VERS Magazine 2021/2022

HET MAGAZINE VOOR NIEUWE BEELDMAKERS

#9 HET SUCCES ISSUE Anna Maria van ’t Hek’s absolute keuze voor film • Duo-interview met Pepijn van Weeren en Jörgen Scholtens • Joosje Duk’s stip aan de horizon • Bingewatchen met Damaris de Jong • De verschillende paden van Safi Graauw en Emma Branderhorst • Mentale gezondheid in de filmindustrie

06

34

10

40

18

26

48 46

08 31

20 15

06 VOORWOORD | SUCCES 08 INTERVIEW | JOOSJE DUK 10 GROOT INTERVIEW | ANNA VAN ’T HEK 15 AFSTUDEERFILMS | NIEUW TALENT 18 FOTO-COLLAGE | ANNE POSTHUMA 20 DUO-INTERVIEW | PEPIJN VAN WEEREN & JÖRGEN SCHOLTENS 23 BESTUUR | EEN STAP UIT JE HOOFD

26 ESSAY | UITGEBLUST 31 AFSTUDEERFILMS | NIEUW TALENT 34 TWEELUIK | AUTODIDACT VS. FILMSCHOOL 40 BINGEWATCHEN | DAMARIS DE JONG 46 COLUMN | IK WENS JE GEEN SUCCES 48 RELATIVEREN | ZO ZIET SUCCES ERUIT 50 COLOFON

VOORWOORD

SUCCES

Tekst Valérie Hoffmann Beeld Josephine Hoendervangers

A

an het begin van de zomer vond er een

twijfelde ik eraan of het nog wel goed zou ko-

brainstorm plaats met onze eindre-

men. Gaandeweg heb ik geleerd dat je soms je

dacteuren Josephine en Imke over het

verwachtingen moet bijstellen om je doel te

thema van deze editie. Naast veel positieve

kunnen behalen. En dat ondanks het ‘’falen’’

ontwikkelingen, zoals meer diversiteit en

van sommige aspecten, succes nog steeds bin-

taboedoorbrekende onderwerpen binnen de

nen handbereik kan liggen. Met veel leervoer

Nederlandse filmindustrie, raakten we ook

voor volgend jaar in mijn achterhoofd ben ik

aan de praat over de schaduwzijde van een

dan toch heel trots op dit magazine.

industrie waar een prestatiecultuur voelbaar is. Er zijn heel wat bloed, zweet en tranen voor-

Deze editie ambieert niet om makers het na-

afgegaan aan alle prachtige films van het af-

streven van succes af te raden. Creatieve ma-

gelopen jaar, maar ook aan de plannen die het

kers die met veel doorzettingsvermogen iets

doek niét hebben gehaald. Het dynamische

moois hebben bereikt, moeten we ook vooral

freelance-bestaan eist in sommige gevallen

blijven bewonderen. Deze editie is vooral be-

zijn tol: ieder van ons beaamde dat we wel

doeld om lezers aan het denken te zetten over

mensen kennen in het vakgebied die kampen

de vraag wat succes precies inhoudt en of we

met een burn-out of andere stres gerelateerde

wellicht een “gezondere” houding kunnen

klachten. Dit zette ons aan het denken over

aannemen tegenover het behalen hiervan. Ik

de vraag wat succes precies inhoudt en waar

hoop dat we hiermee een duurzamer Neder-

het ten koste van mag gaan; ‘Het Succes Issue’

lands filmklimaat kunnen creëren, waarin we

was geboren. Nadat de eerste stappen waren

nog lang kunnen genieten van het werk van

gezet, begon mijn persoonlijke stress over de

onze makers én van onze makers zelf.

vraag of dit magazine zelf wel zou “lukken”.

Na veel verzette deadlines en een paar on-

Valérie Hoffmann

handige misstappen kan ik toch, samen met

Hoofdredacteur VERS redactie

de fantastische mensen die aan dit magazine hebben meegewerkt, deze editie presenteren.

Er ging zeker het één en ander mis en soms

6

versfilmentv.nl/magazine

Eindredactie Josephine Hoendervangers & Imke van Haaff Hoofdredactie Valérie Hoffmann 7

INTERVIEW

JOOSJES STIP AAN DE HORIZON Joosje Duk (27) volgde een filmopleiding aan New York University, waar openlijk ambities en succes nastreven behoort tot de dagelijkse orde. Haar webserie Edelfigurant (NPO3) geeft een dikke knipoog naar succes en gezien willen worden, met actrice Loes Schnepper als de overambitieuze figurant Irma in de hoofdrol. Hoe omschrijft Joosje Duk zelf haar relatie tot succes?

Tekst & Beeld Josephine Hoendervangers

HEEFT DIE MENTALITEIT JOUW STUDIETIJD ERG BEÏNVLOED?

heel goed om te gaan met afwijzingen. Je moet

‘Die druk voelde ik wel, maar ik was er ook héél

je waar je ooit bij wilt, auditie of aanmelding

erg klaar voor om te ontdekken wat ik wilde.

doen. Vaak afgewezen worden, is daardoor

Op NYU werd me continu gevraagd wat ik

onvermijdelijk. Dat legt volgens mij een goede

wilde bereiken, hoe ik dat wilde gaan doen,

basis voor alles wat je wilt doen in het leven,

welke stages ik wilde lopen. Dat werkt mis-

maar zeker in de filmindustrie. Voor elk project

schien niet voor iedereen stimulerend, maar

dat wordt gemaakt, wordt er eerst een handvol

voor mij gaf het juist een goede boost om hard

afgewezen, dat geldt geloof ik voor iedereen.’

te werken. Het is eigenlijk best tegenstrijdig, maar ondanks de druk om te presteren leer je

namelijk voor alles wat je doet, voor elk club-

ZET JE WEL OF GEEN STIP AAN DE HORIZON? ‘Niet hardop. Ik ben wel altijd bezig met de volgende stap, maar het is volgens mij onmogelijk om doelen te stellen voor de volgende vijf jaar - je weet nooit wat je overkomt. Vorig jaar heeft mijn vader heel lang op de IC gelegen met corona; een ervaring waar ik uiteindelijk een boek over heb geschreven dat in september is

V

uitgekomen (Ik zie je bij de uitgang, red). Dat oor de webserie Edelfigurant kreeg

en doelen najagen, maar als ik daar teveel op

dat goed is gekomen en ik ook nog eens iets

Loes Schnepper een nominatie voor

zou focussen zou ik nooit authentiek werk

creatiefs met de gebeurtenis heb kunnen doen,

een Gouden Kalf voor Beste Hoofdrol

kunnen maken.’

daar ben ik ongelofelijk dankbaar voor. Het af-

in een Dramaserie. Ironisch, omdat het een

gelopen jaar heb ik geleerd dat je niet te veel

edelfigurant in een webserie betrof. Toch is de

HEEFT AMBITIE ALTIJD IN JOU GEZETEN?

nominatie verre van verbazingwekkend, want

Joosje: ‘Ik denk dat ik van mezelf altijd wel een

hebt uitgestippeld, want het loopt toch altijd

hoofdpersonage Irma maakt je niet alleen aan

ambitieus persoon ben geweest, al uitte zich

anders dan je voor ogen hebt.’

het lachen, ze is ook de perfecte relativerende

dat als kind meer in altijd doen wat ik leuk

spiegel voor iedereen die knetterhard z’n best

vond. Gelukkig heb ik me, ook als kind, nooit

WAT BETEKENT SUCCES VOOR JOU?

doet, maar niet altijd de vruchten plukt. Veel

laten leiden door potentieel falen. Door mijn

‘Recent heb ik voor mezelf besloten dat ik me

filmmakers zullen dit herkennen; keihard wer-

vele interesses was het moeilijk om een studie

de komende tijd wil focussen op mijn eigen

ken aan project na project, zonder te weten of

te kiezen, een probleem waar het Amerikaanse

werk als schrijver en regisseur, ondanks de

het project ook daadwerkelijk uitgevoerd zal

studiesysteem een goede oplossing voor heeft.

kansen die ik krijg om andermans scenario’s

worden. En net zoals Irma al je tijd en energie

De studies daar beginnen heel breed en wor-

te regisseren. Het is een lastige keuze, omdat

geven om net wel of net niet in beeld te zijn.

den steeds verder toegespitst. Door mijn rol in

ik dan kies voor passie boven succes op papier.

de kinderserie Snuf De Hond was ik een paar

Mijn versie van succes is dat ik het werk kan

De relatie tussen succes en falen in de filmin-

jaar daarvoor in aanraking gekomen met de

maken dat ik zelf schrijf, want ik merk dat ik

dustrie heeft een bepaalde tegenstrijdigheid

filmindustrie. Ik startte op NYU in de richtin-

daar het gelukkigst van word. Het liefst werk

in zich, vindt regisseur en schrijver Joosje

gen acteren en journalistiek en ontwikkelde

ik aan projecten waardoor ik als maker kan

Duk. Aan de ene kant wil je als filmmaker je

me later tot filmmaker. De mentaliteit in Ame-

groeien en waarin ik word uitgedaagd, maar

eigen doelen behalen en is elke afwijzing een

rika was wel heel anders dan in Nederland;

ik ben ontzettend dankbaar dat er überhaupt

messteek. Aan de andere kant hangen juist

iedereen was daar al van jongs af aan veel

werk voor mij is in de filmwereld. Het is kei-

de goede verhalen aan elkaar van menselijke

meer gefocust op succes. Wat me altijd opviel,

hard werken en je weet nooit of het project

mislukkingen en falen. Joosje: ‘Ook de verhou-

was bijvoirbeeld dat niemand hun cijfers aan

waar je aan werkt, ook daadwerkelijk gemaakt

ding tussen succes en creativiteit is een inte-

elkaar liet zien, want mislukkingen delen was

zal worden. Toch vind ik het belangrijk om

ressante. Als ik naar mezelf kijk op papier ben

uit den boze. In Nederland maakt dat als je

mijn best te doen voor films en projecten die

ik duidelijk iemand die bezig is met ambities

jong bent voor mijn gevoel veel minder uit.’

me aan het hart gaan. Dat is voor mij succes!

8

bezig moet zijn met het pad dat je voor jezelf

9

GROOT INTERVIEW

‘FILM KOMT BIJ MIJ VOOR ALLES’ Documentairemaker Anna Maria van ’t Hek (33), bekend van de driedelige serie Badr (2019) en de documentairefilm Yab Yum (2021), wordt gevraagd voor fictie commercials van bekende merken. Ze maakt lange dagen op set, heeft weinig stabiliteit en is soms lang van huis. Filmmaken gaat ten koste van haar sociale leven, maar toch doet ze niets liever. “Ik wil dit voor altijd blijven doen.”

Tekst Roosje van der Kamp Beeld Isabelle Heling

T

oen Toen ze zeven jaar oud was, wist Anna Maria van ’t Hek al dat ze documentaire filmmaker wilde worden. Het bereiken daarvan vergde volharding. De eerste keer dat Van ‘t Hek toelating deed bij het HKU,

werd ze bijvoorbeeld afgewezen. Vooral de eerste vijf, zes jaar na haar studie waren lastig, met projecten die niet van de grond kwamen. “Ik zit nu in een lekkere periode,” vertelt ze in een gesprek over zoom.

Haar eerste lange documentairefilm, Yab Yum, werd dit jaar geselecteerd voor de Gouden Kalveren competitie van het Nederlands Film Festival (“Fijn, maar ik baalde er wel erg van dat ik niet genomineerd werd, hoor. Zo zit ik nu eenmaal in elkaar.”). Ook maakte commercials voor grote namen in binnen- en buitenland, zoals Nike, G-star en Volkswagen als sponsoren van het wereldkampioenschap vrouwenvoetbal.

10

11

INTERVIEW

ZOU JE JEZELF SUCCESVOL NOEMEN? [Van ‘t Hek lacht wat ongemakkelijk en blijft dan een lange tijd stil.]

VIND JE DAT LASTIG? Een heel lastige vraag is dat, ja. Ik had het er toevallig gisteravond met mijn vriend over, dat ik wel op een punt sta in mijn carrière, waarvan ik nooit had verwacht dat ik er zou komen. Dus wat dat betreft vind ik van mezelf dat ik me succesvol mag noemen, omdat ik mijn eigen verwachtingen heb overtroffen. Maar succesvol… ik weet niet zo goed wat dat is eigenlijk. Wat denk jij?

IK DENK DAT MEN DOELEN VAAK VOOR ZICHZELF VERLEGT. DAT JE DENKT: “ALS IK DIT BEREIK, DÁN HEB IK HET GEMAAKT.” MAAR ALS JE DAT EENMAAL HEBT BEREIKT, WIL JE MEER. Ja, dat je steeds de lat hoger legt.

VERS MAGAZIINE

‘ MIJN DANKBAARHEID DAT IK DIT MÁG DOEN, OVERSTIJGT ALTIJD DE MISÈRE.’

kwamen. Dat was echter al veel leuker dan ik dacht [dat het zou zijn toen ik studeerde]. En het wordt nog steeds elk jaar alleen maar leuker.

IS FILMMAKEN DAN ALLEEN MAAR LEUK? Nee, natuurlijk niet, het is ook vre-se-lijk! En het is ook echt — écht — zowel fysiek als mentaal soms heel erg zwaar. Ik heb bijvoorbeeld ook wel eens voor een serie een week vastgezeten in Marokko, omdat de hoofdrolspeler niet meer wilde filmen. Dan zit je dus een week met een crew ergens geld weg te branden, want draaien kost geld, zo’n crew kost geld. Dat zijn vreselijke omstandigheden waar je in terecht kan komen. En ook fysiek : dat je soms zestien, zeventien uur ergens in de kou aan het draaien bent. Het is best een pittig vak. Maar hoewel ik soms helemaal gebroken thuiskom, overstijgt mijn dankbaarheid dat ik dit mág doen, overstijgt altijd de misère.

JE BENT OOK VAAK WEG VAN HUIS.

PRECIES.

Ergens een tijd heen mogen [voor een project] is leuk, maar het is denk ik

Absoluut, dat heb ik zeker. Inderdaad, toen ik studeerde, dacht ik: “Ik zou het

moeilijk — oprecht moeilijk — te combineren met een heel druk sociaal le-

super vet vinden als ik een keer, na mijn studie misschien, iets voor Vice mag

ven. […] Ik maak me hier soms best zorgen om. Ik ben nu 33, stel dat ik moeder

maken.” Dat leek me toen helemaal super. Terwijl dat nu niet meer iets zou

wil worden, hoe ga ik dat in godensnaam dan doen? Maar dan kijk ik naar

zijn waar ik naar streef. Ik bedoel — ik zou het nog steeds superleuk vinden,

Mijke de Jong bij de Gouden Kalveren, die haar zoon en haar man bedankt.

maar nu is mijn doel dat ik internationaal iets kan doen, bijvoorbeeld een

Dan denk ik: Oké, het kan dus wel, als vrouwelijke regisseur een kind hebben

internationale samenwerking Dus je stelt je doelen steeds bij. Dat is ook leuk

en dat het toch blijkbaar goed gaat. Maar we hebben natuurlijk nog weinig

en dat houdt je scherp.

voorbeelden van vrouwen die dat [een baan als filmmaker en een gezin] com-

JE BENT NU TIEN JAAR AFGESTUDEERD. WAT IS ER IN DIE TIJD VOOR JE VERANDERD?

bineren. Als filmmaker moet je misschien wel een conventioneel gezinsleven opgeven.

Toen ik net was afgestudeerd, moest ik héél hard vechten om iets van de

STAAT FILM OP NUMMER ÉÉN?

grond te krijgen. Dat brengt ook veel drive met zich mee, want daardoor voel

Ja. Ik ben nu bijvoorbeeld in Italië en dan probeer ik dus op vakantie te gaan,

je heel duidelijk dat je iets wilt. Ik denk dat het nu iets makkelijker gaat, om-

maar dan ga ik toch werken. Dat vind ik niet een romantisch, leuk leven. Dat

dat ik al hebt kunnen laten zien wat ik in huis heb. Dat is heel fijn. Maar dat

je nooit tijd hebt, ofzo. Maar ik kan ook geen nee zeggen tegen klussen, want

betekent niet dat ik nu maar met mijn vingers hoef te knippen en dat ik dan

ik weet niet voor een periode hierna komt.

geld heb [voor een project].

HOE SLUIT DAT AAN BIJ HET BEELD DAT JE HAD VAN JE TOEKOMSTIGE CARRIÈRE TOEN JE NOG STUDEERDE?

Maar ook bijvoorbeeld heb ik regelmatig meegemaakt dat ik niet bij belangrijke momenten kon zijn van mijn familie of van vrienden, omdat voor mij film boven voor gaat. Dat wordt me soms wel kwalijk genomen door mijn

Toen ik nog op het HKU zat, kwam er een keer een vrouw langs. Zij was re-

omgeving, al hoop ik dat mijn vrienden dat toch door de vingers zien. Maar ik

dacteur bij Man Bijt Hond en ik vond dat helemaal fantastisch. Haar baan

zou daar mijn handen niet voor in het vuur durven steken.

was echt het eindstation voor mij. Ik dacht: “Ik wil dat ook. Ik wil ook op de redactie werken van zo’n vet programma en dat je dan research mag doen en die mensen allemaal ontmoet. En dat je misschien zelfs mee mag, met een camera.” Zo zag het werkveld er [naar mijn idee] uit.

Toen ik daadwerkelijk was afgestudeerd, ben ik meteen samen met een medestudent […] films gaan regisseren, die helaas veelal niet van de grond

12

13

AFSTUDEERFILMS

Alleen vliegen Amsterdamse filmacademie

A

lleen Vliegen gaat over de band tussen dochter

Het afstuderen was een echte rollercoaster. Als regisseur

en vader Lily en Erik. Lily verlangt een hechtere

ben je betrokken bij elk aspect van de film, maar het

relatie met haar vader maar beide hebben ze een

draaien is uiteindelijk de leukste en spannendste perio-

groot onvermogen als het gaat over het uiten van liefde.

de. Het traject duurde anderhalf jaar en door corona heb-

De film neemt je mee in Lily's zoektocht en we zien hoe

ben we ook veel pech gehad. Los daarvan was het een

ze iets anders vindt dan dat ze zocht.

hele mooie periode met een hechte groep.

De film komt voort uit veel persoonlijke verhalen van de

Tip van de maker: “Vecht! Durf! En blijf jezelf uitda-

crewleden, maar vooral van de scenarist en van mij. Na

gen!”, riep een van mijn docenten. Deze woorden waren

veel gesprekken over onze jeugd kwam ik erachter dat

voor mij van essentieel belang. Probeer altijd weer iets

ik graag een verhaal wilde vertellen over twee mensen

nieuws uit, dat houdt het ook leuk en spannend. En als

die moeten toegeven aan elkaar dat een hechtere band

laatste zou ik willen zeggen: Zet door. Ik werd pas na drie

er op dit moment niet in zit, ook al zijn ze met elkaar ver-

keer proberen aangenomen op de Filmacademie.

bonden op de meest natuurlijke manier mogelijk. Daar schuilt een bepaalde tragiek in maar ook een enorme

NOEN BROUWERS - REGISSEUR

kracht. Het vergt veel lef en moed om op die manier voor jezelf te kiezen.

14

15

AFSTUDEERFILMS

VERS MAGAZIINE

De dochter van de dominee

WHAT DO YOU THINK? I almost lost my butt crack

Amsterdamse film a c a d e m i e

Hogeschool voor de Kunsten Utrecht

H

et initiële idee voor mijn afstudeerfilm was een

compleet. Vanaf toen hadden we twee maanden om kei-

hybride documentaire over het leven van ande-

hard te werken en veel te praten met elkaar om te beden-

ren, maar kort voor het draaien nam hij de vorm

ken hoe deze film eruit moest gaan zien. Die gesprekken

aan van een persoonlijke film over een religieuze opvoe-

zijn ontzettend nodig en waardevol geweest. De film

ding waaraan ik begon te twijfelen. In de kern gaat het

vertelt mijn persoonlijke verhaal, maar we hebben de

echter over opgroeien, los komen van je ouders en je ei-

film als crew samen gevormd en gemaakt.

gen stem ontdekken. Toen ik inzag dat het leven als mens

W

hat do you think? I almost lost my butt crack is

werkt. De scènes en karakters komen voort uit de manier

een hedendaagse zoektocht naar schoonheid

waarop de wereld zich nu soms vormt, maar vooral uit

in onze samenleving, vertaald in vijf absurde

dromen over hoe het zou kunnen zijn. Ik zou wel meer di-

maar herkenbare escapades.

verse mensen willen zien in film: Een mens die je verrast,

De film opent met een gekwetste man die worstelt

zoals de echte mens. Tijdens het afstuderen was ik veel

met zijn hoge seksuele drang en onredelijke woede en

zoekende, maar dat vond ik niet erg. De vorming van het

eindelijk geconfronteerd wordt met zijn ego. De twee

idee was een intuïtief proces.

altijd een subjectieve beleving is en dat die grotendeels

Graag zou ik in de toekomst documentaires in verschil-

honden-handhavers raken verdwaald in een bos van

De komende twee jaar volg ik de master Art theory &

gevormd wordt tijdens je opvoeding, begon ik te twijfe-

lende vormen willen blijven maken, zoals bijvoorbeeld

onnozele regelgeving en beginnen aan zichzelf te twij-

philosophy aan de Central Saint Martins, University of

len aan het geloof. Ik vind dat politieke, culturele en so-

een hybride film, wat deze film oorspronkelijk zou zijn.

felen. In de nabije toekomst vertelt een vrouw ons dat ze

the Arts London. Hier hoop ik dieper in het medium film

zich identificeert met haar ingewanden, in plaats van

te duiken en te onderzoeken wat we nog meer kunnen

met haar uiterlijk. Er ontstaat een socratische discus-

met film.

ciale opvattingen altijd subjectief zijn. Als je gaat praten met mensen die anders over dingen denken, zul je zien dat er ook een reden is achter hun beleving.

Tip van de maker: Ga met mensen samenwerken die je inspireren!

sie tussen twee adolescente meiden over de mogelijke schoonheid van de piemel en hoe dat in contact staat

In het voorjaar van 2020 ontstond het idee voor de film.

CHRISTINE BOERSMA - REGISSEUR

met esthetiek in zijn algeheel. Tot slot zien we Patries, die

Tip van de maker: “Wees eigenwijs! Stel kritische vragen en doe je eigen ding. Je mag geloven in de intuïtieve

Net voor de zomer vormde ik een team met mijn produ-

nooit heeft gekozen om te leven, eindelijk opstijgen op de

beelden die in jouw hoofd ontstaan en dat die een kracht

centen Idris en Dagmar en na de zomer was de hele crew

tonen van een brass band.

hebben.”

In elke scène van deze filmische en esthetische zoektocht is een kritische noot naar onze samenleving ver-

16

MEES BERGSHOEFF - REGISSEUR 17

FOTO-ESSAY

VERS MAGAZIINE

FOTO-COLLAGE

30

Beeld Anne Posthuma

31

DUO-INTERVIEW

VREEMDE EENDEN IN DE BIJT Na het succes van hun korte film Koekoek! is de tragikomedie Little Amsterdam de eerste grote productie van regisseur Jörgen Scholtens en scenarist Pepijn van Weeren. De aanstormende talenten reflecteren op de ups en downs die ze zijn tegengekomen op weg naar succes in het Nederlandse filmlandschap.

Tekst Joëlle Bouwman Beeld Petra Verkade

PEPIJN: ‘ NU ZITTEN WE IN DE FASE DAT WE AFWACHTEN WIE ONS ZIET, EN WELKE KANSEN ZICH DAARUIT VOORDOEN.’

KIJKCIJFERS EN PUBLIEKSWAARDERING GEVEN DUS EEN INDICATIE, MAAR WAAR HANGT SUCCES NOG MEER VANAF VOOR DE JONGE FILMMAKERS? ‘In deze fase van mijn carrière vind ik het vooral belangrijk wat de in-crowd ervan vindt,’ vervolgt Pepijn. De meningen van recensenten, collega-regisseurs en financiële partijen bepalen nu eenmaal welke vervolgstappen je als filmmaker kunt gaan zetten. ‘In de jaren dat we hiervoor onbetaald aan het werk waren, waren we toch continu aan het afwegen of deze carrière realistisch was om na te jagen.’ Het stel werkt al een aantal jaren samen, met het uiteindelijke doel om een speelfilm voor in de bioscoop te maken. ‘Daar zijn we nu eigenlijk nog maar één stap van verwijderd,’ grinnikt Jörgen, ‘Met Little Amsterdam zijn we een bepaalde drempel over, waardoor we nu wat zichtbaarder zijn. Nu zitten we in de fase dat we afwachten wie ons ziet, en welke kansen zich daaruit voordoen.’

PRESTATIEDRUK ALS CREATIEVE DRIJFVEER De druk om zichtbaar te worden – en te blijven – hoort bij het vak, maar Pepijn ervaart dat niet als iets slechts. ‘Er zijn vaak honderden inzendingen die komen, dus je moet eruit springen. Daardoor blijf je scherp – en blijf je continu op zoek naar een nieuwe interessante draai die je scenario nog meer doet opvallen.’ Ook Jörgen ervaart de druk niet als belemmerend. ‘Als ik ergens mee bezig ben, wil ik er altijd vol voor gaan. Natuurlijk gaat het soms gepaard met enige stress, maar dat is nu eenmaal onderdeel van het maakproces.’

Niet alleen de productiefase is een stressvol onderdeel van de weg naar suc-

O

ces – zodra je eenmaal gezien wordt, is er de verantwoordelijkheid om de gem het toeristenprobleem in Amsterdam aan te pakken wordt een

zaaide verwachtingen ook waar te maken. Eerder dit jaar begon het duo aan

klein dorpje in de buurt van de hoofdstad - tot schrik van diens inwo-

een traject bij de Videoland Academy, maar vlak voor de productiefase vielen

ners - bestempeld als Little Amsterdam. De eenzame Lenie verwelkomt

ze uit de race. De tegenslag was goed te verklaren; Pepijn werd voor de twee-

de reizigers in het geheim door de slaapkamer van haar zoon Donnie, die niet

de keer vader, en ondertussen was de productie van Little Amsterdam volop in

meer thuis woont, te verhuren op Airbnb. Uit angst om de paria van het con-

gang. ‘Alles bij elkaar was het gewoon heel pittig,’ legt Jörgen uit, ‘Natuurlijk

servatieve dorpje te worden, houdt ze haar rol als gastvrouw geheim. Totdat

is het jammer, maar omdat ik voor mezelf goed kan begrijpen waarom we

het noodlot toeslaat en dit de buurtbewoners dichter bij elkaar brengt.

afvielen voel ik er geen frustratie over.’ Ook Pepijn kijkt terug op de ervaring

SUCCES ALS FILMMAKER

met een nuchtere blik. ‘Omdat Little Amsterdam op dat moment al in productie was, kon er een beetje druk van de ketel af. Het was natuurlijk nog mooier

Is een film een succes wanneer het gewaardeerd wordt door een groot pu-

geweest als we in één jaar zowel bij de publieke als de commerciële omroep

bliek? Volgens Pepijn en Jörgen ligt het iets genuanceerder dan dat. ‘An sich

een film hadden kunnen maken, maar ik ben al heel blij dat Little Amsterdam

zijn wij publieksfilmmakers,’ vertelt Pepijn, ‘Daarom zie ik het zeker als een

wel gelukt is. Het hoort ook bij dit vakgebied dat je af en toe dat soort keuzes

succes wanneer een breed publiek onze film kan waarderen.’ Met Koekoek!,

moet maken, wat je wel gaat maken en wat niet.’

een absurdistische comedy over een man die in een koekoeksklok leeft, was dit zeker het geval. De film wordt tot op heden vertoond op festivals wereld-

ALS JONGE MAKER HET WERKVELD IN

wijd, resulterend in verschillende nominaties en prijzen – van beste cinema-

Little Amsterdam is de eerste aflevering van een zesdelige dramaserie ge-

tografie in Moskou tot beste Europese film op het Amsterdamse Imagine Film

naamd Onze Straat die te bekijken is op NPO plus. Iedere aflevering duurt 45

Festival. Little Amsterdam is vooralsnog niet in de prijzen gevallen, maar Het

minuten en vertelt een ander verhaal, waarin bewoners uit verschillende

Parool en NRC spraken al van een goed doortimmerd script, gelouterde ac-

culturen en generaties om proberen te gaan met hedendaagse kwesties. On-

teurs en voelbaar spelplezier. ‘Als je dat soort reacties leest, gaat de film pas

der de makers van de andere afleveringen is een groot percentage afkom-

echt leven,’ aldus Pepijn.

stig van de Filmacademie – klaarblijkelijk dé opleiding voor aanstormend

20

21

DUO-INTERVIEW

VERS MAGAZIINE

HET BESTUUR

EEN STAP UIT JE HOOFD

Wat kijkt het bestuur van VERS om te ontsnappen uit hun eigen leven in een maatschappij vol prestatiedruk?

JELLE BEUGER

JANNIEK SINNIGE

Voorzitter

Coördinator Festivals

‘De Before-trilogie van Richard Linklater, lekker naar an-

‘Sex and the City. Het is zo fout geworden dat het allemaal

dermans gekibbel luisteren, daar word ik rustig van. En

niet meer uitmaakt. Hoe ouder het wordt, hoe meer je je

dat ze, ondanks dat ze soms andere dingen moeten doen,

realiseert hoe naïef deze verhaallijnen zijn en hoe ver het

toch de hele tijd kiezen om tijd met elkaar door te bren-

van de realiteit staat. Hierdoor kun je het kijken op het

gen, is natuurlijk super anti-prestatiecultuur.’

moment dat je je brein eigenlijk al uitgeschakeld hebt.’

JESSICA ROOKER EMMA CVRKOTA

Coördinator Events

Penningmeester

‘Ik kan het beste mijn hoofd leegmaken met program-

‘Hiervoor kijk ik het liefst een romcom uit de jaren ’90 en

ma's waarin mensen te zien zijn van wie ik me lekker

dan het liefst eentje met Meg Ryan. Voor mij is dat pure

kan distantiëren, zoals The Bachelor of Temptation Is-

nostalgie, heimwee naar simpelere tijden.’

land. Heerlijk om een paar keer per week lekker 'domme

FREDERIKE SCHEFFER

televisie' te kijken. Tegelijkertijd houd ik ook van series die je hersens laten kraken en waarbij je helemaal in het

Secretaris

verhaal, dat volledig onduidelijk is, wordt meegezogen

‘The Big Bang Theory, een sitcom waar ik door de jaren

en je even alles om je heen kan vergeten. Denk aan Behind Her Eyes en Dark.’

filmtalent in Nederland. Jörgen en Pepijn heb-

dienen. ‘Ik denk dat die film zo’n eigen signa-

heen steeds meer begrip voor ben gaan krijgen en waar-

ben een andere achtergrond en waren naar

tuur heeft, dat mensen benieuwd werden naar

van ik de grapjes steeds beter ben gaan begrijpen. Ik kan

eigen zeggen de vreemde eend in de bijt –

onze ideeën.’

nu soms niet ophouden met lachen. Ik zet het op, wan-

SAFIRAH DIJKSTRA

neer ik wil ontspannen en niet met mijn eigen leven be-

Coördinator Events

zig wil zijn, maar met dat van zeven anderen.’

‘Andere Tijden. Een van m’n favorieten (zo stom dat er

evenals hun film. ‘Het voelde wel een beetje cademie die elkaar al goed kennen samen te

JÖRGEN’S ADVIES VOOR BEGINNENDE FILMMAKERS

komen,’ herinnert Jörgen zich. Ze hebben deze

‘Kijk of je nog een opleiding kunt volgen. Als

ARIS HAM

positie echter nooit beschouwd als nadelig.

dat niet lukt, is het belangrijk om ervoor te

Coördinator Marketing & Communicatie

vandaag de dag in perspectief plaatsen - om na 30 minu-

‘We hebben ook iets mogen maken dat net een

zorgen dat je zelf veel leert. Kijk veel films, ver-

‘The Sopranos (David Chase, 1999) - Goede Tijden Slechte

ten weer terug te komen ‘naar de onze’.’

beetje anders is. Het duo is dankbaar voor de

diep in je in de theorie, en probeer gewoon met

Tijden met een Scorcese make-over. Er is weinig zo ont-

samenwerking die de NPO met hen aan wilde

een kleine crew korte films te gaan schieten.’

spannend als het kijken naar een explosief personage als

VALÉRIE HOFFMANN

gaan, wetende dat het voor veel beginnende

Pepijn is wederom praktisch en nuchter wan-

‘Tony Soprano’ dat zich opwindt over de sleur des levens.

Coördinator Redactie

filmmakers zonder academie-achtergrond las-

neer ik hem dezelfde kwestie voorleg. ‘Het is

Kijken naar iemand die zich niets aantrekt van het idee

‘Wanneer ik al mijn zorgen even wil vergeten, start ik

tig kan zijn om eenzelfde soort kansen te krij-

belangrijk dat je als beginnend filmmaker ook

dat je met geweld of agressie niets oplost, heeft iets me-

graag voor de zoveelste keer weer met de serie ‘Gossip

gen. Een kwestie van geluk is het echter verre

nadenkt over andere opties, want de realiteit

ditatiefs. Helemaal in een samenleving waarin de druk

Girl’. Deels omdat het zo heerlijk slecht is, maar eigen-

van, want Jörgen en Pepijn hebben individueel

is nu eenmaal dat je in de filmwereld niet di-

om je normatief te gedragen zo hoog ligt.’

lijk vooral omdat ik al exact weet wat er iedere scène zal

en gezamenlijk al flink wat jaren aan filmer-

rect na je opleiding geld gaat verdienen. Mis-

gaan gebeuren. Angst voor de toekomst is niet nodig,

varing op hun naam staan. Na het succes van

schien is er iets dat je daarnaast kunt doen,

wanneer je al vijf keer hebt ervaren dat alles uiteindelijk

Koekoek! begonnen zich meer kansen aan te

wat je in de juiste richting kan helpen.’

toch wel goed komt.’

gek, om met allemaal mensen van de Filma-

22

geen nieuwe televisieuitzendingen meer worden gemaakt). Even in andere tijden duiken - en het leven van

23

24

25

ESSAY

UITGEBLUST

Tekst Hester Breunissen Beeld Isabelle Heling

J

e kan alles worden wat je wilt, als je er maar hard genoeg voor werkt: dat lijkt het motto te zijn van de tijd waarin wij leven. Alles is maakbaar en als het niet lukt, heb jij er niet genoeg je best voor gedaan. Van mijn tijd

op de Nederlandse Filmacademie, waar ik in 2019 afstudeerde als producent,

‘ OP VEEL FILMOPLEIDINGEN EN OOK IN HET WERKVELD WORDT ER NOG WEINIG AANDACHT BESTEED AAN GEZOND WERKEN.’

werkervaring, maar ook jongeren die net van een opleiding afkomen. Hier schrik ik van: hoe kan het dat al deze mensen, zowel ambitieus en energiek als ervaren en professioneel, eraan onderdoor gaan? En waarom wordt er zo weinig over gesproken?

De werkdruk in de filmwereld ligt hoog. Dit is geen beroep met dagen van 9 tot 5. Er worden lange dagen gemaakt op sets en vaak worden er overuren gemaakt op kantoor om deadlines te halen. We hebben een flinke dosis passie voor het vak en willen allemaal voor die Oscar genomineerd worden. Ondertussen is er voor veel films een te laag budget voor te hoge ambities, moeten producenten te veel projecten tegelijk maken om financieel rond te komen en proberen we proberen we een inhaalslag te maken voor het anderhalfjaar die we hebben verloren aan de pandemie.

De komst van grote streamers zoals Netflix, Videoland en HBO zorgt voor de productie van veel nieuwe films en series. Dit is te gek voor de Nederlandse filmwereld; er komt namelijk veel werk bij en het eindresultaat wordt gezien door een groot internationaal publiek. Maar omdat we een klein land zijn, zijn er te weinig crewleden en filmmakers om aan de grote vraag te voldoen.

Hierdoor neemt de druk op de Nederlandse crewleden toe en moeten jonge mensen te snel een grotere verantwoordelijkheid op zich nemen.

In de periode dat ik thuis zat, had ik opeens tijd om na te denken over hoe ik wil werken en waarom ik zo uitgeblust was. Ik kwam tot de conclusie dat ik

herinner ik me vooral succesverhalen van oud-studenten die allemaal vol-

altijd de verwachtingen van andere mensen op de eerste plaats zet, zowel

gens dit motto hadden gewerkt. Er werd weinig gesproken over worstelingen

privé als zakelijk. Ik houd graag mensen te vriend en cijfer mezelf makkelijk

na het afstuderen, burn-outs, financiële stress of werkloosheid. Nu ik werk,

weg. Daardoor doe ik bijna nooit iets puur omdat ik het wil en geef ik heel

besef ik me dat die succesverhalen maar een heel klein percentage zijn van

slecht mijn grenzen aan. Dat is niet een hele duurzame manier van leven,

alle verhalen en dat er nog weinig ruimte is voor een minder perfect plaatje.

want het kost je meer energie dan het je oplevert. Als je niet goed voor jezelf zorgt, kun je er niet zijn voor anderen en ook je werk niet goed doen. Mensen

Dat het motto niet voor iedereen werkt, ondervond ik zelf toen ik een jaar

lijken het bovendien helemaal niet erg te vinden als je af en toe nee zegt.

geleden tegen de lamp liep. Ik had te hard gewerkt, te veel op mijn bord genomen en de COVID-19 lockdown was de druppel die de emmer liet overlopen.

Op veel filmopleidingen en ook in het werkveld wordt er nog weinig aan-

Ik was uitgeput, moest elke ochtend huilen, kon sociale afspraken niet meer

dacht besteed aan gezond werken. Ik had waarschijnlijk beter mijn grenzen

hebben en bovendien was ik het plezier verloren in ongeveer alles. De huis-

leren aangeven als er op mijn opleiding een open gesprek was geweest over

arts diagnosticeerde mijn symptomen als ‘overspannenheid’ of ‘het begin-

mentale gezondheid met een mentor of gastdocent. Daardoor zou het makke-

stadium van een burn-out’. Ik schaamde me, voelde me een watje en wilde

lijker zijn geweest om aan te geven dat het teveel werd.

zo snel mogelijk weer aan het werk. Maar ondanks mijn goede hoop deed een weekje op de bank geen wonderen.

Samen met een paar oud-klasgenoten geef ik af en toe les aan derde- en vierdejaars studenten productie op de Filmacademie. We praten over het

Uiteindelijk heb ik een kleine drie maanden niet gewerkt en thuis gezeten. Ik

werkleven, waar wij tegenaan gelopen zijn en wat we graag al hadden mee-

kreeg veel meer steun en begrip dan ik had verwacht; ik bleek niet de enige te

gekregen op school. Als ik vertel hoe het mij is vergaan na mijn opleiding,

zijn die dit had meegemaakt. Sterker nog, het leek wel alsof er meer mensen

ben ik altijd zo open mogelijk over mijn ervaring met overspannenheid en

waren die wél een burn-out hadden gehad, dan niet. Nu ik erop let, hoor ik

mijn worsteling een manier van werken te vinden die bij mij past. Ik hoop

steeds meer verhalen van filmmakers met burn-outs, depressies, slapeloos-

hiermee het gesprek over werkdruk en mentale gezondheid bespreekbaar te

heid of paniekaanvallen. Dit zijn niet alleen professionals met twintig jaar

maken en het onderwerp minder beladen.

26

27

ESSAY

VERS MAGAZIINE

Gelukkig begint er steeds meer aandacht voor mentale gezondheid binnen

In Nederland valt het me op dat jonge producenten mentale gezondheid hoog

film te komen. Er ontstaan initiatieven zoals fijnweekend.film, waarin er

in het vaandel hebben staan en dat de nieuwe generatie filmmakers bezig

wordt gestreden voor afspraken tussen producenten en crewleden over over-

is met een gezond filmklimaat. Als we een opener gesprek gaan voeren met

uren en werken in het weekend. In Hollywood heeft de union van filmcrew

elkaar, grenzen stellen en vervolgens daad bij het woord voegen, denk ik dat

leden (IATSE) net een deal gesloten met de grote producers van de studio's,

we op een duurzamere manier films kunnen maken, zodat filmmakers niet

waarin ook afspraken zijn gemaakt over werktijden en financiële compensa-

meer uitgeblust, maar uitgerust werken.

tie. Dat lijkt ver weg, maar goede initiatieven waaien vaak over.

28

29

AFSTUDEERFILMS

HARU ST. JOOST

W

anneer hoofdpersonage Haru net is afgestu-

Ik heb ook nog niet zo helder voor me hoe mijn toekomst

deerd weet hij nog helemaal niet wat hij met

er uit ziet. Natuurlijk blijf ik doorgaan met het maken

zijn toekomst wil doen. In plaats van zijn ang-

van films en blijf ik mezelf pushen om telkens iets neer

sten voor de toekomst onder ogen te komen, besluit hij

te zetten wat ik daarvoor nooit had gekund. In contact

van huis weg te lopen om een samoerai te worden in

blijven met andere en nieuwe makers ontmoeten vind ik

het Amsterdamse Bos. Een nostalgische plek die op het

daarbij het belangrijkst. Ik denk dat ik nog heel wat ver-

eerste gezicht ideaal lijkt te zijn voor dit avontuur, maar

halen in mij heb zitten waarvan ik vind dat ze de wereld

uiteindelijk toch minder goed uitpakt wanneer hij een

in gegooid moeten worden. Dit wil ik maar al te graag

andere samoerai tegen het lijf loopt, die ook nog eens zijn

bewijzen.

lang verloren vader blijkt te zijn.

Haru gaat over het eind van onze ‘jeugd’ en de onzeker-

Tip van de maker: Laat je inspireren door je passies!

Probeer ook verder te kijken dan je eigen medium. On-

heid over het ‘volwassen-mensen leven’. Het idee schoot

derwerpen die voor een langere tijd onze gedachten in

mij te binnen toen ik zelf steeds dichterbij het afstu-

beslag nemen, zijn het waard om een verhaal omheen

deren begon te komen. Ik merkte dat mijn vrienden en

te bouwen. Onthoud dat er geen handleiding is voor hoe

leeftijdsgenoten ook met deze angst voor de toekomst

je een filmmaker wordt. Iedereen doet dat op zijn eigen,

aan het worstelen waren. Zo bedacht ik een alternatieve

unieke manier.

versie van mijzelf genaamd Haru, die daadwerkelijk zijn verantwoordelijkheden ontloopt.

PRIMO WOLF - REGISSEUR 31

AFSTUDEERFILMS

VERS MAGAZIINE

Aftercare

Verlangen

Willem de Kooning Ac a d e m i e

Filmacademie

A

V

ftercare is ontstaan vanuit mijn kinderlijke ver-

Het intieme aspect van Aftercare is een direct gevolg

langen om door mijn ouders begeleid te worden

van het feit dat ik deze film voor mijzelf maakte. Ik wilde

in het leven. Nadat ik uit de kast kwam voelde ik

8 jaar nadat ik uit de kast kwam van mijn ouders weten

mij erg alleen in de zoektocht naar wat het betekent om

hoe zij hier op terug keken, en wat we van elkaar daar-

uiten van zijn verdriet om zijn vermiste vrouw, kropt de

Als regisseur ben je natuurlijk compleet afhankelijk van

homo te zijn, want hoe werkt dat eigenlijk? Dat is iets

in konden leren. Dit heeft mij op persoonlijk gebied veel

vader in het verhaal al zijn verdriet op. Het tranen reser-

je eigen ideeën en projecten. Ik ben nu gevraagd door de

wat mijn ouders mij niet konden vertellen.

gebracht waardoor ik ook inzag dat andere hier wellicht

voir in hem raakt vol en hij begint te groeien, waardoor

filmacademie om een paar maanden een film te regisse-

iets aan konden hebben.

hij alsmaar langer wordt. De zoon heeft zijn vader nodig

ren in de post voor een derdejaars film en tegelijkertijd

maar kan hem niet meer bereiken. De afstand tussen va-

ben ik bezig met het schrijven van een filmplan voor een

der en zoon wordt steeds groter.

volgende documentaire. Ik heb verschillende ambities

Tijdens mijn afstuderen heb ik onderzoek gedaan naar

erlangen is een geschilderde animatiefilm die het

van een kind bepaald wordt door hoe ouders zich voelen

verhaal vertelt van ouder-kind relatie waarin een

en wat ze uitdragen.

steeds grotere afstand ontstaat. In plaats van het

hoe dit voor andere jonge homo’s is geweest. Dat bleek

In de toekomst hoop ik mijn persoonlijke ervaringen toe

akelig vergelijkbaar met hoe ik het heb ervaren; vooral

te kunnen blijven passen op het in beeld brengen van

eenzaam.

sociale vraagstukken, wat uiteindelijk bijdraagt aan een

De film begon met een droom die de production desig-

maatschappij die elkaar beter begrijpt.

ner en schilder van de film, Sarah van den Bosch, heeft

In Aftercare vertel ik mijn ouders over de onvervulde

voor later maar op dit moment leef ik van project naar

gehad. Hierop gebaseerd, maakte zij een tekening van

project.

Tip van de maker: Zorg dat er een persoonlijke urgentie

Tip van de maker: Het is belangrijk om gewoon te begin-

een man die steeds langer wordt van groeiend verlan-

nen, laat je ideeën niet eeuwig in je hoofd zweven.Ook

gen. Vanuit de regievisie hebben we het groeien van

maakt. Weet waarom je een verhaal wil vertellen, waarom

Tevens benoem ik een onbesproken onderwerp, want

al heb je geen uitgeschreven verhaal, het kan verrassend

verlangen verandert naar een vader die groeit van ver-

je iets wil onderzoeken en wat je precies raakt.

toen mijn ouders dachten dat het ‘klaar’ was nadat ik uit

werken als je niet weet wat het eindresultaat wordt.

driet. Voor mij ging de film heel erg over de afstand die

verlangens die ik heb ervaren als jonge homo. Dit in de poging om onze realiteiten dichter bij elkaar te brengen.

de kast kwam, was dat het moment dat het voor mij pas begon.

een kind kan ervaren naar een ouder toe en hoe het leven

of drijfveer is voor je film. Dat er een visie is achter wat je

LOTTE SALOMONS - REGISSEUR

MAUK VAN EMMERIK - REGISSEUR 33

VERS MAGAZIINE

TWEELUIK

MEERDERE WEGEN Succes is een breed begrip, het betekent voor iedereen wat anders en niet iedereen ervaart het op dezelfde manier. Dat geldt ook voor de filmwereld: voor de ene regisseur betekent succes zoveel mogelijk teweegbrengen bij de kijker, terwijl de andere regisseur zich succesvol voelt naar aanleiding van hoge kijkcijfers. In dit artikel gaan we opzoek naar wat succes betekent voor twee filmmakers die van elkaar verschillen door hun opleiding. We interviewen de autodidacte filmmaker Safi Graauw en Emma Branderhorst die in 2019 afstudeerde als regisseur aan de HKU. Hoe kijken zij tegen succes aan? En speelt het feit dat de één autodidact is en de ander geschoold is hierin een rol?

Tekst Rikke Prent & Catherine Vroon Beeld Isabelle Heling

D

e eerste regisseur die we interviewen over ‘succes’ is Safi Graauw (33). Deze autodidacte filmmaker is vanuit huis uit afgestudeerd als

aardwetenschapper, maar door zijn eigen nieuwsgierigheid is hij uit-

eindelijk in de filmwereld terecht gekomen. Het creëren van films leerde hij zichzelf aan en hij wil daarmee zoveel mogelijk maatschappelijke impact maken. Dit zien we terug in zijn werk. Hij maakte de prachtige documentaire The Grand African Green Up (2021), waarin aan de hand van een reis door

erachter dat ik verhalen vertellen leuk vond.” In deze tien jaar maakt hij ook

Afrika wordt benadrukt hoe belangrijk het is om dit continent te vergroenen.

kennis met verschillende sociale lagen en leert hij wat belangrijke onder-

Tevens kwam onlangs zijn fictiedebuut Koeriers (2021) uit, een webserie met

werpen zijn binnen deze lagen. Iets waar hij nu nog veel aan heeft: “Als je als

een volledig zwarte cast die de issues waar mensen van kleur mee dealen

regisseur al die verschillende sociale lagen niet begrijpt, kun je moeilijk een

aankaart.

film maken over iemand die bijvoorbeeld in een fabriek werkt. Dan wordt het al gauw wat in de lijn der verwachting ligt, in plaats van de realiteit.”

Safi omschrijft zichzelf als een echt ‘mensenmens’ en dankt zijn succes aan het feit dat hij elke sociale laag van de maatschappij kent. Safi begon op het

Hoe hij op het idee is gekomen om uiteindelijk films te gaan maken, is voor

MBO waar hij de opleiding Chemische Technologie volgde en behaalde tien

Safi een makkelijke vraag: “Ik wist altijd al dat ik verhalen wilde gaan ver-

jaar later zijn master Aardwetenschappen. Een zware studieloopbaan, maar

tellen, alleen wist ik niet welke rol in de filmwereld ik zou gaan vervullen.

zo ervoer hij dat zelf niet: “Dit traject was voor mij eigenlijk niet uitdagend

Door mijn liefde voor beeld en het feit dat ik sociaal ben, kwam ik erachter

genoeg. Een voordeel hieraan was, dat ik naast mijn studie andere dingen

dat de rol van regisseur het beste bij me past. Ik hoop dat mensen door mij

kon gaan doen. Ik begon mezelf en de samenleving te ontdekken en kwam

enthousiast worden om te werken. Iets wat daaraan bij draagt, is dat ik altijd

34

35

TWEELUIK

een veilige sfeer creëer op de set.” Hij vraagt bijvoorbeeld eerst aan iemand of die zich goed voelt, voordat hij vertelt wat hij wil.

Iets anders dat Safi kenmerkt als regisseur, is dat hij niet bang is de traditionele regels te verbreken. Met deze regels verwijst hij naar het veilige gevoel dat je wordt aangeleerd op de filmacademie. “Als regisseur ben je constant op zoek naar vertrouwen en een veilig gevoel. Op de filmacademie is dat veilige gevoel het werken binnen de regels, maar als je autodidact bent, weet je niet wat dat is en volg je je eigen gevoel. Daardoor doe je dingen automatisch niet

VERS MAGAZIINE

SAFI GRAUUW: ‘ NIET BANG ZIJN OM DE TRADITIONELE REGELS TE VERBREKEN.’

E

mma Branderhorst is in 2019 afgestudeerd van de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht. In haar films komen maatschappelijke thema’s aan

bod, veelal vanuit een vrouwelijk perspectief. Haar afstudeerfilm On-

derhuids is in première gegaan op het Internationaal filmfestival de Berlinale en won in 2019 de Wildcard op het Nederlands Film Festival.

Hoe denkt een filmmaker als Emma over succes?

Als filmmaker houdt Emma van verhalen vertellen. Succes binnen dit vak

volgens de regels.” Hier hoort het hebben van tegenslagen bij, maar volgens

betekent voor haar als films worden opgepakt, dat deze gezien worden door

Safi is dit juist een manier om aan informatie te komen die je uiteindelijk

het publiek. “Ik kan wel een film maken, er dan zelf heel trots en blij mee

verder brengt.

zijn, maar als ik de bevestiging krijg dat anderen mijn werk zien, dan heb ik pas het gevoel dat een film echt geslaagd is”. Toen haar film Onderhuids voor

Tijdens een opleiding aan filmacademie bouw je vaak een breed netwerk op,

de Berlinale werd geselecteerd, voelde dat succesvol, alsof ze een doel had

maar dat is niet iets wat Safi heeft gemist. Hij is begonnen met vrienden en

behaald. “Dat komt echt voort uit de bevestiging van hogere organisaties,

hij leerde zichzelf in de kijker te spelen van andere, belangrijke, makers. Iets

Berlijn is een plek waar heel mooi werk vertoond wordt en er een moeilijke

dat volgens hem belangrijker is en waar je geen netwerk voor nodig hebt.

selectieprocedure is. Ik denk zelf niet dat succes alleen daarvan af moet han-

“Je talent gaat voor, alleen moet dat wel opgepikt worden”, stelt hij. Als dat

gen, maar als jonge maker ben je vaak nog een beetje zoekende. Bevestiging

gebeurt, ben je dan succesvol?

van bovenaf, kan dan dus heel belangrijk zijn en geeft je een podium om je werk te laten zien”.

Safi noemt zichzelf succesvol als er naar aanleiding van zijn werk een sociale beweging volgt; als mensen gaan nadenken over zichzelf en hun omgeving,

Ook haar nieuwe film Vlekkeloos heeft veel aandacht gegenereerd; Emma

zoals bij Koeriers plaatsvindt. “Veel mensen van kleur gaan nu anders denken

won opnieuw de Cinekid prijs voor beste korte film afgelopen jaar en werd

over zichzelf en over hun positie in bijvoorbeeld de filmindustrie.” Het feit

geselecteerd voor de Debuutcompetitie op het Nederlands Film Festival. In

dat hij autodidact is, zorgt ervoor dat hij “chill en onbevangen in het leven

de film wordt het thema menstruatie armoede behandeld. We volgen Ruby,

staat”, zoals hij het zelf omschrijft. Dat doet iets met zijn attitude naar de

een vijftienjarig meisje die worstelt met menstruatie-armoede. “Ik kreeg

filmwereld toe en dat brengt succes.

na de vertoning berichtjes van mensen die de film hadden gezien; het had hen echt ontroerd. Weten dat mijn werk mensen raakt, dat geeft veel vol-

Op het dilemma of je liever té succesvol bent of helemaal niet, geeft hij twee

doening”.

antwoorden. “Als het gaat om werk, ben ik liever té succesvol; je kan nooit te veel maatschappelijke verandering brengen. Maar als dat betekent dat ik

Toch ziet ze dit allemaal als succes van buitenaf. “Succes is voor mij ook dat

daardoor te weinig tijd met mijn vrienden en familie heb, ben ik liever niet

een film van binnenuit slaagt, wanneer ik een idee kan uitwerken tot een

succesvol. Tijd met hen doorbrengen, is het belangrijkste van alles.”

film. Ik maak nooit een bewuste keuze in mijn werk met betrekking tot het behalven van succes. Ik voel van binnenuit wat ik graag wil maken. Als dat eindproduct dan ook gewaardeerd wordt, is dat de ultieme samenhang van succes voor mij”.

In die samenhang van de binnen- en buitenkant zit vaak ook een persoonlijke missie voor Emma. Ze werkt vaak vanuit een vrouwelijk perspectief en kiest graag maatschappelijke onderwerpen waar een taboe op rust. “Als ik zo’n moeilijk onderwerp dan op een hele intieme en realistische manier kan vertalen, zodat mensen zich ermee kunnen identificeren, is dat voor mij ook succes”. De combinatie van een thema kunnen belichten en een mooie film maken is voor haar heel belangrijk.

36

37

TWEELUIK Ook haar opleiding bij de HKU heeft bijgedragen aan Emma’s visie op succes, waar ze veel vrijheid kreeg om te maken wat ze wilde. Er werd altijd gezegd dat met de kleinste middelen de mooiste films gemaakt kunnen worden; het gaat namelijk om het verhaal, de inhoud. Tijdens haar afstuderen werd ze enorm vrijgelaten, misschien in tegenstelling tot andere filmopleidingen.

“Uiteindelijk was ik daar heel blij om. Het voelde toen allemaal nog zo pril, voor de eerste keer een film maken. Dus ik vond het juist fijn dat ik echt de volledige vrijheid had daarin. Toen mijn afstudeerfilm Onderhuids zo goed werd opgepakt, wist ik dat alles in die film vanuit mijzelf was gekomen”.

Zodra Emma op een potentieel thema komt, duikt ze daar meteen in om er een persoonlijke connectie of frictie mee te vinden. Die frictie is nodig, want anders weet ze niet waarom ze het maakt. “Je kan bijvoorbeeld wel een film

EMMA BRANDERHORST: ‘ OP ZOEK NAAR PERSOONLIJKE CONNECTIE OF FRICTIE MET EEN ONDERWERP.’

maken over het milieu, omdat het nu een heel actueel onderwerp is. Maar als je er persoonlijk niks mee hebt, als het niet ergens schuurt, kun je nooit echt iets vertellen wat mensen echt raakt. Maar dat is mijn visie, anderen denken daar natuurlijk weer heel anders over”.

“Wat ik wel voel is een verwachting naar mezelf, dat ik moet evenaren wat ik al eerder heb gedaan. Ik vind het nu dus bijvoorbeeld heel spannend of Vlekkeloos het even goed gaat doen als Onderhuids. Ik moet de bal hooghouden van mezelf en dat vind ik spannend. Aan de andere kant wil ik gewoon maken wat ik wil maken, zonder me al te veel bezig te houden met mijn eigen of andermans verwachtingen”.

Iets wat Emma ook lastig vindt aan het vak, is werk en privé gescheiden houden. Als het goed gaat in haar werk, gaan mensen er vaak vanuit dat het met Emma ook goed gaat. “Ik zou daar graag wat kwetsbaarder in willen zijn.

Soms zit je gewoon niet helemaal lekker in je vel, dat is ook normaal. Ik vind het dan alleen lastig om dat gescheiden te houden van mijn werk of om te laten zien dat succes hebben in je werk niet altijd betekent dat het ook in je privéleven allemaal goed gaat. En succes zit ook vaak in hele kleine dingen, het hoeft niet altijd een grote prestatie te zijn”.

Desondanks is Emma heel dankbaar dat ze met haar films mooie en belangrijke verhalen kan vertellen, waarin anderen zich kunnen herkennen. "Ik vind het heel fijn en bijzonder dat mijn werk gewaardeerd wordt en ik hoop nog heel veel mooie dingen te maken".

38

45 39

BINGEWATCHEN

BINGEWATCHEN MET… DAMARIS DE JONG Een serie bingen is voor actrice Damaris de Jong, die dit jaar de hoofdrol in Videolands zomerhit Follow de SOA bemachtigde, als het openslaan van een goed boek. Ze bingt voor het slapengaan, om te ontspannen en in emotionele periodes waarin ze wel wat steun van ‘bekenden’ kan gebruiken. Want die vrienden in Friends zijn toch ook een beetje de hare geworden. En een langlopende realityserie als Keeping Up With The Kardashians (2006-2021) biedt mogelijkheid om (weer) helemaal van voren af aan te starten. Toch kijkt ze nooit meer dan drie afleveringen achter elkaar, want dan kun je er extra lang van genieten. Samen bingen we vijf van haar favoriete fragmenten.

Tekst Loeke de Waal Beeld Isabelle Heling

01. LISTEN LADIES!’ SCÈNE (GIRLS, SEIZOEN 1, AFLEVERING 2: VAGINA PANIC, 2012) Wat? Vriendinnen Jessa (Jemima Kirke), Hannah (Lena Dunham) en Shoshan-

na (Zosia Mamet) bespreken op een bankje naast een openbaar tennisveld hun liefdesleven. Shoshanna pakt het zelfhulpboek ‘Listen Ladies!’ erbij en probeert Hannah te helpen antwoorden te vinden op vragen over haar situatie met Adam (Adam Driver).

Duur: 1 min. 35 sec.

“Girls wordt verteld vanuit het perspectief van de vrouw en het is de eerste serie die ik zag waarin ik mezelf echt terugzag. Ik begon aan Girls in de eerste lockdown [vanwege COVID-19] en ik keek alle zes seizoenen in twee weken uit. Deze serie zou ik in het rijtje met Fleabag en ook Insecure en I May Destroy You willen plaatsen, die ik beide na en dankzij Girls ontdekte. Alle makers zijn vrouwen die aan de hand van hun eigen verhaal hun eigen product maakten, het zelf schreven, produceerden en er een rol in speelden. Dat vind ik fantastisch. Deze scène uit de tweede aflevering van Girls is voor mij het moment vanaf waar je echt hooked raakt aan de serie, omdat het je aan het denken zet over alle perspectieven op en van vrouwen, zonder dat de male gaze aanwezig is.”

40

BINGEWATCHEN

VERS MAGAZIINE

02. OPENINGSSCÈNE PROMISING YOUNG WOMAN (2020) Wat? Cassandra (Carey Mulligan) zit alleen op de bank van een club en heeft

ogenschijnlijk te diep in het glaasje gekeken. Jerry (Adam Brody) en zijn vrienden overleggen wie van hen zo galant zal zijn haar naar huis - of dat van henzelf - te brengen. Dat loopt niet zoals gepland.

Duur: 7 min. 20 sec.

“Promising Young Woman gaat denk ik over het feit dat je als vrouw constant in gevaar bent. Ja, in de film neemt een vrouw het heft in eigen handen, maar dat is niet zonder reden en het is goed je daar bewust van te zijn. De makers weten het trauma van vrouwen en hun zorgen over veiligheid toch met humor te benaderen. Daardoor kun je je als kijker goed in die situatie inleven en geeft het mensen een toegankelijk kijkje in het leven van een vrouw. Deze openingsscène is daarvoor de perfecte start en een aanduiding van de soort twists die je nog te wachten staan. Ik keek de film een half jaar geleden thuis op de bank en heb aan het einde enorm gehuild. Ik belde direct mijn ouders op dat ze ‘m ook moesten gaan kijken. De film heeft mijn blik op de wereld echt veranderd en ik denk soms, als ik ‘s avonds over straat fiets, “hoe vet zou het zijn als je zou kunnen doen wat zij [Cassandra] deed: mannen even goed de les lezen.”

03. DE VILLANUEVA-VROUWEN ZITTEN VOOR HET LAATST GEËMOTIONEERD OP DE VERANDA (JANE THE VIRGIN, HOOFDSTUK 100, SEIZOEN 5, 2019) Wat? Het is de avond voor de grote dag; Jane’s bruiloft. Oma Alba doet het

licht uit en kijkt de ruimte rond waar vijf seizoenen lang zoveel gebeurde.

De volgende ochtend ontladen Jane (Gina Rodriguez), haar moeder Xiomara en Alba zich een laatste keer op de veranda voor het huis. Drie generaties huilen en ‘spreken’ met hun tranen.

Duur: 2 min. 40 sec.

“Het gegeven van deze serie lijkt misschien vreemd; een meisje dat nog maagd is, blijkt zwanger nadat ze per ongeluk geïnsemineerd is met het zaad van een onbekende man. Maar het is te gek! Het bevat magisch realisme wat ik ook fantastisch vind in de boeken van Isabel Allende - en het dramatische van telenovela’s. Het acteren en de emoties zijn veel grootser en dat vind ik heel bevrijdend om te zien. Zeker in Nederland waar we vaak weinig gevoel laten zien en klein acteren als goed wordt gezien. Ik zou juist willen pleiten voor méér expressie! Het mooie aan dit fragment is ook de emotie. Ze huilen, pakken elkaars hand vast, ademen diep in en zuchten en het is goed.

Dat is zo ongelooflijk bevrijdend om te zien, dat huilen kan opluchten en juist kan helpen je gelukkiger te laten voelen, in plaats van dat huilen altijd en alleen iets verdrietigs is. Prachtig.”

42

43

BINGEWATCHEN

VERS MAGAZIINE

04. TOTALLY INSANE A DAY BEFORE HER EXECUTION (2002) Wat? Seriemoordenaar Aileen Wuornos wordt de dag vóór haar executie in

de staatsgevangenis in Florida geinterviewd door Nick Broomfield voor de documentaire Aileen Wuornos: Life and Death of a Serial Killer (2003). Ze vertelt over het jaar waarin ze zeven mannen vermoordde. Wanneer Broomfield doorvraagt naar haar beweegredenen, legt ze gefrustreerd uit hoe ze in haar ogen juist heeft gehandeld en mogelijk andere mensen heeft gered met haar daden.

Duur: 7 min. 3 sec.

“Ik heb dit fragment wel vijf keer gezien. Ik deed onderzoek voor een voorstelling van mijn theatercollectief Collectiet, over vrouwen die hebben gemoord en hun motivaties. Aileen Wuornos kwam als één van de eerste namen naar boven. De eerste keer dat ik het fragment zag, werd ik vooral gegrepen door het feit dat ze de dag erna haar dood tegemoet ging. In de voice over zegt de maker na afloop van het interview dat ze ‘verbluffend genoeg’ de dag ervoor haar psychologische test met vlag en wimpel heeft gehaald. Met behulp van de titel van het clipje wordt Wuornos gelijk op een bepaalde manier neergezet en word je als kijker beïnvloed. De tweede keer luisterde ik dus meer naar wat ze zei en begreep ik haar eigenlijk wel. Als acteur ben ik ook overtuigd van het idee dat je je in iedereen zou moeten kunnen inleven en dit is een interessant fragment om dat te doen, omdat ze op het eerste gezicht zo unlikeable is. Je moet dus misschien iets meer je best doen, maar uiteindelijk is er altijd een ingang voor begrip.”

05. MIRANDA JULY DANST VOOR NIETSVERMOEDENDE STRANDGANGERS (@MIRANDAJULY, INSTAGRAM, 2021) Wat? Kunstenaar, regisseur en actrice Miranda July (Kajillionaire, Me and You

and Everyone We Know) danst op eigenzinnige wijze voor nietsvermoedende strandgangers in Los Angeles. Zij gaan stug door met waar ze mee bezig waren, terwijl zij zich artistiek uit.

Duur: 1 min. 2 sec.

“Ten eerste, Miranda July is mega cool en ik ben groot fan van haar. Deze video kwam ik tegen op haar Instagrampagina en heb ik sindsdien meerdere keren bekeken. Vanochtend nog, om met een goed gevoel aan de dag te beginnen. Ik kijk het ook wanneer ik even inspiratieloos ben of juist een goed idee heb, maar hier niets mee durf te doen. De video is echt een geweldig kunstwerk en benadrukt dat Miranda July overal schijt aan heeft. Ik zou ook graag meer zo willen zijn. Daarom laat ik het ook aan zoveel mogelijk andere mensen zien: jullie zouden ook zo moeten zijn. Nee, we zouden allemáál meer zo moeten zijn.”

44

45

COLUMN

IK WENS JE GEEN SUCCES

Tekst Valérie Hoffmann Beeld Imke van Haaff

S

ucces wordt in dit magazine vooral gezien als iets wat we onszelf opleggen, of een doel dat we onszelf stellen. Het is echter ook vaak iets dat je anderen toewenst, of in het ergste geval, iets dat je toegewenst krijgt.

Na deze opgedrongen weg naar succes volgden er nog vele. Soms was de wens

De eerste keer dat mij succes opgedrongen werd, staat me nog kristalhel-

verstopt in het toi, toi, toi jasje en andere keren waren het moeilijke tijden

der voor de geest. Wellicht dat het onbewust al eerder uitgesproken was bij

waarbij het maar de vraag leek of ik het succes daadwerkelijk zou behalen.

zwemlessen, eerste schooldagen en potjes knikkeren, maar mijn eerste be-

Hoewel het vaak goed ging, ging het ook zeker vaak genoeg mis. Deze onvol-

wuste tocht naar succes vond plaats in de Zeeuwse Schouwburg.

tooide quests namen een stukje moed van me af, in plaats van dat ik er iets voor cadeau kreeg. Tegenwoordig stel ik dingen uit of durf ik niet aan taken

Als 5-jarig meisje stond ik met veel te veel make-up achter de coulissen klaar,

te beginnen wanneer ik het gevoel heb dat er een mogelijkheid is dat ik zou

om mijn streetdance performance te gaan neerzetten. Mijn danslerares riep

kunnen falen. Op deze momenten verlang ik weer naar zo’n bosje bloemen,

alle meisjes nog even bij elkaar en wenste ons ‘succes’. Ons optreden had ver-

dat ik enkel en alleen kreeg omdat ik dapper genoeg was om het te proberen.

der weinig met streetdance of ritme te maken en we hadden vooral geluk dat de enige toeschouwers in de zaal onze familieleden waren die alles wat wij

Als ik naar VERS kijk en naar alle geweldige nieuwe beeldmakers waar wij

deden wonderschoon hadden gevonden.

mee in contact komen, prijs ik me gelukkig dat ik naar werk van mensen mag kijken die een stap hebben durven nemen, ook wanneer ze van te voren niet

Na afloop werd ik opgewacht door mijn ouders en opa en oma met bossen

weten of de film succesvol zal gaan zijn en er geen familieleden met bloemen

bloemen en dikke knuffels. Dit kreeg ik niet omdat mijn optreden nou zo ge-

of cadeaus in het publiek zitten.

weldig was, of omdat ik het talent had om in de toekomst in Step Up te gaan spelen, maar simpelweg omdat ik iets gedaan had dat voor mij toen als eng

Dus lieve lezer, ook jou wens ik geen succes. Ik wens dat je wel dapper genoeg

en groots voelde. Als ik was gevallen of als ik de pasjes was vergeten, zouden

bent om de stappen te maken. Dat succes behalen is leuk meegenomen, maar

mijn opa en oma de bloemen niet opeens mee naar huis hebben genomen.

ook als het niet lukt hoop ik dat je jezelf bij de plaatselijke bloemist trakteert.

46

47

ZO ZIET SUCCES ERUIT

SUCCES IS (OOK): Beeld Gigi van Grevenbroek

48

DE PERFECTE BALANS VINDEN TUSSEN WERK EN VRIJE TIJD

SOMS EENZAAM

SAMEN IETS BEREIKEN

INZIEN WANNEER HET TIJD IS OM LOS TE LATEN

GELUK VINDEN IN DE KLEINE DINGEN

JEZELF VERLIEZEN

IETS DOEN WAAR JE OPRECHT GELUKKIG VAN WORDT

EEN MOEIZAME WEG

IETS MAKEN WAT JE ZELF HEEL MOOI VINDT

HET WERK VAN ANDEREN BEWONDEREN 49

COLOFON

HOOFDREDACTIE Valérie Hoffmann

EINDREDACTIE Imke van Haaff en Josephine Hoendervangers

VORMGEVING & COVER ILLUSTRATIE StudioVeen – studioveen.com

WOORD Joëlle Bouwman / Hester Breunissen / Rikke Prent / Catherine Vroon / Loeke de Waal / Roosje van der Kamp / Josephine Hoendervangers / Imke van Haaff / Valérie Hoffmann

BEELD Anne Posthuma / Gigi van Grevenbroek / Isabelle Heling / Petra Verkade / StudioVeen – studioveen.com / Rafaella Allegra / Imke van Haaff / Josephine Hoendervangers

ONLINE REDACTIE Joëlle Bouwman / Hester Breunissen / Rikke Prent / Catherine Vroon / Loeke de Waal / Anne Pothuma / Rafaella Allegra / Myrna Zwart / Josephine Hoendervangers / Imke van Haaff / Valérie Hoffmann

VERS BESTUUR Jelle Beuger / Ema Cvrkota / Frederike Scheffer / Aris Ham / Janniek Sinnige / Jessica Rooker / Safirah Dijkstra / Marieke van de Velde / Valérie Hoffmann

DUKKERIJ Drukkerij Robstolk –robstolk.nl

MET DANK AAN Beeld en Geluid / DSV Mediapolis / Het Nederlands Filmfestival / VEVAM Fonds / VOCAS / NPO-fonds / ScriptAcademy / Noen Brouwers / Christine Boersma / Mees Bergshoeff / Primo Wolf / Mauk van Emmerik / Lotte Salomons / Annet Wesdorp / Copper en Co

50

51

VERSMAGAZINE.NL 52