AARTRIJKE
56
Lee Ingelbrecht heeft een collectie van 3500 briefjes
Q
AARTRIJKE – Historica Giselle Nath uit Gent heeft voor haar scriptie de toestand in haar stad tijdens WO I vergeleken met die in Aartrijke. Ze maakt gewag van hongersnoden. “Zelfs nog voor de oorlog uitbrak was Aartrijke al een ontzettend arm dorp”, weet ze.
Q
AARTRIJKE – Lee Ingelbrecht verzamelt oude geldbiljetten van over de hele wereld. „Via geld leer je enorm veel van de geschiedenis van een land en zijn verschillende culturen”, vindt hij.
D
waard dan het echte geld. Toen bestond er nog geen kopieermachine, dus geld moest met de hand nagemaakt worden.”
e scriptie van historica Giselle Nath (22) – voluit ‘Voedselschaarste en voedselbedeling, tactieken en strategieën. Twee episodes uit bezet België tijdens de Eerste Wereldoorlog’ – werd genomineerd voor de Vlaamse Scriptieprijs. Bijzonder aan de 266 pagina’s tellende studie is dat er voor het eerst een vergelijking is gemaakt tussen de toestand op het platteland en in de stad. Giselle Nath maakte daarvoor een casestudie van Aartrijke en Gent.
Emotionele waarde
Voedselschaarste
„Of ik bang ben voor inbrekers ? Nee niet echt, alle biljetten zijn gedigitaliseerd op serienummer”, sust de verzamelaar. “Als er ooit iemand een biljet van mij zou proberen verkopen of ruilen hangt die persoon er sowieso aan. Het is echt zo’n specifieke markt, dat je er niets mee zou kunnen doen zonder dat het opvalt. En trouwens, die collectie draagt vooral een persoonlijke waarde. Ik kan soms aan volledige series geld raken voor spotgoedkope prijzen. Sommige mensen weten ook maar half de waarde van hun geld en verkopen het daarom goedkoop. Het briefje van 10.000 Belgische Frank met koning Albert en koningin Paola ontbreekt nog in mijn collectie. Die zijn gegeerd bij verzamelaars. De Belgen hebben massaal hun geld binnengebracht bij de banken, waardoor er misschien hoogstens nog enkele van die briefjes verstopt zitten op plaatsen waar men ze nog niet vond. Deze die wel nog te koop zijn, zijn veel te duur. Dus : breng het niet naar de bank, maar verkoop het aan een verzamelaar !”
Aan het begin van de Eerste Wereldoorlog importeerde België al 80 % van alle voedsel. “Bij de bezetting in 1914 droogde die import voor bezet België natuurlijk onmiddellijk op”, vertelt Giselle Nath. “Bovendien eisten de Duitse bezetters meteen grote hoeveelheden voedsel op. De gevolgen waren desastreus. In de stad moesten mensen overleven op aardappelschillen, op het platteland was de toestand al niet veel beter. Er ontstonden hongersnoden en chronische ondervoeding. Doktersverslagen vermelden tal van infectieziekten en huidaandoeningen, duidelijk het gevolg van hongersnood.” Er kwam voedselhulp, maar simpel liep dat niet. “Die was lokaal gepolitiseerd en blonk uit in inefficiëntie”, aldus de historica. Voor wat Aartrijke betreft, betekende het dagboek van de lokale brouwerszoon Jules De Puydt een schat aan informatie. “In vergelijking met Ichtegem en Eernegem was Aartrijke al vóór de Eerste Wereldoorlog een ontzettend arm dorp”, vertelt Giselle. “Het hoeft
DOOR BIEKE COBBAERT
L
Geld als pure show “Door het geld weet ik ook wat er in de wereld is en wat ik er nog wil zien”, vervolgt hij. “Geld is pure show : landen zetten er hun belangrijkste steden, mooiste beelden en belangrijkste personen op
Scriptie over voedselschaarste in Aartrijke tijdens WO I
Vergeten hongersnoden
Lee verzamelt geld
ee Ingelbrecht (24) woont in de Minnezangerstraat met zijn vader Ivan en Anna Kempinck. Hij werkt als landschapsdeskundige bij het Memorial Museum Passchendaele 1917 in Zonnebeke. Daar verricht hij onderzoek naar het landschap van voor de Grote Oorlog en de evolutie ervan. In zijn vrije tijd verzamelt Lee bankbiljetten. “Alles wat voor papieren geld kan doorgaan spaar ik”, begint hij. “Dat gaat van het oudste geld tot biljetten van vandaag en dat van over praktisch alle landen van de wereld, dus ook van landen en kolonies die niet meer bestaan zoals de Sovjet-Unie en Congo. Via dat papieren geld leert hij een land kennen en verkrijgt hij er een geschiedenis van, vindt hij. “De series die ik heb, probeer ik zo goed als mogelijk te vervolledigen. Zo kan ik via mijn collectie Duits geld al een beeld schetsen vanaf het Keizerrijk voor Wereldoorlog I. Naast het belang van de geschiedenis en de vreemde culturen die mij interesseren, hecht ik ook waarde aan de grafische vormgeving van de biljetten. Er zitten echte kunstwerkjes in.”
(TO72/2)
VRIJDAG 16 DECEMBER 2011
Met dit grote Russische bankbiljet had Lee lang geleden een huis kunnen kopen. “Maar na de oorlog was het niets meer waard.” (Foto BC)
om het land aantrekkelijk te promoten. Toch komt het lelijkste geld uit het populaire Amerika, het mooiste komt uit de tropen…” Op zijn vijftiende begon Lee geld te verzamelen nadat hij een vijftal briefjes vond in de kast bij zijn grootmoeder. “Mijn pa heeft ooit een Russisch briefje uit 1925 gevonden op een werf in Berlijn”, weet Lee. “God weet wie het daar achtergelaten heeft. Ik vond dat geld zo mooi dat ik begon te snuffelen op het Internet. Zo ben ik beginnen aankopen. Momenteel heb ik zo’n 3500 verschillende briefjes uit tweehonderd landen. Ik heb bijvoorbeeld ook een briefje dat vervangpapier was tijdens WO I voor 50 frank. Er staat specifiek op dat het een Aartrijks briefje is !” Lee verzamelt zijn geld vooral via Internet. „Doordat het zo’n beperkte niche is, moet ik niet vrezen voor vals geld. Het is trouwens heel goed te onderscheiden van echt geld : de manier van drukken, een watermerk en tegenwoordig is het geld ook zeer gesofisticeerd. Oude biljetten worden trouwens niet meer nagemaakt, dat zou niets opbrengen, net omdat de markt zo beperkt is. Biljetten die vroeger nagemaakt in omloop werden gebracht en dus vals zijn, zijn momenteel zelfs meer
- Alle bouwmaterialen - Grondwerken - Regenputten - Waterzuiveringen Wim en Kathy Lagae-Clarysse - Mazouttanks wensen iedereen een gelukkig nieuwjaar - Vloeren & Aartrijksestr. 121 NIEUW in de regio wandtegels AARTRIJKE VERVEN MAPEI Tel. 050 20 91 30 - Klinkers
DB34/156352K1
KAPSALON KRISTA
Roddels Een roddelcampagne zorgde in Aartrijke ervoor dat het volledige voedselcomité er tot ontslag werd gedwongen. Er werden zelfs religieuze motieven gebruikt om aan eten te komen. Zo kreeg het voedselcomité van iemand te horen dat Jezus of Maria waren verschenen en gezegd hadden dat het hun morele plicht was om brood uit te delen.” In Aartrijke werd ook bijna elke dag voedsel gestolen. “Daarbij zullen er inderdaad echte diefstallen geweest zijn, maar waarschijnlijk verzonnen boeren ook diefstallen zodat ze minder voedsel opgeëist zagen en er meer duur konden verkopen..”
Monnikenwerk Het bijeenbrengen van alle informatie betekende een monnikenwerk. “Uiteindelijk bleek slechts 10 % van het archiefmateriaal echt bruikbaar voor mijn scriptie”, zegt Giselle Nath. “Ik vermoed dat er enorm veel materiaal verstild is, dat er heel wat verdwenen is. Waarschijnlijk hebben archivarissen in de jaren 60 van vorige eeuw veel archieven vernietigd. Niet om bewust bepaalde informatie te doen verdwijnen, maar wel omdat men er toen de waarde niet van in zag. Een teken dat tot dan de geschiedenis van het leven van gewone mensen nog altijd ondergewaardeerd werd.” (TVDA)
Decoster Verzekeringen RPR: 0458.157.031 - FSMA: 013746a
Onafhankelijk verzekeringsmakelaar Verzekeringen - kredieten - beleggingen Brugsestraat 24 8211 Aartrijke Engelstraat 17 8480 Ichtegem
• dames • heren • kinderen
2012
dus niet gezegd dat tijdens de oorlog overleven in dat dorp niet van de poes was. Toch is de toestand er exemplarisch voor de rest van het platteland in bezet België.”
maandag gesloten alle dagen op afspraak donderdag: laatavondservice
Dhr. en Mevr. Roelens - Verleye Elverdinge 13A, 8211 Aartrijke
Tel. 050241359
DB34/156355K1
DB34/156371K1
DB14/156374K1
Mediargus met docroom pdf