GIDS HANNEKE STAM De geschiedenis blijft veranderen Bijna liefdevol neemt ze het stukje gegoten ijzer in haar handen om het te laten zien. Ze begint te vertellen, met een twinkeling in haar ogen, over die al die vondsten in de Hulster Bierkaai enkele jaren geleden, al die tastbare herinneringen aan de Tachtigjarige Oorlog, aan de mensen die hier eeuwen geleden woonden, werkten, huilden en lachten. Niet perse door wat ik zie gaan lang vervlogen tijden herleven, vooral door wat ik erover hoor. Wat een schat aan kennis, en wat een passie. Zou ze ook haar eigen verhaal willen delen? Ze zegt ja.
Hanneke Stam, stadsgids van Hulst, regiogids en bestuurslid van Museum Hulst is op haar 78e nog vlot ter been en nog zeker zo vlot van tong als in haar jongere dagen. Dertig jaar geleden volgde ze een cursus voor gidswerk in Zeeuws-Vlaanderen. “Ik ben heel ouderwets: ik bleef thuis toen ik kinderen kreeg. Ik vind kinderen heel leuk, maar het huishouden niet zo”, grapt ze. Voorzitster zijn van de eerste peuterspeelzaal in Philippine, waar ze toen woonde, was voor haar niet voldoende. “De cursus ging over geschiedenis, en dat vind ik interessant. Net als architectuur en kunst. Vroeger, als ik met vriendinnen onderweg was, dan moest ik de weg al wijzen. Elk bord wilde ik lezen. Ik vond de cursus gewoon leuk. Ben je ermee klaar, dan moet je ook gaan gidsen.” ZEEUWS-VLAANDEREN IS EEN GRENSGEBIED. DAT KENT NADELEN, MAAR ACHTERAF GEEFT DAT VEEL MOOIE VERHALEN De geschiedenis van Zeeuws-Vlaanderen is onlosmakelijk verbonden met die van Antwerpen, Brussel, Gent en Brugge, dus dat pakte ze er dan ook maar bij. Haar interesses bewogen haar tot allerlei verbredingen en verdiepingen, wat ervoor zorgde dat haar historische kennis enorm groeide.
Hoe onthoudt Hanneke al die feiten, namen en jaartallen? “Als het logisch in elkaar zit en ik zie de verbanden, onthoud ik het. Als het me interesseert heb ik een goed geheugen. En als je het jaar in jaar uit vertelt, dan onthoud je het ook wel”, lacht ze. VERHALEN VERTELLEN ZIT IN HET BLOED Behalve rondleidingen in Hulst en in het museum deelt Hanneke haar kennis met wie het maar horen wil in heel Zeeuws-Vlaanderen en over de grens. Dat loopt uiteen van toeristen die Hulst bezoeken en verenigingen of “een hele bus nonnen en een priester’ die Cadzand, Brugge of Gent willen zien, tot een leesgroep die het boek ‘Dit is mijn hof’ van Chris Stoop heeft besproken en de Hedwigepolder komt bekijken en een man die met zijn vrouw en twee kinderen in de auto door de Zeeuws-Vlaamse polders wil rijden omdat dochterlief daarover moet leren voor school. Haar verhalen en enthousiasme, gezouten met een fikse portie humor, voeren haar luisteraars moeiteloos mee naar lang vervlogen tijden. “Als het goed gaat en mensen zijn enthousiast, dat is ontzettend leuk. Je hebt goede en mindere dagen. Mijn succesverhaal dit jaar is wel dat ik door mijn veertienjarige kleinzoon werd geappt met ‘We gaan met school naar Gent, kun je wat vertellen’. Dat heb ik natuurlijk gedaan, en ze vonden het nog interessant ook.” Hanneke komt uit een familie van verhalenvertellers. “Het zit er toch in. Ik vind het leuk om dingen te weten. Het is voor mezelf een enorme verrijking. Ik heb er plezier in als ik dat een ander mee kan geven. Mensen dingen uit hun eigen omgeving laten herkennen door wat ik ze hier laat zien, dat probeer ik te bereiken. Veel mensen denken dat de geschiedenis vastligt, maar de geschiedenis verandert juist altijd. Het is leuk om te laten zien dat een theorie helemaal anders wordt door archeologische ontdekkingen. Tegenwoordig hebben ze het veel over beleving. Om nu in een kostuum rond te lopen, daar ben ik niet van. Als het lukt interactie te krijgen, dat is voor mij beleving. Ik probeer altijd mensen niet te kwetsen, alhoewel ik het soms niet kan laten een beetje te provoceren. Je moet kunnen lachen. Dat maakt de verhalen ook leuk.” VIA VIVO 2022 33
