToerismeenRecreatie:KULeuven,metProf.Dr.M.Jansen-Verbekealspro10.SteunpuntSport,BewegingenGezondheid:consortiumvanKULeuven,UGentenVUB,9.SteunpuntRe-CreatiefVlaanderen:consortiumvanUGent,KULeuvenenVUB,metProf.Dr.H.Waegealspromotor-coördinator(www.re-creatiefvlaanderen.be);metProf.Dr.G.Beunenalspromotor-coördinator(www.steunpuntsbg.be);motor-coördinator(www.steunpunttoerisme.be);sel,metProf.Dr.L.Vereeckalspromotor-coördinator(www.verkeersveiligheid.be).Allesteunpuntengingeneind2001ofbegin2002vanstart.Debeheersovereenkomstenlopenafeindedecember2006enleggendedoelstellingenendebeschikbaremiddelenvast.Zoweltijdensdeuitvoeringsperiodealsbijheteindevandeovereenkomstzijnevaluatieproceduresvoorzien.Uiterlijkzesmaandenvoorheteindevanhetvoorlaatstejaar,beslistdeVlaamseregeringoverdeeventueleverlengingvaneenthema.Bijeenverlengingwordteennieuweoproepgelanceerd.Een“dertiendesteunpunt”,hetSteunpuntWerkgelegenheid,ArbeidenVorming(WAV)functioneertalgeruimetijdenstondinbelangrijkematemodelvoorhetglobaleinitiatief‘SteunpuntenvoorBeleidsrelevantOnderzoek’.InuitvoeringvandebeslissingvandeVlaamseregeringwordtditsteunpuntdanookinditkaderingeschakeld,methetoogopeengroteretransparantievandefinancieringvanhetbeleidsrelevantonderzoek.Elksteunpuntvaltonderdeverantwoordelijkheidvandefunctioneelbevoegdeminister(s).DeVlaamseministerbevoegdvoorWetenschappenenTechnologischeInnovatieheefteencoördinerendetaakenstaatinvoordeglobaleopvolgingvandesteunpuntwerking.Ineersteinstantiewordtelksteunpuntopgevolgddooreenstuurgroep,waarino.m.vertegen-woordigersvandefunctionelebevoegdeministersenhunadministratieszetelen,evenalseenvertegenwoordigervandeadministratieWetenschapenInnovatie.Dezestuurgroepenvervulleneenbelangrijkerolindeopvolgingvandesteunpunten.Huntaakbestaatondermeeruit:•hetbewakenvandekwaliteitenhetwetenschappelijkkaraktervanhetonderzoek;•hetbewakenvandevoortgangervan;•wakenoverde(beleids)relevantievandestudies;•hetbewakenvandedoorstromingvanderesultatennaardebeleidsactoren;•eventuelebijsturingvanhetonderzoekinfunctievanaanbod/behoefte. HoofdstukIII.4–80

HoofdstukIII.4–81

vanbiotechnologieinVlaanderen,aandehandvanbibliometrischegegevensenoctrooidata.eenonderzoeknaardewetenschappelijkeentechnologischepositievannanotechnologieendigtoegankelijkenanalyseerbaarmaakt.Verderwerdenertweedomeinstudiesuitgevoerd:publicatie-encitatiegegevensvandeVlaamseuniversiteitenenonderzoeksinstellingeneenduibrondatavoordeVlaamseoverheid,leiddeondertussentothetuniekeIT-systeemdatalledurendelicentieovereenkomstafgesloten.DenoodaanverwerkingenconsolidatievandezeforScientificInformation(ISI-Thomson)tePhiladelphia.DaartoewerdmetISIeenvijfjaarbesluit:deExpandedversievandeScienceCitationIndex,zoalsuitgegevendoorhetInstitutepublicatie-encitatiegegevensopbasisvandebrondatabankengepreciseerdinhetBOF-vandeberekeningvandeBOF-sleutelsvoor2003en2004.DitleiddetothetopnemenvanookeenbelangrijkerolbijhettotstandkomenvandenieuwemethodologieendeuitvoeringHetSteunpuntendestuurgroepdiedewerkzaamhedenvanhetSteunpuntopvolgt,speeldenlangrijkerealisaties.resultaatvandewerkzaamhedenindeafgelopenperiodegelden,naasteenaantalanderebehetSteunpuntwerdopgesteld.DezeeditiekandanookalseeneerstebelangrijkensuccesvolHetisaandehandvanditindicatorenpakketdathetVlaamsIndicatorenboekWTI2003doorvandedeelnameaandeEuropesekaderprogramma’s.(gepubliceerdindezeSpeurgidsWetenschap,TechnologieenInnovatie),envoordeanalyseanalysevandeVlaamsebegrotingvoorhetwetenschaps-entechnologischinnovatiebeleidstaatdeadministratieWetenschapenInnovatieinvoordejaarlijkseopmaakendiepgaandetechnologieeninnovatie,naastgegevensovermenselijkpotentieelenopleidingsprofielen).Zoanderesysteemindicatorenverzameldenverwerkt(kredietenenuitgavenvoorwetenschap,endeAdministratieHogerOnderwijs)worden–infederaleeninternationalecontext–de(OESO)-enquêteringen.InoverlegmetdeandereVlaamseactoren(AWI,IWT-Vlaanderenvoordebibliometrischeanalyses,voordeoctrooianalysesenvoordeinnovatie(CIS)enO&OHetSteunpuntstaatdaarbijinvoordevergaringendeaanmaakvandedataenindicatoreninternationalecontext.enEUREKAgeldtalseenbelangrijkeindicatoromhetVlaamskennisgebeurenteplaatseninten.Ookdedeelnameaaninternationaleprogramma’szoalsdeEuropesekaderprogramma’senAmerikaanseoctrooien,evenalsdeopleidingsprofielenindezekennisgenererendeactivitei-dehandvanbibliometrischeindicatoren,deVlaamsetechnologiepositieopbasisvanEuropesehetmenselijkpotentieelopditvlak,deimpactvanhetVlaamswetenschappelijkonderzoekaanschap,technologieeninnovatie(zoweloverheidalsprivatesector),hetinkaartbrengenvanEendergelijkindicatorensysteemomvatondermeerdekredietenenuitgavenvoorwetenlinginkaarttebrengen.omvangendeinternationalepositievanhetVlaamspotentieelinzakeonderzoekenontwikkeheefthetSteunpuntalsopdrachtomeensysteemvanindicatorenoptebouwen,dattoelaatdeNaasthetaanleverenvangegevensdiedienenompunctuelebeleidsvragentebeantwoorden,vandestuurgroep.komsttussendeVlaamseoverheidenhetSteunpunt,ditmeteenactievesturingenbegeleidingvolgenshettijdsschemabepaaldinde“MijlpalenenDoelstellingen”vandebeheersovereenGedurendedeafgelopenperiodeheefthetSteunpuntstelselmatigdeopdrachtenuitgevoerd,teiten–ensinds4juli2003ookdeSecretarisvandeVlaamseRaadvoorWetenschapsbeleid.tenendebevoegdeadministratievegeledingen,naastafgevaardigdenvandeVlaamseuniversiringvandeStuurgroep.Hierinzijnvertegenwoordigersopgenomenvandebevoegdekabinet“SteunpuntO&OStatistieken”.Ditgingvanstartop26maart2002meteeneerstevergadeOmhaarbeleidmeeteondersteunen,beslistedeVlaamseregeringtotdeoprichtingvanhetWTI-indicatorennogextrakrachtbijgezet.vaneengoedonderbouwdinstrumentariumvoordeproductieencontinuemonitoringvan

gesteldeenverrichteonderzoek.In2001werdhetbudgetopdezeBAverhoogdtot0,5mln.vertegenwoordigersvandeuniversitairewereldzetelen)waaktoverdekwaliteitvanhetvoorversiteitenenwetenschappelijkeinstellingen.Eenwetenschappelijkadviescomité(waarinookgerichte,beheersmatigevraagstukken.EenenandergebeurtinnauwesamenwerkingmetunireinvandeKMDA.DitheeftbetrekkingopbedreigdediersoortenenisgerichtopprobleemtingskostenvoorfundamenteelwetenschappelijkdierkundigonderzoekbinnenhetactieterDesubsidievan0,581mln.EURopdeBA33.41dientvoorpersoneel,werkingenuitruskundeteAntwerpen(KMDA)BA52.01SubsidievoorinvesteringsuitgavenaandeKoninklijkeMaatschappijvoorDierBA33.41SubsidieaandeKoninklijkeMaatschappijvoorDierkundeteAntwerpen(KMDA)gewerktenvastgelegdineenbesluitvandeVlaamseregering.wordenmeteenprojectmatigdeel.Deregelshiervoorzullenindeloopvan2004wordenuitstudentenindeopleidingenvanééncyclus.Vanaf2004zalditstructureelgedeelteaangevuldvoorzien,werdstructureelverdeeldonderalleVlaamsehogescholenopbasisvanhetaantalmiddelengroeientotenmet2006geleidelijktot9mln.EUR.De3,0mln.EURdiein2003isden,naastdenieuwemiddelenvoorprojectmatigwetenschappelijkonderzoek.DezePWO-dingen.DeVlaamseregeringbeslisteechteromdemiddelenvanhetHOBU-fondstebehoutevervangendoor“projectmatigwetenschappelijkonderzoek”,gerichtopdeééncycli-opleiInhetontwerpvanhetstructuurdecreetwerdoorspronkelijkgeopteerdomhetHOBU-fondsvorming.menapartekredietvoorzieningen(zoalshetHOBU-fonds)inpastindezefundamenteleherhoudendmetdeacademiseringvandetweecycli-hogeschoolopleidingen,ishetevidentdatördineerdenoptermijnvollediggedragendoordeassociaties.Indezecontextenrekeningvandeassociatiesuniversiteiten-hogescholen,wordthetwetenschappelijkonderzoekgeco-InhetkadervandeimplementatievanhetSorbonne-Bologna-Praagprocesendeoprichtingkredietvan3,0mln.EUR.Hetbetreftprojectmatigwetenschappelijkonderzoekaandehogescholen,meteenvoorzienBA33.05SubsidiesProjectmatigWetenschappelijkOnderzoek(PWO)Meerspecifiekeinformatieistevindenopdewebsite:http://www.steunpuntoos.bebankentoegankelijkgemaakt.Ditgebeurtmetrespectvandeintellectueleeigendomsrechten.diealdusbeschikbaarzijnofinaanbouwzijn,zullenwordensamengebrachtineenmeta-dataDetalrijkegegevensbestandenoververschillendeaspectenvanhetVlaamsO&O-potentieel,catoren.deverdereuitbouwenonderbouwvandekennisbasisinVlaanderenophetvlakvanWTI-indimiejaarmethundoctoraatsopleiding.OpdezemanierwilhetSteunpunttevensbijdragentottionalepublicatiesencongresmededelingen.Tevensbegonnendriejongevorsersvorigacadebeterdeindicatoren.Tijdensdeperiode2002-2003leiddedittoteensignificantaantalinternaDaarnaastvoerthetSteunpuntorigineelwetenschappelijkonderzoekuitnaarnieuweenverontwikkeld.domeinstudiesuitvoerenopbasisvanhetmethodologischkaderdatinvorigestudieswerdandereaspectenvanhetvolledigetakenpakketvanhetSteunpunt.TevenskanmennunieuweenuitvoeringvandeOESOO&Oeninnovatieenquêtes,naastuiteraarddeopvolgingvandewerkbaarmeetsysteemvoordeHumanewetenschappen,demethodologischeonderbouwingmetondermeerhetuitwerkenenmethodologischoppuntstellenvaneenaanvaardbaareneenkomst.Staanditjaaraldusophetprogramma:deverdereverfijningvandeBOF-sleutel,In2004zalmenvolgensdezelfdelijnverderwerkenaandeopdrachtenuitdebeheersoververmeldewebsite.Detweevernoemdestudieszijnondertussenafgerondengepubliceerd,uvindtzeopdehierna HoofdstukIII.4–82

getvoorzienvan18,053mln.EUR.derzoekendebedrijven.VoordeIWT-specialisatiebeurzenwordtvoorhetjaar2004eenbudvandeonderzoeksresultaten,methetoogophetslaanvaneenbrugtussenhetacademischonschap’vaneenVlaamsbedrijfendeevaluatiecriteriahoudenrekeningmetdetoepasbaarheidsinds1994jaarlijksongeveer160doctoraatsbeurzentoe.Dezebursalenstaanonderhet‘peterInhetkadervandepostuniversitairevormingvanjongevorsersinVlaanderen,kenthetIWTBA41.02DotatieaanhetIWT-Vlaandereni.v.m.hettoekennenvanspecialisatiebeurzenNederlandseOrganisatievoorWetenschappelijkOnderzoek–NWO.Zaken–EZ(inclusiefSenter)enOnderwijsCultuurenWetenschappen–OC&W,naastdeenFWO-Vlaanderenindestuurgroep.InNederlandzijndatdeMinisteriesvanEconomischecommissiewordenbegeleidenopgevolgd.VoorVlaanderenzetelenAWI,IWT-Vlaanderenwordenbeheerdengecoördineerd,endooreenVlaams/Nederlandsestuurgroepenexpertenvan0,76mln.EURperjaaropbasisvanjaarlijkseoproependiedoordeNederlandseTaalunievoorVlaanderenneeropeenfinancieringtenbedragevan3,8mln.EUR,aftelossenaratojaar.Rekeninghoudendmetdeverdeelsleutel1/3Vlaanderenen2/3Nederland,komtditHettotaalbudgetdatvoorBATAVOwordtvooropgesteld,bedraagt11,4mln.EURvoorvijftoegepastonderzoekenvoordeontwikkelingvanTST-applicaties.mennavoltooiingviaeen“opensource”benaderingaandesectorkanaanbiedenvoorverdertaalvoorzieningenteontwikkelendienunogontbrekenmaarweldringendnodigzijn,endieHetBATAVO-programmaiseropgerichtommetoverheidsmiddelendebenodigdebasisligeTST-applicaties.beschikbaarheidvaneenafdoendebasisinfrastructuurvoordeontwikkelingvanNederlandsta(zoalsacademischeopleidingenonderzoek)envoldoendeinvesteringen,maarookaanderijkesector,enheeftnietalleenbehoefteaaneengoedfunctionerendekennisinfrastructuurDeTST-industrieisvoorhetNederlandsetaalgebiedeeneconomischencultureelergbelang-sis-softwaremodulesdiesamendezetaalinfrastructuur(of“basistaalvoorzieningen”)vormen.hankelijkvandebeschikbaarheidvankwalitatiefhoogstaandedata(lexica,corpora,...)enba-taalkunnenwordenbediend.DeontwikkelingvansuccesvolleTST-toepassingenisimmersaf-realiseren.DieisnodigvoordeontwikkelingvanTST-toepassingendiemetdeNederlandseovereenperiodevanvijfjaar,eenadequatedigitaletaalinfrastructuurvoorhetNederlandstevanhetNederlandsintaal-enspraaktechnologie(TST).Bedoelingvanditprogrammaisom,BATAVO,iseengezamenlijkVlaams/NederlandsinitiatiefterstimuleringenondersteuningHetprogramma“BasistaalvoorzieningenvoorhetNederlands”,hiernaafgekorttottaalvoorzieningenvoorhetNederlands”BA35.40DotatieaandeNederlandseTaalunievoordeuitvoeringvanhetprogramma“BasisvoorhetIODE-projectkantoorvanUNESCOopgenomen.goedkeuringaanderegeringvoorgelegd.Hierinwordenookdefinancieringsmodaliteitendeaanbevelingenwordteennieuwebeheersovereenkomstvoordeperiode2004-2008terdoorgelichtdooreenexterneconsultanteneenpanelvaninternationaleexperten.OpbasisvanConformdebepalingenvandebeheersovereenkomstwerdhetVLIZinhetnajaarvan2003formenverzorgtwetenschapsondersteunendeactiviteiten.HetgeeftooklogistiekeondersteuningaanonderzoeksactiviteitenviahetoceanografischplatVlaanderen.AlsmariendatacentrumwerkthetVLIZactiefmeeaaninternationalenetwerken.fungeertalsinformatie-encoördinatieplatformvoorhetzeewetenschappelijkonderzoekininVlaanderenenhetdaaraangekoppeldbeleid.HetVlaamsInstituutvoordeZee(VLIZ)Desubsidiebedraagt0,837mln.EURenondersteuntdezeewetenschappelijkegemeenschapBA33.43SubsidieaanhetVlaamsInstituutvoordeZeenieuwingvandelaboratoriuminfrastructuur.OpBA52.01isnog0,065mln.EURvoorzienvoorinvesteringsuitgaven,metnamedeverzoekinhetkadervaninternationaleuitwisselingsprogramma’s.EUR,watdeKMDAinstaatstelthetonderzoekuittebreidenmetmedischveterinaironder HoofdstukIII.4–83

Hetstrategischonderzoekisdaaromalsvolgtonderverdeeld:10technologieveldentoetespitsen.striëleofeconomischefinaliteit.Daarnaastdiendehetstrategischonderzoekzichopmaximaalaanbelangwinnen;dituitzichookinhettoespitsenopstrategischonderzoekmeteeninduderzoek.Metnamehetonderzoektenbehoevevandeindustriemoetdekomendejarensterklangrijkeinspanning-zowelvoorheteigen“strategischonderzoek”alsvoorhetcontracton-2001-2005.Ditgarandeerteenjaarlijksetoelage,maarverplichtVitoanderzijdstoteenbe-In2001slootdeVlaamsegemeenschapmetVitoeennieuwebeheerovereenkomstafvoortenbehoevevanoverheid,industrieenKMO’s.materialenhuldigtdedoelstellingomduurzametechnologischeontwikkelingentestimulerenHetgrootsteenbestuitgerustmultidisciplinaironderzoekscentrumrondenergie,milieuengetvanminimaal50,906mln.EUR,waarschijnlijklooptditzelfsoptoteen54mln.EUR.GlobaalkanVitoin2004voordeuitvoeringvanonderzoekdanookbeschikkenovereenbud-beschikbaarzijn.deloopvanhetjaarsteedsbijkomendecontractmiddelen–zo’nmaal23,923mln.EUReigenontvangsten.Deervaringvanvorigejarenleertdaterechterinlagevan4,748mln.EURvoorderechtstreekseopdrachtenvanhetgewest,betekentditminiopdrachtenvoorindustrie,overhedenofwetenschappelijkeprogramma’s.SamenmetdetoeDaarnaastontvangtVitoooknogminimaal19,175mln.EURvanheelwatcontractueletaaloverdrachtenvandeinstitutioneleoverheid’.mensoverdrachtvandeinstitutioneleoverheid’;deinvesteringsdotatiestaatonder66.1‘KapiIndeVito-begrotingwordtdewerkingsdotatieingeschrevenonderderubriek46.1‘Inkozgn.referentieopdrachten.voorziet4,748mln.EURvoordefinancieringvanopdrachtenvanhetVlaamsegewest:deren.Beidedotatieshebbenhetkaraktervaneenniet-gesplitstkrediet.DewerkingsdotatieringenopdeBA61.02.Vitoheefthierrechtopvoorinvesteringendiein2004effectiefgebeurentietaken(opdeBA41.03)naasteendotatievanmaximum4,767mln.EURvoorinvesteTechnologischonderzoek.Ditbetrefteendotatievan26,964mln.EURvoorwerkingenrefedeVlaamseoverheideendotatievan31,731mln.EURvoorVito-deVlaamseinstellingvoorIn2004voorziethetbegrotingsprogramma71.4‘Strategischenbeleidsgerichtonderzoek’vanzoek(Vito)BA61.02DotatievoorinvesteringenaandeVlaamseInstellingvoorTechnologischonderBA41.03DotatieaandeVlaamseInstellingvoorTechnologischonderzoek(Vito)2à3mln.EUR–extra•10technologieveldenaangevuldmet•ExploratorischStrategischOnderzoek(ESO)Eenkleindeelvandestrategischeresearchomvathet(verkennend)exploratorischtechnologischonderzoek:datbetrefttotaalnieuwetechnologieveldenoftechniekenwaarinVitonoggeenervaringheeft,maardieoptermijninteressantkunnenwordeneneventueelhuidigetechnologieveldenoftechniekenkunnenvervangen.•enenkeleStrategischeSteuntakennodigvoorhetoppeilhoudenofverwervenvankennisterondersteuningvandehogergenoemdetaken.Inprincipeisditonderzoekdatgeenofzeerweinigexternefinanciëlemiddelenaantrektomdesteuntakenbijkomendteondersteunen.•tweeStrategischeSteuntaken(SST):hetCentrumvoorMateriaalanalyse,deoptimalisatievanmembraanfiltratie-enhybrideprocessendematrixkarakteriseringvoorduurzaamheidsevaluatievankandidaatbouwmaterialen•drieprojectenExploratorischStrategischOnderzoek(ESO):CO2-opslagindeondergrondLaserlassenvanlichtemetalenWarmteopslagindebodem HoofdstukIII.4–84

deenergie-(ETE)endemateriaalspecialisten(MAT,PRO).dedagelijksepraktijk.Dezekeuzescheptbovendiendemogelijkheidtotsamenwerkingtussenbrandstofcellenuittebouwen,vooralvoordeintegratieeninschakelingvanbrandstofcelleninlecteerd.HetisdaarbijdebedoelingomopVitohetreferentiecentruminVlaanderenvoorcifiekPEM-brandstofcellenvoorstationaireofmobieletoepassingen,werdenhiervoorgesevolopinontwikkelingzijn,nogdiepgaanderonderzoekverrichten.Brandstofcellen,meerspetrolesystemen.Terondersteuningmoetmenvoorenkelecrucialecomponenten,dienogDitvertaaltzichindeontwikkelingvansimulatiepakkettenensturings-,monitorings-enconwarmte)waarinenergiezuinigebronnen(hernieuwbareofnieuwe)eenbelangrijkerolspelen.gratievancomponentenbinnengecombineerdedecentraleenergiesystemen(elektriciteitofrichtzichopsysteeminte

“Poedervorming” trieelcontractonderzoekkanvaloriseren.Devormgevingvandichteenporeuze(membraan-vriendelijkekeramischeenpoedermetallurgischeproducten,diemenviaoctrooienofinduslegtdefocusophetontwikkelenvaninnovatieve,economischeenmilieu

HoofdstukIII.4–85

hoofdvaneenexpertisecentrumeneventueeldeonderzoeksleider,deonderzoeksinspanHetisdetechnologieveldcoördinatordieindetoekomstinsamenspraakmethetbetrokkendedynamiekbinnendezetechnologieveldentestimulerenenbevorderen.Hierbijkunnendegrenslijnenvandezetechnologieveldendoordejarenheenverschuiven,omDeintroductievandezetechnologieveldenheefttweedoelstellingen:•enerzijdshetinitiërenenstimulerenvansamenwerkingoverhetEC-niveauheen•hetcentrerenvanhetonderzoekominhettechnologieveldtotvermarktbareproductentekomeningrotereprojectomgevingendanvandaag.ningenzaldefiniërenenstimulerenoverdegrenzenvandeexpertisecentraheen.Hijofzijdefinieertdecoöperatiemetexternepartners,omstructureelbelangrijkereprojectenindeportfoliotekrijgen.De10technologieveldenzijndevolgende:TV1:InnovatieveDecentraleEnergiesystemenTV2:PoedervormgevingTV3:OppervlaktebehandelingTV4:BodemsaneringstechnologieTV5:DuurzaamWaterbeheerTV6:ReactortechnologieTV7:MilieuenGezondheidTV8:LuchtkwaliteitenimpactenTV9:AardobservatieTV10:DuurzaamheidsevaluatieenduurzametechnologischeontwikkelingHierbijomvattenTV1t.e.m.TV4enTV6uitsluitendStrategischTechnologischOnderzoek(STO)zijndestrategischonderzoekmeteenindustriëleofeconomischefinaliteit.TV5enTV7combinerenSTOenSBO(StrategischBeleidsvoorbereidendonderzoek),terwijlTV8t.e.m.TV10bijnauitsluitendSBOomvatten.StrategischBeleidsvoorbereidendonderzoekishierbijgerichtopeigenkennisopbouwmetvalorisatiepotentieelopmiddellangetermijnenisnietgerichtopdeonmiddellijkeenconcretekennisbehoeftenvandeoverheid.SBOomvatwelonderzoeksprojectendiemenvoorafovereenkomtmetdebevoegdeministersvandeVlaamseregering.Ditgebeurtviaeenjaarlijksteherzienmeerjarenprogramma,vooreenoptimaleafstemmingmetdestrategischebeleidsdoelstellingenvoorenergie,leefmilieuengezondheid.Vitoheeftechterdeeindverantwoordelijkheidvoordeuitvoeringendeinhoudvanhetonderzoeksprogramma.Hettechnologieveld

“InnovatieveDecentraleEnergiesystemen”

10Technologievelden

“Oppervlaktebehandeling”

HoofdstukIII.4–86

Hettechnologievelddoelstelling.vooreenmethanol-brandstofcel(cfr.“InnovatieveDecentraleEnergiesystemen”)isdederdebehandelingvanmoeilijkeprocesstromen.Deontwikkelingvaneennieuweprotongeleidertechnologieveld“Watermanagement”,maarerisookexterneenduidelijkevraagronddeselectiviteit,iseentweedebelangrijkeactiviteit.Internbetekentditondersteuningvanhetmischenthermischstabielenanofiltratie-enpervaporatiemembranenmethogefluxenhogeten,slurrycoatenensolidfreeforming)vormtdekernactiviteit.Deontwikkelingvancheenschuimstructuren)keramischecomponentendoormiddelvannattevormgeving(biogelgie

“Bodemsaneringstechnologie” isom,zowelvoordeoverheid,destudiebureausalsdesaneerders,deervaringenkennisovervoordevolgendejaren

• inVlaanderengeaccepteerd(doorOVAM)engeïmplementeerdkanworden;

beoogtdeontwikkelingvaninnovatievetechnologieën,naastdeintelligentecombinatievandragentotduurzaamwatermanagement.Hettweede,gedeeltelijkgevoeddoorheteersteluik,heteerstegerichtophetontwikkelenenimplementerenvanconceptenenmethodiekendiebijlijkhedenvan‘watermanagement’.Deconcreteinvullingbestaatuittweewerkpakketten,metenanderzijdsdoorcomplementairekennisrondderandvoorwaardenenimplementatiemogegroteennogsteedsgroeiendewatermarkt.EnerzijdsdoorhettechnologischluikteversterkenambieerthetduidelijkerensterkerprofilerenvanVitoopdezeer

HetobjectiefvanhettechnologieveldnendittechnologieveldlopenooktweeVito-doctoraatsbeurzen.specifieketestmethodes-meestalinEuropeesverband-ishierdanookingeïntegreerd.Bin-delingookcontrolereni.f.v.deadhocspecificaties.Hetontwikkelenofoppuntstellenvanhetlaserhardenmetdiodelasers.Uiteraardmoetmenhetresultaatvaneenoppervlaktebehangeassisteerdeplasmapolymerisatie,hetlaserondersteundcladdenmethybridetechniekenendelingvanfolies,textielofvezelsmetatmosferischeplasma’s,hetontwikkelenvanaërosolmeerspecifiekhetontwikkelen,testenenoptimaliserenvaneenprototypelijnvoordebehanatmosferischedrukvormendenieuwekernactiviteitbinnendittechnologieveld.Hetbetreftwijdeinteressevoornanotechnologieennanostructuren.Oppervlaktebehandelingenbijwaaierfunctionaliteiten-o.a.voormicro-ennanotoepassingen.Ditligtinlijnmetdewereldpraktischvolledigcontractonderzoekis)naardeontwikkelingvandeklagenmeteenbrederevandittypewordtomgebogenvantribologischedeklagenopcomponenten(watondertussensuccesvolleontwikkelingenquaplasmabehandelingenondervacuüm.Strategischonderzoekiseenlogischevoortzettingvandevroegere in situ saneringstechnologieuittebouwenenovertedragenzodatdeze:

• zoalsenkelejarengeledenmetindustriëlecontracten)envooralviadeuitbouwvanpiloottesten(minimumdrieperjaar)Ditgebeurtviahaalbaarheidsstudies(omerjaarlijksminstenseentwintigtaluittevoerenalsvandeVlaamseoverheidenOVAM).bijdraagttotdeduurzameontwikkelingvan‘brownfields’instedelijkegebieden(prioriteit exsitufysico-chemischeofbiologischeprocessencombineertomgrondwatermeteengemengdeveroppuntstellenvaneenmultibarrierconcept,waarbijmenverschillendewandmaterialenenpraktischerealisatieenmonitoringvandeprecipitatievanzwaremetaleningrondwaterenhetijzerinreactievewanden,petroleumvervuildesitesmetspecialeaandachtvoorMTBE,degasfabriekenencreosootsites,BTEX-vervuildegronden,VOCL-saneringenmetzerovalentwerkpakketten(waarvaneenbeduidendaantaldeelsbinnenEU-contracten)betrekkingopnieuwetechnologieënofnaarverbeteringvandebestaande.Meerspecifiekhebbendediversetechnieken.Verderzalhetonderzoekzichrichtenopontreinigingstroomafwaartstezuiveren.Gezienbodemsaneringstechnologieëninternationaalzeersnelevolueren,blijftparticipatieinEuropesekennisnetwerkenzoalsNicole,Caracas,Ancore,Nato-CCMS,EURB-linkenSchermennethiereen

conditiosinequanon

torandi.meerfundamenteleaspectenvanhetonderzoekkrijgtmendeondersteuningvanzesVito-doc.Voorde “DuurzaamWaterbeheer”

• doordeVlaamseindustriëlespelersgeëxporteerdkanworden;

•

Technologieveld“Milieuengezondheid”:

beslissingssysteem peessamenwerkingsverbandwordenuitgevoerd.langvandezeprojectenwordtonderstreeptdoorhetfeitdatzebeideineenzeerruimEurozichvoortechnologischekeuzevormingbaseertopdeverbondenecologischerisico’s.Hetbeteontwikkelen,dat

“Reactortechnologie” concentreertzichdevolgendejarenop:

• metlabo-ofsemi-piloottestentervalideringvande(deel)resultaten.(ASPEN)ofinontwikkelingzijnde(UMIST)softwarepakketten,aldannietgecombineerdmilieubelasting.Ditimpliceertineersteinstantiesimulatiesmetcommercieelbeschikbareevaluatiesi.v.m.procesoptimaliseringen-vooreenmaximaalnuttigeoutputenminimaleopbouwvankennisvoorhetuitvoerenvanhaalbaarheidsstudiesentechnisch/economische

Eentweedeprojectheefttotdoelvoordeoverheideengeoctrooieerd.onderzoeksvlakmoetopleveren,bestaaterookeenreëlekansdatdezeontwikkelingwordtverantwoordeconclusiestekomen.Behalvehetcompetitiefvoordeeldatdezetechnologieopwaartsombijbiologischonderzoekendienstverleningsnellertotbetrouwbareenstatistischgrootaantaltestensimultaanenquasivolautomatischuitvoeren,eenbelangrijkestapvoorvanverschillendevormenvanmilieuverontreiniging.Metdezetechnologiekanmeneenzeervoordeeffectstudie

fractioneren,precipiteren,kristalliseren;ties,enzymatischereacties(Vito-doctoraatsbeurs),superkritischewaterreactiesenextractie,2000,metspecialeaandachtvoorreactie-enscheidingsprocessenzoalsgas/vloeistofreachetontwikkelenvannieuweindustriëletoepassingenvansuperkritischefluïda(gestartin

• filtratie;lytischemembraanreactorvoorenantioselectievehomogenekatalyse,gekoppeldaannano-miesector.Eenvoorbeelddaarvan(Vito-doctoraatsbeurs)isdeontwikkelingvaneenkata-hetontwikkelenvanspecifiekealternatievereactie-enscheidingstechniekenvoordeche-

HoofdstukIII.4–87

microarray-technologie

onderzoekoverhetgebruikvandebestaandeIndittechnologieveldlooptdaaromeenaanzienlijkpakketaanstrategischtechnologischnaarinvitro-testingdelogischestapwasvoorhetonderzoekvanhetexpertisecentrumTOX.gekomen.DeSARoordeeldedateenverbredingvanhetmeetinstrumentariumeneenevolutieDittechnologieveldismedeopaangevenvandeStrategischeAdviesraadvanVitototstandDekernligthierinhetontwikkelenvanmethodenom•blootstellingsrisicovanmilieucomponententemeten;•hetmetbio-indicatoren/sensoreneffectgerichtmetenenkwantificerenvandeschadelijkepotentievaninhetmilieuaanwezigestoffen.

Hetzesdetechnologieveldveld,ooknogprojecteningeschrevenrond:hogervermeldeprojecten,ongeveertweederdenvandebeschikbareonderzoeksactiviteitinditonderzoeksprogramma’saantebiedenaanindustrieenoverheden.DaaromzijnnaastdeIndittechnologieveldisookSBO-onderzoekopgenomenmetdebedoelingomcoherentepilootschaal.cessen”.Beidezijnopgedeeldineenhaalbaarheidsfase,aldannietgevolgddoortestenopnieuweprojecten:de“membraanbioreactoren”en“concentraatbehandelingviahybrideprobruik),meto.a.hetEuropeesprojectB-Ware.Anderzijdsinitieertditluiktweebelangrijkeontwikkelingswerkverdervoordemembraanfiltratieprocessen(vooralgerichtopwaterhergelaatstereedsin2001meteengevalstudievoordetextielsector.Hettechnologischluikzethethetwaterbesparingspotentieelperindustriëlesector.ViahetEU-projectTowefostarttedithoofdtakendekringloopsluiting-deultiemevormvanwaterbesparing-endeevaluatievanbestaandetechnologieënvoorinnovatievetoepassingen.Voorhetconceptueleluikzijnde•eenaanzetomdoormodelleringkwalitatiefbijtedragenaanstroombekkenbeheer;•denoodzakelijkeondersteunendeanalytischemethoden(vroegerestrategischesteuntaken,maarnuslechtsopgenomenindematedatzeeffectiefnodigzijnvoorhetonderzoek-dusnietvoorafgaandaaneenmogelijkevraagterzake.

effectgerichte

gezondheid.DitkanslechtsmetsuccesgebeurenalsookdecapaciteitvoordeVlaamseoverheidvoorhetinschattenvandeinvloedvanmilieuverontreinigingenopdeTenslotteverwachtmenvanTOXbelangrijkebijdragentotdiverserisico-evaluatiesensteunaan

enerzijdsopdeopsporingenopvolgingvanoverheidvoorbinnenlucht-enwerkplaatsatmosfeer.HetverdereonderzoekrichtzichdanookDaarnaastwordtindenabijetoekomsteen‘boom’verwachteneenintenseinteressevandevingprimordiaalwordtenblijft.getoetstwordenaandeinternationalecontext,waarbijdevraag‘makeorbuy’indezeomge-ambitieus,deverwachtingenzijnhooggespannen.Nochtanszullendeontwikkelingensteedsmobiliteitsplannennaarhunmilieu-impact.DedoelstellingenvoorditprojectzijnruimenAlstoetsingiserdandekoppelingdaarvanaanverkeersmodellenvoordeevaluatievanlokalemodelleringvanemissiesentransport,hetontwerpenvaneendynamischblootstellingsmodel.zoeknaarderelatietusseninternedosisofeffectenenexterneblootstelling,enIMSvoordesterings-enmeetapparatuur,TOXvoordetoxicologischekarakteriseringenvoorhetonderdeerdeaanpak.DaarbijstaatMIMinvoorhetoppuntstellen,testenenvaliderenvanbemonbarebijdragendieuiteindelijkmoetenleidentoteengeïntegreerdewetenschappelijkgefunoverschrijdt.DeexpertisecentraMIM,TOXenIMSleverenelkvanuithunexpertiseonmiszeertewensenoverlaat.Hetisookbijzonderomdathetdegrenzenvaneenexpertisecentrumheid,eenrisicodatechternogonvoldoendeisgedefinieerdenwaarvandebeheersingdanookhetwereldwijdgroeiendbesefdatfijnstofeenbelangrijkrisicoinhoudtvoordevolksgezondomdathetdeexplicieteinteressegenietvandeVlaamseoverheid.Nietverwonderlijk,gezienHetprogramma‘fijnstof’werdbehoudenenverbreed.Hetprojectisindiezinbijzonder en polybroombifenylethers enanderzijdsopeerderkortlopendeprojectenvoorde sering

voorbereidenopvragenindezecontext.dewerkplaatsenalsindeomgeving.HetgeplandeonderzoekmoetVitoopanalytischvlakvermaleneneventueelverderverwerkt,leidtongetwijfeldtotmilieuproblemen-zowelbinnenhuidigetendensomdergelijkeapparatuurmaximaalterecycleren,waarbijhetplasticwordtmulatieenveroorzakenbijzowelgewerveldealsongewerveldedierentoxischeinvloeden.Deertochreedsduidelijkeenzorgwekkendeaanwijzingen.Zezijnpersistent,leidentotbioaccuscheapparatuur.Hoewelhettoxicologischonderzoekhierovernoginzijnbeginfasestaat,zijnciteit)werdenvaakgebruiktalsbrandvertragersindebehuizingvanruimverspreideelektroniplexeverzamelingvaneenzeergrootaantalisomerenmetsterkverschillendegradenvantoxiPolybroombifenylenenpolybroombifenylethers(elkegroepisnetzoalsdedioxineseencomlijkvalideertdoordeelnameaanringtestenofcertificeringsoefeningenopEuropeseschaal.voormilieumetingen.Hetligtvoordehanddatmendezenieuweontwikkelingenwaarmoge-plaatsmetingen,ofi.v.m.deevaluatievannieuwemeettechniekennaarhuntoepasbaarheidvandiversemonstername-enanalyseproceduresvooremissie-,immissie-enwerk-

polybroombifenylen

TechnologieveldAardobservatie:

teledetectieenzijnafgeleideproducten eistemiddelen,kennisentechnieken.MetdatdoelvoorogenplantVitoeenuitgebreidesetvens,danmoetdeinstellingervoorzorgentebeschikkenoverallehuidigeentoekomstigevertruminVlaanderenenBelgiëwilzijnvoordeverwerkingenarchiveringvanteledetectiegegewaardemetersvoorhetgroeiendbelangvanditexpertisecentrum.AlsVitohetreferentieceneninspanningeninnationale,Europeseeninternationaleprogramma’szijnhierbijdebeste,endegroteaandacht

Technologieveld“Luchtkwaliteitenimpacten”:

metingen aandoeningen,continuuitbreidt-aangepastaandemodernstetechniekeneninzichten.opmilieustalenendekennisoverderelatietussenpollutieenhetoptredenvandiverse

Desnelleontwikkelingenrondtract(CentrumvoorBeeldverwerking).onderzoekin2004t.o.v.2003inaanzienlijkemate,grotendeelsalsgevolgvanhetCVB-conophetprogrammavan2003.Hierbijstijgendeonderzoeksinspanningenvoorhetstrategisch(TeledetectieenAardobservatieprocessen).HetonderzoekisdanookgrotendeelseenvervolgHettechnologieveldaardobservatievaltquasi100%samenmethetexpertisecentrumTAP

oppuntstellingen/ofoptimali-

HoofdstukIII.4–88

bepalen.wikkelenvaneenmethodologiedietoelaatdebetrouwbaarheidvandierisico-evaluatiestedoorzijnuitermategrotecomplexiteitnogeengroteinspanning.Onmisbaarisdaarbijhetont-ditlaatsteaspect,datzowelbijdeindustriealsbijdeoverheidgestaagaanbelangwint,vraagtsiereductiestrategieën,transportvanpolluenteningrondwaterenrisicobeoordeling.Vooralwordtgevalideerd.Ditgeldtvoorlevenscyclusanalyse,dynamischestofstroomanalyse,emis-maliseert,verfijntenaanpastaandenieuwsteinzichten-endatallesindiennodigviatestcasescontinuoptiBudgettering

Technologieveld:DuurzaamheidsevaluatieenDuurzameTechnologischeOntwikkeling

evaluatietools

HoofdstukIII.4–89

Quazoektweedoelstellingenterealiseren:Dezevoornamelijkopoverheidscontractonderzoekgerichteorganisatiedientdoorzijnondertudies).DittechnologieveldvaltgrotendeelssamenmethetexpertisecentrumIMS(IntegraleMilieus•Europeesdoordringenophetrelevanteonderzoeksbeleidsniveau;•dereedsbestaandetechniekenenmodellenaanpassentendienstevandeindustrie.

evaluatiemethodologieën

zullenhunresultatenafrondeneinde2004.redenzijnooknogdemeesteHOBU-projectenactiefdiegoedgekeurdwerdenin2002.Zij2003ofinjanuari2004.Alleprojectenhebbeneenuitvoeringstermijnvantweejaar.Omdezesatie-potentieel”.Degesteundeprojectenzijneffectiefopgestartinhetlaatstetrimestervanzondersteungeklasseerdopdeassen“wetenschappelijke-technologischekwaliteit”en“valoribeschikbarebudget(5,949mln.EUR).Daarnaastwerdennog12andereprojectenpositief25projectenkondenvoorsteunverleningweerhoudenworden,rekeninghoudendmethetDeoproep2003pastenoginhetHOBU-Fonds.Erwerden78projectvoorstelleningediend.aandenodenvanVlaamsebedrijveneneventueelvansocial-profitorganisaties.doorVlaamseinstellingenvanhogeronderwijs,maarderesultatenmoetentegemoetkomengie-verkenning,-vertalingen-verspreiding.DeprojectenwordenvoornamelijkuitgevoerddiensopvolgerhetTETRA-FondsterondersteuningvaninnovatieveprojectenvoortechnoloZoalstoegelichtinhoofdstukIII,punt3,beheertIWT-VlaanderenhetHOBU-FondsenBA41.04DotatieaanhetIWTvoorhetonderzoekaanHogescholenstens50%bedragenin2005,maarzaldatjaarzelfwellichtnogverderstijgen.22,216mln.EUR,hetzij52,6%.DitpercentagemoetconformdebeheerovereenkomstminEUR(slechts10,747mln.EURin2003)t.o.v.eenbasistoelageexcl.investeringenvant.o.v.2003.Hierbijbedragendetotaledirectekostenin2004opVito-niveau11,768mln.Quainzetvanmiddelenvoorhetstrategischonderzoekisereenstijgingvoorzienvoor2004

hiervoor.inspanningenmogeblijkenuitdeongemeenhogegraadvanexternefinanciëleparticipatiethodologieëntotefficiëntearchiveringstechnieken.Detoekomstigemarktwaardevanaldezetypessensoren,overdeontwikkelingvangeavanceerdehogeresolutiebeeldverwerkingsmevanstrategischeonderzoeksprojecten,gaandevandeelnameaandeontwikkelingvannieuwe

Hetisnietmeerdannormaaldatmendaarnaastookbestaandedeoverheid.nogrelatiefonontgonnenenmenmoetrekeninghoudenmeteengroeiendeinteressevanwegeheleuitdagingis,diemetdenodigeamplitudemoetwordenuitgevoerd.Ditveldisimmersecologischealsdeeconomischeensociaal-maatschappelijkeaspecten.Hetisevidentdatditeenschappelijkonderbouwde‘multicriteriabenadering’.Diemoetrekeninghoudenmetzoweldelaatdeduurzaamheidvanproducten,processenentechnologieënteevaluerenviaeenwetengaaterindeeersteplaatsaandachtnaareenmethodedietoe

Kredieten“buitenbegroting”–OCAS–OnderzoekscentrumStaalVlaanderen

AANVULLENDE KREDIETEN

Provisioneelkrediet(gealloceerdopBA24.60017vanhetdepartementAZF) stimuleren.BedoelingiseenplatformtecreërendatdeVlaamseactoren(overheid,onderDeVlaamseregeringzalviaeenmilieu-innovatieplatformdesectorvandemilieutechnologiekadervandeOndernemersconferentie–vervatindehiernavolgendetekst.Eenkredietvan20mln.EURwerdbestemdvoorinitiatievenzoalsovereengekomeninhet

schapsbeleidInvesteringsFondsvoorSchuldafbouwenEenmaligeinvesteringsuitgaven–luikwetenvoorinvesteringeninzwareonderzoeksapparatuurvoordeVlaamseuniversiteiten.OphetFFEUwerdvoor2004eveneens25mln.EURvoorzien,diereedsvoorbestemdzijnvoorGRID.verankereninVlaanderen,1,094mln.voorCICT,6,712mln.vooriDTV,717.442EURcieringvoordebouwvaneentweedebio-incubatoromstartendeenjongebiotechbedrijventetuurvoordeVlaamseuniversiteiten,726.558EURvoorIS/HS,3mln.voorVIB,alscofinan-25mln.vooreenéénmaligeimpulsfinancieringvaninvesteringeninzwareonderzoeksappara-Indeloopvan2003werd,tenlastevanhetFFEU,37,25mln.EURalsvolgtverdeeld:

DeopvolgingvanditprojectwordtdoorhetIWT-Vlaanderenuitgevoerd.inVlaanderen.deintegralemetaalverwerkendenijverheid.DebedoelingisdezenijverheidaldusteverankerenViadezeconstructiewordtaanOCASdeopdrachtgegevenhaaractieradiusuittebreidennaarvoorwaardenterbeschikkingstaanvanledenvandeArcelor-groepenvanderden.waarbijookdeonderzoeksresultaten(conformdeervaringmetIMEC),aanmarktconformeARBED-groep.AlstegenprestatiemoetditcentrumwordenopengesteldvoorderdenenschappelijkentechnologischonderzoekviainbrenginOCAS,hetonderzoekscentrumvandegedurende5jaar30mln.EURvanhaarparticipatieinFinindusaantewendenvoorwetenschappelijkonderzoekinstaalenstaaltoepassingen.StaalVlaanderenwordtgemachtigdomEris30mln.EURvoorzienvoorStaalVlaanderenvoordeondersteuningvanhetweten

programma71.4.Detoelichtingvandebestemmingvandezekredietenvolgthierna.grotingsprogrammaWetenschapsbeleidnemenditinapartekredietlijnenop,aansluitendbijfiekefinaliteitofimpulsfinancieringenvanspecialeaard.DetabellenvanhetHorizontaalBeeenopdatmomentnoodzakelijk,prioritairinitiatief.Duskortom:financieringenmetspecitelkenjarewordenherhaald(zoalsFFEU)endietotdoelhebbenomelkjaarteinvestereninrentefinanciering(bijv.vooreenperiodevanvijfjaar)ofomeenmaligekredietinjectiesdiewelvoorhetBeleidsdomeinWetenschappenenTechnologischeInnovatie.Hetgaatomeenrecurtingsprogramma’s,zorgenenkelebijzondereinitiatievenvooreenbijkomendefinancieringAanvullendbijdekredietenvoorhet“eigenlijke”wetenschapsbeleidopdeklassiekebegro

HoofdstukIII.4–90

endebijdrage-modaliteitenvoordevolgendeoproepvanhetTETRA-Fondsvastleggen.EUR.DeministervanWetenschappenenTechnologischeInnovatiezaljaarlijksdebegrotingpieelgoedgekeurd.Hetvastleggingskrediet2004gaatuitvaneenstatus-quo,m.n.5,949mln.hetprogramma.DeVlaamseregeringheeftop24oktober2003hetTETRA-Fondsprinciopnieuwingeschreven,o.a.omwillevandepositieveindicatiesaangaandedehervormingvanmaarbijdebegrotingscontrolewerdhetoorspronkelijkekredietvan5,949mln.EURHetvastleggingskrediet2003wasineersteinstantiemet3mln.EURverminderdt.o.v.2002, voor het eigenlijke wetenschapsbeleid

FFEU

tingenindepersonenbelasting.zakezijnbeperktensituerenzichvooralophetvlakvandeonroerendevoorheffingenkormoeilijkertedelocaliserendanloutereproductiecentra.DeactiemiddelenvanVlaanderenteraantetrekken,vooraldandezedieinstaanvoordeechtnieuweproductontwikkeling:dezezijninnovatiebeleid.BedoelingisdeO&O-afdelingenvanmultinationalebedrijveninVlaanderenruimdefiscaleautonomie,dergelijkemaatregelenaankanwendenterondersteuningvanhetgageerdedeVlaamseoverheidzichteonderzoekenhoemenbinnendebestaandeenlaterver-maatregelenvoordebedrijvenendeonderzoekersteondersteunen.InhetInnovatiepacten-DeVlaamseregeringwenstdeO&O-afdelingeninonzebedrijvenviaspecifieke(para)fiscaleintellectueleeigendomsrechten,.bevorderingvandebeschermingvandeontwikkeldeinnovatievekennis,viahetverwervenvannaardeeigenlijkedossiervoorbereiding.Inditkadermoetbovendienaandachtgaannaardewordtdesubsidiëringuitgebreidnaaractiviteitenvankennistoepassingen-diffusie,evenalszichopdringt.BinnendehuidigevoorwaardenenmodaliteitenvanhetKMO-programma,eennieuw(ofvernieuwend)product,procesofdienstwaarbijeentechnologischeoplossingprogrammaisopditogenblikvooralgerichtopkennisontwikkeling,hettotstandbrengenvanomkennisbescherming,-diffusieen-toepassingbinnendeKMO’stestimuleren.HetKMO-DeVlaamseregeringzaldeinnovatiepremievoorstartende,innoverendeKMO’suitbreidenernieuwepolenrondindustriëlevormgevingenvoedingopstapel.Naasthetreedsopgestartenieuweinitiatiefrondbreedbandcommunicatietechnologie,staanderenverankerenenderhalvemeteenookdeeconomischeactiviteitindezesectorstimuleren.effectieverdoorstromennaardeVlaamseondernemingen.ZokanmendezekennisinVlaanbundelendekennisdieaanwezigisbijallerelevanteactoreninbepaaldesectorenenlatendezeDeVlaamseregeringzaldeexcellentiepolenm.b.t.innovatieuitbreiden.Excellentiepolentedoenafnemenendetoekomstkansenvanhetproductofproductieprocesteverhogen.Doelisdebedrijventestimulerenommeerteinvesterenineco-efficiëntieomdebedrijfskostenvaneenecoscan(voorproductenproductieproces)waarvanoverheidmeedekostendraagt.DeVlaamseregeringzaleco-efficiëntieenecodesignstimulerenviahetterbeschikkingstellenwezigepotentieelophetvlakvannieuwemilieutechnologie.spreidingvankennis,enontwikkelingeneconomischevalorisatievanhetinVlaanderenaanvandeontwikkelingvandemilieutechnologie.Aldusvergrootdekansopdecreatieenverzoeksinstellingenentechnologiebedrijveninderuimezin)actiefsamenbrengtophetgebied

HoofdstukIII.4–91

wetenschappelijkonderzoek.HetbedragwordttoegevoegdaandesubsidievanhetFWOtengunstevanhetfundamenteelAlduszalin200411,7mln.EURtoegewezenwordenaanhetwetenschappelijkonderzoek.deverschillendebevoegdhedenvandeVlaamseregering.gevoegdviadebijzonderewetvan13.07.2001)’.DitbedragwordtjaarlijksherverdeeldoverNationaleLoterij(art.62bisvandebijzonderefinancieringswetvan16.01.1989,zoalsinkredietvooruitgaventefinancierendoormiddelvandenettoopbrengstenvandewinstvandeophetprovisioneelkredietonderbasisallocatie00.23vanhetprogramma24.6‘ProvisioneelEenkredietvan34.020.087EUR,zijndedewinstvandenationaleloterij,wordtingeschreven

detransnationaleUniversiteitLimburg(tUL)LRM-impulsfinancieringtenbehoevevandeuitbouwvandeonderzoeksactiviteitenvan schappij(LRM)eenimpulsfinancieringuitvoerentenbehoevevandeuitbouwvandeonderBijbeslissingvandeVlaamseregeringd.d.28.11.2003zaldeLimburgseReconversiemaatserveerdvoorhethefboomproject“transnationaleUniversiteitLimburg”.betreffendeimpulsfinancieringvoordetUL,heeftdeVlaamseregeringLRM-middelengereBijkaderbeslissingvan19juli2002enbijbeslissingvandeVR(eveneensop19juli2002)

ProvisioneelkredietwinstverdelingNationaleLoterij

HoofdstukIII.4–92

vooreenaantalevaluatiecriteria.Hetprojectwordtgeëvalueerdnavijfjaar,aandehandvankwalitatieveenkwantitatievescoresjaarlijksevenwichtigengelijkwaardigisaandeimpulsfinancieringvandeVlaamseoverheid.voordeuitbouwvanhetwetenschappelijkonderzoekbinnendetULterbeschikkingkomtdieDeUniversiteitMaastrichtsteldezichgarantdatervanuitNederlandeenimpulsfinancieringcapaciteitaanwezigis.lingvanhetregionaaleconomischweefselindienbinnendeinstellingvoldoendeonderzoekskrachtvandeopleidingen.BovendienkandetULmaareenbijdrageleverentotdeontwikkeondernemen.Deaanwezigheidervanismedebepalendvoordeinternationaleaantrekkingskomstgerichteniches,metnamedelevenswetenschappen,kennistechnologieenzelfstandigbeschikkenoverdemiddelenvoorkwalitatieferghoogstaandonderzoekineenaantaltoematebepaalddoorhaaronderzoekspotentieel.DaarommoetdetULvanbijdestartkunnennieuweinstellingenhaarslagkrachtalskenniscentrumvoorderegiowordtechterinsterkedeeersteplaatsbestemdvoordeinrichtingvanhetonderwijs.DeaantrekkingskrachtvandeDerecurrentefinancieringvandetULdoormiddelvandeklassiekewerkingsuitkeringenisinanderepubliekeofprivatepartnersminstenshetgelijkebedragmoeteninbrengen.13mln.EURgespreidovervijfjaar.Overdezeperiodewordtvoldaanaandevoorwaardedatbetrefteendividendvan2,6mln.EUR,zijndedeeersteschijfof1/5vanhettotaalbedragvanzoeksactiviteitenvandetUL,gefinancierdmetdividenden(reservesuithetverleden).Het

HoofdstukIII.4–93

1.DEPARTEMENTdenwehierbijdegewonevolgordevanderespectievelijkedepartementen.rigaanbodinHoofdstukIII.6.Vanwegedeindelingvandeadministratievebegrotingbehielhet“eigenlijkewetenschapsbeleid”,samenmetorganisatieafdeling71.DitkomtverderuitvoeDeorganisatieafdeling33vanhetdepartementOnderwijsmaaktsinds2002ookdeeluitvan7.Wetenschap,InnovatieenMedia6.LeefmilieuenInfrastructuur5.Economie,Werkgelegenheid,BinnenlandseAangelegenhedenenLandbouw4.Welzijn,VolksgezondheidenCultuur3.Onderwijs2.AlgemeneZakenenFinanciën1.Coördinatiedepartementenzijn:Debesprekingvolgtdestructuurvandeadministratievebegrotingperdepartement.Dezevensteunenengestaltetegeven.domeinendanorganisatieafdeling71zelf.DitgebeurtomhetspecifiekeeigenbeleidteonderDithoofdstukbeschrijftdebelangrijkstewetenschapspolitiekeinitiatievenbinnenandereCOÖRDINATIE

OA 11 Administratie Kanselarij en Voorlichting Programma 11.2 Communicatie en Ontvangst leid,humanresources-management,financieeloverheidsmanagement,e-government,veranHiertoewordenvolgendeonderzoeksdomeinenverderuitgebouwd:bestuurlijkerelaties,bedevierBA’s33.50vandebegrotingsprogramma’s11.2,21.1,24.1en99.1.besturenteverbeteren.Kredietenvoordefinancieringvanditsteunpuntzijningeschrevenoplijkonderzoekdekwaliteitvanhetmanagement,bestuurenbeleidvandeVlaamseOpenbareHetSteunpuntBestuurlijkeOrganisatieinVlaanderenheeftalsmissieomviawetenschappeBA33.50SubsidieaanhetSteunpuntBestuurlijkeOrganisatieVlaanderen HoofdstukIII.5–95

Hoofdstuk III.5 Het sectorale Wetenschapsbeleid HoofdstukIII.5

tischgelegitimeerdevraaglatenuitvoerennaardetransparantievandegeldstromeninhetfederaleBelgië–eendemocra-weinigbetrouwbaar.Omhieraantegemoettekomen,wildeminister-presidenteenstudielijkonderzoekoverhetaldannietobjectiefverantwoordzijndaarvan;debestaandecijferszijnbetreftdemogelijketransferstussenVlaanderenenWallonië.Erbestaatweinigwetenschappe-Eenanderthemawaaroverdeminister-presidenteendiscussieinhetvooruitzichtstelde,dezeBA.eventueelberoepopexterneexpertise.Demiddelendiehiervoornodigzijn,wordengeputuitOmdeVlaamseregeringbijdezeonderhandelingenmaximaalteondersteunen,doetmenverdelingtussendeverschillendegeledingenvandefederalestaat.principeverdernogalleproblemenbesprekeni.v.m.destaatshervormingendebevoegdheidsdeelstaatverkiezingen,deontwikkelingssamenwerkingendeverkeersveiligheid)kanmenindehervormingvanhettweekamerstelsel,hetafstemmenvanverkiezingsdatavandefederaleenNaasteenaantalthema’sdieuitdrukkelijkinhetfederaalregeerakkoordwordenvermeld(zoalsgen“opeenrationele,volwassenenniet-provocerendewijze”zullenuitpratenenoplossen.overheid,degemeenschappenendegewesteninonderlingoverlegdebestaandetegenstellinfederalestaat.Zostelthetdeoprichtingvaneenforuminhetvooruitzicht,waarbijdefederaleHetfederaleregeerakkoordvan8juli2003wijdteenhoofdstukaandeverdereuitbouwvandeBA12.04Onderzoeks-,studie-enexpertisekosteni.v.m.destaatshervorming

Programma 11.4 Gelijke Kansenbeleid

Devolgendeglobaledoelstellingenstaanvoorop:wikkelingenuitvoeringvaneendoeltreffendeninclusiefgelijkekansenbeleid.DebelangrijksteopdrachtvanhetSteunpuntisonderzoekswerkdatkanbijdragentotdeontBA33.50SubsidieaanhetSteunpuntGelijkeKansenbeleidBA12.02Uitgavenmetbetrekkingtotonderzoekholebi’s,personenmeteenhandicapenpersonengediscrimineerdopbasisvanleeftijd.HetVlaamsegelijkekansenbeleidheeftbetrekkingopdedoelgroepenvrouwen,allochtonen,verzamelenenverwerkenvan(meet)gegevens.satievanopleidingen,hetontwerpenvaninstrumenten,deinstallatievanmeldpuntenenhetimplicieteenexplicietedrempelsaanviao.a.onderzoek,sensibiliseringscampagnes,deorganileventevergroten.MenwildeopkomstvannieuweongelijkhedenvoorkomenenpaktdaaromdezegroepenindesamenlevingtebevorderenendekansenopeengeïntegreerdenautonoomErwordtookgewerktaanconstructieveoplossingenomgelijkheidengelijkwaardigheidvoormoetdefeitelijkeongelijkhedenindesamenlevingvooreerstzichtbaarenbespreekbaarmaken.GelijkeKansenvormteennieuwebasiswaardevoordedemocratie.Hetgelijkekansenbeleidexpertise.inputvoordebeleidsvoorbereidingenondersteuningervan,naasthetopbouwenvanrelevanteditbeleidsdomein,datookinternationaalaanbelangwint.ErisnoodaaneenvoortdurendeOndersteunendonderzoekendataverzamelingzijnprioritairvoorhetverderuitbouwenvan

ditsteunpuntistevindeninhoofdstukIII.5departementAlgemeneZakenenFinanciën.deringsmanagement,indicatoren&monitoringentotslotfiscaliteit.Uitvoerigeruitlegover Programma 11.3 Kanselarij

HoofdstukIII.5–96

• eventuelediscriminerendefactorenhet‘screenen’vanvoorgesteldebeleidsoptiesnaar

HoofdstukIII.5–97

• schappelijkonderzoekopkortetermijnbeleidsondersteunendenprobleemgerichtweten

• rondgelijkekansenendeverschillendedoelgroehetverzamelenvanrelevantedataeninformatiepen

• beleid.essentieelzijnvoordeuitbouwvaneengelijkekansengebouwdaaneencorpusvangegevenseninzichtendiegefinancierdviaBA12.02.Opdezewijzewordteruitgeschrevendoor‘GelijkeKanseninVlaanderen’envoordeuitbouwvaneengelijkekansenbeleid,wordtderzoekdathierbuitenvalt,maartochnoodzakelijkisonderzoek,enditm.b.t.vooropgesteldethema’s.On-HetSteunpuntvoorzietvooralinwetenschappelijkdeSocialeIntegratievanPersonenmeteenHandicap.tenwordtopgevangenvanuithetVlaamsFondsvoorkinderen.Onderzoeknaardedoelgroepgehandicapgroepen:vrouwen,holebi’s,allochtonen,ouderenenHetSteunpuntGelijkeKansenwerktrondvijfdoelderzoekoplangetermijnhetopzettenvanbeleidsrelevantfundamenteelon dossiervoortebereiden.onderzoekwilmentijdigmateriaalverzamelenomditmeerwaardevormen.ViaeenbeleidsvoorbereidendEennieuwverdragskadermoetvoorVlaandereneendeevaluatievandesamenwerking.2008enVlaanderenwilzichtijdigvoorbereidendoordeBenelux.HetBenelux-verdraglooptimmersafindrachtuitgeschrevenoverderelatiesinhetkadervanIn2004wordtereenbeleidsgerichteonderzoeksopbuitenlandsbeleidBA12.40Onderzoekenstudiesm.b.t.hetVlaams

• eninternationaleontmoetingenGelijkekansenbeleid’enhetinrichtenvanVlaamsepublicatievaneenjaarboek‘(On)gelijkekansenenondermeerdoorhetuitbouwenvaneenwebsite,dehetanalyserenentoegankelijkmakenvandezedata,

• tiesmetexpertiseophetvlakvangelijkekanseninternationaalnetwerkvanpersonenenorganisadeuitbouwvaneenmultidisciplinairnationaalen

BeleidOA12AdministratieBuitenlands Programma 12.1 Algemeen Buitenlands Beleid

2.DEPARTEMENT ALGEMENE ZAKEN EN FINANCIËN OA 21 Administratie Planning en Statistiek Programma 21.1 Planning en Statistiek beleids-enbeheerscycluswetenschappelijkteonderbouwen.HetSteunpuntzalvanuitdeHetSteunpuntsteltzichtotdoelom,vanuitdestructurelefinanciering,systematischdegramma’s11.2,21.1,24.1en99.1.tenvoordefinancieringervanzijningeschrevenopdevierBA’s33.50vandebegrotingsprohetmanagement,bestuurenbeleidvandeVlaamseOpenbarebesturenteverbeteren.KrediehetSteunpuntBestuurlijkeOrganisatieomviawetenschappelijkonderzoekdekwaliteitvanZoalsreedsvermeldbijdebesprekingvanhetdepartementCoördinatie,ishetdemissievanBA33.50SubsidieaanhetSteunpuntBestuurlijkeOrganisatieVlaanderenofwelstudiesdievoortvloeienuitadhoc-vragenvanderegering.hetzijzelfwordengeïnitieerd(zoalsdeconstructievaneengeïntegreerdeconjunctuurindex)Tenslottezullenookenkelekleinereenspecifiekeexpertenrapportenwordengevraagd,dieholders.grippeninditintegratiekadergebeurtopeeninteractievemaniermetdebelangrijkstestakemeinen.Ditiséénvandevoorwaardenvooreenduurzaambeleid.Hetinvullenvandebasisbevraagin:meeraandachtvoorneveneffectenvanbepaaldemaatregelenopanderebeleidsdohettoekomstigebeleid.HetwilvooraldeinterrelatiesblootleggenenvultdaarmeeeenreëlemoetuitmondenineenintegratiekaderdatpolitiekaanvaardkanwordenalsdenkkadervoorBijhetopstartenvandenieuwebeleidscyclus,zalmenin2004ookonderzoekuitbestedendathetprocesverloopendeanalysevandedatagebeurendoordeadministratie.thema‘burgerschap’.HetveldwerkdaarvoorwordtuitbesteedmaardekwaliteitscontroleopnationalSocialSurvey)komterin2004eeninternationaalvergelijkbareenquêteoverhetruimtelijkeordening.Dankzijdedeelnameaaneeninternationaalonderzoeksnetwerk(Inter-beleidsthema’s.In2004kadertdezevraagstellingindeproblematiekoverhetstedenbeleidenschappelijkrelevantethema’s.Iederjaarwordtookeenmoduleopgenomenoveractuelereleverschuivingenquawaarden,houdingenengedragingen,steedsmetbetrekkingtotmaat-Daarnaastwordenookopdrachtenuitbesteed.Vooreerstiserdejaarlijksesurveynaarcultu-bleemstellingen.vangrotedatabestandenendeAPS-survey,vertrekkendvanbepaaldebeleidsrelevantepro-tweejaarlijksestudiedagVlaanderenGepeild!DitisgebaseerdopdeanalyseeninterpretatiestudiewerkwordenbekendgemaaktviadepublicatiereeksStativaria(drieperjaar)enviadevoorbijejareninhetaanwervenvanonderzoekersopexpertniveau(A2).DeresultatenvanhunEenbelangrijkdeelvandeopdrachtengebeurtintern;deadministratieinvesteerdeimmersdesteldebeleidslijnenteevalueren.eeneffectiefbeleidtekomenenomdebereikteoutputsenoutcomesinrelatietotdevooropgeenwaarbijweinzichtmoetenvergarenindeoorzaak-gevolgrelaties.Ditmetdebedoelingtotmacro-economisch,cultureel-maatschappelijk,ecologischentechnologisch)oponsafkomenhetaanreikenvanonderzoeksresultatendiesignalerenwelkeontwikkelingen(demografisch,deVlaamseoverheid.EénvandeinstrumentenvoordeonderbouwingvandebeleidscyclusisDekredieteninprogramma21.1zijnbestemdterondersteuningvanhetalgemenebeleidvanBA12.02Allerhandeuitgavenm.b.t.deactiviteitenenproducteninzakeplanningenstatistiek HoofdstukIII.5–99

HetSteunpunt:ICT/e-government,bestuurlijkeveranderingenfiscaliteit.relaties,beleid,humanresourcemanagement(HRM),financieeloverheidsmanagement,Inhetonderzoeksprogrammakomendezethema’snaarvooralszeven‘sporen’:bestuurlijkeprestatiesvandediversebestureninVlaanderenmeten.ontwikkelingvanmonitoringsystemenenindicatoren(kwalitatiefenkwantitatief),diedekadervanfundamentelebestuurlijkekeuzenentotslotwetenschappelijkeondersteuningbijdeinstrumenten.Daarnaastooktoegepastonderzoekuitvoerenenwetenschappelijkadviesinhetbepaaldebeleids-enbeheersinstrumentenindebesturenendesamenhangtussendediversedemoderniseringvanbestuurenbeleid;gespecialiseerdadviesoverhettoepassenvanHetSteunpuntbeoogtvolgendespecifiekedoelstellingen:onafhankelijkadviesverlenenovermakenenoverdragenaandeVlaamseoverheid.kritischemassavanmultidisciplinaireexpertisehaarwetenschappelijkekennistoegankelijk•treedtopalspartnerbinnendebestuurlijkevernieuwinginVlaanderen,vertrekkendvandeinternationaletendenseninbestuurlijkeveranderingenbinnendeOESO-context;•fungeertalsmaatschappelijkehefboomvoorbestuurlijkevernieuwing.Eencentralesuccesfactordaarvooriseenkrachtigmaatschappelijkdraagvlak,zoalsblijktinlandenzoalsIerland,FinlandenPortugal–quagroottevergelijkbaarmetVlaanderen.HetSteunpuntzaldanookeenneutraalenwetenschappelijkplatformaanbiedenwaarbinnendiverseactorenindialoogkunnentreden,methetoogophetbouwenaaneenmaatschappelijkprojectvanoverheidsmoderniseringbinnendesamenlevinginhetalgemeenmaarookspecifiekdeVlaamsesamenlevingineenEuropesecontext;•geldtalsacademischehefboomvoordebestuurlijkediscipline.Deherkomstvaninnova-tieveideeënoverdemoderniseringindeOESO-pilootlanden,issterkuiteenlopend.Naastdebuitenlandseoverhedenendeprivé-sector,wilookdeacademischewerelddaarsterkaanwezigzijn.InVlaanderenisdit,vergelekenmetbepaaldeOESO-landen,nogonvol-doende.HetSteunpuntheeftdeambitieomdeVlaamseuniversiteitenopdekaartteplaat-senvandeEuropesetopuniversiteitenophetvlakvanbestuurenoverheidsmanagement.

ManagementOA24AdministratieBudgettering,AccountingenFinancieel Programma 24.1 Algemene Financiële Logistiek DitSteunpuntwerdhogerbesproken(zieBA21.133.50).BA33.50SubsidieaanhetSteunpuntBestuurlijkeOrganisatieVlaanderen Programma 24.4 Rechtstreekse Schuld globaleleningvan215,0mln.EURsamengebracht.Diewerdsamenmetdeniet-geconsoliZowerdin1998eenbelangrijkdeelvandeuniversiteitsleningen(academischesector)inééndirecteschuld.vananderepubliekrechtelijkerechtspersonen.Ookdeherfinancieringvandezeleningenisdefinancieringvanhaareigenbegrotingstekorten,ofdiezecontractueelheeftovergenomenDirecteschuldenzijndeleningendiedeVlaamseGemeenschapinhetverledenaangingvoorBA91.05Kapitaalaflossingleningenuniversiteiten(academischesector)BA21.05Rentelastleningenuniversiteiten(academischesector) HoofdstukIII.5–100

provisioneelkredietonderbasisalloLoterij,wordtingeschrevenophetzijndedewinstvandeNationaleEenkredietvan34.020.087EUR,voegdviadeB.W.van13.07.2001)B.F.W.van16.01.1989,zoalsingeNationaleLoterij(art.62bisvandenettoopbrengstvandewinstvandeuitgaventefinancierend.m.v.deBA00.23ProvisioneelkredietvoorgischenbeleidsgerichtOnderzoek.toegelichtinhoofdstukIII.4Strateinhoudelijkeinvullingervanwordtonderzoekenontwikkeling.Devan20mln.EURgereserveerdvoorschappenenInnovatie”eenkredietfiekvoorhetbeleidsdomein“WetendeOndernemersconferentie,speciOndertussenwerd,inhetkadervanKyoto-akkoorden.”milieutechnologieinhetkadervandeonderzoekenontwikkelingindetewerkstellinginhetalgemeen,envanstartendeondernemers,KMO’s,richtzichvooralophetaanmoedigenmen:“Heteconomischrelancebeleidbeleidsaccenthetvolgendeopgeno-temberverklaringwerdoverditeconomischrelancebeleid.Indesep-trokkenvan75mln.EURvoorhetErwordtin2004eenbudgetuitge-mischrelanceringsbeleidBA00.17Provisievoorhetecono

kapitaal28,024mln.EUR.rente4,095mln.EURenvoorhetDebegroting2004voorzietvoordedalingvanderentelastentotgevolg.natuurlijkookonmiddellijkeenDedalingvandeschuldzelfheeftbedragopenvan87,8mln.EUR.in1998overgenomenschuldnogeenEindseptember2003stondvandezeGemeenschap.directeschuldvandeVlaamsemischesector)overgezetnaardedeerdeuniversiteitsleningen(acade

Programma 24.6 Provisionele Kredieten

HoofdstukIII.5–101

HoofdstukIII.5–102

sidievanhetFWO-Vlaanderentengunstevanhetfundamenteelwetenschappelijkonderzoek.wezenwordenaanhetwetenschappelijkonderzoek.HetbedragwordttoegevoegdaandesubschillendebevoegdhedenvandeVlaamseregering.Alduszalin2004,11.7mln.EURtoegeviadebijzonderewetvan13.07.2001).Ditbedragwordtjaarlijksherverdeeldoverdevercatie00.23(art.62bisvandebijzonderefinancieringswetvan16.01.1989,zoalsingevoegd

Programma 24.8 Indirecte Schuld

Indebegroting2004staathiervoor1,965mln.EURingeschreven.financieringvanonroerendeinvesteringenBA40.03IntrestlastenvanleningenaangegaandoordeuniversiteitenenhetUZGentvoorderuimtevoornieuweinitiatievenisontstaan.sectorengeleidtotbelangrijkeristorno’senkredietherschikkingen,waardoorbudgettaireEenactiefschuldbeheerviaonderhandelingenenvervroegdeterugbetalingenheeftinbeideofdoorlagereoverheden.genomen.HetbetrefthierleningenaangegaandooranderepubliekrechtelijkerechtspersonenGemeenschapzelf,maarwaarvanzijweldekapitaalaflossingenenderentelastentenlasteheeftIndirecteschuldenzijnleningendiecontractueelnietwerdenaangegaandoordeVlaamse

3.DEPARTEMENT ONDERWIJS OnderzoekOA33AdministratieHogerOnderwijsenWetenschappelijk heteigenlijkewetenschapsbeleiduit–ziehiervoorookhetvolgendehoofdstukIII.6.DeorganisatieafdelingOA33–metdehiernavernoemdeBA’s–maaktsamenmetdeOA71 Programma 33.1 Hogescholenonderwijs IngevolgedeBolognaverklaringendeSorbonneverklaringmoethetEuropesehogerondervanbibliografischegegevensbestandenentijdschrifteninelektronischevorm.Deenveloppeismetingangvan2003verhoogdmetdemiddelenbestemdvoordeaankoopprojectmatigwetenschappelijkonderzoek.voor2004539,947mln.EURbedraagt,zowelvoorhetonderwijs,dedienstverleningalshetZoalsbovenaanreedsisweergegeven,dientdewerkingsenveloppevandehogescholen,dieBA40.02EnveloppehogescholenonderwijsBronnen:structuur.pelijkonderzoekenhetomvormenvandebestaandeopleidingennaarde‘Bachelor-Master’lijkecomponentvande2-cycli-opleidingen,deversterkingvanhetprojectmatigwetenschap-Vlaanderen,geeftdaarnaastderandvoorwaardenvoorhetuitbouwenvandewetenschappe-Hetdecreetvan4april2003betreffendedeherstructureringvanhethogeronderwijsindevolgendedimensies:Dedecretaal(decreetvan13juli1994)verankerdetaakvandehogescholenbestaatdanookuithetonderwijs,dedienstverleningalsvanhetonderzoek.len.Diezijnnamelijk,inhetbelangvandesamenleving,zowelwerkzaamophetgebiedvanVlaanderen.Dezedoelstellingenwordengerealiseerdmetdemedewerkingvandehogescholen,i.e.hetmogelijkmakenvaneenbetaalbaarenkwalitatiefhoogstaandhogeronderwijsinHetprogramma33.1concentreertzichopdehoofddoelstellingenvandeafdelingHogescho•hogeschoolonderwijs;•maatschappelijkedienstverlening;•projectmatigwetenschappelijkonderzoek.•hetdecreetvan13juli1994betreffendedehogescholenindeVlaamseGemeenschap;•hetVlaamsregeerakkoord;•hetdecreetvan4april2003betreffendedeherstructureringvanhethogeronderwijsinVlaanderen(structuurdecreet).wijswordengeharmoniseerdengetoetstopdeaanwezigheidvanbasiskwaliteit.InVlaanderenwerdendaarvoorreedswetgevendeinitiatievengenomen.Dieinitiatievenzullendetoekomstvandehogescholen(endeuniversiteiten)ingrijpendwijzigen.Methetoogopdiedoelstellingenzijnerinhetstructuurdecreetmiddelenvoordeacademiseringvande2-cycli-opleidingenopgenomen.Vanafhetbegrotingsjaar2004makendemiddelenvoordeacademiseringvande2-cycli-opleidingen,i.e.destudentenvandemasteropleidingenbrengentoteenkennis-encompetentieniveaudatcongruentismethetwetenschappelijkfunctioneren,deeluitvandewerkingsenveloppevandehogescholen.Dienvolgensmoetdesamenwerkingtussendehogescholenendeuniversiteitenwordenaangescherpt.Omdiesamenwerkingteondersteunenisdevormingvanassociatiestussende HoofdstukIII.5–103

• mln.EUR(vastleggingskrediet);metdemiddelenvoorhetgerichtonderzoekisdeBOF-subsidieopgetrokkentot96,009Teneindedeevolutievandemiddelenvoorniet-gerichtonderzoekgelijktelatenevolueren

HoofdstukIII.5–104

Debudgettaireaccentenvoor2004zijn:

dingenwordenhertekend.scheidingslijntussendeberoepsgerichteendealgemeenvormendewetenschappelijkeopleibetrokkenpartnersinhetstructuurdecreetopgenomen.Indeschootvanditorgaanmoetde Programma 33.2 Universitair onderwijs daarvoordoordeoverheidterbeschikkinggesteldemiddelen.mogelijkevenwichtterealiserentussendedoordeuniversiteitenteleverenprestatiesendeaanvullendemiddelenenhetBijzonderOnderzoeksfonds)trachtdeoverheideenzogoedwettelijkewerkgeversbijdragen,investeringstoelagen,toelagenvoorsocialevoorzieningen,Doormiddelvandeverschillendefinancieringssystemen(werkingsuitkeringen,supplementgisch,sociaalenwetenschappelijkgebied(responsieveuniversiteiten).kunnenreagerenopdeveleveranderingendiezichvoordoenopwetenschappelijk,technoloAandeuniversiteitenwordendemiddelenterhandgesteldzodatzeopeenadequatewijzegebied,volgenshetconceptvande‘responsieveuniversiteit’.anderingendiezichvoordoenopwetenschappelijk,technologisch,sociaalenwetenschappelijkDeuniversiteitenontvangendemiddelenomopeenadequatewijzetereagerenopdevelever-gedekt.aanhetprincipedatdeopleidingskostengrotendeelsmetgemeenschapsmiddelenwordenDeVlaamseoverheidblijftvasthoudenaandeopentoegangtothetuniversitaironderwijsenomvateveneensdepermanentevormingenhetlevenslangleren.derwijs.Datlaatstebeoogtnietalleendeacademischebasis-envoortgezetteopleidingen,maarspectief.HetbeleidmoetzorgenvooreendoelmatigenkwalitatiefaanbodvanacademischonaandehuidigeentoekomstigebehoeftenvanvooralVlaamsejongerenineenmondiaalperkwalitatiefhoogstaanduniversitairaanbodaantebieden,datzogoedmogelijkbeantwoordtSamenmetdeuniversiteitenwerktdeoverheiddanookeenbeleiduitomeenbetaalbaarenmalewisselwerkingrealiserenenexcellentieindedriedomeinennastreven.pelijkedienstverlening.Zijmoetendezedriedimensiesvanhundecretaleopdrachtineenoptihetgebiedvanhetacademischonderwijs,hetwetenschappelijkonderzoekendewetenschapDeVlaamseuniversiteitenzijn,inhetbelangvandesamenleving,tezelfdertijdwerkzaamoponderwijsenonderzoek.versiteiten,deuniversitaireonderzoekersentotsommigeandereinstellingenvanacademischHetprogramma33.2richtzichtotdeuniversiteitsstudenteninVlaanderen,deVlaamseuni

• bedragalsin2004ontvangen;2006deuniversiteitenalswerkingstoelagen,behoudensdenormaleindexatie,hetzelfdehetdecretaalvastgelegdvierjariggroeipad.Hetstructuurdecreetbepaaltdatin2005en2004ishetlaatstejaarwaarindewerkingstoelagenstructureelwordenverhoogdvolgensdecreetwerdeengroeipadvandeoverheidssubsidiesaandeuniversiteitenuitgetekend.Methetfinancieringsdecreetvan7december2001enlaterdoorgetrokkeninhetstructuur

• vandeeffectenin2004opkruissnelheidkomen;2001-2004metbetrekkingtotdeeindejaarstoelagenenhetvakantiegeldopgenomenwaarIndatdecreetzijnookdemiddelenvoorhetdekkenvandekosteningevolgevandeCAO

metanderelandenenhiervoorwerdenreedsdenodigecontactengelegdmetpotentiëlekandienNederlandwensenbovendienbijdeinvoeringvandeaccreditatienauwsamentewerkeneengemeenschappelijkNederlands-VlaamseAccreditatieorganisatieopterichten.VlaanderenVoordeaccreditatievanhogeronderwijsopleidingenhebbenNederlandenVlaanderenbeslisttransparantie.genaaneenverdereontwikkelingvandekwaliteitszorggerichtopmeeronafhankelijkheidendingen.Dezeaccreditatievormthetsluitstukvanhetbestaandevisitatiestelselenmoetbijdra-invoeringvandeaccreditatielooptparallelmetdeomvormingnaarbachelor-enmasteroplei-wordendehogeronderwijsopleidingenonderworpenaaneenonafhankelijkeaccreditatie.DeInhetlichtvandetoenemendeinternationaliseringdiegrenzenvandeeigenregiooverschrijdtheidwordtditdecreetnogvoorheteindevandezelegislatuurgoedgekeurd.inhoudvandecurriculaendeonderwijsorganisatiete“flexibiliseren”.Naarallewaarschijnlijk-aandevraagvandeinstellingenomdetoegangtothethogeronderwijs,deleeromgevingen,devandegeplandeherstructureringvanhethogeronderwijs.Daarmeewordtgehoorgegevenbetereafstemmingensamenwerkingtussendeuniversiteitenendehogescholenmaaktdeeluitmodulariseringvanhetopleidingsaanbod,deonderwijsvernieuwing,demobiliteiteneenDeinhoudvanhetregeerakkoordvoorhettertiaironderwijs,m.n.deverdereflexibiliseringendaten.Inovereenstemmingmethetdecreetvan4april2003betreffendedeherstructureringvanhethogeronderwijsinVlaanderen(structuurdecreet)moetendehogeronderwijsopleidingengeaccrediteerdwordendooreenbijverdragopterichteninstantie.Op3september2003ishetverdraginzakedeaccreditatievanopleidingenbinnenhetNederlandseenVlaamsehogeronderwijsinDenHaagondertekend.InuitvoeringvanditverdragwordteenNederlands-VlaamseAccreditatieorganisatie(NVAO)opgerichtdieinNederlandenVlaanderenzalinstaanvoordeaccreditatievanbestaandehogeronderwijsopleidingenenhetuitvoerenvandekwaliteitstoetsvoornieuweopleidingen.HetdecreethoudendedegoedkeuringvanditverdragisvooradviesaandeRaadvanStatevoorgelegd.InafwachtingvanderatificatievanhetverdragtotoprichtingvandeNederlands-VlaamseAccreditatieorganisatieheeftdeVlaamseregeringondertussenzeswaarnemendebestuursledenaangeduidinhetbestuurvandeNederlandseAccreditatieorganisatie(NAO).AangeziendeNederlandseregelgevingronddeinvoeringvandeaccreditatiewateerderdaninVlaanderentotstandkwam,heeftdeNederlandseoverheidbijwijzevanovergangsmaatregeldeNAOopgericht.IndeeersteplaatsmoetendezepersonendewerkzaamhedenvandeNAOopvolgenendeoprichtingnaardeNVAOvoorbereiden.Eenmaaldeorganisatiedefinitiefvanstartgaat,wordenzijbenoemdalsbestuurslidvandeNVAO.Deselectievandezepersonengebeurdeopbasisvanhunervaringenkennisvanhethogeronderwijsenhetwetenschappelijkonderzoek.Deinternationalesamenwerkingophetvlakvandeaccreditatieendekwaliteitszorgverhoogtdeonafhankelijkheid,detransparantieendegeloofwaardigheidvanonshogeronderwijs.De

DeNVAOwordtvolledigoperationeelin2004.

Methetoogopdeinvoeringvandebachelor-enmasteropleidingeninhetacademischeonderwijs,conformdeBologna-endeSorbonne-verklaringendedaarmeeverbondenvernieuwingvandecurriculaenvandegebruikteonderwijsenleervormen(innovatie)wordendewerkingsmiddelenvoor2004aangevuldmetaanvullendemiddelen.Detoekenningvandieaanvullendemiddelenisgekoppeldaanhetvoorleggenvaneenonderwijsontwikkelingsplanvoordeperiode2003-2006.Dezemiddelenkunnenaangewendwordenvoorpersoneels-,werkings-enuitrustingsuitgavendiekunnentoegeschrevenwordenaandeomvorming;Eind2003hebbendeuniversiteiteneenonderwijsontwikkelingsplaningediend.Dezeplannenwerdendoorexpertenophundeugdelijkheidbeoordeeld.Deuitvoeringvandezeplannenwordeneind2004beoordeeld.Indeloopvan2004wordendedaarvoortoegekendaanvullendemiddelenterbeschikkinggesteldaandebeoogdeinstellingen;

•

•

HoofdstukIII.5–105

Erzijnookenkeleeerderinhoudelijkeaccentenvoor2004:

DeuitgavenvoorpersoneelenwerkingingevolgededeelnemingvanVlaanderenaaninternainternationaleactiviteitenBA12.03UitgavenvoorpersoneelenwerkingingevolgededeelnemingvanVlaanderenaanBronnen:incentivesvoorzien.vanelkeinstelling.Binnenhaareigenbeleidsprioriteitenkandeoverheidevenweleenaantalvaninternationalecontactenuittebouwen;ditvormteenbelangrijkelementindeprofileringhetbestvoordetoekomst.Hetkomtindeeersteplaatsaandeuniversiteitentoeeennetwerkzoektebevorderen.Wieinternationalesamenwerkinghooginhetvaandelvoert,wapentzichDeoverheidwenstverderhetinternationaalaspectvanhetuniversitaironderwijsenonderDeinhoudelijkekwaliteitszorgisnogsteedsdeverantwoordelijkheidvandeinstellingen.debachelor-enmasteropleidingen.transnationaleaccreditatiedraagtinhogematebijtotdeinternationalevergelijkbaarheidvan•hetdecreetvan12juni1991betreffendedeuniversiteitenindeVlaamseGemeenschap;•hetdecreetvan18mei1999betreffendesommigeinstellingenvanopenbaarnutvoorpostinitieelonderwijs,wetenschappelijkonderzoekenwetenschappelijkedienstverlening;•hetbesluitvan18februari2000houdendevaststellingvandebenamingvandediploma’svanMasterdiedeVlerickLeuvenGentManagementSchoolenhetInstituutvoorTropischeGeneeskundeuitreiken;•debeheersovereenkomstenvan22december1999metdeVlerickLeuvenGentManagementSchoolenhetInstituutvoorTropischeGeneeskunde;•debeheersovereenkomstenmethetInstituutvoorOntwikkelingsbeleiden-beheervan7juni2002enhetInstituutvoorEuropesestudiën;•hetdecreetbetreffendehetonderwijsX;•hetdecreetvan20oktober2000betreffendehetonderwijsXII–Ensor;•hetdecreetvan20april2001houdendeeenaanpassingvanderegelgevingvanhettertiaironderwijs;•hetdecreetvan7december2001betreffendedeherzieningvandefinancieringvandeuni-versiteitenindeVlaamseGemeenschapenbegeleidendebepalingen;•hetdecreetvan14februari2003betreffendehetonderwijsXIV;•hetdecreetvan4april2003betreffendedeherstructureringvanhethogeronderwijsinVlaanderen;•hetVlaamsregeerakkoord;•deBolognaverklaring;•hetPraag-communiqué;•hetBerlijn-communiqué.tionaleactiviteiteni.v.m.hetacademischbeleid,dekkendeuitgaveninhetkadervandeparticipatieininternationaleprogramma’senworkshopsvanuniversitaironderwijsenwetenschappelijkonderzoek(OESO-IMHEInternationalManagementinHigherEducation,SocietyofResearchinHigherEducation,EuropeanAssociationofInstitutionalResearchinHigherEducationenACAAcademicCooperationAssociation)methetoogophetvolgenvandeontwikkelingeninhetbuitenland,deverdereinternationaliseringvandeaccreditatieendekwaliteitszorgzoalsgeprogrammeerdinhetdecreetbetreffendedeherstructureringvanhethogeronderwijsinVlaanderen.VerderiserdeorganisatievaneenBolognaseminarieronde-learningenafstandsonderwijs,deuitvoeringvanhetNederlands-VlaamssamenwerkingsakkoordGENT,hetpublicerenvaneenEngelstaligestudiegidshogeronderwijsinVlaanderenenhetversterkenvandesamenwerkingmetdeOpenUniversiteitHeerlen:publiciteitscampagnes.BA40.73SubsidieSocialeVoorzieningenStudentenDesubsidievoordeSocialeVoorzieningenbedraagtvoor2004desomvan14,558mln.EUR. HoofdstukIII.5–106

bekostigingbevateengroeipad,i.e.voordeperiode2001-2004,waarbijdein2000vastgeperiode2001-2006ontvangendeVlaamseuniversiteiteneenforfaitairebekostiging.Dezeafgestaptvanhetbekostigingsmodelvanhetuniversiteitendecreetvan12juni1991.VoordeMethetfinancieringsdecreetvan7december2001enhernomeninhetstructuurdecreetwerdIn2004bedragendeaanvullendemiddelenintotaal7,531mln.EUR(geïndexeerd).ten.wijs,wetenschappelijkonderzoekendienstverlening,plusdeadministratievandeuniversiteiDewerkingsmiddelendragenbijtotdekkingvandegewoneuitgavenvooracademischonder11,879mln.EUR.InvergelijkingmethetafgelopenbegrotingsjaarstijgendetotalewerkingsmiddelenmetHettotalewerkingskredietvoordeVlaamseuniversiteitenvoor2004bedraagt558,285mln.versiteitenBA’s41.20,41.27,44.79,44.81,44.82,44.85en44.86–WerkingsuitkeringenVlaamseuniMendenkehierbijaanstudentenrestaurants,studentenverblijvene.d.diezijnbestemdvoordesocialevoorzieningenvanstudenten.oprichting,uitbreiding,verbouwing,instandhoudingenherstellingvanonroerendegoederenfinanciëlekostenvoordesocialevoorzieningenvoorstudentenendekostenvoordewerving,denten.Dezetoelagehelptbijdedekkingvanpersoneels-,werkings-enuitrustingskostenenindeVlaamseGemeenschap,draagtdezejaarlijksbijindesocialevoorzieningenvoordestuOvereenkomstigartikel140bisvanhetdecreetvan12juni1991betreffendedeuniversiteiten•Indebegroting2004bereiktdestructureleverhogingvanhetbudgetvandewerkingsuitkeringenvandeuniversiteiten(dezogenaamdebasisfinanciering)haarmaximum.Dereëlestijgingvandewerkingsmiddelenmetinbegripvandewettelijkewerkgeversbijdragentussen2003en2004bedraagtongeveer4,8mln.EUR.•In2004zijndeextramiddeleningevolgedeCAO2001-2004voordecompensatievandeverhoogdeeindejaarstoelagenenhetvakantiegeldopkruissnelheid.VoordeCAOkomterin2004voordecompensatievandemeeruitgaven4,011mln.EURbij(opjaarbasisengeïndexeerd).Decumulatievegroeivan2000totenmet2004bedraagt18,627mln.EUR(prijsniveau2004).•OntvangendeinstellingenhunaandeelindeaanvullendemiddelentercompensatievandemeeruitgavenvoordeomvormingvandeacademischeopleidingennaardeBaMa-struc-tuur.steldeanomalieënindefinancieringsregelingverderwordenweggewerkt.Ondertussenwerktdeoverheidaaneennieuwbekostigingsmechanismevoorhethogeronderwijsdatmetingangvan2007vankrachtmoetzijn.BA’s41.22,41.26,41.28,44.87en44.89Hieronderressorterendetweeinstellingenvanopenbaarnutvoorpostinitieelonderwijs,wetenschappelijkonderzoekenwetenschappelijkedienstverlening:hetInstituutvoorTropischeGeneeskundeendeVlerickLeuvenGentManagementschoolénbovendiendedriebijzondereuniversitaireinstituten:hetInstituutvoorOntwikkelingsbeleiden-beheer,hetInstituutvoorEuropeseStudiënendatvoorJoodseStudies.DeVlaamseoverheidgebruiktvoordesturinghiervantelkenseenbeheersovereenkomst.Achterliggendideedaarbijisdatdeoverheidzichnietmoeitmethetdagelijksbeheer,maarwelstuurtviadekwaliteitendedoelmatigheid.Indeloopvandejarenmoetendeeersteresultatenvandezesturingswijzeduidelijkworden.OndertussenblijkenzowelhetInstituutvoorTropischeGeneeskundealsdeVlerickLeuvenGentManagementschoolsuccesvolwatdestudenteninstroombetreft.Eind2003werdenbeideinstellingenonderworpenaaneenaudit.Eind2004volgtdevernieuwingendeherzieningvandelopendebeheersovereenkomsten. HoofdstukIII.5–107

tiëlekredietaangevuldmeteentoenemendestructureleverhoging.ringenvandevrijeuniversiteiten)inzakeartikel136vanhetuniversiteitendecreetwerdhetinideprivateuniversiteiten(alscompensatievandestijgendeuitgavenvoordegroepsverzekegevolgvandegewijzigdefinancieringsregeling.TeneindetegemoettekomenaandeeisenvanDetoenamevanditkredietinvergelijkingmethetafgelopenbegrotingsjaariseveneenshetookin2004.Opdezebasisallocatiestaanvoor2004:17,856mln.EURingeschreven.DebijdragewettelijkeenconventionelewerkgeversbijdragevoordevrijeuniversiteitenstijgenBA44.60BijdragewettelijkeenconventionelewerkgeversbijdragenvrijeuniversiteitenDesubsidievoor2004bedraagt:1,71mln.EUR.(+0,024mln.EUR)vlakvanmanagementwetenschappen.derwijsenwetenschappelijkedienstverleningenverrichtwetenschappelijkonderzoekophetvenvandeVlerickLeuvenGentManagementSchool.DezeinstellingverstrektpostinitieelonDezeuitgavenstrekkentotdekkingvandepersoneelskostenenwerkings-enuitrustingsuitgaBA44.89SubsidieaandeVlerickLeuvenGentManagementschoolDesubsidievoor2004bedraagt:8,438mln.EUR.(+0,119mln.EUR)vlakvandetropische(dier)geneeskunde.derwijsenwetenschappelijkedienstverleningenverrichtwetenschappelijkonderzoekophetvenvanhetInstituutvoorTropischeGeneeskunde.DezeinstellingverstrektpostinitieelonDezesubsidiesstrekkentotdekkingvandepersoneelskostenenwerkings-enuitrustingsuitgaAntwerpenBA44.87SubsidieverleendaanhetInstituutvoorTropischeGeneeskunde“PrinsLeopold”inVoor2004bedraagtdesubsidievoorIJOS0,153mln.EUR.sociologisch.eenveelheidvanbenadering:historischfilosofisch,cultureel,literair,religieusfilologischeenstudiecentrumvoordestudievanhetJodendomindebreedstebetekenisvandetermenvanuitHetIJoSheeftalsopdrachthetuitbouwenvaneeninterdisciplinaireninternationaalingebedlijkedienstverleningophetvlakvandeJoodsestudies.behoevevanhetpostinitieelonderwijs,hetwetenschappelijkonderzoekendewetenschappe-Detoegekendesubsidiesstrekkentotdekkingvandepersoneels-enwerkingsuitgaventenpenisopgericht.ringvanhetInstituutvoorJoodseStudies(IJoS)datindeschootvandeUniversiteitAntwer-Opgrondvanhetzelfdeartikel169quaterdraagtdeVlaamseGemeenschapbijindefinancieBA41.28SubsidievoorhetInstituutvoorJoodseStudiesVoor2004bedraagtdesubsidievoorhetIES1,426mln.EUR(+0,147mln.EUR).onderwijsenonderzoek.ontplooien.DieactiviteitensituerenzichinhetEuropeesgeoriënteerd(juridisch)voorgezetingecalculeerdteneindedezeinstellingruimtetegevenomhaaractiviteitenvolledigtekunnenEuropeseStudiënookin2004.DezetoenamevandewerkingsmiddelenwerdvanmeetafaanIngevolgedezelfdedecreetsbepalingstijgtdeforfaitairesubsidieringvoorhetInstituutvoorBA41.26SubsidievoorhetInstituutvoorEuropeseStudiënIn2004wordtdeuitvoeringvandebeheersovereenkomstgeëvalueerd.Voor2004bedraagtdesubsidie1,903mln.EUR.(+0,154mln.EUR)hetontwikkelingsbeleiden-beheer.hetpostinitieelonderwijs,hetwetenschappelijkonderzoekendienstverleningophetvlakvanDezesubsidiesstrekkentotdekkingvandepersoneels-enwerkingsuitgaventenbehoevevandeUniversiteitAntwerpenisopgericht.nancieringvanhetInstituutvoorOntwikkelingsbeleidenbeheer(IOB)datindeschootvanindeVlaamseGemeenschap,zoalsgewijzigd,draagtdeVlaamseGemeenschapbijtotdefiOpbasisvanartikel169quatervanhetdecreetvan12juni1991betreffendedeuniversiteitenBA41.22SubsidievoorhetInstituutvoorOntwikkelingsbeleiden-beheer HoofdstukIII.5–108

voorProtestantseGodgeleerdheidteBrussel.VlaamseGemeenschapdraagtdeVlaamseGemeenschapbijindefinancieringvandeFaculteitOpbasisvanartikel169vanhetdecreetvan12juni1991betreffendedeuniversiteitenindeBA44.80SubsidieaandeFaculteitderProtestantseGodgeleerdheidinBrusselbegrotingsjaarmoetentoegekendworden.wordenermeerjarenprojectenbeoogdwaarvoordemiddelennietvoor100%inhetzelfdedezemaatregeldekasstromenvandeVlaamseGemeenschaphelpenondersteunen,anderzijdsaangaan.Hetordonnanceringskredietbedraagt:88,009mln.EUR.Enerzijdswildemenmetgesplitstkrediettemaken.TenbelopevanditbedragkunnendeinstellingenengagementenBijdeopmaakvandeinitiëlebegroting2004isbeslistgewordenomvandeBOF-subsidieeenHetvastleggingskredietbedraagtin2004:96,009mln.EUR.besluitvandeVlaamseregeringvan8september2000,zoalsgewijzigdop24januari2003.Desubsidieisgebaseerdopartikel168vanhetuniversiteitsdecreetvan12juni1991enophetschappelijkebesteldeprimaireverantwoordelijkheidvandeoverheid.ondermeerdoorzijnonvoorspelbaarkarakterenzijnankerfunctievoorhetgehelewetenDefinancieringvanhetfundamenteelonderzoek,i.e.onderzoekopinitiatiefvandevorser,istenschappenwordtergezochtnaarmanierenomdeoutputtemeten.Vlaamsejuridischetijdschriften.Ookvoordeanderedisciplinesindecultuur-engedragswerenvooronderzoekinderechten.DaarinwordterondermeereenrankingopgesteldvanInteruniversitaireRaadisermomenteeleensubwerkgroepwerkzaamrondkwaliteitsindicato-opconsensusgebaseerdeindicatorenset.BinnendewerkgroepOnderzoekvandeVlaamsezichtbaarheidvanhetonderzoek.Voordecultuur-engedragswetenschappenontbreekteenschappenzijndebibliometrischeindicatoreneenbetrouwbaremaatvoordeomvangendeBinnendenatuur-enlevenswetenschappenendebasisdisciplinesvandetechnischeweten-HetBOFwordtdusgrotendeelsopbasisvanoutputindicatorenverdeeld.detweedesoortcriteriaverdubbeltin2004:van10%naar20%.aantalcitatiesenpublicaties.Dezeeerstedriecriteriawegennietgelijkdoor.Hetaandeelvanindicatorenvoordeinternationalezichtbaarheidéndeonderzoeksoutputaandehandvanhetwegingsfactor)énhetaandeelvandetotalewerkingsuitkeringenenanderzijdsopbasisvaneenwegingsfactor),hetaantaluitgereiktedoctoraatsdiploma’s(eveneensaandehandvaneengewogengemiddeldeisvanenerzijdsdriecriteria:hetaantaltweedecyclusdiploma’s(volgensDeberekeningvandekredietbehoeftengebeurtaandehandvaneenverdeelsleuteldiehetzoeksraadinvoorhetbeleidvanhetBOF.eigenacademischpersoneel(projectenenmandaten).BinnenelkeuniversiteitstaatdeOnderwenenoplangeretermijnonderzoektefinancierendatwordtvoorgestelddoorledenvanhetHetBOFishetkanaaldataandeuniversiteitentoelaateeneigenonderzoeksbeleiduitteboufundamenteelgrensverleggendonderzoek.ElkeuniversiteitbeschiktovereenBijzonderOnderzoeksfonds(BOF)terfinancieringvanhetBA44.64SubsidieaanhetBijzonderOnderzoeksfondsvoordeuniversiteitenbepaaldinhetstructuurdecreet.tingsjaarwordendezemiddelenstructureelverdeeldtussendeuniversiteitenopdewijzezoals2003:7,531mln.EUR(in2003:7,425mln.EUR).MetingangvanhetafgelopenbegroDeaanvullendemiddelen(ba44.63)blijvenbehoudenophetniveauvanhetbegrotingsjaarBA44.63Aanvullendewerkingsmiddelenbetreffendedeuniversiteiten–BAMAtenteverlagen.deprivateuniversiteitentengevolgevandebeslissingvandefederaleoverheidomdeloonlasBijdestructureleverhogingvoor2004isrekeninggehoudenmetdelagereRSZ-bijdragenvan HoofdstukIII.5–109

HoofdstukIII.5–110

Detoegekendemiddelenstrekkentotdekkingvandevolgendekosten:Hetmaximumpereenheidsmodulebedraagtmaximaal185,92euro.hetaantalinschrijvingenmetexamenrechtenomgerekendnaarhetaantaleenheidsmodulen.nent–12.394,68EURperstudiecentrum–eneenvariabelecomponentberekendopbasisvantigdteAntwerpen,Brussel,Gent,Hasselt,KortrijkenLeuven,bestaatuiteenvastecompoHetbedragvandesubsidies,diedeelsofgeheelwordenuitbetaaldaandestudiecentragevesgevormdénisdeBachelor-Masterstructuurdanreedsingevoerd.Consortiagestaltekreegenfunctioneert.BovendienzijndandeassociatiesinVlaanderenVanafhetbegrotingsjaar2007moethetduidelijkerzijnhoederegelingvandeNederlandsevanontwikkelingvanelektronischstudie-enleermateriaal.vandesamenwerkingsovereenkomstmetdeOpenUniversiteitNederlandenvandekosteneeninschrijvinghebbengenomenvooreencursusvanhetopenhogeronderwijsinhetkaderdekkingvandekostenvanondersteuningenbegeleidingvandestudentendieinVlaanderennancieringvandeuniversiteitenendehogescholen,draagtdeVlaamseGemeenschapbijindeInafwachtingvandenieuwefinancieringswijze,diekadertindeglobaleherzieningvandefiringvandeleercentrauittewerken.cieringsmechanismevoorhethogeronderwijseenvoorstelinzakedeuitbouwendefinancie-bevoegdvoorhetonderwijs,tegelasteninhetkadervandeontwikkelingvaneennieuwfinan-jaren2003,2004,2005en2006ophetniveauvan2002tehandhavenendeVlaamseminister,VR/2002/13.12/DOC.1237)beslistdefinancieringswijzevandezesstudiecentravoordedeVlaamseregeringinvergaderingvan13december2002(documentBijdegoedkeuringvandefinancieringvandestudiecentraopenhogeronderwijsin2002heeftBA40.10Subsidiëringopenhogeronderwijs•begeleidingvanVlaamsestudentenindeVlaamsestudiecentra•informatieenadviesaanbelangstellendestudenten•begeleidingingeschrevenstudenten•organisatietentamens•overeengekomenbijdrageaandeNederlandseOU

jaar2004bedragen0,468mln.EUR.DeinvesteringsmiddelenvanhetInstituutvoorTropischeGeneeskundevoorhetbegrotingsBA64.17KapitaaloverdrachtenvooronroerendeinvesteringenITGIntotaalbedragendezesubsidiesvoor2004:19,789mln.EUR.versiteiten.totaledotatievandeVlaamseGemeenschapvoordeinvesteringsfondsenvandeVlaamseuniDekapitaaloverdrachtenvooronroerendeinvesteringenuniversitaironderwijsomvattendeBA60.12Kapitaaloverdrachtenvooronroerendeinvesteringenuniversitaironderwijsling.wordtopgrondvanhetstructuurdecreetbeschouwdalseenambtshalvegeregistreerdeinstelDeopleidingenvandezeinstellingvallenvoortaanookonderdeBaMa-structuur.DefaculteitDesubsidievoor2004bedraagt0,3mln.EUR.Vlaamseuniversiteiten.artikel130vanheteerdervermelddecreetvantoepassingisopdewerkingsmiddelenvandeeenbasisbedragopgenomendatjaarlijksaandehandvandeindexformuledieovereenkomstigheidzijnnadereregelingenuitgewerktvoordesubsidieringvanditinstituut.InhetbesluitisdefinancieringdoordeVlaamseGemeenschapvandeFaculteitvoorProtestantseGodgeleerdInhetbesluitvandeVlaamseregeringvan22december1993houdendedevoorwaardentot

Onderwijsbeleid

Programma 33.3 Coördinatie Hoger

• danbijnauitsluitendvanberoepsactievemensen.meestsuccesvollevormenvanlevenslanglerenenblijkbaarookdeenigedieveelbijvalkrijgténdiplomahogeronderwijsbuitenhetregulierhogeronderwijs.BovendienisditéénvandeDitsysteemisopditogenbliknogsteedsdeenigealternatievepistevoorhetbehalenvaneenontwikkelenvanelektronischstudie-enleermateriaal OA 39 Diensten van de secretaris-generaal Programma 39.2 Coördinatie Beleids- en Gegevensbeheer 18%(ofongeveer0,133mln.EUR)wordtbesteedaanhetaanmakenenverspreidenvanrelenodigeconceptueleraamwerken.endeklas.VlaamseonderzoekersdragenhierhunsteentjebijtothetontwikkelenvandeBinnenNetwerkCconcentreertmenzichopdeprocessendiezichafspelenbinnendeschool2003bekendwaren,volgenin2004denodigeanalyses.tweedecyclus‘minoren’enwordendusminderbenadrukt.Opbasisvanderesultatendieeind‘major’vanhetonderzoek).‘Leesvaardigheid’en‘wetenschappelijkegeletterdheid’zijnindevanditonderzoekgaatdemeesteaandachtnaar‘wiskundigegeletterdheid’(dezogenaamdevantaal,wiskunde,wetenschappenen‘cross-curriculumcompetencies’.IndetweedecyclusgramforInternationalStudentAssessment)decompetentiesvan15-jarigengetestopgebiedIndelentevan2003werdenindeVlaamsescholeninhetkadervanhetPISA-onderzoek(Pro-ervan,zo’n0,524mln.EUR,wordtbesteedaanlopendeonderzoeksovereenkomsten.In2004bedraagthettotalekredietopdezebasisallocatie0,745mln.EUR.Ongeveer70%catorenBA12.01Allerhandeuitgavenmetbetrekkingtotstatistiek,gegevensbeheerenonderwijsindi•ErgebeurtonderzoekinhetkadervanINES(InternationalIndicatorsofEducationSystems),hetonderwijsindicatorenprojectvandeOESO.HetPISA-onderzoekvormthiervandebelangrijkstecomponent.ErwordttevenseenbijdragegeleverdtotdeactiviteitenvanNetwerkC.•BinnenhetIEA-projectneemtVlaanderenreedsgedurendeheelwatjarendeelaanhetTIMSS-onderzoek(ThirdInternationalMathematicsandScienceStudy).In2003werdenindeVlaamsescholenzoweldeleerlingenvanhetvierdeleerjaarlageronderwijsalsdeleerlingenvanhettweedejaarvandeeerstegraadsecundaironderwijsgetestophunkennisenvaardighedeninzakewiskundeenwetenschappen.In2004zullendeVlaamseonderzoekersdebekomenresultatenanalyseren.vanteinformatie,veelalindevormvanpublicaties.EengedeeltevanhetbeschikbarekredietgaatjaarlijksnaardepublicatievandeVlaamseOnderwijsindicatorenininternationaalperspectief.HierinzoektmeneenevenwichttussenwatmenopVlaamsniveaualsbeleidsrelevantbeschouwtendeaandachtspuntenopEuropeeseninternationaalvlak.AangeziendetweeOESO-publicaties,‘EducationataGlance’en‘EducationPolicyAnalysis’,debelangrijksteinternationalevergelijkingsbronnenzijninzakeonderwijsenvorming,wordenzeingroteoplageaangekochtenverspreidonderbeleidsmakersenwetenschappers.Hetresterendedeelvanhetkrediet,12%of0,088mln.EUR,kannietrechtstreeksinverbandwordengebrachtmetwetenschapsbeleid. HoofdstukIII.5–111

HoofdstukIII.5–112

lijkeoorzaken(engevolgen)vandezeverschillen.mateeninwelkopzichtzeonderlingafwijken.Menwenstookeenbeterbegripvandemogemogelijkescenario’sbijhetdoorlopenvanhetonderwijsendeovergangschool/werk:inwelkeHetbelangrijksteresultaatdatmenvandezenieuwedataverwacht,iseenbeterekennisvandeopoverdebeideuitersten,metname‘debasisschool’en‘deovergangvanschoolnaarwerk’.levensloopvanjongeren.HetSteunpuntzetineeneerstefasevooralgespecialiseerdesurveyservan)enreedsbestaandesurvey-gegevensgebruikenbijsecundaireanalysesvandehelebestaandeadministratievegegevensbestandenexploreren(enadviesgevenoveroptimaliseringintredeopdearbeidsmarkt.Hiervoordoetmeneenberoepoptweesoortenbronnen:mennakangaanwelkpadjongerenvolgenvanhetbeginvanhetbasisonderwijstothunDecentraledoelstellingvanditSteunpuntisdeconstructievangegevensbestanden,waarmeebegrotingeensubsidievan0,372mln.EURtoegekend.Vlaamseregeringselecteerdevoorfinanciering.Alscofinancieringwordtvanuitdeonderwijsdearbeidsmarkt”iséénvandetwaalfsteunpuntenvoorbeleidsrelevantonderzoekdiedeHetsteunpunt“Loopbanenvanleerlingenenstudenteninhetonderwijsendeovergangnaaronderwijsendeovergangnaardearbeidsmarkt”BA33.06Subsidiecofinancieringsteunpunt“Loopbanenvanleerlingenenstudenteninhetwervingvoordeeerstegraadsecundaironderwijs.kanmengebruikmakenvandetoetsdieontwikkeldwerdrondinformatieverwerkingen-verHetvoorzienekredietmoethetmogelijkmakeneennieuwetoetsinguittevoeren.Daarvoortweeeindtermenvoorhetbasisonderwijswordengerealiseerd.renvanhetsysteemvanperiodiekepeilingen,metookeenmetingvandematewaarindezevoorwiskundeenbegrijpendlezen.Hetwasdaarbijdebedoelingeeneerstetoetsinguittevoe-dereclustersvaneindtermen.In2002wasereeneerstepeilingvoorhetbasisonderwijs,enwelteem.Deoverheidwilperiodiekéénofmeerderepeilingenlatenuitvoerennaaréénofmeer-deminimumdoelenwordenbereikt,berekentmendanophetniveauvanhetonderwijssys-sentatievesteekproefwordendeprestatiesvanleerlingenanoniemgemeten.Dematewaarindeonderwijsinstellingenoplegt,bereiktzijnopsysteemniveau(macroniveau).Viaeenrepre-gepastworden.DeonderwijsoverheidmoetkunnennagaanofdeminimumdoelendiezeaanVlaamseonderwijscultuur,moeteenadequaatsysteemvanprestatiemetingontwikkeldentoe-GezienVlaanderengeencentraleexamensorganiseertendatditconceptooknietpastindeoverheid’.Ongeveer0,250mln.EURbestemdvoor‘Peilingonderzoeki.k.v.kwaliteitszorgdoordebeleidsevaluatieBA12.18Allerhandeuitgaveninhetkadervanbeleidsvoorbereiding,beleidsondersteuningenleid.HetkredietopdezeBAbedraagt1,049mln.EUR,waarvan0,525mln.voorwetenschapsbevanlandtotland.besluitvandeVlaamseregeringvan27maart1991.Hetaantaltoetekennenbeurzenvarieertendealgemeneenfinanciëlevoorwaarden.Diezijnvoorallelandengelijkenliggenvastineenwerkprogramma’sdiehieraanuitvoeringgeven.ZijbepalenhetaantaltoetekennenbeurzenDetoekenningvanbeurzeninhetkadervanbilateraleakkoorden,gebeurtovereenkomstigderenkrijgenhunverblijfskostenhierbetaald.buitenlandverblijven,krijgenhunreiskostenvergoed.BuitenlandseonderzoekersinVlaandeliteitsbeurzen.Vlaamseonderzoekersdievooronderwijsofonderzoekeenkorteperiodeinhetoverheidmiddelenterbeschikkingommobiliteitvanindividuenmogelijktemaken:demobiOmdedoelstellingenvanhetinternationaalonderwijsbeleidterealiseren,steltdeVlaamseBA12.06Allerhandeuitgaveninhetkadervandebilateralesamenwerking

HoofdstukIII.5–113

HoofdstukIII.5–114

enhetbeleidteevalueren.debeleidsvoorbereidingteondersteunenDeresultatenvormeneenkennisbasisomviapublicaties,studiedagenencontacten.hetbeleidalsnaardeonderwijspraktijk–deresultatengestimuleerd–zowelnaartinuebasiswordtdeterugkoppelingvanzoeksthemadatzeelkopvolgen.Opconmetervaringenexpertiseinhetonderverantwoordelijkenenonderwijspracticiwetenschappelijkedeskundigen,beleidsopgevolgddooreenstuurgroepvanHetlopendeonderzoekwordtvannabijschappelijkekwaliteit.resp.hunbeleidsrelevantieenwetenlijkenenwetenschappersbeoordeeldopafzonderlijkdoorbeleidsverantwoordeDeingediendeprojectvoorstellenwordengerethema’s.dachtspuntenofhetbehoudenvanvroepalendvoordeselectievannieuweaan-tenenlopendeinitiatievenzijnmedebe-Deopvolgingenevaluatievandeafgeslo-mijn.debeleidsvoorbereidingopkorteter-dieinspelenopspecifiekebehoeftenrondeenaantalspecifiekethema’sformulerendebeleidsnota.DaarnaastkanmenaltijdsisvandeoperationeledoelstellingenuitDiethema’swordengeformuleerdopba-ringderprioritaireonderzoeksthema’s.menereferentiekadervoordeformuleBeleidsnotaOnderwijsvormenhetalgeDestrategischedoelstellingenvandewaardehebbenalsbeleidsrelevantzijn.zoweleendegelijkewetenschappelijkeinformatieengegevensoplevertdiebedoelingdathetbetoelaagdeonderzoekoverheideenantwoordwil.HetisdeconcretiserendebeleidsvragenwaaropdeDeprioritairethema’senhunuitwerkingleidendeonderwijspraktijk.tieendebijsturingvanhetonderwijsbevoorbereiding,deuitvoering,deevalua(OBPWO)isspecifiekbedoeldvoordetijkgerichtwetenschappelijkonderzoekHetonderwijskundigbeleids-enprakjectwerkingBeleidsvoorbereidendonderzoekenproBA41.43SubsidieaanhetOBPWO

Inniveauvandeevaluatie(bereikteeffecten).hetwelzijnsbeleidteonderbouwen,zowelophetniveauvandevoorbereidingalsophetStudieopdrachtenenwetenschappelijkonderzoekwordenuitbesteedomprioritaireveldenuitBA12.23Studies,onderzoekingenenvoorbereidingvanwetenschappelijkecongressen

•

alsslachtofferperspectief).optiekwilmeninzichtverwerveninhetbestaandeoverheidsingrijpen(zowelvanuitdader-contextuelesituatievanallochtonedadersenindebelevingvandeslachtoffers.Vanuitdiesteden.Anderzijdsmoetdecultureel-antropologischebenaderinginzichtverschaffenindeheidsingrijpen,metbijzondereaandachtvoormaatregelenvandeVlaamseoverheidendeenerzijdsinzichtenverwervenoverdeimpactopdaderenslachtoffervanhetbestaandoveromdestedelijkecontextvanAntwerpen,GentenMechelen.Uithetonderzoekmoetmenernstigeimpactheeftophetonveiligheidsgevoelvandebevolking.Hetgaatmeerspecifiekdaderstussen15en25jaar,diemisdrijvenpleegdenwaarvandeaardvanhetdelicteentonejeugddelinquentieinVlaanderen.Focusligtophetdaderperspectief:allochtoneAllochtonejeugddelinquentiebij15-tot25-jarigeninVlaanderen:onderzoeknaaralloch

• jeugdmagistraten.eenvoorsteltotaanpassingvanhethuidigHergo-aanbodinfunctievandebehoeftendertoteensnellereuitstroomvanjongerenuitdegeslotenvoorzieningen)enonderzoekvanvanMol,Ruiselede,EverbergenBeernem,onderzoekvandeuitstroom(Hergokanleidenmaakte,onderzoeknaardeconcretetoepassingsmogelijkhedenindegesloteninstellingenHergodeelnameneneenvergelijkbarepopulatiediedetraditioneleafhandelingmeeonderzoeksvraagomvatdevergelijkinginzakerecidivegedragtussenjongerendieaantoteensignificanteverminderingvanhetaantalplaatsenindegeslotenvoorzieningen.Demeteinddatum31oktober2002enbehandeltdevraagofdeimplementatievanHergoleidtFamilyGroupConference:volgtopheteerdereonderzoek“FamilyGroupConference”

4.DEPARTEMENTWELZIJN,VOLKSGEZONDHEIDENCULTUUR OA 41 Administratie Gezin en Maatschappelijk Welzijn Programma 41.1 Algemeen Welzijnsbeleid

•

2003 waseronderzoekopdeterreinenvan: •

bruiknamevanhetelektronischdossier.BeschermingvandePersoonlijkeLevenssfeerenhetuitwerkenvanrichtlijnenbijinge-sensocialediensten.VerderookdevoorbereidingvandeadviesvraagaandeCommissietergevingbinnendeBijzondereJeugdbijstandeninhetkadervaninformatie-uitwisselingtus-gralejeugdhulpverlening,hetuitwerkenvanvoorstellentotwijzigingvanbestaanderegel-metnameoverhetuitbreidenvanhetonderzoeknaardeanderesectorenbinnendeintehetbijzonderbijhetinstallerenvanenhetomgaanmethetelektronischdossier”.Hetgaatvorigonderzoek“ToepassingsgebiedvandeprivacywetopdeBijzondereJeugdbijstand,inElektronischdossier:eenonderzoeksopdrachtomderesultatenteoperationaliserenvanhet cultuur,onderwijsentewerkstelling.kingtehebbenopdeparticiperendebeleidsdomeinenwelzijn,gezondheid,gelijkekansen,dienstverleningaangedetineerdeninVlaamsegevangenissen.Derelevantiedientbetrek-beleidsindicatorenteontwikkeleninzakedekwaliteitendeeffectiviteitvandehulp-enStrategischplanhulpverleningaangedetineerden:deopdrachtbestaaterinomrelevante

HoofdstukIII.5–115

• mingvandewetopdefilmkeuringenuitvoeringsbesluiten.KBuit1939.Deopdrachtomvathetuitschrijvenvaneenontwerpdecreetinzakedehervorkingsakkoordvan27december1990bijnaletterlijkdebepalingenvanhetvankrachtzijndeGemeenschapscommissievanBrusselHoofdstad.IndepraktijkherneemthetsamenwereensamenwerkingsakkoordtussendedrieGemeenschappenendeGemeenschappelijkevandaageengemeenschapsbevoegdheid,nadestaatshervormingvan1990geregelddoorOokdedefederaliseringvandebevoegdheidisaandewetvoorbijgegaan.Defilmkeuringis1920.Diewetisdusverouderdennietmeeraangepastaandemaatschappelijkecontext.Hervormingwetopdefilmkeuring:diekeuringstoeltnogopeenwetvan1september

• vandeprioritairebeleidsdomeinen.eeninclusiefbeleiddatgerichtisoppreventieveactiesensamenwerkingtussendeactorenenbehoeftegerichtbeleidcentraalstaan.Ditonderzoekmoetelementenaandragenvoorvoordeontwikkelingvaneenglobalestrategietegenthuisloosheid,waarbijvraaggestuurdhetcolloquiumgeorganiseerdin2002.HetonderzoekmoeteenessentiëlebijdrageleverenzoekuitgevoerddoorhetSteunpuntAlgemeenWelzijnswerkin2001enderesultatenvanThuisloosheid–strategievooreengedeeldezorg:hetonderzoekvloeitvoortuithetonder-

• beschermendevisienaareenmeerresponsabiliserendevisie.wikkelingvandeVlaamseGemeenschapdevoorbije10jaren:vaneennagenoegexclusief10jaarVlaamsuitvoeringsbeleid.Tenslottehetbeschrijvenvandemijlpalenindevisieont-lenvaneenalgemeneomgevingsanalyse.VervolgenshetontwikkelenvankerncijfersoverVlaamsuitvoeringsbeleidt.a.v.jeugddelinquentie.Deopdrachtomvatvooreersthetopstel-OndersteuningsstructuurBijzondereJeugdzorgvzw:erisnoodaaneensynthesevoorhet

• zoweleenvisieopzorgvanuitdediverseinvalshoeken,alsdeevolutieervan–endebehoefeenbredeparticipatieendialoogmetallestakeholders,hettot2020inkaartbrengenvanVoorbereidingvanhetwetenschappelijkzorgcongres:dedoelstellingvanditcongresis,inten,vertrekkendvanuitmaatschappelijke,demografische,medischeenwetenschappelijk-innovatieveevoluties.Sleutelvragenzijnhoeenwateenvraaggestuurdezorgkanzijn(zowelnaarorganisatie,inhoud,doelgroepen,nieuwezorgvragen),hoeditmoetingevuldwordennaarkwaliteitvanzorg,maarvooralooknaarfinanciëleinvestering.FocusligtuiteraardopVlaanderen,maarbuitenlandseinbreng(ervaringenen‘goodpractices’)moetendeverwachteoutputookverderverrijken.

• actieisdewensvandeVlaamseministervanWelzijn,GezondheidenGelijkeKansen.Coördinereneneventueelcodificerenvandereglementeringbijzonderejeugdbijstand:deze

• inzakevorming,trainingenopleidingvandepersoneelsledenindeVlaamsewelzijnsorganisaVoor2004voorzietmennureeds(naastnieuweopdrachtenzoalseenanalysevanhetbeleidvoorvoorzieningenenorganisatiesvanbelanghebbendedoelgroepen.wordenzoweldoorstudiedagenenconferentiesgevaloriseerdalsviasamenvattendebrochuresOnderzoekenenstudieopdrachtenwordensteedsbegeleiddooreenstuurgroep.Deresultatenomtrentdetevolgenkoers.waakindewelzijnssector,degevolgenvanditarrestenadviesaandeVlaamseministerEuropeesHofvanJustitie,debeschrijvingvandehuidigeregelingeninzakedeslapendeAdviesarrestJaeger:destudieopdrachtbestaatuiteenanalysevanhetarrestJaegervanhetties)hetvoortzettenofdoorlopenvandegenoemdeopdrachten:devoorbereidingvanhetwetenschappelijkzorgcongres,hetonderzoekthuisloosheid,destudieopdrachtcoördinerenencodificerenvandereglementeringbijzonderejeugdbijstand,hetstrategischplanhulpverleningaangedetineerden,hetonderzoeknaarallochtonejeugddelinquentieenhetadviesaandeVlaamseministernaaraanleidingvanhetarrestJaegervanhetEuropeesHofvanJustitie.

HoofdstukIII.5–116

4.Onderzoeknaardecombinatievanarbeidengezinennaardeinteractietussenpartners.3.Valorisatievanbestaandegegevensbanken(publicaties,studiedagen...).2.“ZorginVlaanderen”en“MantelzorginVlaanderen”:tweeenquêtes.1.Deaanmaakvannieuwegegevensbanken.DewerkingsmiddelenvanhetCBGSvoorhetjaar2004wordenbesteedaan:BA12.90UitgavenCentrumvoorBevolkings-enGezinsstudiesBA12.21AlgemenewerkingskostenvanhetCentrumvoorBevolkings-enGezinsstudies•FasetweevanhetLOVO-project(LeefsituatieOnderzoekVlaamseOuderen).DitomvateenonderzoekvandeleefsituatievanpersonendieverblijveninrusthuizenenRVT’s.•VerwervingenanalysevanretrospectieveinformatieuithetRijksregister.•LOVO1:beleidsdossiers.•PPA2(PopulationPolicyAcceptance)enDelphi-enquête:analysevanderesultatenvandeenquêteoverdeaanvaardingvanhetbevolkingsbeleiddoordebevolkingzelf.

2.Onderzoekdatin2003opstartte,ofwaartoealin2003beslistwerd,metrepercussiesopdebegroting2004

Programma 41.5 Gehandicaptenzorg wetenschappelijkonderzoek.Beknoptetekstueletoelichtingbijdeindebegroting2004voorzienekredietenvoorexterncap(V.F.S.I.P.H.)BA41.11DotatieaanhetVlaamsFondsvoorSocialeIntegratievanPersonenmeteenHandi1.Onderzoek dat al vóór 2003 opstartte

leverd.Indespeurgidseditie2003werdditonderzoekalomschreven.arbeidsloopbanenbijpersonenmeteenhandicap.Heteindrapportwerdintussenwelalopgeteverwachtenaangeraamdeuitgavenin2004,vooruitvoeringvanhetonderzoeknaarVolgensdegedetailleerdebegrotingsgegevenwaaroverwijbeschikken,valternog6.085EUROnderzoekinzakeloopbaanzelfsturing

ennietgesubsidieerdeondersteuning),hetbudgetbeheerendepersoonlijkeervaringenvandetract...),degerealiseerdeondersteuning(takenpakketassistenten,aanvullendegesubsidieerdeRelevanteinvalshoekenhierbijzijnondermeer:deassistenten(aantal,kwalificatie,aardcondiepgaandexternonderzoekbijeensteekproefvandehuidigePAB-gebruikers.wordenvanuitdeinhetVlaamsFondsaanwezigeinformatie.DaaromwerdbeslotentoteenfendeeenPAB,riepeenheleboelnieuwevragenopdienietonmiddellijkbeantwoordkondenEeninterntussentijdsonderzoek(2001-2002)naardeaanvraag-eninschalingsdossiersbetrefWatbetrefthetvervolgonderzoekinzakehetpersoonlijke-assistentiebudget(PAB)dezeonderzoeksactiviteiten,reedstoegelichtindevorigeeditie,verdertezetten.Ookindebegroting2004werdenermiddelenvoorzien–tenbedragevan30.000EUR–omBijkomendeopdrachteninhetkadervanhetfinancieelluikvandestudiezorggradatie

HoofdstukIII.5–117

Haalbaarheidsstudieinzakeaangepastevrijetijdsbesteding

Devorigevoogdijministergafoverdeverderetoekomsttekennen:besluitisevenwelslechtsvankrachttotenmet31december2004.regulierevrijetijdscircuit.ActueelwordtditgeregeldkrachtenshetBVRvan3mei2002;ditaanpersonenmeteenhandicap(PmH)ofdiehenviageëigendemethodiekenleidennaarhet20organisatiesinVlaanderendieaangepastevrijetijdsactiviteitenontwikkelenenaanbiedenSindsbegrotingsjaar1998verleenthetVlaamsFondseentijdelijkeerkenningaanmaximum

omzelfinspanningenteleverenompersonenmeteenhandicapinteschakelen.”vrijetijdsbestedingdiepermanentwordtgeorganiseerd,zouderegulieresectorenenigszinsvrijstellenregulierevrijetijdsaanbodinderuimstebetekenisisimmerseenprioritairedoelstelling.Eenapartesportenjeugdwerk.Datpastindeaanpakvanhetinclusiefbeleid.DeparticipatievanPmHaanhetdeontwikkelingeninhetregulierebeleidinzakedevrijetijdsbestedingindesectorencultuur,toerisme,“DathetdoelgroepspecifiekebeleidinzakedevrijetijdsbestedingvanPmHmoetwordenafgestemdop “Enverderop: regulierecircuitsbemoeilijken...hetsystematischinkaartbrengenvandehinderpalendieeenvolwaardigeparticipatievanPmHindeEenafgeleidedoelstellingvanhetcategoriaalvrijetijdsaanbodviahetVlaamsFondsisbijvoorbeeld ...Tegen1januari2005verwachtderegeringtussentijdseeffectevaluatiesoverdegesubsidieerdeactiviteitenenaanbevelingenvoordeverdereontwikkelingeninzakehetnatestreveninclusievevrijetijdsbeleidvoorPmH.”Tenslotte: “Misschienmoetderegulieresectorzichaanpassenenanderemethodiekenaanwenden.” Onderzoekinzakeloonkostensubsidiesvoorpersonenmeteenhandicap gebruikervan.ringvandebetrokkentewerkstellingskansen.OokwilmeneenbeterbeeldkrijgenvanhetIndezestudiewilmenvooralpeilennaardedoelmatigheidvanbeidemaatregelenterbevordeinhoofdzaakbijdiemaatregel,deCAO-26groeitnogmaarweinigaan.recenteVlaamseInschakelingspremie(VIP).SindsdeintroductievandeVIPligtdetoenamevandeCAO-26diealsindsheteindvandejarenzeventigwordttoegekend,anderzijdsiserdeeenhandicapindienstnemen.EnerzijdsiserdetegemoetkomingaanwerkgeversinhetkaderInVlaanderenzijnertweetypesvanloonkostensubsidiesvoorwerkgeversdiepersonenmet

HoofdstukIII.5–118

Bijzondereaandachtspuntenzijn:geziendetoegekendebudgettenveelalkleinerzijndandeaanvragen.hetwerkenmeteenPAB.Inditverbandmoetnagegaanwordenwelkeprioriteitenmenlegt,nentie...)alsdefeitelijkeondersteuningdoormetPABbetaaldeassistentenendeevaluatievanzoweldeopstartfase(zoekengeschikteassistenten,opstellenwerkrooster,organiserenpermavroegeresituatie,ervarenmoeilijkheden,...).Hetisverderbelangrijkeenbeeldtekrijgenvanpersoonmeteenhandicapenzijnomgeving(meerwaardevanhetPABinvergelijkingmetde•hetinkaartbrengenvandeatypischePAB-situaties(afwijkendvandemeerderjarigepersoonmeteenfysiekehandicap,dievolledigzelfzijnADL-enIADL-assistentieorganiseert);•deinvulling,indieatypischesituaties,vande‘begeleidendetaken’(wat,doorwie,metwelkekwalificaties);•debijdragevandezorgconsulentenenvandebudgethoudersverenigingenwatbetreftdeondersteuningvanhetwerkgeverschap;•problemenmetdearbeidswetgevingendedaarvoorgevondenoplossingen.

3.Geplande onderzoeken

omstandigheden.Mogelijkwordenerdesgewenstnogandereprioriteitengelegd,opbasisvangewijzigdemoetverlenen.Tochmakenwijerhieralinhetkortmeldingvan.Hetbetreftonderandere:moetenomschrevenwordenenwaarvoordeRaadvanBestuurnogzijnprincipieelakkoordIndebegroting2004werdenkredietenvoorzienvoorenkelegeplandestudiesdienognader•Eenstudienaardepreventievanmisbruikvanpersonenmeteenhandicap,binnendevoorzieningen.•Tweestudiesbetreffendededoelgroepvandovenenslechthorenden:éénnaarhethandicapperendeffectvanverworvenslechthorendheidendoofheid,rekeninghoudendmetomgevingsfactoren.Eénstudiebetreftdeefficiëntieeneffectiviteitvaneenaantalspecifiekehoortoestellenenvancochleaireimplantatie.•Eenbehoeftenanalysebijgebruikersvanindividuelemateriëlebijstand.

gegroepeerdvoordesubsidiëringinhetkadervandeVlaamsearmoedebestrijding.ditwerdovergeheveldvandeBA12.01naardeBA33.10–opdezeBAwerdenallekredietenarmoedeinVlaanderen(viahetJaarboek)gefinancierd.Hetbetrefteensubsidie,vandaardatZoalsindevorigejaren,wordtin2004hetonderzoekvanUA-OasesvzwronddeevolutievanBA33.10AllerhandesubsidiesinhetkadervandeVlaamsearmoedebestrijdingdedecreeteensleutelrol.ting.Deervaringsdeskundigeindearmoedeensocialeuitsluitingvervulthiertoeinhetarmoe-beid.Deopdrachtsitueertzichinhetkadervandebestrijdingvanarmoedeensocialeuitslui-kundigeindeArmoedeenSocialeUitsluiting”uitbesteedaanhetHogerInstituutvoordeAr-Erwerdeveneenseenstudieopdrachtm.b.t.deopmaakvanhetberoepsprofiel“Ervaringsdes-BA12.01Allerleiuitgaveninhetkadervanhetarmoedebeleid

Programma 41.8 Integratie kansarmen

In2004wordtdeimplementatievandeintegralejeugdhulpinheelVlaanderenverwacht.aangewendvoorhetvoorbereidenenhetopstellenvaneenkaderdecreetintegralejeugdhulp.ontwikkelen.DedeskundigheidvanhetInstituutvoorSociaalRechtvandeKULeuvenwerdjeugdhulp.Eénvandeuitdagingenwasprestatie-indicatorenbinnendeintegralejeugdhulptegogiekvandeKULeuveniswetenschappelijkeexpertisegegevenaanhetprocesintegraledereuitbouwendeverankeringvanhetontwikkelingsproces.Vanuitdeafdelingorthopedalopenindedriepilootregio’s.Tweeonderzoekenwerdenuitgevoerdvoordetoetsing,deverIn2003werdverdergewerktaandeconcreteondersteuningvandeverschillendeprojectendieBA01.01Allerhandeuitgaveninzakeintegralejeugdhulpverlening

HoofdstukIII.5–119

Programma 41.9 Integrale jeugdhulpverlening

vanonrijpefollikelsindegeassisteerdevoortplantingbijhetrund.vivoproefdieronderzoek,vooronderzoekoverhetzoutverbruikinVlaanderenenoverpunctieophelderingvanziektemechanismendoormoleculairecelbiologischetechniekenendoorinpathogenesevan“chronischobstructiefbronchiaallijden”(COPD),voorbijdragentotdeIn2004zijndebeschikbaremiddelenbestemdvoorwetenschappelijkonderzoekoverdeBA34.41SubsidiestenbehoevevandeacademischeprijzenvandeKoninklijkeAcademiegeschovenenbiedthiervoordenodigeondersteuning.Hetbeleidheeftdepredictievegezondheidszorgalseennieuwaandachtspuntnaarvooranalysesinhetkadervandeopdrachtenvandecentra.preventiemechanismen.Derestvanhetbudget(1,265mln.EUR)isbestemdvoorroutinezienvoorvernieuwendonderzoek,zoalsronderfelijkeaandoeningenenhetzoekennaarNetalsvorigejarenwordt35%(0,681mln.EUR)vanhettotalebudget(1,946mln.)voorzijnvierdergelijkecentraerkendengesubsidieerd.wervenvaninzichtindegezondheidsproblematiekalshetonderzoekwordengestimuleerd.Ergesteldeproblematieken,wordtdeopdrachtvandezecentraverderuitgediept.Zowelhetvertoegankelijkervoorhetbeleid.Aandehandvandedataoverdebereiktepopulatieendeéénvormigeregistratievangenetischegegevens.DekennisoverdeantropogeneticawordtzowetenschappelijkeondersteuningaandeVlaamseGemeenschapenwerkenmeeaaneenzijoudersbijdeinterpretatieenverwerkingvanonderzoeksresultaten.Decentrabiedentevensvoorkomingvandergelijkeziektenofhandicaps.Ookadviseren,ondersteunenenbegeleidenDezecentrabestuderenheterfelijkkaraktervanaandoeningenenzoekennaaralternatieventerBA33.35Subsidiesaanerkendecentravoormenselijkeerfelijkheidhuisartsen.zijdsoverdeplaatsvanwetenschappelijkvormingindeopleidingvanartsen-specialistenenbehandelingvanradioactiefafval(specifiekdeproblematiekvande“dirtybombs”)enander-ringenzaldeAcademiein2004eenaantalgroteresymposiaorganiseren,enerzijdsoverdeFondsvoorWetenschappelijkOnderzoekVlaanderen.Naastdegebruikelijkethemavergade-zalgebeureninoverlegmetdefaculteitengeneeskundevandeVlaamseuniversiteitenenhetonderzoek),eengepasteproceduretotstandtebrengenomfraudetekunnenaanpakken.Ditdeproblematiekvandefraudeinhetwetenschappelijkonderzoek(specifiekvoorhetklinischverbondenmetdeadviesfunctie.In2004zaldeAcademiezichinspannenominverbandmetpraktijkinzakedegeneeskunde,defarmacieendediergeneeskunde.Deforumfunctieisnauwgezondheid,enoverdewetenschapsbeoefening,hetonderwijsendevorming,endeberoepsAcademiedeVlaamseenfederaleoverhedenoveraangelegenhedenophetgebiedvandeschappelijkdebatendeuitwisselingvanwetenschappelijkeinformatie.DaarnaastadviseertdeDeKoninklijkeAcademievoorGeneeskundevanBelgiëvormteenforumvoorhetwetenBA12.32AllerhandeuitgaveninzakedeKoninklijkeAcademievoorGeneeskundeEUR,deelsvoordewetenschappelijkeondersteuningvanderaad.conformdevereisteninhetoprichtingsdecreet.Deraadbeschiktin2004over0,018mln.ventieveencuratievesector.Deraadwerdinseptember2002deelsopnieuwsamengesteld,incasueenveelzijdigesamenstellingmetervaringsdeskundigenenwetenschappersuitdeprementofopeigeninitiatief.Deraadbestaatuitdeskundigeningezondheidsaangelegenheden,DeVlaamseGezondheidsraadverleentadviesopvraagvandeministerofhetVlaamsParlestudieopdrachtenBA12.02Uitgaveni.v.m.deVlaamseGezondheidsraadendeVlaamseAdviesraad,inclusief

OA 42 Administratie Gezondheidszorg Programma 42.1 Volksgezondheid

HoofdstukIII.5–120

HoofdstukIII.5–121

Programma 42.2 Medisch-sociaal beleid

Eenkredietvan0,032mln.EURwerdvoordezeondersteuningvoorzien.overtoekomstigeontwikkelingenvandegenetica,enhieroversamenspraakorganiseren.Vlaamseregeringofeenlidervan.Eénvandespecifiekeopdrachtenisinformatievergaringgie,degeneeskundeendegezondheidszorg.Ditgebeurtopverzoekvandeoverheid,o.m.desocialeproblemen,gestelddoorwetenschappelijkonderzoekenzijntoepassingenindebioloHetRaadgevendComitévoorBio-ethiekmoetadviesuitbrengenoverethische,juridischeenBA41.05SubsidiesaanhetraadgevendcomitévoorBio-ethiek

Demiddelenvoorzienopdebasisallocatie12.29wordenaangewendvoor:informatiesystemenentoezichtcommissiebijhetgezondheidsinformatiesysteemBA12.29Uitgaveninverbandmetdegezondheidsdatabank,epidemiologischenoperationelevlakvanmilieuengezondheidenadhoc-onderzoeken.alleennogfinanciëlemiddelenvoorhetnakomenvaneenaantalafsprakenenakkoordenophetpelijkonderzoekwerdenbijdebegrotingsopmaaknietweerhouden.DebasisallocatiebevatnuHetkredietwerdteruggebrachttot0,106mln.EUR.KredietenvoordiepgaandwetenschapBA12.25Uitgaveninverbandmetgezondheidenmilieulyse,ookeenevaluatiekrijgenvanexternewetenschappers(peer-review).Dezerapporteringvanderesultatenviadiversekanalenlaattoedatze,naasteengrondigeanaproceedingsnaargeïnteresseerdeonderzoeksgroepen.congressenensymposiaenviapublicatiesininternationalewetenschappelijketijdschriftenenResultaatrapporteringgeschiedtviahetjaarlijksrapportaandeVlaamseGemeenschap,opvoorLaboratoria,opeenvlottemaniertelatenverlopen.deWereldAnti-DopingCodevanhetWADAendebijhorendeInternationaleStandaardenmiddelentoetelatenenomdeovergangnaardenieuwereglementering,zoalsbeschreveninDiversemethodeswerdenuitgebreid,aangepastengevalideerdomdedetectievannieuwemiddelenlangertekunnendetecteren.hetverlagenvandedetectielimietenvananabolesteroïdenwordtuitgetestomdezeverbodenDeinzetbaarheidvaneen‘dualstagequadrupoolgaschromatograafmassaspectrometer’voorbeperktewetenschappelijkkennisoverdezeparametershiervoortevervolledigen.Onderzoeknaardeeliminatietijdvandiversecorticosteroïdenwerdvoortgezet,omdezeerroid).gebruiktbijnarcolepsie)entetrahydrogestrinone(THG,eennieuw‘designer’anaboolste-thodesontwikkeldvoorhetopsporenvanmodafinil(geneesmiddelmetstimulerendeffect,aanleidingvanderecente(internationale)detectievannieuwedopeermiddelenwerdenme-inurinedoormiddelvanvloeistofchromatografiegekoppeldaanmassaspectrometrie.NaarErwerdeveneenseenmethodeontwikkeldvoordedetectievanHES(hydroxy-ethylzetmeel)verderuitgebreid,namorfinespitstditonderzoekzichnutoeopstrychnine.detectievandopeermiddeleninurinenagebruikvanvoedingenvoedingssupplementenwordtplementenmetdiversestimulerendemiddelentedetecteren.Hetonderzoeknaardemogelijkeengevalideerd.BovendienwordteenmethodeontwikkeldomcontaminatievanvoedingssupMethodesvoordedetectievananabolesteroïdeninvoedingssupplementenwordenuitgebreidschappelijkonderzoekviatweeopdrachten.Vanhettotalekredietin2004–0,838mln.EUR–ismeerdan15%beschikbaarvoorwetendopingcontroleBA12.24Uitgaveninverbandmetmedischverantwoordsporten,medischesportcontroleen•deaanmaakvanelektronischebestandenmetgegevensdiedegemeentelijkeburgerlijkestandenaanleverenvoordegeboorte-ensterftestatistieken.

• bestellingenelektronischenautomatischgegenereerdkunnenwordenopbasisvanregistradeontwikkelingvaneenwebgebaseerduniformbestelsysteemvoorallevaccins,waarbijdetiedoordevaccinatorenvandoorhentoegediendevaccins. • BA12.31Uitgaveninverbandmetverbintenissen,aangegaanvoorepidemiologischonderheerduitgeïnformatiseerdedossiers.transversaleenlongitudinaleintegratievangegevens,bijvoorkeurrechtstreeksgeëxtrabeveiligdegegevensstromentussenelektronischeplatformsvandiverseaard.Enooktotlenoftechnologischeinstrumentendiedemogelijkheidbiedentotgestandaardiseerdeenbasisdaarvanvolgtdeontwikkelingvantechnischecommunicatie-enbeveiligingsprotocolmunicatietussengeïnformatiseerdedossiersendebeveiligingvandiegegevensstromen.OponderzoeknaardetechnologischemogelijkhedenenbeperkingenvanelektronischecomzoekenindicatorenverzamelingDemiddelenopdebasisallocatie12.31betreffenhetaandeelvandeVlaamsegemeenschapindefinancieringvandenationalegezondheidsenquêtedielooptvan2003totenmet2005.BA33.29SubsidiesinverbandmetepidemiologischonderzoekenindicatorenverzamelingDemiddelenopbasisallocatie33.29betreffendesubsidiëringvanexterneregistratiesbinnenhetdomeinvandegezondheidszorg:kankerregister,diabetesregister,registratiedoorhetStu-diecentrumvoordeperinataleepidemiologie,enz.VanuitdezeregisterswordengegevensgeleverdaandeadministratieGezondheidszorg.BA33.50SubsidiesaanhetSteunpuntMilieuenGezondheidDezebasisallocatieomvatkredietenvoordeondersteuningvandeactiviteitenvanhetsteun-punt“Gezondheidenmilieu”endusvoordewetenschappelijkeondersteuningvanhetGezondheid&MilieubeleidinVlaanderen.Hetbedragvan0,376mln.EURopdezebasisal-locatieisslechtseenonderdeelvandetotalesubsidieaanhetsteunpunt.Debijdragevangezondheidszorgvoorhetop1oktober2001gestarteSteunpuntBeleidsgerichtOnderzoekMilieuenGezondheidblijftvoordeverdereduurvandedoordeVlaamseregeringgoedgekeurdebeheersovereenkomstinzakedesteunpuntenophetzelfdepeil.In2004wordenerwelmeermiddelenvoorzienvoordeuitbouwvandetweedetrapvanhetdrietrapsnetwerkvanmedischmilieukundigeninVlaanderen.HetbetrefthierhetorganiserenbinnendeLOGO’svaneenstructuurdiezalinstaanvoordeeersteinnamevanvragenendediagnosevanonrustonderdebevolking.InditnetwerkzijndeoverigetrappendeGezondheidsinspectieendewetenschappelijkondersteuning(ingevulddoorafsprakeninzakecofinancieringvanhetsteunpunt“Gezondheidenmilieu”).BA45.03–DotatieaanhetWetenschappelijkInstituutVolksgezondheid–LouisPasteurSamenwerkingsakkoordtussendeFederaleStaatendeVlaamseGemeenschapoverdeuitvoeringvaneenaantalactiviteitendoorhetWetenschappelijkInstituutVolksgezondheid-LouisPasteurvoordeperiode2001-2005,goedgekeurddoordeVlaamseregeringop30maart2001.Ditsamenwerkingsakkoordomvatactiviteitenprogramma’smeteenlooptijdvan5jaareneenaantalanderemeteenlooptijdvan1jaar,dieechterverlengbaarzijntot5jaar.Voor2004wordtvoordedotatieeenbedragvan0,959mln.EURingeschreven.Ingevolgeeenreeksbeslissingentotopzeggingvaneenaantalprogramma’sendelenervan,daaldedehuidigedotatieonderhetbedragvoorzienindesamenwerkingsovereenkomst. HoofdstukIII.5–122

2.Eeninternationaleconcurrentietoetsophettopsportklimaat

BA12.23Allerhandeuitgaveni.v.m.sport

HoofdstukIII.5–123

OA 45 Administratie Cultuur Programma 45.1 Jeugd en Sport

Onderzoektopsportklimaat

Ditverlooptintweefasen:neninschatten.hetbuitenland,teneindedeconcurrentiekrachtvandeVlaamse(enBelgische)topsporttekuninzaketopsportenhetheersendetopsportklimaatinVlaanderen,inclusiefeenvergelijkingmetDoelstellingvanhetonderzoekishetopwetenschappelijkewijzeanalyserenvandesituatietopsportbeleid–Eenbarometervoordetopsport”.derzoeknaarhetBelgischtopsportklimaat–Eeninternationaleconcurrentietoetsvoorhetbuitenlandenhetsamenstellenvaneentopsportindexinhetkadervanhetruimerproject“OnderzoeknaarhetVlaamstopsportklimaat,hetuitvoerenvaneenconcurrentieanalysemethetInhetkadervandeopdracht‘OnderzoekVlaamstopsportklimaat’iserwetenschappelijkon

1.OnderzoeknaarhetBelgischtopsportklimaat

OpbasisdaarvananalyseertmendesterkeenzwakkepuntenvanhetVlaamsbeleid.betreft.specifiekebegeleiding,trainings-enwedstrijdfaciliteitenenmaatschappelijkewaarderingcoördinatorenhetVlaamstopsportbeleidbeoordelen,wathunindividueleleefsituatie,sport-IneersteinstantiewordtonderzochthoedeBelgischetopatleten,toptrainersentopsport-

2.AnalyseenvergelijkingvanhetOlympischsuccesvanNederlandenVlaanderen/BelgiëIn2004zalookwetenschappelijkonderzoekwordenuitgevoerdnaarhetNederlandstopkingbereidelanden”,metalsdoel:cultureleverschillen,wordtBelgiëvergelekenmeteenaantal“vergelijkbareentotmedewer-Rekeninghoudendmeteenaantalsocio-economischeaspecten,zoalsdepopulatie,rijkdomen•Benchmarking:Belgiëwordtgespiegeldaan(minofmeervergelijkbare)landendiebetereresultatenboeken,omzodoendeleereffectentebewerkstelligenopgrondvaneengerichtevergelijking.•Evaluatie:erwordtnagegaaninhoeverreBelgiëindepaslooptmetanderelandenomzodoendeaanbevelingenvooreentoekomstigtopsportbeleidtekunnengeven.sportklimaat.Doelstellingishetwetenschappelijkanalyserenvantopsportenhetheersendetopsportklimaataldaar,incasuhetdetecterenvandesuccesbepalendefactorenvanhetNederlandsetopsportbeleid.DitvooreenverbeterdeinvloedvanhetbeleidopdesportieveprestatiesvandeVlaamseatleten,methetoogopdeOlympischeSpelenin2016.1.OnderzoeknaarhetNederlandstopsportklimaatenvergelijkingmetVlaanderenIneersteinstantiewordtonderzochthoedeNederlandsetopatleten,toptrainersentopsportcoördinatorenhetNederlandstopsportbeleidbeoordelen,voorwathunindividueleleefsituatie,sportspecifiekebegeleiding,trainings-enwedstrijdfaciliteitenenmaatschappelijkewaarderingbetreft.OpbasisdaarvananalyseertmendesterkeenzwakkepuntenvanhetNederlandsetopsportbeleidenvergelijktditmetdesituatieinVlaanderen.vanaf1992,voordesporttakkendievoorVlaanderenrelevantzijn.

Behoefteonderzoekgolfsport

Onderzoekgehandicaptensport

wordthetplatformvolledigoperationeel.beleidsafstemming,watvormmoetkrijgenineengeïntegreerdjeugdbeleidsplan.In2004Datmoetdeoverheidinstaatstellenleemtestedetecterenmaarookwerktemakenvanontwikkelen,bestaandonderzoekteinventariserenennieuweonderzoeksvragenuittewerken.kinderenenjongeren.Hetrecentopgestarteplatformheeftdeopdrachteenreferentiekadertebeleidsafstemming.InVlaanderenontbreekthetaansystematischonderzoekoverdestaatvanHetonderzoekdattotophedengebeurdewastevaakversnipperd,metteweinigoogvoorvaneeninteruniversitairplatformvoorjeugdonderzoek.Hetkredietbedraagt0,255mln.EUR.In2003werd0,152mln.uitgetrokkenvoordeopstartBA33.12SubsidiesvoordewetenschappelijkeondersteuningvanhetjeugdbeleidDedoelstellingengeveningrotelijnenookdeinhoudweer:invergelijkingmeteenvalidesporter.Ditonderzoeklooptdoorin2004.gehandicaptensector,diespecifiekdemeerkostinkaartbrengtvooreengehandicaptesporterVanuiteenbeleidsvoorbereidendperspectief,iserbehoefteaaneenomgevingsanalysevande•Eenoverzichtvandevraag,hetaanbod,demotievenendebelemmeringenm.b.t.actievesportbeoefeningvoorpersonenmeteenhandicap;•Deattitudestegenoverpersonenmeteenhandicapm.b.t.actievesportbeoefening;•Despecifiekemeerkostvoorhenvansportbeoefening;•Eenvertalingvandeonderzoeksresultatennaarbeleidsrelevantekritischesuccesfactorenenstrategischedoelstellingendiemenbijdeverschillendeactorenkanoperationaliserenenimplementeren. 45.3 Beeldende Kunst en Musea

Erdienentevenseendrietalprognosestewordenvoorgesteldopbasisvan3mogelijkescenaprofielvandebeoefenaarsenhunverwachtingen.Hiertoedientmeno.m.inzichttekrijgenindegeografischespreidingvandebeoefening,hettoekomstigebehoeftenennoden.debeoefeningendebehoeftenvandezesporttakinVlaanderen,evenalshetonderzoekenvanErloopteenbehoefteonderzoekm.b.t.degolfsport.Ditheeftalsdoelhetinventariserenvanrio’svandeevolutievandegolfsportopeentermijnvan10jaar.Deopdrachtheefteveneenstotdoelaanbevelingenteformulerenoverhetaantalnoodzakelijkegolfterreinen,hungeografischespreidingendeexploitatievorm,omaandehuidigeentoekomstigebehoeften(vooreentermijnvan10jaar)tekunnenvoldoen.

Programma

3.EendiepgaandeanalysevanhetbeleidachterhettopsportsuccesvanNederlandeneenvergelijkingmetVlaanderen.Opbasisvandiepte-interviewsenwerkbezoekenaanbevoorrechtegetuigenkijktmenopwelkewijzehetNederlandsebeleidleidttottopsportsucces.Ditheeftbetrekkingopfase1vanhetonderzoek.

Hetarchiefdecreetvan19juli2002geefteen(vernieuwde)decretalebasisaandevanis2,194mln.voorzienvoorwetenschapsbeleid:Hettotalekredietin2004bestemdvoorhetarchiefdecreetbedraagt4,542mln.EUR.Hierken(decreet19juli2002)BA33.03Subsidiesaanprivaatrechtelijkearchieven,documentatiecentraenbewaarbibliothe

archief-en documentatiecentra opbasisvanmaatschappelijk-filosofischestromingen,dearchief-en HoofdstukIII.5–124

Daarnaastwerddeontwikkelingenhetbeheervandebewaargevers,deoverheid,demediawereldenhetpubliek.overtestimulerenentebeoefenen.Zijfungerentevensalsdienstverlenendecentravoorhunmelen,tebewaren,tebeherenenvooronderzoektoegankelijktestellenenhetonderzoekhieroverdegeschiedenisendeactualiteitvanhunmaatschappelijk-filosofischestromingteverzamentatie-enOnderzoekscentrum(KADOC).DezeinstellingenhebbentottaakmateriaalArchiefenMuseumvandeSocialistischeArbeidsbeweging(AMSAB)enhetKatholiekDocuArchief,Documentatie-enOnderzoekscentrumvoorhetVlaamsnationalisme(ADVN);hetmingenzijn:hetArchief,Documentatie-enOnderzoekscentrumvoorhetLiberalisme;hetDevierinhetarchiefdecreetvermeldecentraopbasisvanmaatschappelijk-filosofischestroarchieven.documentatiecentraopbasisvanculturelethema’sendeprojectenvoorprivaatrechtelijke

eenomvangrijkfonds19eeuwseschilderijen,waarinRubensenzijnschoolcentraalstaan.DaarnaastheefthetmuseumoudekunstomvateenbelangrijkfondsPrimitieveneneenrijkeverzameling16de-en17de-HetKMSKAbeziteenverzamelingbeeldendekunstvaninternationalefaam.Decollectiegebouwd.negentiende-eeuwsmuseumgebouwdatin1883inopdrachtvandestadAntwerpenwerddiewordtbeheerddoordeVlaamseGemeenschap.HetisgevestigdineenmonumentaalHetKoninklijkMuseumvoorSchoneKunstenAntwerpeniseenwetenschappelijkeinstellingKunstenteAntwerpen’BA41.01Dotatieaandedienstmetafzonderlijkbeheer‘KoninklijkMuseumvoorSchoneinternationalecontexteenactievepartnerinhetontwikkelenvandezestandaarden.(SGML,XML,TEI)bijdeprojectuitvoeringisvoorhetCTBeenevidentie.Hetcentrumisinpublicatiesenhetinternet.Hetgebruikvaninternationalestandaardenvoortext-encodingOpkortetermijnwordterwerkgemaaktvaneenbeteretoegankelijkheidvandebronnen,viaVlaamseCultuurleveninAntwerpen.eeneerstefasewordtgrotendeelsgewerktmetmateriaaluithetArchiefenmuseumvoorhetInprincipewordendetakenuitgevoerdopdeplaatswaarhetbasismateriaalzichbevindt.InvoordeLetteren(Antwerpen)endeuitgeverswereld.(Antwerpen),hetMuziekcentrumvandeVlaamseGemeenschap(Brussel),hetVlaamsFondsvoorWetenschappenenKunsten(KVAB–Brussel),deInteruniversitairewerkgroepGeneseVlaamseCultuurleven(AMVC–Antwerpen),deKoninklijkeVlaamseAcademievanBelgiëInhetcentrumzijnvertegenwoordigd:deKANTL(Gent),hetArchiefenMuseumvoorhetteert.beheerddooreencommissiediedebestemmingvandemiddelenbepaaltendeprojectenselec-opgericht.Ditwordtde-eeuwseenmodernekunst,metongeëvenaardecollectiesvanEnsorenWouters.

ArchiefbankVlaanderen

terkunde(KANTL)hetMedio2000werdindeschootvandeKoninklijkeAcademievoorNederlandseTaal-enLet-openbaar.domvandeVlaamsegemeenschap.Dedatabankendieinditkaderwordenopgemaakt,zijnbeschrijvingsregelsenopentechnologischeoplossingen.DeArchiefbankVlaandereniseigen-goedsector,deexpertsterzakeenhetbredepubliek.Mengebruiktinternationaalerkendeschewereld,devolkskundigeengenealogischeverenigingen,dekoepelorganisatiesuitdeerfallebetrokkenen,zoalsdeVlaamsearchiefinstellingen,debibliothekenenmusea,deacademipleegdworden.ArchiefbankVlaanderenrealiseertditregisterinnauwesamenwerkingmetidentificatiegegevensvandeinVlaanderenbewaardeprivatearchievenbevraagdengeraadpenbeschermen.Doormiddelvaneenlaagdrempeligzoekinstrumentviahetwebkunnendeprivatearchieven.Registratiezalderijkdomervanbetertoonbaarmakenenhetmateriaalhelaandezevierarchiefcentra.DezearchiefbankrealiseerteenduurzaamregistervandeVlaamsetoevertrouwd

CentrumvoorTeksteditieenBronnenstudie

HoofdstukIII.5–125

roltespelen.goeduitgebouwdeinfrastructuur,allesinhuisomophetinternationaleforumeenbelangrijkemuseumlandschap.HetheeftdoorzijnbuitengewonecollectieenzijnnaarlandelijkenormenHetKMSKAdraagteenbijzondereverantwoordelijkheidalscultuurmotorinhetVlaamsetauratieenvoorpubliekswerkingencommunicatie.uitgavevanpublicaties.Daarnaastdienendefondsenookvooraankopen,conservatieenres2,341mln.EURvoordestudievandecollectie,hetorganiserenvantentoonstellingenendekenententoonstellen...enoverditallesinformeren.DaartoebeschikthetovereendotatievanDeopdrachtvoorzietindemusealetaken:verzamelen,beherenendocumenteren,onderzoe

1.Netwerking 1.1.Netwerkvoorkunsthistorischedocumentatie

1.2.CODART

kingmethetKMSKA.Alsvoorbereidingvoorditveelomvattendplan,startin2002eenpilootprojectinsamenwerindividueleobjecten.centrumindetoekomstookmeerinhoudtebiedenpercatalogus–totophetniveauvandeenmeeraandachtgeven.Naastdecompleteringvandezegegevensvoorallemusea,hoopthetcollectiehebben.CODARTwilbinnenditsysteemdevermeldingvandecatalogiuitbreidensitewww.codart.nleenlijstbijgehoudenvanmuseadieNederlandseenVlaamsekunstinhunNederlandenVlaanderenoverdehelewereld.SindsdeoprichtingwordtdaartoeopdewebEenvandeconcretedoelstellingenishetinzichtelijkmakenvandeverspreidingvankunstuitkunstvandeLageLandenbevorderen.landsekunstenwildesamenwerkingophetgebiedvandestudieenhettentoonstellenvandeCODART.DitiseeninternationaleverenigingvanmuseametcollectiesVlaamseenNederDitdocumentatiecentrumzaluiteraardaansluitingvindenopinternationalenetwerkenzoals 4EenvanderegistratorenvandeafdelingwerdgevraagdomvoorBelgiëdecoördinatievandevankennisopgebiedvanbehoudenbeheerinmusea.legagroepcollecties’opstarten.BedoelinghiervaniseenplatformcreërenvoorhetuitwisselenSamenmetdeVlaamseMuseumverenigingzaldeafdelingcollectiebehouden-beheerde‘coldeEuropesebijeenkomstvoorregistratoreninWolfsburg(november2004)teorganiseren.

1.3.Collectiebeheer

Vlaamsekunstinbinnen-enbuitenlandsecollecties.Eenandereactiviteitvanhetbureauishetuitgevenvanwetenschappelijkepublicatiesoverleid.lijkonderzoekoverVlaamsekunstbijgehouden,tendienstevaneenactiefVlaamscollectiebe-Doorhetsystematischexcerperenvandevakliteratuurwordtdestandvanhetwetenschappe-ookinformatieoverde‘pedigree’vankunstwerken,hetverzamelwezen,dekunstmarktetc.alleenmateriëlegegevensoverkunstwerkenenbiografischegegevensoverkunstenaars,maarkingmetanderemuseaencentra,zoalshetRubenianuminAntwerpen.MenverzameltnietVlaamsekunstvandeMiddeleeuwentotvandaag.DitmoetoptermijngebeureninsamenwerDocumentatie–hetverzamelenenontsluitenvanvisueleengeschrevendocumentatieoverHetdoelhiervanis–naarhetmodelvanhetNederlandseRijksbureauvoorKunsthistorischementatie,datvooraanstaandeVlaamsemuseaenonderzoeksinstellingenmetelkaarverbindt.In2001starttehetKMSKAmetdeoprichtingvaneennetwerkvoorkunsthistorischedocu

HoofdstukIII.5–126

2.Onderzoeksprojecten

tatenvangrondigdieperonderzoekvandeschilderijenindezeverzamelingontsloten.Tevenswerktmenaaneenplanningvoorpublicatievandeelcatalogi.Hierinwordenderesul-stenmetnagekekenenaangepastebasisgegevensteontsluitendoorpresentatie‘online’.Bedoelingisomvóóreinde2004deschilderijeninhetKoninklijkMuseumvoorSchoneKun-recto/versoinvoereninhetnieuweregistratiesysteem.Naconversiekanmenookdegrotendeelsnagekekengegevensquatrefwoordeneninscriptiesstratiesysteemvoordecollectie;deconversienaarditnieuwesysteemismomenteellopend.tendeelsnagekekenenaangepast.Dezebasisgegevenswordenopgenomeninhetnieuweregi-momenteelinventarisnummers,kunstenaarsnamen,titelsenherkomstvandeschilderijengro-onderwerpstrefwoorden(AAT).Dankzijdevoltijdseinzetvanenkelemedewerkerszijngemaakti.v.m.hetaansluitenbijinternationalenormenvoorvoorstellings-(Iconclass)enRijksdienstKunsthistorischeDocumentatieNederlandenwerdenduidelijkeafsprakengelijkonderzoeksprojectronddeeigencollectieopstartte.OokwerdcontactgelegdmetdeHiervoorwerktmennauwsamenmethetCentraalMuseumUtrecht,datreedseerdereenderlingen,specifiekebibliografieenrelevantearchivalianagekekenengeactualiseerd.datering,gegevensoverherkomst,stijlkritischeobservaties(toeschrijvingen),tentoonsteltingen,materiaaleneventuelerestauratiegegevens,wordenookiconografischeidentificatie,volledigherzienebasisbeschrijvingvande3.200schilderijenindeverzameling.NaastafmeMethetoogopeenheruitgavevandebestandscatalogus,streeftmenopkortetermijnnaareen

verschillendeonderzoeksprojectenlopen.DeafdelingenCollectieonderzoek,Collectiebehouden-beheer,enPubliekswerkinghebben

2.3.Materiaaltechnischonderzoek

2.2.Kunsthistorischonderzoek

rondgender,lijdenenbeeldisinvoorbereiding.loopteengendergebondenonderzoeks-enpresentatieprogrammaoverditthema,eenprojectpen,docentprofessorKatelijneVanderStighelen(KULeuven)enGynaikavzw,Antwerpen,InsamenwerkingmetdeInteruniversitaireOpleidingVrouwenstudies,UniversiteitAntwer

behoudenbeheervandeVlaamseGemeenschap,AfdelingBeeldendeKunstenMusea.Vanuit‘collectiebeheer’zalmenmeewerkenaaninitiatievendoordemuseumconsulent

vorm,functieenschildertechniekvandediptieken.tenzelfen,indiennodig,analysesenverfdwarsdoorsneden,moeteninzichtverschaffenindeRöntgenfoto’s,infraroodreflectografie,dendrochronologischonderzoek,studievandeobjeccollectievanhetKMSKA.tion,zalmenin2004verdergaanmethetmateriaaltechnischonderzoekvandiptiekenuitdeInfunctievandetentoonstellingEarlyNetherlandishDiptychs.Form,functionandproduclooptin2004verder.werdgestartinhetkadervaneenuniversitaironderzoeksproject(FWO-Vlaanderen–Ufsia),HetinfraroodonderzoekvandeschilderijenvanPeterPaulRubensentijdgenoten,datin2000

HoofdstukIII.5–127

2.1.Bestandscatalogusschilderijen

deonderzoeksresultatenopandereterreinen(vierbijdragen).naastbijdragendieaansluitenbijdetentoonstelling‘HansVredemandeVries’staanhierinook2001opgevatalseenmiscellaneum.OokvoorhetJaarboek2002werddaarvoorgeopteerd;onderzoeksresultatenopverschillendeterreinen,losvaneenbepaaldthema,werdhetJaarboekOmdatderedactiedenoodzaakaanvoeltomhetJaarboekookregelmatigopentestellenvoordetentoonstelling‘Elckzijnwaarom’.HetJaarboek2000werduitgewerktrondhetthemagenderproblemathiek,inaansluitingbijvoerde,werdalgemeenheelpositiefonthaald.delijkeheroriëntering,diederedactienaaraanleidingvandeVanDyck-tentoonstellingdoorenbelangrijkstekunsthistorischepublicatieinBelgiëenVlaanderen.DevormelijkeeninhouHetJaarboek/AnnualvanhetKoninklijkMuseumvoorSchoneKunstenisdelangstlopende

3.3.‘VerzekerDebewaring.’

2.4.Publieksonderzoek

onderzoekenopwelkewijzemendewaarderingvanhetpublieksgerichtaanbodkanmeten.museumdoelgroepenenhetpublieksgerichtaanbod.Metbehulpvanstagiairesmoetmen(1810/1890)werdglobaalinkaartgebrachtenmoetverfijndwordeninfunctievandeDebeschikbareinformatieovermuseumbezoekerssedertdeoprichtingvanhetmuseum

3.Publicaties 3.1.Jaarboek

(publicatieententoonstelling).In2004wordteenprojectuitgewerktrondNicaisedeKeyserinsamenwerkingmetTienenOudenaarde);eendossierwerdopgesteldoverderenovatievanderaadzaalinhetKMSKA.kingmetOudenaarde(tentoonstellingmetpublicatie‘KunstindetijdvanbaronLiedts’teten.In2003reproducerendeprentenuitde19Viakleinereprojectenwordenbepaalde,somsminderbekendedelenvandecollectieontsloschilderij.samengesteldoverhetPesaro-altaarstukvanTitiaan,naaraanleidingvanderestauratievanditInsamenwerkingmetonderzoekersindeNationalGalleryinLondenwerdeenlijvigdossierEenherontdektschilderijvanW.Finch,LandschapteSeneffe,werdin2003gepubliceerd.deeeuw,konwordenontsloteninsamenwer

inzichtteverkrijgenindeconditieervan.Vanwelbepaaldeschilderijenwordenröntgenfoto’seninfraroodreflectografieëngemaaktom

3.2.Dossiers

rijen’enhetluik‘Transportvoorbereiding’.Ditwordtindeloopvan2004gepubliceerd.Gemeenschap,AfdelingBeeldendeKunstenMuseaverzorgdehetKMSKAhetluik‘SchildeInhetkadervandepublicatie‘VerzekerDebewaring’vanhetMinisterievandeVlaamse

HoofdstukIII.5–128

catieenpromotiewordenzobeteropelkaarafgestemd.lingen,deontwikkelingvaneengediversifieerdeducatiefaanbodendewerkingvancommunivandetentoonstellingprogramma’sen-projecten,permanentepresentatiesenwisselopstelHettentoonstellingsbureauwerdgeïntegreerdindeafdelingpubliekswerking.Decoördinatie

HoofdstukIII.5–129

3.4. enafgebeeld,isookineenFranseenEngelseversiebeschikbaar.waarin120topstukkenuithetKoninklijkMuseumvoorSchoneKunstenwordenbesprokenIndeherfst2003verscheenhetMuseumboek‘VanEycktotAlechinski’.Dezepublicatie, 4.Tentoonstellingen 4.1.Het“exhibitionoffice”oftentoonstellingsbureau

4.2.Tentoonstellingen2004

rijenuitdeeerstehelftvande19NaaraanleidingvandegroteRubenstentoonstellinginLilleontvangthetmuseum50schildediscussie.DelacroixtotCourbetuitdeverzamelingvanhetMuséedesBeaux-Arts,LilleofRubenster6maarttot13juni2004cussie,DeuitvindingvanhetlandschapenCopyrightRubens.HetKMSKArealiseertinhetkadervanRubens2004drietentoonstellingen:Rubensterdis-publieksgerichtaanbodenmeteenaantalnieuwetentoonstellingsprojecten.wilmenaldushetaanwezigeRubensaanbodinAntwerpenbeterpromoten,meteengepastJacobs,Carolus-Boromeus)enhetKMSKAdehandeninelkaar.SamenmetAntwerpenOpenMoretus,hetRockoxhuis),demonumentalekerken(O-L-Vrouwekathedraal,St.Paulus,St.gendeStedelijkeMuseavandestadAntwerpen(inz.hetRubenshuisenMuseumPlantin-NaaraanleidingvandegroteRubensretrospectieveinhetMuséedesBeaux-ArtsinLillesloedeeeuwuithetmuseuminLille.DievertellenhetverhaalvandeFranseschilderkunstvanheteindevande18detothetmiddenvande19deeeuw.RomantischekunstenaarszoalsEugèneDelacroixbewonderdenRubens,neo-classicistenzoalsDavidofIngreswaarschuwdenhunleerlingdanweervoorzijn‘gevaarlijkeinvloed’.Devoorkeurvandelatererealisten,landschapschilderszoalsTroyonofdeaartsrealistCourbet,ginguitnaarRubens’tijdgenotenJordaensofFransHals.Detentoonstellingwordtgepresenteerdinvierzalenopdebovenverdieping,aansluitendenzelfsgedeeltelijkinconfrontatiemetdeRubenszaal.DetentoonstellingstartmetdekopieëndieEnsortekendenaardejachttaferelenvanDelacroix,ophunbeurtuiteraardgeïnspireerdopprentenvanRubens.DaarnaastwordenenkeletekeningenvanGirodet,Géricault,DelacroixenIngresgetoond.AandehandvanthematischeoverzichtenschetstmendeevolutievandeschilderkunstinFrankrijktentijdevanDelacroixenCourbetensteltmendevraagnaarderelevantievanRubensiaansemodellen.ToppersuithetMuséedesBeaux-ArtsinLillezijndeschitterendeportretstudiesvanLouis-LéopoldBoilly,enportrettenvanFantin-Latour,David,Ingres,Wicar,CourbetenCarolus-Duran;indezaalgewijdaandeverhalendegenre-enhistorietaferelenschitterendefurieuzeMedeavanDelacroix,naasteen‘grandmachine’zoalsSteubens“JeannelaFolle”eneenvandemeesterwerkjesvandezgn.troubadourschilderkunstvanCoupindelaCouperie.DebelangrijkstelandschappenzijnvandehandvandeValencienneenTroyon.Detentoonstellingbesluitmeteenprachtig“realistisch”stillevenvanDelacroix.

vanBruegel,isinVlaanderennagenoegonbekend.Laat16ders.EenvandegrootsteEuropeselandschapschilders,CornelisVanDalem,eentijdgenootgrotepubliekopenenvoorhetbelangendeprachtvande16schilderkunstalseenzelfstandiggenre.DezetentoonstellingmoeteindelijkdeogenvanhetAntwerpseschilderszoalsPatinirmagmenbeschouwenalsde“uitvinders”vandelandschapVillaHügel,Essen/KunsthistorischesMuseum,Wenen/KMSKADeuitvindingvanhetlandschap.VanPatinirtotRubens1520-16508meitot1augustus2004de-en17de-eeuwselandschapschilde-eeuwselandschapschilderszoalsPaulBrilofJoosDeMompere.a.liggenaandebasisvandeontwikkelingvanhetlandschapindeHollandseschilderkunst.Inde17deeeuwzullenSiberechts,VanDyckennietinhetminstRubenseengroteinvloeduitoefenenopdeontwikkelingvandemodernelandschapschilderkunstinEngeland.TweegrootseRubenslandschappenuithetPradobehorenongetwijfeldtotdetopstukken.DetentoonstellingherneemtgedeeltelijkhettentoonstellingsprojectindeVillaHügelinEssenenhetKunsthistorischesMuseuminWenen.12junitot12septemberCopyrightRubens.Rubensendegrafiek.KMSKA&MuséedesBeaux-ArtsQuébecRubenswasgeenzgn.“peintre-graveur”.Zijnontwerpenenafgewerkteschilderijenwerdendooranderegraveurstijdenszijnlevenenlangnazijndoodgereproduceerd.TochheeftRubensalsontwerper,opdrachtgeverencorrectorvangrafiekeenfundamenteleinvloeduitge-oefendopdeevolutievandehoutsnedeendekopergravure.Dezeinvloedwordtindezeten-toonstellinggeïllustreerdaandehandvanontwerpen,modellenenprentenwaarvanerenkeledoorRubenseigenhandigwerdengecorrigeerd.(DetentoonstellingreistvervolgensnaarQuébecenin2005naarJapan).20maarttot30meiAllesonderdehemelAansluitendbijhetoverzichtvanrecentekunstuitChinainhetMuHKAwordentopstukkenuiteenBelgischeprivé-collectiegetoond:landschappen,genretaferelenenkalligrafievande13detotde19deeeuw,inconfrontatiemetdekunstvanVanEycktotRubensindetentoonstellingszalenvanhetKMSKA.2oktober2004tot2006RijksmuseumaandeSchelde.SchattenuitdeschatkamervanNederlandHetAmsterdamseRijksmuseumsluitvoorbijnavierjaardedeuren.Delenvandecollectiewordenin10gastmuseainNederland,DuitslandenBelgiëinlangdurigebruikleengegeven.InAntwerpenwordenlaat-16de-eeuwseNoord-enZuid-Nederlandsemaniëristenen17de-eeuwsenavolgersvanCarravaggiogetoond:topstukkenvanGoltzius,CornelisCornelisz.vanHaarlem,BartholomeusSpranger,HendrickterBrugghen,DirckvanBaburen,AbrahamBloemaertenMichaëlSweerts.HetmaniërismeencaravaggismewarenergvruchtbaarvoordeverdereontwikkelingvandebarokschilderkunstindeLageLanden:vroegeRubensenzoalshet“DoopselvanChristus”ofde“Venusfrigida”illustrerendatenkelezalenverderinhetmuseum.VanhetHollandserealismetothet19de-eeuwse‘pleinairisme’:nieuwepresentatievandeafdeling17de,18deen19deeeuwindeverzamelingvanhetKMSKA.In2002starttedestapsgewijzevernieuwingvandepresentatievandemuseumverzameling.Datjaarkwamdeschilderkunstvande14deen15deeeuwaanbod,vanSimoneMartinitot HoofdstukIII.5–130

MeesterwerkenvandeVlaamseschilderkunstinde17NicaiseDeKeyser,SuikermuseumTienen(zieookpublicaties).deeeuwuitdeverzamelingvanhetKoninklijkMuseumvoorSchoneKunstenAntwerpenIseenlangdurigbruikleenprojectdatlooptvanjuni2004tot2005eneenoverzichtvandebe-langrijksteartistiekemodesengenresuitde17deeeuwaandehandvangroteenminderbekende“namen”toont.Voor2005wordentweeprojectenrondJamesEnsorvoorJapan(Tokyo,Kyoto)enSpanje(Salamanca,Sevilla)uitgewerkt.InJapanwordtderelatieEnsorenhetJaponismeuitgewerkt.InSpanjekomtderelatiemetdeprentkunstvanGoyaaanbod.

kunstvande20HansMemling.In2003werden8benedenzaleningerichtmeteenpermanentoverzichtvandesteeeuw,onderdetitel“Ensorendemodernen”.Voor2004ofbegin2005wordtdepresentatievandekunstvande17detotde19deeeuwvoorbereid.Doelisindepresentatiedeartistiek-culturelesamenhangvandeVlaamseenHollandseschilderkunstinde17deeeuwtedemonstrerenendecontinuïteitvandeartistiekevormenenstijlentotinde19deeeuw.Memlingrestauratiedecember2001tot2006HetlangdurigerestauratieprojectronddedriemonumentalepanelenmetdevoorstellingvanChristusmetzingendeenmusicerendeengelen,wordtgeorganiseerdalseenopenrestauratie,diehetpubliekdagelijksvannabijkanvolgen.Voorhetjaareindewordteenkleinewisselpresentatieuitgewerkt.Zieookconservatieenrestauratie(5).

HoofdstukIII.5–131

5.Conservatie en restauratie 5.1.Schilderijen

wordendevolgendewetenschappelijkeactiviteitenuitgevoerd:vragendiedaarbijontstaan.Tijdensderestauratie–diemeerderejareninbeslagzalnemen–tijdstipwaaropdituitgevoerdwordt,zijnafhankelijkvanhetverloopvanderestauratieendedientookterondersteuningvanderestauratie.ZoweldeinvullingvanhetonderzoekalshetHetonderzoekrichtzichopdegebruiktematerialenenschildertechniekenvandepanelenenvandedriepanelengedeblokkeerd.Daarnastarttedereiniging,diein2004verdergaat.tievandedriegrotepanelenToenwerdendeverflagengeconsolideerdenwerdendeparkettenNaeenuitgebreidvooronderzoek,opgestartin2001,werdin2002begonnenmetderestauracerendeengelenvanHansMemling(inv.nrs.778-780).jaren,spitstzichtoeopderestauratievandedriegrotepanelenChristusmetzingendeenmusiEengrootdeelvanhetwetenschappelijkonderzoekin2002,2003endedaaropvolgendeschilderijengerestaureerd.transport-oftentoonstellingsklaarmakenvanschilderijen.Daarnaastwordenverschillendeuiteenlopendeconserverendebehandelingenwordenuitgevoerd,meestalinfunctievanhethetwegwerkenvandeachterstandophetgebiedvanconservatieenrestauratie.DiverseergSindszijnoprichtinginapril1999besteedthetrestauratieateliereengrootdeelvandetijdaan

Externetentoonstellingsprojecten

• verderestudievanderöntgenfoto’s • verderestudievandeondertekeningmiddelsinfrarood-reflectografie • dendrochronologischonderzoekvanhethout • studienaardeconstructievandelijstenvandedriepanelen • studievanverfdwarsdoorsnedenindiennodig

5.2.Tekeningen 2004eenconserveringsplanuitgeschreven.conditierapport,werdin2003afgerond.OpbasisvandehierverkregenparameterswordtinDeinventarisatievandeconditievanallekunstwerkenoppapier,aandehandvaneenbasis-gengeconserveerd.legaatvanBogaert-Sheiddeskundiggeconserveerd.In2004wordteenlaatstereekstekenin-InhetkadervandetentoonstellingRikWouterswerdenin2002eenaantaltekeningenuithet 6.Bibliotheek, archief en documentatie 6.1.Bibliotheek tenuitheteigentijdschriftenbestandisinANTILOPEopgenomen.Debibliotheekheeftookhetaanvragenvanliteratuurviainterbibliothecairleenverkeer.Eenselectievan280tijdschrifIMPALA(dedatabankenZEBRA,ANTILOPE,CCB,BRONCO),metdemogelijkheidtotinternetaansluiting.Onlineheeftdebibliotheekeenabonnementophetraadplegenvanvandezittingenvanderaadvanbeheer).Erzijneenboekscanner,kleurenkopieerdereneenarchiefvanhetKMSKAstaateveneensopmicrofiche(collectie-inventarisboekenenverslagenaangeboden:ArtSalesCatalogues1600-1825,MarburgerIndex.EendeelvanheteigentionRecords,Répertoired’Artetd’Archéologie.VolgendebijdragenwordenopmicroficheGettyProvenanceIndex,InternationalRepertoryofArtLiterature,MayerInternationalAuclexikon,ArtIndex,ArtSalesIndex,BelgischeBibliografie,BibliographyoftheHistoryofArt,Devolgendecd-romskunnenindebibliotheekwordengeraadpleegd:AllgemeinesKünstlereeuwtotheden(eendeelhiervanisopgenomeninTheGettyProvenanceIndex).debibliotheekeenbelangrijkecollectieveilingcatalogivanafhetmiddenvandeachttiendenaslagwerken,tentoonstellingscatalogi,museumcatalogi,handelscatalogienz..Verderbezit50.000boekbandenen800tijdschriften,waarvan250lopend.Menvindtermonografieën,DemuseumbibliotheekvanhetKMSKAiseenspecialewetenschappelijkebibliotheek.Zijtelt HoofdstukIII.5–132

• verfdwarsdoorsneden,gebeurenindienderestauratiedaaromvraagt.onderzoek.Verderestudie,zoalsdendrochronologischonderzoek,analysesendestudievanDezerestauratiewordtiniedergevalgekoppeldaandestudievanröntgenfoto’seninfraroodAndererestauratiesdiein2004opgestart,uitgevoerdofafgerondworden,zijn:analysesvanmaterialenindiennodig•SuzannevanOscarJespers(inv.nr.2731).•HetSchuttersfeest,toegeschrevenaandeMeestervanFrankfurt(inv.nr.529).•FamilieportretvanCornelisdeVos(inv.nr.841)•PortretvanmevrouwMols-DeBrialmontvanN.DeKeyser(inv.nr.1772)•Sint-AntoniusverzoekingvanDavidTeniersII(inv.nr.859)•EliabijElisavanJanMetsijs(inv.nr.5024)•DeZegewagenvanKalloovanPeterPaulRubens(inv.nr.318)•TheresiavanAvilabekomtdoorChristus’tussenkomstdeverlossinguithetvagevuurvanPeterPaulRubens(inv.nr.299)•DeOpvoedingvandeHeiligeMaagdvanPeterPaulRubens(inv.nr.306)

6.2.Collectiedocumentatie

6.3.Wetenschappelijkedienstverlening

derzoek.Hetverstrekkenvaninformatie‘opmaatvandeklant’iséénvandeopdrachtenvancollectieonMuseum,zoalsdecommissieverslagen,kanraadplegen.centrumwaarmeneenaantalessentiëlegegevensoverdekunstwerkeninhetKoninklijkOpvallendisookdetoenemendeinteressevanonderzoekersvoorhetcollectiedocumentatienietaanwezigindecollectievanhetKoninklijkMuseum.Erzijnooktalrijkevragenvanexternenovereenbepaaldschilderijofoverkunstenaars,aldanonderzoekers,naaraanleidingvantentoonstellingenofeenstudie.kingenenbruiklenen.Zijgevenookinformatieaanmusea,wetenschappelijkeinstellingenenDeverschillendeafdelingenvanhetKMSKAgeveninterneadviezenoveraankopen,schen

uitgebouwd.bouwvanhetdocumentatiecentrum.DesamenwerkingmetexternespecialistenwordtverderkingvanordeningsplanvandearchieveninhetKMSKAenvoorhetpraktischbeheerenuitmaalterealiseren.DitresulteerdeintweeverhandelingendieeenbijdrageleverenvooruitwerkenbijdekleinedeelprojectenomuitbouwenontsluitingvanhetdocumentatiecentrumoptiViaoverlegensamenwerkingmetexternespecialistenwerdenin2003tweestagiairsbetrokenaantevullenmetdemeestrecenteonderzoeksgegevens.eenstriktetimingdebestaandedocumentatieoverelkcollectiestukteverzamelen,teontsluiteninventarisvanhetwetenschappelijkarchiefinhetKoninklijkMuseum.BedoelingisombinnenOokwerdendossiersaangemaaktopkunstenaarsnaamenopinventarisnummer,naasteenEengrootdeelvandeverspreidedocumentatiekonreedswordengecentraliseerdenopgelijst.onderzoeksinstellingenmetelkaarverbindtendatin2001opstartte.inhetnetwerkvoorkunsthistorischedocumentatie,datvooraanstaandeVlaamsemuseaenenaantevullenmetderecentsteonderzoeksgegevens.Optermijnkrijgtditcentrumzijnplaatseenstriktetimingdebestaandedocumentatieoverelkcollectiestukteverzamelen,teontsluitenhetonderzoekvoordegeactualiseerdebestandscatalogus(cfr.supra).Bedoelingisombinnenbeheerendeontsluitingvanhetarchiefendekunsthistorischearchivalia,ensluitnauwaanbijHetdocumentatiecentrum,datmomenteelwordtuitgebouwd,iscomplementairaanhet

2003-2007.Ditplankanwordenopgevraagdviabibliotheek@kmska.beDebibliotheekbeschiktovereengoedgekeurdcollectieontwikkelingsplanvoordeperiodewoordenvaninformatievragen(zowelinternalsextern).meerwaardezoeker.Debibliotheekheeftookeen‘quick-reference’-functievoorhetbeantQuapubliekrichtzijzichtotwetenschappers,doctorandi,studentenendegeïnteresseerdeonderzoek.Verdervindtmenereenruimaanbodaanmuseumwetenschappelijkeliteratuur.zijookdegepubliceerdeinformatieoverdeeigencollectie,methetoogopwetenschappelijkzwaartepuntdeperiode1200tot1950(kunstenaarsgeborenvòòr1950).DaarnaastverzameltInhoudelijkrichtdebibliotheekzichopdeWestersekunst-encultuurgeschiedenis,metalsversieopmeerderecd-roms.DereeksjaarboekenvanhetKMSKAvoordeperiode1921-1999isomgezetnaareendigitaleographiesModern.eenabonnementopdeonlinedatabankenLugt’sRépertoireOnline,MediargusenARTBibliVoor2004zijngepland:•afrondenvandeoverschakelingnaarhetsoftwaresysteemBROCADEvandeUAvoordegeautomatiseerdebibliotheekcatalogus;•verdereuitbouwvaneenproactieveverwervingspolitieki.v.m.publicatiesoverVlaamseenNederlandseOudeMeestersenkunstenaarsuitdeeigencollectie.Voor2004zaldenadrukietsmeeropantiquarischematerialenliggen.

HoofdstukIII.5–133

Programma 45.5 Algemeen cultuurbeleid

heidmetNederland.participatieonderzoekininternationalecontext–metbijzondereaandachtvoorvergelijkbaartoeleggenophetinhoudelijkontwikkelen,methodologischondersteunenenuitvoerenvantie-onderzoek2004bedraagt0,123mln.EUR.Metditbedragzalhetsteunpuntzichspecifiekvansurvey-onderzoekinhetdomeinvandecultuurparticipatie.Hetkredietvoorhetparticipahetopbouwenenuitwerkenvaneensystematischesetvanbeleidsindicatorenenhetuitwerkenbeleids-enbeheerscyclusvanhetVlaamsecultuurbeleidondersteunen.DebasisdoelstellingisHetinteruniversitairsteunpuntwilopbasisvanhoogstaandwetenschappelijkonderzoekdeBA12.31Participatie-onderzoekdoorhetInteruniversitairSteunpuntRecreatiefVlaanderenbewaarbibliothekeninVlaanderen’.den’,‘Onderzoekklantenbevragingsteunpunten’en‘Inkaartbrengenvandesectorvan‘Onderzoeknaardekwaliteiteneffectiviteitvandehulp-endienstverleningaangedetineeronderzoekenoptestartenenuittevoeren:‘Pilootprojectopmaakbeheersovereenkomsten’,Indeloopvan2003werdhetkredietvan0,073mln.EURaangewendomdevolgendevierinproblemenindeculturelesector.Ditgebeurtmethetoogopbeleidsvoorbereidendwerk.Ditisvolledigbestemdvoorstudiesenenquêtesdoorderden–omeenbeterinzichttekrijgenHetkredietvoor2004bedraagt0,062mln.EUR.BA12.24Enquêtes,studiesenaudits

OA 49 Diensten van de secretaris-generaal Programma 49.2 Toerisme

Voor2004wordtongeveer0,261mln.EURvoorzienvoorO&O.toeristomVlaanderenalsvakantiebestemmingtekiezen.ernaasthetkwantitatiefonderzoekookkwalitatiefonderzoekkomennaardemotievenvande2004wordthetveldwerkverrichtzodatderesultatenbegin2005beschikbaarzijn.TevenszalEind2003starttehetonderzoekdatdezakenmarktinkaartmoetbrengen.IndeloopvanfietsroutenetwerkeninVlaanderen.evaluerendegegevens.TevenswaseronderzoeknaardeutilitairebewegwijzeringvoordegegevensvoordepromotienaardevrijetijdstoeristenvanbeleidsondersteunendeenbeleidsIn2003ginghetgrootstedeelvanhetonderzoeksbudgetnaarhetverwervenvanmarketingBA41.01DotatieaanToerismeVlaanderenveer0,518mln.vooronderzoek.Hetkredietvoorhetbetrokkenwetenschapsbeleidbedraagt1,706mln.EUR,waarvanonge(vooralindevakgebiedenethologieendiergeneeskunde).universiteitenengespecialiseerdeinstituten.Denadrukligthiervooraloponderzoekinsitucomponentwetenschappelijkonderzoek.MenwerkthiervooropdiversevlakkensamenmetWetenschappelijkonderzoekiséénvandekerntaken.AllerealisatiesomvattendanookdediversiteitvanhetlevenopAarde”.dekomendeeeuw:“BijdragentothetnatuurbehoudeninhetbijzondertothetbehoudvandeDeKoninklijkeMaatschappijvoorDierkunde(KMDA)hanteertalsmissionstatementvoorvan30mei1985)BA33.01SubsidieaandeKoninklijkeMaatschappijvoorDierkundevanAntwerpen(decreet

HoofdstukIII.5–134

HoofdstukIII.5–135

HoofdstukIII.5–136

Programma 51.5 Natuurlijke Rijkdommen

Energie

HoofdstukIII.5–137

BA99.11Vastleggingsmachtigingfondsvoorflankerendeconomischbeleid OverdrachtenaanVlaamseexcellentiepolen

SteunpuntEconomie

HoofdstukIII.3.nicsenhetIncubatiepuntGeo-Informatie.Dezeinitiatievenwordenuitgebreidbeschreveninmischweefselaanzienlijkversterken:hetVlaamsHuisvandeLogistiek,FlandersMechatrolen.InconcretogaathetomeenaantalinitiatievendiederuggengraatvanhetVlaamseconoeenbedragvan30mln.EURingeschrevenvoordeontwikkelingvanVlaamseexcellentiepoInuitvoeringvanhetprotocoltussendebeleidsdomeinen“economie-innovatiebeleid”werd

beschikbarekrediet2004zalondermeerdienenvoordevolgendeprojecten:inzakedegeologischekarteringvanVlaanderenendeDatabankOndergrondVlaanderen.HetDezebasisallocatiewordtaangewendvoorrecurrenteofmeerroutinematigeopdrachtenVlaanderen.eventueleaanwezigheidvandelfstoffenenmetbetrekkingtotdeDatabankOndergrondBA12.03Uitgavenvooronderzoekingenvandeondergrondseaardkundigestructuur,vandeKredietwetenschapsbeleid:0,063mln.EURlisatievandebehoefteramingenvandelfstoffen.mogelijkeeconomischhaalbareontginningen.In2004gaatvooralaandachtuitnaardeactuaderzoekverricht,o.a.naarmetallischemineralisatieswaarbijaandachtwordtbesteedaanhetgebruikvanalternatievegrondstoffen.Tevenswordterstrategischgeologischstructuurondaaraangekoppelderuimtebeslag.ErzijnookondersteunendeprojectenterbevorderingvanvanstatistiekenoververbruikenproductievanprimaireensecundairegrondstoffenenvanhetschestructuurvandeVlaamseondergrond.IndatkaderkanmenverwijzennaarhetopstellenDitkredietdientvoorkortlopendtoegepastonderzoekinzakedelfstofwinningendegeologigrondseaardkundigestructuurenmetbetrekkingtotdeautomatischegegevensverwerkingBA12.02Allerhandeuitgavenvoordeonderzoekenoverdevraagstukkenvandeonder

5.DEPARTEMENTECONOMIE,WERKGELEGENHEID,BINNENLANDSEAANGELEGENHEDENENLANDBOUW OA 51 Administratie Economie Programma 51.2 Economisch ondersteuningsbeleid

vandeVlaamseeconomie(“EconomischeBarometer”).instrumentenontwikkeldbinnenhetsteunpuntOOIiseentweejaarlijkseconcurrentietoetsmentenendeontwikkelingvannieuwemethodologieënvoorbeleidsevaluatie.Eenvandespreidenvanderesultatennaardebedrijfswereld;deperiodiekeevaluatievanbeleidsinstru-beleidslijnendiedeeconomischegroeibevorderenenondernemerschapstimuleren;hetver-Despecifiekeopdrachtenzijn:deVlaamseoverheidbegeleidenbijhetontwikkelenvanmoetenelkjaar124.000EURaanmachtigingenwordeningeschreven.vanhetcontractaanVlerick/KULeuven/UGentgebeurdein2002enloopttot2006.TotdanHetbetrefthetSteunpuntOndernemerschap,OndernemingenenInnovatie.Detoewijzing en

• vanLD-staalslakkenalsalternatief);Onderbouwingvanhetactieplan‘alternatievenvoorprimairedelfstoffen’(mogelijkheden

• belangkunnenhebben(cfr.aardgasopslagLoenhout;eventuelebruikbaarheidalsCOinhetgebiedopgrotediepteverschillendeViseaankoepelsvoorkomendiehuneconomischevenwelnognooitglobaalbestudeerdwerden.ZozijneraanwijzingenuitdeseismiekdatIndeKempenwerdenverschillendegegevensoverdeVlaamseondergrondverworvendie2opslagreservoir).Eengeïntegreerdeinterpretatievanaldezedatakandeaanwezigheidvandiestructurenverderbevestigenofontkennen;

• sieleenergiegebruikdatvoorhetgrootstedeelverantwoordelijkisvoordeCOport(goedgekeurddoordeVlaamseregeringop5september2003).HetisimmershetfoskeurddoordeVlaamseregeringop28februari2003engeactualiseerdinhetVoortgangsrapdeenergieprojectenvanhetVlaamsKlimaatbeleidsplan2002-2005,zoalsdefinitiefgoedgegenomen,maarooktoekomstige)beleidsbeslissingenvandeVlaamseregering.DitkadertinIn2004gaatdeaandachtvooraluitnaarhetvoorbereidenenondersteunenvande(reedsBA12.25OvereenkomsteninverbandmethetenergiebeleidKredietwetenschapsbeleid:0,271mln.EURdelfstoffen.tussendeVLAREBO-normenendenormenbetreffendedenatuurlijkesamenstellingvanstellingverdertedefiniëren.DezecampagneisdringendnodigomafstemmingtebereikenEenbemonsteringscampagnevanoppervlaktedelfstoffenteneindehunchemischesamen2-uitstoot.37maatregelenenprojectenmoetendeuitstootvanbroeikasgasseninVlaanderendoendalen.Daarbijzijnzowelprojectenmeteendirectmeetbareemissiereductieopgenomenalsbeleids-ondersteunendeprojectenensensibiliserendemaatregelen.Hetbetrefteenhelewaaiervaninstrumenten:regelgeving,subsidiëring,certificatenenvrijwilligeovereenkomsten.Dezepro-jectenwordenmetdezebasisallocatieonderbouwdenvoortdurendgeactualiseerd.Kredietwetenschapsbeleid:0,597mln.EUR

HoofdstukIII.5–138

OA 52 Administratie Werkgelegenheid Programma 52.4 Werkgelegenheid

eenpermanentaandachtspunt.valorisatievandeonderzoeksresultaten–zowelvoorhetbeleidalsvoorexternen–ishierbijaccentenkanleggendieaansluitenbijderecentemaatschappelijkeontwikkelingen.Maximale(3)hetvoerenvaneenoponderzoekgefundeerdarbeidsmarktbeleid,zodatmentijdignieuwearbeidsmarktbeleid,(2)hetstimulerenvanhetarbeidsmarktbeleidsonderzoekinderegioenDebedoelingisdrievoudig:(1)uitbouwvaneen‘centerofexcellence’inVlaanderenoverversitairOnderzoeksnetwerkArbeidsmarktrapporteringdatoperationeelissinds1april1994.pelijkarbeidsmarktonderzoek.DatleiddetotdeoprichtingvanVIONA,hetVlaamsInterunidebasisvoordeuitbouwvaneenmodelvanstrategisch,beleidsondersteunendenwetenschapInhetVESOC-akkoordvan1993legdendeVlaamseregeringendeVlaamsesocialepartnersaanleidingvaneenjaarlijksethematischeonderzoeksoproepwordengeselecteerd.zoeksprojectenentrendrapportenoverdeevolutiesopdearbeidsmarktinVlaanderendienaarsturingofevaluatievanhetVlaamswerkgelegenheidsbeleid.HetbetrefthiervooralonderDezebasisallocatieisbestemdvoorarbeidsmarktonderzoekdatzichrichtopondersteuning,BA12.22Studiesenonderzoekingen

voorhetvoetlichtmoetenbrengen.Hetgaato.m.omeeninternationaalgeoriënteerdepubliVoordezevieringwordteenaaneenschakelingvanactiviteitengepland,dieVIONAeensextraOmdatVIONAvolgendjaar10jaarbestaat,moet2004eenjubileumjaarworden.arbeidsmarkt”,“deinternationaliseringvandeVlaamsearbeidsmarkt”enz....anderongewenstgedragophetwerk”,“detrajectbenaderingbijlaaggeletterdennaarenopdepersoneelsbeleid”,“dekwaliteitvanstagesalsvormenvanwerkplek-leren”,“mobbingen“deerkenningvankennisenvaardigheden”,“kostenenbatenvaneenarbeidsmarktbewustren”,“duurzamearbeidsintegratievanzwakkedoelgroepenviaherinschakelingsprojecten”,Dezestudiesbehandeldenondermeerdeonderwerpen“startendeondernemersinVlaandebeleidsvoorstellenen-maatregelen.periodejanuari2002-juni2003werdeneen20-talrapportenafgeleverd,alsinputvoordiversegeslagentussenwetenschapenbeleid;de‘producten’vindeneengroteweerklank.Tijdensdekenheidvanadministraties,kabinetten,socialepartnersendeskundigen.ErwordteenbrugHetbrededraagvlakvanhetVIONA-modelbiedtookeenmeerwaardevanwegedebetrokantwoordondernemen”.gelanceerd:eenanalyseophetPASO-databestand“MainstreamingvanmaatschappelijkverTijdensdezomervan2003werdnogeennieuwe,beperkteoproepvooreenexpertrapport9.Loopbaanbegeleidingdoorgelicht:evaluatievanvraagenaanbodinVlaanderen.8.ConjunctuurgevoeligheidvandeVlaamsearbeidsmarkt;7.DegevolgenvandeEU-uitbreidingvoordeVlaamsearbeidsmarkt;6.Handicapenarbeidineennieuwebestuurlijkecontext:risico’s,knelpunten,opportunitei-5.Weerstandenbijwerknemerstegenallochtonen;4.Nieuwemigrantenendearbeidsmarkt;3.UpskillingandsustainablelabourmarketintegrationinFlanders;2.Dekosten&batenvandeelnameaaneenarbeidsmarktgerelateerdeopleiding,vanuithet1.DeopleidingsmarktinVlaanderen;2003devolgendeprojectengoed,dieallemaalstarteninhetnajaar2003:InhetkadervandeVIONA-onderzoeksoproep2003keurdedeVlaamseregeringop18julivanfiscaleinstrumenteninhetVlaamswerkgelegenheidsbeleid”enz.lingenenbeleidsuitdagingen2004-2010”,“mogelijkhedenenbeperkingenvoorhetgebruik“arbeidsmarktconclusiesuittijdsbudgetonderzoek”,“verkenningvanarbeidsmarktontwikkewerkzoekenden”,“positieveactieplannenallochtonenendiversiteitsplannengeëvalueerd”,jecten.Diehebbenbetrekkingoptopicsals“procesevaluatieindividueletrajectwerkingvoorNaastditvraagzijde-panelonderzoekliepenin2003nogverschillendeandereonderzoeksprogen)tevolgen.vanbedrijvenwilreducerenentoelaatomdeontwikkelingenaandevraagzijde(ondernemininFlanders–PASO),eenlongitudinalebevragingdiehetglobaleaantaladhoc-bevragingen2000het“panelvraagzijdeVlaamsearbeidsmarkt”opgestart(PanelSurveyofOrganisationsMetdemiddelenvanuithetProgrammaBeleidsgerichtOnderzoek(PBO)enESFwerdeindpunt6vandoelstelling3ESF).onderzoekookin2004,dankzijcofinancieringvanuithetEuropeesSociaalFonds(zwaarteZoalsdevorigejarenversterkendeVlaamseinspanningenophetvlakvanarbeidsmarktgerichtVlaamsSteunpuntWerkgelegenheid,ArbeidenVorming(WAV).voeringverlooptviadeInteruniversitaireAdviesraad(IUA)enviadecoördinatievanhetderesultatenombeleidsadviezenteformuleren.Dewetenschappelijkeondersteuningenuitderzoek(SSA)bepaaltdealgemeneoriënteringvanhetarbeidsmarktonderzoekenanalyseertHetVIONA-modelisgebaseerdopdriepijlers.DeStuurgroepStrategischArbeidsmarktonperspectiefvandedeelnemer;tenenmeerwaarde; HoofdstukIII.5–139

Programma 53.2 Stedenbeleid en Sociaal Impulsfonds

HoofdstukIII.5–140

scherpen.ideeën/pistestelancerenendewerkingvanVIONAinzakeonderzoekssturingopnieuwaanteren.Tevenszalhetjubileumjaar2004wordenaangegrepenomveranderingen/nieuwetoekomstvisieuitzetteneneennoggroterevalorisatievanarbeidsmarktonderzoekinVlaanderentienajaar2004.Driedoelstellingenwordendaarbijnaarvoorgeschoven:evalueren,eenwebsiteenvaneeneigenpublicatiereeks.Hoogtepuntiseentweedaagsegrootschaligeconfecatieoverhetonderzoekoverhetarbeidsmarktbeleid,delanceringvaneennieuweVIONA-

OA 53 Administratie Binnenlandse Aangelegenheden Programma 53.1 Lokale en regionale besturen

0,307mln.EURbegroot.stedelijkheidopterichten.Voorhetgeheelvandezestudieswordtin2004eenkredietvanmogelijkheidonderzoekenomeenmeerpermanentkennis-enondersteuningscentrumrondmeerhetorganiserenvanveertienworkshopsindesteden.Destuurgroepzaleveneensdeinstaatvoordebegeleidingvanhetvervolgtrajectvanhetwitboek‘Deeeuwvandestad’,onderenverderonderzoeknaarstedelijkheid.DecelstedenbeleidzaleenstuurgroepoprichtendieDeklemtoonvandestudie-enonderzoeksopdrachtenzalin2004liggenopvisieontwikkelingBA12.03StudiekostenenonderzoeksopdrachteninhetkadervanhetStedenbeleid

OpdezeBAis0,243mln.EURbeschikbaarvooronderzoek.besturen.socialeenbestuurlijkeontwikkelingenvanuithetperspectiefvandelokaleenprovincialegenvanhetwetenschappelijkonderzoekentotslothetinterpreterenvandemaatschappelijke,menvaneenvisieomtrentdebinnenlandsebestuurlijkeorganisatieinVlaanderen,hetopvol-administratieBinnenlandseAangelegenheden.DeHogeRaaddientbijtedragentothetvor-DaarnaastvallendestudiekostenvandeHogeRaadvoorBinnenlandsBestuurtenlastevandemelendienodigzijnvoorbeheerenbeleid.Diesoftwaremoethetmogelijkmakendeproceduresteondersteunenenelemententeverza-ringvandebudgettenenz.Hetontwikkelenvandegepastesoftwareishierbijheelbelangrijk.wichtendeprognoseshieromtrent,deliquiditeitspositievanhetbestuur,destandvanuitvoe-denmoetenbevattenomteallentijdeeencorrectbeeldtebehoudenvanhetfinancieeleven-zowelinternalsextern.Ditfinanciëlesysteemzaltevensdenodigetechniekenenmogelijkhe-moetencreërendattegemoetkankomenaandiversevormenvaninformatievoorziening,gemeentenenprovincies.Viadeboekhoudingzalmeneenfinancieelrapporteringsysteemschappelijkonderzoek,zoalsdeimplementatievaneennieuwfinancieelstelselvoordeInhetkadervaneennieuwgemeente-enprovinciedecreetisergrotenoodaandegelijkwetenning.EengoedebeleidsvoorbereidingvraagteendegelijkewetenschappelijkeexterneondersteuBA12.20Studiekostenbetreffendederegionaleenlokaleopenbarebesturen

OA 54 Administratie Landbouw Programma 54.1 Landbouw, tuinbouw en plattelandsbeleid venenGent.Hunbelangrijksteonderzoekstakenzijn:zameLandbouw(STEDULA)opgerichtalseenconsortiumtussendeuniversiteitenvanLeuvandeVlaamseregeringvan30november2001iseenWetenschappelijkSteunpuntDuur-eenwetenschappelijkeuitbouwenonderbouwingvanhaarbeleidsinstrumenten.BijbeslissingOmdeontwikkelingvanduurzamebedrijfssystementestimulerenheefthetbeleidnoodaanlandbouwsystemenBA31.05Subsidiesinhetkadervanhetonderzoekendeontwikkelingnaarmeerduurzameaanwetenschappelijkonderzoek.Dewerkingsmiddelenvoor2004bedragen0,298EUR,waarvanongeveerdehelfttebestedenbouwboekhoudingeninVlaanderen.VOLTgingeind2001vanstart.Landbouwdatabankenvaneenrepresentatiefnetwerkvanbedrijfseconomischeland-entuinpuntbestudeerd.TevensmoetVOLTondersteuningbiedenbijdeuitbouwvandeVlaamsetuinbouw.Hierbijwordtdelandbouwzowelvanuiteconomisch,ecologischalssociaaloogtegroeientoteenbeleidsondersteunendkenniscentrumvooreenduurzameVlaamseland-enDeVlaamseonderzoekseenheidLand-enTuinbouweconomie(VOLT)heeftdeopdrachtuitvoorLand-enTuinbouweconomieBA12.08AllerhandeuitgaveninverbandmetdewerkingvandeVlaamseOnderzoekseenheidIn2004staathiervoor0,732mln.EURterbeschikking.catiesvandezeevoluties.dengecompenseerddoorextraaandachtaandeeconomischerendabiliteitendesocialeimpliophetvlakvanhygiëne,milieuendierenwelzijn.DeinherentemeerkosthiervandientteworeenverdereontwikkelingnaarlandbouwsystemendiemeerrekeninghoudenmetnieuweeisenDevraagvanconsumentensamenlevingnaareenmeerduurzameland-entuinbouw,vereistBA12.05Uitgaveninhetkadervandeontwikkelingnaarmeerduurzamelandbouwsystemen•ondersteuningbijdeuitbouwvaneenlandbouwdatabank;•deinventarisatievankennisi.v.m.duurzamelandbouw;•hetdefiniëren,ontwikkelenentoepassenvanindicatorenomduurzaamheidindelandbouwtemetenentestimuleren;•geïntegreerdebedrijfsmodellen;•geïntegreerdemacromodellen;•ontwerpenvaneenblauwdrukvoordeuitbouwvaneenduurzaaminformatie-encommunicatiebureauvoorland-entuinbouw;•evaluatievanbeleidsimplementatie;•beleidsadviesendienstverlening. Lopendedeelprojecten • BiomassaproductieinVlaanderen; • landbouwbedrijven;Duurzaamheidsindicatorenopbedrijfsniveau:metenenopvolgenopeensetvanVlaamse • Duurzaamheidsindicatorenopveeteeltbedrijveninrelatietotwelzijnengezondheid; • Duurzaamheidsindicatorenoplandschapsniveau; • beschikbaar.In2004isvoordeondersteuningvanditsteunpuntduurzamelandbouw0,744mln.EURSociologischeaspectenvanduurzamelandbouw. HoofdstukIII.5–141

dienstactiviteiten

onderzoeksorganisme

HoofdstukIII.5–142

economischewaarneming

gewijzigd.DeopdrachtvanhetCentrumvoorLandbouweconomieisdrievoudig:AlsVlaamsewetenschappelijkeinstellingblijvendetakentijdensdeovergangnagenoegoncontinuïteitvanhetCentrumteverzekereninafwachtingvandehervormingen.Hetisdusduidelijkdatook2004eenovergangsjaarwordt,waarinmenmoettrachtenomdegevolgvanderecentedoorlichtingvanhetlandbouwkundigonderzoek.gaannaareennogopterichtenstudiedienst.DezeplannenkunnenechternogwijzigenalseneendeelvanhetCentrumvoorLandbouweconomie.Eenanderdeelvandatlaatstezoudanrijonderzoekwordtopgericht–samenmethetCentrumvoorLandbouwkundigOnderzoekBBBdaterinhetbeleidsdomeinlandbouwéénglobaalInstituutvoorLandbouw-enZeevissezoek,ineenovergangsfasealsVlaamsewetenschappelijkeinstelling.Uiteindelijkvoorziethetleid,zithetCentrumvoorLandbouweconomie,netalsdatvoorLandbouwkundigOnder-lijkeinstellingkanwerken.InafwachtingvandehervormingenvanhetBeterBestuurlijkBe-slechtsinop16oktober2002,zodatvanafdiedatumhetCentrumalsVlaamseWetenschappe-personeelovergingnaarWalloniëeneendeelnaarVlaanderen.DeeffectievesplitsinggingoverdrachtnaardeGewestenwerdopgesplitst,waarbijeendeelvandeonderzoekersenhetLandbouweconomiezowelNederlands-alsFranstaligpersoneel.DithieldindathetbijdehetCentrumvoorLandbouwkundigOnderzoek,hadhetinBrusselgevestigdeCentrumvoorkundigOnderzoekinMerelbekeovergedragenaanhetVlaamseGewest.Integenstellingtot2002werdhetCentrumvoorLandbouweconomiesamenmethetCentrumvoorLandbouw-pelijkeinstellingenvanhetfederaleMinisterievanMiddenstandenLandbouw.Sinds1januariDitwastotvoorderegionaliseringvanhetbeleidsdomeinlandbouw,éénvandewetenschapHetCentrumvoorLandbouweconomie(CLE)BA’s12.01,12.05,12.41,12.80,74.01,74.05,74.41•HetCentrumstaatinvoorde

Centrum.VoordeeconomischewaarneminggebruiktmenwetenschappelijkemethodendieDezedrietakenzijncomplementairenvindenhunbasisindeonderzoeksactiviteitenvanhetwoordelijkendiehetlandbouwbeleidconcipiëren,implementerenenevalueren.takenmetnadrukophetaanleverenvanindicatiesenonderzoeksrapportenaandeverantuittevoeren:diverse

• HetCentrumheefttenslotteookdeopdrachtom

behoeften;resultaten).Dezestatistiekenbeantwoordenaannationale,gewestelijkeeninternationalesen)alsopmicro-economischniveau(opbedrijfsniveau,gebaseerdopboekhoudkundigetistiekenoverdelandbouwsector,zowelopmacro-economisch(prijzen,inkomen,balan:hetopstellenenverspreidenvansta

• HetCentrumheeftuiteraardookeentaakals ervan;vooralgerichtopdeverschillendelandbouwsectorenenopdesocio-economischeaspecten,dezeactiviteitenzijn

0,570mln.EUR.Hettotalebudget2004vanditonderzoek,inhetkadervanhetwetenschapsbeleid,bedraagtmententeonderscheidenenomeffectenvanhetcommunicatie-enmarketingbeleidtemeten.informatiesteltVLAMinstaatomverbruikstrendsteontdekken,omsubgroepenbijdeconsucontinuemetingvanhethuishoudelijkverbruikvanagrarischeproducteninVlaanderen.Dezeductenzijaankopen,hoeveelzijeraanbestedenenwaarzealleskopen.Hierdoorontstaateennemen3.000gezinnendeeldieviaeenscanningsapparaatgegevensdoorgevenoverwelkeprovandeproductenvandeVlaamseland-entuinbouwenvisserijsector.AanhetGfK-panelGfK-consumentenpanel.Ditpanelleverteeninzichtinhetaankoop-enconsumptiepatroonblijfteengoedemarktinformatie.DebelangrijkstebronvanactuelemarktinformatieishetDeslagadervanhetcoherentengeïntegreerdcommunicatie-enmarketingbeleidvanVLAMvzw)BA33.02SubsidieaanhetVlaamsPromotiecentrumvoorAgro-envisserijmarketing(VLAM

Programma 54.8 Dotaties aan de Wetenschappelijke Instellingen CLO en CLE

wetenschappelijkeondersteuningverzorgenenallegebruiktemethodesaanpassenaanVlaanomdecontinuïteitvanhetboekhoudnetteverzekeren.DeonderzoekerszullenvooralmeedeHetspreektvoorzichdatin2004onderzoekersuitdeandereafdelingenmoetenbijspringennetomvatmomenteelnogéénindustrieelingenieurentweetoegevoegdepersoneelsleden.trieelingenieurendrieledenvanhettoegevoegdpersoneel.DestafvanhetVlaamsboekhoudtweeonderzoekersdieinstondenvoordewerking,overnaarWallonië–samenmeteenindusgetgaathetgrootstedeel,61%,naardewerkingvanditnet.DoorderegionaliseringgingendedersvanuitéénvandevijfprovincialeboekhoudbureausvanhetCentrum.Vanhettotalebud500-tallandbouw-en300tuinbouwbedrijven;alleswordtgevolgddoorlandbouwboekhouonaliseringbeperkttotVlaanderen.Momenteelwordtdeboekhoudingbijgehoudenvaneeneenlandbouwboekhoudnet.Ditnet,vroegeruitgestrektoverganshetRijk,werddoorderegiVoordeeconomischewaarnemingenopmicro-economischvlak,beschikthetCentrumovervandenoodzakelijkewetenschappelijkeondersteuning.opstellenvanmacro-economischestatistieken.TweeonderzoekersverzekerenhetmerendeelMomenteelgaatongeveer13%vanhettotalebudgetvanhetCentrumnaarhetverzamelenenloopvan2004verderdemethodiekaanpassenaanhetVlaamseniveau.vanhetmacro-economischlandbouwinkomen.Voorhetopstellenvanditallesmoetmenindeningvanhetintermediairverbruikentoegevoegdewaardevandelandbouwendeberekeninggeïnvesteerdekapitalen,statistiekenoverdearbeidsbezetting,productiestatistieken,berekeuitwerkenenaanpassenaanhetregionaalvlak.Hetbetreftvooralcijfersoverindelandbouwpelijkonderbouwdemethodesomregionalemacro-statistiekenoptestellen,opnieuwmoetDithoudtindatmenhetganseprocesvangegevensverzamelingenontwerpvanwetenschapHetVlaamseGewestheeftechterookzelfbehoefteaanmacrostatistiekenopregionaalvlak.ishetduidelijkdatdeovergangzekernogverin2004zaldoorlopen.dekennisoverdracht.Aangezienopfederaalvlakdezeprocessennogindeopstartfaseverkeren,tentijdenseenovergangsperiodeinstaanvoordebegeleidingvandewerkzaamhedenenvoorkendaarentegengingnaardefederalestaat.Hierbijwerdduidelijkafgesprokendatdegewes-aandeGewesten,deverantwoordelijkheidvoorhetopstellenvandenationalemacrostatistie-trumvoorLandbouweconomie.ZowerddeverantwoordelijkheidvoorhetILBovergedragenGewesten–haddenbelangrijkegevolgenvoordegeregionaliseerdedelenvanhetfederaleCen-sendefederalestaatendegewesten–teroverhevelingvandelandbouwbevoegdhedennaardeverplichtingent.o.v.Eurostatvoorhetaanleverenvanstatistieken.Deonderhandelingentus-ding(ILB)vandeGemeenschap.Opmacro-economischvlakwarenerookheelwatbouwboekhoudnetvanhetCentrumdeeluitmaaktvanhetInformatienetLandbouwboekhouvensenstatistieken.Opmicro-economischvlakkanmenervooralopwijzendathetlandschapwarenertalvanverplichtingenvoordeleveringvanmicro-enmacro-economischegegeverantwoordelijkhedenopinternationaalvlak.VooraltenopzichtevandeEuropeseGemeennomischewaarnemingspost.HetfederaleCentrumvoorLandbouweconomiehadheelwatDemicro-endemacro-economischewaarnemingenzijnuiterstbelangrijkvoorderolalsecoleningnaarhetbeleidtoenietinhetgedrangkomt.enanderzijdsdecontinuïteitvanhetonderzoektewaarborgen,zodatoptermijndedienstvereropgerichtomenerzijdsderolalswaarnemingspostvoordeeconomieteblijvenverzekerenVlaamsedeelnogtienonderzoekersover,waarvanvijfjongere.Ookdestrategievoor2004isdeeld–louteropbasisvandetaalrolvandeonderzoekers.Nadesplitsingblevenerinhetopgedeeld.Daardoorwerdechterookdeaanwezigeonderzoekscompetentiemeteenmeevereconomieintweegesplitst,waardoorhetookalskenniscentrumvoordelandbouwsectorwerdDoorderegionaliseringvanhetbeleidsdomeinlandbouwwerdhetCentrumvoorLandbouwonderzoek.Diewaarnemingwordttrouwensgestuurdvanuitdenodenvanhetsociaal-wetenschappelijkonmogelijkalsmennietkanterugvallenopdedatadiewordenverzameldbijdewaarneming.rekenenopdeonderzoeksactiviteiten.Anderzijdsissociaal-wetenschappelijkonderzoekonderzoeksrapportenvoorhetbeleidenhetbeantwoordenvankortlopendevragen,kanmendoordeinstellingwerdenuitgewerkt.Voordedienstactiviteiten,zoalshetopstellenvan HoofdstukIII.5–143

HoofdstukIII.5–144

naderingvandekennisproductieendebijbehorende‘flow’voorbeleidsondersteuning.MenHiergaatdeaandachtnaareenveralgemeningvaneennieuw-institutioneel-economischebeEentweededomeinzijndetechnischeeninstitutioneleaspectenvanbeleidsondersteuning.efficiëntbeleidsinstrumentenz.veehouderij,demogelijkhedenvanverhandelbareproductierechtenalsmilieu-economischderzoekverderuitgebreidtotmeerspecifiekeonderwerpen:nutriëntenefficiëntieinderundstoffen,bestrijdingsmiddelene.d.indeVlaamseland-entuinbouw.Ookwordtditsoortonboekhoudgegevensenandereinformatieeenbeeldkrijgenvanhetverbruikvanenergie,mestreedsaangevattemilieu-economischefficiëntieonderzoek.Hierbijwilmeno.a.opbasisvandeanalyserenenomproductiesystemenonderlingtevergelijken.Menwerktookvoortaanhetlijktemilieus.EriseenverdereexploratievanmethodenomdeduurzaamheidtemetenenteEenanderonderzoekschenktaandachtaandeduurzamelandbouwontwikkelinginverstededieremmendwerken.Menbestudeertookdefactorendiedeinvoeringervangunstigbeïnvloeden,naastparametersOokdebereidheidvandelandbouwerstothetinvoerenvaninnovatieskomtruimaanbod.functievanalternatievebeleidsinstrumenten(zoalspremieregimeenpremieniveau).Ditonderzoekmoetdepotentievanomschakelingnaarbiologischelandbouwbepalen,inruimermodellensysteem.gensomgebouwdtoteenbeschrijvendregionaalmodeldatkaningeschakeldwordenineenenhemopoptieswijzendiezijnrendabiliteitveiligstellen.Hetbedrijfsmodelwordtvervolsteltdebedrijfsleiderinstaatomdeomschakelingsmogelijkhedenvanzijnbedrijfteverkennenhetaccentligtopdeuitbouwvanhetbedrijfsmodeltoteendynamischoptimalisatiemodel.Dittoenamebijbedrijvendiewensenomteschakelen.In2004gaatditonderzoekverder,waarbijvaneenstatisch-comparatiefbedrijfsmodelsimuleerdemendemogelijkeinkomensdervingof-naarbeschrijvendeconometrischonderzoekronddestructurelefactorenervan.MetbehulpwerkingmetdeuniversiteitvanGent.Tijdenseenvoorgaandeperiodegingervooralaandachtrichtzichophetpotentieelvoordeoverschakelingnaardebiologischelandbouw,insamen-Vooreerstwerktmenrondduurzamelandbouwproductiesystemen.Eenbelangrijkprojectonderzoekin2004blijftvooralopgebouwdrondvieronderzoeksdomeinen.Doorhetprojectonderzoekwordtdecapaciteituitgebreidmeteenachttalonderzoekers.Hetonderzoekspartners,waarbijdeuniversiteiteneenbevoorrechteplaatskrijgen.zoeksprojectenrondheteigendomein.Dezeprojectenwordenmeestaluitgevoerdmetanderebestaaterinomdekritischemassateverhogendoorhetuitvoerenvanbetoelaagdeonder-danblijfternogongeveer20%overvoorhetonderzoekzelf.DestrategievanhetCentrumindelandbouw.Indienmenabstractiemaaktvandemiddelenvoordegegevensverzameling,detoestandvandehelesector.TochblijftdehoofdtaakhetsociaalwetenschappelijkonderzoekschappelijkonderbouwdestatistiekenenrapportendiehetbeleideenbeeldmoetengevenvanEengrootdeelvanhetbudgetgaatnaargegevensverzamelingenhetopstellenvanwetensociaal-wetenschappelijkonderzoekvanhetCentrum.wordtsamengebrachtineenuitgebreidedatabankdiedebasismoetvormenvoorhetverdereeenbeterinzichtindebedrijfswerking,zowelopeconomisch,milieu-alssociaalvlak.Allesoverhunwerkinguittebreidentotbuitenhetstrikteconomischevlak.Ditleidtuiteindelijktotdieopdelandbouwbedrijvenwordengebruikt.Ditmoethetmogelijkmakenomdekennisgegevens,maarmenvergaartookinfooverdehoeveelhedenendeaardvandegrondstoffenbestrijdingsmiddelen,gebruikvanwaterenz.Hierbijbeperktmenzichnietenkeltotfinanciëlekwantitatieveenkwalitatieveinformatieovermilieuparameterszoalsenergie,meststoffen,melingnietlangertebeperkentotzuivereconomischeinformatie.Ditbreidtuittotdatametinformaticateveralgemenenenuittebreiden.Hetisookdebedoelingomdegegevensverzalandbouwboekhoudnet.InoverlegmethetbeleidsniveauwerdbeslistomhetgebruikvanEenbelangrijkeuitdagingvoor2004blijftongetwijfelddegeplandeinformatiseringvanhetrentabiliteitsrapportenvandeland-entuinbouwsector.proeftrekking,debedrijfstypologieenvanalleanalysesdiedienenvoordeopstellingvandederen.Hetgaathierbijindeeersteplaatsomdeextrapolatiemodellen,demethodiekvansteek

tenwordenontplooid.Hieronderzijndeactueleonderzoeksstrategieëntoegelichtzoalszebijde7CLO-departemenVlaamseGemeenschap.waardoorCLOtoegevoegdwordtaandelijstvandeWetenschappelijkInstellingenvandevanhetpersoneelsstatuutvandeVlaamseWetenschappelijkeInstellingenvan28januari1997,24.10.2003gafdeVlaamseRegeringhaarakkoordaanhetontwerpvanBesluittotwijzigingbeleidsdomeinLandbouwenVisserij,zoalsditinhetBBB-kaderwordtingericht.OpIndeloopvan2003werdendeopdrachtenvanCLOgescreendophunrelevantievoorhetvandeduurzaamheidvandelandbouw,tuinbouwenzeevisserij.onderzoekenverzorgenvanderapporteringdienuttigisvoordeinrichtingenbevorderingDemissievanhetCentrumbetrefthetuitvoerenvanbeleidsondersteunendwetenschappelijkCentrumvoorLandbouwkundigOnderzoek(CLO)BA’s11.07,12.02,12.06,12.07,12.41,12.42,12.43,12.44,31.01,74.02,74.06,74.41ming.tussendeinzetvandemiddelenvoordienstactiviteiten,onderzoekeneconomischewaarnevancrisissengevrijwaardblijft,danishetaannemelijkdatereenevenwichtwordtgevondenvolumevandezeextraactiviteitenvaltmoeilijktevoorspellen.Indiendelandbouwin2004vrijgemaaktwordenvoordedienstactiviteitendiehetbeleidaanhetCentrumvraagt.HetHetwelslagenvanaldezeonderzoeksprojectenisuiteraardafhankelijkvandetijddiemoetenoperationeelmanagementvandebedrijvenindezesubsectorbestudeerd.EenanderluikrichtzichopdeVlaamseglastuinbouw.Hierbijwordthetstrategisch,tactischthoden.diedeproducentkangevendoorbijvoorbeeldtoepassingvandiervriendelijkeproductieme-begrip“méér-kwaliteit”slaatnietalleenophetvleesalsdusdanig,maarookopdemeerwaardemogelijkhedenbijdevleesproductietetoetsenaandeverwachtingenvandeconsument.HetDitgebeurtinsamenwerkingmetdeuniversiteitvanGentenheefttotdoelomdeconcreteprojectverderoverdevalorisatievanvleesproductie,dieookisgerichtopeenhogerekwaliteit.Naastdezevierdomeinenvervolgenerin2004nogandereprojecten.Vooreerstzetmeneengen.gegevensomdedifferentiatievanderuraleenurbanelandbouwontwikkelingverderoptevolVlaamseplattelandsbeleid.Ookkomtereenanalysevanalternatievegeografisch-statistischetruminsamenwerkingmeteenconsortiuminstaanvoorde‘midterm’-evaluatievanhetregionaliseringovergedragenaandeAdministratieLand-enTuinbouw.In2003zalhetCenmonitoringvanhetplattelandsbeleidverzorgd;debetrokkenonderzoekscelwerdechternadeEenvierdeluikbetreftdeplattelandsontwikkeling.Inhetverledenwerdereenpermanentenalelandbouwrekeningen.EendeelwordtuitgevoerdinsamenwerkingmetEurostat.landbouwrekeningengaatverder.Daarinwordenmilieukengetallengeïntegreerdindenationisatievanlandbouwmilieukundigemonitoring.Hetprojectvoorhetopstellenvangroenetematischeengebruiksvriendelijkewijzeoptevolgen–metbijzondereaandachtvoordeorgaEriseenverdereexploratievandemogelijkhedenomlandbouwmilieu-indicatorenopeensysbalans.gewasafvoerendeaanvoerdoormineralemeststoffenalsdeterminantenvoordenutriëntennutriëntenstromenindelandbouw.MenbestudeertdaarbijdeafvoervanmineralendoorEenderdedomeinishetonderzoekvanlandbouwenmilieu,meteensysteemanalyseoverdeafzetmodellen,eenmodulevoordebiologischelandbouwenvanmilieu-indicatoren.tevensalsreferentiekadervooreencoherentemodulaireuitwerkingeninbouwvano.m.mestbouwttoteencoherentengebruiksvriendelijksysteem.Hetregionaallandbouwmodelgeldtgaatverder,waarbijmeneenintegratievanmodellen,databankenenkennisdocumentatieuitbouwmodel.Deontwikkelingvaneengebruiksvriendelijk‘decisionsupportsystem’(DSS)werktookverderaandeuitbouwvaneenoperationeelprototypevooreenregionaalland HoofdstukIII.5–145

DepartementFytotechnieenEcofysiologie(CLO-DFE)

gangsmateriaalvoordeland-entuinbouwsector.postcontroleenzaadcertificering.Tevensstaathetinvoordeafleveringvankwaliteitsvoluitvoordeoverheid,desectorenderdenophetvlakvanauthenticiteitbepaling,GMOdetectie,Naastbovenvermeldeonderzoeksaccentenheefthetdepartementdienstverlenendeactiviteitendingindezaadteelt.mentdemogelijkhedenvanbiologischezaadvermeerderingengeïntegreerdeonkruidbestrijInhetkadervandeontwikkelingvanduurzamelandbouwsystemenonderzoekthetdeparteverbeterdeeiwitwaarde.deproductievanbioactieveprenylflavonoïdeneningraslandtotdemogelijkhedenvaneenopdevariatieenovererfbaarheidvandeinulineketenlengte,bijhopopdeachtergrondenvanHetonderzoeknaaralternatievetoepassingenengebruikvangewassenrichtzichvoorcichoreidiversegewassen.wordteveneenstoegepastbijdeontwikkelingvannieuweselectieenveredelingstechniekeninbloem-enbladvormbinnenhetbestaandesortimentisdeeinddoelstelling.Merkertechnologiekomen.Introductievannieuwebelangrijkekenmerkenalsziekteresistenties,plantvorm,geur,eeninvitro-stapnodigomvroegtijdigeabortievanprematuurontwikkeldeembryo’stevoor-singenwaarbijdegenetischevariatieverruimtdoorkruisingentussensoorten.Veelalishierbijnieuwegrasrasseneenbelangrijkaandachtspunt.Desierteeltgebruiktinterspecifiekekrui-bijprei)alsvanggewassen(aaltjesresistentie).Daarnaastiseenbeterestikstofbenuttingvanbijklaver),siergewassen(o.a.meeldauwensterroetdauwbijroos),vollegrondsgroenten(roestsistentiezijnhierbijeenprioriteit,zowelbijvoedergewassen(o.a.roestbijraaigras,meeldauwgerichtisopdeontwikkelingvanpre-breedingmateriaal.Verbeteringvanziekte-enplaagre-wikkelingvaneenduurzameland-entuinbouw.Hieraangekoppeldishetkruisingswerkdatbiodiversiteitenanderzijdsdeexploitatievaninteressantegenetischeeigenschappenbijdeont-ten)genenbankenaangehoudenmetalsdoelenerzijdshetinstandhoudenvandegenetischegewassen(gras,voederbieten,cichorei,klavers,azalea,roos,enkelekruisbloemigenengroenakkoordeneenbelangrijkluik.HiertoewordenvoorbelangrijkeVlaamseland-entuinbouwDeinstandhoudingvanhetgenetischpatrimoniumvormtinhetkadervaninternationaleVlaamsewaterwegen.waaronderwildeappel,meidoorn,eikenroos–naastdestudievangenetischediversiteitlangshiervanzijn:deontwikkelingvanbehoudsmaatregelenvoorVlaamseboom-enstruiksoortenalsdoelstellinghetwetenschappelijkonderbouwenvanbeleidsbeslissingen.TweevoorbeeldenDestudievandebiodiversiteitdoormiddelvanDNA-merkersvannatuurlijkepopulatiesheeftsteringsstrategieënvanplantaardigeproducteninfunctievanGMO’s.dachtnaarmethodesvoorkwantificeringvanGG-zadeninconventionelezaadlotenenbemonniekenvoordedetectieenkwantificeringontwikkeldengeëvalueerd.DaarnaastgaateraanInhetkadervandeimplementatievandeEuropeseregelgevingomtrentGMO’swordentechnaireaanpakcentraalindediverseprogramma’s.wendonderzoekopgebiedvanplantengeneticaen-veredeling.HierbijstaateenmultidiscipliDekerntakenvanhetdepartementzijngefocustopkennisopbouwendenbeleidsonderbou

DepartementvoorPlantengeneticaen-veredeling(CLO-DVP)

HoofdstukIII.5–146

vaneenduurzameland-entuinbouw.entuinbouwproductiesenvandeomgeving,inhetkadervandemultifunctioneledoelstellingDitdepartementbestudeertdeimpactvanteeltmethodenopopbrengstenkwaliteitvanland-

HoofdstukIII.5–147

denrekeningmetdenoodzaakvaneeneconomischaanvaardbareproductie.maatschappelijkevraagnaareenkwaliteitsvolleenmilieuvriendelijkeplantenproductieenhouteeltsystementoteenaanvaardbaarminimumtebeperken.ZogevenzijeenantwoordopdeOnderzoekersvanhetdepartementtrachtendeimpactvanpathogeneninduurzameplanten

traal-enOost-Europa.pesecontextronddiverseCOST-actiesendefederaleendeVlaamsesamenwerkingmetCenlandsewetenschappelijkeinstellingenenuniversiteitenenomvato.a.activiteitenindeEuroOnzeinternationalesamenwerkingstoeltopeenuitgebouwdnetwerkmetbinnen-enbuitendelingvanplanten,gronden,substratenengietwater.teitenvanhetLandbouwcentrum“Voedergewassen”endienstverleningrondkwaliteitsbeoorbevelenderassenlijstenvandiverselandbouwgewassen,eenintensemedewerkingaandeactivisenonderzoekmetalleactorenenhetopmakenendeverspreidingvandebeschrijvendeenaanbeleid,depraktijkenhetruimepubliek.RodedraadisdebesprekingderresultatenvanhetrasOphetmaatschappelijkevlakisereenpermanentezorgvooreengoedecommunicatiemethetlegdinhandboeken.Kwaliteitszorgisenblijfteengrotebekommernisendebewakingsprocedureswordenvastge(her)gebruikvanrestgroenalsbodemverbeteraar.ningaanland-entuinbouwbedrijvenenaanopenbarebesturenbijhetbe-ofverwerkenenhetDetechnologischeadviesdienstTAD“microbiëlecompostering”vanDFEgeeftondersteu-strevennaarverruimingvandebiologischelandbouw.gischeteeltendekarakteriseringvandebiologischebodem(s)kadereninhetbeleidsgerichtbiologischelandbouw,debeschikbaarheidvanbiologischvermeerderderassenvoordebiolo-Eenbeterekennisverwervingvandewerkingvanhetbodem-voedselwebindeklassiekeen(richtlijnen66/402/EECen66/401/EEC).Landbouwproductie–inhetkadervandeimplementatievandeEuropeseregelgevingterzakekwaliteitvanzaaizaadenpootgoedgebeurtinsamenwerkingmetdeAdministratieKwaliteitwerktenaangepastinhetkadervandeEuropeserichtlijn2002/53/EG.DecontrolevandeHomogeniteit,Bestendigheid)voordesamenstellingvanderassencataloguswordenuitgeCGW(Cultuur-enGebruikswaarde)ensommigeOHB-proeven(Onderscheidbaarheid,Relevantecriteriavoordeevaluatievanrassenvanlandbouwgewassenenhetuitvoerenvandeopbrengstenkwaliteitbijdeoogstvanvoedergewassen.Menonderzoektookdemogelijkhedenvan“on-line”bepaling,metNIRSapparatuur,vanopbrengstenkwaliteitvandelandbouwproductiesenhunomgeving.vanbedrijfscompostennaardeinvloedvaneenlagereinputvanexterneproductiemiddelenop(“reducedandno-tillagecultivation”)operosieenuitspoelingvannitraten,naarhetgebruikstofopslagingraslandenenurbaneecosystemen,naardeinvloedvangrondbewerkingenInhettoegepastbasisonderzoek(fytotechnie)gaatdeaandachtnaarmogelijkhedenvankoolvoordesorteringvangewassennaarvorm,grootteenkleur.vanalgoritmenvoorbeeldanalyse,bruikbaarvooreensnelledetectievanziektenenplagen,enaanpassenvanbeoordelingscriteriavanrassenvanlandbouwgewassenenvoorhetopmakengewassen(grassen,maïs,cichorei...)instresssituaties.DeresultatenwordengebruiktbijhetHetecofysiologischonderzoekrichtzichopdestudievandefotosynthesecapaciteitvan

DepartementGewasbescherming(CLO-DGB)

HoofdstukIII.5–148

Vlaamseveehouderij.Voorbeeldenhiervanzijnhetoptimaliserenvanhetaminozurenpatroonlagerenutriëntenuitstootinhetmilieuenbijdraagttoteenbeterecompetitiviteitvandenieuwevoedermethodesentechnologieënoptimaliserendeefficiëntie,watresulteertineenDeverfijningvandenormenvoorvoedselbehoeftenendeontwikkelingenoptimalisatievanHetDVVvervultvoedingsfysiologischonderzoekbijrundvee,varkens,pluimveeenkonijnen.consumentgerichteenmaatschappelijkaanvaardbareveehouderij.methetoogopeenefficiëntereenderhalvemilieuvriendelijkerveevoedingeneenduurzame,Demissievanhetdepartementistoegepastwetenschappelijkonderzoekindedierlijkesector,

verstrektvoordebeheersingofdepreventievanhetplantengroeiprobleem.Plantendatjaarlijksmeerdan10.000monstersbehandelt.WaarmogelijkwordtookadviesvijfdisciplinesindegewasbeschermingresulteerdeineenfunctioneelDiagnosecentrumvoorvoorgewasbescherming,maarookmetprofessionelenuithetveld.DeuniekecombinatievanHetdepartementheeftintensievecontactenmetregionale,nationaleenEuropeseinstantiescontainerproevenen–wanneermogelijk–ondernatuurlijkeconditiesinveldonderzoek.waardevoorinfectieenconditiesvooroverlevingbeproefdinstrenggecontroleerdeserre-ofenhuishoudelijkeafvalproducten.Daarnaastwordenbiologischeparameterszoalsdrempelhetuitvoerenvantraceringonderzoekinwildeplanten,oppervlaktewater,grond,industriëleten.Ditimpliceerthetvastleggenvanderisico’svaninsleep,verspreidingenpersistentiedoorvoeringendesturingvanhetbeleidoverdegezondheidvanplantenenplantaardigeproduc-mologie,nematologieenmycologie.Hetlevertdewetenschappelijkeonderbouwvoordeuit-Voornoemdonderzoekwordtontwikkeldinvijfdisciplines:acarologie,bacteriologie,ento-genkunnenontwikkelen.kersinstaatomwaarschuwingsystementeontwikkelenentevaliderenvoorinsectendiepla-recteidentificatie,dekennisvandelevenscycliendepraktischeervaring,stellendeonderzoe-cultivarsenrassen;dezetestenwordennadienaangewendinuitgebreidescreenings.Eencor-tegie.HetDGBontwikkeltbovendientestenvoordescreeningvanpathogeenresistentiebijvandealgemeneconditieenafweervandeplantdoorgebruikvancompost,iseenanderestra-fiekebiologischevijandenofopdefysischeeliminatievandepathogeen.Hetoppeilhoudenmischebeheersingvanplantenpathogenen.DiesteuntonderandereophetinzettenvanspeciDezeinformatievormtvoordeonderzoekersdebasisvoordeontwikkelingvaneenniet-cheanden.waardplant;(vii)hunrelatiemetanderepathogenen;en(viii)hunrelatiemetnatuurlijkevijhun(in)compatiblerelatiemetdewaardplant;(vi)demoleculairebasisvanhunrelatiemetdereeks;(iv)hunpopulatiedynamieki.f.v.dewaardplant;(v)deecologischevoorwaardenvoor(i)hunverspreiding;(ii)hungenetischeenbiologischevariabiliteit;(iii)hunwaardplantenzoekthetdepartementdiversefactorenrondeengroepeconomischbelangrijkepathogenen:kennishebbenvanderelatieervanmetdewaardplant.OmdezekennisteverwervenonderWilmeneen(aan)gepastebeheersingvanplantenpathogenenontwikkelen,danmoetmending.tussenverwantepathogenen.Voormijteneninsectenisdittypevanonderzoekinvoorbereiniekenontwikkeld.IneenaantalgevallenmondtditookuitineenbeterekennisvanderelatiesVoorplantpathogenebacteriën,schimmelsennematodenwordennieuwemoleculairetechvanhetdepartementgebruikenmoleculairetechniekenomdezeproblematiekoptelossen.voordiegroepenmoetmendeidentificatiedikwijlsoverlatenaanspecialisten.Onderzoekersbeperken.Vooreenaantalpathogenenisdeidentificatiebijzondermoeilijkentijdrovend;vermijdtonnodigemaatregelenenzokanmenverwachtendeschadetothetminimumteElkestapindegewasbeschermingbegintmetdecorrecteidentificatievandepathogeen.Dat

DepartementDierenvoedingenVeehouderij(CLO-DVV)

toeleveringsbedrijvenaandesector.kennisenexpertiseviaadviesverleningterbeschikkinggesteldvanveehouders,voorlichtersentenlandsewetenschappelijkeinstellingenenuniversiteiten.DaarenbovenwordtdeverworvenHetDVVonderhoudtviaCommissiesenWerkgroepennauwecontactenmetbinnen-enbuikomstigeverplichtegroepshuisvestingvandezedieren.lib.voederingvandrachtigezeugenwordtonderzochtmethetoogopdetoepassingbijdetoevestingvanvleeskonijnen.Degeschiktheidvanverschillendevezelrijkegrondstoffenvooradmelk-envleesveegeïmplementeerdenbestudeertmenalternatievesystemenvoorgroepshuisenhouderijtechnieken.InditkaderwordendeDVV-structuurwaarderingssystemenvoorhoehetdierenwelzijnendedierengezondheidteverbeterenviadevoeding,voederstrategieënTerondersteuningvandemaatschappelijkeaanvaardingvandeveehouderijonderzoektmenkwaliteitszorgindedierlijkeproductie.diergeneesmiddelenencontaminantenindierlijkeeindproductenendraagtaldusbijtotdedeldegrondstoffen.HetdepartementparticipeertinuitscheidingsstudiesvoorresiduenvanzoekomvatdeDVV-expertiseinzakevoederwaarderingvannieuweoftechnologischbehan-ostaticaenantibiotica-alternatieven.Eenanderbelangrijkdeelvanhetdienstverlenendonder-DVVfungeertgeregeldalsreferentielabotenbehoevevanEU-registratiedossiersvoorcoccidi-mulerendeproductendiedenutriëntenbenuttingofdedierengezondheidverbeteren.Hetningbijnieuwontwikkeldeadditievenzoalsenzymen,probiotica,prebioticaenimmunosti-Hetdienstverlenendonderzoek(externgefinancierd)richtzichvooralopproductondersteu-gevoegdegezondheidswaardevoorttebrengen.menthansmogelijkhedenvooreenfunctioneleveevoeding,omaldusproductenmeteentoeinvloedsfactorenopdekwaliteitvanvlees,melkeneieren.Alsverlengstukhiervanoverweegtgezondeennutritioneel/sensorischkwaliteitsvollevoeding.DitgebeurtdooronderzoeknaarDaarnaastspeelthetdepartementinopdewensenenbehoeftenvandeconsumentvooreenreductievanhetgebruikvanproefdierenvoordevoederwaardering.praktijkjuisterensnellerdenutritionelewaardenkunneninschatten.Menbeoogtmeteeneenvoederwaarderingwordenontwikkeldenbijgestuurdopdatdeontledingslaboratoriaindeschattenvangrasbestandenvanwaardevolleecologischegebieden.Invitromethodenvoordewaarderingvandetraditionelegewassen,bestaatthanseenbehoefteomdevoederwaardetedraagtbijtoteenbeterenutriëntenvoorzieningvandebetreffendediersoort.NaasteengoedevormtdebasisvaneendatabankmetreferentiegegevensvoorinvitrovoederwaarderingenInvivoonderzoekresulteertineennauwkeurigevoederwaarderingvanvoedermiddelen,ties.omdeN-enP-uitstoottedrukken,zondernoemenswaardigedervingvandedierlijkeprestaNaasthetindirecteffectvaneenverbeterdevoederefficiëntie,isertevensgerichtonderzoekinhetbloed,geeftmeerinzichtenindefysiologischeprocesseninhetdier.DebepalingvanspecifiekeparametersinverschillendesegmentenvanhetverteringsstelselengischeWitblauwestierenenzoogkoeien.voorvarkensenpluimveeenhetoppuntstellenvanenergie-eneiwitbehoeftenormenbijBel

ductieketenvanlevensmiddelenennaardeoorzakenvanhunvirulentievoormensendier.Onderzoekwordtuitgevoerdnaarhetgedragvanzoönotischemicro-organismenindepromiddelenvandierlijkeoorsprong.heid,deauthenticiteitendesamenstelling-enbehandelinggerelateerdekwaliteitvanlevensHetCLO-DVKvoertbeleidsondersteunendonderzoekuitdatvooralgerichtisopdeveilig

DepartementKwaliteitvandierlijkeproductenentransformatietechnologie(CLO-DVK)

HoofdstukIII.5–149

Listeriamonocytogenes mogelijkepathogeniciteitvangeen,wilmenisolatendifferentiërenopbasisvanhunvirulentievoordemens.Geziende,eenbelangrijkevoedselpatho industrieterontwikkelingvannieuweofverbeteringvanbestaandeproducten.EentechnologischepilootinfrastructuurstaatterbeschikkingvandeVlaamselevensmiddelenmelkveehouder.desamenstellingenkwaliteitsbepalingvandehoevemelkmethetoogopdeuitbetalingvandeexternelaboratoria,ondermeervanhetVlaamsInterprofessioneelOrganismedatinstaatvoordighedenbepalingenuitvoeren.HetDVKverzorgtdewetenschappelijkebegeleidingvoordienstverlening,adviesentegenanalysenoverlaboratoriadieondergeaccrediteerdeomstanHetDVKtreedtopalsreferentielaboratoriumvoormelkenzuivelproductenenbeschiktvoorkoelketen,isenergiebesparinghetdoel.alternatievenvoorenergieonvriendelijketorensterilisatieennaarlanghoudbaarheidbuitendetieprocessenofeenefficiëntergebruikvangrondstoffen.Ondermeerbijhetonderzoeknaarmendooreengewijzigdesamenstellingoftechnologie,eenbeterebeheersingvandeproducChemischenfysischonderzoekzalvoorlevensmiddeleneenhogeretoegevoegdewaardebekospecies-enbehandelingsauthenticiteitnategaan.Inhetkadervandefraudebestrijdingisertoegepastbasisonderzoeknaartechniekenomdekingsremmers,PCB’s,mycotoxinenenz.groepenvanstoffenwaarnaarinteresseuitgaatzijnsulfonamiden,chlooramfenicol,ontsteVoorontwormingsmiddelensteltmenuitscheidingscurvenopvoorvleesenmelk.Anderecidiostaticaeneierenenvanavermectinesenmylbecinesinmelkenvleeswordenontwikkeld.wikkeldengevalideerd.Geïntegreerdesystemenvoordecontroleopdeaanwezigheidvancoc-positiefscreeningresultaatwordenchromatografische-massaspectrometrischemethodenont-nologischetestvoordebepalingvanhetantibioticumflumequine.Voorbevestigingbijeenalsbijdepletiestudieskaninzetten,wordenontwikkeldengeëvalueerd.Zokomtereenimmu-voeding.Microbiologischetestenenreceptor-enimmunoassaysdiemenzowelbijmonitoringdoelmatigemiddelenaantebiedenvoorscreeningendetectievanchemischecontaminanteninMonitoring-encontrolesystemenwordenopgesteldengevalideerdomdebevoegdeoverheidmetdevoedselveiligheidzoveelmogelijktevoorkomen.riën.Hetbovenvermeldonderzoekmoettoelatenbeleidsmaatregelentenemenomproblemengeëvalueerdophuneffectophetantibiotica-resistentiepotentieelvanvoedselgebondenbactedustriëlepasteurisatieteverklaren.Beperkendemaatregelenvanantibioticagebruikwordenomdedetectiemethodeervaninmelkteoptimaliserenenomdemogelijkeoverlevingaaninvoordemens,iseronderzoek

lysevanheteffectopcelculturen.Vanmersdievoorproblemenkunnenzorgeninzuivel,gaatmendetoxineproductienadooranagroep,eengroeppathogenesporenvor

Bacilluscereus

voederstrategieënterreductievandeuitscheidingvankenspelenhierbijeenbelangrijkerol.EenbelangrijkerolbetrefthetevaluerenvanaangepasteOntwikkelingenevaluatievannieuwemoleculaireidentificatie-,detectie-entyperingstechnie

natiesdoor Salmonella

Mycobacteriumparatuberculosis

lastingvaneischalen.Doordevirulentievanzoeknaarmicrobiëleketenbewakingbeoogteenalgemenereductievandebacteriologischebekarakteriseertmenviarisicoanalysedepenetratiedoordeeischaalendegroeiineiwit.OnderEnteritidis,bestudeertmenhetgedragervanineierenenleghennenen

Salmonella

HoofdstukIII.5–150

Salmonella en Campylobacter bijbraad kuikensenvarkens.Ookwordtdebesmettingbestudeerdvanbraadkuikensdoor Salmonella en Campylobacter infunctievanhetopfoksysteem.Omhetprobleemoptelossenvaneicontami

stress.Vanverschillendespeciesuitdewervenvanmeerinzichtindeinductievanhitteresistentievansporenvormersdoorsubletaleoptestellengerichtopzeerpersisterendestammenervan.Onderzoekisookgerichtophetverendegevoeligheidvanvarkensvoordezepathogeentemeten,poogtmeneenbestrijdingsplanTyphimuriumstammentevergelijken

voorreductievanammoniak-engeuremissietetesten.beschiktovereenproefopstellingomopkortetermijnookdeefficiëntievanmestadditievencedurebepaaltmenemissiefactorenvanvarkens-enpluimveestallen.Hetdepartementvanemissiefactorenvanbestaandeennieuwestalconcepten.OpbasisvandeverkortemeetprosamenmetdeKULeuvenaandevalidatievaneenverkortemeetprocedurevoordebepalingenammoniakemissiefactorentebepalen,maarzezijnechterzeerduur.Hetdepartementwerktinvoeringvanzo’nstalleninVlaanderentekomen.Vandaagzijnermeetmethodesomgeur-sie-armestalconceptenteintroduceren.ErzijnechternogbelemmeringenomtoteensnelleInhetkadervanhetammoniakemissiereductieplantrachtdeVlaamseoverheidnieuweemis

Milieuvriendelijkemechanisatie

HoofdstukIII.5–151

DVL)DepartementMechanisatie,arbeid,gebouwen,dierenwelzijnenmilieubeveiliging(CLOonderzoekstopics.Hettoegepastwetenschappelijkonderzoekindelandbouwtechniekisterugtebrengentotdriemetwetenschappelijkeargumenten.systemenstaanvandaagterdiscussie;detaakvanhetCLO-DVLisdezediscussietevoedenproductiviteitvandeintensieveveehouderij,akker-entuinbouw.Dezeintensieveproductiesatieenzelfsrobotisatie,droeginhetverledeninbelangrijkematebijtotdeverhogingvandemarktpositievandeVlaamseproducent.Deinzetvandetechniekviamechanisatie,automatibeterebeschermingvanhetdier,deproducenténdeconsumentnaastdeverbeteringvandesteuningvanhetbeleid,deontwikkelingvaneenmeerduurzameland-entuinbouw,eengieën,methodologieënenmanagementinstrumenten.Dedoelstellingenhierbijzijn:onderenmilieuvriendelijkeland-entuinbouwproductiesystemen–doorinzetvannieuwetechnoloDeopdrachtomvathierhettoegepastwetenschappelijkonderzoekomtrentinnovatievedier-

huisvestingvanzeugenenhettestenvanzachteloop-enligvloerenvoorrundvee.verschillendelegnestmaterialenenzitstokkenvoorverrijktekooienvoorleghennen,groeps-gebeurtvoorrundvee,varkens,pluimveeenkonijnen.Voorbeeldenhiervanzijnhettestenvanschillendehuisvestingswijzen(binneninrichtingvandestallen)vergelekenengeëvalueerd.DitMethetoogopdeverbeteringvanhetdierenwelzijnvanlandbouwhuisdierenwordenver-bouwhuisdierentemeten.validatieenapplicatievanmetingenvanfluctuerendeasymmetrieomhetwelzijnvanland-zowelexperimentelesituatiesalsinpraktijkbedrijven.Eenvoorbeeldhiervanisdeuitwerking,eenstandaardprocedureomdierenwelzijnaccuraatenobjectieftemetenentemonitoreninHetdoelbinnenditonderzoeksdomeinisindeeersteplaatsdeontwikkelingenvalidatievan

driftreductie.digheden.DaartoewordenproductenentechniekengeëvalueerdophetgebiedvandriftengerelateerdaanformuleringswijzenenspuittechniekenditonderdetypischeVlaamseomstandeerd.Hetdepartementwensteendieperinzichtteverwervenindampdriftendruppeldriftdoptypes,enz.)opdewerkingvanchemischeloofdodingsmiddeleninaardappelenbestutechnieken.Zowordtbijvoorbeeldheteffectvandespuittechniek(verschillendedrukken,milieubelastingdoorgewasbeschermingsmiddelentestmenverschillendebestaandeennieuweschestabiliteitvanveldspuitenwordenoppuntgesteld.MethetoogopdereductievandedergelijketoestelleninVlaanderen.Testmethodesencriteriavoordeevaluatievanmechanispuitdoppenenspuittoestellenwordenvergelekeninhetkadervandeverplichtecontrolevanniekbijveldspuiten,boomgaardspuitenenlansspuiten.VerschillendecontrolemethodesvoorHetonderzoeknaarmilieuvriendelijkemechanisatieisvoornamelijkgerichtopdespuittech

Diervriendelijkehuisvestingvanlandbouwhuisdieren

Milieuvriendelijkehuisvestingvanlandbouwhuisdieren

recirculatiesystemen).verbeterenvankweekmethodesenhetreducerenvandeimpactophetmilieu(innovatiesintenvangekweektevisinhetwild,metdebedoelingdenatuurlijkestocksaantevullen),hetsoorten(inhoofdzaaktarbot,tongenmossel),o.a.methetoogopzgn.restocking(hetuitzetDaarnaastwordttevensonderzoekverrichtopdekweekvancommerciëlevis-enschelpdierEuropeseUnie.activiteitwordtuitgevoerdterondersteuningvanhetGemeenschappelijkVisserijbeleidvandemalisatievanbemonsteringsprotocolsenanalysemethoden,enz.Eenbelangrijkdeelvandezedamenteleaard,overo.m.degroeiendeseksuelematuriteitvandebetrokkensoorten,deoptiberekentmenvangstvoorspellingen.Ditwordtverderondersteunddoorstudiesvanmeerfunvaartuigen)schatmendestockomvangendevisserijsterftegradenvandediversesoorten,ookdevangsten,deaanvoerendeteruggooi,envisserij-onafhankelijkesurveysmetonderzoekslangoustineengrijzegarnaal).Viadiversetypenonderzoek(waaronderbemonsteringenvanschaaldieren(inhoofdzaakkabeljauw,schelvis,wijting,tarbot,tong,schol,tongschar,rog,pastestudiesopdepopulatiedynamiekenhetexploitatiepatroonvancommerciëlevis-enHetvisserijbiologischonderzoekophetDepartementomvatmeerfundamenteleentoegevandevisserijgerichtopdeduurzameexploitatievanaquatischeecosystemen.AlsdusdanigleverthetDepartementeenwezenlijkebijdragetoteenecologischebenaderingdeproductenvandezeevisserij.debeschermingvanhetmarienemilieualshabitatenopdekwaliteitscontroleen-garantievanbiologisch,technisch,alssociaal-economischoogpunt.Bovendienrichthetonderzoekzichopbouwenvooreenrationeleenduurzameexploitatievanhetmarienemilieu,enditvanuitzowelDeopdrachtvanhetDepartementZeevisserijbestaaterindewetenschappelijkebasisopte

enuitkuilenvanruwvoedersengraslandoogstmateriaal.tie,spuittechniek,mechanischeonkruidbestrijding,kunstmeststrooierafstelling,loofdodinginzaaivangraan,aardappeloogsttechnieken,mengmestinjectieopgras,bietenrooidemonstraniseertofverleenthulpaandiversedemonstraties:mengmestinjectieopbouwland,directetuinbouwwerktuigentedemonstrerenenhierbijdenodigeinformatietevoorzien.DVLorgaInhetkadervandeverspreidingvandeonderzoeksresultatenwordtgetrachtnieuweland-enbouwmachinesgerelateerdeproblemen.ten,lansspuiten,boomgaardspuiten,mengmestinjectie,aardappelrooiersenandereaanlandwerdopgestartinapril2003:Agromech.Diegeeftadviesoverkunstmeststrooiers,veldspuigischeadviesdienstvoorlandbouwmachinesenmilieubeveiligingindeplantaardigeproductiepen:land-entuinbouwers,stallenbouwersenfabrikantenvanbouwmaterialen.Eentechnolooverstallenbouw,dierenwelzijnenmilieubeveiligingindedierlijkesectoraandriedoelgroeerookeentechnologischeadviseerdienstbinnenDVL:Agriconstruct.DezedienstgeeftadviesdeopleidingvanIKMerkendemelkmachinetechnicienkoeltanktechnici.Sinds1juli2002is“Control”dekwaliteitszorgvoorhetonderhoudvanmelkinstallatiesinBelgiëencoördineertgeaccrediteerde“KeuringvanSpuittoestellen,Vlaanderen”.DVLverzorgtonderhetlabeldesector.DVLbeschiktovereenBeltestgeaccrediteerdLaboSpuittechniekeneenBeltestNaastonderzoekstaathetdepartementinvoorverschillendevormenvandienstverleningvoorcompactieenerosie),aardappelrooiers,inschuurlijnen,enz.kunstmeststofstrooiers,mengmestinjectoren,bodembewerkingstuigen(inrelatietotbodemMethetoogopdemilieubeveiligingbestudeertmenookanderelandbouwwerktuigenzoals

HoofdstukIII.5–152

DepartementZeevisserij(CLO-DVZ)

HoofdstukIII.5–153

HoofdstukIII.5–154

betrokkenzijn.(OSPAR)zijndebelangrijksteorganisatiesdiehierbijzoekvandeZee”(ICES)ende“OsloenParijsCommissie”peseCommissie,de“InternationaleRaadvoorhetOnderbeheersinstanties,overheidenvisserij-industrie.DeEurovanuitinternationalewetenschappelijkeorganisaties,blijvendevraagnaarwetenschappelijkgefundeerdadviesHetonderzoekvanhetDepartementbeantwoordtaandeteschatten.maarookomdebiodiversiteitvannatuurlijkebestandeninlangwint,nietenkelomdeoorsprongervanteachterhalen,viaDNA-fragmentatieiseenonderzoekdatsterkaanbe-geheleproductieproces.Identificatievanvisserijproductenproducten,zodatdezekanbeïnvloedwordentijdenshetBovendieniseronderzoeknaardekwaliteitvanzeevisserij-terzake.materieel.Ditallesondersteuntadviezeninzakeconcessieszand-engrindenvandestortingsgebiedenvangebaggerdhierbijzijndemonitoringvandewinningsgebiedenvanzoekingeninhetBelgischContinentaalPlat.Hoofdthema’shetbasisonderzoekenkadertineenaantalnationaleonderdemersaalecosysteemvanhetmarienemilieubehorentotDeeffectenvanantropogeneactiviteitenophetbentho-vandecommerciëlevisbestanden.gelenvoorhetbeschermen,instandhoudenenherstellenbestaandeenhetontwerpenvannieuwetechnischemaatrenaalverband,endragenbijtothetoptimaliserenvanreduceren.DemeestestudiesgebeurenineeninternationagegaanenmenzoektnaarmethodesomdieimpactteDemilieu-impactvanvistuigenenvisserijactiviteitenwordtlectiviteitmethetoogophetbeperkenvandeteruggooi.gestreefdnaareenverbeteringvandelengte-enspeciessestudievannetmaterialenentestmethodes.Erwordttuigen,deintroductievannieuwevisserijmethodesendebeteringvanbestaandeendeontwikkelingvannieuwevisaspectenvanhetvangstproces.Destudiesomvattendevermetdetechnische,biologische,ecologischeeneconomischelingvanduurzamevisserijtechnieken,rekeninghoudendHettechnischvisserijonderzoekisgerichtopdeontwikke

stand-still enfinanciering,instrumenten...).vanmilieugevaarlijkestoffen...)ofzebehandelenintegrerendeaspecten(doelgroepen,kostenprojectenwordenthematischuitgeschreven(zoalsvermesting,versnippering,verspreidingInhoudelijkwordtnogsteedsdeaanpakvanhetMilieubeleidsplangevolgd:deonderzoeksonderzoeksprojectenvindendusvoorlopiggeenfinancieringsbron.indevoormaligebegrotingspostvanhetMilieubeleidsplan.Diverse,eerderoperationeleonderzoekenthemaoverschrijdendeinitiatieven.Hetbeschikbarebudgetiswelveellagerdanendestrategievanditplan.Erisnueennieuwebegrotingspost(361B1223)voorstrategischwerdeninhetverledentalvanonderzoeksprojectengefinancierd,ingebedindedoelstellingenringvanhetvorigeMilieubeleidsplan(1997-2002),wordtin2004geschrapt.OpdezeBArond“MilieuenGezondheid”.DebegrotingspostvanhetMINA-fonds361B1206,inuitvoevorigjaar,opnieuwbudgettenvrijgemaaktvooronderzoekinhetkadervandeproblematiekBelangrijkethema’szijno.m.natuur,afval,lucht-enwaterverontreiniging.Erworden,netalsTWOL-programma2004volledigindienstvandeimplementatieendeonderbouwingervan.VermitshetVlaamsMilieubeleidsplan(2003-2007)hetglobalemilieubeleidomvat,staathetdemaantasting,drinkwatervoorziening;afvalstoffenentotslotgebruikvangrondstoffen.ruilverkaveling;landinrichting;hydraulica;waterhuishoudingvanlandbouwgronden;bogroenvoorzieningenbosbouwkundigonderzoek.Verderookboskartering;natuurbehoud;riadatmééromvatdanenkelmetingeneninventariseringen;bossen;jachtenvisserij;recht;milieuhygiëne;externeveiligheid;milieu-effectrapportering;studiewerkdoorlaboratoder;niet-ioniserendestraling,grondwaterbeheer(o.m.verdroging);milieuplanning;milieu-zuring,vermesting,verdunningvandeozonlaag,zwevendstof...);geluids-,geur-enlichthin-Alsstudieobjectenkomeninaanmerking:lucht-,water-enbodemverontreiniging(o.m.ver-deVlaamseopenbareinstellingenVLM,VMM,OVAMenVMW.AMINAL,hetInstituutvoorNatuurbehoud,hetInstituutvoorBosbouwenWildbeheeren(TWOL).DitbeoogtafstemmingtussenonderzoeksprojectenvandediverseafdelingenvanopmaakvaneenfysischprogrammaToegepastWetenschappelijkOnderzoekLeefmilieudeveelheidaanonderzoeksonderwerpen,kredietenenopdrachtgevers,iserdejaarlijksebegroting(Programma61.1-61.5)alsvanuithetMINA-fonds.OmsamenhangtebrengeninBinnenhetbeleidsdomeinLeefmilieuwordtonderzoekzowelgefinancierdvanuitdealgemenevanhetmilieu,hetsluitenvanstofkringlopen,energie-extensiveringenkwaliteitsbevordering.gaanvanafwentelingnaartoekomstigegeneraties,hetnietoverschrijdenvandedraagkrachtopnemenenmaatregelennemenomdebelastingvanhetmilieuteverminderen),hettegenverinnerlijking(wiebijdraagtaandemilieuproblemenmoetzelfzijnverantwoordelijkheidbetaalt”.Daarnaastonderscheidtmennogbijkomendekenmerken,zoalshetnastrevenvanenhetbeginsel“devervuiler HoofdstukIII.5–155

6.DEPARTEMENTLEEFMILIEUENINFRASTRUCTUUR OA 61 Administratie Milieu, Natuur, Land- en Waterbeheer

bestrijdingvanmilieuaantastingen,denotievandezecontextvooraltemakenmetvoorzorg,preventiefhandelen,voorkeurvoorbrongerichteDaarmeestaathetmilieubeleidduidelijkinhettekenvanduurzameontwikkeling.DatheeftinvanhetVlaamsemilieubeleidvast:Hetdecreethoudendealgemenebepalingeninzakemilieubeleid,legtdedriedoelstellingen•hetbeheervanhetmilieu;•debeschermingervan;•hetnatuurbehoudendebevorderingvandebiologischeenlandschappelijkediversiteit.

senvaneenmogelijkeherintroductievanhetPimpernelblauwtje(demsteronderbouwingvanhethydro-ecologischmodelNICHEenonderzoektmendekanTotslotwordtonderzoekgeplandnaardenutriëntenhuishoudingenmineralisatieinleembodrijven.vergebiedMidden-LimburggebeurtereenLandbouweconomischestudieoverviskweekbemetenvanhetdraagvlakvoornatuur(beleid)inVlaanderen.BinnenhetRichtlijngebiedVijOokwordteenstudiegeplandterontwikkelingentoepassingvaneenindicatorenkorfvoorhetDaarnaastvolgtmendestandvanzakenvanhetgemeentelijkwegbermbeheerinVlaanderen.tiekoppelenaandievandenatuurwaarden.medegebruikopdenatuurwaardenobjectiefnategaan,wilmendemonitoringvanderecrea-optevolgenentijdignegatieveontwikkelingentesignaleren.OmdeeffectenvanrecreatiefViamonitoringishetmogelijkdetoestandvandenatuuropeenuniformeencontinuewijzeBeverlo).onderbouwingverzorgdvandebeheersgerichtemaatregelenindeHoeverheide(Kampvannatuurreservaat‘DeZwinduinenen-polders’teKnokke-Heistenwordtdewetenschappelijkebetreffendgebied.Zowilmeno.m.eenintegralegebiedsvisiebekomenvoorhetVlaamsbeheersvisieenbeheersplannen.Enkeleprojectenbehandelenspecifieketoestandeninhetvannatuurgebieden(dusvoorhetnatuurbehoudtijdenshetbeheer),enmoetenleidentoteenEenaantalstudieshebbenbetrekkingopdeuitbouwvanhetinstrumentariumvoorhetbeheerplannenengebiedsspecifiekonderzoeki.f.v.natuurrichtplannen.woordmoetengeven,wordenvoortgezetenkaderenvooralbinnendeopmaakvanbeheerswaaropdegewensteresultatentebereikenentehandhavenzijn.DestudiesdiehieropeenantInhetkadervannatuurbehoud,-beheeren-ontwikkelingblijvenvragenrijzenoverdemanierkadervanhetnatuurbehoud,-beheeren-ontwikkeling.Art.361B1207Uitgaveninverbandmetstudies,projectenenbeheersovereenkomsteninhet

gend)onderzoekbijkomen.dium.Erkunnendusinfunctievandebeleidsnodennogprojectenwegvallenennieuw(drinsing.DeplanningvanhetTWOL-programma2004waseinddecember2003inheteindstarigeprogramma’sendeinformatieverstrekkingoverdeonderzoeksresultatenenhuntoepasgramma’swordenverderverbeterd.Bijzondereaandachtgaatnaarhetopstellenvanmeerjabestaandecoördinatiestructurenvoorwetenschappelijkeentechnologischeonderzoekspro-coördinatieendoelgerichtheidvanhetonderzoekendeverspreidingvanderesultaten.DeaandebepalingenvanhetMINA-plan3.DitsteltdatdeaandachtindeplanperiodegaatnaarAlgemeengeeftdestructureringvanhetonderzoeksprogrammaTWOL2004verderinvulling

Maculineateleius)inde

Groen,nl.hetverantwoordbeheervanbossenengroengebiedenenhetduurzaamgebruikvantengevenvaakeenwetenschappelijkeonderbouwingaandekerntakenvandeafdelingBos&vandebossen,hetopenbaargroen,deriviervisserijenhetfauna-enwildbeheer.DezeprojectengeprogrammeerdterondersteuningvanhetbeleiddatisgerichtopeenduurzaambeheerOphetartikel361B1208vanhetMina-fondsstaanvoor2004verschillendeonderzoeksprojecdegroenvoorziening,devisserij,dejachtendevogelbescherming.Art.361B1208Uitgaveninverbandmetstudiesenprojecteninhetkadervanhetbosbeheer,zoeksbudgetopdezebasisallocatie0,670mln.EUR.VoordeTWOLendegeplandeecohydrologischestudiessamenbedraagthettotaleondermesofielehooilandenvandeMarkvallei.

HoofdstukIII.5–156

I.Wetenschapsbeleid op de begroting van het MINA-fonds

schappeninzichdragen:Onderzoeksprojectenzijnstrategischvanaard,alszijzoveelmogelijkvandevolgendeeigenMINA-plan.preteren)–enindiezinookwelinhoudelijkgekoppeldkunnenwordenaandedelenvanhetma’s,maarbijdragentotdeuitvoeringvaneengrotediversiteitaanthema’s(restrictiefteintertievennietalsdusdaniggekoppeldzijnaaneeninhoudelijksamenhangendeclustervanthedelenuithetMINA-plan’.IntweedeinstantiezoumenkunnenaantonendatbepaaldeinitiaThema-overschrijdendmoetineersteinstantiebegrepenwordenindezinvan‘behorendtotdestrategischkarakterhebben.vandezebegrotingspostterfinancieringvangeplandestudiesdieeenthema-overschrijdendofNatuur,AfdelingLand,AfdelingWater...)alsenkeleVOI’s(VLMenVMM)makengebruikvoor2004.DiverseAfdelingenvanAMINAL(Directoraat-Generaal,AMINABEL,AfdelingHetbeschikbaarkredietopartikel361B1223vanhetMINA-fondsbedraagt1,653mln.EURtenschappen.wetenschappelijkonderzoekenuitgavenmetbetrekkingtothetSteunpuntMilieubeleidsweArt361B1223Uitgavenmetbetrekkingtotthema-overschrijdendeinitiatievenenstrategischduurzaambosbeheer)aangerekend.ookanderebeleidsrelevanteprojecten(zoalsnieuwesubsidieregelingenterondersteuningvanErzijnvoorstellenvooreentotaalbedragvan0,466mln.EUR.Opditzelfdeartikelwordenheersmaatregelen–omdekansopinfectiesteminimaliseren.naardeproblematiekvandevossenlintworm,metookeenanalysevandeimpactvanwildbe-Voorhetfaunabeheergaato.m.aandachtnaarherstelvankopvoorn-enserpelingpopulatiesenvandoodhoutinmultifunctionelebossenofeventuelesoortgerichtemaatregelen.dezesoortengroepkanindetoekomstookleidentotconcreterichtlijnenomtrentdecreatievolleofvoornatuurbehoudpotentieelwaardevollesitesvanpolyporen.Eenbeterekennisvangorieënenindicatorwaardenmoetendeinventarisatieendebeoordelingtoelatenvanwaarde-derzoekgeplandomeenRodelijstvanpolyporenvanVlaanderenoptestellen.Rodelijst-catenismendiegebondenzijnaangrootdoodhoutofoudebomen.OmdieredenwordteenonIndebeschikbareRodelijstenvanVlaanderenstaantotophedennogmaarzeerweinigorganemendiekaderenbinnenderegelsvanhetnatuurbehoud.hankelijkvandevertreksituatieendedoelstellingen),biotoopverbeterendemaatregelentevandeverschillendewildsoorten.Hetgeeftookeenoverzichtvandemogelijkhedenom(afhandboeklegtdelinktussenbiotoopenvoorkomenvandemogelijkewildsoortenendenodenErmoeteenVademecum‘Biotoopgeschiktheidenbiotoopverbetering’wordenopgesteld.Diten-beleidteevalueren,en(5)externeinvloedenophetbostemonitoren.evolutievandebosplantengemeenschappenteonderzoeken,(4)deimpactvanhetbosbeheerenfytosociologischeparameterstekunnenopvolgen,(2)aanwasgegevensteberekenen,(3)demoetwordenherhaald.Danpaswordthetmogelijkom:(1)deverschillendedendrologischein1997-1999.HetBosdecreetsteltdateendergelijkeregionalebosinventarisomde10jaartweedebosinventarisatievanhetVlaamseGewest.DeeersteregionalebosinventarisgebeurdeInzakehetbosbeleidzalaandachtgaannaarhetuitwerkenvaneensteekproefschemavoordewoordewijzetekweken.mentevensdeeerstestappenomdezegeselecteerdesoortenopeenwetenschappelijkverantkennisinzakehetvoorkomenvanautochtoneboom-enstruiksoorteninVlaanderen,maarzetverschillendepopulatiesvandiersoorten.Zowordteenstudievoorzienterverbredingvande•vroegindebeleidscyclusgesitueerd;rondvraagstukkenvanbeleidsvoorbereidingen-formulering,nietvanhetlopendeofreedsgeformuleerdebeleid,tenzijevaluatief(zieverder);•alsernoggeenduidelijkheidisoveruitgewerktebeleidslijnen.Hetkanookgaanomevaluatievanbestaandebeleidslijnen,maardanopeentamelijkhoogabstractieniveau; HoofdstukIII.5–157

• betrekkinghebbenopbelangrijke,maarnietnoodzakelijkdringendebeleidsontwikkelingen;valorisatiepotentieelvoorbeleidsvoorbereidingen-evaluatieopmiddellangetermijn;

•

• geenoperationeel(instrumenteelofinhoudelijk)onderzoek;

• opdrachten;eerderlanglopendonderzoekofeenonderzoekslijnmetkortlopendeaaneensluitende

Inhoudelijkzijndegeplandestudiesverspreidoverdiversethema’svanhetMINA-plan:Verbeleidsprioriteiten,vooropgesteldinhetMINA-plan3.Algemeenkomthieruiteraardbijdatdevoornoemdemogelijkhedenenkelgeldenbinnendenietlokaalzijnofaaneenspecifiekgevalgebonden.spreidingvanmilieugevaarlijkestoffen,Verdroging,Verliesaanbiodiversiteit,Verontreinigingdoorafvalstoffen.OfeventueelvandelenvanhetMINA-plan:Kostenenfinanciering,Milieuplanning,Gebiedsgerichtebenadering,InstrumentenofDoelgroepen.Hetaangevraagdekredietbedraagt1,553mln.EURO.Voorditjaarwerden22onderzoeksvoorstelleningediend.Art361B1262Uitgavenmetbetrekkingtotnatuur-enmilieu-educatie,natuurtechnischemilieubouw,informatieensensibiliseringenmetbetrekkingtotlucht-enhinderthema’s.HetbeschikbaarkredietopArt361B1262bedraagt1,426mln.EURendientbijnaintegraalvooronderzoek.Deonderzoeksprojectenzijnverspreidoverdiversemilieuthema’s,waaron-derVerontreinigingdoorfotochemischestoffen,Verzuring,Veranderingvanhetklimaatdoorhetbroeikaseffect,VerspreidingzwevendstofenVerstoringdoorgeluids-,geur-enlicht-hinder.BijhetthemaVerontreinigingdoorfotochemischestoffengaatveelaandachtnaardeemissie-modelleringvanhetwegverkeerentrachtmen,inhetkadervandeinternationalerapporte-ring,inzichttekrijgenindeemissiesdoornietvoordewegbestemdemobielemachines.InhetkadervanVeranderingvanhetklimaatdoorhetbroeikaseffect,onderzoektmendeimpactvantechniekenvoorammoniakemissie-armemestaanwendingopdeemissiesvanlachgasuitdebodem.Ditonderzoekkadertbinnendeoptimalisatievandeinventarisatieenprognosesvanbroeikasgasemissies,éénvanmaatregelenopgenomeninhetontwerpMilieubeleidsplan2003-2007.Voortslaateengoedeinventariseenbeterevastleggingtoevandesectoraledoelstellingen,eveneenseenmaatregelopgenomeninhetklimaatthemavanhetontwerpMilieubeleidsplan2003-2007.DaarnaastmikteenstudieopdeopbouwvandekennisenexpertisevandeVlaamseoverheidinzakedeopstart,verloopenafhandelingvanprojecteninhetkadervandemechanismenJIenCDMonderhetKyotoprotocol.VoordeconcreteprojectenspreektmendeVlaamsebedrijfswereldaan.Derolvandeoverheidbestaatuithetbegeleidenenhetadministratiefondersteunenvandezebedrijvenbijdeimplementatievandezeprojecten.Hetprojectwildeadministratieveeninhoudelijkbegeleidingvanuitdeoverheidgedeeltelijkuitbestedenaaneenexternbureaumetkennisvanzaken.Aandehandvantweegeplandestudiesiserenerzijdsonderzoeknaardebronnenvanfijnstofin‘hotspot’-gebiedeninVlaanderen.Anderzijdsiserdenoodomdediffusebronnenvanfijnstof(endeeropaanwezigezwaremetalen,PAK,dioxinesenanderemicropolluenten)inkaarttebrengen.Hetdoelishierhetformulerenvanadequatereductiemaatregelen.Totslotzijnerdiverseprojectenrondhetthemageluidshinder.Vermitsmaatregelenterverminderingdaarvan-vooralverkeerslawaai-deelsvallenbinnenhetdomeinvanderuimtelijkeordeningendestedenbouw(zoalshetvermijdenvannieuwbouwinbelastezones,invoerenvangeluidsisolatie)onderzoektmenwatdejuridischemogelijkhedenzijnvanuithetmilieudomein.DaarnaastzalwordenonderzochtwelkeconcretemaatregelenmenkanformulerenvoorhetvrijwarenofverbeterenvandeakoestischekwaliteitinhetstiltegebiedDender-Markenzal HoofdstukIII.5–158

• omconcreteonderbouwingervan;beïnvloedendefactorenenhaalbaarheid)vandoelstellingenofmaatregelen.Hetgaatnietuitwerkenvandehoofdlijnen(metinbegripvanhetinschattenvanmogelijkegevolgen,

kleinschaligeprojecten

nieuwe

HoofdstukIII.5–159

steunenvandezeopdracht.InhoudelijkisOnderzoekenOntwikkeling(O&O)inAquafinsteedsgerichtophetonderhoudelijkeafvalwatersinVlaanderenuittebouwen.In1991werdAquafinN.V.opgericht,metalsopdrachtdezuiveringsstructuurvandehuiswaarvan2,590mln.EURvooronderzoek.Vanhettotalekredietvan219,261mln.EURis4,180mln.voorzienvoorwetenschapsbeleid,tussenhetVlaamsGewestenN.V.AQUAFINArt361B4100Lopendeuitgavenintoepassingvandeovereenkomstvan10november1993wordtimmersheteffectopdeomgeving(intermenvanmilieuschade)inrekeninggebracht.ondervragingbijeenvoldoendegrotesteekproef.BijhetafleidenvangeurconcentratienormenBinnenhetthemageurhinderschatmendekostprijsinvangeurhinder;opbasisvaneenkaarten.overgaantothetverzamelenvande(ontbrekende)basisgegevensvoordeopmaakvangeluidsmeninhetkadervandeimplementatievandeEU-richtlijn“Omgevingslawaai”inVlaanderen

De slibverwerking delandbouw.Maaralsnelwerdduidelijkdatdezeafzetwegmoestwordenafgebouwd.Anticiwerdindebeginjarennoggeoptimaliseerd,methetoogopdeafzetnaarperendopdeinvoeringvandenieuwe‘VLAREA’-wetgeving,gingersteedsmeeraandachtnaaralternatieveafzetwegen,zoalscoverbrandingvanafvalwaterzuiveringsslibinkrachtcentrales.Hetuitbouwenvandenieuweinfrastructuurstartteindegrotereagglomeraties.Naarmatedezewerdeningevuld,namhetaantal sturingenvoorafopcomputertesimulerenentetestenophunhaalbaarheid.gepatenteerd.Deindelaatstejarenontwikkeldedynamischemodellendieneno.m.omdezeVoordeoptimalisatievandeexploitatiewerdennieuwe‘intelligente’sturingenontwikkeldenondermeeropbasisvanoperationelepraktijkervaringenpilootexperimenten.vanplantenzuiveringssystemen.Ditconceptwordtnogcontinuaangepastengeoptimaliseerd,werdbijaanvangeengestandaardiseerdAquafinconceptontwikkeld,dato.a.gebruikmaakttoeinrelatiefbelang.Hiervoor

VoordekwetsbaregebiedeninVlaanderenmoestmennaastwerddedimensioneringsprocedureontwikkeld,o.m.gebruikmakendvanmodellering.Vlaanderenenzonodiggeoptimaliseerd–zowelquaproceskeuzealsprocesonderdelen.DaarHiertoewerddebeschikbaretechnologiegescreend,onderzochtopzijntoepasbaarheidinIndeeerstejaren(1991-1994)washetvanbelangsneltoteenstandaardiseringtekomen.woorden. nutriëntverwijdering rioanalysegebruikmaaktvangedetailleerdeinfluentkarakterisering,sensitiviteitsanalyse,Indeloopderjarenwerdeenstandaardprocedurevoorrenovatieuitgewerkt,waarbijdescenadenhiervoorpilootexperimentengekoppeldaanmodellering.omhiervoorinsneltempodebestbeschikbaretechnologietevoorzien.Ineersteinstantiewer-warenontworpenvoornutriëntverwijdering,washetdetaakvanOnderzoekenOntwikkelingtuurteexploiterenenterenoveren.Vermitsdebestaanderioolwater-zuiveringsinstallatiesnietkreegAquafindebijkomendeopdrachtomdereedsvóórzijnoprichtingbestaandeinfrastruc-wastweeërlei:enerzijdswerdgansVlaanderenaangeduidalskwetsbaargebied,anderzijdsVanaf1994kwamendeactiviteitenvanAquafinineenstroomversnelling.Deoorzaakhiervanverwijdering.ren;veelvandeinspanningenwarendanookgerichtopdeprocessenvanstikstof-enfosfor-implemente-

Optimalisatievanontwerpenexploitatie zijnhierbijdesleutel

dynamischemodellering Daarwaarnodigenmogelijk,steldeOnderzoekenOntwikkelingbijderenovatieningmetecologischeenmaatschappelijkeaspecten.Naasteconomischeaspectenhoudtdebeslissingsondersteunendescenarioanalysesteedsrekealsderioolwaterzuiveringsinstallatie.menten,entenslotterisicoanalyse.Ditgeldtzowelbijhetontwerpenvanhetcollectorenstelsel,callibratievanderesultatenvanmeetcampagnesenpilootexperi technologie voordievoordiennognietinVlaanderenwerdtoegepast.

CD4WC,datstaatvoorEnerzijdsiserdedeelnamevanAquafinaaneenEU-gesubsidieerdprojectmethetacroniemlangrijkeinitiatievenwordenopgestartvooronderzoekenontwikkelinginditdomein.AquafinwilzichvoorbereidenopdezenieuweEuropeserichtlijn.Ditbetekentookdaterbetotbesparingenopdenoodzakelijkeinvesteringen.mogelijkhedendiewordengebodendoorditverhoogdaantalvrijheidsgradenkunnenleiden(eengoedeecologischeenfysischetoestand)tebereiken,zalookveelruimerworden.Dede(deel)systemenvoorafveelmindervastliggenenhetaantaloptiesomhetuiteindelijkedoelOmwillevandeimmissie-gebaseerdeaanpakvandeKaderrichtlijnWater,zalhetontwerpvanbestaandrioleringspatrimonium.Dekostprijsdaarvanwordtgeraamdop11,8mld.EUR.zieninbeheersprogramma’svoorderenovatie,hetonderhoudendeoptimalisatievanhetnodigisvoorinvesteringeninzuiveringsinfrastructuur.Daarnaastmoetendegemeentenvoor-goedekwaliteitdienttezijn.Aquafinberekendedatervoor2015globaalnog7,44mld.EURDeEuropeseKaderrichtlijnWatersteltondermeerdattegen2015allenatuurlijkwatervan Waterfra oogophetinvullenindezeKaderrichtlijn.optieszijnvoorhetoperationelebeheervandecollectorenendeoverstorten,specifiekmethetDaarnaastzalerin2004eeninternonderzoeksprojectopstartendatvooralnagaatwatdebestehetafvalwatersysteemkosteneffectiefdoortevoeren.lendiealshulpkandienenvoor(afval)waterbeheerders,omderendementsverbeteringenaan.HetdoelvanditEuropeesprojectisomeenleidraadteontwikke Membraanbioreactor Schilde.

HoofdstukIII.5–160

delijkafvalwatertezuiveren.Inseptember2003werddezeinstallatieopgestart.DezuiveringeerstindeBeneluxwordtdemembraanbioreactor(MBR)-technologiegebruiktomhuishouDerioolwaterzuiveringsinstallatie(RWZI)vanSchildeheefteenBenelux-primeur.Voorhet

Rekeninghoudendemetdetoenemendeaandachtvoorringtoepast.werdvooruitganggemaakt,indiezindatmenookhiersteedsmeereenmodelmatigebenade duurzaamheidenhergebruik, vanslibeneffluent,membraantechnologieenkleinschaligesystemen.Sleutelwoordenhierbijzijn:verdergaandezuivering,nieuweenstrengerenormen,hergebruikdendelaatstejarenheelwatOnderzoekenOntwikkelingsprojectenopgestartinditdomein.wer 2004:

Aaneenaantaldomeinenwordtin2004extraaandachtbesteed.rationelebeheervanderiolen.technologieenintegraalwaterbeheer.Daarnaastintensifieertookhetonderzoekrondhetopeding,membraantechnologie,hergebruik,groenetechnologie,modellering,meet-enregelverledenwerdengedefinieerd:biologischezuivering,fysico-chemischezuivering,slibhuishouIn2004wordenonderzoeksprojectenverdergezetinalleonderzoeksdomeinendiereedsinhet

Overstortproblematiek/ Integraal waterbeheer:

Cost-effectiveDevelopmentofurbanwastewatersystemsFOR

Doordevoortdurendezorgvoorhetvoorkomingenremediërenvan geur-engeluidshinder

meworkdirectiveCompliance

Aandachtspunten voor

HoofdstukIII.5–161

men,inhergebruikeninhetontwerpvanandereMBR-installaties.Deresultatenvandezestudiekunnenhuntoepassingvindeninhethalenvanstrengerenorvoordeverwijderingvanmoeilijkteverwijderenpolluenten.slib-systeeminparallel.InhetbijzonderwordtnagegaanwatdezetechnologiekanbetekenenIn2004gaatveelaandachtnaardeopvolginghiervanendevergelijkingmethetklassiekeactiefproductieeneengroterecompactheid.genoemd.Hetbiedteenaantalvoordelen,zoalseenbetereeffluentkwaliteit,eenlagereslibDezuiveringmetmembraanbioreactorenwordtdikwijls‘hetsysteemvandetoekomst’hetinfluentbehandelt,inparallelmethetreedsbestaandeactiefslibsysteem.opSchildegebeurtineenparallelsysteem,waarbijdemembraanbioreactoreengedeeltevan

Slibtechnologie

Operationeel

Hetonderzoeksbudgetvoorbodemsaneringisteruggebrachtop0,522mln.EUR.zoeken,register,kadaster)bodemsanering(o.a.sensibilisering,studiesenonderzoeken-bodem,locatiegebondenonder-Art361B4144Uitgavenintoepassingvanhetdecreetvan22februari1995betreffendedesatie.In2004wordthieropverdergewerkt,metnogeenaantalanderetechniekenvoorslibminerali-2003.denerdoorverbeterdDezenieuweontwikkelingwerdgenomineerdvoordeID-NLprijsvantoteenaanzienlijkhogerrendement.Deontwateringvanslechtontwaterbareslibsoortenwor-tijd.Dechemischesamenstellingistotdusverrebijslibontwateringongebruikelijk,maarleidtconditioneringomvatlouterdedoseringvaneenchemischesamenstellingeneenkortereactieMetDESHYDROplusgaateenextraconditioneringhetslechtontwaterbareslibtelijf.Dezebedraagtongeveeréénderdevandetotaleexploitatiekost.mingenbrengtderhalveaanzienlijkeafzetkostenmetzichmee.Deslibverwerkingskostwikkeldengepatenteerd.DezuiveringvanafvalwatergaatonvermijdelijkgepaardmetslibvorIn2003werd,insamenwerkingmetdeKULeuven,de‘DESHYDROplus’-technologieont onderzoek

welkekennisinhetbuitenlandbeschikbaarisronddatprobleem.PasindienblijktdateronvolDemeesteteformulerenprojectenhoudeneenruimeliteratuurstudiein,waarbijmenverkentvolgendeprioriteiten:ringsdecreetenhetbeleidopeenwetenschappelijkemanierintevullen.DitluikomhelstdeDitgroepeerthettechnisch-wetenschappelijkonderzoekdatalsdoelheefthetbodemsane•Hetonderbouwenvanhetbegrip“Bestbeschikbaretechniekdiegeenonredelijkhogekostmetzichmeebrengt”.•Hetuitwerkenvaneenmethodologievoordeopvolgingendecontrolevanbepaalde(hoofdzakelijkinsitu)saneringstechnieken,enhetopstellenvanprotocollen.•Hetvindenvannieuwesaneringstechniekenvoorbestaandeproblemen.Ditwordtsterkgerichtopdiffusebodemverontreiniging.doendekennisaanwezigis,ofdatdezekennisnietvoldoendetoepasbaarisbinneneenVlaamskader,wordtgeëvalueerdhoemendezeleemtekaninvullen.

Instrumenteel OL-nummerKorte geannuleerd(endefinanciëlemiddelenvrijkomen).duidals“Reserve”.Reserve-projectenkunnenpasuitgevoerdwordenals‘ideeën’wordenReedsgeselecteerdevoorstellenzijnaangeduidals“Idee”,deanderevoorstellenstaanaangeOL200300218OL200300216OL200300204KarakterisatietitelStatusvanpuininbodemIdeeIn-situbepalingvandeaanwezigevuilvrachtvanchloorkoolwaterstoffenmetdeInterwellpartitiontracertestReserveDemonstratievanon-siteED-XRFvooropvolginggrondsaneringReserve Oorzakelijkeverbanden Ol-nummerKorte titelStatus OL200300206 Studie van ‘natuurlijke biobarrières’ voor VOCl’s in de interfase tussen grondwater en oppervlaktewater Idee Strategisch Onderzoek Beleidsverkennend Ol-nummerKorte titelStatus OL200300148 Nadere uitwerking van de bescherming van waardevolle bodems Idee Beleidsformulerend en/ofmeertransparantgemaakt,omvrijwilligebodemsaneringtestimuleren.eenvoorbeeldvan.Menlaatnagaanhoehetbestaandefiscalekaderkanwordenaangepastinstrumentenuitspelenombedrijvenaantezettentot(versneld)saneren.DefiscaliteitisdaarNaastdirecteverplichtingen,opgelegddoorhetbodemsaneringsdecreet,kanmenookanderenagaanhoeopgepomptengereinigdgrondwaterduurzaamkanwordeningezet.eenduurzaambeheervangrond-enoppervlaktewater.EenaantalonderzoekenzaldanookovereenstemmingmetdedoelstellingenvanhetEuropeseenVlaamsemilieubeleid,gerichtopnentewordenopgepompt,ofmethethergebruikvanhetgereinigdegrondwater.Ditisnietinniging.ErwordtnauwelijksrekeninggehoudenmetdehoeveelhedengrondwaterdiezodieMomenteelisdesaneringvangrondwatervooralgerichtopdeverwijderingvandeverontreieenaantalparameterstevinden.indeaxioma’s,nauwkeurigergegevensenstandaardmethodesvoordeeffectievemetingvanenaannameszitten.Menpoogtomvoordieaspectenwaarbijzeerruimemargesaanwezigzijnlyse.Dieberustgrotendeelsopmodelmatigeberekeningen,waarindiversevereenvoudigingenuitwerkenvannieuwebodemsaneringsnormenenhetbeteronderbouwenvanderisicoanaEenbelangrijkedoelstellingvanhetonderzoeksprogrammavanOVAM-Bodemishetverder HoofdstukIII.5–162

Operationeel onderzoek Instrumenteel voerdworden.EenaantalprojecteninhetkadervanhetStrategischProjectAfvalpreventiemoetennoguitge-tenvoorverdereverfijningvanhetbeleid.Bijdehuishoudelijkeafvalstoffenblijvenverpakkingenenzwerfvuilbelangrijkeaandachtspun-sel,gebruikvanorganischafvalindeveevoedingendehygiënischekwaliteitvankompost.humusenmineralen;hierovermoetnogverderonderzoekgebeuren,netalsrondbermmaai-Inhetplanorganisch-biologischafvalisdeverwerkingsplichtgekoppeldaanhetgehalteaannamelijkorganisch-biologischafval,huishoudelijkeafvalstoffen,KMO-afvalenhoutafval.Eenreeksonderzoekenkadertindeactiesdiezijnuitgewerktinmeerdereuitvoeringsplannen,OL-nummerKortetitelStatusOL200100667Bepalendefinitieshumusrijk,mineralenrijken-armorganischeafvalstoffenReserveOL200200135Diversepilootprojectenrondverpakkingsafval:Interza,Aalst,IOK,Dilbeek,RegionaleMilieuzorgIdeeOL200200136ProefprojectenrondzwerfvuilteAalsteninGentIdeeOL200200137ZwerfvuilanalyseinVlaanderenaandehandvanProefstrokenIdeeOL200300172Projectenvoortvloeienduitdeuitvoeringvanhetuitvoeringsplanhuishoudelijkeafvalstoffen2003-2007ReserveOL200300188OndersteunendonderzoekMilieuenWinstReserveOL200300189OndersteunendonderzoekFactor10IdeeOL200300190ProefprojectSTIP-particulierenIdeeOL200300234AfvalpreventieopschoolIdeeOL200300186STIP-ketenbeheerIdeeOL200200257Onderzoeknaardesamenstellingvanhethoutenplaatmateriaal,gebruiktinhetVlaamseGewestIdeeOL200000558Inventarisatie,preventie-enalternatieveverwerkingsmogelijkhedenvanwegbermmaaiselReserveOL200000559OnderzoeknaargebruikenafzetvanorganischbedrijfsafvalalsveevoederReserve

Ol-nummerKorte serve”.geselecteerdevoorstellenaangeduidals“idee”.Deanderevoorstellenstaanaangeduidals“reEriseensterkgereduceerdbudgetvoorzienvan0,448mln.EUR.Binnenditbudgetzijnreedskingsbijdrageninzamelingenafzet)mingenhetbeheervanafvalstoffen(o.a.sensibilisering,studiesenonderzoeken-afvalenwerArt361B4172Uitgavenintoepassingvanhetdecreetvan2juli1981betreffendedevoorkoOL200300217OL200300203OL200300202DuurzaamOL200300200NormeringtitelStatusenrisico-evaluatiebodemsaneringIdeewatergebruikinbodemsaneringsprojectenIdeeDefiscalebehandelingvanbodemsaneringskosten-EvaluatieenverbeteringsvoorstellenIdeeHetretournerenvaneffluentwatervanzuiveringsinstallatiesbijin-situgrondinstallaties-JuridischeaspectenReserve

HoofdstukIII.5–163

clageafgewogent.o.v.feedstockrecyclingofenergetischevalorisatie.draaiboekwordenopgesteld.VoordekunststofrecyclagewordtdemarktvanmateriaalrecyHetisdebedoelingeenbeleidskaderteontwikkelenrondhetstofstromenbeleid.ErzaleenOl-nummerKortetitelStatusOL200300230OnderzoeknaardeeconomischefactorendiederecyclagevanVlaamskunststofafvalbepalenbinneneeninternationaalopererendemarkt.ReserveOL200300232OntwikkelenbeleidskaderstofstromenbeleidIdee fen,zowelbijKMO’salsinspecifiekebedrijfssectoren.en‘afvalvoorkomingviaproces-enproductbeleid’.Denadrukligtvooralopbedrijfsafvalstof-projectenwaarinmenverderebeleidslijnenmoetformuleren:‘prioritairebedrijfsafvalstoffen’InhetgoedgekeurdeMilieubeleidsplanzijnervoorhetthemaafvalstoffentweebelangrijkeOl-nummerKortetitelStatusOL200100544OpzettenGISTI-programmaineersteprioritairesectorIdeeOL200300233Strategischprojectafvalpreventie-SPAPReserveOL200300195Onderzoekgeprioritiseerdebedrijfsafvalstoffen–nieuwesectorIdee

OL200100668 Onderzoek over de hygiënische aspecten in het kader van de kwaliteit van thuiscompost Reserve OL200200157 Onderzoek naar de gevaarlijkheid van behandeld hout afval Reserve OL200300175Verpakkingsafval kustgemeentenIdee Strategisch Onderzoek Beleidsverkennend

HoofdstukIII.5–164

Beleidsformulerend

Beleidsevaluerend

analysevandebeleidsresultaten,metenquêtesensorteeranalyses,isvoor2005-2006gepland.deeconomischeenfinanciëlekantmeernadrukmoetkrijgen.Eengrondigeendiepgaandetair.Deverderebijsturingisvooralgebaseerdopdeevaluatievanhetgevoerdebeleid,waarbijDeplanmatigeaanpakrondhuishoudelijkeafvalstoffenisalvergevorderd,maarblijftprioriOL-nummerKortetitelStatusOL200300174OnderzoeknaardefinancieringvanhethuishoudelijkafvalbeleidIdeeOL200300173OpvolgenvandeontplooiingvanhetnetwerkhergebruikcentrainVlaanderenanno2004Idee

II.Wetenschapsbeleid op de algemene begroting Programma 61.1 Leefmilieu milieueffectrapporteringendeexterneveiligheid,deovereenkomstwetenschappelijkevaluageluidshinderenlichthinder;hetuitvoerenvanstudiewerki.v.m.demilieuproblematiek;deBA12.59Allerhandeuitgaveninverbandmetdevaststelling,voorkomingenbestrijdingvanDeuitvoeringervanwordtgeraamdop0,340mln.EURVolgendeonderzoekenwordennoggeplandvoor2004:Deuitvoeringervanwordtgeraamdop0,340mln.EURlieu2004(TWOL2004)inhetkadervanMilieuenGezondheid:GoedgekeurdeonderzoeksvoorstelleninhetToegepastWetenschappelijkOnderzoekLeefmi2006.monitorings-programmavanhetsteunpuntMilieuenGezondheid,datlooptvan2002totMethetbudgetvan2002(begrotingspost12.03)bekostigdemendeuitbreidingvanhetbiogettoegekendwaarvaneendeelvooronderzoek.cluseenverbandmetdevolksgezondheidtekunnenleggen.Hiervoorwerdeenwerkingsbudmenleving.Daartoewordeninitiatievenontwikkeldominelkstadiumvandemilieubeleidscyzijn,metbijzondereaandachtvoorkwetsbaregroepen(ouderen,kinderen,...)binnendesamingvanhetmilieuendegezondheid(M&G)vandeburgerdientsteedshetuitgangspuntteophetvermijdenvannegatievegezondheidseffectendoormilieuverontreiniging.DebescherIn2002startteeennieuwprojectvoorhetopmakenenuitvoerenvaneenbeleiddatisgerichtBA12.03AllerhandeuitgavenmetbetrekkingtothetProjectMilieuenGezondheid.•OL200200241:‘UitwerkenenuitvoerenvaneeneffectievecommunicatiestrategieinzakeM&G’,waarvaneengedeelteookdeuitvoeringvandecommunicatiecampagneomvat.•OL200300061:‘Evaluatievandegeldendemilieunormennaarhundoelstellingvanbeschermingvandebevolkinginbegrependegevoeligesubpopulaties’•OL200300065:‘BlootstellingaanPM2.5inVlaanderen’•Onderzoeknaarpotentieelmilieugevaarlijkestoffenuithetbedrijfsleven,dieinaanmerkingkomenvooreensysteemvanbeloondeinzamelingenuitwerkenvandeinzamelmethodevoorbepaaldeprioritairemilieugevaarlijkestoffendieuithetvooronderzoeknaarvorenkwamen.•Inventariserenvanblootstellingsniveausvanniet-ioniserendeelektromagnetischestralingvoordebevolkinginVlaanderen.Deel2:meetstrategie+modelleringenmetingen.•Doorwerkingvanemissieplafondsenmilieukwaliteitsnormenopdebronnencontrole-Compartimentwater.tiesysteembioveiligheid.Voorditbegrotingsjaarstaatopdezebegrotingspost0,655mln.EURvooropdrachtenbinnenhetfysischprogramma2004vanhetToegepastWetenschappelijkOnderzoekLeefmilieu(TWOL).DevoorstellenzijnafkomstigvandeafdelingAMINABELvanAMINAL.Degeplandestudies,samengoedvoor0,352mln.EUR,situerenzichophetvlakvan:•OnderzoekaaneenvirtueelInteruniversitairKenniscentrumvoorZwareOngevallen,waarbijgevaarlijkestoffenzijnbetrokken.•Onderzoekaangaandeniet-technischesamenvattingenvanveiligheidsrapporten.•Invullinggevenaanactieveopenbaarheidvanveiligheidsrapporten.•OnderzoeknaarenuitwerkenvanrichtlijnenvoorhetopstellenenbeoordelenvaneenMER:actualisatiedisciplinedeelfaunaenflora,actualisatiedisciplinedelenbodem,waterenluchtengeur.•ProcesbegeleidingbijdeimplementatievandeprojectgebondenflexibiliteitsmechanismeninVlaanderen. HoofdstukIII.5–165

2.DezestudieopdrachtenkaderenindedecretaleopdrachtenvanVMM,metnamedeuit1.VMMbouwtmeetnettenuitterbewakingvandekwaliteitvanhetoppervlaktewaterendeOverzichtvandebelangrijkstebeleidslijnen:leid,waarvan1,257mln.vooronderzoek.Vandetotaledotatie2004van54,659mln.EURis7,676mln.voorzienvoorwetenschapsbe-BA41.46WerkingsdotatieaandeVlaamseMilieumaatschappijreserveprojectin(voor0,125mln.EUR)diemoetenleidentoteenefficiëntereregelgeving.DeafdelingEuropaenMilieuvanAMINALdiendevoor2004éénonderzoeksvoorstelenéénmilieurechtbehorendetothettakenpakketvandeafdelingEuropaenMilieuBA12.63Allerhandeuitgaveninverbandmethetuitvoerenvanstudiewerkinzakehetdemonsters,veiligheidsstudies...).baarkredietwordtwelbesteedaanlabocontracten(analyse,monsternameeninterpretatievanIn2004wordenhieropgeenonderzoeksprojectengepland.Hetgrootstedeelvanhetbeschikmonstername,interpretatieenadvies;hetambtshalveuitvoerenvandwangmaatregelenfiekenietcouranteanalyses,anderedandezebedoeldinvoorgaanderubriekmetindienvereiststoffen,meststoffenenlucht;studiewerkdoorgespecialiseerdelaboratoriavoormeerspecitractueelomschrevenanalyse,monsternameeninterpretatievanafvalwater,grondwater,afvalBA12.62Allerhandeuitgaveni.v.m.:overeenkomstenmeterkendelaboratoriavoordecon•“BeoordelingImpactInternationaleRegelgevingMilieuaansprakelijkheid”.Inhetrecenteverledenplaatstehetinternationaalmilieurecht(cf.Vogel-enHabitatrichtlijn)onsgeregeldvoorvoldongenfeiten:veroordelingenHofvanJustitie,Deurganckdok...Veelproblemenkanmenevenwelvoorkomendoorreedsindeonderhandelingsfasevandeinternationaleregelgevinghetnodigeonderzoekteverrichten.Ineersteinstantiegaatditprojectvoorsteluitvanhetmotto“betervoorkomen,dangenezen”.Daarnaastkandekennisvandebestaandenationalesituatie,ookvanpaskomentijdensdeonderhandelingenzelf,omomgekeerdhetinternationaalinstrumentbeterophetnationalerechtaftestemmen.•“Bemiddelingmetopenbarebesturen,proefprojectleefmilieu/ruimtelijkeordening”.waterbodem(immissiemeetnetwaterenwaterbodemmeetnet),lozingenvanafvalwater(emissiemeetnetwater)endekwaliteitvandeomgevingslucht(immissiemeetnetlucht).Deinformatiestroom,afkomstigvandeverschillendemeetnetten,vormtdeobjectievegrondslagvooractieplannenenrapportenendeevaluatievanhet(voorbije)beleidenbeheer.bouwendeexploitatievanemissie-enimmissiemeetnettenluchtenwater,hetopmakenvanbekkenbeheersplannen(partimoppervlaktewaterkwaliteit),eenjaarlijkseinventarisvandeemissiesvanverontreinigendestoffeninriolen,collectorenenoppervlaktewaterenenindeomgevingslucht.Verderzijnerookdejaarlijkseinvesteringsprogramma’svoordewaterzuiveringsinfrastructuurenhetadviesvoordemilieuvergunningenintoepassingvanhetVLAREM.3.Vorming,organisatieenHumanResources:PermanentevormingvandemedewerkersiseenbelangrijkmiddelomdedoelstellingenendemissievandeVlaamseMilieumaatschappijterealiseren.HetvormingsbeleidgeldtalseenwezenlijkinstrumentvanHumanResourcesManagement.Bijdevormingligtdenadrukop:management-encommunicatieopleidingtechnischeopleidingeninformaticaopleidingen(informaticapersoneeleneindgebruikers)functiespecifiekeopleidingenDeorganisatiewordtzouitgebouwd,datzijdedoelstellingenmaximaalondersteunt. HoofdstukIII.5–166

Voorhetmeetnetdelandbouworganisaties.2002uitgebreideMAP-meetnetwordenmaandelijksviaeencd-romdoorgespeeldaan(jaarlijkseherzieningvandeafbakeningvankwetsbarezones).DeresultatenvanhetinvoortzettenvanhetMAP-meetnetoppervlaktewaterteruitvoeringvandenitraatrichtlijnenendocrienedisruptoren,omtegemoettekomenaandeEuropeseverplichtingen;inoppervlakte-enafvalwaterenwaterbodem,metaandachtvoorbestrijdingsmiddelenverdereverfijningvanhetmeetprogrammagevaarlijkestoffen(microverontreinigingen)kaderrichtlijn;logischebeoordelingsmethodeninhetkadervandeimplementatievandenieuweEU-initiërenvanofparticipereninonderzoeknaardeontwikkelingvancomplementaireecogaatdeaandachtvooraluitnaar:

lucht,gaatnaastdevoorzettingvandemetingvande“klassieke”parame

Debelangrijkstebeleidslijnenzijn:In2004isereenkredietvan3,651mln.EURvoorzienvoorwetenschapsbeleid.enluchtendeuitbouwvandemilieudatabankBA61.42DotatieaandeVlaamseMilieumaatschappijvoordeuitbouwvanmeetnettenwaterstukkenvanhetthemarapportMIRA-T2004.kersendeskundigen,voordeuitwerkingvandeverschillendesector-,thema-enimpacthoofdIn2004wordenookterugwetenschappelijkebijdragenaangeleverddoorexterneonderzoelenverder.MIRA-S,geplandin2006,gaatookhetonderzoeknaarscenario’senondersteunendemodelvoordeverschillendemilieuthema’s.Tervoorbereidingvanhetvolgendescenariorapportzijnerin2004opnieuwstudiesronddeverdereontwikkelingenverfijningvanindicatorenAangeziendemilieurapporteringverderevolueertnaareenindicatorgerichterapportering,derzoekkandaarombeschouwdwordenalsstrategischenbeleidsonderbouwend.mogelijkeoplossingenenschepthierdoormeermogelijkhedenvoorhetmilieubeleid.HetonIedereverbeteringvandemilieurapporteringvergroothetinzichtindeproblematiekendeoverblijvendekennishiaten,watalsbasisdientvoortoekomstigeonderzoek.MIRA-BE.NaelkepublicatievaneenMIRA-rapportmaaktmeneeninventarisatieopvandemarapportMIRA-T,hetvijfjaarlijksescenariorapportMIRA-SenhetbeleidsevaluatierapportVlaanderen.Demilieurapporteringkrijgtvormindriesoortenproducten:hetjaarlijksetheDezeBAvoorziet0,704mln.EURvoordeverdereontwikkelingvandemilieurapporteringinbeleid)tothetmilieurapport(Decreetvan5april1995houdendealgemenebepalingeninzakemilieuBA41.47WerkingsdotatieaandeVlaamseMilieumaatschappijvooruitgavenmetbetrekking•Verdereuitbouwvandemeetnettenvoordebewakingvandekwaliteitvanhetoppervlakte-water(immissiemeetnetwater),waterbodem,lozingenvanafvalwater(emissiemeetnetwater)endekwaliteitvandeomgevingslucht(immissiemeetnetlucht).Deinformatie-stroom,afkomstigvandeverschillendemeetnetten,vormtdeobjectievegrondslagvooralleactieplannenenrapporten.Inzakedemeetnetten water

tersNOxuitbreidingmetingenfijnstof(PM10,PM2,5)enNOdachtvoorplaatsenmetverhoogdedeposities;verdereuitvoeringvandioxine-enPCB126-depositiemetingen,metbijzondereaanenSO2,ozon,stof,zwaremetalen,VOS...vooralaandachtnaar:2;verderuitwerkenmeetstrategie,conformdeEU-kaderrichtlijn;voortzettenonderzoeknaargrensoverschrijdendeluchtverontreiniginginderegioLille-N.Frankrijk,insamenwerkingmetNoord-Fransepartners;

HoofdstukIII.5–167

• vandeheffingen(opdewaterverontreinigingenopdewinningvangrondwater)opgrootverheteerstesysteemineersteinstantieopgezetwordtvoordeberekening,inningeninvorderingwenvandedatawarehousesindezedomeinen.Hierbijmagmennietuithetoogverliezendatgunningen”isvanzelfsprekendessentieel,vooraleermennogmaarkandenkenaanhetuitbou-Deafwerkingvandebeidebasissystemen“HeffingenGrootverbruikers”en“AdviseringVer-opgebouwdesystemenvoordatabeheerendeexploitatievandeVMM-meetnetten.AutoVrijcruciaalisdevoortzettingvandeprojecteninzakedeuitbreidingenverfijningvandematisering,zoalshetgebruikvanstreepjescodesenhetrechtstreeksuitlezenvanveldmeters,zijnvanbelangvooreenverbeterdewerking.Debijgehoudengegevensliggenaandebasisvaninopbouwzijnde‘datawarehouses’.Vandaaruitmoetgepastebeleidsrapporteringvoortkomeninhetkadervandemeetnettenoppervlakte-enafvalwater,alsookhetwaterbodemmeetnet.Bovengenoemdedatawarehousesmoetenverderwordenafgewerkt.Maartevensdienenprojectentewordenopgezetvoordeuitbouwvanbijkomendedatawarehousesinhetkadervandegegevensvoordeadviseringvanvergunningenenhetinnenvanheffingenvoordegrootverbruikers.Hetbeherenenonderhoudenvandezedatawarehouseswordteendoorlopendetaak,waarbijdegebruikerinkwestiedanwelvoldoendekennismoetopdoenoverdestructuurvandeonderliggende‘databibliotheek’.Omtotdegepasterapporteringtekomen,behoortdiezelfdegebruikertevenskennisoptebouwenomtrentderapporteringsomgeving,omopeenvrijzelfstandigewijzezelfrappor-teringtekunnengenereren.bruikers.Ookdeinspanningenomtoteenvollediggeïntegreerdoverzichtvanalleinfrastructuurvoorafvalwaterinzamelingen-verwerkingtekomen(hetAWIS-afvalwaterinformatiesysteem),moetenverdergaaninsamenwerkingmetdeNVAquafinendienstenzoalsdeVVSG.Vanhieruitwordteenbelangrijkeaanzetgeleverdomvoorgaandegegevensvanmeetnetten,vergunningenenheffingennietalleenopalfanumeriekewijzemaarookcartografischteconsolideren.ViaafsprakenmetdeAWZendemedewerkingvanAWAvanAMINAL,moetmenhetkwantitatieveluikvanhetgeheel‘water’bekomen,zodatmenbeteraanvrachtenberekeningkandoen.Hetgeheelmoettoelatentoteenintegraalwaterbeheertekomenopbasisvancorrecteentijdigeinformatie.Functioneleinformatieuitbovenstaandeitemszalmenooksteedsmeerviahetinternetterbeschikkingvanhetpubliekstellen.Hiertoeverbetertmendebestaandee-government-initiatievenennieuweactiesstartenop,zodatookbedrijvenmeegenietenvandezeinformatiseringsinspanningen. HoofdstukIII.5–168

voerdmetpassievesamplersendemeetstrategiewerdverderoppuntgesteld.depositiemeetnetverzuring:voordedrogedepositiewerdenin2003metingenuitgelingvanfijnstofconformEU-dochterrichtlijn;vergelijkendemetingentussengravimetrischeenautomatischemethodenvoordebepastudienieuwemeettechniekenvoorbepalingspecifieke(nietklassieke)polluenten;uitvoeringvanspecifiekestudiesinprobleemgebieden;

Programma 61.2 Natuur

6.Hetmeehelpensturenvanhetwetenschappelijkonderzoekenprojectstudiesinhetbeleids5.Zowelopgewestelijkalsfederaalniveaubijdragentotdewetenschappelijkeinvullingvan4.Hetuitbouwenvandecentraleinformatie-enkenniscentrumfunctievoornatuurenhet3.Uitwerkenvanecologischeprincipesvooreengefundeerdnatuurbeleidenhetontwikkelen2.Vergrotenvandewetenschappelijkekennisinzakedeprocessendiedebiodiversiteitenhet1.PermanentactualiserenvandebasisgegevensenhetvergrotenvandewetenschappelijkeInstituutopdemiddellangetermijn.Dezezijnniettermijngebonden,zebepalenenstructurerendeconcretekerntakenvanhetkennisoverdetoestandvanhetnatuurlijkmilieuendebiodiversiteitvanhetVlaamsegewest.natuurlijkmilieubeïnvloeden–aldannietonderimpulsvanmaatschappelijkeactiviteiten.vaninstrumentendiedeoverheidinstaatstellentoteenadequaatnatuurbeleid.Mengaatdaarbijuitvaneigenonderzoekopdrieorganisatieniveaus(soort/populatie-gemeenschap/ecotoop-ecosysteem/landschap)envanbestaandekennis.natuurlijkmilieu.Ditgebeurtdoorhetbeleidsgerichtonderzoekmeeteorganiserenenrelevanteonderzoeksvragenteformuleren,actiefteanticiperenopkennisbehoeften,dealgemenetoegankelijkheidenbruikbaarheidvanbasisinformatieendatabankenteorganiserenenhetonderzoekovernatuurbehoudoptevolgenenderesultatenbreedtoegankelijktemaken.internationaleverplichtingen,insamenwerkingmetdebetreffendeadministraties.domeinleefmilieuennatuurvandeVlaamseoverheid.7.Evaluerenvanderesultatenvanhetoverheidsbeleidinzakebehoudvannatuurennatuurlijkmilieu,viadetweejaarlijksepublicatievanhetNatuurrapport.

HoofdstukIII.5–169

VLMe.d.structurelebasisdedeskundigheidvanhetINwenseninteschakelen,zoalsAminal,AWZ,Sommigekredietenverkreegmendoorherschikkingvanuitandereadministraties,dieoptendeprogrammatievanhetInstituut,enwaarvoordedirecteexpertiseinternontbreekt.12.45staat0,071mln.voordringendestudiesofopdrachtenvanalgemeendienstbetoonbui-HettotalekredietvoorhetIN-binnenprogramma61.2bedraagt4,567mln.EUR.OpdeBAnatuurlijkehulpbronnen.hetbreed-maatschappelijkstrevennaareenduurzameomgangmetnatuur,biodiversiteitentothetverbredenenverspreidenvankennisoverhetnatuurbehoudenzijnproblematiekentotsteunpuntvoordeoverheidinzakehetrelevante(natuur)onderzoek.HetINdraagttevensbijderderechtstreekseverantwoordelijkheidvandebevoegdeminister.HetvervulteenrolalsHetInstituutfunctioneertalseendynamischinformatie-enkenniscentrumenressorteertonnatuurlijkmilieuendebiodiversiteit.beïnvloedingvandeomgevingskwaliteiteen(aldannietrechtstreekse)impacthebbenophetheidtoe.Hetbiedttevensondersteuninginsectorenendomeinendieviaruimtegebruikofvertalingenadviesverlening.DitgebeurtmethetoogopformeledienstverleningnaardeoverInstituutwetenschappelijkonderbouwdekennisinzakedenatuur,inclusiefgerichtebeleidsvoortoegepastwetenschappelijkonderzoekoverhetnatuurbehoud(indebredezin)leverthetGemeenschap,opgerichtbijBesluitvandeVlaamseExecutievevan17juli1985.AlsinstellingHetInstituutvoorNatuurbehoud(IN)iseenwetenschappelijkeinstellingvandeVlaamseBA’s11.04,12.03,12.45en74.02InstituutvoorNatuurbehoud

Strategischedoelstellingen

Operationeledoelstellingen:dekernactiviteiten

14.Informatieviainternetterbeschikkingstellen(websitemetdatadiemenkandownloaden,13.Strategieën,instrumentenenresultatenvannatuurbeleidennatuurbeheerevaluerenen12.Wetenschappelijkonderbouwdeadviesverleningvoornatuurbeleidennatuurbeheer.11.Hetrealiserenvandefunctiealscoördinerendinformatie-enkenniscentruminzake10.Deinternewerkingzoorganiserendatdetakenoptimaaluitgevoerdworden.Deeigen9.Deonderzoeksprojectenafstemmenopdekennisbehoefteni.v.m.devoorbereidingende8.Functionelenetwerkenaangaanmetuniversiteitenenanderewetenschappelijkeinstellin-7.Opeenaangepastemanierdeverworvenkennisverspreidennaardeverschillendedoel6.Insamenwerkingmetallebetrokkenen,databankenopzettenoveraspectenvandebiodi5.Uitwerkenvanreferentiekadersennormenwaarmeemendemonitoringresultatenkan4.Instaanvoordelangetermijnmonitoringvandebiodiversiteitenrelevanteomgevingsfac3.Eigenwetenschappelijkonderzoekzoopzettendatderesultatenmaximaaltoepasbaarzijn2.Vernieuwendethema’senmethodiekenuitwerkenvoormeerkenniseninzichtindepro1.Devisievormingendeconceptuelekennisontwikkelingovernatuurbehoudvergrotendoorhetopzettenen(mee)uitvoerenvanprojectenrondfundamentelevragen,waaroveronvoldoendekennis(ookindeliteratuur)aanwezigis.cessenendeoorzakenvanbiodiversiteitveranderingen,watookbruikbaarisvooreenadequaternatuurbeleid.inhetbeleid.torendiedetoestandvandenatuurendeveranderingenerinweergevenenverklaren.Zowordtdeevolutievanhetbeleidmeetbaar.evalueren.versiteitenhetnatuurlijkmilieu,zebeherenenpositionereninmetadatabanken(regionaal,federaal,internationaal).Diedatabankenzouitbouwendatzeoptimaalbruikbaarzijnterbeleidsvoorbereidingen-uitvoering,voorhetonderzoekinhetalgemeenendenatuurstudieinhetbijzonder.groepen(o.a.viastudiedagenenconferenties,publicaties,voordrachten).genenverenigingenvoornatuurstudie,omhetwetenschappelijkpotentieelendekennis-uitbouwtevergroten.realisatievanhetnatuurbehoudbeleid.Zeopnemeninwerkprogramma’sopdemiddel-langeendekortetermijn.organisatievormpermanentevaluerenenverbeteren,alsgarantieopdekennisdoorstro-ming,debeleidsrelevantevertalingenhetbehoudvandekwaliteitvanadviesverleningenonderzoek.natuur,dooractieveinzetbijhettotstandkomenvanreferentiewerkenvoorbeleidsimplementatie(NatuurtechnischeMilieubouw,Natuurrapport,BiologischeWaarderingskaart,RodeLijsten,e.a.).adviesverlenenterverbeteringdaarvan.zoalsverspreidingskaarten,populatietrends,RodeLijstenvanfloraenfauna).

6.Natuurrapport.5.Natuurontwikkelingen-beleid,4.LandschapsecologieenNatuurbeheer,3.EcohydrologieenWatersystemen,2.EcotooptypologieenBiologischeWaarderingskaart,1.Populatie-enVerspreidingsecologie,interngestructureerdinzesonderzoekscellen:beleidsvoorbereidende,-ondersteunendeen-evaluerendeopdrachten.HiertoeishetInstituutgemeenschap/ecotoop-ecosysteem/landschap),dieelkhuninputleverentotderechtstreeksonderzoekinternherkenbaarenpragmatischgestructureerdindriethema’s(soort/populatie-Veelonderzoekissterkgerichtophetontwikkelenvanbeleidsinstrumenten.Hiertoewerdhet

HoofdstukIII.5–170

Structuurvanhetonderzoek

Hethuidigeentoekomstigeonderzoekrondde3.ecologischerelatiestussenorganismenenhunomgevingen4.soortbescherming.Hierbinnenzijnviersubentiteiten:1.monitoringvanpopulaties,2.verspreidingsonderzoek, zaltweebelang

Hetb.Uitvoerenencoördinerenvanmonitoring.Ditisgrossomodointweecategorieënondertea.Methodologischeaspecten,zoalshetidentificerenvansoorten(engroepenvansoorten)enrijkefacettenbehandelen:vanrelevantebiologischevariabelen(bijv.aantalpopulatiesenindividuen,reproductiefsucces)dieinformatiefzijnvoorbepaaldevraagstellingen,bepalenvanminimalefrequentievanbemonstering,bepalenvanliggingenruimtelijkeconfiguratievanbemonsteringsplaatsenenmethodiekvanbemonstering.brengen.EeneersteomvatinformatieverzamelingoverheelVlaanderenenheeftvooralbetrekkingopsoortengroependievrijmakkelijktetellenofteinventariserenzijn.Voorhetveldwerkishierbijdemedewerkingvanvrijwilligersvereist.HetINspeelthiereenbelangrijkecoördinerendeensturenderol.Eentweedecategoriebestaatuitmeergebiedsgebondenmonitoringprojectendievaakkaderenineenruimereonderzoeksopzet(zoalsheteco-systeembeheer).

monitoringvanpopulaties

aanpakt.Hieronderwordtaangegevenhoemendeonderzoeksthema’snuenindetoekomstconcreet Thema 1: populaties en soorten

verspreidingsonderzoek

e.Deanalysevanderuimtelijkespreidingvancomponentenvanbiodiversiteit.Doorcombid.HetopstellenvanRodeLijsten,dievolgenseengestandaardiseerdemethodedebedreic.Gedetailleerdekarteringvandeaanwezigheidvangeselecteerdesoorteninbepaaldedeelgeb.Studievandeverspreidingvangeselecteerdesoorteninrelatietotomgevingsfactoren,alsa.Hetopstellenenactualiserenvanverspreidingskaartenvoorindividuelesoorten,alsbasisomvatzesdeelaspecten:vooreenreferentiekaderdatdetoestandvandenatuurkwantitatiefbeschrijft.Hetpublice-renvanverspreidingsatlasseniseenbelangrijketaak,ookalomdatditeenbelangrijkstreef-doelisvoordeamateurverenigingendiedegegevensleveren.mogelijkebasisteridentificatievandeindicatiewaardevansoortenvoorbepaaldeomge-vingsfactorenen-processen.biedenvanVlaanderen–omoprelatiefkortetermijneventueleveranderingenquavoorkomentedetecteren.Ditimpliceertookeenbetereondersteuningvanhetgebiedsgerichtnatuurbeleiddatgegevensopperceelsniveaunodigheeft,ennietoprasterniveau(UTM-ofIFBL-hokken).gingstatusinschattenvandeverschillendesoortenbinneneengegevengroeporganismen.Zo’nLijstgeeftbelangrijkeindicatiesoverdeaandachtdiebeleidsinstantiesenbeheerdersvannatuurterreinendienentegevenaanspecifiekesoorten.Decombinatiemetresultatenvanecologischestudiesleidttothetformulerenvanspecifiekebeschermingsmaatregelen.Menwerktindezecontextmeteentweesporenbenadering:allereerstmoetmendebedreigingsgraadvanenkelegoedgekendeenrelatiefmakkelijkinventariseerbaretaxonomischegroepenquasicontinuopvolgenviagerichtemonitoring(ziehoger).VananderetaxonomischegroepenkanmenpaseenRodeLijstopstellenzodrahetaantalgegevensdatkwantitatiefenkwalitatieftoelaat.natievandeverspreidingskaartenvanmeerderesoortenkanmenkaartenmakendiedeaanwezigheidsignalerenvangroteaantallen(quasoortofquaconcentratie)Rode-Lijstsoorten:“hotspots”.DitgeeftbelangrijkeindicatiesoverderuimtelijkespreidingvanbepaaldenatuurwaardeninVlaanderen.Vergelijkingvan“hotspot”-kaartenvanuiteenlopendetaxonomischegroepenlaattoeomnategaaninwelkematedezeelkaarruimtelijkoverlappen–endusookinhoeverregegevensvooréénofenkelesoortengroep(en)indicatiesgevenvoordetotalesoortendiversiteit.

HoofdstukIII.5–171

ecologischerelatiestussenorganismenenhun

HoofdstukIII.5–172

omgeving Hetopstellenvanplannenvoorb.Deopstartenhetonderhoudvaneendatabankoverdeecologischekenniseninformatie-a.Basisonderzoeknaarderelatiestussendeaanwezigheid(ofecologischrelevanteprestaties)zaltweebelangrijkedeelaspectenbehandelen:vanindividuelesoortenenomgevingsfactoren.Analysevangegevens,verzameldinhetkadervanmonitoringenverspreidingsonderzoek(ziehoger)kanhiertoerechtstreeksbijdragenofhypothesengenereren.Hetverrichtenenstimulerenvangedetailleerdonderzoeknaarrelevanteaspectenvandeecologie(zoalshabitatbinding,dispersie,overlevingscapaciteitenofvoortplantingssucces)inrelatietotomgevingsfactoren,beschouwtmenalsessentieel.Eveneensgewenstzijnstudiesnaardegenetischevariatiebinnenindividuelesoortenenrelatiesmetomgevingsfactoren.inhoudvandieren-enplantensoorteninVlaanderen.Hierindientessentiëleecologischeinformatieoverhabitatbinding,mobiliteit,ruimtevereistenenz.vanindividuelesoortenbijelkaartewordengebracht.Dezegegevensbankzalondersteuningenwetenschappelijkeach-tergrondinformatiebiedenbijdeselectievansoorten(ofhunecologischrelevantepresta-ties)alsindicatorenvooromgevingsconditiesendiverseaspectenvannatuurkwaliteit.

opportuniteitvaneventueleherintroductievan(plaatselijk)verdwenensoortenkomtaanbod.mingsplannenterbehoudofuitbreidingvanbedreigdesoorten.OokonderzoeknaardeDaarnaastgaateraandachtnaardecriteriavoordeprioriteitenbijhetopmakenvanbescher-gelenisnodigvoordeevaluatievanhunsucces.ecologischeherstel-ofbeheersingrepen.Opvolgingvandeeffectenvandeuitgevoerdemaatre-dezethema’s.Hierbijmoetmendeecologischebasiskennisvertalennaarpraktischtoepasbaresteuntsterkopresultatenverkregenvanuit

soortbescherming

Thema 2: gemeenschappen en ecotopen

Hethuidigeentoekomstigeonderzoeknaarf.Formulerenofondersteunenvanadviezen.Devraagnaarverspreidingsgegevensnamrecentenormtoe,zowelvanuitdeprivate(studiebureaus)alsvanuitdepubliekesector(regionaleoverheid,gemeenten,universiteiten).MaarookvoorbehandelingvanMER’senGNOP’salsterondersteuningvanrapportenoverhetherkennen,erkennen,beschermen,verwervenenbeherenvannatuurterreinenenlandschappen.TevensisbijafbakeningenvanVEN,NATURA2000e.a.,dekennisoververspreidingvanspecifiekesoortenessentieelalsbasis.

Inhetkadervande(schappenenecotopen,2.deruimtelijkeen3.detemporelevariatiehierin.Hierbinnenonderscheidtmendriesubentiteiten:1.de(ecologische)typologievangemeen ecologische)typologie overigebiotopenenspecifieketypologieënverderontwikkelen(bossen,duinen,heiden,slikschappen,ruigtes,mantelsenstruwelen.Secundairkanmenookdebestaandekennisvoordegieënwordtprioritairuitgebreidnaarmoerassen,halfnatuurlijkegraslanden,pioniergemeenstilstaandezoetewaterenensoortenrijkecultuurgraslanden.HetopstellenvanecotooptypoloActueleactiepuntenomvattendeuitwerkingvanpragmatischeecologischetypologieënvoorhunlevensgemeenschappen,inclusiefdeaanwezigeaandachtssoorten.resultaatisdebeschrijvingvandeactueleeneventueelvoormaligetoestandvandeecotopenentoestandmaarookhetverledenaanbod,viahistorischereferentiekaders.Eenbelangrijkeindpering,...)eenbelangrijkerolkanspelen.Verderkomt,waarmogelijk,nietalleendeactuelevens;hierbijhoudtmenrekeningmethetfeitdatdegradatie(verzuring,vermesting,versnipEcotooptypologiewordtgebaseerdopbiotische,abiotischeenlandschapsecologischegegeschappen.UiteindelijkstreeftmeneenoverzichtnavandeinVlaanderenvoorkomendeplantengemeenschorren,moerassen,duinenenheiden,ruigten,pioniermilieus,zomen,mantelsenstruwelen.instellingen–eenafbakeningvannatuurtypesbinnendiversebiotopen:graslanden,slikkenenisermomenteel–insamenwerkingmetandere

begrazingsbeheer–

Inhetlichtvandynamiek–ofwaargrootschaligheidmogelijkzouzijn.Vandaardatdenadrukligtoponderzoekinecosystemenmethogenatuurlijkheidsgraadenwordthiervooralonderzoekverrichtengeplandrondvragendievoortvloeienuitdezetrend.Daarom

Inhetkadervandewikkelingenopditgebied.eenruimtelijkekarteringindevormvanBWKversie3,rekeninghoudendmetrelevanteontscheWaarderingskaartversie2.NaeengrondigeuitwerkingvandeecologischetypologiestartwerktmenineersteinstantieverderaandeBiologi

desynergietussenwater-ennatuurbeleid

temporelevariatie kensindeopstartvaneengerichtebiotoopmonitoring.denvanandereinitiatieventerzake.Ookdeoverigetypologischeonderzoekenresulterentelgraslanden;erstarteengerichtmonitoringprogrammadatrekeninghoudtmetdemogelijkhegeïntegreerdemonitoringvanstilstaandezoeteenstromendewaterenensoortenrijkecultuurwerktmeneersteenbasisinstrumentariumuitvoorde

InhetkadervanecologischemodellenvoorVlaanderen.huishoudinginrelatietothydrologischerandvoorwaarden;hettestenenaanpassenvanhydro-hetonderzoekvan“verstoringketensopstandplaatsniveau”,metnadrukopdenutriëntenmethetonderzoekvandeecohydrologischeprocessenalsrandvoorwaardevoornatuurherstel,aanpassingvanhydro-ecologischemodelleneenbijzondergrotekennislacunemoetdichten,waardebouwen

hetsamengaanvannatuurmetanderruimtegebruik

Verdergebeurtergischestudievanmorfologieensedimentdynamiekinrivierenwaterlopenenhunvalleien.habitateisenen-vorminginaquatischenintertidaalmilieu;hetonderzoekvanmethodolo-renvanmodellenvoorbeheervanoppervlaktewaters,hetonderzoekvandeprocessenquatingenbeheervanwaterlopenenhunvalleigebieden;hettesten,onderhoudenenoptimalise-viadewaterstromen,minimummilieueisenaanomgevend(niet-natuur)landschap;deinrich-leigebiedenenomliggendlandschap(geologie,topografie,landgebruik,menselijkeactiviteit)Hierbijstaanderivierenvalleigebiedencentraal,metonderzoekvandeinteractiestussenval-heidsbeleid...)focusthetonderzoekopderaakpuntentussenwaterbeheerennatuurbehoud.(integraalwaterbeheer–veilig-

HoofdstukIII.5–173

standplaatsonderzoekinvochtigeennatteecotopen

Omdehetnatuurbehoud.ruimtelijkeverdelingvansuboptimalehabitattypesinhetlandbouwgebiedenhunfunctievoorinhetlandelijkgebiedtekomen.Concreethoortdaarookdestudiebijvandekwaliteitendevoorhetbeheer,diemenaandatanderruimtegebruikkanstellenomtoteenduurzamenatuur(zoalsdeecologischebetekenisvankleinelandschapselementen)enopderandvoorwaarden...)concentreertmenzichopderolvankleine,suboptimalehabitatsinhetlandelijkgebied(landbouw,recreatie

ruimtelijkevariatie

InhetkadervandeAdhocwerktmenspecifieke,systeemgerichtedeeltypologieënuit.kenenschorren,stromendewateren,kleinelandschapselementenenakkergemeenschappen).

processenmeteenbelangrijkeimpactopdebiodiversiteitinhetlandelijkgebied

mendieechthaalbaarblijven,onderzoektmenverdervooral(integraal)Geletopdeschaalvergrotingendedaaraangekoppeldetoenemendevraagnaarbeheersvorneert.betertebegrijpen,komtereencentrumdatdegeïntegreerdemonitoringdaarvoorcoördi metdetotaalstudievandeimpactvanherbivorenophunomgevingenviceversa.

Thema 3: Ecosystemen en landschappen neigennaarbaarenbetaalbaar–verwachtmendathetindetoekomstnoodgedwongensteedssterkerzalOpdathetnatuurbeleideffectiefzouzijnvoorhetbehoudvandebiodiversiteit–enookhaal schaalvergroting, gepaardaan ontsnippering en verweving en duurzaamheid.

toestandvandenatuur enanderzijdsde beleidsplannen (regeerakkoord,milieu-ennatuurbeleidsplanning...),de beleidsprocessen (zoalsdemanierwaaropregelgevingeninstrumententotstandkomen),de beleidsproducten (toepassingvaninstrumenten,uitvoeringacties...)ende

Natuurbeleid werktaandeafbakeningvanVENenIVON,inoverlegmetanderesectorenenadministraties.nationalebetekenis(EUNatura2000,Ramsar).OpgewestelijkvlakwordtvooralmeegeEenbelangrijkebijdragevanhetINisdeonderbouwingvangebiedsafbakeningmeteeninter Natuurrapport Habitatrichtlijn.HetNARAevalueertenerzijdsdeJaneiro,1992)enondersteuntdeverslaggevingoverdeuitvoeringvandeEuropeseVogel-enHetNARAfungeertookalsinventarisinhetraamvanhetBiodiversiteitsverdrag(Riodekwaliteitenhetmilieubeleid,doetNARAditvoordenatuurenhetbijbehorendebeleid.Vlaamsebeleidinzakenatuurenmilieu.TerwijlMIRArapporteertoverdealgemenemilieuHetNARAvormt,samenmethetMIRA,eenbelangrijkewetenschappelijkebasisvoorhet

Monitoring, beleidsvoorbereiding en Natuurrapport

jaarlijksNatuurrapport.voorbereidingen-uitvoeringennatuurlijkookvoorhetonderbouwenvaneendegelijktweegegevensdoorhetIN,anderemilieuoverhedenenverenigingen,zijncruciaalvoordebeleidsringenadviesverlening,leidttoteenbetereplanningenuitvoering.Viamonitoringverkregendrachtinzakenatuur,gecombineerdmetkritischeenwetenschappelijkgefundeerderapporte-wikkelingen-beleid”en“Natuurrapport”.Hetisdebedoelingdateenefficiëntekennisover-QuarechtstreekseondersteuningishetINvooralactiefviadehorizontalecellen“Natuuront-leidsondersteuning.nisstaatsteedstendienstevandehoofdtaakvanhetInstituutvoorNatuurbehoud:natuurbe-programma’s,enwelopdiverseniveausenmetverschillendedoeleinden.Deverworvenken-zoeksprojectenenliteratuuronderzoek.Daarbijmaaktmengeregeldgebruikvanmonitoring-Binnendedriehogerbeschrevenonderzoeksthema’sdoetmenaankennisopbouwviaonder-

beleidseffecten demenstegenoverdenatuur,overdeinzetvanbeleidsmiddelen,overdeverwezenlijkingenkwantitatievedataoverdetoestandvandenatuur(biotischenabiotisch),overdehoudingvanductenopdenatuur).Ditvereisteenvlottebeschikbaarheidvangoedinterpreteerbareen(effectenvandepro

HoofdstukIII.5–174

depotentiesvoornatuurontwikkeling

enisolatiegraad)enbiotischpotentieel(zaadvoorraadendispersievermogen)omzototfunctimilieucondities(hydrologie,nutriëntenhuishouding),ruimtelijkekenmerken(fragmentatieonderzoeken,opbasisvanonerendenetwerkenvanhabitatstekomen.Ditmoetmendankoppelenaandeplanologische/juridische/maatschappelijkeinpasbaarheid.

vergrotingvandeoppervlaktenatuur

Terondersteuningvandenagestreefde

ceert,moetmenookOmdatdevergrotingvandeoppervlaktenatuurdeomzettingvanandergrondgebruikimpliterugschroeven(reversibiliteit).Anderzijdsrijstdevraaginhoeverresuccessieirreversibelis.tiedynamiek–i.f.v.devraaginhoeverrehetbeheerdesuccessiepatronenkanbeïnvloedenenmendiegeenverliesaankwalitatievebiodiversiteitveroorzaken,ofmenonderzoektdevegetaenmankrachtperoppervlakte-eenheid.Verderanalyseertmenminderintensievebeheersvoro.m.omonderzoeknaarhetbeheervangroteregebieden,metinverhoudingmindermiddelenmeteengeringebeheersinspanningopdelangetermijnhandhaafbaarzijn.Concreetgaathetuitgangsconditiesendenatuurlijkedynamiekvandezegebieden,metdefocusopsystemendieinspanningduurzaambeheerbaarzijn.Daarbijonderzoektmenderandvoorwaardenvoordedieervoorinaanmerkingkomen.Hierbijgaateraandachtnaarsystemendiemeteengeringecentreerthetonderzoekzichverderopdebasisvoorwaardenendynamiekvannatuurgebieden(VEN)con

monitoring

Ondersteuningvandebeleidsvoorbereidingen-uitvoering

schappelijkvereistis.DitgebeurtinnauwesamenwerkingmetMIRA.kwaliteits-ensoortgerichtnatuurbeleiddewetenschappelijkeonderbouwdievandaagmaatting,verdrogingenz.)endeopvolgingvanpopulatiesensoortenkrijgenuiteraardookhetViathema’salsomgevingsbeïnvloedingopdenatuur(verstoringketens,verzuring,vermesencoördinerenderolvervullen.penderegelgeving)enuitvoeringophetterrein,wilhetInstituuteenbelangrijkeadviserendecomplexeprocesvangebiedsafbakening,visievormingopnatuur(inhetkadervanuiteenlovoordeinstrumentenenmaatregelentenbehoevevanallenatuurinhetbuitengebied.Inhetningen-uitvoering.Belangrijkisdesteunaanhetgebiedsgerichtenatuurbeleiddatbepalendisderzoek,vormendebasisvoordeondersteuningdiehetINkanbiedenvoordebeleidsplan-Devertalingenintegratievanmonitoringresultatenendedatavanempirischenliteratuuron-

steunendonderzoek.bijvangrootbelang.Indicatoren,methodenendoelenofnormenzijngebaseerdopondernormen(bijvoorkeurmettermijnen).Deopbouwvanvlotraadpleegbaredatabankenishierteerdeindicatoren,gemetenmetgestandaardiseerdemethodenentevergelijkenmetdoelenofdoorhetbeleidendeinvloedhiervan.Ditgebeurtdoormonitoringvanzorgvuldiggeselec

Monitoringalscentraletaakstelling natuur,zietmenInfunctievandebeleidsondersteuning,debeschrijvingenevaluatievandetoestandvande destimulering,desturing,decoördinatieendeelsdeuitvoeringvan

uniformiseringvanmethodenenlocatie.debiodiversiteitopvolgt.Daarnaaststreeftmennaareenvergaandemonitoringintegratie,metgedetailleerd(tegelijkertijdenopdezelfdeplaatsen)talvaninteragerendedeterminantenvanVoordetoekomststreeftmennaargeïntegreerdemonitoring,waarbijmenselectiefmaarpeld.toegankelijkedatabankenopgeslageneninverwerktevormnaardemedewerkersteruggekopnatuurverenigingenentalvanvrijwilligers.Deresultatenwordenzoveelmogelijkinpubliekversiteitinlandelijkgebied.Hetverzamelenvansoortgegevensgebeurtvooralmetdehulpvanmonitoringsystemenzelf,zoalsvoordeopvolgingvanhetbeheerinreservatenenvanbiodibeschermdenatuurgebieden).Verderwordtveelwerkverrichtvoorhetontwikkelenvandenatuurbeleid(o.a.aangroeienspreidingvanhetareaalnatuurreservaat,planologischpen(thema2),ecosystemenenlandschappen(thema3),alsookenkeleindicatorenvoorhetgen.DezemonitoringdoorhetINbetreftnuvooralenkelesoortengroepen(thema1),biotonatuurverenigingen,vrijwilligersgroepen,universiteiten,administratiesenopenbareinstellinnenbijeen:hetInstituutvoorNatuurbehoud,hetInstituutvoorBosbouwenWildbeheer,alseencentraletaakstelling.Menbrengtnudegegevensvanuiteenlopendebron

Internationalecontacten

adviesaandeEuropeseCommissieovernatuurbeschermingennatuuronderzoek.neemtactiefdeelaandeexpertgroepenvanhetEuropeesMilieuagentschapengeeftregelmatig‘managementboard’vanhetEuropeanTopicCentreforNatureProtectionandBiodiversity,EuropeesPlatformvoorBiodiversiteitonderzoekstrategieën(EPBRS).HetistevenslidvandebijhetBelgischBiodiversiteitplatformspeelthetInstituutookeenbelangrijkerolbinnenhetstemandAwarenessResearchNetwork;EUNetworkofExcellence).ViazijnbetrokkenheidvoordewetenschappelijkecommunicatievanALTER-net(ALong-termBiodiversity,EcosyCONNECT(EuropeanConservationInstitutesResearchNetwork)enverantwoordelijkisjectenen-netwerken.VermeldenswaardiszekerdathetINookhetsecretariaatwaarneemtvanlingenbinnenenbuitenEuropa.HetisactiefbetrokkenbijtalvanEuropeseonderzoeksproHetInstituutvoorNatuurbehoudonderhoudtcontactenmettalvanwetenschappelijkeinstel

HoofdstukIII.5–175

BossenenBosbouw

Programma 61.3 Bos en Groen stand.Ditallesombijtedragentothetduurzaambeheervandebossen,hetgroen,defaunaendevis-In1999formuleerdehetIBWhaarmissiealsvolgt:Hettotalekrediethieropbedraagt4,618mln.EUR.BA’s11.05,11.07,12.02,12.46,73.63en74.03InstituutvoorBosbouwenWildbeheerhetInstituutvoorBosbouwenWildbeheer(IBW).Inhetprogramma61.3staaneenreeksBA’sterfinancieringvandeonderzoeksactiviteitenvangroenvoorziening,zoetwatervisserij,jachtenvogelbescherming.beleidsvoorbereidendentoegepastwetenschappelijkonderzoekinzakebossenenbosbouw,Hetprogramma61.3betreftdebeleidsvoorbereiding,specifiekewerkingskosten,subsidies,•Conceptualisereneninitiërenvan(vernieuwend)wetenschappelijkonderzoekinfunctievandenodenenontvangensignalen(intern/extern).•Verrichtenencoördinerenvanwetenschappelijkenvanbeleidsgerichtonderzoek.•Vertalenvandeverworveninzichtenterbeleidsvoorbereiding,-ondersteuningen-evaluatie.•Verlenenvanwetenschappelijkediensteno.a.dooradvisering,hetaanreikenvanproducten,technieken,conceptenendocumentatie,....•Opbouwenvankennisenverspreidenervandoorpublicaties,voordrachten,eendocumen-tatiecentrum,...

essentieelbelangvoorhunduurzaambeheer.MonitoringensurveyzijngeschikteinstrumenInformatieoverdetoestandvanonzebossenenoverpotentieelbedreigendefactorenzijnvanBossenvormeneenbelangrijkonderdeelvanonsecologisch,economischencultureelerfgoed.tenomdezegegevensteverzamelen.HetIBWmaaktsinds1987jaarlijkseeninventarisopvandetoestandvandeVlaamsebossen.Daaruitblijktdatdebosgezondheidopkortetermijnvrijbelangrijkewijzigingenkanondergaan.Omteonderzoekenofhetgewoonomschommelingenrondeenevenwichtstoestandgaat,danwelomeensignificanteevolutieoplangeretermijn,zalin2004eentrendanalyseuitgevoerdworden.Deconfrontatievandezegegevensmetverschillendeomgevingsfactoren(weersomstandigheden,insectenaantastingen...)zalinformatieaanreikenovermogelijkeoorzakenvanveranderingenindebosgezondheidstoestand.Watditlaatsteaspectbetreft,leverthetmeetnetvoordeintensievemonitoringvanbosecosystemenechtermeergedetailleerdeinformatie.Hieronderzoektmenpermanentofperiodieko.a.deatmosferischedeposities,desamenstellingvandebodemoplossing,degroeiendevoedingstoestandvandebomenendesamenstellingvandevegetatie.Ditprojectbeoogtmeerinzichtteverschaffenindeinvloedvannatuurlijkeenantropogenestressfactorenopbosecosystemen.DeopbouwvanlangetijdreeksenisookessentieelvoorhetmeettorenprojectBrasschaat.Diewerdin1995ineendennenbosopgericht,metmeteorologischesensorenenautomatischemeettoestellenomdeconcentratiesaangasvormigepolluentendoorlopendteregistreren.Momenteelwordtvooralgefocustopdebepalingvandedrogedepositiefluxvanstikstof,meerinhetbijzondervanammoniak.In2004zalverdereaandachtbesteedwordenaandeverbeteringvandehuidigemeetsystemenvanluchtconcentratiesenmeteorologischevariabelen.Voordemeteo-aspectenwordtdesamenwerkingmethetKMIvoortgezet.Deze3projectengeveninvullingaandeEU-verordeningForestFocusenhetUN/ECEICPForests,zezullenin2004wordenverdergezet.

HoofdstukIII.5–176

terondersteuningvandelopendeveredelingsprojectengaatverder.In2003startteookdebomen.OokhetQTL-onderzoek(QuantitiveTraitLoci)enMAS(MarkerAssistedSelection)dezeplusbomenverzekerteenvoldoenderuimegenetischebasisbijdeselectievandemoedermenuitdebestaandebasiscollectievan159genotypes.HetduidenvandeverwantschapvanstigenieuwegeneratiezaadboomgaardenvanBoskers.Demoederbomendaarvoorselecteertincompatibeleklonencombinatiesvormtdebasisvoorhetruimtelijkontwerpvaneentoekomlaireidentificatievandeincompatibiliteits-allelen.Dekennisvandebestuivingpatronenenceerdeorganismen(GMO’s).VoorBoskerswordtditonderzoekaangevuldmetdemoleculendenauwverwantesoortenisookvanbelangbijeenrisico-evaluatievangenetischgemodifiherstelvanpopulatieslangsdeGrensmaas.DestudievangenenuitwisselingtussenverschilpopulierenbijBoskers.VooreerstgenoemdeboomsoortdientditalsbasisvoorrichtlijnenterdientookombestuivingpatronenengenetischepollutietebestuderenbijdeEuropeseZwartevariëteitenenklonen;onderzoekdatdeafgelopenjarenreedsopstartte.Genetischonderzoekhetinventariseren,identificerenenonderscheidenvanautochtoneboom-enstruiksoorten,genetischediversiteitengenenverspreidingbinnennatuurlijkepopulatiesengenenbankenenOokhetmoleculair-genetischonderzoekgaatintensiefverder.Ditomhelstdestudiesvandetoekomstverderuitgebouwd.productievermogen,wordtdehuidigestrategietotaanlegvannieuwezaadboomgaardenindeGewonees)enanderzijdsbepaaldezaadboomgaardenonbestaandzijnoftekortschietenquaden/zaadbronnenvooreenaantalboom-enstruiksoortenuiterstbeperktzijn(zoalsBoskersentonegenenbronnen.Aangezienechterenerzijdsdeselectiemogelijkhedenvanzaadbestanden,zaadbronnenenbestandenvanzoweleconomischwaardevolleboomsoortenalsautochIn2004zullenverderevoorstelleningediendwordentoterkenningvanenkelezaadboomgaar-schimmelsenbacteriën.teresistentie,inclusiefdestudievandegenetischediversiteitvandebetreffendepathogeneriaal.Binnenditselectie-enveredelingsprocesgaatspecialeaandachtnaardeselectievoorziek-streeftnaardeselectieencreatievanbosbouwkundigengenetischmeerwaardiguitgangsmate-hetindehandelbrengenvannieuwepopulierenklonen,iseenaansluitendprogramma,datHetbeschikbaarstellenvanteeltmateriaalvaneconomischwaardevolleboomsoorten,inclusiefvangenenbankenvanzeldzameenbedreigdeautochtonebomenenstruiken.boomgaardenaangelegd.Ookwordtgewerktaandeverdereuitbreidingenkarakteriseringerkenningvanautochtonegroeiplaatsenalszaadbron,wordenhiertoeookautochtonezaad-autochtoonteeltmateriaalvoorallecourantaangeplanteboom-enstruiksoorten.Naastdeautochtonegenenbronnen.Hetbelangrijksteaspecthierbijishetbeschikbaarstellenvanbosbouw,ondermeerdoorhetverderontwikkelenvandein1998voorgesteldestrategierondBijzondereaandachtgaatnaardebeschermingenhetgebruikvangenetischebronneninderisico-evaluatievoorbaggergronden(fase4).teemniveau(fase3)enhetvoorstellenvaneenveiligbeheergekoppeldaaneenecologischevoordeplanten(fase2)ligtdeklemtoonnuopdeeffectenvandeverontreinigingopecosysontreinigingsgraad(fase1)enhetonderzoeknaardebiobeschikbaarheidvanzwaremetalenbaggergrondenverderuitgebouwd.NadeinventarisatievanderuimtelijkeimpactendeverInopdrachtvandeAdministratieWaterwegenenZeewezenwordthetonderzoekskaderrondtonen,omeengericht‘carbonforestry’-beleidtevoeren.duidelijkwordenwelkecombinatievanbos-&bodemtypesdehoogstekoolstofvoorradenverberekeneneneenschattingmakenvandegesequestreerdestocksvoorVlaanderen.HieruitzalZozalmenin2004opbasisvandezedatabankdekoolstofvoorraadindiversebosbodemsstudiesopplotniveauopteschalentotregioniveau.scheenchemischevariabelen.DitleverteengeografischegerelateerdekennisbasisomdetailtussenbodemenbosteontrafelenenvormteenbelangrijkinterpretatiekadervoortalvanfysiopnamelocatiesverspreidoverdeVlaamsebossen.DezegegevenssetzaltoelatenderelatiesHetIBWcompileerteenbelangrijkedatabank,metstandplaatsgegevensgebaseerdop300 HoofdstukIII.5–177

ditkadervoordeontwikkelingvaneenexploitatie-kwetsbaarheidskaartvanhetVlaamsebosschriftenrondbosexploitatieinVlaanderenteonderzoekenentestroomlijnen.MenzorgtinendeVerenigingvoorBosinVlaandereneenonderzoekuitomdevelemodaliteitenenvoorVerdervoerthetIBW,insamenwerkingmethetLaboratoriumvoorBosbouwvandeUGentBrabantsPlateauenBrugseVeldzone.BosbouwdiehetIBWopmaakteinopdrachtvandeVLMvoordelandinrichtingsprojectenendeadministratiekanzeverdergebruikenalsprototype.DitgeldttevensvoordesectorvisiesceerdeinuitvoeringvandeEuropeseHabitat-enVogelrichtlijn,werdeneind2003afgerondDegebiedsvisiesvoorGrootenKleinSchietveldendeVlaamseArdennen,diehetIBWproduterreingetestinhetdomeinbosPietersem.singennaastbehoudencreatievanopenplekkeninbossen.Tegelijkwordendezemodellenophetaangevuldmeteenwetenschappelijkonderbouwdafwegingskadervoorkleinschaligeontbosderebiotopen,methetbijhorendbeheeradvies.In2004wordtdezemethodiekverderverfijndenpraktischbruikbareinventarisatietechniekenidentificatiefichesvoorhetherkennenvandebijzonGroenrondbehoudenbeheervanbijzonderebiotopeninbossen.DezehandleidingomvateenlingnaardepraktijktoevandealgemeneprincipesuitdebeheersvisievandeAfdelingBos&Sinds2003werkthetIBWookaaneenwetenschappelijkonderbouwdehandleidingvoordevertanieuwelocalisatie-enrealisatiestudiesvoorbosuitbreiding.deringskaartendeboskartering.TegelijkgevenzeeendirectewetenschappelijkeondersteuningbijbosseninVlaanderenviaGIS-analysesvanhistorischekaarten,PNV-kaarten,BiologischeWaarmaakthetinstituutmomenteeleenoverzichtopvandeecologischpotentieelmeestwaardevolleHetIBWvoertdaarnaastookeenaantalanderedirectbeleidsondersteunendeopdrachtenuit.Zomethodeopdiein2004wordttoegepastop20à30terreinen.bouwgronden.Eeneersteverkennendonderzoekin2003leverdeeenefficiëntebemonsterings-naardevergelijkingtussenbebossingenenspontaneverbossingenopvoormaligintensieveland-Eendirectelinkmetdepraktijkbiedthetonderzoek,gefinancierddoordeAfdelingBos&Groen,nategaanvandeboomsoortopdevestigingskansenvaneenaantaloud-bosplanten.tie.HiertoewordteenintroductieproefuitgewerktinhetdomeinbosMortagnebos,omdeinvloedHetIBWzalookin2004verderonderzoekverrichtennaarderelatietussenboomsoortenvegeta-muleren.Ditwordtgefinaliseerdin2004.beheersmatigtesturenaspectenonderzoekenenzoenkelepraktischrelevanteaanbevelingenfornaarnatuurwaarde,zekerindenabijheidvanoudealluvialebossen.Hetprojectmoeteenaantalnatuurwaardeensterkverruigdebossen.Mitseenaangepastbeheerhebbenzeookgrotepotentieseenbelangrijkeeconomischewaarde,maarzewordenookvaakgeassocieerdmeteenbeperkteeenbelangrijkdeeluitvanhetbosareaalinVlaanderen.Zezijnvaakzeerproductiefenhebbendusopstartte,betreftdeontwikkelingvannatuurwaardeninpopulierenbestanden.DezebossenmakenEenanderbelangrijkonderzoekdatin2001binnenhetProgrammaBeleidsgerichtOnderzoekdevolledood-houtsitesafteleiden.houtvanbeukeneik,metdebedoelinghieruiteenlijstvanEuropeseindicatorsoortenvoorwaartenendoodhout.ZogebeurternueenintensievebemonsteringvanzwammenopliggenddoodDaarnaastiserookaanvullendonderzoeknaarbiodiversiteitsaspecten,gebondenaanbosreservacreteaanbevelingenvooreenduurzaambosbeheer.wordtvooraldespontaneontwikkelinginbossenbestudeerd,watoptermijnmoetleidentotconOokvervolgtditjaardemonitoringvanreedserkendebosreservaten(opgestartin2000);daarbijeenVlaamseninternationaalrepresentatiefnetwerk.werk.HierbijwordendedoorhetIBWontwikkeldeselectiecriteriatoegepast,omtekomentotHetIBWvervulteenbelangrijkeadviserenderolbijdeuitbouwvaneenVlaamsbosreservatennetlier.genexpressie-analysevoorhetidentificerenvangenenbetrokkenbijroesttolerantiebijpopu

HoofdstukIII.5–178

Binnenhetdomeinlenvanexploitatievoorwaarden.eenobjectiveerbarewijzedeschadegevoeligheidvastteleggenendiekanhelpenbijhetopsteltischeenabiotischekenmerken.DaarnaastontwikkelthetIBWeenapplicatiedietoelaatopbestandomereeneenduidigglobaalbeeldvantekrijgenviaeenafwegingtussenrelevantebio bosbehandeling meerinzichtinhetprocesvannatuurlijkeverjongingenzaluiteindelijkbijdragentoteenbeoordegaatverder.Degeïntegreerdeverwerkingvandegegevens,verzameldindeloopderjaren,biedtHetonderzoekoverdenatuurlijkeverjongingvanEikindeLeemstreekenBeukinZoniënwoudthema’s.debeheerder,infunctievaneenmeernatuurgetrouwebosbouw.In2004werktmenrondtweegaatdemeesteaandachtnaarbruikbareinstrumentenvoorlingskadervoordepraktischehaalbaarheiddaarvan.In2004zaldeaandachtvooralgaannaardeanalysevanhetzaadvalproces.HetIBWwerktin2004verderaandeopmaakvanvolumetabellenvoorEikenBeuk,vooralvoordegroteafmetingen.DoordatindevernieuwdebeheersvisievandeafdelingBosenGroenbomen‘oud’mogenworden,wordenzeookzwaarderenvallenzebuitendebestaandetabellenvoorvolumebepaling.In2003werdenreedsmeerdan700bomenopgemeten.Dezemeetcampagnelooptverderin2004metbijzondereaandachtvooromtrekbereikenengeografischeregio’sdietotnutoeondervertegenwoordigdzijn.Doordezeanalysegaatmenin2004heteffectnavandiversebosbouwkundigeingrepenopdediameter-volumerelatie.

WildbeheerenRiviervisserij terwijlookzijalscarnivorennogsteeds(ofopnieuw)inconflictkunnentredenmetprivatebekadervanhabitatversnipperingennatuurtechnischeaanpassingenaanverkeersinfrastructuur,Demarterachtigengeldenalséénvandebelangrijksteindicator-endoelsoortengroepeninhetzondheid(verspreidingvossenlintworm).zowelvanwegeschadeaanjachtoogstenkleinvee,alsnaarmogelijkerisico’svoordevolksgeaalalsindichtheid)hetvoorbijedecennium,blijftvoorveelmaatschappelijkeaandachtzorgen,marterachtigeninVlaanderensluithierbijaan.DealgeheletoenamevandeVos(zowelinareOokonderzoeknaardepopulatiedynamiekvandeVosendeecologieenverspreidingvantheoriemetelkaarovereenstemmen,wordtbekekenineenprojectdatdeNMBSfinanciert.(verhoogdaantalverkeersongevallen,schadeaangewassene.d.).Inhoeverredepraktijkendebestaandepopulatiesleidt,kaneenverdoorgedrevenisolatielokaalooktotoverlastzorgenopreewild.Waarmenvreestdatversnipperingtoteenverminderdeleefbaarheidvande2.29vanAmman).Hierbijgaateveneensaandachtnaarversnipperingendegevolgenhiervaninternationaleengagementen(RIO2000,ConventievoorBiodiversiteitendeIUCNresolutieren.DitkadertnietalleeninhetlokaleofregionalefaunabeheerinVlaanderen,maarookintenenvandetrendsinhetgebruikervan,isessentieelomhetbeheerteevaluerenenbijtestuwildinventarisatieenafschotstatistieken.HetmonitorenvandepopulatietrendsvanwildsoorHetIBWondersteuntdewildbeheereenhedenvoorhetopstellenvanwildbeheerplannen,(inclusiefdeantropogeneinvloeden).onderzoekinzichtgevenindeecologischeinteractiestussenfaunaenvisstandeninhunmilieuhetonderzoeknaardeimpactvandebestrijdingvanongewenstesoorten.Anderzijdswilhetcommissies(herbepotingsbeleid,recreatiefmedegebruik,natuurtechnischemaatregelen)enondersteuningvandewildbeheereenheden(wildbeheerplan,jachtstatistieken)endevisserij-natuurcentraalstaat,isinditopzichtprioritair.EssentieelishierbijdewetenschappelijkeEenbeleidinzakejachtenriviervisserij,waarbijverstandigmedegebruikvandeaanwezigezoeknaarexpansieveenschadelijkediersoortenonderdevertebraten.torenriviervisserijenfaunabeheerhetmilieumeeralsgebruiker.Inderandhiervaniseronder-tweedeplaatsbetekenishebbenalsbronvandienstenvoordesamenleving,benaderendesec-Waarbossenineersteinstantiedenatuurlijkebouwstenenvanhetmilieuzijnenpasopde HoofdstukIII.5–179

liserenvandevismigratie.Eeneerstefase,deinventarisatievanknelpuntenvoormigrerendeklemtonenliggenhiervooralopdenatuurvriendelijkeherinrichtingvanoeversenhetoptimaHetonderzoekrondbiotoopherstelverdieptzichinhetstructureelherstelvanwaterlopen.Dekoolwaterstoffen,gebromeerdevlamvertragers,dioxinesenvluchtigeorganischesolventen.snoekbaars.Ookiseronderzoeknaarnieuweverontreinigendestoffen,zoalspolyaromatischevoedselketenzijndemetingenuitgebreidnaaranderesoortenzoetwaterviszoalssnoekenkadervandeconsumeerbaarheidvanvisendedoorstromingvanpolluentendoorheendeanderetoteenaantalbeperkingeninzakehetmeenemenvanvisuitopenbarewaters.Inhetoverdeconsumeerbaarheidvandevisinfunctievandevolksgezondheid.Ditleiddeondervanverontreinigendestoffeninhetmilieu.Bovendienverschaftditmeetnetookinformatietoxischestoffeninpaling.DitblijkteengeschiktemeetmethodetezijnvoorimmissiemetingenHetPalingpolluentenmeetnetmeet,gebiedsdekkendvoorVlaanderen,deconcentratiesaantenzoalsPCB’s,pesticidenenzwaremetaleninbiotaenmeerspecifiekinvis.debaggerspecieindetoekomsteeninvloedzalhebbenopdeverspreidingvanmicropolluenlenvoorstellenomdeschadeteminimaliseren.Bovendienonderzoektmenofdebergingvandezevisstandzonauwkeurigmogelijkkennen.Vandaaruitkanmendandenodigemaatregeimpactvandebergingvanbaggerspecieopdevisstandvandevijverteevalueren,moetmenondiepwatertoteendiepwaterzonevawordenindevijver.NadebergingzalerindevijvereengradiëntvoorkomenvanmoerasovermomenteeleenprojectvoorwaarbijbaggerspecieuithetLeiebekkendefinitiefzalgeborgenzoekvandeKallemoeie-PapelenvijverinNazareth.HierbereidtdeafdelingBovenscheldeOpvraagvandeAdministratieWaterwegenenZeewezenisereenvisserijbiologischonder-endieviahetInternetbevraagbaarzalzijn.Aanditprojectwerktmenin2004verder.tieSysteem(V.I.S.),eendatabankdiealleverzameldevisgerelateerdegegevenswilomvatteninternationaleforagepresenteerdworden.In2003werddebasisgelegdvaneenVisInforma-eeninternationaalEuropeesonderzoek(FAME).Uiteraardzullenderesultatenookin2004inDitgebeurtinsamenwerkingmetdeVlaamseMilieumaatschappijmaarookinhetkadervanwordtvoortgewerktronddeimplementatievandeKaderrichtlijnWatervoorhetluik‘Vissen’.aanvoorhetVlaamsemilieubeleidi.v.m.dekwaliteitvanonzevissenenhunbiotoop.In2004zalm-,forel-enspieringzonewordenverderverfijnd.Ditvismeetnetlevertdusbasisgegevenszalm-enspieringzone).Erwerdenreedsdrieindicesontwikkeldendeindicesvoordevlag-verschillennaargelanghettypewater(stilstaand,stromend;brasem-,forel-,barbeel-,vlagvisbestanden.Deparameters(enhungrenswaarden)diedezemultiparametrischeindexbevat,bandwerktmenookverderaaneenIndexvoordeBiotischeIntegriteit(IBI),gebaseerdopdetenenz.).Deevolutieswordengebruiktalsmaatvoordealgemenemilieukwaliteit.Inditverintensiefop(o.a.statusvanvissoorten,wijzigingeninvisbestanden,deverspreidingvanexoDeafdelingWildbeheer,sectieriviervisserij,volgtdeevolutievandeVlaamsevisbestandententietegenanticoagulantia(warfarine,bromadioloneendifenacoum).kadervandebestrijdingvandeBruineratmetrodenticiden,startteeenonderzoeknaarresisbeschermdegebieden,mogelijkenevenvangstenvanzeldzameofbeschermdesoorten).Inhet(dodingswijze)enhetbeheerenbehoudvandebiodiversiteit(problematiekvanbestrijdinginties,alsnaarderandvoorwaardeninzakemilieuhygiëne(gifgebruik),diervriendelijkheiddeaandachtzowelnaardepopulatie-ecologieendeimpactvandeuitgevoerdebestrijdingsacInhetonderzoekomtrentdebestrijdingvandeMuskusrat,deBruineratendeBeverrat,gaatlevertnuttigeinformatieoverdegevolgenvanversnipperingendevitaliteitvandepopulaties.terachtigen,zalhierantwoordopgeven.Hetrecentopgestartepopulatie-genetischonderzoekdierenzelf.Onderzoekvanweefselstalenvaningezamelde‘verkeersslachtoffers’onderdemarhetmilieu.Tegelijkkandezeaccumulatievancontaminanteneennegatiefeffecthebbenopdedieneengoedeindicatorfunctievervullenvoordebiobeschikbaarheidvantoxischestoffeninlangen.Wegenshunecologischepositieaandetopvandevoedselpiramide,kunnenzijbovenn2à3m.Teneindezoveelmogelijkderechtstreekse HoofdstukIII.5–180

HoofdstukIII.5–181

Methodologischeondersteuning

Maatschappelijkdraagvlakvooronderzoek

extramiddeleningezetomditcommunicatieluiknogteversterken.en-resultatencruciaalalsdraagvlakvoorwetenschappelijkonderzoek.Vanaf2004wordenNaasteenwerkzameenvlotbereikbarebibliotheek,isdevertalingvanonderzoeksvoortgangnentaandachtpunt.EenoperationelecommunicatiecelbinnenhetIBWishierbijessentieel.Communicatiemethetbeleid,deterreinbeheerdersenhetruimepubliek,vormteenperma

Internationalesamenwerking deinternationaleverplichtingenuitvoeren.niveaubehandeld.VlaanderenwilhiermeedegewenstebesluitvormingtotstandbrengenenMilieu-ennatuurbeleid(endusookbosbeleid)wordensteedsmeerophetinternationaal

kelijkenviahetinternetadreswww.vismigratie.beactievedatabankmoetdeverspreidingendeupdatingvandebekomeninformatievergemakvissoortenopprioritairewaterlopeninhetVlaamsegewest,isafgerond.Deontwikkeldeinter.Erisookinnoverendonderzoeknaarhetontwerpenvanvispassages,paaiplaatsenennatuurvriendelijkeoeversterbevorderingvandevisbestanden.Verschillendereedsuitgevoerdeinitiatievenwordengeëvalueerdophunefficiëntie.OpdeexperimenteleviskwekerijenvandeafdelingBosenGroen,richthetIBWzichindeeersteplaatsophetwetenschappelijkonderzoekronddegenetischekarakterisatieendereproductievanzeldzameofverdwenenautochtonezoetwatervissoorteninfunctievanhetbehoudenherstelvandeaquatischebiodiversiteit,éénvandethema’svanhetmilieubeleidsplan.Daarnaastkweektmeninhetkadervanhetherbepotingsbeleidroutinematigookenkelebedreigde,ecologischwaardevollevissoortendieindehandelmoeilijkofnietverkrijgbaarzijn.

projecten.kaartlagenenhetaanmakenvannieuwethematischekaartlageninhetkadervanafzonderlijkecreetvoorbeeldhiervan.Ditomhelstookhetup-to-datehoudenenuitbreidenvandesetbasis-geografischegegevens.DeopbouwenhetonderhoudvaneenGIS-lagen-databankisééncon-teverbeteren,teonderhoudenentendienstetestellenvoordeproductieendeverwerkingvankennistengoedekomt.DaarnaastpoogtdewerkgroepookdeinstrumentenenhetpotentieelverschillendeGIS-gebruikersophetIBWmetelkaarincontact,watdeuitwisselingvandataenErwerdophetIBWeenGIS-werkgroepinhetlevengeroepen.Viadezewerkgroepblijvendelyseeninterpretatievandegegevens.persoonlijkadviesenbegeleiding–zowelbijhetontwerpvanonderzoekalsdestatistischeana-schappelijkestatistischesoftwareenuitwerkingvanstandaarden.Ophetprojectniveauisergramma’saanhetIBW.Deglobaleinbrengbestaatuitvorming,aanbodvaneengemeenverwerkingvandegegevens.DezeeenheiddraagtoptweeschaalniveausbijtotallewerkproSindseenpaarjaarisercentraaleenmethodologischeondersteuningvoordeinzamelingen

2.1.Straatsburg(1990):monitoring-netwerk,bewarengenetischpotentieel,databankbos2.DeopvolgingvandeministeriëleconferentiesterbeschermingvandebosseninEuropa1.2.CriteriaandIndicatorsforSustainableForestManagement.1.1.CertificationofForestProductsandInternationalTrade.1.Post-Rio-procesmeto.m.de“Bossenconventie”enhetIntergovernmentalPanelonOpdeinternationaleagendakomtbosbeleidveelvuldigaanbod:Forestsmetonderwerpenals:metdebijbehorenderesoluties:aantastingen,netwerkonderzoekboomfysiologieenbosecosystemen.2.2.Helsinki(1993):duurzaambosbeheer,bewarenbiodiversiteit,samenwerkingmetOost-Europa,strategielangetermijnaanpassingbossenaanklimaatsveranderingen.2.3.Lissabon(1998):socio-economischeaspectenvanduurzaambosbeheer,Pan-Europesecriteria,indicatorenenrichtlijnenvoorduurzaambosbeheer.2.4.Wenen(2003):“TheLivingForestsSummit”DeopvolgingvandezeresolutiesvoorVlaanderenwordtgecoördineerddoordeAfdelingBos&GroenenhetInstituutvoorBosbouwenWildbeheer.NaastdezeopvolgingneemthetIBWdeelaaneenaantalinternationaleonderzoeksprogramma’sinhetkadervanhetFifthFrameWork,LifeenCOST.In2004participeerthetIBWinvolgendeEU-projecten:•RAP“ImprovingFraxinus(Ash)productivityforEuropeanneedsbytesting,selection,propagationandpromotionofimprovedgeneticresources”.•POPYOMICS:“Linkingphysiology,moleculargeneticsandgenomicsinPopulustounderstandandimproveyieldandqualityforbiomassandtimberproductionacrossEurope”•GENEROSE:”GeneticevaluationofEuropeanroseresourcesforconservationandhorti-culturaluse”.Injanuari2002startteeenEUonderzoeksprojectrondeenPan-Europesebenaderingvanhet“visindexconcept”.HetFAME-project(Development,EvaluationandImplementationofaStandardisedFish-basedAssessmentMethodfortheEcologicalStatusofEuropeanRivers–AContributiontotheWaterFrameworkDirective)iseensamenwerkingsverbandtussen23Europesepartners.VolgensdenieuweKaderrichtlijnWatermoetendelidstatenhunoppervlaktewaterenbeschermen,verbeterenofherstellen,ombinnen15jaareengoedeoppervlaktewaterkwaliteittebereiken.Viswordtbeschouwdalséénvandebelangrijksteindicatorenvoortoekomstigebiologischemonitoring.MomenteelwordtinEuropametverschillendevisindicesgewerkt.SuccesvolleimplementatievandeKaderrichtlijnWaterisechterafhankelijkvaneensolideengestandaardiseerdmethodologischinstrumentarium.Hetprojectambieertomditteontwikkelenenteevalueren.HetIBWneemtookdeelaandenieuweCOST-actiediein2002isopgestart:COST-E27of‘ProtectedforestareasinEurope–analysisandharmonisation’.HetIBWiservertegenwoordigdinhetManagementCommittee,deCoreGroup,enlevertdeWorkingGroupLeadervooréénvandedriewerkgroepenbinnendezeactie.HetisookbetrokkenineeninternationaaladviesforuminzakehetbeheervandestocksaanEuropesepaling(EuropeanInlandFisheriesAdvisoryCommissionenInternationalCouncilforExplorationoftheSea).Geziendetoenemendeinternationaleaandachtvoordepaling,vanwegedeachteruitgangvandestocks,zalmenhiervoorookin2004actievebijdragenvoorbereiden.TenslotteleverthetIBWdeondervoorzittervandewerkgroep“PestsandDiseases”enzetelthetinhetExecutiveCommitteevandeInternationalePopulierencommissie,dieditjaarhaar22stesessiehoudtinChili,rondhetthema“TheContributionofPoplarsandWillowstoSustainableForestryandRuralDevelopment”. HoofdstukIII.5–182

vlakteaanbodemsgaatdieeenzeerhoogbeschermingsniveaunodighebbenomhuntypischerievantoelichtinggeeftnogenkelevoorbeeldenenvermeldtdathetomeenbeperkteopperzoweleenwetenschappelijkealseenhistorischeintrinsiekewaardekunnenhebben.Dememobodemszijn,volgensdememorievantoelichting,zeeruitzonderlijkeenuniekebodems,dieschermingszoneskunnenafbakenenwaarinbijzonderemaatregelengelden.Waardevollebewarenendewaardevollebodemstebeschermen.HiertoezaldeVlaamseregeringbodembebeschermentegenverstoring,omdemultifunctionaliteitvandebodemzoveelmogelijkteBodembeleid”isinpolitiekediscussie.DitdecreetzaldemogelijkheidbiedenombodemstehoudendealgemenebepalingeninzakemilieubeleiddoortoevoegingvaneenTitelinzakesteunen.Hetvoorontwerpvanhet“Decreettotaanvullingvanhetdecreetvan5april1995bodembescherming,meerbepaaldhetbegrip“waardevollebodem”,wetenschappelijkonderdebeschermingvanwaardevollebodems”.DezestudiemoetdebeleidsvoorbereidingronddelingLandvanAMINALaangewendvooréénonderzoeksproject:“NadereuitwerkingvanHetbeschikbaarkredietopBA12.33bedraagt0,141mln.EURenwordtvolledigdoordeAfling,delandinrichting,debeheerslandbouwendebodembeschermingBA12.34Allerhandeuitgaveni.v.m.debeleidsonderbouwendestudiesm.b.t.deruilverkavebesparenopbeleidsvoorbereidendestudies.rium.HetkredietwerdgehalveerdingevolgedebeslissingvandeVlaamseregeringomtenaarhetafwerkenvandelopendeprojectenenoptimaliseringvanhetinrichtingsinstrumentaSindsenkelejarenwordenweinignieuweruilverkavelingsprojectenaangevat,ergaatprioriteittoringvandeecologischewaardeninderuilverkavelingsprojectenlingsprojecten(opstellenvanruilverkavelingsplannenenmilieueffectenrapporten)endemoniBA12.20Uitgavenvanalleaardinverbandmethetonderzoeknaarhetnutvanderuilverkave-

lenvanstedenengemeentenvoorhetplannen(enbeheren)vaneengroennetwerk.Hettweedeprojectbeoogthetontwikkelenvaneenmethodiekomdieterbeschikkingtestel-vooreenverderedetailleringvanhetbeheersplandatmomenteelinopmaakis.flora.Ditzalinzichtenaanreikenoverhethuidigebosenkanbelangrijkeinformatieleverenwordingsgeschiedeniservan,hethistorischgebruikenbosbeheer,deevolutiesinfaunaenhistorischecologischestudievanhetMeerdaalwoud,dieo.a.informatiezalaanreikenoverdeonderbouwdbeheer.Hetprojectvoorstelbeoogthetgevenvaneengrondigeaanzettoteenvanhetfunctionerenvanbosecosystemeneennoodzakelijkevoorwaardevooreengoedengrondigekennisvanhunhistorischbodemgebruikenbeheer.Opzijnbeurtiseengoedbegripwordtdatmenactuelepatronenenprocesseninbosecosystemenenkelkanbegrijpendooreenbossenisdelaatstejarenechterflinktoegenomen,nietinhetminstomdatsteedsduidelijkerbosalsonderzoeksobjectdoorgaanslinksliggen.DebelangstellingvoordegeschiedenisvanTotvoorkortlietenhistorici,maarooklandbouwdeskundigen,geografenenarcheologen,hetteit’.onderzoeksvoorstelleningedienddiekaderenbinnenhetmilieuthema‘Verliesaanbiodiversiderzoek.OpdezebegrotingspostwordendoordeafdelingBos&GroenvanAMINALtweeHetbeschikbaarkredietopBA12.63bedraagt0,258mln.EUR,waarvan0,132mln.vooronverdragenenandereverplichtingenmingenriviervisserijinVlaandereneninternationaalverbandovereenkomstiginternationalediesenmodelprojecten,ophetgebiedvanbosbouw,groenvoorziening,jacht,vogelbescherBA12.63Boskartering,bosinventarisatieenuitgavenvanalleaardi.v.m.beleidsgerichtestu•HistorischeecologischestudievanhetMeerdaalwoud•Opmaakmethodiekvoorgroenplanning

Programma 61.4 Landbeheer

HoofdstukIII.5–183

Programma 61.5 Waterbeheer

emissiesindiennodigtoteenminimumteherleiden.viapraktijkproeven,omvervolgensaangepasteexploitatievoorwaardenteformulerenomdetechnieken”brengtdepotentiëleemissiesbijveelgebruiktemestscheidingssystemeninkaartvrijkomentijdenshetscheidingsproces.Destudie“Ammoniakemissiesbijmestscheidings-gezienhetfysischprocesvanmestscheiding,potentieelbelangrijkehoeveelhedenammoniakAangezienmesteenhooggehalteaanammoniakalestikstofbevat,kanmenverwachtendat,voege.hettussenschotvoordierlijkemest.Deuitvoeringvandezebodembalansisechternognietinvaneenbodembalans,waarbijdelandbouweronderbepaaldevoorwaardenkanafwijkenvandemogelijkheidominhetkadervanhetnutriëntenbalansstelselteopterenvoorhetgebruiknoodzakelijkterondersteuningvanhetbeleid.HethuidigeMestdecreet(MAPIIbis)voorzietopmakenvaneenpraktischuitvoerbareencontroleerbarebodembalansopperceelsniveau”isvooreentotaalvan0,260mln.EUR.Eeneerstestudie“BepalenvaneenmethodiekvoorhetOpdezebegrotingspost(0,920mln.EUR)wordentweeonderzoeksprojectengefinancierdBA61.41DotatieaandeVlaamseLandmaatschappijwaardevollepercelenoptestarten.biedtechterdemogelijkheidommultifunctioneelbeheerengrondgebruikvoorarcheologischregenwormen,...)enchemischeaspecteninrelatietothetarcheologischebehoudscomponent,archeologischereservaten.Eenonderzoeknaardefysieke(bijv.ploegen,...),biologische(bijv.satiekanmomenteelenkelfinancieeld.m.v.opgravingenen/ofruimtelijkd.m.v.zogenoemdebekommernisomdezemogelijknadeligewijzigingentecompenseren.Eendergelijkecompenbruik(bijv.bebossing,...)ofeenaangepastbeheer.Bijdedisciplinearcheologiebestaatdegoed.Diverseinrichtingsmaatregelenbinnendezeprojectenleidentoteengewijzigdgrondgeverschillendeaspectenvanhetruimtelijkbeleid,zoalsmobiliteit,landschapenonroerenderfinrichtingsinstrumentenintegreertdeVlaamseLandmaatschappijnaastleefmilieuooknoggrondgebruikenbeheeroparcheologischebodemsporeninVlaanderen”.Bijdeverschillendevanhetbodemmilieuinfunctievanhetfysico-chemischkwantificerenvandeeffectenvanDeVLMplantopdezebasisallocatiehetbeleidsverkennendeonderzoeksproject“OnderzoekBA41.41DotatieaandeVlaamseLandmaatschappijwerktteworden.eigenschappentebewaren.Hetbegrip‘waardevollebodem’dientechternogverderuitge tiestussenbeidebetertekunnenbestuderen.waterloopmodellenenbeslissingsondersteunendemodellenuittewerken,teneindedeinteracconcretodekoppelingenerzijdstussenriool-enwaterloopmodellenenanderzijdstussenvanreal-timewaterloopmodellenensturings-optimalisatietechnieken”.Doelervanisominspitstopdegedetailleerdekoppelingvanoff-linewaterloop-enrioolmodellenendekoppelingAMINALintegraalaangewendvoordestudie“Methodologieintegralemodellering:toegeinzakeoppervlakte-,grond-endrinkwater.DitkredietwordtdoordeAfdelingWatervanDezebegrotingspostvoorziet0,129mln.EURvoortoegepastwetenschappelijkonderzoekwaterBA12.59Studiestoegepastwetenschappelijkonderzoekinzakeoppervlakte-,grond-endrink

HoofdstukIII.5–184

deafdelingMonumentenenLandschappen.publiekontslotenwordt.HetonderzoeksprogrammawordtgestuurdvanuitdekenniscelvanbaarartikelinhettijdschriftMonumentenenLandschappenvoordesectorenhetgroteDeresultatenvindeneenneerslagineeneindrapportdatviaeenverduidelijkendenvlotleesbinnenderuimtelijkeplanningetc...zoekinhetkadervanhetbeschermingsbeleid,domeinoverschrijdendeprojectendiekadereninstandhoudingvanheterfgoedenhetduurzaambeheerervan,architectuurhistorischondergerichtonderzoekoverdeintegraleerfgoedzorg.DitomvatprojectendiebijdragentotdeHetbeschikbaarkredietopBA12.23bedraagt0,131mln.EURterfinancieringvanbeleidsBA12.23Studiekostenbetreffendemonumentenenlandschappen

HoofdstukIII.5–185

MonumentenOA62AdministratieRuimtelijkeOrdening,Huisvesting,enLandschappen Programma 62.1 Ruimtelijke ordening, stedenbouw en grondbeleid dersteunendonderzoek.hebben.Voor2004is0,124mln.EURvoorzien,datvoor100%besteedwordtaanbeleidsonmischestudies,diezowelvoorhetbeleidsdomeineconomiealsruimtelijkeordeningrelevantiesplitstvanbasisallocatie12.33.Ditdeelwordtspecifiekvoorbehoudenvoorruimtelijk-econoEendeelvanhetbudgetopbasisallocatie12.32werdbijdebegrotingsopmaak2002afgeBA12.33Allerhandeuitgavenmetbetrekkingtotruimtelijk-economischestudieswaarvancirca80%voorzienisvoorbeleidsondersteunendonderzoek.VoorwetenschapsbeleidisopdezeBAintotaaleenkredietvan2,145mln.EURbeschikbaar,eenbudgetvan0,545mln.EURvoorzien.zullenin2004eenaantalgerichtevoorbereidendestudiesuitbesteedworden.HiervoorwordtOokinfunctievandevoorbereidingvaneennieuwbeleidsdocumentinopvolgingvanRSVIvoorzien.gewestelijkeruimtelijkeuitvoeringsplannen.Hiervoorwordteenbudgetvan0,500mln.EURtractvoordeadministratieveenlogistiekeondersteuningvanAROHMbijdeopmaakvandeDaarnaastzaleenbelangrijkdeelvanhetbudgetvan2004besteedwordenaanhetraamconHiervoorwordtintotaaleenbudgetvan1,100mln.EURvoorzien.natie,deinhoudelijkeopvolgingenhetoverlegmetdebetrokkensectorenenlagerebesturen.dagelijkseuitvoeringervanwordtdaaromuitbesteed.AROHMstaatwelinvoordecoördiprocessen.Dezeopdrachtenvereisenveelenarbeidsintensiefvoorbereidendonderzoek.Destructuur,voordepoorten,alsookvooruitvoeringsgerichteprojecteninuitvoeringvandezevanstedelijkegebieden,voordeafbakeningvandegebiedenvanagrarischeennatuurlijkevoerdworden,wateenverhoogdeinzetvereistvoorhetafrondenvandeafbakeningsprocessenHetregeerakkoordsteltdathetRuimtelijkStructuurplanVlaanderenversneldmoetuitgeondersteuningbijdeopmaakvangewestelijkeruimtelijkeuitvoeringsplannenBA12.32Allerhandeonderzoekenstudiesbetreffendederuimtelijkeordeningenexterne Programma 62.2 Monumenten en Landschappen

dienwordtdewebsitevanhetproject,www.franciamedia.orgmatiefmateriaalvoorhetgrotepubliek,o.a.brochures,folderseneeneducatievecd.BovenDezevergaderingzalresulterenineenwetenschappelijkepublicatieenineenreeksvaninforEuropaendeVerenigdeStatenzullendeelnemenaandeofficiëleinauguratievanhetproject.FranciaMediaprojectvindtinVlaanderenplaatsindelentevan2004.Wetenschappersuitjarenvastgelegd.DeeersteformeleworkshopvanhetwetenschappelijkadviescomitévoorhetookdebasisagendavooronderzoekendeplanningvandeevenementenvoordekomendeNaasthetvervolledigenvandedatabasemetderelevanteinternationaleverzamelingen,wordtrijkinternationaalprojectvoorerfgoedpresentatiewordtditjaarintoenemendemategewerkt.venië)enwordtgeleidengecoördineerddooreenspeciaalteamvanhetIAP.Aanditbelang-enstaten(Vlaanderen,Wallonië,Frankrijk,Luxemburg,Duitsland,Zwitserland,ItaliëenSlo-geschiedenisvanhet“Middenrijk”.Ditalleswordtgesteunddooreenconsortiumvanregio’spubliekepresentatievanmiddeleeuwsekunst,archeologie,historischelandschappenendewerdopgestartomeennieuwkadertecreërenvoordestudieende,uitgebreidengrondigbijgewerktomdelopendewerkzaamhedeninternationaalmeerbekendtemaken.Gefinancierdop

BA4101DotatieaanBron,VlaamsInstituutvoorhetOnroerendCultureelErfgoed Wetenschappelijkonderzoek Inhet globaleonderzoek

Hetronduitbouwt.onderzoekeniseeninhaalbewegingnodig.VandaardathetIAPhiereenspecifiekewerkinglaarsbedreigendgrootgeworden.Omhetresterendbodemarchiefteinventariserenenteerosievanditerfgoeddoorallerleibodemingrepenenplunderingendoormilitariaverzamelangvoorbijgegaanaanhetonderzoekvanrelictenuitde“GrooteOorlog”.OndertussenisdeEenandernieuwinitiatiefishetopstartenvaneencelWOI.Deofficiëlearcheologieisaltedanookgroteaandachtgevenaandeuitbouwvaneencelmaritiemearcheologie.eengedetailleerdeinventarismeteendaaraangekoppeldestudieeenmust.HetIAPzalin2004lateresituatiesverstoordwerden.Maaromdatscheepswrakkenvaakwordengeplunderd,ispelijkewaarde.Zevertegenwoordigenmomentopnamendiescherpafgelijndzijnennietdooreenbelangrijkonderzoeksveld:scheepswrakkenhebbenimmerseenbelangrijkewetenschapMinderklassiekinonzehuidigearcheologieisdestudievanhetmaritiemeerfgoed.TochisditveldnaardeAfdelingMonumenten&Landschappen.mentop19februari2003)werddearcheologischemonumentenzorgvanhetIAPovergeheonderzoeksgeheel.Ingevolgehetminidecreetarcheologie(goedgekeurdinhetVlaamsparlegoed,zoalsmonumentenenlandschappen,kunnenaldusdeeluitmakenvaneengeïntegreerdzalookthematischgerichtonderzoekvanbelangworden.AnderewerkterreinenvanheterfkeleaspectenvanhetonderzoekswerkvanhetIAP.MethetoogopdeoprichtingvanBRONplaatsin.Werfcontroles,noodinterventies,preventiefonderzoekennoodopgravingenzijnenvanhetIAPnemenbedreigdearcheologischesiteseencentrale

externefondsen wordennogvolgendeprojectenuitgevoerd: • ratievoorhetIAP,vermitseendeelvandekostenuitlonenbestaan;eendeelvandegemaaktekostenin2003en2004.OptermijnisditeenwinstgevendeopePlanarch2,eenEuropeesprojectmeteentientalpartners.Hetgeldiseenterugbetalingvan • nenomdekostentedekkenvoornieuweinitiatievenrondRaversijdeenomgeving.provincieWest-Vlaanderen.Dezefinancieringkan,zoalsbijPlanarch2ookhetgevalis,dieparticipatieinhetonderzoekteRaversijdeenomgeving(w.o.ookMiddelkerke)doorde Publicaties Volgendepublicatieszijnvoorzienin2004:Netzoalsin2003wordenspecialeinspanningengeleverdomdeachterstandintehalen.•ArcheologieinVlaanderenVIII•Monografie:Diepensteyn HoofdstukIII.5–186

FranciaMediaproject

Ontsluitingvanheterfgoed

CentraleArcheologischeInventarisofCAI

• Monografie:Tongeren–Hondstraat(Romeinsstadsdeel) • Monografie:abdijNinove • InterpretingthePast2 • IAP-rapporten:Herenthout–Bouwen(onderzoekruilverkaveling) • NieuwsbriefBRON • JaarboekBRON Dienstverlenendonderzoek

geldtvooreenjaarboekdatvanaf2004wordtuitgegeven.vandekenniscelvanAMLdienendaarbijopgeïntegreerdewijzeaanbodtekomen.HetzelfdewaterophetvlakvanerfgoedonderzoekinVlaanderenleeft.DeactiviteitenvanhetIAPenNieuwsbriefuitgegevendieopeenaantrekkelijkeenvlotleesbarewijzeaanhetpubliekuitlegtofgemeentelijkeinitiatieven.MethetoogopdeoprichtingvanBRONwordtookeenOpenmonumentendag,hetuitwerkenvaneenwebsiteenparticipatieinprovinciale,stedelijkeishetessentieelbepaaldeactiviteitentestimuleren,zoalstentoonstellingen,deelnameaandeSensibiliseringvanhetpubliekiseenbelangrijkaandachtspuntvanhetinstituut.Inditverband

menindedatabankmodulesinwaardooreenvlotgegevensbeheermogelijkwordt.DedatabankenhetGIS-luikwordendoorhetIAPin2004verderuitgebouwd.Zobouwtdanookmaximalesteunmoetkrijgen.DezefundamenteleconsequentiemaaktdatdeCAIdebijzonderstepijlervanhetIAPisdieplaatsenengeeftdemogelijkheidomonderzoek,indiennodig,verantwoorduittevoeren.complexenlaattoeomverantwoordekeuzestemakenbijhetbeheervanarcheologischevindwaarde.Hetsamenspelvandekennisatlasendekarteringvanarcheologischemonumentenengegevensbankmetgekendearcheologische“monumenten”eneenevaluatievanhunbelangendezeleemtesintevullen.Dieinformatiekanleidentoteenkennisatlasen-balans,naasteendekennislacunesvooronsverledenzijnenwathetbodemarchiefpotentieelnogkanbiedenomOpbasisvandedatavandeCAIzalmenperperiodeenpergeografischeregioevaluerenwatplanning.vanhetCAIopsteldeinfunctievandeintegratievanarcheologieinderuimtelijkestructuurmingsbeleid.Deze“beheerszones”wordengedefinieerdvolgensdenormendiedestuurgroepDitisnoodzakelijkvoorhetproactiefvooronderzoekenvooreengestuurdselectiefbeschersamenwerkingmetdepartners.Tijdensdezecontrolefasewordenbeheerszonesafgebakend.vooraltoeopdecontrolevandemeerdan20.000ingevoerdevindplaatsen.DitgebeurtinBehalvehetverderinvoerenvangegevensspitstdeCAI-werkingvanhetIAPzichin2004dataverraadtnogbelangrijkeprioriteitendiedienentewordenopgevuld.Eind2003werdeeneerstevlakdekkendekaartvanVlaanderenafgewerkt.Deanalysevandeopdrachtenkrijgendanookeenbijzondereprioriteit.linktussendewerkingvanhetIAPendecelbeheersarcheologievanAML.Deinventarisatie-bedoeldalsbasisinstrumentvoorhetarcheologischebeleid.HetisbovendiendefundamenteleInventarisofCAI,dieallegekendearcheologischewaarnemingeninVlaanderenopneemt,isHetgaathieromeenvandebijzonderstekerntakenvanhetIAP.DeCentraleArcheologische

goedopeenveelefficiënterewijzekanwordenaangepakt.DitzalbovendienbijdragentoteennationaleonderzoeksagendawaarbijdestudievanheterflangrijkomeenmeergeïntegreerdewerkingindeVlaamsearcheologischewereldterealiseren.Demedeondersteuningvanhetonderzoekvanuniversiteiten,verenigingenofpersonenisbe

HoofdstukIII.5–187

Documentatiecentrum

HoofdstukIII.5–188

versieopgemaakt.Indeloopvan2004zaldezewebsiteverderwordenaangevuld.TenslottegaatookdepubliekswerkingvandeCAIverder.In2003werdeeneerstepublieks vanhetIAPmoetennaareengepastgebouwwordenondergebracht.geschiktelocatieuitgekeken.Ookhetconservatie-enrestauratieatelierenhetcentraledepotOost-Vlaanderenabsoluteprioriteitkrijgen.VoordebuitendienstAntwerpenwordtnaareenVoordehuisvestingmoetendeuitrustingendemeubileringvandebuitendienstenWest-enveldwc’s).denaangekochtofgehuurd(stutten,afbakeningsmateriaal,werfwagens,materiaalcontainers,Omtevoldoenaandearbeidsreglementeringmoetervoordewervenheelwatmateriaalworhaarboekenbestandop,waaraanhoogdringendmoetwordenverholpen.DoorderecentefinanciëleproblemenliepdebibliotheekechtereenbelangrijkeachterstandinHetbehoorttotdetaakvanBRONomeenvolwaardigdocumentatiecentrumuittebouwen. december2003.Deopdrachtisvanstartgegaanop1januari2004enloopttot1januari2007.Ditonderzoeksprojectwerdviadeprocedurevandealgemeneoffertevraaggegundop19enhettoegankelijkmakenvandezeinformatie.sterkgerichtzijnopbeleidsvoorbereiding.Tenderdeinstaanvoordevalorisatie,deontsluitinguitvoerenvankortlopendeenmeerspecifiekestudiesenanalysesrondspecifiekethema’sdiezijdstoteenramingvandekwalitatieveenkwantitatievewoningbehoeften.Tentweedehetmoetenleidentoteengedetailleerdesituatieschetsendeconstructievanindicatorenenanderstandendetevredenheid,nodenenverwachtingenvandewoonconsument),dieenerzijdsmatiemetbetrekkingtotessentiëleaspectenvanhetwoonbeleid(analysevanhetwoningbeopdrachtkunnendriedelenwordenonderscheiden.Teneerstedeverzamelingvanbasisinforonderzoekswerkenspecifiekeanalysesmetbetrekkingtothetwoonbeleid.Binnendeglobaleinstaatvoordeondersteuningvandebeleidsvoorbereidingdoormiddelvanhetuitvoerenvanvandeopdrachtisdetotstandkomingenoperationaliseringvaneenonderzoeksteam,datzoeksopdrachtenoverwonen,woonomgevingenwoonlocatiesinVlaanderen.Dedoelstellingject‘Ruimtevoorwoonbeleid’.Ditiseenmeerjarigeovereenkomstvoorstudiesenondermeerjarigeonderzoeksopdrachti.v.m.woneninVlaanderen.HetbetrefthetonderzoeksproInhetnajaarvan2003werdopnieuwdeprocedureopgestartvoordeaanbestedingvaneenligginginbijzondergebied).woongebiedmetvermeldingvaneenaantalkarakteristieken(o.a.oppervlakte,ligginginBPA,talebasiskaartvanVlaanderen,diebevraagdkanwordennaarbeschikbaregrondengelegeninbouwderuimtegelegeninwoongebiedinVlaanderen.DitonderzoekresulteerdeineendigiEenlaatsteonderzoekdatin2003werduitgevoerdbetrefthetinkaartbrengenvandeonbe-geanalyseerdendediversebetrokkenenbevraagd.Ditonderzoekwerdeind2003afgerond.inschakeleninhet(sociaal)woonbeleidinVlaanderen.Hiertoewerddeprivatehuurmarktmarkt,inhetbijzonderwerdnagegaaninwelkematedeprivatehuurwoningmarktzichkanafgeslotenmeteenstudievoormiddag.Eentweedeonderzoekbetreftdeprivatehuurwoning-beteringvandewoonsituatievankindereninVlaanderen.Ditonderzoekisinmaart2003atieovereenstemtmetdebehoeftenenwensenenwerdenaanbevelingengeformuleerdterver-werd–viagegevensanalyseeneengrootschaligeenquête–nagegaaninhoeverredewoonsitu-Vlaanderen(ProgrammaBeleidsgerichtOnderzoek1999).Inhetkadervanditonderzoekzoeknaardewoonsituatie,woonbehoeftenenwoonwensenvankinderen(tot18jaar)inIndeloopvan2003werdeneenaantalonderzoeksopdrachtenafgerond.Teneersteeenonder-vesting.BA12.05UitgavenmetbetrekkingtotonderzoekenmonitoringinhetbeleidsdomeinHuis

Programma 62.4 Huisvesting

legd.Delft(OTB).Voorditonderzoeksprojectwerdeentotaalbedragvan1.776.972EURvastgeCSM),deUGent(CDO),hetstudiebureauMensenRuimteendeTechnischeUniversiteitZezaluitgevoerdwordendoorhetconsortiumgevormddoordeKULeuven(HIVA,CES, OA 63 Administratie Wegen en Verkeer Programma 63.4 Algemene infrastructuur en verkeersbeleid drag.onderzoek.Hetgrootstedeelhiervanbetreftverplaatsingsattitudesenzakelijkverplaatsingsge-Vanhettotalekredietvan0,372mln.EURgaatongeveerdrievierdennaarwetenschappelijkhoeftenenstudiesmetbetrekkingtotorganisatie,beheer,enz.voerenvanbedrijfsvervoerplannenmetinbegripvanstudiesenenquêtesinzakemobiliteitsbe-BA12.23Uitgavenm.b.t.mobiliteitsstudiesenvoordebegeleidingbijhetopstellenenuit-hetproces.planningsactiviteiten,isdekwaliteitvandeproducten,afgeleverdindeverschillendefasenvanvinciaalniveau.Eénvandebelangrijkstevoorwaardenvoordesubsidiëringvanstrategischevandeoriëntatienotaenhetbeleidsplanwordenopgevolgddooreenauditcommissieopprodoordegemeentenvoordeopmaakvandeoriëntatienotaenhetmobiliteitsplan.Dekwaliteitereenfinanciëletussenkomstvoorzien,waarbij2/3wordenterugbetaaldvandestudiekostensynthesenotaeneenbeleidsplan.Deadministratiezelfmaaktgeenmobiliteitsplannen.WelisvoordeopmaakvanhetMobiliteitsplan.Erzijndriefasen:opmaakvaneenoriëntatienota,eenOpdezeBAstaat0,261mln.EURingeschreven.DekredietenvoorzienindestudiekostenvanprojectenmobiliteitsconvenantsenbasismobiliteitBA12.10Allerhandeuitgaveni.v.m.devoorbereiding,deplanning,destudieenbegeleiding OA 64 Administratie Waterwegen en Zeewezen Programma 64.2 Havens ren.ookdeoptimalisatievandestructuurvandeadministratieomeencoherenthavenbeleidtevoetotdeoptimalisatievanhavenwerkenenwerkenvoordemaritiemetoegang.MenbestudeertDitkredietisopgenomeninhetprogramma“havens”,omstudiestelatenuitvoerendieleideninternationalecontactenstratieWaterwegenenZeewezen,metinbegripvanallerhandeuitgavenvoortvloeienduitBA12.21Studiesenonderzoekingeninzakehavenmateriesendereorganisatievandeadmini Programma 64.4 Algemeen infrastructuur- en scheepvaartbeleid om(opeenvolledige,wetenschappelijkverantwoordeenkwaliteitsvollewijze),tevoorzieninDeafdelingWaterbouwkundigLaboratoriumenHydrologischOnderzoeksteltzichtotdoelMissiederzoekBA12.01,12.90,74.04DeafdelingWaterbouwkundigLaboratoriumenHydrologischOn HoofdstukIII.5–189

HoofdstukIII.5–190

3.Bijdragentotrenomproblemenvanverdrogingenwatertekortentevermijden;

veiligheidtegenoverstromingen

2.Eenstrategischerolspeleninhetrivierafvoeren,uitzonderlijkeregenval,hogezeespiegelstandenenzeespiegelrijzing;enhetverminderenvanderisico’sverbondenaanhoge

doelmatigbeheervandezoetwaterreserves inVlaande

vanonderhouds-enbaggerkostenenvanmilieuhinder;doorkennisopbouwvandewatersystemenzodatkanwordengestreefdnaareenreductieennieuwewaterbouwkundigeinfrastructuur;dooronderzoekuittevoerennaaroptimaleveiligheidenbedrijfszekerheidvanbestaandewikkelen,dooroptimaaluitgekiendeontwerpenvanwaterbouwkundigeinfrastructuurmeeteont:

steuningvanhethandelenvandeVlaamseoverheid.kennis,kennisproductenenadviesophetgebiedvanwatersystemen.Ditgebeurtteronder Kernactiviteiten

bevoegdeminister,endoordebeleidsuitvoerendeafdelingen,(vooralAWZ),diewetenschapDeinhouddaarvanwordtbeïnvloedtdoordebehoeftenvanhetbeleid,incasuookdeopdrachtenuitofbesteedtstudiesenonderzoek(aldannietgedeeltelijk)uit.DeafdelingWaterbouwkundigLaboratoriumenHydrologischOnderzoekvoertduszelfDeafdelingwildiemissieviaeenaantalkernactiviteiteninhoudgeven:•hetidentificerenvandebehoeftenvandeoverheidaankennisenkennisproducteninzakewatergebondendisciplines:hydrodynamica,hydraulica,hydrologie,morfologie,nauticaenwatergebondenecologie;•hetverzamelen,beherenenexploiterenvandenoodzakelijkebasisgegevens,omgeïntegreerdonderzoekbijontwerpenvanwaterbouwkundigeinfrastructuurmogelijktemakenendeeffectenvaningrepenofgebeurtenisseninenlangshetwateroptimaalinteschattenentemodelleren;•denodigeknowhoweninfrastructuurpermanentverderontwikkelen,onderhouden,uitbreidenendocumenteren;•hetuitvoeren,aldannietinsamenwerkingmetdewetenschappelijkewereldofdebedrijfswereld,vanspecifiekonderzoektervoorbereidingenterondersteuningvanhetbeleidenvandebeleidsuitvoering;•hetadviserenvanoverhedenenbedrijfslevenoverdevraagstukkenwaarvoorbreedtoegankelijkekennisniettoereikendis,alsookhetgezamenlijkmetdewetenschappelijkewereldenhetbedrijfslevenadviserenvanoverhedenenanderepartijen,opbasisvanontwikkeldekennis(producten);•hetterbeschikkingstellenenhoudenvandeontwikkeldekennisenkennisproductenenvanonderzoeksinfrastructuur(applicatiesenfysischefaciliteiten)voorwetenschappelijkonder-zoek,voordeoverheidenvoordebedrijfswereld•hetactiefoverdragenvanontwikkeldekennisenkennisproductenaanoverhedenenbedrijfsleven.pelijkeondersteuningnodighebbenbijhetconcipiëren,ontwerpen,uitvoerenenopvolgenvanprojectenindesfeervanwatergebondeninfrastructuur,baggerwerken,nautischeaangelegenheden,...InessentiestaatdeafdelingtendienstevanAWZ,maarsteltzijnopgebouwdeknow-howeninfrastructuurookterbeschikkingvanandereadministratiesofVOI’s,wetenschappelijkeinstellingenofzelfsderden.Deafdelingrichtzijnhandelennaarvolgendestrategischedoelstellingenenpoogt–conformzijnmissie–bijtedragentotdeoplossingvandevolgendemaatschappelijkekernvraagstukken:1.Eenmaatschappelijkeneconomischaanvaardbaarveiligheidsniveautegenoverstromingennastreven,infunctievanomgevingsfactorenenbestemming;ditishetverbeterenvande

betereinvesteringenvandeoverheid

4.Bijdragentoteen verbeteringvandeleefomgeving 5.Meewerkenaandeontwikkelingendeimplementatievaneenvisieopdemilieubouw;biodiversiteitdoortussenkomstindeontwerpfaseendeopvolgingvannatuurtechnischeeneensignificanteverhogingvande meervoudige functiesvandewaterweg 6.Bijdragentoteenteem;Ditgebeurtdoorinbrengvandekennisoverspecifiekeeigenschappenvanhetwatersysenaandeverankeringinderuimtelijkebestemmingsplannen. veiligenoptimaalgebruikvandewaterweg alstransportmodusvoor zeevaartenbinnenvaart. Programma 64.5 Zeewezen Zeewezen.leidingtoevertrouwdzalwordenaaneenstuurgroepbinnendeadministratieWaterwegenenwezig.Daaromdientberoeptewordengedaanopexterneondersteuning,waarbijdeprojectNietallebenodigdeexpertiset.b.v.hetrealiserenvanhetbeoogdeprogrammais“inhuis”aanvanefficiëntenautischedienstverleners.hetkadervancompetitiviteitverbetering);voorbereidingenondersteuningt.b.v.deuitbouweconomischeboekhoudinggebaseerdekostprijsberekeningm.b.t.deteverlenendiensten(inverdrageni.v.m.hetbovenstaande;studiesenonderzoekent.b.v.hetopzettenvaneenopeengevendeinitiatieveni.v.m.hetbovenstaande;juridischeondersteuningbijhetopstellenvangemeenschappelijknautischebeheer;voorbereidingenondersteuningt.b.v.decretaleenregel-t.b.v.hetuitwerkenvandegemeenschappelijkVlaams/Nederlandsereglementeringinzakehetreglementeringinzakedeontkoppelingvandeloodsgeldtarieven;studiesenonderzoekenstudiesenonderzoekent.b.v.hetuitwerkenvandegemeenschappelijkVlaams/Nederlandsediesenonderzoekeni.v.m.denautischeregelgevendebevoegdhedenvanhetVlaamseGewest;aspectenzullenmetbegeleidingenexpertisevanexternendienentewordenverwezenlijkt:stu-ningaanhetscheepvaartverkeerbestemdvoordeVlaamsezeehavens.OndermeervolgendepeninhetkadervandemoderniseringenreorganisatievandeVlaamsenautischedienstverle-heteffectiefuitwerkenvanhetgeschetsteprogramma,datbetrekkingheeftopdeverderestapDekredietbehoefteisgebaseerdopdenoodaanexterneondersteuningdiegepaardgaatmetdenprojectenvandenautischeautoriteit,inclusiefdevergoedingenenwerkingskostenvoordeonderscheivandeverderereorganisatieenmoderniseringvandenautischedienstverleningendeuitbouwBA12.22Uitgavenm.b.t.studiesenonderzoekenvoordeentiteit“Zeewezen”inhetkader OA 69 Diensten van de secretaris-generaal DienstenProgramma69.0Secretariaat-generaal/AdministratieAlgemeneAdministratieve hetverplaatsingsgedrag,onderzoeknaarverplaatsingsattitudesenz.).ontwikkelingvanhetgoederenvervoermodel,deverdereontwikkelingvanhetonderzoeknaarpelijkonderzoek(decontinueontwikkelingvanverkeers-envervoersmodellenm.i.deverdereVanhettotalekredietà3,378mln.EURzalongeveer20%besteedwordenaanwetenschapdeuitgavenvoordebegeleidingbijhetopstellenenuitvoerenvanbedrijfsvervoerplanningBA12.30Allerhandeuitgavenm.b.t.vervoerenmobiliteit:studiesenproefprojectenalsmede HoofdstukIII.5–191

HoofdstukIII.5–192

HoofdstukIII.5–193

HoofdstukIII.5–194

HoofdstukIII.5–195

VRT-radio Opbegripzelfruimgeïnterpreteerdwordt.Wetenschapwordtpraktischvertaaldnaardedagdagelijkserealiteit.Datmaaktookdathetvertrektmeestalvanuitconcretevragendielevenbijhetpubliek. Radio1 doet JongensenWetenschap woordengegevendoorwetenschappers.IndeactualiteitenmagazinesendeonderzoekszinvandemodaleVlaming.Tegelijkwordenhierheelwatrelevanteantelkewerkdageenberoepopdenieuwsgierigheid Voordedag en De Wandelgangen aanbodincultureleprogramma’szoalsindestudioofoplocatieeenaantalprofessorenofdeskundigen.Wetenschappenkomenookkomengemiddelddriebijdragenperweekaanbod.Heelvaakinterviewtmen Heldenmoed,bijvoorbeeldviaeenboekbesprekingof eencolumn. Radio2 besteedtinprogramma’sals Huisraad en Ochtendkuren ookgeregeldaandachtaan wetenschapenwetenschappers.In Kook wetenschappers.persoonlijkeaanpakspeelteenbelangrijkerolindeglobalebeeldvormingrondwetenschapenvanwetenschapofmentoont‘demensachterdewetenschapper’.Dezepraktischeenvooralmie.BijRadio2isdeinvalshoeknogbreder:vaakgaathetomheelpraktischetoepassingenwoorddieopeenergtoegankelijkemanierdechemischeprocessenbespreektindegastronokomtbijvoorbeeldelkeweekeenprofessoraanhet Klara reserveertruimtevoordewetenschappeninhetdagelijkscultuurmagazine Fresco enin hetuitgebreidegastgesprekin Alinea.Ook Rondas Wetenschappelijkeitemsdieaansluitenbijhetalgemeneaanbodvankanzo’nonderwerpuitdiepen. StudioBrussel,worden geregeldbehandeldinhetmagazine Republica ofviatipsinregulieredagprogramma’s. HoofdstukIII.5–197

Dedingvanwetenschappelijkeinformatie.Ookin2004blijftdeVRTviazijnradio-entelevisieprogramma’sbijdragentotdeversprei-vanvervuilingenteloorgang.lijkevernieuwingenophetgebiedvanmilieutechnologie,zodatonsmilieugevrijwaardwordthunvindingenkomentengoedeaanallen.Hetgaatdaarbijbijvoorbeeldomlevensnoodzake-ningen.Innovatieisimmersnietalleendeexclusievezaakvanwetenschappersofbedrijven–zoek,zijnookessentieelalsbasisvooreenbreedmaatschappelijkdraagvlakvoordezeinspanwordenvooreenruimpubliek.Waarderingeneenjuisteinschattingvanhetbelangvanonderindustriëleenmaatschappelijkeontwikkelingen,zodatdezecomplexemateriestoegankelijkerTegelijkverspreidenzedagelijkswetenswaardighedenoverwetenschappelijke,technische,dingvanwetenschappelijk/technologischekenniseninhetaanvaardenvannieuweinzichten.catie.Demedia,inzonderheiddepubliekemedia,spelenimmerseengroterolindeverspreiGemeenschap),besteedtdeVRTruimeaandachtaanwetenschapsvoorlichtingen-communitieopdrachtvandeomroep(cfr.deBeheersovereenkomst2002-2006metdeVlaamseDebasisdotatie2004vandeVRTbedraagt223,250mln.EUR.InhetraamvandeinformaBA41.02BasisdotatieaandeVRT

7.DEPARTEMENTWETENSCHAP,INNOVATIEENMEDIA OA 72 Administratie Media Programma 72.2 Dotatie aan de VRT

Kwesties, Histories en Spraakmakers.Daarnaastprogram meertCanvaseenwekelijkseconomischmagazine, HetVermogen Nieuws-enduidingsmagazinesalsthema’sopeengedegenenwetenschappelijkemanierkanbenaderen.,datsociaal-economische Panorama en TerZake Opdachtaanwetenschappelijkeonderwerpenmeteenbijzondereactualiteitswaarde.bestedenuiteraardgeregeldaan Ketnet brengthetvaakbekroondeenveelgeprezen GrootLicht heen.Voordejongsteniserwetenschappelijkeinformatievoorkinderen,overhethoeenwaaromvandedingenomonseenbredewaaierlichtCurieuzeneuze infoprogrammaatjes,gemaaktinsamenwerkingmetdeVlaamseGemeenschapenTechnopolis.Ookhet,eenreekskorte“hoe-en-waarom”-programma

HoofdstukIII.5–198

Karrewiet besteedtsteedsaandachtaanactualiteiti.v.m.wetenschapentech Denologie.Wrap Ookdegebruiktmaaktvannieuwetechnologie.Dagelijkskunnenkinderenhierookhet“Swoeps!”spelspelen,datopeendynamischemanier,eenlivepresentatieopKetnet,geeftextrainformatieovero.a.dewetenschapsweek.

Oplijkseenmiljoenkijkers.vervolledigendeuitleg.Hetprogrammaisinmiddelsaanzijnderdeseizoentoeenhaaltwekedeskundigmaarbevattelijktoe.Experimentenindestudioenronduitspectaculairereportagesgenafvurenperbriefofe-mail.EenpanelvandriewetenschapperslichtdeantwoordendanonderwerpenzijnuithetlevenvandecentralegastengegrepenenookdekijkerskunnenvrabestooktBartPeeterseenduobekendeVlamingenmettienwetenschappelijkevragen.De

Oppubliek.heidvanhetonderwerpendebenaderingervantenbatevaneenbreedengeïnteresseerdomroepopeengedifferentieerdemanieraanbod.Hetuitgangspuntisaltijddetoegankelijkvandeopenbare

Hoe?Zo!

Op RadioDonna geefteensexuologein Donnamour wetenschappelijkverantwoordadvies Wetenschappenenaanverwanteonderwerpenkomenbijdevooreenharmonieussexleven. televisienetten

TV1 showsenmagazines)ennatuurdocumentaires.EenvoorbeeldvanditlaatsteiseenkomtwetenschapaanbodinJournaals,in“gemengde”programma’s(zoalstalk

HalfUur

Natuur.Diereninnesten “wetenschapsshow”,ookweerinprimetime,maardanopzondagavond.Inkunde,in‘primetime’opzaterdagavond.Inhetnajaarvan2002isTV1gestartmeteenheuseisdanweereenluchtigprogrammaoverdierenendiergenees

Canvas enmeeraantrekkelijkevormgeving,methetaccentopvolwaardigeverhaalstructuren.Zoisdoendegrotegroepgeïnteresseerdenaantrekken.Erisdoelbewustgestreefdnaareennieuwezijnerwetenschappelijkeprogramma’sdiediepergraven,maartocheenvol OverLeven OverLevenisBelgischewetenschappersopgehangen.Ookprobeertmenopdeactualiteitintespelen.Naasttotastronomieentechnologie.Deonderwerpenwordenzovaakmogelijkaanhetwerkvanschapkunnenaanbodkomen:vangeneeskundeenbiologieoverarcheologieenpaleontologiebouwtheteenboeiende“vertelling”opomdedrempelteverlagen.Alletakkenvandeweten-afgestaptvandeencyclopedische,academischeaanpak.Indeplaatsdaarvan

HetDerdeOog komeninanderedocumentaireprogramma’s,zoalseenvastewaardedieookin2004nietzalontbreken.Daarnaast tersprakeinprogramma’salsHumanewetenschappenalssociologie,psychologieen(kunst)geschiedeniskomenregelmatigonderzoek,natuurexploratie,antropologie,ontdekkingsreizenetc.buitenlandsekwaliteitsdocu’saanbodoverdemeestdiverseonderwerpen:natuurhistorischnogmeer

RareStreken en Zwerfroute,

websitevanKetnet woorden.Ophetwintereventwordtookdagelijkséénwetenschappelijkevraaggestelddiedekinderenzelfmoetenbeantgramma’s,meto.a.aandachtvoorhetwetenschappelijkTV1programma“Hoe?Zo!”.Hierbiedtredactioneleondersteuningaandewetenschappelijkepro Ketnetfreezzz Technopolis,waarkinderenzelfeenaantalproevenkunnenuitvoeren.inHasseltiseenhelesectorvoorbehoudenvoor

Programma

HoofdstukIII.5–199

Zowerddetechniekvoorvrtnieuws.netpraktijk.SpecialistenvanhetMPEG-projectwerktenmeeaanlopendeprojectenbijdeVRT.steld,ookopinternationaalniveau.Eveneensvangrootbelangisdekennisoverdrachtnaardeleverdeopmerkelijkeresultatenopdieintalvanpublicatiesenpresentatieswerdenvoorgetweejaarafgeslotenop30september2003.HetonderzoekverliepviavijfwerkkadersenHetonderzoeksprogrammaMPEG,datinsamenwerkingmetIMECendeVUBliep,werdnagoedekomt.Vlaanderenspeelt,waarbijdeopgebouwdeknowhownietnoodzakelijkalleendeVRTzelftentenhetmogelijkmakendatdeopenbareomroeptenvollezijnrolvaninnovatievemotorinnieuwemediateorganiseren,begeleiden,stimuleren,verspreidenenoptevolgen.Dezemoe-HetisdeopdrachtvandeVRTomvoorVlaanderennieuweactiviteitenophetvlakvanditproject.lijkekantvaniDTVonderzoeken.DeVlaamseregeringkende12,4mln.EURsteuntoeaanTelenet,Interkabel,VRT,VMMaenVT4samendetechnologischeenmenswetenschappesultatenvanIOzijntevenseenbouwsteenvoorhetproject“VlaanderenInteractief”waarindatzowelinhoudelijk-redactioneelalstechnologischeenafgeleideisvanIO.DegebruikersreiDTVinVlaanderen.ZolanceerdedeVRTin2003zijnonlinenieuwskanaalvrtnieuws.netniersprojectbiedeneenwaardevolleinputvoorandereprojectenomtrentnieuwemediaenkwantitatiefenkwalitatiefgeanalyseerd.Deopgebouwdeervaringenderealisatiesvanditpiotelevisie(iDTV)viaeen‘settopbox’metADSL-modem.HetgebruikvandeapplicatieswerdSchoten,MerksemenBrasschaatkondeneenjaarlanggebruikmakenvaninteractievedigitaleIn2003sloothetproefprojectDigitaalThuisplatform(IO)succesvolaf.100gezinnenuitdeeldbijhetrealiserenvaneenuiterstlagedrempeltotdenieuwemedia.(Economie),kreegdeVRTindebeheersovereenkomst2002-2006eenvoortrekkersroltoebematiesnelweg.Naasthetproject“LevenslangLeren”(Onderwijs)enhet“DigitaalActieplan”HetiseenbijzonderstreefdoelvandeoverheidomalleVlamingenmeetekrijgenopdeinformeedoorhenuitgetekend.BovendienzaldeervaringdiewerdopgebouwdrondJava(MHP),zekervruchtenafwerpeninhetproject“VlaanderenInteractief”enzotengoedekomenaandeheleVlaamsemediamarkt.HoewelVRT,IMECenVUBtevredenzijnmetdebereikteresultaten,beseffenzijookdaternogheelwatonderzoeksnodenbestaanophetvlakvancompressietechnieken,transportvandezedataenhetinhoudelijkbeheer.Daaromhebbenzijeenvervolgprojectvoorgesteld,dat@Mediaheet.DeoverheidsfinancieringInnovatieveProjectene-VRTisvoor2004voorzienop14,130mln.EUR(begrotingIWT-Vlaanderen). 72.3 Mediabeleid en Media-Innovatie

De VRT-teletekst dewebsitesvanTV1enCanvas.ontwikkelingeninditdomein.DezeTT-berichtenzijnookraadpleegbaarophetInternet,viaVanafpagina180(toteenmaximumvan5pagina’s)besteedtderedactieaandachtaanactueleheeftalssnelnieuwsmediumeenvasterubriek“milieuenwetenschap”. Technologie Innovatie

Alsstrategischedoelstellingengelden:naarwetenschapsbeleid.Hieropwerdvoor2004eenkredietvan0,389mln.EURingeschreven.HiervangaatdehelftBA12.01AllerhandeuitgavenvoorMediaenMedia-innovatie

• informatiemaatschappij.Vlaanderenoptimaallateninspelenopdeopportuniteitenvande • gevenomtoegangtekrijgentoteenoptimaleinformatiedoorstroAllegeledingenvandeVlaamsemaatschappijrechtmatigekansenmingen-verstrekkingenerookaandeeltenemen. • landschap.HetcreërenvaneenharmonieusengediversifieerdVlaamsmedia • zoek.TDABenDVB-T)engaaterspecialeaandachtnaarfrequentieonderwordenerookstudiesgeplandronddenieuwetechnologieën(studievoordeopstartvanenkelenieuweonderzoeksprojecten.DaarnaastIn2004zullenMedia-InnovatieenInformatiemaatschappijinstaanenhaarinternationaleuitstraling.–ondermeerterbevorderingvandeVlaamsecultureleidentiteitHetdoelmatigerontwikkelenvandeVlaamseaudiovisuelesector HoofdstukIII.5–200

8.INTERDEPARTEMENTAAL

HoofdstukIII.5–201

Toegankelijkheidvanwebsitesvoorpersonenmeteenhandicap

lijkendeuitvoeringervanopzichkunnennemen.dienstEmancipatiezakenhetprojectslechtsindesteigerszodatdeuiteindelijkeverantwoordeonderdeverantwoordelijkheidvandebeheerdersvandewebsitesinkwestie.Daaromzetdetoegankelijkheidtevergrotenentegaranderenindetoekomst.DewebtoegankelijkheidvaltDedienstEmancipatiezakenzetdaaromsamenmetanderediensteneenprojectopomdewebverleninguitgeslotenteworden.voorpersonenmeteenhandicapdewebtoegankelijkheidbelangrijkomnietvandezediensteenuitbreidingvandedigitaleinformatiestromenendeuitbreidingvanhete-governmentisDetoegankelijkheidvanwebsitesisookbelangrijkvoordedienstverleningaandeburger.MetwebmastersendienstenvandeVlaamseoverheid.informatieooktoegankelijkzijn.DewebtoegankelijkheidvraagteeninspanningvanheelwatNaarmatehetbelangaandigitaleinformatiegroeitvoorhetuitvoerenvaneenjob,moetdezeessentiëlevoorwaardeopdatmensenmeteenhandicapkunnenfunctioneren.enhetinternetvandeVlaamseoverheid.DetoegankelijkheidvandezewebsitesisdanookeenHeelveelinformatiediedeambtenaarnodigheeftvoorhetwerk,bevindtzichophetintranetoverheidtoegankelijktemakenvoorpersonenmeteenhandicap.In2004wildedienstEmancipatiezakeneenprojectstartenomdewebsitesvandeVlaamse

heidsadministratiesOnderzoeknaarhetbeleidvoorpersonenmeteenhandicapindebuitenlandseover

Dekostprijsvoorditonderzoekwordtgeraamdopmaximum0,037mln.EUR.overheidsadministratie.voerdwordennaarmogelijketewerkstellingsondersteunendemaatregelenvoordeVlaamsehetVlaamsFondsvoorSocialeIntegratievanPersonenmeteenHandicapzaleenstudieuitge-zonder,leverdetelkenseenvrijalgemeenbeeldop.Insamenwerkingmetdestudiedienstvannendemaatregelenvoordoelgroepeninhetalgemeenenpersonenmeteenhandicapinhetbij-inspiratiedieVlaanderenhaaldeinhetbuitenlandvoorwatbetrefttewerkstellingsondersteu-denvoordeoverheidssectorvergrotenenhiervoorinspiratiehalenuithetbuitenland.DeDedienstEmancipatiezakenwilhetinzichtindetewerkstellingsondersteunendemogelijkhe-

Programma 99.1 Interdepartementale bestaansmiddelen

Geplandewetenschappelijkestudiesvoor2004–dienstEmancipatiezaken

OA 99 College van Secretarissen-generaal

BA12.40Uitgaveninhetkadervanemancipatiezakenten.Vlaamsewetenschappelijkeinstellingen,betaaldopdezegemeenschappelijkebegrotingsposDetabelgeeftdemiddelenvoorsalarissenentoelagenvoorhetpersoneelvandezevenBA’s11.03,11.11

mentAZF,BA21.133.50.Voordebesprekinghiervan,zieDepartetuurlijkeOrganisatieVlaanderenBA33.50SubsidieaanhetSteunpuntBesgeraamdop50.000EUR.EmancipatiezakenwordtdekostprijsdienstEmancipatiezaken.VoordedienstE-governementeneenanderedeeldoordeEendeelvanhetprojectwordtbetaalddoorDekostenvoorditprojectwordengesplitst.surferlabel.Vlaanderenindetoekenningvanhetblindmen.DetoepassingervanresulteertinmissieaanvaardeinternationaleWAI-norwordenvolgensdedoordeEuropesecomDewebtoegankelijkheidmoetgerealiseerd

HoofdstukIII.5–202

Hoofdstuk III.6 Het “eigenlijke wetenschapsbeleid”: nieuwe beleidsmiddelen en nieuwe beleidsaccenten Evolutie van de middelen vanaf 1995 HoofdstukIII.6 Nieuwe beleidsmiddelen en nieuwe hoofdstukkenIII.1,III.2,III.3enIII.4.ten.Ziehiervoorookdetoelichtendetekstenvandebetreffendebegrotingsprogramma’sindebeleidslijnenvoorhet“eigenlijkewetenschapsbeleid”vandeadministratievebegrotingsposHiernavolgenbondigdebelangrijkstewijzigingeninzakehetbudgetvolumeendebijhorendelichtingoverdeherkomstenbestemmingvandezebudgettenvindtuteruginhoofdstukIII.4.voorherinvesteringinonderzoekvoordestaalindustrie(30mln.EUR).EenuitgebreidetoeLRM-impulsfinancieringvoordetUL(2,6mln.EUR)endekredieten“buitenbegroting”verdelingNationaleLoterijtoegewezenaanhetFWO-Vlaanderen(11,7mln.EUR),detoegewezenaanWetenschappenenTechnologischeInnovatie),hetprovisioneelkredietwinstkadervandeOndernemersconferentievoorheteconomischrelanceringsbeleid(20mln.EURkingbetekenenvoorhetVlaamswetenschapsbeleid.HetbetrefthetprovisioneelkredietinhetHierbovenopvoorzietmenin2004ooknogadditionelekredietendieeenessentiëleversterindeloopvanhetjaar.schapsbeleid(25mln.EUR)–dezemiddelendienenvooreenmaligebijkomendeinitiatievengischinnovatiebeleidenheteconomischbeleid)alsookhetgedeeltevanhetFFEUvoorwetenlijkewetenschapsbeleid”(voordeVlaamseexcellentiepolen,alsraakvlaktussenhettechnoloBA51.299.11(hetFondsvoorflankerendeconomischbeleid)meeopgenomeninhet“eigenVanaf2003wordtookhetgedeeltevandekredietenbestemdvoorwetenschapsbeleidvandeprogramma33.2.onderzoek,hetBijzonderOnderzoeksfonds,in2002vanprogramma71.2overgeheveldnaargramma33.2.Bovendienwerdeenanderepijlervoordefinancieringvanhetfundamenteelgestoeld.Ookdeaanvullendewerkingsmiddelenvoordeuniversiteitensituerenzichinpro-voordebasiswaaropderestvandewetenschappelijk/technologischevindingenwordtgendonderzoek.Zevormendanookeenessentiëlefactorindekennisverwervingenzorgenringenvandeuniversiteitenzijnimmersvoor25%bestemdvoorfundamenteel,grensverleg-wetenschapsbeleidendievoorhetuniversitaironderwijssamentenemen.Dewerkingsuitke-tothet“eigenlijkewetenschapsbeleid”.HetiszeerbelangrijkomdeO&O-kredietenvanhetVanaf2002wordendeprogramma’svanOA71samenmetdekredietenvanOA33gerekendgeefthiervaneenoverzicht.deOESO-definities,circa113,6mln.resp.101,3mln.bijO&Oklasseren.Bijgaandetabelmln.t.o.v.deaangepastekredieten2003(2003a).Vandiestijgingkanmen,bijtoepassingvanleid”afgerondmet122,1mln.EUR,t.o.v.deinitiëlekredieten2003(2003i)enmet110,5Indeinitiëlebegroting2004(2004i)stijgendekredietenvoorhet“eigenlijkewetenschapsbebeleidsaccenten HoofdstukIII.6–203

O&O 2003i2003a2004iToename iToename a 71.1 2,6202,5052,6280,0080,123 71.2 86,34487,53396,75510,4119,222

71.4

Totaal 71 367,454367,020409,88942,43542,869 Hermes fonds 30,00030,00030,0000,0000,000 FFEU 25,00037,25025,0000,000-12,250

TOTAAL 1.167,8701.179,4281.289,962122,092110,534

Prov. Kred. 20,00020,00020,000 Prov. Kred. Nat. Lot. 11,70011,70011,700 Buiten begr. 30,00030,00030,000 impulsf tUL 2,6002,6002,600 2,5363,4484,0001,4640,552 248,862248,449254,2285,3665,779 0,0000,0000,0000,0000,000

33.1

33.3

Totaal 33 251,398251,897258,2286,8306,331

TOTAAL 673,852686,167787,417113,565101,250

HoofdstukIII.6–204

Totaal 33 721,967722,584737,72615,75915,142

33.2

71.3 121,913117,996146,70624,79328,710 156,577158,986163,8007,2234,814

Tabel.Kredietenvoorhet“eigenlijkewetenschapsbeleid”,metnamedievoorhetwetenschaps-entechnologischinnovatiebeleidindeprogramma’s71en33,aangevuldmetenkelespecifiekekredietlijnen,vandeinitiëleendeaangepastebegroting2003endeinitiëlebegroting2004(bedrageninmln.EUR). WB 2003i2003a2004iToename iToename a 71.1 14,08713,00113,335-0,7520,334 71.2 86,34487,53396,75510,4119,222 71.3 133,895130,074159,04625,15128,972 71.4 156,577158,986163,8007,2234,814 Totaal 71 390,903389,594432,93642,03343,342 Hermesfonds 30,00030,00030,0000,0000,000 FFEU 25,00037,25025,0000,000-12,250 Prov. Kred. 20,00020,00020,000 Prov. Kred. Nat. Lot. 11,70011,70011,700 Buiten begr. 30,00030,00030,000 impulsf tUL 2,6002,6002,600 33.1 5,6207,4538,5572,9371,104 33.2 715,715714,499728,53712,82214,038 33.3 0,6320,6320,6320,0000,000

HoofdstukIII.6–205

op initiatief

de vorser

stijgenlichtjes.(1,345mln.)aandeuniversitaireinterfacedienstenendewerkingsdotatieIWT-Vlaanderenleggingskredietenisdusbestemdvoorprojectenopinitiatiefvandebedrijven.Desubsidietievemediaprojecten(14,130mln.)verdubbelt(stijgingmet6,148mln.).77%vandezevastinnovatie-samenwerkingsverbanden(94,206mln.)stijgtmet5,333mln.endezevoorinnovavastleggingsmachtigingIWT-Vlaanderenvoorprojectenopinitiatiefvandebedrijvenen(13,370mln.)daaltmet11,688mln.(wasreedsgedaaldnaar21,141mln.voor2003a).DeondersteuningvanactiesvantechnologischeinnovatieopinitiatiefvandeVlaamseregeringkingvandekredietentussendezedrieBA’s.DevastleggingsmachtigingIWT-Vlaanderenterblijfthettotaal(121,706mln.)nagenoegongewijzigd,maarerisweleenbelangrijkeherschikinO&O.Voordedriegrotebegrotingsposten“vastleggingsmachtigingIWT-Vlaanderen”digingvanonderzoekenontwikkelingviaP.M.V.”,bestemdvooreenéénmaligeinvesteringvooraltedankenaandeextra25mln.EURopdenieuweBA85.01“Participatiesteraanmoeeenaanzienlijkestijgingmet25,151mln.t.o.v.2003ienmet28,972mln.t.o.v2003a.DitisDeinitiëlekredieten2004voorhetbegrotingsprogramma71.3bedragen159,046mln.EUR,

OA 71 Administratie Wetenschap en Innovatie

Programma 71.1

71.2

Programma

Algemeen wetenschapsbeleid (idembegrotingsaanpassing2003).DedotatievoordeVRWBsteegmet0,104mln.EUR.Technologie,delichtedalingvoorBA12.03endeverdubbelingvandesubsidieaanFTIsplitstbijdebegrotingsaanpassing2003)enBA12.04met0,853mln.voordeDagvandenieuweBA’s:BA52.01met0,071mln.EURvoordeVlaamseVolkssterrenwacht(reedsafgeeenglobalestijgingmetong.2mln.).Voorditpakketvalttenoteren:deafsplitsingvantweegaanvooralnaarhetActieplanWetenschapsinformatieenInnovatie(totaal9,210mln.EUR,(dalingmet0,752mln.EURt.o.v.2003imaarstijgingmet0,334t.o.v.2003a).DebudgettenDeinitiëlekredieten2004voorhetbegrotingsprogramma71.1bedragen13,335mln.EUR

Wetenschappelijk onderzoek van

deUNUongewijzigd.Verderblijvendekredietenvoordeinternationalewetenschappelijkesamenwerkingenvoorcreërenvantoepassingsgerichtekennismetdebijbehorendeintellectueleeigendomsrechten.geeftdebeleidsprioriteitgestaltediedeuniversiteitenmeermiddelenwilgevenvoorhetbestemdvoorstrategischbasisonderzoekentoegepastonderzoekaandeuniversiteiten.DitOpmerkelijkishierdenieuweBA44.60met2mln.dotatievoorhetIndustrieelFonds,dietvoorhetFWO-Vlaanderenbereiktdaarmee104,214mln.EUR.Loterij(11,7mln.EUR)toegewezenaanhetFWO-Vlaanderen.Hettotalebeschikbarekre-eenkomst2003-2007.BijkomendwordthetprovisioneelkredietwinstverdelingNationaletoegevoegdaandesubsidievoornieuweinitiatieveninhetkadervandenieuwebeheersover-toegevoegdaandeFWO-subsidie.Bovendienisereenbijkomendkredietvan6,0mln.EURmln.)enhetInteruniversitairCollegevoorManagementwetenschappen(0,372mln.)werdenprojecten(indexatievan1,208mln.EUR).DesubsidiesaandeBorn-BungeStichting(0,150mln.t.o.v.2003ien7,73mln.t.o.v.2003a)voorfundamenteelonderzoekviamandatenentingspostishetFWO-Vlaanderen,meteensubsidievan92,514mln.EUR(stijgingmet8,932eenstijgingmet10,411mln.t.o.v.2003ien9,222mln.t.o.v.2003a.DebelangrijkstebegroDeinitiëlekredieten2004voorhetbegrotingsprogramma71.2bedragen96,755mln.EUR,

Programma 71.3 Wetenschappelijk onderzoek met economische finaliteit

onderzoekOA33AdministratieHogeronderwijsenWetenschappelijk

Programma 33.1 Hogescholenonderwijs schevorm.voorzienvoordeaankoopvanbibliografischegegevensbestandenentijdschrifteninelektronifondsenwordentotenmet2006ingeschreven.Verderwordenhieropnog0,557mln.EURscholenonderwijs”.Vandezeextramiddelenis50%bestemdvooronderzoek.DezeextrastructureringvanhethogeronderwijsinVlaanderen,staanindeBA40.02“EnveloppeHoge-Deextramiddelen(6,896mln.EUR),conformartikel6§5vanhetdecreetbetreffendedeher-

Programma 33.2 Universitair onderwijs

Programma 71.4 Strategisch en beleidsgericht onderzoek stijgenmet0,267mln.t.o.v.2003a.Deanderekredietenblijvennagenoegconstant.2003a).DekredietenIWT-specialisatiebeurzendalenmet0,417mln.EURt.o.v.2003imaarvooronderzoekaandehogescholenwordtruimverdubbeld(5,949mln.EUR,reedsbijnettokredietinjectievoordestimuleringvanhetstrategischbasisonderzoek.DedotatieIWTeenkomsten.DesubsidieVIBstijgtsterker,namelijkmet3%–zijnde1,5%indexatieen1,5%enVIBzijnsamengoedvoor95,665mln.EUR,dekredietenstijgenconformdebeheersovertenoteren:+3,448mln.t.o.v.2003ien2003a.DedrieonderzoeksinstellingenIMEC,VitoVerdervaltervooraleenstijgingvandekredietenvoorhetstrategischbasisonderzoek(SBO)ringvanhetprogramma“BasistaalvoorzieningenvoorhetNederlands”.EriseennieuweBAmet0,760mln.EURdotatieaandeNederlandseTaalunievoordeuitvoefinaliteit.wetenschappelijk-technologischgenerischbasisonderzoekmetindustriëleofmaatschappelijkeonderzoekbetreft.Dezemiddelendienenterondersteuningvankwalitatiefhoogstaandlocatiessamenwaarvandefinaliteitnochhetfundamenteelnochhetlouterindustrieelgerichteenstijgingmet7,223mln.t.o.v.2003ien4,814t.o.v.2003a.HierkomeneenaantalbasisalDeinitiëlekredieten2004voorhetbegrotingsprogramma71.4bedragen163,800mln.EUR,

decreetvan12juni1991.IOBenIES,deforfaitairesubsidiëringneemtjaarlijkstoeconformartikel169quatervanhetEURt.o.v.deaangepastekredieten2003(indexeringinbegrepen).Erisookeenstijgingvoor(96,009mln.EUR)stijgtmet2,879mln.t.o.v.deinitiëlekredieten2003enmet3,025mln.bekostiging.Dieomvateengroeipadvoordeperiode2001-2004.DesubsidievoorhetBOFschap).Voordeperiode2001-2006ontvangendeVlaamseuniversiteiteneenforfaitaireteitendecreetvan12juni1991(decreetbetreffendedeuniversiteitenindeVlaamseGemeenschapenbegeleidendebepalingen)werdafgestaptvanhetbekostigingsmodelvanhetuniversibetreffendedeherzieningvandefinancieringvandeuniversiteitenindeVlaamseGemeen2003(indexeringinbegrepen).Methetfinancieringsdecreetvan7december2001(decreetmln.EURt.o.v.deinitiëlekredieten2003enmet0,106mln.t.o.v.deaangepastekredieten(indexeringinbegrepen),naasteenstijgingvandeaanvullendemiddelen–BAMAmet0,311EURt.o.v.deinitiëlekredieten2003enmet11,879mln.t.o.v.deaangepastekredieten2003Erisin2004eenglobalestijgingvandeuniversitairewerkingsuitkeringenmet10,727mln.12,822mln.t.o.v.2003ienmet14,038mln.t.o.v.2003a.Deinitiëlekredietenvoorditprogrammabedragen728,537mln.EUR,eenstijgingmet

HoofdstukIII.6–206

In2004isereensterkestijgingvanhetwetenschapsbudgetzoalshogerbeschreven.voorVIB,1,094mln.voorCICT,6,712mln.vooriDTVen717.442EURvoorGRID.onderzoeksapparatuurdoordeVlaamseuniversiteiten,726.558EURvoorIS/HS,3mln.verdeeldalsvolgt:25mln.vooreenéénmaligeimpulsfinancieringvaninvesteringeninzwareextrastijgingbijbegrotingscontrolevan11,558mln.De37,25mln.FFEU-middelenwerdentrenddoormetplus106,44mln.,waarvan82,3mln.O&O-kredieten,énaangevuldmeteendigonderzoekenerwaseeneenmaligeinjectievan37,18mln.voorIMEC.In2003zettedevuldmeteenstijgingbijbegrotingscontrole:9,27mln.wasbestemdvoorhetlandbouwkunereennettostijgingvan50mln.EUR(extrabovenopconstantbeleidenindexering)énaangegestaagverder,metoverdehelelegislatuureenstijgingmetcirca311mln.EUR.In2002wasbezinningsperiodein2000doordeaantredendenieuweregering,steegvanaf2001hetbudgetelkjaardekredietenopdeOA71metnettoafgerond50mln.EURverhoogden.NaeenkorteTijdensdevorigelegislatuurwasereeninhaalbewegingvoorhetwetenschapsbudget,waarbijEvolutieprojectenvoorhetopenhogeronderwijs.HierinbleefslechtséénBAovervoorwetenschapsbeleid,terfinancieringvansamenwerkingsvandekredietenoverdeperiode1995-2004.

Figuur:Evolutievandekredietenvoorhet“eigenlijkewetenschapsbeleid”–initiëleenaangepasteHoofdstukIII.6–207kredieten–metaftrekvandekredietenPC/KDoverdegansetijdsperiode.

Programma 33.3 Coördinatie Hoger Onderwijs

onderzoek.gischbasisonderzoek,ofweleen50/50verhoudingtussenhetniet-gerichtenhetgerichtIn2004isdeverdelingalsvolgt:52%fundamenteelonderzoek,24%toegepasten24%strate(werkingsuitkeringen).onderzoekstartopeenhogerniveaudoordestructurelefinancieringvandeuniversiteitenongeveerophetzelfdeniveauenbelandenin2004ookophetzelfdeniveau.Hetfundamenteeleenzelfdeaangroei.Hetstrategischbasisonderzoekenhettoegepastonderzoekstartenin1996tietoontaandatdezefondsensterkstijgenvoordedrietypes,infeitevertonenzenagenoeghetjaar2004endeevolutieover1996-1999-2003en2004vanelkonderzoekstype.DeevoluBijgaandefigurengevendeverdelingvandekredietenoverdedrietypesvanonderzoekvoorfundamenteel,Evenwichttussendeverschillendetypeswetenschappelijkonderzoek:strategischbasisonderzoek,toegepastonderzoek HoofdstukIII.6–208

HoofdstukIII.6–209

Vlaanderen:toegepastonderzoek.rentie:strategischbasisonderzoek;25mln.participatiesO&OP.M.V.en30mln.OCAS-Staalderzoek(restvanhetkredietin2003alsstrategischonderzoek);20mln.Ondernemersconfetegischbasisonderzoeken15mln.alstoegepastonderzoek;FFEU25mln.fundamenteelon-winstverdelingNationaleLoterij:fundamenteelonderzoek;excellentiepolen:15mln.alsstra-LRM-tULimpulsfinanciering:fundamenteelonderzoek;11,7mln.provisioneelkredietGrossomodowerdvoordeextramiddelenvolgendeverdelinggenomen:2,6mln.EUR

DitjaarwordenindithoofdstukdekredietenvandeW&T–wetenschappelijkeentechnologischedienstverleningO&V–onderwijsenvormingO&O–onderzoekenontwikkelingPerhoofdstukvolgttevenseenoverzichtvandekredietenvolgenshunaanwending:kredietendezelfdeblijft.verschuivingvandebasisallocatieskomthierevenmintotuiting,voorzoverdefinaliteitvandetiesgevenwehiernietmeerexplicietweer,diewordeneldersreedsuitvoerigbesproken.DeVoordezespuntenwordentelkensdegroteglobaleuitgavenpostenvermeld.Debasisalloca-6.Allerhandeuitgaveni.v.m.hetglobalewetenschapsbeleid5.Sectoraleinitiatievenenbeleidsondersteunendonderzoek&studies4.Wetenschappelijkeinstellingen,departementaledienstenenVOI’s3.Financieringvanonderzoekenontwikkelingvannieuwetechnologieëntenbehoevevanhet2.Werkinguniversiteitenengelijkgesteldeinstellingen1.Niet-gerichtonderzoekaandeuniversiteitensnedevolgens6groteindelingen:DitoverzichtvanhetHorizontaleBegrotingsprogrammaWetenschapsbeleidgeefteendoorbedrijfsleven

aangepaste Hierwordtvooralnaderingegaanopderecentetrendsoftrendbreukeninhetbeleid.VoordedetailbesprekingenvandeevolutieverwijzenweooknaardevorigeSpeurgidsen.2004betrefthetuiteraarddeinitiëlekredieten,uitgedruktinmiljoeneuro(mln.EUR).begrotinggegeven,voor 1.Niet-gericht onderzoek aan de universiteiten ren.DitgebeurtvolgensvastgelegdekwaliteitscriteriaennaevaluatieopbasisvandemandatenenprojectenFWO-Vlaanderen,wordenindirectverdeelddoordezeintermediaitaireonderzoeksbeleid.DebudgettenvoordespecialisatiebeurzenIWT-Vlaanderenenvoorrechtstreeksnaardeuniversiteiten,deonderzoeksraadverdeeltzeinfunctievanhetuniversikingsuitkeringen(ziepunt2).DemiddelenvanhetBijzonderOnderzoeksfonds(BOF)gaannaamdetweedegeldstroomnaardeuniversiteiten–deeerstegeldstroombestaatuithunwerteiten–m.a.w.hetonderzoekopvrijinitiatiefvandevorser.HetzijndefondsenvoordezogeTabel1omvatdemiddelenvoorhetniet-gericht,grensverleggendonderzoekaandeuniversi peerreview verderaanindeperiode1999-2004metongeveer51mln.EUR.DefiguurtoontdegestageDezemiddelenstegenindeperiode1996-’99globaalmet68mln.EUR,maargroeidenook. HoofdstukIII.7–211

Hoofdstuk III.7 Analyse van de Horizontale Begrotingsprogramma’s Wetenschapsbeleid 1993-2004 HoofdstukIII.7

HoofdstukIII.7–212

hetFWO-Vlaanderen,voor44%viahetBOFenvoor8%viahetIWT-Vlaanderen.Deverdelingvandekredietenvoorhetniet-gerichtonderzoekverlooptin2004voor48%viaondergebracht–hetbetreftimmersdoctoraatsbeurzen.DespecialisatiebeurzenIWTwordeneveneensbijdetabelvanhetniet-gerichtonderzoekprojecten.ervoorhetFWOeenverhogingmet6,92mln.EURvoornieuwemandatenenonderzoeksvelingvande17mln.EURvandepermanentemandatennaarhetBOF.Inwerkelijkheidwasschijnlijkedalingin2001vandeFWO-kredietenmet10,08mln.EURkomtdoordeoverhevanaf2001komenbeidefinancieringskanalenophetzelfde(sterkgestegen)niveau.DeogenFWObijnadriekeerzohoogdandezevanhetBOF;in1999bedroegenzehetdubbeleenring.DerhalvewijzigtderatioFWO/BOFgeleidelijk.In1995warendekredietenvoorhetversterktendeinstellingenverkregeneenruimereautonomie,gekoppeldaanresponsabiliseten.Metanderewoordenwerdderuimtevoorhetonderzoeksbeleidvandeuniversiteitenzelfbrengen,omeenevenwichttecreërentussendeintra-eninteruniversitairteverdelenkrediehoogniveaustond.HetbeleidopteerdeervooromdeBOF-kredietenopdezelfdehoogtetemet47mln.EUR,hetFWOmet13,25mln.–metdienverstandedathetFWOreedsopeencenten.MaarookhetFWOstijgtsterkin1996-2000.Indeperiode1999-2004stijgthetBOFsterkestijgingvanhetBOF–dooreenherschikkingvankredieteninfunctievandebeleidsac

HoofdstukIII.7–213

2.Werking universiteiten en gelijkgestelde instellingen sitairefinancieringteherzien.Indeperiode2001-2006wordendewerkingstoelagennietlannancieringvanhetuniversitaironderzoekrechttetrekken.Daaromwerdbeslistomdeuniveruitkeringenforsoptetrekken,omaldusdeverhoudingtussenstructureleenprojectmatigefiDeVlaamseregeringsteldezichdaaromtotdoelgedurendehaarregeerperiodedewerkingszoekkanaangewendworden.overeenbreedgammavanbestedingen,terwijldetweedegeldstroomspecifiekvooronderdetweedegeldstroommet66,93mln.Bovendienwordendewerkingsuitkeringenversnipperddefinancieringviadetweedegeldstroom.Van1996tot1999stegenzemet54,54mln.EUR,gevoeligteverhogen.DiehieldeninhetverledenimmersgeengelijketredmetdestijgingvanErdiendeeeninhaaloperatietegebeurenomdewerkingsuitkeringenaandeuniversiteitenvoorOnderwijsenVorming.klassiekeverdeelsleutel,metname25%bestemdvoorOnderzoekenOntwikkelingen75%lenvoordeinvoeringvanhetBAMA-decreet.Dezekredietenwordenverdeeldvolgensdeofwel558,285mln.gewonewerkingsuitkeringenen7,531mln.aanvullendewerkingsmiddebelangrijkdeel.In2004isdit565,816mln.EUR(40%vanhettotalewetenschapsbudget)–Vanhettotaalkredietvoorwetenschapsbeleidvormendetoelagenvoordeuniversiteiteneenacademischonderwijs,wetenschappelijkonderzoekenwetenschappelijkedienstverlening.Deuniversiteitenontvangendezewerkingsuitkeringenvoorhundriegewonewerkingsluiken:Tabel2.1geefteenoverzichtvandeuniversitairewerkingstoelagenvoordejaren1993-2004. HoofdstukIII.7–214

licht.O&Vgerekend.Degeldmiddelenvoordeindetabelopgesomde“andereinstellingen”stijgentievenensectoraalbeleidsondersteunendonderzoekenstudies”.Zewordenvolledigondersinds1997geklasseerdbijhetdepartementOnderwijs–zieverderoptabel5.“SectoraleinitiaopgenomenindeFWO-subsidie.DebudgettenvoorhetOpenHogerOnderwijswordendietvoorhetInteruniversitairCollegevoorManagementwetenschappenwordtvanaf2004dezekredietenhoudtmeneveneensdeverdeelsleutel75%O&Ven25%O&Oaan.HetkreTabel2.3geefteenoverzichtvandetoelagenaan“gelijkgestelde”instellingen.VoorbijnaalEUR.2002valterverdereensterkestijgingvandewerkgeversbijdragentenoteren,met2,7mln.dendeinvesteringskredietenvandeuniversiteitenstructureelverhoogdmet5,2mln.EUR.Invoorzieningenvooralleuniversiteitengehergroepeerdopéénbasisallocatie.Vanaf2000wer25%O&O),inanalogiemethetbuitenland.Vanaf1997staandekredietenvoordesocialetenemenalswerkingstoelagenenmettoepassingvandezelfdeverdeelsleutel(75%O&VenTabel2.2somtde“Anderetoelagenaandeuniversiteiten”op.Menbeslootdezeeveneensopbeschikbaarzijn.digbestemdvoorO&O.Gedurendeeenperiodevan5jaarzalhiervoorjaarlijks2,6mln.EURDeLRM-impulsfinancieringvandetULwordtindezetabelgeklasseerd,hetkredietisvollemiddelenvoordeaankoopvanelektronischegegevensbestandenentijdschriften.tabel2.1opgenomenenzijnvoordehelftbestemdvoorO&O.Daarbijkomendannogdebetreffendedeherstructureringvanhethogeronderwijs(BAMA-structuur),wordenookinDemiddelendiemenvanaf2003voorzietvoordehogescholeninhetkadervanhetdecreetinbegrepen.deindexeringendeaanvullendewerkingsmiddelenvoordeinvoeringvandeBAMA-structuurverhoogd.In1999-2004stegendewerkingsuitkeringenmet76,8mln.EUR.Indiestijgingisgerberekendopbasisvanhetgewogenaantalstudenten;detoelagewordtprogressief HoofdstukIII.7–215

HoofdstukIII.7–216

3.Financieringvanonderzoekenontwikkelingvannieuwetechnologieëntenbehoe-vevanhetbedrijfsleven Wordenhierinopgesomd:zoek.Tabel3geefteenoverzichtvandebelangrijkstekredietenvoorhetgerichtindustrieelonder-•dedriebegrotingspostenalsinstrumentenvoordefinancieringvanhetindustrieelonder-zoekendetechnologischeinnovatie:vastleggingsmachtigingIWT-VlaanderenterondersteuningvanactiesrondtechnologischeinnovatieopinitiatiefvandeVlaamseregering(vroegereFIOV);vastleggingsmachtigingIWT-Vlaanderenvoorprojectenopinitiatiefvanbedrijveneninnovatievesamenwerkingsverbanden.Indeperiode‘93-96werddereëlebeleidsruimteverhoogddooroverdrachtvandesaldivanvoorgaandejaren.Dezesaldiwordennietinrekeninggebrachtindetabel3;vastleggingsmachtigingenIWT-Vlaanderenvoordefinancieringvandeinnovatievemediaprojecten–vanaf2003alsapartevastleggingsmachtiginggesplitst;•dewerkingsmiddelenIWT(dotatieenvergoedingvoorgeleverdeprestaties)staaneveneensindetabel.Dezekredietenstegengeleidelijkenwerdenin1999toegewezenaanéénbasisallocatie.Dewerkingsmiddelenslaanzowelopinternebeheerskostenalsopexternedienstverleningenbegeleiding,alsookopuitbestedingenvanstudie-enexpertiseopdrachten;•dekredietenterfinancieringvandedriegroteVlaamseonderzoeksinstellingenIMEC,VitoenVIB.Vanaf1999werdVito-Prodem(cofinancieringvaneenEFRO-IIdemonstratieprojectinzakemilieuvriendelijketechnologieën,inz.voorKMO’s)opgenomenindedotatievanVito;•dekredietenLandbouwonderzoek(vanaf2003–defederaliseringLandbouw);•dekredietenvoorSTV,terondersteuningvanhetonderzoeknaardemaatschappelijkeaspectenvannieuwetechnologieën;•hetHOBU-FondswerdgeheroriënteerdnaarhetTETRA-Fonds–doordevormingvanassociatiesinhethogeronderwijswaseenherzieningenuitbreidingnodig.Debedoelingblijftdekennisdiffusienaarbedrijvenvanuitinstellingenvanhogeronderwijs.IWT-VlaanderenverrichtdeopvolgingenbeheervanhetTETRA-Fonds; HoofdstukIII.7–217

• denzedanookopgenomeninhetbegrotingsprogramma71.3;bestemdzijnvoordevalorisatievandeuniversitaireonderzoeksresultaten;vanaf2001werdeinterfacedienstenvandeuniversiteiten.Dezekredietenstaanindezetabelomdatze

• deassociatiesuniversiteiten-hogescholen,wordendemiddelenvanhetHOBUgeheroriënhetPWO(ProjectmatigWetenschappelijkOnderzoek):inhetkadervandeoprichtingvanteerdnaarhetPWO.DitwordtbeheerddoorhetdepartementOnderwijs;

• zoekmetmogelijkemaatschappelijkeofeconomischefinaliteit;StrategischbasisonderzoekSBO(voordienGBOU,STWW):ditisstrategischbasisonder

• schapsbeleid(punt6);tional)inhetkadervandewetenschapsinformatie,engeklasseerdbijhetalgemeenwetenTechnopolis:vanaf1999geïntegreerdindekredietenFTI(FlandersTechnologyInterna

• opgenomenalsbeleidskredietindebegrotingwetenschapsbeleid;hetBiotech-fondsVlaanderenwerdvanaf1999nietmeerverlengdenisderhalvenietlanger

HoofdstukIII.7–218

• matieenKenniscentrumMechatronics;deVlaamseExcellentiepolen:hetVlaamsHuisvandeLogistiek,IncubatiepuntGeo-Infor

• loopvan2004–inhetbeleidsdomeinWetenschappenenTechnologischeInnovatie;FFEU-Wetenschapsbeleid:eris25mln.EURvoorzienvoornieuweinitiatieven–inde

• universiteiten;hetIndustrieelOnderzoeksfonds:tenbehoevevanhetstrategischbasisonderzoekaande

4.Wetenschappelijke instellingen, departementale diensten en VOI’s

evenweldeperiode1999-2004beschouwt,isereenstijgingmet19mln.EUR.In2004blijfthettotalekredietnagenoegophetzelfdeniveau,eriseenlichtedaling.AlsmenMINA-fondsterbeschikkingstaanvoorVMM,OVAM,AQUAFIN,VLMenVLINA.komendwerdenopgenomen.HetbetreftdebudgettenvoorwetenschapsbeleiddieophetwordenoverdebestemmingvandekredietenvanhetMINA-fonds,dieindeanalysetabelbijDesterkestijgingin1996istedankenaanhetfeitdatvanafdatjaarinformatiekonbekomenwetenschappelijkedienstverleninginhunopdrachtvoeren.bepaaldedepartementaledienstenofVlaamseOpenbareInstellingendieookonderzoekenTabel4geeftdekredietendiewordenverdeeldoverdewetenschappelijkeinstellingen,

HoofdstukIII.7–219

•

gischbasisonderzoekSBO(voordienGBOU)stijgtmetruim4mln.EUR.gingmet13mln.EURterhoogtevandeIWT-vastleggingsmachtigingenterwijlhetstrate132mln.EUR(FFEUenVlaamseexcellentiepolenmeegerekend).Daarnaastisereenverhospectaculairestijgingmet183mln.EUR.DebijkomendebeleidsinitiatievenzijngoedvoorgingenvanIWTenFIOV,VIB,IWT-HOBUenSTWW.Indeperiode1999-2004isereenEriseenconstantestijgingindeperiode‘96-’99,vooraltesituerenbijdevastleggingsmachtiopgenomen.economischrelanceringsbeleid–luiktechnologischeinnovatie,zijneveneensindezetabel(P.M.V.),deonderzoekskredietenvoordestaalindustrieOCASendekredietenvoorhetdekredietenvoorherinvesteringinO&OviadeParticipatieMaatschappijVlaanderen

wetenschappelijkeinstellingensamengaathetom6,278mln.EUR.(2,43mln.EUR)voorhetvastbenoemdpersoneelbinnenhetIN,IBWenIAP.Voordevijfworden(o.m.dooranalysesinhetkadervanBeterBestuurlijkBeleid)overdesalariskostenvoorwetenschappelijkeinstellingen.Verderkonin2003voorheteerstinformatieverkregenpen).Deverdelingishiereveneens55%O&Otegen45%W&T–deklassiekeverdeelsleutellandbouw–CLEenCLO.Ditisintotaalgoedvoor16,056mln.EUR(salariskosteninbegreuitdefederalebegrotingvandekredietenvoordetweewetenschappelijkeinstellingenvoorDesterkestijgingin2003istedankenaantweeelementen.Vooreerstiserdeoverdrachtvan

HoofdstukIII.7–220

5.Sectorale initiatieven en beleidsondersteunend onderzoek en studies

HoofdstukIII.7–221

resulterendineenglobalekredietdalingmet5mln.EUR.wetenschapsbeleidvoorbeleidsrelevantonderzoek.Dusdoorheenalledepartementenenverminderingmet50%opnagenoegalleBA’s,openkeleuitzonderingenna,vanhetsectoralegerinaanmerkingkomenvooropnameinhetwetenschapsbudget.VerderisereenlineaireBA69.912.29omdatdekredietenvoorderealisatievanhetMasterplanAntwerpennietlan-klaardwordenalsvolgt.Vooreerstisereendalingvan11,099mln.terhoogtevanLINopdeIn2004isevenweleensterkedalingmerkbaarmet18,615mln.EUR.Dezedalingkanver-bevoegdedepartementen.voordeSteunpuntenbeleidsondersteunendonderzoektoegevoegdzijnaandeterzakeechterterhoogtevandeverscheidenedepartementeneenlichtestijging,doordatdekredietennieuweonderwijsmedia(PC/KD)werdengereduceerdvan27,021mln.tot0,057mln.Erwasverminderingmet19,529mln.bijhetdepartementOnderwijs,omdatdekredieteni.v.m.deIn2003daalthettotalekredietmet19mln.EUR.Ditwasvoornamelijktewijtenaandesterkegetstijgingenvoorhuisvesting,mobiliteit,MINA,milieuengezondheid).ondervormvanconvenanten.KredietenLINstijgendaarentegensterk:met11,4mln.(bud40.11werdentoegevoegdaandewerkingsmiddelenvoordeuniversiteitenendehogescholen,40.01vanprogramma33.3werdenimmersgetransfereerdnaarhetBOFendezevanBAbetekendeinwezenweinig,omdatdebudgettennietverlorengingen:dekredietenvanBAIn2002wasereendalingvandebudgettenvanhetdepartementOnderwijs,maardezedaling11mln.EUR.Deglobalekredietenvoorsectoraleinitiatievenstegensterkindeperiode1999-2003metinditgevalLeefmilieuenInfrastructuur.lend,indiezindatVMM,OVAMe.d.infeiteressorterenonderhetbevoegdedepartement–ondersteunendonderzoekenbeleidsgerichteinitiatievensamen.Tabellen4en5zijnaanvulTabel5omvatvoorhetsectoraalwetenschapsbeleiddevoorzienekredietenvoorhetbeleids

denovergeheveldnaarprogramma33.2.In2004isereenstatusquo.kingmet1,819mln.,stijgingvoordeSteunpuntenmet1,058mln.).DeelektrongeldenwerIn2003daaldehetbudgetmet2,167mln.EUR(dalingvandepostinternationalesamenwerSteunpuntO&OStatistiekenisbijgerekendindezetabel.steunpuntenstaatdaarentegenindebetrokkendepartementen.Decofinancieringvanhethetonderzoekbetreftdatvelebeleidsdomeinenomvat.Decofinancieringvoorspecifiekevandesteunpuntenbeleidsrelevantonderzoek(7,991mln.EUR)staanindezetabel,omdat2001doorbudgetverminderingenenheroriënteringvankredieten.Deglobalefinancieringtionalesamenwerkingenuitgaveni.v.m.deinformatiemaatschappij.Ditzetzichnogdoorinmet7,4mln.EUR–vanwegedeverminderdefondsenvoorbeleidsgerichtonderzoek,internaEriseendrastischestijgingindeperiode1997-1999,gevolgddooreenkredietdalingin2000schapentechnologieondersteunen.adviesorganenwerdenhiermeeopgenomen,aangezienzijhetglobalebeleidinzakewetenHierinkaderendeinitiatieventerondersteuningvanhetwetenschapsbeleidinzijngeheel.De

HoofdstukIII.7–222

6.Allerhande uitgaven i.v.m. het globale wetenschapsbeleid

Beleidsrelevantonderzoekperdepartement

HoofdstukIII.7–223

71toegevoegd.is.AandesectoralekredietenwordendievoorhetbeleidsondersteunendonderzoekvandeOAondersteunendonderzoekenstudies)voorkomtdatvoorbeleidsrelevantonderzoekbestemddathierdatspecifiekdeelvandegeldenuittabel5(Sectoraleinitiatievenensectoraalbeleidszeverspreidvoorkomenopdiversedepartementalebasisallocaties.AlsprincipenemenweaanDezefiguurgeefteenoverzichtvandekredietenvoorbeleidsondersteunendonderzoekzoals

HoofdstukIII.7–224

ten.mln.EUR),dezestijgingwordtevenwelgetemperddooreendalingvandesectoralekrediemet23mln.EUR.DitisondermeertoeteschrijvenaandebudgetstijginginOA71(met30HBPWB2001wasereenstijgingmetcirca32mln.EURt.o.v.2000–deO&O-kredietenIn2000stegendekredietenwetenschapsbeleid(HBPWB)verdermet20mln.EUR.VoorhetzonderdePC/KDbudgetten.mln.EUR,tijdensdejaren2000totenmet2004met331mln.EUR–zijndedekredietenhet“eigenlijke”wetenschapsbeleid”:tijdensdejaren1996totenmet’99stegenzemet264voorhetgrootstedeeltoeteschrijvenaandebudgetstijgingopdeorganisatieafdelingenvoortotenmet1999enmet311mln.EURtijdensdejaren2000totenmet2004.Dezestijgingis(HBPWB’s).Eriseenstijgingwaartenemenvanruim299mln.EURtijdensdejaren1996nodigemiddelenvoor.DitisduidelijktezienaandestijgingvandewetenschapskredietenDeopeenvolgenderegeringensteldenhetwetenschapsbeleidprioritairénvoorzagenerde1993-2004staatindevolgendefiguur.Deevolutievandetotale(definitieve,aangepastebegroting)kredietenvandeHBPWB’stabel.evolutieindeperiode1993-2004(aangepastekredietenbehalve2004),staatindevolgendeDeverdelingvanhettotaalbudgetvanhetHBPWB2004overdezesindelingen,evenalshunSteunpuntenvoorhetbeleidsrelevantonderzoekwerdenhierduswélbijgerekend.ookhetMINA-fonds–kregenindeanalysetabelleneenaparteplaats.DekredietenvoordeVlaamsewetenschappelijkeinstellingen),werdhierdusnietopgenomen.Dezeinstituten–enHetbeleidsrelevantonderzoekdatinallerleiinstellingenwordtuitgevoerd(zoalsdevijf

ralewetenschapsbeleiddaalt(met24mln.resp.22mln.voorWBenO&Okredieten).vandeaangepastebegroting2003.Dezesterkestijgingwordtgetemperddoordathetsectometeenstijgingvan110,534mln.EUR,waarvan101,250mln.O&O-kredietentenopzichteIn2004isereenversterkteimpulsvoorhetwetenschaps-entechnologischinnovatiebeleid:droegenbijaandeverhoging.stellingeninhetHBPWB2003opgenomen.OokdeSteunpuntenbeleidsrelevantonderzoekdesalariskostenvandevastbenoemdepersoneelsledenvandeanderevijfwetenschappelijkeinCLEenCLOzijndoordefederaliseringovergekomenvanhetfederaleniveau.Verderwerdenwaso.a.tedankenaandeevolutiebijdezevenVlaamsewetenschappelijkeinstellingen.HetvlaktdoorhetwegvallenvandePC/KDkredietenbijhetdepartementonderwijs.Destijgingbovendieneensterkestijgingvoorhetsectoralewetenschapsbeleid,dieevenwelwerduitgemet106,44mln.,waarvan82,3voorO&O(bijvergelijkingvandeinitiëlekredieten.ErwasIn2003wasereensterkeextraimpulsvoorhetwetenschaps-entechnologischinnovatiebeleid46,5mln.EURvoorIMECénvoorhetlandbouwonderzoek.begrotingsaanpassingindeloopvan2002kwamerimmersnogeenbijkomendeinjectievanIn2002stegendeWB-kredietenvoorhetHBPWBdrastischmet104,7mln.EUR–bijde

HoofdstukIII.7–225

HoofdstukIII.7–226

7,5%envoor2004stijgthetO&O-aandeelnaar60%.deelvanO&O,O&VenW&Tresp.49%,47%en4%.In1999werdhet52,3%,40,2%enging–diebijnaexclusiefbestemdwasvoorhetO&O-luik.In1996washetprocentueelaannagenoeggelijk.VandanafstegendeO&O-kredietengestaag,alsgevolgvandejaarlijksestijgroterdanditvoorO&O.Vanaf1996kwamhierineenkenteringenwarenbeideaandelenW&TneemtslechtseenkleinaandeelinhetHBWPBin.In1993washetO&V-aandeelnognaartypeactiviteit,naarNABS-codeennaardepartement.OnderstaandetabelengrafiekenverdelenhetbudgetvanhetHBPWB2004iachtereenvolgens

sub-NABSniveau.codes.InDeelIIIvandezeSpeurgidswerddeanalyseinsommigegevallendoorgevoerdtotopBijgaandefiguurtoontdeprocentueleverdelingvandekredieten2004O&OoverdeNABSHoofdstukIII.7–227

HoofdstukIII.7–228

lijkeOrdening,WetenschappenenTechnologischeInnovatie.ringenaandeuniversiteiteninbegrepen–endeministervanFinanciënenBegroting,Ruimte-regering,meteenconcentratiebijdeministervanOnderwijsenVorming–werkingsuitke-DelaatstegrafiektoontdeverdelingderwetenschapskredietenoverdeledenvandeVlaamse

(zoalsdeactualiseringvandewaardevanBBP-Vlaanderen).foutenmarges,waarvansommigeoverigensookgeldenvoorde“klassieke”berekeningendezemethodebehouden.Zebleektrouwensinhetverledenbetrouwbaar,binnendenormalemogelijkheidvindtomdeberekeningenvoorderecentejarentestoelenopanderedata,wordtzoalsdezereedsinvorigeSpeurgidsenwerdgepubliceerd.Zolangmengeenalternatievegegevensnognietbeschikbaar.Daaromwerdhiervoordebenaderendeberekeningtoegepast,OESOResearch&Development(R&D)-enquêtes.Voordeperiode2002-2004zijndergelijkebeschreven.Degegevensdiedaarbijwordengebruikt,komenuitdetweejaarlijksherhaaldeVoordeperiode1993-2001werddeO&O-intensiteitberekendzoalshiernainpunt1plementaireinspanningendeze3%-normterealiseren.heid,bedrijfsleven,universiteitenenonderzoeksinstellingen)omdoorgezamenlijkeencomformeelengagementinvanallebetrokkenactoreninhetVlaamseinnovatielandschap(overVlaamsecontextviahetInnovatiepact.Ditpactwerdondertekendinmaart2003enhoudteenVlaanderenheeftzichtenvolleingeschakeldindezeEuropesetrendenvertaaldedieindederdendoordeindustrie.deO&O-bestedingendaarbijgefinancierdmoestwordendoordeoverheid,deanderetweevaneenbloeiendeeconomie.Alsbijkomendedoelstellingsprakmenookafdatéénderdevan3%vanhetBBP.Onderzoekenontwikkelingspelenimmerseencrucialerolbijdeuitbouwstellingnaarvorengeschovenomtegen2010indeEUdeuitgavenvoorO&OteverhogentotOmditterealiseren,werdineenverderestapopdeTopinBarcelona(maart2002),alsdoel-meestcompetitieve,kennisgebaseerdeeconomieterwereldtemaken–enweltegeneind2010.OpdeEuropeseTopinLissaboninMaart2000,werdalsdoelgesteldomvanEuropadealleendebudgetteninaanmerkingvoorwetenschappelijkonderzoek(O&O)instriktezin.iseenvandemeestingeburgerdeindicatorenomdezeinspanningentemeten.MenneemtduspercentagevanhetBrutoBinnenlandsProductdatdientvooronderzoekenontwikkeling.Ditwordtdeinputvanfinanciëlemiddeleno.m.uitgedruktindeO&O-kredietenals%BBP:hetbaarheidvanvoldoendemiddelen.Omeeninternationalevergelijkingmogelijktemaken,Randvoorwaardevooreengoedwetenschaps-entechnologischinnovatiebeleidisdebeschik ren.be/beleid/index.htmhetSteunpunt(www.steunpuntoos.beSteunpuntOOSop4november2003.DezeNotakangeraadpleegdwordenopdewebsitevan(KoenraadDebackereenReinhildeVeugelers)engevalideerddoordeStuurgroepvanhetEengeactualiseerde“3%-Nota”werdopgemaaktdoorhetSteunpuntO&OStatistieken)ofviadeAWI-website(www.innovatie.vlaande).

HoofdstukIII.8–229

1.Totale O O intensiteit in Vlaanderen – periode 1993-2001

Hoofdstuk III.8 De berekening van de O&O-inspanningen als % BBP-Vlaanderen en internationale vergelijking HoofdstukIII.8

Hiernavolgenbondigdebelangrijksteresultatenzoalsgesteldinde“3%-Nota”.totaleGERD-cijfers.hethogeronderwijsinhetBrusselsHoofdstedelijkgewest,geefteenlichtverschilvoordekend.Hetverschiltussenbeidebenaderingen,zijndedeuitgaveninVlaamseinstellingenuitlandsProduct-Vlaanderen.ZoweldeGERDgemeenschapalsGERDgewestwerdenberemaken.BijgaandetabelgeeftdeO&O-intensiteitinVlaanderenals%vanhetBrutoBinnennationaleniveauisevenwelnoodzakelijkominternationalevergelijkbaarheidmogelijkteVlaamseGemeenschapsitueertzichuiteraardopditniveau,overlegmethetfederaleeninterlideerdecijfers.DebevoegdheidinzakehetverzamelenenverwerkenvanstatistiekenvoordezijnvoordeVlaamseGemeenschap.DenotavertrektvandedaargemaakteafsprakenengevaronddeO&O-statistiekenmaaktenwaarindeAWIenIWT-VlaanderenvertegenwoordigdOverleggroepCFS-STATishetorgaanwaarinmeninBelgiëdemethodologischeafsprakenaangeslotenbijdeinternationalestandaardenendenationaleimplementatieshiervan.DelijkeactiviteitenhebbenverrichtinVlaanderen.VoordezeoefeningwordtzodichtmogelijkDeO&O-statistiekenzijngebaseerdopretrospectieveenquêtesbijdeorganisatiesdiederge

Tabel:TotaleintramuraleuitgavenvoorO Oals%vanhetBBRPinVlaanderen,lopendeprijzen. 1993 19941995 19961997 1998 199920002001 /BBRP%GERDgew 1,721,711,691,841,932,042,142,322,49 /BBRP%GERDgem evenwelnogaanzienlijk.renbeterscoortdanderestvanBelgiëendeEU15.DeachterstandmetdeVSenJapanisanderelanden,ereenbelangrijkeinhaalbeweginggerealiseerdwerd,waarbijin2001VlaandeHieruitblijktdat,waarVlaanderenin1993nogverachterophinktetegenoverdemeesteonaaltevergelijken,dienendegewestcijfersgebruiktteworden:1.72in1993en2.49in2001.zijnslechtsdegegevensvooranderestatenbeschikbaar.Bovendien,omVlaandereninternati-neringvanVlaanderenidealiterookandereregio’sinogenschouwmoetnemen.Indetabelen2000-2002.Vooreerstishetbelangrijkoptemerkendatmenbijeeninternationalepositio-voorBelgiëenenkelebelangrijkeandereEuropeselanden,deVSenJapan–enwelvoor1993TervergelijkinggeeftonderstaandetabeldeverhoudingtussenO&O-uitgavenenBBPweerBron:Eigenberekeningenopbasisvangevalideerdedata(CommissieFederaleSamenwerking,CFS/STAT,oktober2003).1,771,761,751,871,992,092,182,362,53GERD:GrossDomesticExpenditureonR&D,BBPR:BrutoBinnenlandsRegionaalProductVlaanderen. Tabel:O O-intensiteitenvoorBelgiëendevoornaamstehandelspartnersen-blokken–in%in1993 en 2000-2002. Vlaanderen: 1,72% in 1993 en 2,49% in 2001 LandO&O-intensiteit in 1993 - in %Huidige O&O-intensiteit - in % voorOpmerking:Decijfershebbenbetrekkingop2000voorFrankrijk,Nederland,VerenigdeStatenenEuropeseUnie;2001Bron:BRISTI:EU-151,871,89VS2,522,72Japan2,823,09VK2,051,90Nederland1,931,94Duitsland2,352,50Frankrijk2,402,18België1,702,17België:CFS-STAT(2003);Overigelanden:OESO(2003);BewerkingenPODWetenschapsbeleidBelgië,VerenigdKoninkrijkenJapan;en2002voorDuitsland. HoofdstukIII.8–230

HoofdstukIII.8–231

inputvanuitdeindustrie(uitgedruktals%BBP)benaderendberekend.VoordezehandelVerderwerdendegezamenlijkeinspanningenvandeoverheid(Vlaams,federaalenEU)endeaandeel.MomenteelvoertdeVRWBterzakeeenactualiseringvandevoorgaandestudiedoor.De28,5%ESAiswaarschijnlijkeenonderschatting,de56%eenoverschattingvanhetVlaams(V=Vlaams)leidwordentweeverdeelsleutelsgehanteerd:BijdeberekeningvanhetaandeelvanVlaanderenindefederalekredietenvanwetenschapsbe3.deinspanningenvandeVlaamseoverheid+hetVlaamseaandeelindefederaleoverheids-2.deinspanningenvandeVlaamse+hetVlaamsaandeelindefederaleoverheidskredieten;1.deinspanningenvandeVlaamseoverheidalléén;Deevolutie2001-2004wordtberekend,metvolgendeopbouw:gehanteerd.ErwordtuitgegaanvandelaatstberekendewaardenvanhetBBP-Vlaanderen.BijdeberekeningvandeoverheidsuitgavenvoorO&OwordendeO&O-kredietenstriktnomen,zoalsreedseerdergepubliceerdindeSpeurgidsen.alternatieveinformatiebronnen,daaromwordthiereenzelfdebenaderendeberekeningopgeVoordeperiode2002t/m2004zijnnoggeenenquêtegegevensbeschikbaarenooknoggeenkredieten+hetVlaamseaandeelvandekredietenvandeEU-onderzoeksprogramma’s(Kaderprogramma’s).•28,5%VESA(Bron:VRWB)en56%VvoorderestvanhetfederaleO&O-kredieten;•56%V:dealgemene,totnutoegehanteerdeverdeelsleutelvoordefederalewetenschapskredieten.wijzeisenigvoorbehoudgewettigd,omdatmengegevenssamenteltdieverkregenwerdenviatweeverschillendemethodologieën.Wegensontbrekenvaneenvalabelalternatief–enookomdatgeblekenisdatdealdusbekomencijferstochnauwaansluitenbijdeberekeningenuitpunt1vandithoofdstuk–wordenderesultatenbetrouwbaargeacht.VoordeBERD(ExpenditureonR&DintheBusinessEnterpriseSector,deuitgavenvandeindustrievoorO&O)houdtmenvoorlopigdeenquêteresultatenvan2000-2001verderaanvoordedaaropvolgendejaren(1,93%).UitbijgaandetabelenfiguurblijktdatdevolgehoudenverhoogdeoverheidsinspanningengedurendedelaatstejarenresulteerdenineenverhogingvandeO&O-intensiteittot2,6à2,7%O&O/BBP-Vlaanderen.

vande1%doelstelling.doelstelling.Deoverheidmet0,57%tot0,61%afhankelijkvandebenadering,zitverderafdebenadering.Zijzittendanookin2001met1,92%(GERDprivaat/BBRP)dichtbijde2%mingenfinancierenhetleeuwendeelvandeO&OinVlaanderen,76%tot77%afhankelijkvanDeconclusieisdathetzwaartepuntvandeO&Obestedingenbijdebedrijvenligt.Ondernedezeverdeling.1/3-2/3overdepubliekeendeprivatesector.DitvereistuiteraardeeninzichtindestatusvangensdewelkedeextrainspanningenvoorO&Odienenverdeeldtewordenvolgensderatiosusdeprivatesector.DezeopsplitsingmaaktookdeeluitvandeBarcelonadoelstelling,volbelangrijkomnategaanwelkgedeeltevandeGERDgefinancierdwordtdoordepubliekeverdimensievandetotaleuitgaveninO&Oisimmersdefinancieringsbron.MeerspecifiekishetDe3%NotaberekentookdetotaleO&Ouitgavenperfinancieringssector.Eenbelangrijke

2.TotaleO&OintensiteitinVlaanderen–periode2002-2004

Vlaams aandeel Federale overheid (2) 229,012224,370243,166243,166

Vl + Fed (3) + EU 959,4131.042,6881.114,2081.194,164 BBPR (5) in mln. EUR 145.068,8148.782,6153.632,9158.917,8

Vl +

Vlaamse overheid (1)0,430,470,500,53

Federale overheid (3)0,610,650,680,71 Vl + Fed (2) + EU0,630,670,700,73 Vl+ Fed (3) + EU0,660,700,730,75 BERD (7)1,931,931,931,93 Totaal Vl + BERD2,362,402,432,46 Totaal overh (2) + BERD2,562,602,632,66 Totaal overh (3) + BERD2,592,632,662,68 (1)Vlaamse overheid zoals vastgelegd in het HBPWB - aangepaste (7)Bron:O&Oenquête2000-2001voordejaren2000en2001.Voordevolgendejarenwerdhet%BERD2001aange(5)Bron:T.Vergeynst,APS/AZF(versie19januari2004)vandeberekeningen),opbasisvandiversebronnen:1975-(4)Geraamdvolgensberekendereturnvan2,38%voorhetVierdeKaderprogramma(1994-1998).Omdatdegegevens(3)Vlaams(2)VlaamsaandeelindefederaleO&Okredieten:verdeelsleutelESAaan28,5%V(Bron:VRWB)enrestfederalekre-kredieten.dietenaan56%V.FederaleO&O-kredieten(1995-2003):Bron:CFS/STAT,05/06/2003aandeelindefederaleO&Okredietenvolgensdeverdeelsleutel56%V.voorhetVijfdeKaderprogramma(1998-2002)nogonvolledigzijn,werddezelfdereturntoegepastvoordevolgendejaren.Bron:P.Dengis,E.DewallefenV.Lories,2001.1994:ramingenAPSopbasisvanINR-gegevensvolgenshetoudeESER79;1995-2001:INR(9/1/2004);2002-2003-2004:VlaamsGewest=APS-raming.houden,metalshypothesedatdeindustrieeeninspanningvolhoudtdiegelijketredhoudtmeteenstijgendBBP-Vlaanderen(prognose). HoofdstukIII.8–232

Totaal V + Fed (3) 891,063974,3381.045,8581.125,814

Vl + Fed (2) + EU 916,042998,9071.078,4261.158,382

Vl + Federale overheid (2)0,580,630,660,69

O&O- kredieten (in mln. EUR) 2001200220032004

Vlaams aandeel EU (4) 68,35068,35068,35068,350

O&O als % BBPR 2001200220032004

Vlaams aandeel Federale overheid (3) 272,383268,151278,948278,948

Totaal V + Fed (2) 847,692930,5571.010,0761.090,032

Vlaamse overheid (1) 618,680706,187766,910846,866

3.InternationalevergelijkingvandeoverheidsinspanningenvoorO&O(GBAORD) stagnatiekanvastgesteldworden,stijgendeoverheidskredieteninVlaanderengestaagverder.zijnpositieaanzienlijkverbeterdheeft.DaarwaarinsommigelandeneendalendetrendofeenGBAORDals%BBP(eigenberekening).OokuitdezetabelkanmenafleidendatVlaanderenoverheidgeeftvoorO&O.DetabelGBAORDgeefteeninternationalevergelijkingvandeGBAORDiseenindicator,gehanteerddoordeOESO,dieeenideegeeftvandeinputdiedeOutlaysforR&D),zijndedekredietenvandeoverheiddiebeschikbaarstaanvoorO&O.DeDeoverheidsinspanningenwordenuitgedruktinGBAORD(GovernmentAppropriationsor Tabel.InternationalevergelijkingvandeO O-overheidsuitgaven(GBAORD),uitgedruktin %BBP-Vlaanderen. O&O-overheidsuitgaven (GBAORD) in 1996199820002001200220032004%BBP ******Japan0,550,590,640,690,72VerenigdeSpanje0,480,560,620,69geenPortugal0,500,540,620,630,70Italië0,580,580,660,69geenZweden1,110,780,720,840,87Finland0,951,070,991,001,00Denemarken0,710,740,750,730,67Nederland0,760,810,800,79geenIerland0,330,270,310,33geenKoninkrijkVerenigdFrankrijk1,080,970,980,99geenDuitsland0,900,830,800,820,81Vlaanderen***0,630,660,660,660,700,730,75Vlaanderen**0,600,630,630,630,670,700,73Vlaanderen*0,370,410,420,420,470,500,53data0,760,660,690,69geendatadatadatadatadataStaten0,890,840,810,870,95MainScienceandTechnologyIndicators,OECD,Volume2003/1VlaamseoverheidskredietenVlaamseoverheidskredieten+verdeelsleutelESAaan28,5%ESA+restfederalekredietenaan56%V+EU-KPVlaamsaandeelVlaamseoverheidskredieten+Vlaamsaandeel56%vandefederalekredieten+EU-KPVlaamsaandeel 4.Bemerkingen 1.Deberekeningeninhetpunt2vandithoofdstukzijnbenaderend,zowelvoordeinternatiotiveringinterpreteren.Dezeberekeningenendebekomenresultatenmoetmenmetdenodigeomzichtigheidenrelanalevergelijkingalsvoordegehanteerdehypothesen.2.DeberekeningvormtinfeiteeenrelatieveverhoudingtussendeaangroeivanhetBBP-Vlaanderenendeaangroeivanhetwetenschapsbudget.Erisechtereenzeersterkeverhogingvanhetwetenschapsbudgetvereist,omditookalseenzichtbarestijginginhet%BBPHoofdstukIII.8–233

HoofdstukIII.8–234

3.Ookdeinternationalevergelijkingmoetmenrelativeren:ditblijktalleenreedsuithetfeitdeanderelanden.weerslagophet%O&O.Erisdussteedseenfoutenmarge–wattrouwensookgeldtvoorVlaanderenterugtevinden.ElkewijziginginhetBBP-Vlaanderenheefteendirectsterkedatsommigecijferswijzigeninverschillendeeditiesvande“MainScienceandTechnologyIndicators”.Somswordentijdreekseninbepaaldelandenafgebroken,omdatmenbijvoorbeeldoverschakeldeopeenandereberekeningswijze.Bovendienwordtbijvergelijkingduidelijkdatereengrootverschilontstaatdoordatsommigelandengroteinjectiesdoenindemilitairesector.DeUSAlooptdaarbijopkopmet53%vanhetO&O-budgetvoordefensiein1999.IndatzelfdejaarishetOESO-gemiddeldedaarvoor30%,metUK38%,Frankrijk23%enSpanje26%.VoorBelgiëisditaandeelzeergering,Vlaanderenfinanciertzelfshelemaalgeenonderzoekindesectordefensie.

DEELIV BESTEDING VAN DE FINANCIËLE MIDDELEN VOOR WETENSCHAP, TECHNOLOGIE EN INNOVATIE 235 BESTEDINGVANDEFINANCIËLEMIDDELENVOORWETENSCHAP,TECHNOLOGIEENINNOVATIE

De schimmel Candida albicans wordt geanalyseerd om zijn zwakke punten te identificeren. Door deze aangrijpings punten in kaart te brengen, kunnen nieuwe schimmelwerende middelen ontwikkeld worden. (foto VIB)

Hoofdstuk IV.1 Bestedingsanalyse van de middelen voor de popularisering van wetenschap, techniek en technologische innovatie HoofdstukIV.1 1.Beleid en realisaties in de periode 1999-2003 Decijfers

Doelstellingen

Dezeachtdoelstellingenzijndevolgende:anderpaletvaninitiatievenveronderstelt.bestaandedriebasisdoelstellingenvanditbeleiduitgebreidtotacht,watuiteraardookeenhetwetenschappelijkonderzoekdatindezematerievoorhandenwas.Daarnaastwerdendedeactiesmeerteverdiepenenbeteraftestemmenopdedoelgroepen,rekeninghoudendmetNavijfjaaractiviteitenwaarbijeenbredebasiswerdgelegd,voeldemendanookdenoodzaakzetten,infunctievanhettoenemendebudget.VlaamseWetenschapsweek)omdangeleidelijkaanmeeractiesnaarmeerdoelgroepenoptemenvertrokvaneenzeerbescheidenbudgetin1994voorenkeleacties(waaronderdeInderdaad,devoorgaandejarenkunneneerdergezienwordenalseenaanloopperiode,waarbijendathetanderzijdsdewegopendenaareenmeergestructureerdeendoelmatigeraanpak.zindatenerzijdsdevoorbijeperiode(1994-1999)grondigwerdgeanalyseerdengeëvalueerdHetjaar1999werdookeenkantelmomentindebenaderingvanhethelebeleidsdomein,indie voordeinnovatiedoordeoverheidwordenuitgetrokken.Verantwoordingafleggenvoordebestedingvandemiddelendievoorditonderzoeken

Algemeen: • errondinhetbijzonder.Informatieverstrekkenoverwetenschapentechnologieinhetalgemeenenhetonderzoek • derzoekeninnovatie.Sensibiliserenvoorhetbelangvanwetenschappelijken(vernieuwend)technologischon •

wijlditbudgetin2003reeds8.936.000EURbedroeg.deactiviteitenterpopulariseringvanwetenschap,techniekentechnologischeinnovatie–ter-Ditvertaaltzichalvastindecijfers:1999voorzageentotaalbudgetvan5.008.000EURvoorvanwetenschap,techniekentechnologischeinnovatiehecht.menbinnenhetglobalewetenschaps-entechnologischinnovatiebeleidaandepopulariseringDeVlaamseregeringbevestigdeenversterktebijhaaraantredenin1999verderhetbelangdat

• Eencultuurcreërendietechnologischeinnovatieverwelkomt Specifiek: • technischenwetenschappelijkgeschoolden)Dein-,door-enuitstroomindeexacteentoegepastewetenschappenverhogen(Þmeer • Aanmoedigenvanondernemersomtechnologischteinnoveren HoofdstukIV.1–237

Beterestructureringensamenwerking

uit-endoorstroomindeexacteentoegepastewetenschappenvergroten.wetenschappelijkentechnologischpotentieelvandebevolkingverhogenendaarbijookdein-,vandesensibiliseringvanwetenschap,techniekentechnologischeinnovatie,wilmenhetDezeaanpakreflecteertookdenoodzaakomreedsvoorjongeleeftijdsgroepenwerktemakenvoltijdscoördinatorinstaatvooreengoedeenvooralbestendigewerking.actiefenomvatmeerdan115werkgroepen.Bovendienzijnermiddelenvrijgemaaktzodateendieleemteinvullenenheeftookexplicietdietaak.TOBOisondertussenreedsenkelejarenterechtkanmetvragenenproblemendiehijofzijondervindtbijhetgebruik.Hetnetwerkkandoendegoedmateriaal,maarerisnoodaanvoorzieningenwaardegebruiker/leerkrachttweedeaandachtspuntdatviahetstartonderzoekduidelijknaarvorenkwam:erbestaatvolineeneerstelijnszorg(viahetnetwerk)aandepotentiëlegebruikerservan.Ditlaatstewaseennietalleenvoorzietineendegelijkaanbodvanpedagogischeverantwoordmateriaal,maarookexpertiseopbouwendieterbeschikkingstaatvanandereleerkrachten,zodatmenuiteindelijkvooreenterugkoppelingvanuitdeonderwijspraktijk.TevenskanhetnetwerkeenhoeveelheidTOBO)dattoelaateendoorstroomnaarhetonderwijsveldtevoorzienenookkaninstaanderwijswordtondersteunddooreennetwerkvanleerkrachtenbasisonderwijs(netwerkinhetalgemeenenTechnologischeOpvoeding(TO)inhetbijzonder.DeWerkgroepBasisontijkvoorbeeldenronddepopulariseringvanwetenschap,techniekentechnologischeinnovatieéénvoorhetsecundair,diemoeteninstaanvoorhetopsporenofzelfrealiserenvangoedeprakstemmingmogelijk.Daarnaastkwamenertweewerkgroepen,éénvoorhetbasisonderwijsenleggroepmetvertegenwoordigersvanbeidebeleidsdomeinen,werdeenpermanentebeleidsafrealisatievaneenstructurelesamenwerkingmetOnderwijs.DoordeoprichtingvaneenoverBinnendeeerstedoelstellingkaderteeneerstebelangrijkeverwezenlijkinginditverband:debeleidsopties,metname:Dezeverbeterdestructureringvanbeleidsveldenactiesisgeëntopdetweebelangrijkste•hetwetenschappelijkentechnologischpotentieelvandebevolkingverhogendoorlevens-langleren(enbijgevolgdein-,uit-endoorstroomstimulerenvanjongtalentindeexacteentoegepastewetenschappen);•hetmaatschappelijkdraagvlak(voorwetenschapentechnologischeinnovatie)vergrotendoorhetbredepubliekbeterteinformeren.

• geventoteenbeterestructureringvanzowelhetbeleidsveldalsdeactieszelf.menopdeontwikkelingeninzakeBeterBestuurlijkBeleid(BBB)enzoeenaanzetkunnenpuntook,omdatdestudiet.a.v.debeleidscyclusookinzichtenaanreiktdiemenkanafstemeenoverzichtgeeftvandebelangrijkemomentenindestudiekeuzevanjongeren.Eenankerlysevandedoelgroepeneneenbetereformuleringvandedoelstellingenaanreikt,maarookniekentechnologischeinnovatie.Eenmijlpaalomdatdestudienietalleeneengrondigeanazienalseenmijlpaalenankerpuntbinnenhetbeleidterpopulariseringvanwetenschap,techninghoudendmethetbestaandeonderzoekbinnendematerie.DitstartonderzoekkanmenkingmetdesituatieinNederland,enverstrekteverderaanbevelingenvoordetoekomst,rekeformatie”,omvatteeengrondigeanalysevandebestaandesituatieinVlaanderen,eenvergelijplanWetenschapsinformatieenInnovatie.Dezestudie,het“startonderzoekWetenschapsinbeleidalshetgehanteerdeinstrumentomditteimplementeren,metnamehetjaarlijkseactieAlduskwamer,zoalsaangekondigdindebeleidsbrief2000-2004,eenanalysevanzowelhetschappij”.technologischeinnovatieineenmaatschappijdiesteedsverderevolueertnaareenkennismaatechterniet:“hetversterkenvanhetmaatschappelijkdraagvlakvoorwetenschap,techniekenDestrategischedoelstellingdietengrondslagligtaanditpopulariserendebeleid,veranderdeBenaderenvanhetgrootpubliek(“awareness”verhogen)

HoofdstukIV.1–238

• doelstellingenNiet-gebruiktpotentieel(incasumeisjes)opsporenenaanborenvoordeeerdervermelde

kunnenwordenbeantwoord.HiertoewerdvoorzienindeondersteuningvanWetenschapsaandevragendiedegewoneburgerheeftendiemogelijkalleenviawetenschappelijkonderzoekondersteuningvandeStichtingRogerVanOverstraeten.TotslotwerdookaandachtbesteeddepermanenteaandachtvoorhetICT-gebeurenbinnenWetenschapenTechnologiedoordeDaarnaastinvesteerdemeninHidrodoe,hetdoe-centrummetWateralscentraalthema,eniserhiervanwerdtegenheteindevan2003verwacht.werkingenbetrokkenfinancieringvanStichtingF.T.IenTechnopolisomvat.Deafrondingontstaneverbintenissentevervangendooréénglobalebeheersovereenkomst,diedeglobalehetdoe-centrumTechnopolis,washetaangewezenomdebestaandeenindeloopderjarennoteren.InmiddelsuitgegroeidtotdegrootsteactorinVlaanderen,o.m.viadeuitbatingvanBinnenditlaatsteniveauvaltdeopmaakvaneenbeheersovereenkomstmetStichtingF.T.Ite3.hetconsolidatieniveau:hierwordenactoren,diewegenshunexpertiseofervaringeenper2.hetdoorgroei-ofmaturiteitsniveau:hierbinnentredenwaardevolleprojectenenactoren1.hetzaainiveau:dieopportuniteitendiezicht.a.v.hetactieplanaanbieden,meestalklein-Hetbetrefthier(zieookbeleidsbrief2003):anderevormvan(financiële)ondersteuning.Daartoewordtdebottom-upbenaderingdanookonderverdeeldindrieniveaus,metelkeeneenvruchtbareomgevingscheppenwaarindenieuweideeënenprojectenkunnengroeien.Teneindederijkdomendecreativiteitbinnenhetveldvanactorentegaranderen,moetmenringzelf.hettoezichtopdekwaliteitsvolleencorrecteuitvoering(doorderden)ofwelvoordeuitvoe-atiefvandeoverheid.Inbeidebenaderingswijzenishetsteedsdeoverheidsceldieinstaatvooreninteschakelenbinnenditactieplan,naastde‘top-down’-benaderingmetprojectenopiniti-scheidt,nl.de‘bottom-up’-benaderingwaarinhetvelddekanskrijgtprojectentelatengroeientief/opdrachtvandeoverheid.VandaardetweebenaderingswijzendiehetactieplanonderDezeactiviteitenkunnenofwelwordenaangereiktvanuithetveldofwelviaeeninitiakandecelkiezentussenhetzelfuitvoerenofhetinschakelenvaneenderde.instrumentterrealisatievanhetbeleid.VoorderealisatievandeonderscheidenactiviteiteneigenlijkeuitwerkingvanhetjaarlijkseactieplanWetenschapsinformatieenInnovatie,hétBinnendeoverheidvoorzietmeneenceldiezalinstaanvoordebeleidsuitvoeringzelf,nl.deoverheidendeactoreninhetveldzelf.techniekentechnologischeinnovatiezichsituerenenstructureertookderolentakenvandeDezeherindelingschepthetkaderwaarindeactiviteitenterpopulariseringvanwetenschap,herindelingvandebeleidscyclus.(gelijksporendmetdeontwikkelingeninhetkadervanBeterBestuurlijkBeleid–BBB),isdeEentweedebelangrijkelementindeverbeterdestructureringvanhetbeleidsveldendeactiesdaarvan.werkTOSOentevensgoedepraktijkvoorbeeldenopsporenvoorgebruikbinnendeschootdaironderwijs,viadeaanstellingvaneenvoltijdscoördinator.DiezalwerkmakenvanhetnetWetenschaps-enTechnologischInnovatiebeleidookineenvergelijkbaarnetwerkinhetsecunAldusinvesteerdemenviadegezamenlijkeinspanningvandebeleidsdomeinenOnderwijsenbijgevolgdecontinuïteitbijdeovergangvanbasis-naarsecundaironderwijswordtverzekerd.Belangrijkhierbijistrouwensdatdezeinspanningenvervolgdwordenoplatereleeftijdendatschaligzijnenslechtseenbeperkteaanzetnodighebbenomgerealiseerdteworden;metelkaarincompetitieenwordendebestegeselecteerdenondersteund(viaeenoproeptothetindienenvanprojecten);manentemeerwaardekunnenbieden,structureelingeschakelddoorondersteuningvanlangereduur.winkels,eeninitiatiefvandeUniversiteitAntwerpenendeVrijeUniversiteitBrussel.Omgekeerddefinieertdeoverheidronddedoelstellingenendoelgroepeneenaantalspecifiekeinitiatieven(viadetop-down-benadering).Demeestedaarvansituerenzichbinnendetweedebelangrijkstedoelstelling:hetvergrotenvanhetmaatschappelijkdraagvlakvoorhetgrotepubliekdoorbetereinformatieverlening.Activiteitendieinditverbandwerdenopgezet,zijn

HoofdstukIV.1–239

derealisatiedaarvanwerdeenberoepgedaanopdeexpertisevaneenaantalactoren.OverLeven,eencoproductiemetdeVRT,endereeksEnter21opderegionaletelevisie.VoorWetenschapshappening,deDagvandeTechnologieenmedia-actieszoalshetprogrammabijvoorbeelddeVlaamseWetenschapsweekenmeerspecifiekhetWetenschapsfeestofde

leidenactiesmoetgaranderen.Deopstartvandemonitoringfunctiewordtin2004verwacht.hetstartonderzoekmoetverderzetteneneenmeerpermanenteopvolgingenevaluatievanbeNaareffectenenefficiëntiezaldeoverheidberoepkunnendoenopdemonitoringfunctiediehorizontaal(actorenonderling),komterookeenelektronischcommunicatieplatform.Omeengoedeinformatie-uitwisselingteverzekeren,zowelverticaal(actorenenoverheid)alsentechnologischeinnovatiebetrokkenzijnenwordtaangevuldmetanderebelanghebbenden.actorendieopminofmeerpermanentebasisbijdepopulariseringvanwetenschap,techniekactorenop.DitWetenschapsInformatieNetwerk–kortwegWIN–omvatineersteinstantiedecoördinatiebinnenhetactieplan.Omditterealiseren,richttedeoverheideennetwerkvantechniekentechnologischeinnovatie.Ditimpliceertalvasteenverbeterdeafstemmingenenstructurerenderoldiedeadministratiedienttespelenbijdepopulariseringvanwetenschap,Ditlaatsteiseenanderbelangrijkaandachtspuntuithetstartonderzoek,nl.decoördinerendedaarbijookeengecoördineerdeaanpaktegaranderen.ookdenoodzaakopomeffectiefenefficiëntomtegaanmetdegeïnvesteerdemiddelenenNaasthetverzekerenvaneendegelijkwerkingskadervoorallebetrokkenpartijen,dringtzich

Efficiëntie,effectiviteitennetwerkvorming

1.InhetkadervandeEUsamenwerking.gelinktaandeandereelementenvandeinternationalewetenschappelijkeentechnologischeverbandonderscheidtmentweegroteactielijnen,eeneerstegelinktaandeEUeneentweedepopulariserendeactiviteiteninVlaanderennietloszienvandeinternationaledimensie.InditZoalsmethetglobalewetenschaps-entechnologiebeleidhetgevalis,kanmendebeoogde•EU-actieplan“Wetenschapensamenleving”Drievandeclusters,gedefinieerdbinnenditEU-actieplan,hebbenbetrekkingopdeactiviteitenterpopulariseringvanwetenschap,techniekentechnologischeinnovatie.Binnendeeerstecluster,STIMgenoemd(“Science,TechnologyandInnovationintheMedia”),vervultVlaandereneenvoortrekkersrol.DeAWI,dieinditverbandeennotahadvoorbereiddiedeRaadOnderzoekgoedkeurdeop12/12/2001,leiddedezegelijknamigecluster.Hetstartschotwerdgegeveninmei2002endewerkzaamhedenwerdenafgerondinmaart2003.Hiermeeisdezeclusterdeeerstediewerdopgestartenopzeerkortetijdpraktischresultaatafleverde.Deactiviteitenresulteerdenimmersinhetuittekenenvaneenblauwdrukvoorderealisatievaneenandere–complementaire–aanpakdoorTV-omroepenvanonderwerpenm.b.t.WTI.HetuitgangspuntisdatSTIM-programma’sdebelangstellingvandekijkersvoorWTIactiverenviahuninteresseinandereonderwerpenzoalssport,koken,muziek,fictieenz.DerealisatievandeblauwdrukmoetertoeleidendatnieuweformatswordenontwikkeldenverspreidenmoetanderzijdsWTIbeterinde“normale”programmatieteintegreren.Integratievandezeproductenmetanderemedia,inzonderheiddenieuweelektronischemedia,wordtindezeblauwdrukonderstreept.MomenteelwordteenprojectvoorbereidomindeEuropeanBroadcastingUnion–deverenigingvanopenbareomroepenuit51landen–eencelopterichtendiezichhieropconcentreert.Vlaanderenstaatinvoordecoördinatie,insamenwerkingmetdeopenbareomroepenenrelevanteorganisatiesinDuitsland,Italië,Frankrijk,Denemarken,Oostenrijk,Noorwegen,IJslandenGriekenland.LaterzullenHongarije,ZwedenenSpanjemogelijkditconsortiumbijtreden.

HoofdstukIV.1–240

Internationaledimensie

•

wendvoorreis-enverblijfskosten.leggenmetmogelijkebuitenlandsepartners.DehiervoorzienemiddelenwordenaangeDezeactieheefttotdoelpotentiëleprojectindienersdemogelijkheidtebiedencontactenteLuik“Wetenschapensamenleving”binnen6KP

• voorinaanmerking.Binnenafzienbaretermijnkomendewerkprogramma’smetZuid-AfrikaenSlowakijehier-vlakvandepopulariseringvanwetenschap,techniekentechnologischeinnovatieoptenemen.ma’s,ishetdebedoelingombinnenhetluikW&TeenonderdeelrondsamenwerkingophetInhetkadervandebilateraleakkoordenendeopmaakofdeherzieningvandewerkprogram-2.InternationalewetenschappelijkeentechnologischesamenwerkingbuitenEUmetsuccesuniversitairestudiesineenwetenschappelijkerichtingaangevat.2002haaldedeVlaamsedeelnemereenderdeplaatsindezewedstrijd;debetrokkeneheeftDeVlaamseGemeenschaporganiseertdeVlaamsepreselectievoordezeEU-wedstrijd.InEUCYS-wedstrijd

Hetactieplanzelfbestaatuitvijfdelen:deleerkrachten.kunnenwordenbenaderd–debelangrijkstegroepdaarvanwordtongetwijfeldgevormddoormers.TevensgaaterveelaandachtnaardeintermediairegroepenviadewelkededoelgroepenDebelangrijkstedoelgroepenzijndeschoolgaandejeugd,hetgrotepubliekendeonderneDedoelstellingendieaanhetactieplantengrondslagliggen,werdenhogerreedsbeschreven.Innovatie.Ditbeschrijftdeactiviteitendieinhetbetreffendejaarwordenopgestart.entechnologischeinnovatieterealiseren,ishetjaarlijkseactieplanWetenschapsinformatieenHétbasisinstrumentdatdeoverheidhanteertomdedoelstellingenvoorwetenschap,techniek•Onderzoekalsfundament•Algemenesensibiliseringsacties,waaronderdemedia-acties•Gerichteacties(gerichtopspecifiekedoelgroepenendoelstellingen)•Internationaledimensievanwetenschapspopulariseringeninnovatiestimulering•Structurelepartnershipsen/ofprojecten

HoofdstukIV.1–241

participeert,werdrecentgoedgekeurd.komenvaneenERA-net.Eenvoorbereidendprojectinditverband,waarVlaandereninBinnencluster3(“scienceeducation”)zalVlaanderentenslottebijdragentothettotstandintroduceren.lingditviadiverseforatepromoteneniniedergevalindeVlaamseWetenschapsweektetificF(l)ame”genoemdenisbinnencluster2enthousiastgoedgekeurd.HetisdebedoegemeenschappelijkEuropeesideeofitem.DitEuropeeselementwordt“EuropeanScienschapsweken,dattotdoelheefteenenandertestructurerenenondertebrengenondereentievoorgesteldvaneenEuropeeselementindeverscheidenenationaleenregionalewetenInCluster2(Wetenschapswekenen-festivals)isopinitiatiefvanVlaanderendeintroducDaarnaastisVlaanderenookzeeractiefbinnencluster2en3vanhetbetreffendeactieplan.

2.Instrumenten Hetjaarlijkseactieplan

Algemenesensibiliseringsacties

Dezeoproepwerdoverdeperiode1999-2002geanalyseerd.Meerinformatieonderpunt3.stimuleren,viadehogervermeldebottom-upbenadering.oproepishetinstrumentbijuitstekwaarmeemendecreativiteitvanhetveldvanactorenkanvoorprojectenWetenschapsinformatie,diein1999eeneerstekeerwerdgelanceerd.DezeBelangrijktevermeldenbinnenditluik,isdejaarlijkseoproeptothetindienenvanvoorstellen Gerichteacties

blematiekenhetonderzoekoverdegelijkenissentussenmanenvrouwonderdeaandacht.grotesEKSPERIMENT”.Dezetentoonstellingbrengtopeenoriginelemanierdegenderpro-BinnenditluiksituerenzichactieszoalsdeWetenschapsolympiadesendetentoonstelling“het

Enkeleresultaten:deeffectenervan.informatie.Tevenswerdbijeenaantalacties,zoalsdeVlaamseWetenschapsweek,gepeildnaarEenaantalactieswerdreedsuitgebreidgeanalyseerdbinnenhetstartonderzoekWetenschapsvan.enookzalinstaanvoordeevaluatievandeverschillendeacties,enmeerbepaalddeeffectenerBinnenditluiksitueertzichdemonitoringfunctie(ziehoger)diehetstartonderzoekverderzet•57%vanhetgrotepubliekis(zeer)geïnteresseerdinwetenschapentechnologie.Bijde16-tot18-jarigenisditpercentage77%(Meting2000);•25%vanhetgrotepubliekvindtwetenschapentechnologiesaaien42%heefterweinigtothelemaalgeeninteressevoor(Meting2000);•anderzijdsvindt94%vanhetgrotepubliekdatwetenschapentechnologiebelangrijkzijnvoordemaatschappijenhaarevolutie(Meting2000);•deelnameaandeVlaamseWetenschapsweekdoetdeinteressevoorwetenschapentechnologiebijdedeelnemerstoenemenmetmeerdan20%(Meting2002).

Onderzoekalsfundament

Internationaledimensie Ditonderdeelwerdinpunt1uitvoerigbelicht.

voorderealisatievanhetbeleid.MethenwordtdanookeenstructurelesamenwerkingopgeBinnenditluiksituerenzichdieorganisatiesdieopeenminofmeerpermanentebasisinstaanzet.Voorbeeldenvandergelijkeactorenzijn:StichtingF.T.I,StichtingR.V.O,devolkssterrenwachten,dewetenschappelijkeolympiades,Hidrodoe,...

Structureleparntershipsenprojecten

HoofdstukIV.1–242

3.Besteding van de middelen over de periode 1999-2003 3.1.Evolutievandemiddelen

HoofdstukIV.1–243

TotaalAd-hocen/ofStructureleInternationaalGerichtesensibiliseringsactiesAlgemeneOnderzoekActies19992000200120022003alsfundament99.109,07202.617,01532.186,5036.917,102.752,751.285.836,112.419.176,981.990.781,212.878.331,152.430.285,53acties632.951,00339.614,131.061.779,031.108.510,770,000,0074.368,060,000,000,00partnershipsandereprojecten2.750.989,882.522.440,112.587.773,563.700.377,615.774.620,00enkleineuitgaven36.326,3250.421,0558.648,8838.800,0066.035,334.805.212,385.608.637,346.231.169,187.762.936,638.273.693,61 Grafiek1

Tabel

1

situerenzichnietbinnenhetovereenstemmendeluik.zelfdekangezegdwordenvandeolympiades:dezewedstrijdenzijnookgerichteacties,maarF.T.I,waardoordezeactiviteitennubinnenhetluik"structurelepartnerships"vallen.Hetdengerealiseerdzijnvanaf2003immersvolledigopgenomenbinnendesubsidieaanStichtingwerdenopgezet.Ditisniethelemaalcorrect:degerichteactiesdiedoorStichtingF.T.Iworstellingen/ofdoelgroep.Zoalsgrafiek1aangeeft,lijkthetalsofin2003geengerichteactiesOpmerking:deopdelingperluikinhetactieplanstemtnietovereenmetdeopdelingperdoelvoorzienwarenvoorTV-actiesslechtstendelekondenwordenbenut.ietsmeerdan650.000euro.DitlaatstewasvooraltewijtenaanhetfeitdatdemiddelendieIn2003werdenevenweleengrootdeelvandebeschikbaremiddelennietbesteed,metnameDebestedingvandemiddelenhoudtgelijketredmetdeevolutievandebeschikbaremiddelen.

sEKSPERIMENT".overdeverschillenengelijkenissentussenmanenvrouw,getiteld"hetgrotein2002geïnvesteerdindeuitwerkingenrealisatievaneenvollediginteractievetentoonstellingtingeninteressantemogelijkhedenbiedenbijdekeuzevooreenhogereopleiding.Tevenswerddezejongerenerattentoptemakendatookdewetenschappelijkeentechnischestudierichfiekgerichtopjongereninhetlaatstejaarsecundaironderwijs.Dezecampagnehadalsdoelsibiliseringscampagneopgezetonderdenaam"Blijfnietachter,volgwetenschappen",speciHetaandeelvandegerichteactiesishethoogstin2001en2002.Indiejarenwerdo.a.eensengoedeprojectentekunnenhonoreren.(Zieook3.4).terwijlin2002en2003extramiddelenvoordezeoproepwerdenvrijgemaaktteneindemeerWetenschapsinformatieopgenomen.In2001werdenhiervoorbijnageenmiddelenvoorzien,BinnenditluikisookdejaarlijkseoproeptothetindienenvanvoorstellenvoorprojectendoordereeksInnoveer!dieheelwatbescheidenerisquakostprijs.Enter21,eenuitgavediein2003nagenoegwegvalt,aangeziendezereekswordtvervangendeTV-actiesvoordoen.In2001en2002bijvoorbeeldwerdflinkgeïnvesteerdindereeksHetaandeelvande"Algemenesensibiliseringsacties"schommeltnaargelangerzichpiekeninvanalleactiviteitengerealiseerddoorStichtingF.T.Iinéénbeheersovereenkomst.ten)enanderzijdsdeorganisatievandeDagvandeTechnologiein2003énhetonderbrengenwinkelsendestructureleondersteuningvandewerkingvanStichtingRogerVanOverstraewordendoorenerzijdsdeconsolidatiein2002vaneenaantalprojecten(o.a.Wetenschapsmeergelijkblijft,omdanin2002en2003duidelijktoetenemen.DitlaatstekanverklaardUitdeabsolutecijfers(zietabel1)blijktduidelijkdatditluikindeperiode1999-2001minofactieplanneemtafindeperiode2000-2003,omin2003forstoetenemen.Hetaandeelvanhetluik"Structurelepartnershipsen/ofprojecten"binnenhettotaalvanhet

HoofdstukIV.1–244 Grafiek 2

hetdoe-centrumTechnopolisisca767.000eurovoorzienvoorgerichteacties.BinnendesubsidieaanStichtingF.T.Ispecifiekbedoeldvooractiesbuitendeuitbatingvan 3.2.Middelenbesteedperluikbinnenhetactieplan

3.3.Structurelepartnershipsen/ofprojecten-evolutieindebudgetten talandereactiesbinnenhetactieplan.Ditaandeelligtvoordeperiodeopeengemiddeldevanuitbatingvanhetdoe-centrumTechnopolis(SFTI-basissubsidie)enderealisatievaneenaanactieplanvoorzijnrekeningneemt.DitheeftenerzijdsvooreengrootdeelbetrekkingopdeUittabelengrafiekblijktduidelijkdatStichtingF.T.Ieengrootdeelvanderealisatievanhettendieinstaanvooreenwaardevolprojectofactiesbinnenhetactieplan.satievanhetbeleidinhetkadervanBBBenanderzijdsindeconsolidatievanactorenenprojecbinnenhetactieplantoe.DitspoortmetenerzijdshetbuitendeoverheidplaatsenvanderealiZoalsreedsin3.2vermeld,neemthetaandeelvandestructurelepartnershipsen/ofprojecten HoofdstukIV.1–245 Structurele partnerships19992000200120022003 Andere 331.542,720,000,001.072.898,00125.000,00 Olympiades 116.881,80115.778,62120.624,99149.775,71160.060,00 werkingVolkssterrenwachten 125.231,84252.851,40261.764,65269.885,80337.560,00 investeringenVolkssterrenwachten- 70.000,00 SFTI-basissubsidie 2.132.000,002.132.000,002.132.000,002.132.000,002.436.094,00 SFTI-Acties AP 1.143.191,981.107.538,441.133.203,111.430.799,101.200.000,00 SFTI-Andere 1.445.905,91 Totaal 4.180.391,053.608.168,463.647.592,756.128.256,615.849.619,91 Tabel 2

vandeolympiadesendeversterkteondersteuningvandewerkingvandevolkssterrenwachten.stijgtgeleidelijkoverdebeschouwdeperiode.Ditheefto.m.temakenmethetstijgendsuccesHetaandeelvandeolympiadesendevolkssterrenwachtenbinnendestructurelepartnershipslogiewaarvoorberoepwerdgedaanopdeexpertisevanStichtingF.T.I.1.200.000euro.Depiekin2003heeftbetrekkingopdeorganisatievandedagvandeTechno scholen,hogescholen,universiteiten,wetenschappelijkeverenigingeneninstellingenenorgaDeoproepiseeninitiatiefdatin1997geconcipieerdwerdomopeengestructureerdemaniervanpopularisatievanwetenschap,technologieentechnologischeinnovatiewilrealiseren.vatie,éénvandeinstrumentenwaarmeedeVlaamseoverheidhaardoelstellingenophetvlakoproepgenoemd-maaktdeeluitvanhetjaarlijkseactieplanWetenschapsinformatieenInnoDeoproeptothetindienenvanprojectvoorstellenwetenschapsinformatie-verderkortwegde

3.4.OproeptothetindienenvanvoorstellenvanprojectenWetenschapsinformatie-analysevandeoproep

HoofdstukIV.1–246 GrafiekGrafiek3 4

HoofdstukIV.1–247 1999200020012002Totaal Totaal aantal Gehon.Gehonoreerd109178132013195356Slaagpercentage37,5%100%46%53%63%84%34%70%45%75%ScoreTotaal32950153625442716276ingediend41656171238Alg.SchoolAlg.SchoolAlg.SchoolAlg.SchoolAlg.School(zeer)goed)129238232115197357%83%100%73%100%56%95%86%100%73%98% Tabel 3

aantalkleineschoolprojectenenhetaantalalgemeneprojecten.Tabel3geeftdezeverhoudingenweerperoproepengeefteveneensdeverhoudingtussenhetstellenwasnietmogelijkomwillevanbudgettairebeperkingen.Vandeze130projectvoorstellenwerdener109gehonoreerd.Honoreringvanalle130voor-meezijinaanmerkingkwamenvoorhonorering.Vande238projectvoorstellenkregener130deeindbeoordeling"goed"tot"zeergoed",waar-len.Deadministratiecontroleertdeformelevoorwaardenendebegrotingvandeprojectvoorstel-langrijktotuitermatebelangrijk.zeerweinigtotzeerhoog".Aanelkcriteriumwordteengewichttoegekend,vanminderbe-vragenlijstwordtdematevanaanwezigheidvanelkcriteriumaangeduidopeenschaalvan"disciplinairkarakter,geschiktheidvoordedoelgroepenz.).Aandehandvaneenschriftelijkem.b.t.inhoudenvorm(originaliteitencreativiteit,wetenschappelijkeonderbouwing,multi-vlakvanwetenschapsinformatieenonderwijs.ZijscreenenelkprojectopeenaantalcriteriaProjectvoorstellenwordeninhoudelijkbeoordeelddooreenjuryvanexterneexpertenophetAantalingediendeprojectvoorstellenensuccesratiobelicht.aangevraagdbudget/toegekendbudget,hetaantalprojectindienerszijngegevensdiewerdenHetaantalprojecten,desuccesratio,inhoudendoelgroepenvandeprojecten,deverhoudingBedoelingisdevoornaamsteresultatenenkenmerkenvanhetinstrumenttebelichten.Viereditiesvandeoproep(dejaren1999,2000,2001en2002)werdengeanalyseerd.gemeneoproepvoorgroteprojecten.Deoproepbestaatuittweedelen,nl.eenschooloproepvoorkleineschoolprojecteneneenalkingvandedoelstellingenwetenschapsinformatievandeVlaamseoverheid.Zokandeexpertisevandiverseactoreninhetveldmeeingeschakeldwordenindeverwezenlijkentoteenprojectvoorstelenditintedienenvoorfinanciëleondersteuning.nisatiestestimulereninteressanteideeënophetvlakvanwetenschapentechnologieuittewer

(*Kostprijsprojectenprojectenmetscoregoedtotzeergoed.Tabel3geeftdebudgettenopgesplitstperjaarvoordegehonoreerdeendeniet-gehonoreerdeeuro.DebijdragevandeVlaamseGemeenschapaande109gehonoreerdeprojecten:2.935.953,95Detotalekostprijsvande109gehonoreerdeprojecten:5.361.543,16euroDebijdragedieaandeVlaamseGemeenschapgevraagdwerd:3.896.947,44euro7.067.413,19euroDetotalekostprijsvande130projectvoorstellen(metscoregoedtotzeergoed)bedroegeurovoordekleineschoolprojectenen743.048,63eurovoordealgemeneprojecten.Vanafdeoproep2000wordthetbudgetopgetrokkentot818.048,63euro,waarvan75.000schoolprojectenen495.787,75eurovoordealgemeneprojecten.Voordeoproep1999was545.365,75eurovoorzien,waarvan49.578eurovoordekleineVerhoudingaangevraagdbudgett.o.v.toegekendbudget:TotalekostprijsprojectenEffectieveBijdrageMVGBeschikbaarbudgetperoproepGehonoreerd19991.662.327,43EUR522.609,22EUR(31%)545.365,75EUR20001.282.504,57EUR779.001,73EUR(60%)818.048,63EUR20011.171.291,81EUR819.519,65EUR(69%)818.048,63EUR20021.245.419,35EUR814.823,35EUR(65%)818.048,63EURTOT.GEHON.5.361.543,16EUR2.935.553,95EUR(51%)2.999.511,64EURNietgehonoreerd*GevraagdebijdrageaanMVG1999184.018,79EUR94.757,29EUR2000406.965,82EUR262.196,05EUR2001952.403,85EUR531.390,15EUR2002162.481,57EUR73.050EURTOT.NIETGEH.1.705.870,03EUR961.393,49EURTOTAAL7.067.413,19EUR3.896.947,44EURnietgehonoreerd,metscoregoedtotzeergoed) HoofdstukIV.1–248

stellen).(11),universiteiten(22)en(wetenschappelijke)instellingenofverenigingen(40projectvoortotzeergoed.De130projectvoorstellenwerdeningedienddoorscholen(57),hogescholenTabel4geefteenoverzichtvandeprojectindienersvandeprojectvoorstellenmetscoregoedProjectindieners

ProjectindienersAantal

22verschillendeverenigingeningediend.De40projectvoorstellenvanwetenschappelijkeinstellingenen-verenigingenwerdendoorAlleVlaamseuniversiteitenhebbenindezeperiodeminstenséénprojectvoorstelingediend.gediend.De11projectvoorstellenvandehogescholenwerdendoor5verschillendehogescholeninTotaal130Wet.Universiteiten22Hogescholen11Scholen57projectenInstell/Ver.40

HoofdstukIV.1–249

Tabel 4

HoofdstukIV.2

Besteding van de werkingsuitkeringen aan de universiteiten en van andere financieringsbronnen. personeelsbestand van de Vlaamse universiteiten

Vlaamseuniversiteitenop1februari2000endeevolutie”(universiteitenbeleid-14sinds1992”(documentraadsvergaderingvan8oktober2002),“HetpersoneelsbestandaandepersoneelsbestandaandeVlaamseuniversiteitenop1februari2002endepersoneelsevolutieDeinformatievoordezeanalysewerdgeputuitdiverseVLIR-documenten,namelijk“Hetdetweedegeldstroom.wetenschapsbeleid:57%in2003,metname42%voordewerkingsuitkeringenen15%voorfinancieringsbronnenvoorhetniet-gerichtonderzoekaldaar),eengrootdeelvanhetbudgetDewerkingsuitkeringenaandeuniversiteitenvertegenwoordigen(samenmetdeoverigebaleperiode1982-2003bestrijkt.aandeVlaamseuniversiteiten.Detijdreekswerdderhalveverderaangevuld,zodatzedeglo-verhogingvandefinanciëlemiddelenhadophetvolumeendeaardvanhetpersoneelsbestandderenenhetIWT-Vlaanderen.Hetisdaarominteressantnategaanwelkeimpactdezesterkeuitkeringenvandeuniversiteitenalsviadeherverdelendeorganismen:hetBOF,FWO-Vlaanderzoekteversterken.Zowasereenaanzienlijkebudgetverhoging,zowelvoordewerkings1982-1996.OndertussennamdeVlaamseregeringmaatregelenomhetwetenschappelijkonEeneerstedergelijkeanalysewerdreedsgepubliceerdindespeurgids1997voordeperiodeejaargangnr.4),deVLIR-nota“HetpersoneelsbestandaandeVlaamseuniversiteitenop1januari1996endeevolutie”endejaarlijksepublicatie“StatistischegegevensbetreffendehetpersoneelaandeVlaamseuniversiteitent.e.m.detellingvan1februari2003”.EendeelvanhetpersoneelaandeVlaamseuniversiteitenwordtbezoldigdmetdewerkingsuitkeringen(wu).Hetbetrefthetzelfstandigacademischpersoneel(ZAP),hetassisterendacademischpersoneel(AAP),enhetadministratieftechnischpersoneel(ATP).OnderhetZAP-personeelteltmendebuitengewoonhoogleraren,gewoonhoogleraren,hoogleraren,hoofddocentenendocenten,terwijlassistentenendoctor-assistententothetAAP-personeelbehoren.Daarnaastwordtookeendeelvanhetpersoneelaandeuniversiteitenvergoedviaanderefinancieringsbronnendandewerkingsuitkeringen(nwu).DezemiddelenomvattenondermeerdeEuropeseeninternationaleprogramma’s,denationaleprogramma’s(o.m.interuniversitaireattractiepolen),deVlaamseprogramma’s(o.a.hetFWO-Vlaanderen,hetIWT-VlaanderenenhetBijzonderOnderzoekfonds),deeigeninkomstenenexternefinancieringsmiddelen.Hetpersoneeldatbezoldigdwordtviadezebronnenbestaatenerzijdsuitwetenschappelijkpersoneel(WPnwu),ditzijntijdelijkecontractenvoorprojectenvanwetenschappelijkonderzoekenanderzijdshetadministratieftechnischpersoneel(ATPnwu).

HoofdstukIV.2–251

HoofdstukIV.2

Het

% 33,1%16,0%18,9%14,1%17,9%100,0%

% 17,1%10,9%22,7%31,6%17,7%100,0% UIA167,4589,05193,41464,54247,381161,83 % 14,4%7,7%16,6%40,0%21,3%100,0%

1.Personeelseffectieven werkingsuitkeringen.lenuitdewerkingsuitkeringen,terwijl50,4%betaaldwordtvanuitanderebronnendandetabelblijktdatvoor2003gegroepeerd49,6%vanhetpersoneelbezoldigdwordtmetmiddeZAPwu,11,0%AAPwu,23,2%ATPwu,34,9%WPnwuen15,4%ATPnwu.Uitdezeten(VTE),waarbijdevolgendeverdelingoverdediversepersoneelscategorieëngeldt:15,5%februari2003.Hettotalepersoneelsbestandvoor2003bedraagt16.574,1voltijdseequivalenTabel1toontdeverdelingvanhetpersoneelseffectiefoverdeVlaamseuniversiteitenop1 Tabel 1:Personeelseffectieven (VTE) in de Vlaamse universiteiten op 1 februari 2003 ZAP wuAAP wuATP wuWP nwuATP nwuTotaal KUL970,30605,801435,552522,09892,916426,65 % 15,1%9,4%22,3%39,2%13,9%100,0% RUG704,20655,351317,901732,53745,295155,27 % 13,7%12,7%25,6%33,6%14,5%100,0%

% 18,0%12,4%35,6%24,9%9,0%100,0%

LUC110,0567,8596,60142,6584,65501,80

% 21,9%13,5%19,3%28,4%16,9%100,0%

KUB31,5115,2517,9513,4117,0595,17

UFSIA128,1097,50105,04125,20152,97608,81

RUCA110,9576,65220,00153,8055,75617,15

% 15,5%11,0%23,2%34,9%15,4%100,0%

VUB342,22217,70453,95631,50355,052000,42

Totaal2566,01826,03842,05787,92552,216574,1

HoofdstukIV.2–252

% 21,0%16,0%17,3%20,6%25,1%100,0%

HoofdstukIV.2–253

2.Evolutie personeel en middelen wu en nwu 1982-2003

kingsuitkeringen,terwijlhetpercentagein1992gedaaldwasnaar66,2%.Sinds1999stabilitiewaartenemen:in1982wasnog79,4%vanhetpersoneelseffectieftenlastevandewerwuennwutussen1982-2003.Indeprocentueleverdelingvangrafiek3isdevolgendeevoluGrafiek2en3biedeneenoverzichtvandeabsoluteenprocentuelepersoneelsverhoudingenlastevandewerkingsuitkeringen1,9%(-160,7VTE)lagerligtin2003danin1982.VTE)stijgtoverdegeanalyseerdeperiode,terwijlhetpersoneelseffectiefvoorwerknemerstentalpersoneelsledentenlastevaneigenenexternefinancieringdatmet284,8%(+6.170,4heden.In2003wasditmet57,1%gestegentot16.534,8.Ditisvooraltedankenaanhetaanbedroeghettotalepersoneelseffectiefdatwerkteaandeuniversiteiten10.525,2voltijdseeenzijdsendeeigenenexternefinancieringanderzijdsvoordeperiode1982-2003.In1982Tabel2geeftdeevolutieweervoorhetpersoneeltenlastevandewerkingsuitkeringenener

2003.DedalingvanhetATPlooptoverdeeffectiefopgemerktwordentussen1982envan11,3%(-488,5VTE)inhetpersoneelsVoorhetATPwutenslottekaneendalingsluitendeverklaringentebieden.teitenonderling,wathetmoeilijkmaaktomerverschillenzijntussendediverseuniversimaaruitdedetailsperuniversiteitblijktdatinvestereninnieuwacademischpersoneel,AAP-effectieftoontaandatdeuniversiteitenfectiefzichvanaf2001.Destijgingvanhet301,9VTE),alstabiliseerthetpersoneelsef2003stijgthetAAP-effectiefmet19,8%(+volgenderesultaten.Overdeperiode1982-DezelfdeanalysegeeftvoorhetAAPwudegedaaldzijnsedert2000.zouhetZAP-effectiefinfeitelichtjesrekeningtehoudenmetdezebeslissingen,universiteitenop1oktober2000.ZonderFWO-VlaandereninhetZAP-kadervandeovernamevandevasteonderzoekersvanhethetgevolgvanexternebeslissingen,zoalsdeZAP-effectiefsinds2000isevenwelvooraluitkeringen.Devermeerderingvanhetdestagnatieindeevolutievandewerkings-personeelsbestand(ziepunt5indetail)enonderwijsinnovatie),devergrijzingvanhetonderzoeksactiviteiten,deaandachtvoor(o.m.indirectekostenvandeverhoogdenatievandetoenemendefinanciëlelastendezedalingzijnterugtevindenindecombi-werkinguitkeringenzelf.Verklaringenvoorgrootdeelhetgevolgvande‘erosie’vandevandewerkingsuitkeringen,isvooreentot1999vanhetpersoneelseffectieftenlasteopnieuwietshogerdanin1982.DedalingZAP-effectiefligtsinds2001bijgevolgomgebogenineenlichtestijging.Hettotaleheteindvandejaren‘90,wordtsinds2000‘80manifesteerdeendiezichdoorzettetot25,9VTE).Dedaling,diezichindejarenZAP-effectieflichtjesgestegenmet1,0%(+naardediversepersoneelscategorieën,ishetuitkeringen(grafiek4)indetailanalyseertvanhetpersoneeltenlastevandewerkingsWanneermenvoor1982-2003deevolutiekingsuitkeringen(49,6%).(50,4%)danertenlastezijnvandewertenlastevandeeigenenexternebronnenzijnervoorheteerstmeerpersoneelsledennwuzichminofmeerop51/49.In2003seertdeverhoudingvanhetpersoneelwuen HoofdstukIV.2–254 Tabel2:Evolutievandepersoneeleffectievenvoordeperiode1982-2003(VTE) Jaar19821986199019921994199619992000200120022003 ZAPwu2506,602447,802466,702452,402393,702347,122331,602360,502508,102532,402532,52 AAPwu1523,301470,501599,101591,301597,601687,451712,401755,901825,601808,001825,15 ATPwu4328,904094,523935,303886,703639,303533,123623,103707,603716,703809,103840,40 Pers.wu8358,808012,828001,107930,407630,607567,697667,107824,008050,40 8149,508198,07 WPnwu1100,90982,501616,102191,602631,902909,104837,405162,705177,305471,405785,72 ATPnwu1065,501093,801618,301766,002160,102163,102579,002429,802467,102549,502551,05 Pers.nwu2166,402076,303234,403957,604792,005072,207416,407592,507644,40 8020,908336,77 Totaal10525,2010089,1211235,5011888,0012422,6012639,8915083,5015416,5015694,8016170,4016534,84 %pers.wu79,42%79,42%71,21%66,71%61,43%59,87%50,83%50,75%51,29%50,40%49,58% %pers.nwu20,58%20,58%28,79%33,29%38,57%40,13%49,17%49,25%48,71%49,60%50,42%

HoofdstukIV.2–255

levertditeentoenameopvan139,4%(+1.485,6VTE).nwueffectiefstijgtmet425,5%(+4.684,8VTE)tussen1982en2003envoorhetATPnwuConcreetlevertditvoordeonderliggendepersoneelscategorieëneengrotestijgingop:hetWPvertoontin2003eensterkestijgingmet284,8%(+6.170,4VTE)tenopzichtevan1982.financiering,voor1982-2003analyseren.HetpersoneeldatfinancieeltenlasteisvandenwuDaarnaastkanmenookdeevolutievanhetpersoneel,bezoldigdtenlastevaneigenenexterneblijftnogonderhetniveauvan1982.periode1982-1996,omnadienopnieuwlichtjestestijgentotopheden.Maarheteffectief

HoofdstukIV.2–256 Tabel3:Evolutiewerkingskredieten(+art.136),socialevoorzieningen,investeringstoelagen,BOF,FWOenIWT1992-2003 aangepastekredieteninclusiefindexatie(werkelijkebedragen)x1000EUR 199219931994199519961997199819992000200120022003 Werkingsuitkeringen inclusiefart.136 388.771409.624425.532442.758457.983476.342490.113502.277513.561532.515556.821571.750 %evolutie100,00105,36109,46113,89117,80122,53126,07129,20132,10136,97143,23147,07 Investeringsmiddelen 13.41813.74313.90214.18914.41515.62716.04616.44821.91121.84422.02922.437 %evolutie100,00102,42103,60105,75107,43116,46119,58122,58163,29162,79164,17167,21 Socialevoorzieningen 11.16111.71612.27112.99213.31913.57013.78013.65614.00014.282 %evolutie100,00104,97109,95116,41119,34121,58123,47122,35125,44127,96 BOF 20.00020.41121.14629.13735.49341.89948.97665.45183.39690.29192.984 %evolutie100,00102,06105,73145,69177,47209,50244,88327,26416,98451,46464,92 FWO 50.73653.47657.40565.85776.68683.35990.96090.96080.88382.40884.784 %evolutie100,00105,40113,14129,80151,15164,30179,28179,28159,42162,43167,11 IWT(beurzen) 6.1307.60010.69711.93612.74712.18115.79115.48616.24718.26517.786 %evolutie100,00123,98174,50194,71207,94198,71257,60252,63265,04297,96290,15 TOTAAL402.190500.233532.081557.911591.599629.887656.917688.022721.149748.541783.814804.023 %evolutie100,00124,38132,30138,72147,09156,61163,34171,07179,31186,12194,89199,91 aangepastekredietenexclusiefindexatie,prijsniveau2004X1000EUR 199219931994199519961997199819992000200120022003 Werkingsuitkeringeninclu- siefart.136 471.717479.869484.313495.067506.019518.424528.391535.889541.244554.565571.730579.897 %evolutie100,00101,73102,67104,95107,27109,90112,01113,60114,74117,56121,20122,93 Investeringsmiddelen 17.01316.84716.42716.26116.11317.12917.24617.61923.27622.93122.93122.931 %evolutie100,0099,0296,5695,5894,71100,68101,37103,57136,81134,79134,78134,79 Socialevoorzieningen 12.54313.09813.55614.15414.03114.50814.41214.17614.34514.470 %evolutie100,00104,43108,08112,85111,87115,67114,91113,03114,37115,36 BOF 23.43023.23123.64432.19338.62945.17152.25368.97986.84992.70994.309 %evolutie100,0099,15100,92137,40164,87192,80223,02294,41370,68395,69402,52 FWO 59.43660.86364.18772.76483.46189.86997.04795.86384.23284.61585.992 %evolutie100,00102,40107,99122,42140,42151,20163,28161,29141,72142,36144,68 IWT(beurzen) 7.1818.65011.96113.18813.87313.13216.84816.32116.92018.75418.039 %evolutie100,00120,45166,56183,65193,19182,87234,61227,27235,61261,15251,20 TOTAAL496.715586.763606.026624.218653.834685.669707.842734.165760.096779.674805.083815.639 %evolutie100,00118,13122,01125,67131,63138,04142,50147,80153,02156,97162,08164,21 Bron:WimClaeskensdepartementonderwijs,ministerievandeVlaamseGemeenschap+eigenberekeningen

cijferszijndestijgingenvandezelfdeorde(ziegrafiek6).tweedegeldstroomprocentueelveelsterkerstijgendandewerkingsmiddelenmaarinabsolutestroomop198,3mln.EURvoor2003.Uitdecijfersblijktduidelijkdatdemiddelenuitde108,3mln.EUR.Dezestijgingbrengthettotaalbudgetvandezemiddelenuitdetweedegeld-indexcorrectieopprijsniveau2004levertditeenstijgingvan120,3%watcorrespondeertmetbeurzen,BOF)zijnindezeperiodemetongeveer154,4%(118,7mln.EUR)gestegenennaDereëlefinanciëlemiddelenuitdetweedegeldstroom(FWO-Vlaanderen,IWT-specialisatie22,9%(108,2mln.EUR).wordennaarhetprijsniveau2004naindexcorrectie,wordtereenverhogingvastgesteldvanveer47,1%(183,0mln.EUR)hogerdanin1992.Wanneerdewerkelijkecijfersomgerekendkredietenvandewerkingsuitkeringenbelooptditvoor2003571,7mln.EUR,enditisongegeerdvoorindexaanpassingenmaarherrekendnaarhetprijsniveau2004.Inreëleaangepastenentenvandetweedegeldstroomtussen1992-2003,inreëlebedragenendaarnaastgecorrihiertegenoverstaan.Tabel3geeftdeevolutieweervandewerkingsmiddelenendecompoTenslottekaneenvergelijkinggemaaktwordentussendefinanciëlemiddelenwuennwudielingstaat.desocialesectorenbezoldigdwordtdoordeuniversiteit,indestatistischegegevensverzameongeveervoordehelftartificieel,indiezindatsinds1994ookhetpersoneeldatwerkzaamisinwerkenmaarbetaaldwordendoordezeinstellingen.Detoenamein1994isvoorhetATPnwuimmersrechtstreeksbevraagdoverdegegevensvanpersoneelsledendieaandeuniversiteitenonderzoeksinstellingen.SindsdatjaarwordenFWO-Vlaanderen,IWT-VlaanderenenVIBvanonderzoeks-entechnischpersoneeldatsinds1999rechtstreeksbezoldigdwordtdoordedaarnaastookdeelstoeteschrijvenaandegescheidenbevragingeneenaccurateretoeleveringgevolgvandesterkestijgingvandemiddelenvoorwetenschappelijkonderzoek.MaarditisDestijgingvanhetpersoneelsbestandbuitendewerkingsuitkeringenisineersteinstantiehet

HoofdstukIV.2–257

Exacteentoegepastewetenschappen nischewetenschappenbiologischewetenschappen,architectuur,ruimtelijkeordeningenstedenbouw,overigetechinformatie-encommunicatietechnologie,technischeentoegepastescheikunde,toegepasteelektrotechniek,werktuigkunde,materiaaltechnologie,informaticaentoegepasteinformatica,sterrenkunde,wiskunde,aardwetenschappenenaardrijkskunde,bouwkunde,elektronicaen:biologie,scheikundeenbiochemie,natuurkundeen

Humanewetenschappen tenschappen.schewetenschappenendidactiek,politiekeensocialewetenschappen,socialegezondheidswepenennotariaat,criminologie,economischeentoegepasteeconomie,psychologie,pedagogibel-engodsdienstwetenschappen,wijsbegeerteenmoraalwetenschappen,rechtswetenschaplettereneninformatie-,documentatie-,bibliotheek-enarchiefwetenschappen,theologie,bij:historischewetenschappen,kunstwetenschappenenarcheologie,

medischewetenschappen(+7,6%)endaaltdatvandeexactewetenschappenmet9,0%.humanewetenschappenmet3,5%overdegeanalyseerdeperiode,netalshetaandeelvandetoegepastewetenschappenstabiel.Bijhetwetenschappelijkpersoneelstijgthetaandeelvande3,9%,daalthetaandeelvanhetmedischpersoneelmet3,0%enblijfthetpartvandeexacteenevolutiesop.BijhetacademischpersoneelstijgthetaandeelbijdehumanewetenschappenmetWanneermennudetijdsspanne1994-2003inbeschouwingneemt,merktmendevolgendeslottekunneningedeeldwordenbijde‘medischewetenschappen’.gecatalogeerdbijde‘exacteentoegepastewetenschappen’en1.266,89VTEof21,9%teneenwetenschappelijkedisciplineinde‘humanewetenschappen’,2.772,16VTE(47,9%)staatVoorhetwetenschappelijkpersoneelisdeverdelingalsvolgt:29,3%of1.694,86VTEheeftwordenbijde‘medischewetenschappen’.behorentotde‘exacteentoepastewetenschappen’en955,72VTE(21,9%)kunneningedeeldnenondergebrachtwordenbijdecategorie‘humanewetenschappen’,1.383,45VTE(31,7%)VTE,kanopgesplitstwordennaarwetenschapsdiscipline.Zo’n1.972,61VTE(45,3%)kunHetacademischpersoneel(ZAPenAAP),geteldop1februari2003tenbelopevan4.357,68

Tabel 4.Verdelingvandepersoneelsledenoverdeverschillendedisciplines(inVTE)voor1994-2003.

Medischewetenschappen: biochemie,diergeneeskunde,farmacie,lichamelijkeopvoedingenkinesitherapie.geneeskunde,tandheelkunde,biomedischewetenschappenen HoofdstukIV.2–258 Discipline wetenschappenHumane Exacte en wetenschappentoegepaste wetenschappenMedische Algemene en dienstenlogische Jaar 199419992003199419992003199419992003199419992003 ZAPwu 941,6981,941053,7776,8765,82865,3621,53557,19587,5753,826,626 AAPwu 711,75832,58918,95487495,41518,15374,1365,34368,1524,719,119,9 WPnwu 678,4512771694,91496,92474,62772,2376,4510351266,980,150,7551,81 Subtotaal 2331,83091,63667,5 2760,73735,84155,61372,11957,52222,6158,696,4597,71 (ZAP+AAP)verdeling 41,4%44,9%45,3%31,7%31,2%31,7%24,9%22,8%21,9%2,0%1,1%1,1% verdelingWP 25,8%26,4%29,3%56,9%51,2%47,9%14,3%21,4%21,9%3,0%1,0%0,9%

3.Indeling per discipline

4.Vrouwen aan de universiteit inhunloopbaanminderfrequentdoorgroeiennaardehoogstefunctiesbinnendeuniversiteit.anderecategorieënslechtsingeringemateisgewijzigd.Ditwijsterduidelijkopdatvrouwengerverhoudingontstaatindehogeregraden.Uitdecijfersblijktdatdeverhoudingt.o.v.derieënAAPenWP,heeftblijkbaarniettotgevolgdaternaverloopvantijdookeenevenwichtilaag.DemeerevenwichtigeverhoudingindelageregradenvanhetZAP,ATPenindecategoinhetZAP-personeelseffectiefissinds1992met3,9%gestegentot14,6%in2002,maarblijfttoontaandatdedoorstromingvanvrouwenproblematischblijft.HetaandeelvandevrouwenHetprobleemsteltzichhetscherpstindehogerefunctiecategorieën,metnamehetZAP,ditnwu),hetaandeelvandevrouwennergensmeerdandehelftbedraagtvandepersoneelsleden.eenbeleidinzakegelijkekansen.Daarbijmoetwelgesteldwordendat(behalvebijhetATPtotalepersoneelsformatielaatziendatdeVlaamseuniversiteitenmeeraandachtbestedenaanmeneentoenamevandevrouwelijkepersoneelsleden.Hetgestegenaantalvrouweninde7,1%sinds1992tot40,8%in2002)enhetAAP(+6,3%sinds1992tot45,6%in2002)zietATPwusteeghetaandeelvrouwenmet5,6%intienjaartot48,0%.OokvoorhetWPnwu(+VoorhetATPnwuishetaandeelhetgrootstnamelijk66,4%(+5,7%t.o.v.1992)envooraandeVlaamseuniversiteitensterkverschiltnaargelangdegraadendepersoneelscategorie.vergelijkingoverdeverschillendepersoneelscategorieënheen,blijktdathetaandeelvrouweneerstejaarsstudentenwarendemeisjesin2002met54,9%duidelijkindemeerderheid.Uitdegestegenistot43,0%,terwijldatvoor1992nog36,5%was.Tervergelijking:bijdenieuweneelsleden,blijktdathuntotaleaandeelin2002tenopzichtevanhettotalepersoneelseffectiefUiteenvergelijkendeanalyseoverdetijdsspanne1992-2002vanhetaantalvrouwelijkeperso HoofdstukIV.2–259

5.De leeftijdsstructuur onderzoeksmedewerkers,terwijldeverhoudingtienjaarlateréénvoorvijfis.Daarenbovengroeiendegroeponderzoeksmedewerkersbegeleiden.In1992waseréénprofessorvoorvierhuidigeprofessorenkorps,datmetdewerkingsuitkeringenbetaaldwordt,moetnureedseenvandegroepprofessorentussenveertigenvijftigdekomendetienjaarverderverzwaren.Hetdegrotegroepprofessorendiedekomendejarenmetpensioengaan.Datzaldetaakbelastingmiddenvandecurve.Dezeknikbijdeveertigers,kondigtproblemenaanbijdevervangingvanenerzijdseengroepoudereprofessorenenanderzijdseengroepjongere,meteen‘knik’inhetDecijfersuitgrafiek10latenookziendatvoor2002deleeftijdsopbouwdiscontinuis,metdeleeftijdsgroepenvan35-39en40-44jaar.toonde.Delaatstetwintigjaarisweleentoenamevasttestelleninhetaantalpersoneelsledeninvoor2002,endat1982eensterkereconcentratiebijde‘jongere’leeftijdscategorieënvertijdbekekenwordt,valtopdatdecijfersvoor1992eenveelnormalerstructuurweergavendanterwijlditin2002reeds28,3%vanhetZAP-effectiefwas.Alshetspreidingspatroonoverdeleeftijdscategorieënvan50-54en55-59.In1982was19,1%vanhetZAPouderdan55jaar,datdevergrijzingalmaartoeneemt.Degrafiekvoor2002vertoontvooralpiekenindehogereUitdeevolutievandeleeftijdsstructuurvanhetZAP-personeeloverdevoorbije20jaarblijkt HoofdstukIV.2–260

bouwdeexpertisegedurendeeenrelatieflangeperiodekanbehoudenblijven.jongereengekwalificeerdewerknemers,terwijlhetanderzijdsweleenvoordeelisdatdeopgeeenprobleemsteltvantoenemendeloonkosteneentegeringevervangingspotentialiteitmethiertocheenlichtestijgingmerkbaar.AlsconclusiekanmenstellendaterzichbijdeATPerstoekomsttoe.HetaantalATPersindejongereleeftijdsklassenblijftlaag,maarsinds1992ismerkbaarindeleeftijdscohortes35-39en40-44jaar,watzekereeninvloedzalhebbennaardeen45-49jaarin1992en45-49,50-54en55-59jaarin2002.Ookhierisvoor2002eenknikopmetongeveertienjaarnaarhogereleeftijdscategorieën:30-34en35-39jaarin1982,40-44leeftijdsklassenmetdehoogstedensiteitaanATP-ledenverschuivensinds1982systematischtoonthetATPwupiekenindehogereleeftijdscategorieënzoals45-49jaaren50-54jaar.DeNetzoalsvoorhetZAP,zietmenookvoorhetATPwueengestadigevergrijzing.In2002zowelvooronderzoekenonderwijs,almaarzwaardermaakt.steeghetaantalstudentendelaatstetienjaarmet8,7%,watdekerntakenvoordeprofessoren,

HoofdstukIV.2–261

1992naar22,6%in2002.deelvanjongeAAPers(<24jaar)steegovertienjaarvrijaanzienlijk,engingvan15,9%inwordenvanhetmandaatvandoctorassistent–indejarennegentigmoeilijkerwerd.Hetaanbedroeg.DitsuggereertdatdedoorstromingnaarhetZAP–ookveroorzaaktdoorhetlangerneelbovende30jaar,waarbij32,3%ouderwasdan30,terwijlditin2002reeds41,5%DeleeftijdsstructuurvanhetAAPlaatziendatersinds1992eenvrijgrotestijgingisvanperso Besluit

HoofdstukIV.2–262

tereordenamelijkongeveerhetdriedubbelevandebovenvermeldecomponentenvandewerkingsuitkeringen.Hettotalebedragaanwerkingsuitkeringenisnatuurlijkwelvaneengroindexatie,herrekendnaarprijsniveau2004),ongeveerevengrootdusalsdetoenamebijdedeexternemiddelen(inabsolutecijfers108,3mln.EURaangepastekredietenexclusiefIWT-Vlaanderenspecialisatiebeurzen)indeperiode1992-2003toonteenforsegroeiaanvanDeevolutievandefinanciëlemiddelenuitdetweedegeldstroom(BOF,FWO-Vlaanderen,vandeuniversitairebasisfinancieringhiersterkerdoor.stijgingvoorhetpersoneeltenlastevandewerkingsuitkeringen.Blijkbaarweegtde‘erosie’fectieftoontwelaandatdebijkomendemiddelennietonmiddellijkaanleidinggeventoteenalsuitermatepositiefbeschouwdworden.Dekoppelingvandemiddelenmethetpersoneelsefnaarprijsniveau2004)weerspiegelteensubstantiëlestijgingvandewerkingsmiddelenenkangelijkingsbasiswordtgevormddoordeaangepastekredietenexclusiefindexatie,herrekendDenetto-verhogingtussen1992-2003vandewerkingsuitkeringenvan108,2mln.EUR(verringenlichtjeszaktemet1,9%(-160,7VTE).(+6.170,4VTE)indegeanalyseerdeperiode,terwijlhetVTEtenlastevandewerkingsuitkeHetpersoneelseffectieftenlastevandenwuisimmersexponentieelgestegenmet284,8%dewerkingsuitkeringenvanongeveer80%totietsminderdan50%vanhettotalebestand.degeanalyseerdeperiodedaaldehetprocentueelaandeelvandepersoneelsledentenlastevanversiteitenrelatiefgeziensterkdaaldetenvoordelevandeanderefinancieringsbronnen.OveraandeelvandewerkingsuitkeringenindebezoldigingvanhetpersoneelvandeVlaamseuniUitdeevolutievanhetpersoneelseffectiefoverdeperiode1982-2003,blijktvooreerstdathet

HoofdstukIV.2–263

Vlaamseuniversiteiten.Maarbovenstaandeaandachtspuntenblijvenbelangrijk.ciëlemiddelen,watzichvertaaltineenalevensterkestijgingvanhetpersoneelsbestandvandehetwetenschappelijkonderzoekteversterken,resulteerdeineensterkestijgingvandefinanSamenvattendkanmenstellendatdevolgehoudeninspanningvandeVlaamseregeringomhoogstekaderbinnendeuniversiteitblijftimmerseenteverbeterenpunt.mischpersoneel)blijvenruimachterwegeindezeevolutie.Dedoorgroeivanvrouwennaarhetvrouwelijkepersoneelsledenteverhogen,maarbepaaldecategorieën(hetzelfstandigacade-Hetisookduidelijkdatdeuniversiteitenheelwatinspanningenleverdenomhunaandeelriekeverhoudingtussenacademischpersoneelenhetaantalstudentenuitbalansis.omkaderingaanVlaamseuniversiteiten.Metanderewoorden:hetisduidelijkdatdenume-ringen.Samenmetdetoenamevanhetaantalstudenten,heeftditeennegatieveimpactopdegeziendehuidigeleeftijdsstructuurvanhetpersoneelseffectieftenlastevandewerkingsuitke-standaandeVlaamseuniversiteiten.Ookindenabijetoekomstremtdezeevolutienietaf,Daarnaastiserdevoorbije20jaareenduidelijkevergrijzingmerkbaarvanhetpersoneelsbe-selvalligheidvandeonderzoeksfinanciering.middelenviaherverdelendeorganismenzijnimmers,gezienhunaard,onderhevigaandewisgeldstroomkanslechtsalsaanvulling–nietalsvervanging–vandeeerstestroomfungeren:deonderzoek–endusdemogelijkheidtotbehoudvandeopgebouwdeknowhow.Detweedekeringen)biedteengarantievoorcontinuïteitinhetpersoneelsbestandencontinuïteitvanhetverschilinkaraktertussenbeidefinancieringsvormen.Deeerstegeldstroom(dewerkingsuitNaastditprobleemrondhetvolumevandemiddelen,dienterookgewezentewordenophetwordt.destructurelefinancieringviadewerkingsuitkeringen,watoplangeretermijnonhoudbaargenquaadministratie,infrastructuurenuitrusting.Datallesmoetdanwordengedragendoorerrekeningmeehoudendatbijkomendeprojectenooktelkensweerextraondersteuningvraviteiten,doordatzijextraonderzoeksmandatenen-projectenmogelijkmaken.Tochmoetmenverdelendeorganismen,draagtsterkbijtotdeverruimingvandeuniversitaireonderzoeksactiDezeonrechtstreeksefinancieringvanhetfundamenteelwetenschappelijkonderzoekviaherdoorefficiënteregegevensverzameling.ode1982-2003isallerminstopvallend,zelfsalblijkteengedeeltevandestijgingartificieelgingvanwerknemersbezoldigdviaanderebronnendandewerkingsuitkeringenoverdeperiresulterenineenvoortdurendestijgingvanhetwetenschappelijkpersoneelnwu.Desterkestijkredietenvoorhetfundamenteelonderzoekoverdeperiode1982-2003sterkgestegenzijnentweedegeldstroom.Uitdekoppelingvandemiddelenaanhetpersoneelseffectiefblijktdatde

BIJLAGE3BIJLAGE2BIJLAGE1 265 BIJLAGEN1–2–3 “De wraak” van Magritte. (foto KMSKA)

BIJLAGE1 2001-2004HorizontaleBegrotingsprogramma’sWetenschapsbeleid Bijlage1 voorO&O,O&VenW&T.DesomdaarvanisuiteraardgelijkaanhetgedeeltevandedesbeDemultiplicatorengevenaanwelkeproportievanhetkredietopeenbepaaldeBAbestemdis2.HoemoetdeoverzichtstabelvandeHBPWB’svoor2001-2004wordengelezen?gramma’sdoordejarenheen,hetverdwijnenenontstaanervanetc.vanalleWetenschaps-BA’soverdezeperiodeentoonthunbewegingenoververschillendeproeentijdsreeksopgebouwdvoor1993-2004.Ditisbedoeldalseensoorthistorischoverzichtleid(HBPWB’s)van2001tot2004.Dezetabelwordttelkenjareaangevuld,ondertusseniser1.DetabelgeefteenoverzichtvandeHorizontaleBegrotingsprogramma’sWetenschapsbe•DetabelbestaatenerzijdsuitdecijfergegevensvandeBA’s,gerangschiktvolgensdebegrotingsprogramma’svan2001totenmet2004,enanderzijdsvoorelkeBAuitdehoofdtabel(HFDlabel)enhetlabel.EenHFDlabelduidtkortaanvoorwelkdoel,departement,VOI,wetenschappelijkeinstelling,enzovoortdeBAstaat.EenlabelbeschrijftmeerindetaildebestemmingvandegeldenopeenbepaaldeBA.‘PROG’staatvoor‘begrotingsprogramma’engeeftdebeleidsdomeinenaandieonderdediverseadministratiesressorteren.Indezetabelligtdenadrukophetgroteoverzichtvandeprogramma’sendeBA’s.Deopsommingvandeverschillendeadministratiese.d.werdweggelaten;ditisimmersbedoeldalseenberekeningstabel.•PerprogrammawordendeBA’sgerangschikt.OverdejarenheenverschuivensommigeBA’svanheteneprogrammanaarhetandere,somsveranderenzevannummer.ZostonddedotatieaandeVitoin‘97en‘98ingeschrevenopdeBA41.02onderprogramma71.3.NadatdenummersvandebasisallocatiesinovereenstemmingwerdengebrachtmetdeE.S.R.95codificatie,werdvanaf‘99dedotatieaandeVitoondergebrachtonderBA31.02.In2001werdeenherschikkingvandebasisallocatiesvandeOA71doorgevoerd,meteenindelinginvierprogramma’s.DeBA31.02metdedotatieaanVitohoortnuthuisinhetbegrotingsprogramma71.4“Strategischenbeleidsgerichtonderzoek”.Dergelijkeevolutieswordenbewaardindezetabel.Hoeweldezewerkwijzedelezingvandetabelbemoeilijkt,biedtzehetvoordeeldatzederealiteitweergeeftenhetisbovendienmogelijkomevolutiestereconstrueren.WanneermendeopeenvolgendeSpeurgidsennaastmekaarleest,wordteenvollediginzichtmogelijkindetijd.Indezetabelwordendeinitiëlekredietengegeven.Daarnaastiserookeengelijkaardigetabelbeschikbaarmetdeaangepastekredieten,zoalszeindeloopvanhetbeschouwdejaarevolueerdendooreventueelbijkomenenschrappenvanW-basisallocaties,wijzigingvankredietene.d.Dezetabelisopaanvraagtebekomen.InhoofdstukIII.7wordtgewerktmetdezeaangepastekredietenvoordejaren1993-2003,voor2004zijneruiteraardopditogenblikalleeninitiëlekredieten.•Perbegrotingsjaarwordenweergegeven(bijvoorbeeldvoor2004):KR04:hetvolledigekredietingeschrevenopeenbepaaldeBA;WB04:hetbedragdatopdieBAdaadwerkelijkbestemdisvoorwetenschapsbeleid.Derestisbestemdvoorandere,niet-wetenschappelijkeactiviteiten;OO04:hetbedragvandeBAdatin2004bestemdisvoorO&O;OV04:hetbedragvandeBAdatin2004bestemdisvoorO&V;WT04:hetbedragvandeBAdatin2004bestemdisvoorW&T;MOO:multiplicatorvoorO&O;MOV:multiplicatorvoorO&V;MWT:multiplicatorvoorW&T.treffendeBAdatbestemdisvoorwetenschapsbeleid.Demultiplicatorenblijvenvrijconstantindetijd.Waarzewijzigen,wordtvoordeBAeennieuwerijgebruikt. Bijlage1–267

OverzichtHorizontaleBegrotingWetenschapsbeleid(’01-’04)

Bijlage1–268

Bijlage1–269

OverzichtHorizontaleBegrotingWetenschapsbeleid(’01-’04)

Bijlage1–270

OverzichtHorizontaleBegrotingWetenschapsbeleid(’01-’04)

Bijlage1–271

OverzichtHorizontaleBegrotingWetenschapsbeleid(’01-’04)

Bijlage1–272

OverzichtHorizontaleBegrotingWetenschapsbeleid(’01-’04)

Bijlage1–273

OverzichtHorizontaleBegrotingWetenschapsbeleid(’01-’04)

OverzichtHorizontaleBegrotingWetenschapsbeleid(’01-’04)

Bijlage1–274

Bijlage1–275

OverzichtHorizontaleBegrotingWetenschapsbeleid(’01-’04)

OverzichtHorizontaleBegrotingWetenschapsbeleid(’01-’04)

Bijlage1–276

Bijlage1–277

OverzichtHorizontaleBegrotingWetenschapsbeleid(’01-’04)

Bijlage1–278

OverzichtHorizontaleBegrotingWetenschapsbeleid(’01-’04)

Bijlage1–279

OverzichtHorizontaleBegrotingWetenschapsbeleid(’01-’04)

OverzichtHorizontaleBegrotingWetenschapsbeleid(’01-’04)

Bijlage1–280

Bijlage1–281

OverzichtHorizontaleBegrotingWetenschapsbeleid(’01-’04)

BIJLAGE2 Lijst van afkortingen bijlage2 AAPAssisterend Academisch Personeel AGMWAdministratie Gezin en Maatschappelijk Welzijn AMINABELAfdeling Algemeen Milieu- en Natuurbeleid AMINALAdministratie Milieu, Natuur-, Land- en Waterbeheer ANREAfdeling Natuurlijke Rijkdommen en Energie APSAdministratie Planning en Statistiek AROHMAdministratie Ruimtelijke Ordening, Huisvesting, Monumenten en ATPAdministratiefLandschappen Technisch Personeel AWIAdministratie Wetenschap en Innovatie AWZAdministratie Waterwegen en Zeewezen AZFDepartement Algemene Zaken en Financiën BERDExpenditureBBBBeterBAMABachelor-masterstructuurBABasisallocatieBestuurlijkBeleidonR&Dinthe Business Enterprise Sector BOFBijzonder BRONVlaamsBPBegrotingsprogrammaOnderzoeksfondsInstituutvoorhetOnroerend Cultureel Erfgoed CBGSCentrum voor Bevolkings- en Gezinsstudie CFSCommissie voor Federale Samenwerking CISCommissie Internationale Samenwerking CLECentrum voor Landbouweconomie COFOGClassification of the Functions of Government (Classificatie van de CLOCentrumoverheidsfuncties)voorLandbouwkundig Onderzoek COODepartement Coördinatie COSTEuropean Cooperation in the field of Scientific and Technical Research CRESTComité voor Wetenschappelijk en Technisch Onderzoek DWTCFederale Diensten voor Wetenschappelijke, Technische en Culturele EFROEuropeesaangelegenhedenFondsvoor Regionale Ontwikkeling ESFEuropees Sociaal Fonds EUEuropese Unie bijlage2–283

IWETOInventaris van het Wetenschappelijk en Technologisch Onderzoek

bijlage2–284

KMDAKoninklijke

KULeuvenKatholieke Universiteit Leuven

Maatschappij voor Dierkunde te Antwerpen

KUBrusselKatholiekeKPKaderprogrammaUniversiteit

KVABKoninklijke

Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Leefmilieu en Infrastructuur

IWT-VlaanderenInstituut voor de aanmoediging van Innovatie door Wetenschap en Technologie in Vlaanderen

LINDepartementKunsten

LUCLimburgs Universitair Centrum

MINA-fondsFondsMERMilieuEffectRapportvoorPreventie en Sanering inzake Leefmilieu en Natuurbehoud

KMSKAKoninklijk Museum voor Schone Kunsten – Antwerpen

EWBLDepartement Economie, Werkgelegenheid, Binnenlandse Aangelegenheden en Landbouw FFEUFinancieringsfonds voor Schuldafbouw en Eenmalige FIOVFondsInvesteringsuitgaventotbevordering van het Industrieel Onderzoek in Vlaanderen FSFinancieel Systeem FTIFlanders Technology International FWO-VlaanderenFonds voor Wetenschappelijk Onderzoek – Vlaanderen GBOUGenerisch Basisonderzoek aan de Universiteiten GERDGross Expenditure on R&D GIMVGewestelijke Investeringsmaatschappij Vlaanderen GISGeografische InformatieSysteem GMOGenetically Modified Organisms GNOPGewestelijke Natuurontwikkelingsplannen GOMGewestelijke Ontwikkelingsmaatschappij GOVERDGovernment Appropriations on Outlays for R&D HBPWBHorizontaal Begrotingsprogramma Wetenschapsbeleid HERDExpenditure on R&D in the Higher Education Sector HIVAHoger Instituut voor de Arbeid HOBUHoger Onderwijs Buiten de Universiteit IAPInstituut voor het Archeologisch Patrimonium IBWInstituut voor Bosbouw en Wildbeheer ICTInformatie- en Communicatietechnologie ICTinformation and communication technologies IEAInternational Association for the Evaluation of Education Achievement IESInstituut voor Europese Studiën IMECInteruniversitair Micro-Elektronica Centrum INInstituut voor Natuurbehoud INESInternational Indicators of Education Systems IOBVlaams Interuniversitair Instituut voor Ontwikkelingsbeleid en -beheer ITGInstituut voor Tropische Geneeskunde “Prins Leopold”

KMOKleine en Middelgrote Ondernemingen

Brussel

MIRAMilieu- en Natuurrapport Vlaanderen

Mld. EURmiljard euro Mln. EURmiljoen euro

NABSNomenclatuur voor de analyse en vergelijking van wetenschapsbegrotingen en –programma’s NACEStatistische nomenclatuur van de economische activiteiten in de Europese NODNederlandseNARANatuurrapportUnieOnderzoek Databank O&OOnderzoek en Ontwikkeling O&VOnderwijs en OBPWOOnderwijskundigOAOrganisatieafdelingVormingBeleids- en Praktijkgericht Wetenschappelijk OESOOrganisatieOnderzoek voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling ONDDepartement Onderwijs OVAMOpenbare Afvalstoffenmaatschappij voor het Vlaamse Gewest PBOProgramma Beleidsgericht Onderzoek PRODEMPromotie-PRESTIPREventiePNPPrivatePCB’sPolychloorbifenylenNon-ProfitInstitutionsSTImuleringendemonstratiecentrum voor milieuvriendelijke PWOProjectmatigPROG.BegrotingsprogrammatechnologieënWetenschappelijk Onderzoek RUCAUniversitair Centrum Antwerpen SERVSociaal-Economische Raad van Vlaanderen SIFSociaal STVStichtingImpulsfondsTechnologie Vlaanderen STWWStrategische Technologieën voor Welzijn en Welvaart TOBOTechnologische Opvoeding Basisonderwijs TOSOTechnologische Opvoeding Secundair Onderwijs tULtransnationale Universiteit Limburg TWOLToegepast Wetenschappelijk Onderzoek Leefmilieu UAUniversiteit UFSIAUniversitaireAntwerpenFaculteiten St.-Ignatius Antwerpen UGentUniversiteit UIAUniversitaireGentInstelling Antwerpen UNUUnited Nations University – Universiteit van de Verenigde Naties VENVergroten van de oppervlakte Natuur V.F.S.I.P.H.Vlaams Fonds voor Sociale Integratie van Personen met een Handicap VIBVlaams Interuniversitair Instituut voor Biotechnologie VIFVlaams Infrastructuurfonds VIONAVlaams Interuniversitair Onderzoeksnetwerk Arbeidsmarktrapportering VitoVlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek VLAMVlaams Promotiecentrum voor Agro- en Visserijmarketing vzw VLANEZOVlaams-Nederlands Comité voor Kustgebonden Zeewetenschappelijk VLAREAVlaamsOnderzoekReglement voor Afvalvoorkoming en –Beheer VLAREBOVlaams Reglement betreffende de Bodemsanering VLAREMVlaams reglement betreffende de milieuvergunningen VLHORAVlaamse Hogescholenraad bijlage2–285

VLINAVlaams Impulsprogramma Natuurontwikkeling VLIRVlaamse Interuniversitaire Raad VLIZVlaams Instituut voor de Zee VLMVlaamse Landmaatschappij VMMVlaamse Milieumaatschappij VMWVlaamse Maatschappij voor Watervoorziening VOIVlaamse Openbare Instellingen VOLTVlaamse onderzoekseenheid Land- en Tuinbouweconomie VOSVluchtige Organische ZAPZelfstandigWVCDepartementWTOWorldWTIWetenschap,WIVWetenschappelijkWIMDepartementWBWetenschapsbudgetWAVVlaamsW&TWetenschappelijkeVUBVrijeVTEVoltijdsVSMVlerickVRWBVlaamseVRTVlaamseVRINDVlaamseVRVeiligheidsrapporteringStoffenRegionaleIndicatorenRadio-enTelevisieomroepRaadvoorWetenschapsbeleidLeuvenGentManagementSchoolEquivalentUniversiteitBrusselenTechnologischeDienstverleningSteunpuntWerkgelegenheid,ArbeidenVormingWetenschap,InnovatieenMediaInstituutVolksgezondheidTechnologieenInnovatieTradeOrganizationWelzijn,VolksgezondheidenCultuurAcademischPersoneel bijlage2–286

BIJLAGE3 Vlaamswetenschapsbeleid:adressen,e-mailsenwebsites bijlage3 DE VLAAMSE RAAD VOOR WETENSCHAPSBELEID (VRWB) Adres: Koning Albert II-laan 7 – 4e verdieping 1210 Brussel tel: +32 2 553 45 20fax: +32 2 553 45 23 e-mail: elisabeth.monard@wim.vlaanderen.be DE KONINKLIJKE ACADEMIËN Adres: Paleis der 1000HertogsstraatAcademiën1Brussel De Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten tel: +32 2 550 23 23fax: +32 2 550 23 25 e-mail: website:info@kvab.bewww.kvab.be De Koninklijke Academie voor Geneeskunde van België (KAGB) tel: +32 2 550 23 00fax: +32 2 550 23 05 e-mail: Adres:DEVLAAMSEINSTELLINGVOORTECHNOLOGISCHONDERZOEK(Vito)Adres:HETINSTITUUTVOORDEAANMOEDIGINGVANINNOVATIEDOORAdres:HETFONDSVOORWETENSCHAPPELIJKONDERZOEK–VLAANDEREN(FWO)Adres:STICHTINGFLANDERSTECHNOLOGYINTERNATIONAL(F.T.I)–TECHNOPOLISacademiegeneeskunde@vlaanderen.beTechnologielaan2800Mechelentel:+3215342000fax:+3215342001e-mail:info@technopolis.bewebsite:www.technopolis.beEgmontstraat51000Brusseltel:+3225129110fax:+3225125890e-mail:jose.traest@fwo.bewebsite:www.fwo.beWETENSCHAPENTECHNOLOGIEINVLAANDEREN(IWT-Vlaanderen)Bischoffsheimlaan251000Brusseltel:+3222090900fax:+3222231181e-mail:info@iwt.bewebsite:www.iwt.beBoeretang2002400Moltel:+3214335511fax:+3214335599e-mail:vito@vito.bewebsite:www.vito.be bijlage3–287

Adres:VLAAMSINSTITUUTVOORHETONROERENDCULTUREELERFGOED(BRON)Administratiefadres:Adres:KONINKLIJKMUSEUMVOORSCHONEKUNSTEN–ANTWERPEN(KMSKA)Adres:HETINSTITUUTVOORBOSBOUWENWILDBEHEER(IBW)Adres:HETINSTITUUTVOORNATUURBEHOUD(IN)Adres:CENTRUMVOORBEVOLKINGS-ENGEZINSSTUDIE(CBGS)Adres:DESTICHTINGTECHNOLOGIEVLAANDEREN(STV)Adres:HETINTERUNIVERSITAIRMICRO-ELEKTRONICACENTRUM(IMEC)Adres:(VIB)HETVLAAMSINTERUNIVERSITAIRINSTITUUTVOORDEBIOTECHNOLOGIERijvisschestraat1209052Zwijnaardetel:+3292446611fax:+3292446610e-mail:vib@vib.bewebsite:www.vib.beKapeldreef753001Heverlee(Leuven)tel:+3216281211fax:+3216229400e-mail:info@imec.bewebsite:www.imec.beJozefII-straat12-161000Brusseltel:+3222090111fax:+3222177008e-mail:stv@serv.bewebsite:www.serv.beMarkiesstraat11000Brusseltel:+3225533569fax:+3225533557e-mail:info@cbgs.bewebsite:www.cbgs.beKliniekstraat251070Brusseltel:+3225581811fax:+3225581805e-mail:info@instnat.bewebsite:www.instnat.beGaverstraat49500Geraardsbergentel:+3254437111fax:+3254410896e-mail:jozef.vanslycken@lin.vlaanderen.bee-mail:ibw@lin.vlaanderen.bewebsite:www.ibw.vlaanderen.beLeopoldDeWaelplaats2000AntwerpenPlaatsnijdersstraat22000Antwerpentel:+3232387809fax:+3232480810e-mail:postmaster@kmska.bewebsite:www.dma.be/cultuur/kmskaPhoenixgebouwKoningAlbertII-laan191210Brusseltel:+3224818030fax:+3224818056e-mail:guy.deboe@ping.bee-mail:iap@lin.vlaanderen.be bijlage3–288