Tekst Hans Farjon Foto’s Peter Vlamings & Harry Meurmans
Wat zien ik?
Noord
West
Zuid
Oost
171-605 Friesland, Ameland
R
ondom klinkt gekrijs van scholeksters op zoek naar een partner. Het is half maart. De kieviet en grutto zijn nog niet gearriveerd uit het zonnige zuiden. Ganzen eten hun buik rond, het gras is bezaaid met hun groenbruine keutels. Verder hangen er wat paarden en schapen rond. Deze weilanden rond Hollum, op de foto’s noord en oost, zijn het rijk van de hobbyboer. Er is geen grote boerenschuur te bekennen, alleen wat schuilhutjes en in groenblauw plastic geperste hooibalen. Ik raak aan de praat met Cees Visser die in een van de witte huizen in het oosten woont. Hij kijkt al vijftig jaar uit over de Westermieden. ‘Mieden’ betekent hooiland. Grasland dat pas laat in de zomer wordt gemaaid. Tot in de jaren dertig van de vorige eeuw vormden de mieden samen met de akkers en de meent een uitgekiende landbouwsysteem. Elk van deze drie onderdelen had zijn eigen functie en plek in het landschap. De akkertjes lagen net als het dorp, waar alle boerderijen stonden, op de overgang van polder naar duin. Niet te nat en niet te droog. Het loslopende vee graasde
Cees wacht op zijn lammeren.
54 Wandelmagazine 2-2017
op de meent, de gemeenschappelijke weidegronden van het dorp, in de duinen en op het buitendijkse kwelderland. In de mieden mocht de dieren niet komen, anders aten ze hun wintervoer op. Een ring van lage dijkjes beschermde de hooilanden tegen dat vee maar ook tegen de zee. De kaart uit 1731 laat deze landschappelijke driegeleding nog prachtig te zien. De opdeling van de meent rond 1900 en de ruilverkavelingen van 1926, een van de eerste van Nederland, en van 1955 hebben vrijwel alle sporen van dit landschap uitgegomd. Eerst werd de verkaveling van de landerijen en de
Een ring van lage dijkjes beschermde de hooilanden tegen dat vee maar ook tegen de zee
waterhuishouding ingrijpend veranderd. Hierdoor verdubbelde de hooiproductie. De tweede verkaveling veegde alle lage dijkjes van de kaart. Alleen aan enkele doorbraakkolken kun je vermoeden waar die dijkjes ooit lagen. Toch hebben deze dure ingrepen maar honderd jaar iets opgeleverd. In de Westermieden heeft serieuze landbouw plaatsgemaakt voor de hobbyboer zoals de schoonzoon van Cees. Die heeft honderd schapen en tien rijpaarden, maar rijdt ook een taxi. Zijn schapen zijn net kort geknipt, de sporen van de tondeuse staan nog in hun vel. De Wolfederatie koopt de wol op voor een prijs waarvoor je ze niet kunt laten scheren. Gelukkig levert de verkoop van lammeren wel wat op. Morgen verwacht Cees de eerste worp. Een andere aanvulling op het inkomen is de vergoeding voor de vraat van de ganzen. “Ik ken een schapenboer die alles bij elkaar wel een ton krijgt. Je bent gek als je melkvee wilt houdt”, lacht Cees. Voor meer info en achtergronden zie: www.hansfarjon.nl/nlinbeeld/mieden
Kaart uit 1731 met de mieden groen gespikkeld.