Vlaamse ScriptieKrant - studenteneditie 2018

je Win met ie t scrip → pag. 12

Een uitgave van Scriptie vzw om sterke eindwerken van Vlaamse studenten in de kijker te zetten | JAARGANG 6 · Studenteneditie 2018

DEEL JE KENNIS

Scriptie vzw · Rozenweg 4b · 1731 Zellik ·

t

02 463 59 20 · info@scriptieprijs.be

www.scriptieprijs.be · www.scriptieprijs2014-18.be · www.scriptiebank.be  scriptieprijs  scriptievzw

scriptieprijs

Een wapen tegen

internetpiraten 11

STRAFFE MADAM CLARA CLEYMANS OVER HAAR STUDIE FILOSOFIE

“Studeren gebeurde op de set, tussen de opnames door”

6-7

HIKKEN BIJ HARTOPERATIES Overbodig dankzij nieuw algoritme

Was jij een van de 120 miljoen mensen die de laatste aflevering van seizoen zeven van Game of Thrones illegaal hebben gedownload, om ze te kunnen bekijken één dag voor de officiële uitzending? Een vondst van de 24-jarige computeringenieur Hannes Mareen (UGent) zou jou in de nabije toekomst wel eens een hak kunnen zetten.

I

n 2015 werd de totale waarde van illegaal verspreide films en tv-series geschat op 130 miljard euro. De televisiereeks Game of Thrones is daarin een koploper: het breekt al enkele jaren de records van meest illegaal gedownloade tv-programma. Zo werd de laatste aflevering van het zevende seizoen meer dan 120 miljoen keer gedownload in de eerste drie dagen na uitgave. In sommige gevallen gaat het zelfs een stap verder en zijn de afleveringen online beschikbaar nog vóór deze officieel uitgebracht worden. Zo werden bijvoorbeeld in 2015 de eerste vier afleveringen van het nieuwe seizoen een dag voor de première gelekt. In één week werden deze maar liefst 32 miljoen keer illegaal gedownload.

“Met mijn uitvinding kan je de digitale piraten die de video’s illegaal op het internet zetten makkelijk opsporen” HANNES MAREEN

8

CULTUREEL WERELDERFGOED

Hoe goed zijn leerlingen op de hoogte?

En jij? Neem deel aan de quiz!

Om hier iets aan te doen ontwikkelde Hannes Mareen een digitale techniek die het mogelijk maakt om internetpiraten op te sporen. “De filmindustrie heeft er alle belang bij om digitale piraterij zo snel en efficiënt mogelijk aan te pakken. Sommige organisaties willen dit doen door de miljoenen mensen die illegaal downloaden, op te sporen en te straffen. Een betere oplossing is om het probleem bij de

Game of Thrones: kijkcijferkanon én illegale downloadhit.

bron aan te pakken, namelijk bij die enkele digitale piraten die de video’s illegaal op het internet zetten. Een mogelijke oplossing is het zogenaamde watermerken van video’s.

Wanneer een video legaal verstuurd wordt naar een klant, plaatst men in deze video een uniek watermerk dat de identificatiegegevens van deze klant voorstelt. Als een onbetrouwbare klant zijn gewatermerkte versie van de video illegaal op het internet zet, kan men het watermerk uitlezen en de criminele klant identificeren. Vaak wordt tekst gebruikt als watermerk, maar in mijn masterproef heb ik een nieuwe techniek ontwikkeld die onzichtbaar, niet-verwijderbaar en op grote schaal te gebruiken is. Wat deze aanpak zo uniek maakt, is dat het watermerk automatisch geïntroduceerd wordt door de video-encoder”, zegt Hannes. Het aanbrengen van de code kan in principe met een softwareprogramma en hoeft niet veel geld te kosten.

Reddende engel

Is hij de reddende engel van de filmindustrie, die nu jaarlijks naast 130 miljard euro grijpt door piraterij? “Ik hoop het”, zegt Mareen

© Kathy Hutchins/Shutterstock

lachend. “Ik wil mijn systeem eerst nog een tweetal jaar verder uitwerken en dan kijken of de bedrijfswereld geïnteresseerd is.”

En ondertussen zelf nog enkele tv-series illegaal meepikken? “Daar ga ik niet op antwoorden.” (glimlacht)

Een versie van dit artikel, van de hand van Geert Neyt, werd gepubliceerd in De Gentenaar. Hannes won vorig jaar de Agoriaprijs voor het beste technologisch thesisonderzoek. Hierbij kreeg hij een 3D-printer ter waarde van € 1.500 en een opleiding Self-Leadership ter waarde van € 1.995 aan Vlerick Business School.

Meer weten? www.scriptiebank.be/watermerk Promotor: Prof. Dr. Ir. Peter Lambert

Onderzoek VUB legt juridische pijnpunten van het transfersysteem in het voetbal bloot Niels Verborgh, ex-student rechten, won de Vlaamse Scriptieprijs 2017 met zijn thesis over voetbaltransfers.

12

HAAL MEER UIT JE SCRIPTIE! DOE MEE AAN DE VLAAMSE SCRIPTIEPRIJS

→ Lees er alles over op p. 10

Win tot € 2.500 en/of persaandacht met je thesis

© Michiel Stegen

DE VL A AMSE SCRIPTIEKRANT · Jaargang 6 · Studenteneditie 2018

2

AC T UA

Daglicht Het allereerste literair-wetenschappelijke werk over het fenomeen van de Moderne Stadsdichter: dat zou geheid een hit worden, met gretige aftrek in binnenen buitenland! Helaas: mijn thesis ligt – in het beste geval – al tien jaar stof te vergaren in een vochtige Leuvense kelder. Ze bracht me gruwelijke vormen van slapeloosheid, wat extra kennis en een licentiaatsdiploma op, maar ik betwijfel of zelfs mijn moeder ze volledig gelezen heeft. Uit pure wanhoop werd ik dan maar radiopresentator.

Het deed zo’n deugd om de bijna tastbare inspanning van elke deelnemer te mogen proeven, afwegen en al dan niet belonen. En dan bij het uitreiken van de uiteindelijke prijs de makkers en medestudenten van de winnaar vanop het hoogste balkon horen kraaien, als bij een sportwedstrijd.

Het bevrijdende gevoel dat nieuw vergaarde inzichten niet op een donkere plank of in een digitale afgrond eindigen, maar op een podium, in het volle daglicht, in de populaire pers en zelfs op de radio. Dat is de machtige verdienste van deze prijs.

Hoe anders gaat het vandaag met honderden onderzoeken en verhandelingen, dankzij de Scriptieprijs. Tot mijn eigen verbazing werd ik vorig jaar in het erudiete gezelschap van de jury opgenomen.

Beleefd als ik was zei ik meteen ja, en voor ik het wist lag er een halve meter papier op mijn nachtkastje: een enorme stapel bloed, zweet en tranen van studenten uit alle disciplines. Ik kreeg opnieuw slapeloze nachten, maar van de goeie soort.

Van de chemische samenstelling van scheepsbrandstof tot monumentenzorg.

Van kankeronderzoek tot jihadisme. Het nieuwsgierige, in letterlijk alles geïnteresseerde jongetje in me vond het een voorrecht om zich in te lezen in disciplines waarin ik meestal een leek was.

Germanisten zoals ik zijn vooral rad van tong, meer kunnen we ook niet echt.

Je hebt dat ding daar toch liggen. Aarzel niet. Meer zelfs: als ik ooit op zolder een kopie van mijn eigen thesis tegenkom, stuur ik ze meteen in voor de Scriptieprijs.

Misschien mag het nog nét.

Ook vrijwilligers die tégen IS vechten kunnen radicaliseren

Tom De Cock MNM-Presentator, licentiaat Germaanse talen & jurylid bij de Vlaamse Scriptieprijs 2017.

De overige juryleden waren onder andere: Prof. dr. Em. Irina Veretennicoff (KVAB – VUB), Liesbet De Pauw (Uitgeverij Houtekiet), Peter Schoenaerts (Humo), Laura Verhaeghe (VRT) en Barbara Moens (De Tijd).

Alle info over deelnemen aan de Vlaamse Scriptieprijs op pagina 12

Word liever slimmer dan boos.

Studentenabonnement vanaf € 11,50 /maand

Anti-IS-strijders: altruïsten of oorlogstoeristen?

Er vloeide al veel inkt over geradicaliseerde Westerlingen die vrijwillig naar Syrië trekken om er aan de kant van IS te strijden. Maar er is een minder bekend fenomeen dat óók gevaarlijk kan zijn: vrijwilligers uit het Westen die tegen IS vechten.

Oud-student internationale politiek Simon De Craemer (UGent) schreef er zijn scriptie over.

E

ind 2016 bevond Ryan Lock zich op onbekend terrein: de Brit was stiekem naar Syrië gereisd. In plaats van zich aan te sluiten bij jihadi’s bevond Lock zich echter aan de ándere kant van het conflict. Als lid van YPG, een Koerdische militie in Syrië, vond hij uiteindelijk de dood in een vuurgevecht met militanten van IS. Over Westerse vrijwilligers als Lock die tégen IS vechten is weinig bekend. Simon De Craemer bracht het fenomeen in kaart door een database samen te stellen van in totaal 366 vrijwilligers. Die haalde hij uit publiek toegankelijke online bronnen, zoals facebookaccounts van strijders.

“Sommige vrijwilligers worden gezocht voor misdaden die reiken van het afranselen van een politieagent tot verkrachting”

Oorlogstoerisme

Daarom laat De Morgen geen enkele vraag nog onbeantwoord en geen enkel antwoord onbevraagd. Meer inzicht begint bij .

Surf nu naar demorgen.be/student

De Craemer : “E r zijn honderden Westerse vrijwilligers, voornamelijk Britten en Amerikanen, die tegen IS gaan strijden.

Vaak wordt hun strijd voorgesteld als een verhaal van opoffering vol actie en heroïsme. De realiteit is echter minder eenzijdig.

Sommige vrijwilligers kennen minder nobele motivaties en vertrekken omdat ze in eigen land gezocht worden voor misdaden die reiken van het afranselen van een politieagent tot verkrachting. Daarnaast zijn er beschuldigingen van oorlogstoerisme.

Veel vrijwilligers oogsten immers niet alleen likes op hun sociale media, maar ook

© Wikimedia Commons - Christopher Brecht

donaties via PayPal en crowdfundingplatformen. Vrijwilligers die online het talrijkst gevolgd worden, sluiten zelfs deals met fabrikanten van vizieren, holsters, en andere tactische uitrusting. Fabrikanten sponsoren hen materiaal in ruil voor foto’s van hun producten in een actieve conflictomgeving.”

Guerillatraining

Het risico op radicalisering en rekrutering buiten het Midden-Oosten beperkt zich niet enkel tot het jihadisme. Ook vrijwilligers die tégen IS vechten kunnen radicaliseren.

Zo bevinden zich extreemrechtse activisten onder de anti-IS-strijders. Maar evenzeer heb je strijders die bijvoorbeeld lid zijn van de Spaanse Reconstrucción Comunista, een verbannen Marxistisch-Leninistische partij wier leider een celstraf uitzit wegens het bezit van explosieven en rekrutering voor de Koerdische Arbeiderspartij PKK. Door mee tegen IS te vechten kunnen zij kennis van guerrillaoorlogvoering en explosieven opdoen, wat hen later in het Westen van pas kan komen.

Op beleidsniveau is er nog onvoldoende aandacht voor het fenomeen, meent De Craemer. “Een strategie rond vrijwilligers die tegen IS vechten is quasi onbestaande. Tot op heden werd nog niet besloten om hen formeel op te volgen. Of zoals een Amerikaanse vrijwilliger het formuleerde ‘Zolang je in de juiste richting schiet, malen overheden er niet om’.”

Dit artikel verscheen Metro, op Knack.be en kwam aan bod in ‘Interne Keuken’ op Radio 1.

Simon De Craemer werd vorig jaar genomineerd voor de Vlaamse Scriptieprijs 2017 en streek zo € 250 euro op. Bekijk zijn filmpje op bit.ly/SDC_17 Meer weten? www.scriptiebank.be/vrijwilligers Promotor: Prof. Dr. Marlies Casier

DE VL A AMSE SCRIPTIEKRANT · Jaargang 6 · Studenteneditie 2018

3

ONDERWIJS

Schooluitstap: een volle bus is een hele klus

BETERE ZORG NODIG VOOR OUDEREN MET HOORAPPARATEN

“Soms waren batterijen al weken leeg voordat iemand het opmerkte” Hoewel veel ouderen in woonzorgcentra een hoorapparaat dragen, blijkt uit onderzoek dat zorgverleners onvoldoende knowhow hebben over de zorg van de apparaten.

Verpleegkundige Tine Van Dessel (Thomas More Hogeschool) ontwikkelde een instructievideo om dat probleem te verhelpen.

M

© Kevin Faingnaert

Lies Cokelaere: “Thuisblijvers riskeren tijdens en na de uitstap uit de klasgroep te vallen.”

Waarom gaan niet alle leerlingen mee op schooluitstap? Wat doet thuisblijven met leerlingen, ouders en leraren? En hoe overtuig je ouders om hun kind toch mee te sturen? Dat onderzocht Lies Cokelaere (Arteveldehogeschool) in haar bachelorproef. Ze won er de Klasseprijs voor beste onderwijsscriptie mee.

T

oen Cokelaere stage liep op de multiculturele Freinetschool Mandala in Gent stond een uitstap op het programma: 5 dagen zeeklassen voor 44 leerlingen. Toen de bus vertrok, zaten er slechts 28 leerlingen op. “Het was een bizarre schooldag.

Leraren waren terecht ontgoocheld en gefrustreerd. Zij werken zo’n uitstap wekenlang uit, laten hun gezin vijf dagen achter.

Maar ook de leerlingen die thuisbleven waren uit hun gewone doen en vermeden elk contact met hun leraren. Net als hun ouders.”

Waarom houden sommige ouders hun kinderen thuis?

“Zee- of bosklassen kosten geld. Veel scholen organiseren spaaracties, betalen zelf een deel van de koek of sturen kinderen gratis op uitstap. Maar daarvoor moeten ouders vaak door een administratieve rompslomp, waarop ze afhaken. Plus: scholen mogen niet vergeten dat er meer is dan de pure kostprijs van de reis. Niet alle kinderen hebben thuis een deftige slaapzak, een stevige reiskoffer, kledij voor een week.”

“Sommige culturen kennen de meerdaagse schooluitstap bovendien niet. Die ouders weten niet hoe ze met bos- of zeeklassen om moeten. Andere ouders zijn zeer beschermend en laten hun kinderen niet graag los, vinden de uitstappen te ver of vrezen racisme onder de kinderen.”

dat het liever thuisblijft. Zonder te liegen. Ze willen goed doen voor hun leraren en ouders, maar lopen daarin vast.”

“Thuisblijvers riskeren tijdens en na de uitstap uit de klasgroep te vallen. Als je achteraf met de uitstap aan de slag gaat in de klas, probeer dan ook de thuisblijvers te betrekken. Luister en spreek met ze. Laat ze zelf voorstellen doen. Willen ze graag foto’s zien of over de uitstap praten met een klasvriend? Kansen genoeg om ze toch te betrekken, kinderen zijn daarin heel creatief.”

Wat doet thuisblijven met de leerlingen?

“Die kinderen komen in een moeilijke spreidstand terecht. Ze willen loyaal zijn naar hun leraren en ouders. Een kind kan aan zijn leraar vertellen dat het mee wil en twee uur later aan zijn ouders

Piepgeluiden

Van Dessel boog zich in haar thesis over het probleem. Ze liet zich daarbij inspireren door haar vriend die zelf een gehoorverlies heeft en sinds zijn vijfde een hoorapparaat draagt. “Hij leerde mij heel veel over het gebruik ervan. Toen ik verder ging studeren besefte ik dat de basiszorg nergens in mijn

opleiding aan bod kwam. Ook tijdens mijn stage en vakantiewerk in woonzorgcentra merkte ik dat zorgverleners weinig kennis van het apparaatje hebben.” Dus ontwikkelde Van Dessel een filmpje waarin ze op een eenvoudige manier het volledige reilen en zeilen van het hoorapparaat uitlegt. “Je krijgt er ook enkele trucjes te zien: zo kom je te weten dat je kan testen of een hoorapparaat nog werkt door er je handen omheen te houden. Maakt het apparaat dan piepgeluiden, dan weet je dat het nog werkt.” Het filmpje wordt nu gebruikt bij de opleiding verpleegkunde aan de Thomas More Hogeschool.

Tine sleepte met haar bachelorproef een nominatie voor de Bachelorprijs 2017 in de wacht.

Meer weten? www.scriptiebank.be/hoorapparaten Promotor: Kristine Sels

En welk effect heeft thuisblijven op ouders en leraren?

“Ouders voelen veel druk van leraren en directeurs. Meegaan is toch logisch, horen ze. Einde gesprek. Maar als je hun zorgen snel van tafel gooit, voelen ze zich niet gerespecteerd als ouder.” “Als leraren er niet in slagen om ouders te overtuigen, komt dat binnen als een persoonlijke nederlaag.

Onterecht. Als ze dan horen dat schooluitstappen een grote, onbekende stap zijn binnen sommige culturen, brengt dat rust.”

Tips voor scholen → Geef ouders heel concrete informatie over de buitenschoolse activiteiten → Bouw de duur van de uitstappen op → Zorg ervoor dat kinderen genoeg troost vinden als ze heimwee hebben → Geef ouders de kans hun kinderen te bellen tijdens een meerdaagse uitstap → Plan een meerdaagse uitstap dichtbij huis

Zijn thuisblijvers vooral een probleem op multiculturele scholen?

“Daar speelt het meer. Maar op minder superdiverse scholen heb je ook ouders die twijfelen. Op multiculturele scholen moeten ouders zich vaker verantwoorden naar hun eigen omgeving als ze hun kind wél meesturen.”

et de vergrijzing van de bevolking neemt ook het aantal mensen dat een hoorapparaat nodig heeft door ouderdomsslechthorendheid toe. Vermits een groot deel van de ouderen in een woonzorgcentrum terechtkomt, zou je denken dat zorgverleners ook weten hoe ze moeten omspringen met hoorapparaten. Toch blijkt dit niet het geval te zijn. Tine Van Dessel: “In België is er nog geen concreet onderzoek naar gevoerd, maar in Noorwegen geeft amper 1 op de 10 zorgkundigen zelf aan voldoende op de hoogte te zijn van het gebruik van de apparaatjes.

Ook bij onderzoek in Nederland doken veel problemen op: zo verwisselden zorgverleners linker- en rechtertoestellen ondanks het duidelijk zichtbare verschil of waren batterijen al weken leeg voordat iemand het opmerkte.

Soms gingen apparaten zelfs mee in de douche of het bad, met een defect tot gevolg.”

© biha 2015

Een uitgebreidere versie van dit interview door Bart De Wilde verscheen op Klasse.be.

Lees meer: bit.ly/liescokelaere

WIN EEN

REIS MET JE

*

*

SCRIPTIE! *t.w.v. 1000 euro

Met haar scriptie won Lies de Klasseprijs 2017 voor beste onderwijsscriptie. Ze ontving een reischeque van € 500.

Meer weten? www.scriptiebank.be/schooluitstap Promotor: Kris Maes

Alle info op scriptieprijs.be/klasseprijs

DE VL A AMSE SCRIPTIEKRANT · Jaargang 6 · Studenteneditie 2018

4

T ECH N O L O G I E & W E T E N S CH A P

Hart- en vaatziekten voorspellen in een oogopslag

Kan straks een computer dit werk van de arts overnemen?

Netvliesbeelden geven veel informatie over onze gezondheid.

In enkele seconden op basis van een netvliesfoto bepalen of iemand kans heeft op harten vaatziekten. Het lijkt een beetje futuristisch, maar dat is het zeker niet. Ruben Hemelings, ex-student artificial intelligence (KU Leuven), ontwikkelde een manier om dit in de praktijk om te zetten.

gewone aders in enkele seconden te identificeren op een foto van het netvlies, zonder de tussenkomst van een arts.

D

e impact van Artificiele Intelligentie (AI) groeit steeds sneller. Niet alleen in de ingenieurswetenschappen of spraaktechnologie, ook in de geneeskunde. Ruben Hemelings ging ermee aan de slag om via bloedvaten op het netvlies het risico op hart en vaatziekten op te sporen. Hemelings: “Bloedvaten ondergaan veranderingen als gevolg van diabetes, beroertes en Alzheimer. Dat maakt dat het tegenwoordig mogelijk is om via een foto het risico op hart- en vaatziekten op te sporen.

Op dit moment is die complexe analyse van netvliesbeelden echter alleen weggelegd voor gespecialiseerde artsen.” Hemelings ontwikkelde een algoritme, een reeks instructies die je aan een computer geeft om een bepaald resultaat te bekomen, om een deel van het proces via artificiële intelligentie te automatiseren. Het algoritme is in staat slagaders en

“Het model komt erg dicht in de buurt van een menselijke expert” RUBEN HEMELINGS

Brein

De software die het algoritme ontwikkelde doet beroep op een recente doorbraak in het domein van artificiële intelligentie, namelijk ‘deep learning’. Het principe achter deep learning steunt op de werking van

neuronen in het menselijk brein: het systeem is georganiseerd in vele lagen van neuronen, waar elke volgende laag meer complexe infor© Clint Koehier matie kan begrijpen en leren. Wanneer je bijvoorbeeld dit artikel leest, zie je in het begin onbewust ook enkel individuele letters, die dan opeenvolgend woorden, zinnen en alinea’s vormen, om dan uiteindelijk tot een geheel artikel te komen.

Deep learning kan toegepast worden op foto’s en begrijpt in de beginlagen ook enkel individuele pixels. Daarna wordt de interpretatie van de pixels steeds nauwkeuriger waarna meer complexe structuren zoals randen en objecten worden aangeleerd in lagen aan het eind van het netwerk. Hoe meer voorbeelden de computer al eerder heeft gezien, hoe sneller en beter deze het object zal herkennen.

Van 20 naar 80.000 foto’s

“Momenteel is de toepassing van deep learning in de medische wereld nog beperkt omdat je een grote hoeveelheid gelabelde data nodig hebt voor het trainen van het model.

In mijn onderzoek heeft het model een hoge prestatie kunnen bereiken met slechts twintig netvliesbeelden waar de twee verschillende soorten bloedvaten op aangeduid zijn door een gespecialiseerde arts. Wanneer ik deze beelden in hun oorspronkelijke vorm aan een deep learning-model zou invoeren, zou het model niet in staat zijn te ‘generaliseren’. Met andere woorden: het zou die twintig foto’s zo goed uit het hoofd leren, dat het perfecte accuraatheid scoort op diezelfde

Laatste loodjes?

Dit is je ‘bijna-afgestudeerd-checklistje’    

Ein-de-lijk die scriptie afwerken en indienen voor de Scriptieprijs Die ene syllabus from hell in een ritueel vreugdevuur verbranden Reisje, festival en belachelijk lang uitslapen zonder schuldgevoel Aansluiten bij LM (minder cool, maar wel belangrijk  )

Als je begint te werken, moet je je verplicht aansluiten bij een ziekenfonds.

Bij LM krijg je royale tegemoetkomingen voor brillen en lenzen, sport, dieet, psychologische begeleiding en nog veel meer.

Alle voordelen van LM vind je op www.lm.be.

© CC

beelden, maar het zou compleet falen wanneer er een ongeziene foto wordt aangeleverd.

Door de aanwezigheid van vele lagen in het netwerk, is er een hoog aantal unieke trainingsbeelden vereist, zodat het netwerk niet uit het hoofd leert. Het grote struikelblok in mijn onderzoek was om met slechts twintig unieke gelabelde foto’s een zinvol model te trainen. De sleutel tot succes bleek data-augmentatie te zijn: originele foto’s omvormen tot een veelvoud aan ‘nieuwe’ foto’s. Door een foto te draaien of te spiegelen bijvoorbeeld, wordt dit door het deep learning-model beschouwd als een unieke foto. Daarnaast heb ik van de oorspronkelijke foto’s tal van kleinere beelden uitgesneden, wat uiteindelijk heeft geleid tot een verzameling van ongeveer 80.000 unieke beelden”, aldus Hemelings.

Op dit moment kan het model 98% van de primaire bloedvaten correct identificeren.

Hiermee komt het model erg dicht in de buurt van een menselijke expert en laat het andere softwaretechnieken ver achter zich.

Dit artikel verscheen in Metro.

Ruben kreeg een nominatie, goed voor € 250, voor de Vlaamse Scriptieprijs en de Agoriaprijs 2017. Bekijk een filmpje over zijn thesis op bit.ly/RH_17 Meer weten? www.scriptiebank.be/netvliesbeelden Promotor: Prof. Dr. Matthew Blaschko

DE VL A AMSE SCRIPTIEKRANT · Jaargang 6 · Studenteneditie 2018

5

T EC H N O L O G I E & W E T E N S C H A P

Sla kweken op Mars Zullen er ooit mensen leven op Mars?

Ruimtevaartorganisatie NASA maar ook Elon Musks’ Space X hebben plannen om de rode planeet tegen 2030 te koloniseren. Om die droom te realiseren moeten eerst tal van uitdagingen worden overwonnen.

Eén ervan is voedselvoorziening.

E

en reis van de aarde naar Mars duurt zo’n 8 maanden. Een uitstapje naar de winkel bij een lege voorraadkast is dus geen optie voor astronauten op Mars. Om tijdens lange missies voldoende voedsel te hebben, zouden astronauten er zelf onder meer groenten moeten kweken. Maar planten telen op Mars is geen evidentie, vermits er geen CO2 noch water voorhanden is. Bovendien is het er met een gemiddelde temperatuur van -55°C te koud.

FEESTJE OP MARS

Honderden soorten sla

Onderzoekers experimenteren daarom met speciale groeimodules. “In theorie is het telen van planten in gespecialiseerde groeimodules mogelijk. Onder specifieke klimaatomstandigheden zoals temperatuur, CO2-concentratie en instraling via LEDs kan een plant geteeld worden”, stelt bio-ingenieur Glenn Van Herrewege (UGent). “Het is belangrijk om snelgroeiende plantensoorten te kiezen, om zo grondstoffen en energie te besparen. Die selectie is niet zo eenvoudig, want alleen al qua sla bestaan er honderden eetbare soorten. Leken zullen niet gauw het verschil zien tussen de ene soort sla en de andere. Toch zijn er grote verschillen op vlak van metabolisme, hun waterhuishouding of minerale voeding. Een plant met bepaalde kenmerken zal beter passen in een bepaalde set van klimaatomstandigheden of een bepaalde omgeving. Om planten op Mars te kunnen kweken, is het dus cruciaal om te achterhalen welke soorten het beste groeien in die specifieke omstandigheden.”

Via groeimodules willen onderzoekers groenten kweken op Mars (simulatie van NASA).

Nut voor serreteelt

Om hiermee te experimenteren trok Van Herrewege voor zijn thesis naar het proefcentrum Sint-Katelijne-Waver. Via tal van tests ontwikkelde hij modellen waarmee hij de groei van verschillende slasoorten onder diverse klimaatomstandigheden kan voorspellen. “Bij het ingeven van klimaatparameters, zoals de lichtintensiteit of de hoeveelheid CO2 in de atmosfeer, kunnen we via deze modellen de best groeiende groenten onderscheiden.” Zo bleek uit de eerste tests van Van Herrewege dat kropsla zich al beter leent tot kweek op Mars dan eikenbladsla. Mits verdere uitwerking kunnen de modellen helpen bepalen welke planten het meest geschikt zijn

© NASA

voor groeimodules op Mars, zonder dat je die planten werkelijk onder die omstandigheden moet kweken. Het mooie aan het onderzoek is dat de modellen ook nuttig kunnen zijn in de Vlaamse serreteelt.

Meer weten? www.scriptiebank.be/groeimodules Promotor: Prof. Dr. Ir. Kathy Steppe

Op 25 januari 2004 landde de Rover “Opportunity”, een onbemand robotwagentje, op Mars. Men verwachtte dat Opportunity de winter niet zou overleven en maar 90 marsdagen, sols genaamd, zou rondrijden. Dagen op Mars duren veertig minuten langer dan onze dagen. Maar de robot, die op zonne-energie werkt, overstijgt alle verwachtingen: op dit moment rijdt hij al meer dan 5.000 Marsdagen rond op de rode planeet. In die jaren heeft Opportunity al meer dan 45 kilometer afgelegd en meer dan 225.000 foto’s gemaakt.

– ADVERTORIAL –

TECH MATTERS: KIES VOOR EEN STEM-OPLEIDING, WANT TECHNOLOGIE IS TOP. EN SCHRIJF JE IN VOOR DE AGORIAPRIJS!

© Bieke Depoorter/Magnum Photos

technologie heeft ons leven een pak eenvoudiger gemaakt en meer kwaliteit gebracht. Of moet ik zeggen kwali-tijd?

Peter Demuynck - Algemeen Directeur Agoria Vlaanderen

De technologische sector schept in Vlaanderen 200.000 directe en 270.000 indirecte jobs, levert er 47% van de private R&D-inspanningen, staat voor 20% van de totale Vlaamse export én draagt via belastingen en sociale bijdragen 9 miljard euro bij aan de staatskas.

Maar daarmee houdt het verhaal niet op: technologie, en vooral technologische vernieuwing, heeft ons op alle vlakken meer efficiëntie en comfort gebracht. Van het huishouden tot de manier waarop we reizen en werken,

Enkele voorbeelden ter illustratie.

Vandaag vinden wij het vanzelfsprekend dat we met onze smartphones mooie foto’s doorsturen, filmpjes maken, bellen, muziek beluisteren, mailen en boodschappen bestellen.

Stuurbekrachtiging en parkeersensoren zorgen ervoor dat we amper nog inspanningen moeten leveren, als we parkeren. Of de auto parkeert gewoon zelf. Ruitenwissers en lichten gaan automatisch aan. Gedaan met een platte batterij, als we onze lichten vergaten af te zetten.

Met slimme apps weten we waar onze trein blijft, of we nog lang op de bus moeten wachten en wat de snelste route is: met de wagen en/of bus en/of trein.

Thuis wordt het gras automatisch afgereden en het huis gestofzuigd en kunnen we de vrijgekomen tijd besteden om met eenvoudige communicatiemiddelen zoals WhatsApp, Linkedin en ander sociale netwerken contact te houden met familie, vrienden en kennissen wereldwijd.

Reizen en werken zijn ook veel comfortabeler geworden.

Waar we ook zijn, overal hebben we toegang tot onze documenten.

Communiceren met de leraren van onze kinderen doen we via SmartSchool heel wat sneller en efficiënter.

Door slimme armbanden kunnen onze ouders en grootouders makkelijk alarm slaan, als er een probleem is, terwijl ze zo lang mogelijk zelfstandig thuis kunnen wonen…

Er is echter een maar: om al die technologische innovaties te kunnen realiseren en in Vlaanderen een voortrekkersrol van wereldformaat te kunnen blijven spelen, is er een grote nood aan technisch geschoolde profielen. Daarom is het zo cruciaal dat we jongeren en hun ouders overtuigen om de keuze voor technische studierichtingen als positief en toekomstgericht te zien en dit niet alleen voor jongens, maar ook voor meisjes. Kiezen voor een STEM-opleiding geeft je een toegangsticket tot een boeiende en uitdagende loopbaan!

Het is dus belangrijk om hen vroeg in contact te brengen met techniek en technologie. Daarom zetten we initiatieven en campagnes op touw zoals Tech Matters of Tech You om te onderstrepen dat onze sector bijzondere maatschappelijke relevantie heeft en in belangrijke mate vorm zal geven aan de samenleving van de toekomst in

zake klimaat, mobiliteit, onderwijs, gezondheidszorg,…

Om diezelfde reden hecht Agoria Vlaanderen ook zoveel belang aan het in contact brengen van jongeren met de arbeidsmarkt via bedrijfsbezoeken, interdisciplinaire projecten, stages en duaal leren, zowel in het secundair onderwijs als in het hoger onderwijs. Door de combinatie van denken en doen, wordt leren immers zo veel interessanter.

Om diezelfde reden daagt Agoria jonge mensen ook uit om deel te nemen aan de Agoriaprijs, onze deelprijs voor technologische studies bij de Vlaamse Scriptieprijs.

En dit jaar willen we opnieuw een warme oproep doen aan vrouwen om zeker te participeren. Tot nu toe is er immers nog geen enkele vrouwelijke winnaar geweest.

Hopelijk brengt 2018 daarin verandering!

Peter Demuynck Algemeen Directeur Agoria Vlaanderen Meer weten over de Agoriaprijs? scriptieprijs.be/agoriaprijs

DE VL A AMSE SCRIPTIEKRANT · Jaargang 6 · Studenteneditie 2018

6

G E ZO N D H E I D

Wetenschap is open

Wetenschap is samenwerki

Ingenieurs mak

hartopera

VERSPREID

MET

ONS

DE

WETENSCHAP

Om de wetenschap te verspreiden moet je op de hoogte zijn van de laatste ontwikkelingen.

Blijf makkelijk bij, dankzij de nieuwsbrief van Eos! Schrijf je in op onze nieuwsbrief via

w w w . e o s w e t e n s c h a p . e u /nieuwsbrief

© Raymond lemmens

Dankzij Kobe en Céline kunnen dokters vanaf nu behoorlijk accuraat bepalen waar de nervus phrenicus, een zenuw die belangrijk is voor de ademhaling, bij een patiënt ligt.

Patiënten moeten nu nog hikken tijdens een operatie tegen hartritmestoornissen, om te voorkomen dat een belangrijke zenuw voor de ademhaling geraakt wordt.

Maar industrieel ingenieurs Céline Cuypers en Kobe Bamps hebben via onderzoek bij 27 patiënten van het Hasseltse Jessa Ziekenhuis een algoritme uitgedokterd waardoor chirurgen makkelijker die zenuw vóór de operatie kunnen vinden.

“Bij 89 procent van de patiënten zijn we daarin geslaagd”, klinken de UHasselt-afgestudeerden, die met hun onderzoek de EOS-prijs voor beste wetenschapsscriptie wonnen.

“B Maak kans op € 1.000 en persaandacht voor je werk ++++++++++++++++++++++++++++++++

2014-18 staat in teken van de herdenking van 100 jaar Wereldoorlog I, het eerste internationale conflict op wereldschaal. Miljoenen militairen en burgers lieten daarbij het leven. Het is van groot belang om de herinnering aan de Groote Oorlog levendig te houden en de bewustwording bij jongere generaties te stimuleren.

Om die reden richten het Departement internationaal Vlaanderen en Scriptie vzw de Scriptieprijs 100 Jaar Groote Oorlog in. Met deze prijs willen we kwalitatieve scripties over Wereldoorlog I stimuleren én in kaart brengen.

Schrijf of schreef jij een bachelor- of masterproef over WO I? Deel dan je onderzoek door deel te nemen aan de wedstrijd. Je maakt kans op geldprijzen tot 1.000 euro en heel wat persaandacht voor je eindwerk.

ij de behandeling van hartritmestoornissen - voorkamerfibrilatie - wordt een deel van het weefsel aan de longaders weggebrand. Ablatie heet dat. Maar er is altijd een risico dat hierbij de ‘nervus phrenicus’ geraakt wordt, een zenuw die belangrijk is voor de ademhaling. Het probleem: je ziet niet waar die zenuw ligt. Wat maakt dat de operatie erg stresserend is voor de artsen. Om zeker te zijn dat ze niet geraakt wordt, wordt de patiënt tijdens de ingreep gestimuleerd om te hikken”, beschrijven de nieuwe industrieel ingenieurs elektronica-ICT Kobe Bamps en Céline Cuypers.

“Een verpleger moet de hele tijd, meer dan een uur, controleren of de patiënt niet stopt met hikken. Want dan kan de zenuw geraakt zijn. Maar dan is het vaak te laat.”

Alle info op www.scriptieprijs2014-18.be

27 patiënten

Samen met cardioloog Pieter Koopman van Jessa zijn ze dan ook op zoek gegaan naar een manier om die zenuw vóór de

operatie op te sporen. “Op basis van CTscans.” Concreet zijn ze stapje voor stapje de ‘bekende’ delen van het hart gaan schrappen, waardoor het zoekgebied voor de zenuw steeds kleiner werd. Uiteindelijk werd het speuren naar heldere lichtpuntjes op de beelden die samen een rechte lijn vormen, want het is geweten dat de zenuw recht naar beneden loopt. Die zoektocht hebben Céline en Kobe uiteindelijk in een algoritme gegoten, waardoor dokters nu vooraf behoorlijk accuraat kunnen vastpinnen waar de zenuw bij een patient ligt.

“Uiteraard is er nog meer onderzoek bij een grotere patiëntengroep nodig voor het medisch mag toegepast worden, we hebben het nu getest bij 27 patiënten. Voor 89 procent zaten we juist.”

“Om zeker te zijn dat de zenuw niet geraakt wordt, wordt de patiënt tijdens de ingreep gestimuleerd om te hikken” Stress

Niet meteen alledaags: industrieel ingenieurs die op zoek gaan naar een oplossing voor hartoperaties? “De combinatie van twee heel verschillende vakgebieden maakte het net interessant. Ik kende weinig van de medische wereld, intussen hebben we zelfs een paar ablaties mogen meemaken. Je voelde letterlijk de stress in de operatiekamer, we mochten zelfs de hik voelen om te kijken hoe moeilijk het is”, aldus Céline.

DE VL A AMSE SCRIPTIEKRANT · Jaargang 6 · Studenteneditie 2018

7

G E ZO N D H E I D

ken hikken bij atie onnodig

Meer dan 1 op de 3 artsen ervaart agressie op de werkvloer

© StockSnap

De Jager: “Slechts 1 op de 10 artsen deed aangifte van agressie bij de politie”.

© Shutterstock

Artsen zagen voordien niet waar de zenuw lag, wat de operatie erg stresserend maakte.

Nog minder doordeweeks: een meisje dat kiest voor industrieel ingenieur en dan als enige afstudeert met felicitaties van de jury.

Céline: “Ik heb de microbe voor elektromechanica op het einde van het middelbaar te pakken gekregen, toen ik bij Halloween en Kerstmis lichtshows op ons huis ging projecteren. Zoals je die in de VS veel ziet. Eerst wou ik nochtans leerkracht lager onderwijs worden. Maar ik heb dat nu gecombineerd: vorig jaar heb ik de eenmanszaak Codigo+ opgericht, die zomerkampen organiseert om kinderen te laten kennismaken met techniek en programmeren. Daar zou ik ook graag mee verder gaan.”

van wetenschappelijke tijdschrift EOS en Scriptie vzw. “We denken eraan om een eigen bedrijfje op te richten, rond medische beeldvorming. Onze studies zijn ook allebei in die lijn gekozen.”

“Elektronica boeit me sinds het middelbaar.

Toen begon ik lichtshows op ons huis te projecteren voor Halloween”

Eén detail wil hun UHasselt-prof Luc Claesen toch nog kwijt: Céline heeft voor zijn vak een fout ontdekt in het tekstboek dat al jaren in duizenden uniefs gebruikt wordt door programmeurs. “And moest or zijn. Hij ging het melden.” (lacht)

“We denken eraan om een eigen bedrijfje op te richten rond medische beeldvorming”

Volgens een uitgebreide studie van onder andere student geneeskunde Lennart de Jager (VUB) blijft geweld tegen artsen een groot probleem.

“Vooral jonge vrouwelijke dokters blijken kwetsbaar.”

O

nlangs kreeg Danny Samyn, de patiënt die in december 2015 de Izegemse huisarts Patrik Roelandt vermoordde, 28 jaar cel.

Roelandt was zeker niet de eerste dokter die met agressie te maken kreeg. Om recente cijfers over dit fenomeen te verkrijgen, ging geneeskundestudent Lennart de Jager op onderzoek. Hij sloeg de handen in elkaar met de Vrije Universiteit Brussel, de Orde der artsen en de Patrik Roelandt Anti-Agressie Groep. In totaal ondervroegen ze 3.726 artsen.

De resultaten zijn onthutsend. De Jager: “Meer dan één op de drie artsen kreeg het voorbije jaar met agressieve patiënten op de werkvloer te maken. Hierbij ging het vooral om verbaal geweld (33%) zoals schelden en beledigen, psychisch geweld (30%) zoals manipulatie, fysiek geweld (14%) en seksueel geweld (10%). Jonge artsen en artsen met weinig praktijkervaring ondervonden meer agressie.

Verder bleek dat vrouwen vaker dan mannen te maken hadden met verbaal, psychisch en seksueel geweld.”

Geweigerde voorschriften

De dader was vaak een eigen patiënt, mannelijk en tussen de 20 en 59 jaar oud.

Meestal vond de agressie plaats tijdens de consultatie in de praktijk van de dokter. Het vaakst was de medische aanpak de aanleiding.

Daarnaast lokten onder andere geweigerde voorschriften geweld uit. “Na de agressie voelde een kwart van de artsen zich minder veilig. Ook kregen sommigen last van stress, angst en slaapproblemen. Slechts één op de tien artsen deed aangifte bij de politie”, aldus de Jager. Eén conclusie konden de onderzoekers alvast trekken: er zijn dringend preventieve maatregelen nodig tegen de agressie.

Dit onderzoek werd belicht in Metro, Knack, Het Laatste Nieuws en De Standaard.

Meer weten? www.scriptiebank.be/artsen Promotoren: Prof. Dr. Dirk Devroey en Prof. Dr. Michel Deneyer

CÉLINE CUYPERS

Shanghai

Ook is heel letterlijk te nemen, want Céline is intussen nog met een master innovatie en ondernemerschap in Leuven gestart en runt haar eigen toneelgezelschap. Evenmin gebrek aan ambitie aan de overkant: Kobe doet er nu nog een master in artificiële intelligentie bij. Hun scriptie heeft hen intussen al de Paul Donnersprijs opgeleverd en een ticketje naar Shanghai om daar de resultaten voor te stellen op een medisch congres. Ze werden bovendien uit zo’n 140 inzendingen uitgekozen als winnaars van de Eosprijs 2017, een initiatief

Dit artikel van de hand van Caroline Vandenreyt verscheen op 16 december 2017 in Het Belang van Limburg. Het onderzoek van Céline en Kobe kreeg ook aandacht in Eos Magazine en bij TV Limburg.

Céline en Kobe wonnen de Eosprijs 2017 met hun scriptie en kregen zo € 1.000.

Meer weten? www.scriptiebank.be/hikken Promotoren: Prof. Dr. Ir. Luc Claesen en Dr. Cardioloog Pieter Koopman

Hoe bewaren we kunst het best?

Marie, 36 jaar

Waarover wil jij dat de wetenschap zich buigt?

Stel je vraag op: vraagvoordewetenschap.be Vlaamse_wetenschapsagenda_MAGAZINE ADS.indd 9

26/03/18 15:48

DE VL A AMSE SCRIPTIEKRANT · Jaargang 6 · Studenteneditie 2018

8

C U LT U U R

“Veel leerlingen situeren alles in verband met nazi’s in Duitsland” Auschwitz

Van Laecke analyseerde veelvoorkomende fouten: “De fout over de ligging van Auschwitz was een beetje choquerend: 30 procent van de leerlingen wist niet waar het lag. Veel leerlingen situeren alles in verband met nazi’s in Duitsland. Zo meende 14% van de leerlingen dat Auschwitz daar ligt.”

Leerlingen die veel reizen, scoren beter dan leerlingen die maximaal een keer per jaar

reizen, maar ook het soort vakantie is hierbij belangrijk: leerlingen die bijvoorbeeld vaker cultuurvakanties, rondreizen en citytrips doen, scoren beter dan leerlingen die strandvakanties doen.

Game of Thrones

De school leek de grootste kennisoverdrager in combinatie met Amerikaanse media.

Series als `Game of Thrones` bijvoorbeeld verhoogden in grote mate de interesse in de werelderfgoedstad Dubrovnik, waar de serie deels werd opgenomen.

Van Laecke: “Wat opviel: ongeveer 62 procent van de leerlingen bezoekt nooit vrijwillig tentoonstellingen, musea of erfgoed. Daarnaast bepaalden de top drie TV-zenders die thuis op staan de resultaten. De meer educatieve of ‘serieuzere’ zenders zoals Canvas en National Geographic Channel scoren beter dan de meer kinderlijke, sportieve of muzikale zenders.”

Hoe meer de student zelf en het gezin of de ouders de actualiteit volgen, hoe beter de parate werelderfgoedkennis. Hier valt het verschil tussen jongens en meisjes op: dubbel zoveel jongens als meisjes duidden ‘altijd’ aan bij de vraag of ze de actualiteit volgen. Ook religie speelde een rol bij de kennis over werelderfgoed: sites uit de Arabische wereld waren veel beter gekend door de moslimleerlingen.

Opvallend was wel dat evenveel moslims als niet-moslims het Vaticaan wisten te herkennen.

Erfgoed in wiskunde

Met de resultaten doet Van Laecke een oproep naar onderwijsinstellingen om erfgoedleer meer in het onderwijs in te bedden: “Erfgoedleer moet niet alleen behandeld worden in kleinere vakken als aardrijkskunde. Waarom niet bij wiskunde de oppervlakte van de piramide van Cheops berekenen en hier wat informatie bijgeven?”

Daarnaast wil Van Laecke wijzen op het belang van de kennis: “Werelderfgoed roept bewondering op. Immense bouwwerken creëren respect. Dit gaat cultuur- en grensoverschrijdend. Bij de vernietiging van de historische UNESCO-stad Palmyra in Syrië in 2015 en 2016 kwam er uit alle hoeken van de wereld extra aandacht voor het topic. Het verenigde

Dit onderzoek werd belicht in Het Belang van Limburg en Het Nieuwsblad.

Meer weten? www.scriptiebank.be/werelderfgoed Promotor: Prof. Dr. Brigitte Dekeyzer

Hoe heet dit monument en waar ligt dit? £ £ £ £ £ £

Q UI Z

De Taj Mahal De Sint-Pieters basiliek De Kerk Van de Verlosser Op Het Bloed India Vaticaanstad Sint-Petersburg, Rusland

De antwoorden en de rest van de quiz kan je vinden op: www.scriptieprijs.be/quiz

Zondag 6 mei 2018 van 10 tot 17 uur

initiatief van

#

ons als mens en samen gingen we ons nog meer inzetten voor de bescherming van mens en erfgoed in conflictgebieden.”

HOEVEEL WEET JIJ OVER CULTUREEL WERELDERFGOED? DOE DE TEST!

Ontdek een leuke job op

zotvandebouw

©David Spender

e meeste mensen herinneren zich nog wel de culturele uitstappen in het secundair onderwijs: een dag naar het Fort van Breendonk, een Italiëreis, een bezoek aan het Atomium,… Daarnaast werd er af en toe wel iets over erfgoed in taallessen, aardrijkskunde of geschiedenis gezegd, maar dat was zeker niet bij iedereen het geval. Anke Van Laecke vroeg zich dan ook af hoeveel laatstejaars van het secundair onderwijs over cultureel werelderfgoed weten.

Zij analyseerde voor haar masterproef 660 enquêtes, afgenomen bij laatstejaars uit het secundair onderwijs in Limburg. Alle leerlingen kregen 64 fotovragen over werelderfgoed in het binnen- en buitenland waarbij zij moesten invullen wat het erfgoed was en waar het zich bevond. Het was zo goed als onmogelijk voor de leerlingen om alle sites te herkennen. Daarom selecteerde Van Laecke 20 ‘focussites’, zoals Het Anne Frank-huis en het Atomium, waar de leerlingen het meeste over wisten. Hierop slaagde 75 procent van de leerlingen.

© CC Wikimedia Commons

D

© CC Wik ime dia

©Fra ns va nd

ew alle

© CC Wikimedi

© CC Wikimedia Com

mons

a Commons

Hoe zit het met de parate kennis over cultureel werelderfgoed bij laatstejaars van het secundair onderwijs in Limburg? Kunnen ze het Colosseum herkennen?

En vanwaar halen ze hun kennis? Anke Van Laecke, oud-studente kunstwetenschappen (KU Leuven) onderzocht het in haar thesis.

Commons

Werelderfgoedsites: hoe bekend zijn ze bij 17-jarigen?

#openwervendag2018

OOK ZO VAN DE T

BOUW?

C H EC K

OPENW

E RV E N

DAG . B E

facebook.com/OpenWervendag

DE VL A AMSE SCRIPTIEKRANT · Jaargang 6 · Studenteneditie 2018

9

BUITENL AND INGENIEUS PATIËNTENFORMULIER HELPT INTERVENTIETEAMS MEDISCHE INFORMATIE OVER SLACHTOFFERS VERZAMELEN

“Hopelijk kan dit veel mensen in nood helpen” Bij rampen is het uiterst belangrijk om snel medische informatie te verzamelen over de slachtoffers. Verpleegkundige Frank de Jong (Odisee) ontwikkelde daarom een patiëntenformulier waarmee interventieteams bij rampen aan de slag kunnen. Zo kunnen ze bijvoorbeeld de uitbraak van ziektes tijdig detecteren.

D

e oorlog in Jemen zorgde voor de ergste cholera-uitbraak ooit volgens de Verenigde Naties. Cholera veroorzaakt braken en zware diarree en is vooral voor kinderen, bejaarden en zieken levensbedreigend. De ziekte was uitgebroken door de slechte hygiënische omstandigheden die met de oorlog gepaard gaan. Zo zijn bijvoorbeeld de waterleidingen kapot waardoor mensen zich niet meer kunnen wassen en geen toegang hebben tot drinkbaar water. Door die slechte omstandigheden kon de cholera-bacil zich razendsnel verspreiden. Net in die situaties is het belangrijk medische informatie van slachtoffers tijdig te verzamelen.

Humanitair vrijwilliger

Frank de Jong (50): “Hulpverleners hebben in zo’n situatie echt nood aan informatie over klachten, diagnoses, verstrekte zorg en demografie. Zo kunnen zij bijvoorbeeld de uitbraak van ziektes, zoals cholera in Jemen, tijdig detecteren”, aldus de Jong, zelfstandig

© Frank de Jong

Frank de Jong: IT-er, verpleegkundige én humanitair vrijwilliger.

IT-er die aan Odisee een bijkomende opleiding verpleegkunde afwerkte. Zelf is hij al tien jaar humanitair vrijwilliger, onder meer als logistiek ondersteuner bij het Belgische hulpverleningsteam B-Fast. Tijdens een interventie in de Filipijnen na de doortocht van tyfoon Haiyan in 2013 besefte hij dan ook hoe belangrijk, maar ook hoe moeilijk, het is om medische data tijdens een ramp te verzamelen.

Vijftig talen

Daarom ontwikkelde de Jong een systeem met een elektronisch verwerkbaar, medisch

Scriptie af?

Tijd om de wereld te zien!

Profiteer van je laatste ‘grote vakantie’ om werk te maken van je bucket list.

75+ bestemmingen over de hele wereld duurzame groepsreizen met een kleine groep leeftijdsgenoten flexibel programma

patiëntenformulier. “Op mijn formulier kunnen hulpverleners invullen welke problemen de patiënt heeft. Zo kunnen ze de statistieken correct bijhouden en kunnen ze zich een globaal beeld vormen van de situatie. Nu worden er ook gegevens bijgehouden, maar dat gebeurt veel minder nauwkeurig. Ook voor de patiënt zelf is dit formulier handig, want er staat ook op welke zorg hij of zij allemaal heeft gekregen. Hij krijgt een dubbeltje mee, zodat hij dat kan laten zien bij latere raadplegingen door dokters.” Het formulier is in vijftig talen beschikbaar, zowel op papier als digitaal, en voldoet aan de standaarden die de

Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) oplegt, ook qua patiëntenrechten. “Het formulier is al getest op grote festivals waar ook steeds heel wat medische hulp nodig is. Daar bewees het z’n efficiëntie”, aldus de Jong. Op dit moment werkt hij met zijn promotor, spoedarts Gerlant van Berlaer (UZ Brussel), verder aan de ontwikkeling van het crisisdataformulier en het achterliggende systeem. “Het systeem wordt verder getest in samenspraak met de WHO. Mijn promotor heeft in Genève ondertussen gesprekken gevoerd met verschillende landenteams die veel interesse toonden in de tool. Daarnaast zijn we ermee aan de slag gegaan bij migranten uit Soedan, Ethiopië en Eritrea die nu in het Maximilaanpark in Brussel verblijven."

Frank won met zijn scriptie de Bachelorprijs 2017, goed voor € 1.500.

Zijn scriptie werd belicht in de Gazet van Antwerpen en Het Nieuwsblad.

Meer weten? www.scriptiebank.be/crisisdata Promotor: dr. Gerlant van Berlaer

DE VL A AMSE SCRIPTIEKRANT · Jaargang 6 · Studenteneditie 2018

10

SPORT

Rode kaart voor het transfersysteem in voetbal De prijzen die voetbalclubs betalen om spelers van andere ploegen te kopen, de transfersommen, swingen de pan uit. Bovendien schenden ze verschillende bepalingen uit het Europees en nationaal recht.

Niels Verborgh, ex-student rechten (VUB) en sportmanagement (Vives) zocht uit waarom.

“Er zou meer oog moeten zijn voor een betere vrijheidsregeling voor spelers. Ook een betere verdeling van het spelerstalent en meer transparantie bij de overgang van spelers is wenselijk. Amerika kende vroeger een systeem dat gelijkaardig was aan het Europese transfersysteem. Hierin hadden clubs verregaande eigendomsrechten op spelers. Zowat alle theoretische en empirische studies tonen aan dat de afschaffing van het transfersysteem de Amerikaanse professionele sport ten goede is gekomen. Het is aannemelijk dat het afschaffen van het FIFA-transfersysteem vergelijkbare effecten zou kunnen hebben.”

222 miljoen euro. Zoveel betaalde de Franse voetbalclub PSG recent aan FC Barcelona voor de Braziliaanse voetbalvirtuoos. Het was meteen de duurste transferprijs ooit.

Maar mag dit juridisch wel? Niels Verborgh wijdde er zijn scriptie aan. Verborgh: “Steeds vaker duiken er wetenschappelijke studies op die concluderen dat het transfersysteem in de huidige context illegaal is.”

Niels won vorig jaar de Vlaamse Scriptieprijs. Hij ontving € 2.500 en heel wat persaandacht: zijn thesis werd belicht in onder andere Metro, De Morgen, de Juristenkrant, De Tijd en op Sporza.

Bekijk een video over zijn thesis op bit.ly/NV_17

Goedkoop

Binnen de EU is het vrij verkeer van werknemers een fundamenteel beginsel. De torenhoge transfersommen ondermijnen dit echter. Verborgh: “Als een club een te hoge transfersom op een speler kleeft, beperkt dit voor de speler namelijk de mogelijkheid om een andere club te zoeken. Niet elke potentiële nieuwe werkgever kan zo’n hoge transfervergoedingen betalen.” De Europese Commissie heeft dan ook enkele jaren geleden al gewaarschuwd voor die opgedreven transfersommen. Zo hypothekeren te hoge transfersommen bovendien het eerlijk competitieverloop aangezien alleen de rijkste ploegen zoveel geld op tafel kunnen leggen.

Ook het door de internationale voetbalfederatie FIFA uitgevaardigde verbod op Third Party Ownership (TPO) is bedenkelijk in het licht van het Europees recht. Meer specifiek als het gaat over het vrij verkeer van kapitaal.

“Een TPO is een constructie waarbij een derde partij investeert in de economische rechten van voetbalspelers, met als doel een aandeel te krijgen in de toekomstige transfersom. Deze derde partij kan bijvoorbeeld een bedrijf zijn.

Voor financieel minder slagkrachtige clubs kan TPO een middel zijn om vrij goedkoop spelers binnen te halen”, aldus Verborgh. Op die manier kunnen ze concurreren met rijkere clubs. Volgens FIFA waren er echter te veel nadelen aan TPO verbonden en daarom legde FIFA een TPO-verbod op. Zij noemen TPO een vorm van ‘moderne slavernij’ omdat de club niet alleen deels zeggenschap over de toekomst van de speler verliest maar ook inkomsten bij de verkoop van de speler.

Minderjarigen

FIFA wil jeugdspelers beschermen door internationale transfers onder de 18 jaar te verbieden. Helaas zijn er soepele uitzonderingen die de deur naar misbruik wagenwijd openzetten.

Verborgh: “De eerste uitzondering bijvoorbeeld stelt dat een transfer voor minderjarigen mogelijk is als de ouders van jonge voetbalspelers verhuizen voor een reden die niet gelinkt is aan voetbal. Als de ouders een job vinden in het buitenland, is een transfer mogelijk. Uiteraard kunnen clubs hierop inspelen. Ze kunnen de ouders een job aanbieden in het buitenland, zodat de talentvolle jongere ook naar de club van dat land zou komen.”

FIFA heeft wel veel inspanningen gedaan om jonge spelers te beschermen, toch vinden er nog steeds verwerpelijke praktijken plaats die niet door de FIFA-regels worden omvat. In Afrika bijvoorbeeld zijn er malafide trainers en makelaars die jongeren en hun families oplichten. Zo beloven zij om van de minderjarige een stervoetballer te maken in Europa.

Als zulke spelers al effectief in Europa belanden, verblijven ze er vaak illegaal en in schrijnende omstandigheden.

Meer weten? www.scriptiebank.be/voetbaltransfers Promotor: Prof. Dr. Tony Joris

De Franse voetbalclub Paris Saint-Germain betaalde 222 miljoen euro aan FC Barcelona voor de Brazilaanse speler Neymar.

© Antoine Dellenbach

kind een profcontract bij hen zal tekenen. Dit is strijdig met enkele basisprincipes uit het Belgisch arbeidsrecht.”

Champions League

De duurste voetbaltransfers ooit: 1. Neymar (Barcelona5PSG) 2017: 222 miljoen euro 2. Philippe Coutinho (Liverpool > Barcelona) 2018: 160 miljoen euro 3. Kylian Mbappe (Monaco > PSG) 2017: 145 miljoen euro 4. Ousmane Dembele (Dortmund5 Borussia Dortmund) 2017: 105 miljoen euro & Paul Pogba (Juventus5Manchester United) 2016: 105 miljoen euro 5. Gareth Bale (Tottenham5Real Madrid) 2013: 100,8 miljoen euro Bron: goal.com

Maar ook dichtbij huis vinden er volgens Verborgh illegale praktijken plaats met betrekking tot de transfers van jeugdspelers.

“Hierbij kan in de eerste plaats worden gedacht aan de sterkmakingsconstructie die door diverse clubs wordt gehanteerd. Dit is een verbintenis waarbij de ene persoon aan de andere partij belooft ervoor te zorgen dat een derde iets zal doen, geven of laten. In dit geval zijn het de ouders die aan de club beloven dat hun soms nog maar twaalfjarig

“Het transfersysteem staat ook op gespannen voet met het Europees mededingingsrecht. Dit komt enerzijds omdat de concurrentie tussen voetbalclubs door dit systeem gebrekkig is. Anderzijds omdat FIFA eenzijdig een groot deel van de rechten die profvoetballers toekomen kan dicteren door middel van haar regelgevende macht.

De transferregels missen hun doel: FIFA wou een transfersysteem dat zorgde voor een financieel en competitief evenwicht, maar in de praktijk faalt men om dit doel te bereiken.

De transfermarkt werkt een gesloten systeem van topclubs in de hand: kleinere clubs kunnen het loon van betere spelers op zich wel betalen, maar het aanwerven wordt onmogelijk door de onrealistisch hoge transfersommen. Het transfersysteem zorgt dus voor een competitief onevenwicht: clubs die het meeste kunnen spenderen zullen in de regel vaker winnen. Dit uit zich in een sportieve dominantie van een select kransje kapitaalkrachtige ploegen, zowel op nationaal als op Europees niveau. In verschillende landen zijn het dan ook vaak dezelfde clubs die kampioen worden. Ook de Champions League wordt gedomineerd door een beperkt aantal Europese topclubs. Gelukkig is er nog af en toe eens een occasionele uitschieter die het goed doet.

Dan denken we aan bijvoorbeeld Leicester FC dat in 2016 de Engelse Premier League won,” aldus Verborgh.

Afschaffing

Verborgh gelooft dat het voetbal nood heeft aan een fundamentele heroriëntering.

NOCTURNE BIJ EXPO

APENKEN STRE

Ontdek wel 60 apensoorten in hun leefwereld en hoe je ze kan beschermen.

17u30 - 21u30: vrij bezoek expo + lezing om 19u = €12

03.05.2018 Zjef Pereboom (Zoo Antwerpen)

DE VL A AMSE SCRIPTIEKRANT · Jaargang 6 · Studenteneditie 2018

11

INTERVIEW

“Bij mijn thesisverdediging zat ik met mijn baby’tje in de gang” Ze kan een knap staaltje acteren en zingen. Maar wist je dat Clara Cleymans ook een diploma filosofie op zak heeft? Jarenlang dompelde ze zich onder in de wijze wereld van de wijsbegeerte, met haar thesis als sluitstuk. Ook al behaalde ze onderscheiding, toch ging het schrijven van een scriptie allesbehalve van een leien dakje: “Bij mijn eerste versie zeiden ze dat ik mijn thesis zelfs niet moest verdedigen.”

Thesis’ van Umberto Eco. Dat was best grappig: het is een dun boekje dat je snel kan lezen. Er staat een passage in met drie soorten studenten die nooit hun thesis zullen halen. Ik kwam overeen met twee van de drie. Dat motiveerde me: ik dacht bij mezelf “dat zullen we dan nog wel eens zien, Umberto.” (lacht) In het begin ben ik een heel groot papier gaan halen en bakjes met kaartjes en kleurtjes. Ik schreef thema’s op die ik wou aansnijden en citaten. Het grootste werk, vond ik, was een insteek vinden en de onderverdeling van je thesis.”

Clara, waarom ging je filosofie studeren?

“ Vanaf het derde middelbaar ben ik naar het Lemmensinstituut getrokken om er woordkunst-drama te studeren. Daar miste ik diepgang en theorie en was ik alles na die vier jaar dan ook echt beu.

Wat me in het middelbaar wel sterk wist te boeien was tekstanalyse. Het laatste jaar bestudeerden wij teksten van onder meer de filosoof Confucius. Dat intrigeerde me.

Daarnaast vond ik het de studie filosofie ook wel een goede aanvulling op mijn job.”

“Je kreeg veel keuzevrijheid bij je thesis.

Wou je over koala’s schrijven? Dan deed je dat gewoon, zolang de insteek maar filosofisch was”

“De proffen doceerden zo goed dat ik ontroerd raakte in de lessen”

Ben je tevreden over de thesis zoals je die uiteindelijk indiende?

“Mondelinge examens waren meer mijn sterkte, maar toch vind ik dat mijn thesis gelezen mag worden. Het is wel een heel specifiek werk dat vooral interessant is voor acteurs en filosofen. Een aantal mensen toonde wel interesse om mijn scriptie als boek uit te geven, maar bij nader inzien vonden ze toch niet mainstream genoeg.”

Ging het studeren vlot?

“Ik kende nog niets van filosofie. Ik had bijvoorbeeld nog nooit van Kant gehoord.

Bij de eerste lessen, de geschiedenis van de filosofie, dacht ik: ‘wow, waar ben ik hier aan begonnen.’ Ik wist niet of ik wel kon studeren. In het Lemmens had ik dit nooit echt moeten doen, dat lukte allemaal vanzelf. We speelden er zelfs spelletjes ‘om ter minste studeren’ (lacht). De manier waarop de vakken werden gegeven, heeft mij gelukkig wel geholpen om de leerstof te verwerken. Ik kon soms echt ontroerd raken in de lessen.”

Benieuwd naar de thesis van Clara Cleymans? Je kan het werk lezen via www.scriptieprijs.be/claracleymans “Toen ik filosofie ging studeren, had ik nog nooit van Kant gehoord.”

Hoe was je studententijd?

“Ik ging naar alle lessen. Gelukkig zat ik in een klein klasje van zo’n dertig man. Daardoor kon ik meer contact hebben met de proffen. In mijn derde bachelorjaar begon ik te werken.

Ik kreeg een eerste vaste rol bij de fictiereeks Hotel Eburon (een serie op VTM over het dagelijkse leven in een viersterrenhotel, red.).

Die combinatie met studeren was wel heel zwaar. Mijn laatste examenperiode in juni moest ik combineren met drie à vier opnames per week. Dat was een helse periode: om zes uur ‘s morgens zat ik op de trein om op tijd op de set te zijn in Leuven. Tijdens die treinritten en tussen de scènes door probeerde ik te studeren. Toch is het mij gelukt. Fysiek zat ik er wel onderdoor. Ik heb mezelf toen beloofd dit nooit meer te doen. Mijn master heb ik dan over twee jaar gespreid, net zoals mijn thesis.”

Waarover ging je thesis?

“We waren heel vrij in onze keuze: wou je over koala’s schrijven? Dan deed je dat gewoon, zolang de invalshoek maar filosofisch was.

Ik wou een thema dat zo dicht mogelijk bij mijn leefwereld aanleunde. Dus schreef ik een thesis over emoties bij acteurs. Ik heb als actrice een paar keer meegemaakt dat ik overvallen werd door een gevoel. Op mijn veertiende haalde ik bijvoorbeeld de finale

van een voordrachtwedstrijd. Ik bracht toen een tekst van Dario Fo (Nobelprijswinnaar in de literatuur in 1997, red.) over een moeder waarvan het kind werd afgenomen. Ik was volledig van slag en begon te huilen. Daarom wou ik aantonen dat emoties heel oprecht kunnen zijn ook al ken je de tekst. Tot een zekere hoogte kan je je verplaatsen in het personage dat je speelt. Je blijft jezelf, maar je ondergaat wel een transformatie. Eigenlijk schreef ik voor mijn thesis een theorie over hoe je zou moeten acteren – een theorie die ik zelf gebruik.”

“Een goede raad die ik kreeg voor mijn thesis: maak er geen spel van, doe dat gewoon”

Hoe verliep het schrijven van je thesis?

“Die thesis was een gevaarlijk punt. Voor sommige mensen vormt de thesis een reden om niet af te studeren. Ook ik had de neiging om alles te laten liggen. Ik vind structuur

© Johannes Vande Voorde

uitdenken enorm vermoeiend en heb dat dan ook lang uitgesteld. Ik had me in eerste instantie zelfs niet opnieuw ingeschreven voor de unief. Op een bepaald moment heb ik die thesis dan ineens heel snel afgewerkt. Maar het resultaat was helaas niet goed. Ik kreeg zelfs te horen dat ik mijn thesis niet moest verdedigen. Ik voelde mij daar heel slecht over, en was zelfs beschaamd. Uiteindelijk heb ik mijn thesis pas vorig jaar afgemaakt, tijdens mijn zwangerschap. Toen de thesis eindelijk klaar was om in te dienen, was het net verlengd weekend. Ik ben uitgerekend in dat weekend bevallen, waardoor mijn man mijn thesis is gaan binnenbrengen. Bij mijn verdediging zat ik met mijn baby’tje in de gang. Een hele opdracht, maar met resultaat: ik kreeg een onderscheiding voor mijn thesis.”

Wat voor goede raad heb je voor mensen die aan hun scriptie beginnen?

“Bij mij was het probleem dat die scriptie maar niet van de grond kwam. Dat frustreerde mij enorm. De man van mijn mama zei dan: ‘Clara ‘t is heel simpel, je moet er geen spel van maken, je moet dat gewoon doen.’ Die raad heeft mij wel geholpen. Het was eigenlijk zo simpel als dat: niet te veel nadenken, gewoon beginnen. Wat ook heel erg hielp was het lezen van ‘How to Write a

Clara Cleymans (Wilrijk, 5 januari 1989), zus van Jelle Cleymans, speelde oorspronkelijk alleen maar gastrollen, maar in 2010 brak ze door bij het grote publiek met vaste rollen in de VTM-reeks ‘Dag en Nacht’ en de Eén-soap ‘Thuis’. In 2011 werd ze door de Vlaamse Televisie Academie bekroond met de award voor ‘Rijzende Ster’ tijdens de Vlaamse Televisie Sterren. Daarna schitterde ze als actrice in series als ‘Code 37’ en ‘De Ridder’.

Cleymans is sinds 2014 getrouwd met muzikant Jo Mahieu. Samen hebben ze een dochter ‘Jeanne’.

DE VL A AMSE SCRIPTIEKRANT · Jaargang 6 · Studenteneditie 2018

12

PAK UIT MET JE SCRIPTIE! Ben je (bijna) afgestudeerd en heb je je bachelor- of masterproef afgewerkt? Laat jij het resultaat van dat harde werk liever niet in de kast wegkwijnen? Doe dan mee met de Vlaamse Scriptieprijs!

Wie weet prijk jij volgend jaar in onze Vlaamse ScriptieKrant!

Er zit nieuws & geld in je scriptie

Wat kan je winnen?

1

Wie de Vlaamse Scriptieprijs wint, maakt kans op een geldprijs van 2.500 euro en een stevige portie persaandacht. De vier overige genomineerden winnen 250 euro.

2

En dat is niet alles! Maakte je een eindwerk rond pedagogie of educatie?

Ding dan mee naar de Klasseprijs en win een reischeque van 1.000 euro! Heb je over innovatie & technologie geschreven? Dan is de Agoriaprijs misschien iets voor jou. Hiermee kan je een 3D-printer winnen ter waarde van 1.500 euro. Ook Eos reikt een prijs uit: met een thesis in de exacte wetenschappen maak je kans op 1.000 euro, een publicatie in Eos Magazine en twee abonnementen op het magazine.

Professionele bachelors komen tot slot ook nog eens in aanmerking voor de Bachelorprijs, goed voor een geldsom van 1.500 euro.

3

Je ingestuurde scriptie komt bovendien in de online Vlaamse Scriptiebank terecht. Zo kan iedereen, ook toekomstige werkgevers, je scriptie terugvinden. Daarnaast maak je o.a. door de mediapartners (De Morgen, Metro, belga, Klasse en Eos) van de Scriptieprijs, kans om in de pers te komen.

Waarom zou je deelnemen?

Win tot 2.500 euro en persaandacht voor je werk!

Bijna afgestudeerd? Doe straks mee met de Vlaamse Scriptieprijs: schrijf een artikel over je onderzoek en stuur dit samen met je scriptie in. Maak zo kans op geldsommen tot €2.500 en persaandacht voor je werk.

> Alle info op www.scriptieprijs.be < > Deadline 30 september 2018 <

DOE DE TEST:

Volg ons op  scriptieprijs  @scriptievzw

Mijn harde werk verdient best een artikel in de krant V JA / V NEE

scriptieprijs

9246_ADV_VLSCRIPTIEKRANT_BRUGGE.qxp_9246_ADV_VLSCRIPTIEKRANT_BRUGGE 30/03/18 17:0

Ik draai mijn hand niet om voor geldprijzen tot €2.500 V JA / V NEE “Winnaar of genomineerde van de Vlaamse Scriptieprijs” zou wel mooi staan op m’n LinkedIn-pagina V JA / V NEE I k wil liever dat potentiële werkgevers, wanneer ze me googlen, bij mijn scriptie op scriptiebank.be terechtkomen dan op m’n facebookpagina V JA / V NEE Minstens eenmaal “Ja” geantwoord? Dan is de Vlaamse Scriptieprijs iets voor jou!

Een slim brein weet waar het moet zijn.

Hoe kan je deelnemen aan de Vlaamse Scriptieprijs?

Schrijf een kort journalistiek artikel (max. 1.000 woorden, ongeveer één A4) over je scriptie en upload dit tot en met zondag 30 september 2018 samen met je eindwerk op www.scriptieprijs.be

De uitreiking Een prijs zonder uitreiking is als een scriptie zonder bronnenvermelding. De Vlaamse Scriptieprijs en de deelprijzen worden elk jaar op een prestigieus event uitgereikt. Dit jaar vindt de uitreiking op woensdag 19 december plaats in het Ierse College in Leuven, dit in samenwerking met de KU Leuven.

Volg de Vlaamse Scriptieprijs op  scriptieprijs  @scriptievzw

scriptieprijs

Haal je master aan KU Leuven.

COLOFON De ScriptieKrant is een uitgave van Scriptie vzw. Scriptie heeft als missie wetenschap, techniek en innovatie dichter bij het grote publiek te brengen en het werk van jong onderzoekstalent meer bekendheid te geven. teksten:

Tatiana De Wée, Arnaud Zonderman en deelnemende studenten | Arnaud Zonderman · Rozenweg 4b · 1731 Zellik

vormgeving:

Ontdek onze masteropleidingen op www.masterskuleuven.be.

www.grase.be

verantwoordelijke uitgever:

De Vlaamse Scriptieprijs wordt ondersteund binnen het Actieplan Wetenschapsinformatie, een initiatief van de Vlaamse Overheid.

Ontdek jezelf. Begin bij de wereld.