Verkeerskunde Trends 2014

Extra uitgave december 2013, jaargang 3

Trends

2014 Open data, nieuwe spelers

11 interviews met vertegenwoordigers uit de markt, belangenbehartiging en wetenschap

verkeerskunde trends 2013

2

Inhoud 

Trends

2014 Open data, nieuwe spelers

4 Luca Bertolini, UvA

5 Maarten Steinbuch, TU Eindhoven

‘Ik zou bij het aanleggen van een fietsstraat

‘Elektrisch rijden, slimme auto’s en schone

en mobiliteitsgedrag’

trends in 2014 op het gebied van automobiliteit’

graag bestuderen wat de invloed is op leefstijl

vrachtwagens zijn de belangrijkste technische

6 Klaas Groen, Rijkswaterstaat

8 Leo Kusters, TNO

10 Ido Wentink, Nedap

‘We zoeken steeds meer innovatieve oplossingen

‘Wij zoeken manieren om het verkeer

‘Het denken in ITS krijgt verder vorm en binnen

sen, zoals klimaatverandering en veroudering

Het beïnvloeden van menselijk gedrag is

met een eigen verkeersmanagement, zoals

om met minder geld grote problemen op te losvan infrastructuur’

betrouwbaarder, schoner en zuiniger te maken. minstens zo belangrijk’

stedelijke agglomeraties zie je gebieden ontstaan luchthavens’

11 Paul van Koningsbruggen, Technolotion

12 Femke Bruggeman, Volvo

14 Jos van Kleef, Goudappel

‘De weg communiceert straks met slimme

‘De bestuurder kan straks tijdens het rijden pro-

‘Big data zorgt voor efficiënte en betrouwbare

management gaat hierdoor democratiseren’

of misschien zelfs een dutje doen’

apparatuur in de auto. Het traditionele verkeer-

bleemloos de krant lezen, telefonisch vergaderen

keuzes. Neem nog een kop thee, don’t worry’

16 Ruud Kymmell, Ziut

17 Wim Broeders, MAP Traffic Management

18 Marco van Eenennaam, ANWB

‘Het lijkt een open deur dat informatie en

‘Er is een overgang van autobezit naar -gebruik.

‘Al onze wegenwachten zijn komend jaar

zien regelmatig dat detectielussen niet goed

maar het voortdurend verbonden zijn met

en straks ook van kapotte oplaadpalen’

apparaten betrouwbaar moet zijn. Maar wij functioneren’

verkeerskunde trends 2014

Symbool van vrijheid is niet meer de auto, de hele wereld’

gecertificeerd monteur van elektrische auto’s

 Colofon

Trends 2014 Verschijnt 1 keer per jaar.

Trends 2014 verschijnt als extra uitgave bij nummer 7/2013 van het vakblad Verkeerskunde. Jaargang 3.

Verkeerskunde wil een onafhankelijk platform bieden voor het uitwisselen van wetenschappelijk verantwoorde informatie over verkeer en vervoer. Opvattingen uitgedragen door auteurs, hoeven niet te stroken met de opvatting van de ANWB. Uitgever ANWB BV, Hoofdafdeling Algemeen Ledenbelang Redactie Nettie Bakker, hoofdredacteur T (088) 269 65 33, nbakker@anwb.nl Joske van Lith-de Vries, vakredacteur T (088) 269 75 28, jvanlith@anwb.nl Jacques Lorsheijd, eindredacteur T (088) 269 79 56, jgjlorsheijd@anwb.nl Marieke Hut, eindredacteur a.i.

T (088) 269 79 56, mhut@anwb.nl Margriet Verhoog, redactieassistent T (088) 269 76 63, mverhoog@anwb.nl Redactie-adres Redactie Verkeerskunde Postbus 93200, 2509 BA Den Haag T (088) 269 65 33 verkeerskunde@anwb.nl www.verkeerskunde.nl Aan dit nummer werkten mee ANWB/AVD, Karin Broer, Rijkert Knoppers, Derk van der Laan, Heidi van der Marel, Leonie Walta Advertenties ANWB Media Sales, Martin van der Meulen, accountmanager T (088) 269 7381, mvdmeulen@anwb.nl Vormgeving Studio ANWB, Niek Wildeboer Druk Ten Brink Offset BV te Meppel Abonnementenadministratie Postbus 2238, 5600 CE Eindhoven Voor vragen over abonnementen en bestellingen: T (088) 2265266 (dagelijks van 09.00 tot 17.00 uur), abonnement@mijntijdschrift.com Abonnementsprijzen Verkeerskunde 2014 Binnenland € 109,10, België € 114,50, buitenland € 120,50, studenten € 51,75 (kopie studentenkaart opsturen), proefabonnement € 29,-, losse nummers € 13,15. Vermelde prijzen zijn excl. 6% btw.

Abonnementen worden automatisch jaarlijks verlengd en tot wederopzegging aangegaan, met uitzondering van het proefabonnement. Opzegging kan uitsluitend telefonisch of schriftelijk plaatsvinden tot 2 maanden voor het einde van de lopende abonnementsperiode.

Abonnees ontvangen: • 7 keer per jaar het vakblad en 1 extra uitgave ‘Trends’ • Onbeperkt toegang tot www.verkeerskunde.nl • De gratis digitale wekelijkse nieuwsbrief • Korting op deelname aan evenementen © Verkeerskunde Overname van artikelen is alleen toegestaan met bronvermelding en na toestemming van de hoofdredacteur.

Voor het kopiëren van artikelen is reprorecht verschuldigd.

Zie voor meer info www.reprorecht.nl.

 Voorwoord

Trends 2014: Open data, nieuwe spelers De crisis lijkt voorbij, tenminste in de wereld van verkeer, vervoer en

mobiliteit. In de vorige uitgave zong het woord ‘bezuiniging’ nog een

onmiskenbare ondertoon en de Trendauteurs stelden hun verwachtingen van een nieuwe, betere wereld – die het jaar ervoor helder werd

beschreven – fors bij. De bezuinigingen veroorzaakten overigens niet zozeer afstel van een grootse transitie, maar wel uitstel en fasering.

Nu zit de vaart er weer in. Het woord bezuinigingen komt in de hele uitgave niet eens meer voor. Gedaan met de crisis? Zo leuk is het nu ook weer niet. Maar de onmiskenbare trend, of ouderwetse, rode draad, in deze Trenduitgave, duidt op een nieuwe, gezamenlijke, onstuitbare drang om nu echt werk te maken van die nieuwe wereld, van die samenleving die schoner, veiliger, leefbaarder en mobieler is. Crisis of niet.

Hoe dat kan in een jaar tijd? Er lijken allerlei omwegen te ontstaan rond de belemmeringen van minder bestedingen, handen op de knip en stagnerende trajecten. Nieuwe spelers, en snellere verbindingen zetten opnieuw de vaart erin, buiten de gevestigde ordes en gebaande paden.

Bedreigingen worden weliswaar ook in dit nummer genoemd: ‘de wegbeheerder raakt zijn controlpositie kwijt’, maar over bezuinigingen hebben we het niet meer.

Sterker nog, ‘we’ gaan gewoon van start: op weg naar smart cities, met de huidige techniek, met gekoppelde data en met nieuwe menskracht: nieuwe spelers, nieuw elan, nieuwe paden; we gaan weer vooruit!

ISSN: 0377-8495

Nettie Bakker, Hoofdredacteur nbakker@anwb.nl

verkeerskunde trends 2014

3

4

Trend 

Luca Bertolini, UvA: ‘Lange termijn ruimtelijke en sociale trends vragen om beslissingen op korte termijn’

Crisiscriterium: multimodale bereikbaarheid voorzieningen Jongeren trekken autoloos naar de steden en een groeiende groep ouderen woont in landelijke gebieden waar de toegang tot voorzieningen verslechtert. Om, gegeven deze ontwikkelingen alle locaties voor iedereen bereikbaar te houden, pleit Luca Bertolini, UvA, voor multimodale bereikbaarheid van voorzieningen.

R

uimtelijke en sociale trends zoals verstedelijking en vergrijzing zijn van grote invloed op de mobiliteit, maar door uitmiddeling is dat in het totaalbeeld nog niet zichtbaar. Aan het woord: Luca Bertolini, hoogleraar stedelijke en ruimtelijke planning aan de Universiteit van Amsterdam. Om goede beslissingen te nemen voor de lange termijn, is het wel van belang om deze ontwikkelingen te onderkennen.’

‘De belangrijkste ruimtelijke trends zijn de aanhoudende trek naar de stad en de krimp in perifere gebieden,’ zegt Bertolini. ‘Deze ontwikkelingen zien we zowel op landelijke als regionale schaal. Mensen trekken weg uit provincies als Groningen, Zeeland en Limburg, en ook binnen die provincies trekken mensen naar de steden.’

Ouderen hebben verschillende mobiliteitsprofielen ‘Dit hangt sterk samen met de sociale trends dat jongeren minder autogericht en minder bezitsgericht zijn, en ouderen een steeds grotere groep gaan vormen. Jongeren trekken daarbij vaker naar de steden, terwijl ouderen meer de minder verstedelijkte gebieden opzoeken.’ Binnen die laatste groep zijn er overigens grote verschillen in het mobiliteitsprofiel. De wat jongere ouderen – de babyboomers – zijn relatief rijk en actief. Ze fietsen vaker, eventueel op een e-bike, en kopen ook steeds vaker auto’s. Voor de oudere ouderen speelt het probleem of ze voorzieningen nog wel kunnen bereiken.

‘Door de krimp in de landelijke regio’s waar veel ouderen wonen, wordt het aantal voorzieningen steeds minder en zijn deze ook nog eens vaak alleen maar per auto bereikbaar. Aan de andere kant liggen er in de stad weer veel kansen voor duurzame mobiliteit. Hoewel het in beide gevallen om langetermijnontwikkelingen gaat, is het belangrijk dat er op korte termijn de juiste keuzes worden gemaakt.’

Nieuwbouw, alleen bij multimodale bereikbaarheid Bertolini ziet bij het maken van deze keuzes een kans in de huidige crisis. ‘Er liggen op dit moment te veel plannen voor kantoren en woningen. Voor slechts een deel daarvan is er geld om het uit te voeren. Het zou mooi zijn als de multimodale bereikbaarheid hierbij het belangrijkste keuzecriterium wordt. Maar de vraag is of mensen de

verkeerskunde trends 2014

crisis zien als een intermezzo waarna alles weer terugkeert bij het oude, of dat ze deze aanpakken om echt iets te veranderen.’

Multimodale bereikbaarheid is voor Bertolini haast synoniem aan duurzaamheid. ‘Het gaat om meer dan de zorg voor het milieu. Het gaat vooral ook om het voorkomen dat je kwetsbaar wordt door onvoorziene omstandigheden. Met multimodale bereikbaarheid zorg je ervoor dat een locatie voor iedereen in de toekomst bereikbaar blijft. Er worden nu nog te vaak verkeerde beslissingen genomen, zoals het nieuwe regionale ziekenhuis in Scheemda dat op een autoafhankelijke locatie wordt gebouwd, en de hogeschool in Heerlen die zo ver buiten de stad ligt dat deze voor studenten niet makkelijk met het ov of de fiets bereikbaar is.’

Meer kennis Om goede beslissingen te kunnen nemen, is er nog wel behoefte aan kennis. Zo zou Bertolini graag praktisch onderzoek willen doen naar de precieze invloed van sociaalruimtelijke trends op kansen en bedreigingen voor duurzame mobiliteit en hoe je met schijnbaar kleine ingrepen grote veranderingen tot stand kunt brengen, zowel positief als negatief. ‘Ik zou graag betrokken zijn bij experimenten, bijvoorbeeld met de locatie van een school of het aanleggen van een fietsstraat, om te kunnen bestuderen wat de invloed is op leefstijl en mobiliteitsgedrag. Vergroot het experiment de duurzaamheid, dan kunnen we ermee verder, gebeurt dat niet, dan moeten we het anders proberen.’

Klaar voor de toekomst ‘Het gaat me erom te begrijpen wat de relaties zijn tussen verschillende ontwikkelingen. Dat vind ik belangrijk, maar uiteraard ook heel boeiend.’ Zelf verplaatst Bertolini zich al lange tijd multimodaal en is hij blij daarmee klaar te zijn voor de toekomst. (LW) 

 Trend

Elektrisch rijden, slimme auto’s en schone vrachtwagens zijn volgens Maarten Steinbuch, TU Eindhoven, de belangrijkste technische trends in 2014 op het gebied van automobiliteit. Vooral de elektrische auto wint terrein met nieuwe merken, meer laadpalen en goedkopere batterijen.

Maarten Steinbuch, hoogleraar TU/e ‘Deze tijd vraagt om een anders soort ingenieur’

‘We gaan langzaam maar zeker wennen aan intelligente, ondersteunende systemen’

iPads en stofzuigers op wielen

A

ls je het vraagt aan Maarten Steinbuch, hoogleraar Regeltechniek aan de Technische Universiteit Eindhoven, dan zijn er nog volop technische mogelijkheden om auto’s schoner en veiliger te maken en files te voorkomen. In 2014 gaan we elektrische voertuigen, slimme auto’s en schone vrachtwagens dan ook steeds vaker op de weg tegenkomen.

Sterke groei ‘Het aantal elektrische auto’s is dit jaar snel toegenomen,’ zegt Steinbuch. ‘Naar verwachting rijden eind 2013 22.000 personenauto’s met een stekker (plug-ins) rond in Nederland. En er komen steeds meer nieuwe modellen bij. Nu zijn er zes of zeven merken die elektrische auto’s aanbieden, volgend jaar zijn dat er rond de 15 waaronder Volkswagen en Mercedes. Ook neemt het aantal laadpalen in ons land in 2014 toe van 3000 naar 5000, en komen er 100 snelladers langs de snelweg.’

Zelf rijdt Steinbuch sinds kort in een Tesla Model S, een opvallende auto, maar ook een met lage variabele kosten. ‘Ik betaal nu 3 cent per kilometer terwijl ik met mijn vorige benzineauto 16 cent

per kilometer kwijt was. Een interessante ontwikkeling is dat de prijzen van batterijen aan het dalen zijn. Daarmee wordt op termijn ook de aanschaf van een elektrische auto voordeliger.’

Wennen aan intelligente auto’s Ondertussen zijn steeds meer auto’s – ook de goedkopere modellen – voorzien van slimme bestuurdersondersteunende systemen. Steinbuch: ‘Mercedes heeft al een auto op de markt die in de file deels zelf kan rijden. Dat kun je zien als een kleine opmaat naar volledig autonoom rijden. De ontwikkeling daarvan zal heel geleidelijk gaan. We gaan steeds meer wennen aan intelligente systemen die ons assisteren, zoals bijvoorbeeld automatische remsystemen of Adaptive Cruise Control .’

De technische ontwikkelingen voor vrachtwagens spitsen zich toe op zuiniger motoren met minder uitstoot. Door de invoering van de Euro 6 norm op 1 januari 2014 stoten vrachtwagens straks substantieel minder NOx en roetdeeltjes uit dan volgens de Euro 5 norm. Steinbuch: ‘Daarmee lijkt overigens wel een grens bereikt aan de ontwikkeling van schonere motoren. Veel schoner is nauwelijks mogelijk. Ik noem de Euro-6

vrachtwagens soms wel eens ‘stofzuigers op wielen’, omdat in steden met veel luchtvervuiling de uitstoot bij wijze van spreken schoner is dan de aanwezige lucht.’

Nieuwe ingenieur ‘Door al deze technische ontwikkelingen is het vak automotive in de afgelopen jaren sterk veranderd. ‘De auto is een iPad op wielen geworden, en dat vergt een ander soort ingenieur dan vroeger. We spelen daar in Eindhoven op in met een bachelor en master Automotive die studenten op een systeemniveau leren nadenken. Dat het een technisch veelzijdig vak is blijkt ook uit de projecten waarmee Steinbuch zich in 2014 gaat bezighouden, zoals mobiele applicaties voor flexibel multimodaal vervoer, een proef met een vloot van 500 elektrische auto’s waarin het gebruik en gedrag van de bestuurder wordt gemeten, en een doorstromingstest met een peloton eenpersoons elektrische zelfrijdende voertuigen.’

Hoewel hij uitziet naar deze projecten maakt Maarten Steinbuch zich nog wel zorgen over de publieke opinie ten aanzien van elektrische auto’s. ‘Vanuit de oude industrie en de media overheerst een negatieve toon. Ik geef toe dat elektrisch rijden op dit moment nog niet voor iedereen een oplossing is. Maar het is wel belangrijk om de publieke opinie positief te beïnvloeden om elektrisch rijden de kans te geven zich sneller te ontwikkelen.’ Door regelmatig met mensen testritjes te maken in zijn Tesla draagt Steinbuch hieraan zelf een steentje bij. (LW)  verkeerskunde trends 2014

5

6

Trend 

Nóg slimmer samenwerken, goed koppelen, denken en handelen ‘met een integrale blik’ en meer samenhang tussen ‘nat’ en ‘droog’

verkeerskunde trends 2014

 Trend

Klaas Groen, Rijkswaterstaat: ‘Tweederde van alle wegen en viaducten is ouder dan 30 jaar’

Smart cities, duurzame snelwegen ‘We zoeken steeds meer innovatieve oplossingen om met minder geld grote problemen op te lossen, zoals klimaatverandering en veroudering van infrastructuur. Hiermee willen we projecten goedkoper, effectiever en duurzamer maken’, vertelt Klaas Groen, afdelingshoofd Kennis en Innovatie van Rijkswaterstaat.

K

laas groen geeft mede leiding aan he t Cor p or ate i n nov at iepro gra m ma va n R ijkswaterstaat waarin alle innovaties samen komen. De uitvoering van het programma gebeurt in nauwe samenwerking met marktpartijen en kennisinstellingen. Op de vraag welke trends Groen ziet in de komende jaren als het gaat om verkeer en vervoer, antwoordt hij: ‘Veel meer samen doen met anderen, innoveren. Dat wordt belangrijker.’

Concreet: ’Onze behoeften voor de periode 20152025 zijn sinds kort vastgesteld in de Innovatieopgave. Belemmeringen die het innoveren in de praktijk tegenhouden, halen we weg via een ‘Beleidskader Innovatiegericht inkopen’.

En in onze contracten geven we meer ruimte aan marktpartijen voor innovaties. Wij faciliteren goede innovatieve ideeën om verder te komen: van verkennen en ontwikkelen tot testen en invoeren. Marktpartijen krijgen hulp

bij het zichtbaar maken van maatschappelijke baten en expertise verzamelen, er is eventueel medefinanciering.’

ducten zoals een verjongingscrème voor asfalt, die een aanzienlijke levensduurverlenging oplevert, zullen verder worden uitontwikkeld.’

Te oud Meer op de voorgrond komt ook slimmer en anders omgaan met de bestaande infrastructuur. ICT is de ‘grote driver’ die zulke oplossingen mogelijk maakt. Daarnaast komt een nieuwe dominante factor naar voren: een groot deel van de infrastructuur in Nederland moet de komende decennia worden vervangen: tweederde van alle wegen en viaducten is ouder dan 30 jaar. De uitdaging is dat Rijkswaterstaat duurzamer, veiliger en goedkoper presteert. De functionaliteit van bestaande infrastructuur moet aanzienlijk kunnen toenemen.

Welke trends ziet we al in 2014?

Groen: ‘Ik noem een aantal gebeurtenissen die we voorzien. Komend jaar worden testvlakken aangelegd voor het beproeven van asfaltverjongingscrème. Bedrijven komen met nieuwe concepten om het asfalt te verbeteren en goedkoper te maken. Als grote opdrachtgever in de weg- en waterbouw voelt Rijkswaterstaat zich mede verantwoordelijk voor het bouwverkeer.

Wie hier goed organiseert, maakt grote slagen bij het terugdringen van files en het verminderen van CO2 en fijnstof. Wij innoveren hier in het ‘Platform Logistiek in de bouw’, samen met marktpartijen en kennisorganisaties.

Milieuorganisaties werken aan de ambitie om van de A15 de eerste duurzame snelweg ter wereld te maken. Rijkswaterstaat is betrokken bij dit initiatief. Het goed in verbinding brengen van kennis en innovatie krijgt een stimulans.

Zo zetten we nog meer in op samenwerking met universiteiten, zoals TU Eindhoven (in-car systemen), TU Delft (asfalttechnologie) en RU Groningen (planologie).”

Andere trends zijn de uitdagingen van verdere verstedelijking die om oplossingen vragen.

Daarbij speelt het concept ‘smart cities’ een rol.

Beter benutten vergt ook aandacht zodat het aandeel van water en spoor in de modal split toeneemt. Ook worden burgers steeds beter betrokken bij verkeer en vervoer. Met behulp van ‘crowd sourcing’ en ‘data mining’ bijvoorbeeld, krijgen wegbeheerders meer informatie over knelpunten en kunnen zij gevaarlijke wegsituaties voor burgers wegnemen.

‘Rijkswaterstaat kijkt ook naar verkeerssystemen in het buitenland om te zien wat Nederland daarvan kan leren, bijvoorbeeld als het gaat om ICT-toepassingen in de Verenigde Staten. Wat betreft technische toepassingen is stil, duurzaam en betaalbaar asfalt een speerpunt.

Daarbij zijn al vorderingen gemaakt. Maar pro-

Hoe speelt u daar met uw team op in?

Groen: ‘Nog slimmer samenwerken, goed koppelen en met een integrale blik denken en handelen. Die ontwikkeling is al in gang gezet en wordt verder doorgezet. Daarbij krijgt ook de samenhang tussen de ‘natte’ en de ‘droge’ infrastructuur van Rijkswaterstaat meer aandacht.’ (DvdL) 

verkeerskunde trends 2014

7

8

Trend 

Leo Kusters, managing director Mobiliteit en Transport TNO

Voorlopig blijft de situatie onoverzichtelijk

‘Er bloeien duizend bloemen in het veld maar de juiste boeketten zijn nog niet samengesteld’

verkeerskunde trends 2014

 Trend

‘Wij zoeken manieren om het verkeer betrouwbaarder, veiliger, schoner en zuiniger te maken. In samenwerking met overheden en bedrijven richten wij ons uiteraard op technologische innovatie’, aldus Leo Kusters, managing director Mobiliteit en Transport bij TNO. ‘Maar het beïnvloeden van menselijk gedrag en de relaties hiertussen is minstens zo belangrijk.’

K

usters verwacht dat connectiviteit steeds belangrijker wordt. ‘Verbanden leggen tussen allerlei hulpmiddelen die via internet zijn te koppelen, wordt een cruciale factor. De voorspelling is dat wij in 2020 wereldwijd met vijftig miljard devices aan elkaar verbonden zijn, de helft daarvan heeft te maken met mobiliteit.

De gebruiker kan steeds makkelijker de weg vinden in de mobiliteitswereld. Steeds soepeler en met minder zorgen kunnen we kiezen tussen verschillende vervoermiddelen, tussen multimodaliteit.’

Explosie van nieuwe toepassingen In de komende overgangsperiode ziet Kusters vooralsnog de explosie aan nieuwe applicaties en navigatiesystemen verder toenemen. ‘Er bloeien duizend bloemen in het veld, maar het duurt nog wel even voor de juiste boeketten worden samengesteld. Dat gebeurt wanneer het individu kan profiteren van nieuwe toepassingen die zelf kunnen leren wat de gebruiker wenst. En die zo een heel gebruiksvriendelijk hulpmiddel worden. Daarnaast benutten ook wegbeheerders deze gegevens collectief voor een optimaal verkeer- en vervoermanagement.’

Pas na volgend jaar verbetering ‘Ik verwacht meer landelijke coördinatie bij alle initiatieven die rond ICT en verkeersmanagement nu overal opbloeien, eigenlijk te hooi en te gras’, aldus Kusters. ‘Een echte consolidatieslag die zorgt dat daarin meer eenheid ontstaat, zie ik komend jaar nog niet gebeuren.

Voorlopig blijft de situatie voor de betrokkenen onoverzichtelijk. Maar voor 2015 lijkt het perspectief beter.’

Databronnen koppelen voor transparantie Kusters: ‘Samen met het ministerie van IenM en het bedrijfsleven bekijken wij de mogelijkheden om diverse databronnen aan elkaar te

koppelen zodat bijvoorbeeld de geldende maximumsnelheden doorzichtiger worden gepresenteerd. Doel is om op een eenvoudige manier informatie te bieden zodat de weggebruiker steeds weet welk snelheidsregime geldt. We denken aan een systeem dat betrekking heeft op het gebruik van (matrix)borden, DRIPs, smartphones plus navigatiesystemen.’

Andere trends voorziet Kusters ook. ‘Er is meer interesse om mobiliteitsinformatie te koppelen aan logistieke systemen en andersom. Het zoeken naar individuele bediening zonder zorgen voor de consument, maar wel met meer bundeling van vervoerstromen. Drie keer per dag een bestelbusje voorrijden willen we niet meer.

Daarnaast wordt in grootstedelijke omgevingen het ov en de fiets belangrijker. Het belang van autobezit en -gebruik neemt af, autodelen neemt toe. De zelfrijdende auto komt een stukje dichterbij invoering. Het gaat nu eerst om deelautomatiseringen zoals een toepassing die zorgt dat de auto vanzelf goed in de rijstrook blijft.’

Kinderen op de weg Er is volop onderzoek gaande naar meer veiligheid voor fietsers en voetgangers. ‘Een kind met een smartphone is vanuit een rijdende vrachtauto met steeds meer zekerheid en betrouwbaarheid te detecteren. Daarom komt er een systeem dat de chauffeur waarschuwt wanneer een kind de weg oploopt. Voor ouderen zijn hulpmiddelen op komst die hen bijvoorbeeld waarschuwen voor achteropkomend verkeer. De oplossingen die wij in Nederland hebben voor problemen met de fiets, vooral in de Randstad, zijn steeds interessanter om naar het buitenland te brengen. In talloze steden daar neemt fietsgebruik immers toe.

2014: preventie nog belangrijker ‘Volgend jaar besteden we in ons onderzoek minder aandacht aan bijvoorbeeld passieve verkeersveiligheid en krijgt preventie hogere prioriteit. In plaats van de vraag ‘hoe krijg je na een ongeluk iemand zo goed mogelijk uit de auto?’ komt de focus op bijvoorbeeld ‘hoe maken we een automatisch remsysteem voor een vrachtauto zodat hij niet meer hard op andere auto`s botst?’ (DvdL) 

verkeerskunde trends 2014

9

10 Trend 

Ido Wentink, manager marketing en communicatie Nedap/AVI

Smart City, goed concept, nu de technologie ‘Ik zie meer aandacht voor het concept Smart City. Veelbelovende vergezichten, waarvoor de bijbehorende concrete technologie nog ontbreekt. Het denken in Intelligent Transport Systems (ITS) krijgt verder vorm en binnen stedelijke agglomeraties zie je gebieden ontstaan met een eigen verkeersmanagement, zoals luchthavens, grote ziekenhuizen of campussen.’ Aan het woord Ido Wentink, manager marketing en communicatie bij Nedap/AVI.

W

entink: ‘Wij zijn een internationaal opererende ontwikkelaar van RFID (Radio Frequency Identi-fication) systemen voor identificatie en detectie. Dat betreft zowel voertuigen als personen. De systemen hebben vooral tot doel om de verkeersdoorstroming te optimaliseren, monitoren en beheren. Ook kan de verkeersveiligheid centraal staan, of het beveiligen van bedrijfsgebouwen of bedrijventerreinen. Wij bedenken de hardware voor de readers en de sensoren en zorgen voor de integratie binnen totaaloplossingen die in de praktijk het werk doen. Nederland is de thuisbasis voor verkoopkantoren in de VS, Italië, Dubai en Singapore.

Welke trends ziet Nedap/AVI in de komende jaren als het gaat om verkeer en vervoer?

‘Het parkeren in brede zin krijgt steeds meer aandacht binnen stedelijke mobiliteit. De bewustwording dat het straatparkeren hierbij een belangrijk beleidsinstrument kan zijn, neemt verder toe. Terwijl in dorpen en steden de meeste parkeerplekken op straatniveau zijn, ontbreken de data over het gebruik ervan. Dat zal snel veranderen met innovatieve technologie. Wij beschikken over draadloze grondsensoren die per parkeerplek detecteren of er een verkeerskunde trends 2014

auto staat en hoe lang. Nadat we er in 2006 een innovatieprijs voor wonnen, zijn er verschillende pilots gehouden en projecten gestart. De laatste jaren zie ik dat meer gemeenten meegaan in deze ontwikkeling. Ik verwacht dat deze trend doorzet.’

‘In plaats van bijvoorbeeld te besluiten een nieuwe parkeergarage te bouwen, is het de moeite waard om eerst integraal het beschikbare parkeerareaal in beeld te brengen. En vervolgens te kijken hoe dat aanbod optimaal kan worden benut. In Kortrijk (België) bijvoorbeeld, worden automobilisten effectief verwezen naar een parkeerplek op straat, gratis en vlak voor de winkel, wanneer ze binnen een half uur weg zullen zijn. Wie langer nodig heeft, krijgt een plaats in de parkeergarage. Wereldwijd neemt de belangstelling toe voor onze sensorsystemen. In New York loopt bijvoorbeeld een heel spannende pilot ‘way finding’.’

‘Een potentieel Nederlands exportproduct is stadstoegang’

Welke trends ziet u al in 2014?

‘Ik zie meer aandacht komen voor het concept Smart City. Dat zijn veelbelovende vergezichten, waar de bijbehorende concrete technologie nog voor ontbreekt. Ook krijgt het denken in Intelligent Transport Systems (ITS) verder vorm. Meer op elkaar inspelende technologie in infrastructuur en in voertuigen, vooral toegepast binnen stedelijke omgevingen.’

‘Binnen stedelijke agglomeraties neemt de belangstelling toe voor specifieke gebieden die een eigen verkeersmanagement krijgen. Luchthavens bijvoorbeeld, zijn vaak kleine steden op zich. Of neem grote ziekenhuizen die het verkeer vaak in piektijden moeten verwerken. Of universiteitsterreinen die zich willen ontwikkelen tot een echte campus. Komend jaar besteden wij meer aandacht aan het creëren van draagvlak voor deze toepassingen.’

‘Daarnaast komen steeds meer creatievere parkeerconcepten op de markt. Neem het truckvervoer. Je kunt chauffeurs informatie bieden langs snelwegen of op haventerreinen en hen verwijzen naar beschikbare parkeerterreinen voor trucks. Zij kunnen dan vlot laden en lossen, en toch voldoen aan de wettelijke eisen van bijvoorbeeld de rusttijden.’

‘Een potentieel Nederlands exportproduct is stadstoegang. We hebben intussen al veel ervaring opgedaan met het effectief en selectief toelaten van verkeer in voetgangersgebieden en verwante locaties.’

Wat doet u volgend jaar anders dan in 2013?

‘Wij stappen niet af van activiteiten die we momenteel doen, we zetten daar juist steviger op in.’ (DvdL) 

 Trend

Paul van Koningsbruggen, programmamanager Technolution: ‘De wegbeheerder die altijd de command- en controlpositie had, raakt zijn positie kwijt’

‘De kloof tussen industrie en wegbeheerder is te groot’ De autonoom rijdende auto, dynamische rijstrookbegeleiding, bij veel spannende ontwikkelingen is Technolution één van de innovatiepartners. Op het gebied van technische informatiesystemen in de verkeerswereld is het bedrijf uit Gouda een toonaangevende speler.

Programmamanager Paul van Koningsbruggen kijkt daarvoor voortdurend naar wat er gaat gebeuren in de wereld van overmorgen.

keerskundigen moeten zich gaan voorbereiden op de komst van slimme navigatie, op nieuwe producten van serviceproviders. Ik denk dat ze wat dat betreft de afgelopen jaren iets teveel achterover hebben geleund.

at betekenen de ontwikkelingen van de toekomst voor ons bedrijf, welke kant beweegt de mobiliteit op? Ik houd me in toenemende mate bezig met consortiumvorming, de samenwerking zoeken zowel met andere bedrijven, met adviesbureaus als met universiteiten en overheden.’

Geen alleenrecht meer Van Koningsbruggen: ‘De tijd dat de wegbeheerder het alleenrecht op verkeersmanagement had, is voorbij. De nieuwe systemen worden nu zo snel volwassen, dat gaat hun wereld echt veranderen. In het verkeer ligt het optimum voor het individu vaak net even anders dan het optimum voor de doorstroming van het hele netwerk. Dus als een serviceprovider voor het individu het optimum zoekt, kan dat strijdig zijn met wat voor het netwerk als geheel de beste oplossing zou zijn. Wegbeheerders moeten daarom met serviceproviders samenwerken zodat er ook voor het grotere netwerk betere prestaties uitkomen. Ook moeten we dichter op de gemeten data gaan zitten. Kijk naar wat er nu gebeurt in de Praktijkproef Amsterdam. Door koppelingen die worden gemaakt, begrijpen we steeds beter hoe we de kiemen van een verkeeropstopping kunnen detecteren en beïnvloeden.’

Connected navigatie is niet te stoppen De ontwikkelingen op het gebied van connected navigatie gaan door, zo stelt Van Koningsbruggen. ‘De weg communiceert straks met slimme apparatuur in de auto. Het traditionele verkeersmanagement gaat hierdoor democratiseren. De wegbeheerder die vanouds de command- en controlpositie heeft, raakt die positie kwijt. Ver-

Publiek-private innovatie ‘We zijn in een buitenlandse stad betrokken bij wat men daar publiek-private innovatie noemt.

Daarbij zetten bedrijven en ambtenaren met elkaar in groepjes de mogelijkheden van een idee op een rij. Doel is om straks een reeks innovaties te hebben, waarbij we zeggen: dit is wat er kan, wat past bij jouw stad? Kies maar waar

‘W

je straks mee verder gaat. Zo kunnen we versnellen. In Nederland is door de aanbestedingsprocessen een kloof ontstaan tussen wat de industrie aanbiedt en wat de wegbeheerder wil. Daar is te weinig discussie over en daardoor komen innovatieprocessen niet verder. Het is nu de tijd om door samenwerking verder te komen.’

2014: een boeiend jaar!

‘We hebben heel veel kennis uit Europese projecten ontwikkeld, maar veel van die kennis wordt nog niet benut. Wegbeheerders doen er nog te weinig mee, hoewel er uitzonderingen zijn: Deventer, Helmond. Ik heb een buitenlandse expert horen zeggen: Helmond heeft waarschijnlijk meer ITS-systemen dan inwoners. Helmond is een voorbeeld van een gemeente die zich heel nadrukkelijk heeft verdiept in de mogelijkheden.’

‘Ik denk dat een toenemend aantal serviceproviders apps op de markt gaat brengen en andere slimme diensten om automobilisten te geleiden. Ik verwacht ook dat komend jaar nog een stap wordt gezet in het beter afstemmen van werktijden, dat mensen vaker een uurtje later gaan beginnen, een dagje thuis werken. Ik denk dat het een buitengewoon boeiend jaar wordt: de Praktijkproef Amsterdam gaat de tweede fase in, dynamische rijsrookbegeleiding gaan we beproeven. Ik denk dat in 2014 voor alle wegbeheerders de noodzaak duidelijk wordt om zich in deze nieuwe technologieën te verdiepen.’ (KB) 

verkeerskunde trends 2014

11

12 Trend 

Volvo investeert in autonoom rijden en veiligheid

De auto van de toekomst rijdt autonoom. De bestuurder kan straks tijdens het rijden probleemloos de krant lezen, telefonisch vergaderen of misschien zelfs een dutje doen. Dat is de verwachting van Volvo Cars, die zich nu al aan het voorbereiden is op deze in haar ogen ‘onvermijdelijke ontwikkeling’. Aan het woord is Femke Bruggeman, PR Manager van Volvo

‘In 2020 vallen er geen doden of gewonden meer waar een Volvo bij betrokken is. Een zeer ambitieuze doelstelling, die je toch waar moet maken! Daar werken we dan ook aan.’ verkeerskunde trends 2014

 Trend

N

iet alleen het comfort, ook de veiligheid zal dankzij het autonoom rijden toenemen, voorziet Bruggeman, ‘bovendien is er een forse brandstofbesparing te verwachten als auto’s straks zelf sturen, remmen en accelereren. Om van een soepel doorstromen van het verkeer maar te zwijgen.’

‘Autonoom rijden zal waarschijnlijk niet op elk traject van het Nederlands wegennet kunnen gebeuren’, vervolgt Bruggeman, ‘want de infrastructuur heeft behoorlijk wat aanpassingen nodig, het zal vast niet gebeuren dat de overheid voor elke secundaire weg de benodigde investeringen doet. Maar wie bijvoorbeeld op de A2 van Maastricht naar Amsterdam wil rijden, zal dat op termijn letterlijk op de automaat kunnen doen.’

Generatie na ons wil zichzelf bedienende auto’s Al eerder – in 2012 – heeft Volvo in het Europese project SARTRE (Safe Road Trains for the Environment) aangetoond dat automatisch bestuurde auto’s veilig achter elkaar kunnen rijden, hierbij bleken snelheden tot 90 km per uur haalbaar. ‘Je kunt wel zeggen dat je een dergelijke ontwikkeling niet wilt, bijvoorbeeld omdat je liever ziet dat iemand twee handen aan het stuur heeft, maar de generatie die na ons komt denkt daar waarschijnlijk heel anders over’, verduidelijkt Bruggeman, ‘uit verschillende studies blijkt bijvoorbeeld dat ongeveer de helft van de automobilisten tussen 18 en 35 jaar belangstelling heeft voor zichzelf bedienende auto’s, omdat ze dan tijdens het rijden andere dingen kunnen doen, bijvoorbeeld mobiel bellen of internetten.’

Het zal volgens Bruggeman nog wel 15 jaar duren voordat dit toekomstbeeld tot uitvoer komt, wat niet wegneemt dat Volvo nu al volop bezig is de technieken te ontwikkelen die voor de introductie van autonoom rijden noodzakelijk zijn. Zoals de Adaptieve Cruise Controle, een techniek die de nieuwe generatie Volvo’s eind 2014 standaard aan boord zal krijgen. Het systeem zorgt ervoor dat de bestuurder automatisch in de rijbaan blijft, waarbij de auto precies het rijgedrag van de voorganger kopieert. Ook het project rond de ‘zelfparkerende’ auto ligt in het verlengde van dezelfde gedachtegang. Het idee hierbij is dat een auto zelfstandig een vrije parkeerplek zoekt, terwijl de bestuurder is uitgestapt bij binnenkomst van een parkeerterrein. De techniek van autonoom

rijden is hierbij gecombineerd met een technologie om voetgangers en andere weggebruikers te detecteren.

Wereldprimeur: voetgangersdetectie bij nacht Het registreren van andere weggebruikers komt ook aan de orde binnen het Pedestrian Detection project. Volgens Volvo gaat het hier om een wereldprimeur, waarbij detectiemethoden en automatische remtechnieken het mogelijk maken om in het donker op de aanwezigheid van voetgangers, maar ook van fietser en auto’s te reageren. ‘Dat systeem hadden we al eerder bij de Volvo S60 geïntroduceerd, maar die techniek werkte alleen overdag,’ vertelt Bruggeman, ‘het blijkt dat tot 40 procent van de ongelukken wereldwijd in het donker gebeurt. Vandaar dat wij hebben gezegd dat dergelijke systemen ook in het donker moeten werken.’

2014: binnen de ‘strepen’ rijden Een techniek waarbij het verbeteren van de veiligheid nog meer voorop staat is het detectiesysteem Road Edge Detection dat Volvo van 2014 wil gaan toepassen. Dit systeem legt vast wanneer een auto te dicht bij de kant van de weg dreigt te komen, vervolgens kan een ‘stuurassist’ ingrijpen en ervoor zorgen dat de auto weer terug naar de rijbaan gaat. Het bijzondere hierbij is dat het detectiesysteem ook werkt bij wegen waar geen wegmarkering aanwezig is.

2020: geen doden en gewonden ‘Als je aan mensen vraagt waar Volvo voor staat, dan is het vooral veiligheid’, aldus Bruggeman. ‘Wil je die positie waarmaken, dan moet je blijven investeren op dit gebied. Dat is bijvoorbeeld te zien bij de Volvo XC90, die eind 2014 op de markt komt, en die met tal van dit soort baanbrekende veiligheidstechnieken zal zijn uitgerust. We hebben daarnaast ook een visie gepubliceerd dat er in 2020 geen doden of gewonden meer zullen vallen waar een Volvo bij betrokken is. Dat is een zeer ambitieuze doelstelling, die je toch waar zal moeten ma ken! Daa r werken we dan ook aan.’ (RK) 

Femke Bruggeman, PR Manager, Volvo Cars Nederland BV

verkeerskunde trends 2014

13

14 Trend 

‘Een 24-uurs ‘hackathon’ markeerde de interne start van het nieuwe IT-bedrijf van Goudappel’

verkeerskunde trends 2014

 Trend

Jos van Kleef, directeur Goudappel Groep: ‘Verkeerskunde wordt een driepoot van ordening, gedrag en technologie’

Efficiënte, betrouwbare mobiliteitskeuzes door big data

‘G

ood morning, auto of fiets, dadelijk of over drie kwartier? Smartphone, tablet of phablet informeren over wanneer en waarmee je het beste naar je werk kunt gaan. Big data zorgt voor efficiënte en betrouwbare keuzes. Neem nog een kop thee, don’t worry. De belangrijkste trend in mobiliteit is zonder meer big data’, zegt Jos van Kleef, algemeen directeur van Goudappel Groep.

Van Kleef is 10 tot 15 jaar actief op het gebied van verkeersmanagement en intelligente transportsystemen, ITS. ‘De mogelijkheden van big data zijn enorm. Het wordt hét overkoepelend thema voor de toekomst, ook voor verkeer en vervoer.

Wat je met data kunt, neemt enorm toe, onder meer op het gebied van verkeersmodellen. Voor ons met een marktaandeel, uitermate interessant. De big data zullen ook een nieuwe generatie verkeersmodellen voortbrengen, waarbij de nauwkeurigheid van de modellen enorm wordt vergroot en de actualiteit toeneemt. Ook bij modellering van de lange termijn neemt de precisie toe.’

Verdergaande individualisering Data koppelen aan individualiseren (ook een trend), is een andere ontwikkeling, vervolgt Van Kleef. ‘Inzichten in huidige of toekomstige verkeers- en vervoerstromen kunnen worden gebruikt voor individuen. Die hebben behoefte aan specifieke informatie. Bijvoorbeeld over het riool dat in Utrecht openligt. Je meldt je aan via je smartphone en krijgt op maat gesneden informatie over de toestand op de weg. Daarmee is de

mobilist gebaat en de overheid. Zo wordt de capaciteit beter benut en maakt de informatie betere planning mogelijk.’

Ordening en gedrag blijven Van Kleef ziet in 2014 drie pijlers ontstaan in het vakgebied, ieder met een belangrijke positie van big data. ‘Het vak is uiteraard groot geworden door ‘ordening’. Dat heeft de planning en infrastructuur opgeleverd waar Nederland beroemd om is. Daarnaast heeft slimme technologie inmiddels een zelfstandige positie gekregen. De derde pijler is het domein van de sociale wetenschap over gedragsbeïnvloeding. Ook die pijler blijft belangrijk, zowel grootschalig als kleinschalig.’

Kleef vervolgt: ‘Klein’ is het nieuwe groot. We doen steeds vaker kleinschalige interventies voor en met een specifieke doelgroep, rond een school bijvoorbeeld. Een groter, maar specifiek doelgroepgericht project is Spitsmijden in Utrecht.

Deelnemers worden eerst beloond voor het buiten de spits reizen. Daarnaast worden alternatieven geboden. En wat blijkt? Ook zonder beloning mijdt 50 procent van de deelnemers de spits. Dit betekent dat het instrument, dat overheidsgestuurd van start is gegaan, ook toekomst heeft bij kleinere budgetten.’

Nieuwe ordening van partijen Een volgende tendens ziet Van Kleef in het verder doorzetten van meer marktwerking. ‘We zitten in een transitie, in een overgang naar een nieuwe ordening van partijen. Nieuwe partners zijn bij-

voorbeeld Ikea en Snowworld in Zoetermeer. Deze bedrijven kunnen hun voordeel doen met het inzetten van sturingsinstrumenten op het gebied van verkeer.’

2014: een nieuw bedrijf, vol ervaring Wat Goudappel in 2014 anders doet dan in 2013?

‘Wij gaan met een nieuw bedrijf de markt op: DAT.Mobility. Nieuw, en al vol ervaring. We bundelen namelijk al onze expertise rond IT en mobiliteit in deze groeikern. Dat zijn nu al zo’n 40 ITspecialisten die samen met hun collega’s van andere bedrijfsonderdelen werken aan slimme, geïntegreerde producten, systemen en diensten.

Denk bijvoorbeeld aan reisinformatiediensten, big data-analyses, realtime verkeersmodellen en slimme apps. Daarbij blijven we een breed palet bieden en betreden ook nieuwe toepassingsgebieden, namelijk de logistieke sector. De wereld van vrachtverkeer en goederentransport kan veel profijt hebben van inzichten opgedaan in verkeersmanagement.’ (HvdM) 

Jos van Kleef, directeur Goudappel Groep

verkeerskunde trends 2014

15

16 Trend 

Ruud Kymmell, accountmanager Ziut: ‘Het leven van de weggebruiker wordt steeds gecompliceerder’

‘Aanbod van informatie neemt toe’ Ziut is specialist in de buitenruimte op het gebied van licht, zicht en mobiliteit. ‘Verlichting, verkeerssystemen en camerabewaking, vanaf de tekentafel tot en met de uitvoering realiseren wij projecten’, aldus accountmanager Ruud Kymmell. Hij denkt dat wegbeheerders meer op kwaliteit en minder op kosten gaan letten.

‘W

e doen beheer en onderhoud en beschikken over een City control room. Als een wegbeheerder een VRI voorziet van communicatiemiddelen en een licentie zodat die VRI met ons communiceert, kunnen wij het verkeersmanagement doen en VRI`s beheren en aansturen. Deze control room kent een continue bemensing.’

Bewaak je kennis ‘Bij opdrachtgevers zie ik kennis weglekken door de vergrijzing van het personeel en het toenemen van combifuncties’, vertelt Kymmell. ‘Je ziet bijvoorbeeld meer en meer dat een civiele medewerker de openbare verlichting erbij moet gaan beheren. Een andere trend is een toenemende clustering onder de wegbeheerders. Zij gaan vaker samenwerkingsverbanden aan voor inkoop of voor gemeenschappelijk beheer. Of ze zijn actief om systemen aan elkaar te koppelen. Overheden hebben daarnaast vaker verschillende denkbeelden over de verkeersafwikkeling. Zo wil de ene gemeente het autoverkeer zo snel mogelijk door een gebied loodsen, terwijl de andere gemeente ze meer wil tegenhouden. Dat betekent dat voor de weggebruiker een minder congruent verkeersbeeld ontstaat.’ verkeerskunde trends 2014

Gratis of toch niet?

Een interessante trend is de verdere ontwikkeling van voertuig-voertuigcommunicatie en van voertuig-walcommunicatie. ‘Bij deze laatste toepassing is sprake van een wederkerige beïnvloeding. De opmars van in-cardata levert aantrekkelijke mogelijkheden op om heel lokaal het verkeer anders te regelen. Auto`s kunnen bijvoorbeeld bij nadering van een kruispunt de VRI beïnvloeden. Duurdere types van Audi bieden nu al de mogelijkheid om verkeersborden te herkennen. Het introduceren van zelfrijdende auto’s kan andere geldstromen genereren op het gebied van mobiliteit. En er kan discussie ontstaan of de overheid zulke sturingsinformatie wel of niet gratis moet leveren. Kan de consument niet extra voor zulke voorzieningen betalen?’

Het wordt er niet makkelijker op ‘Op de markt komen meer maatoplossingen.

Een voorbeeld hiervan is een installatie voor toeritdocering bij een rotonde in Woudenberg.

‘De introductie van zelfrijdende auto’s kan nieuwe geldstromen genereren’

Een bepaalde richting krijgt langer rood om het aantal voertuigen op de rotonde te kunnen verminderen. Daarnaast zorgen toenemende verschillen tussen regimes van verschillende wegbeheerders ook voor meer verwarring. Het aanbod van informatie neemt toe, maar dat maakt het leven van de weggebruiker gecompliceerder. Wie een gemeentegrens passeert, ziet steeds meer afwijkende kleuren, masten en symbolen. Functioneel en beheertechnisch is dat lastig. Het verschuiven van kennis van overheden naar marktpartijen, inclusief het inkrimpen van overheidsapparaten, stimuleert efficiency op straat. Het accent ligt meer op levensduurverlenging en total costs of ownership. Ik voorzie dat wegbeheerders minder nadruk leggen op laagste prijs.’

Systemen moeten betrouwbaar zijn en blijven Voor 2014 wil Kymmell een stevig pleidooi houden voor goed onderhoud. ‘Het lijkt een open deur dat informatie en apparaten betrouwbaar moeten zijn. Maar in de praktijk zien wij bijvoorbeeld dat detectielussen niet goed functioneren en te laat worden hersteld. Wanneer deze installaties onderdeel zijn van grotere netwerksystemen, presteert het hele systeem minder. Dat komt de doorstroming niet ten goede. Het verder weglekken van kennis betekent dat overheden hun wegbeheer meer op afstand zetten. We gaan meer doen aan opleidingstrajecten en zetten ons in voor het behoud van kennis. Ik voorzie meer projecten met betrekking tot de hele levenscyclus van systemen. Niet goedkoop inkopen en na een jaar veel moeite doen om het geheel op te lappen, wel iets duurders aanschaffen dat drie keer zo lang meegaat. Tot slot verwacht ik dat we onze control room meer kunnen inzetten.’ (DvdL) 

 Trend

Wim Broeders, directeur MAP Traffic Management: ‘Behoefte aan Trusted Third Party die samenwerking organiseert’

Niet wachten, maar aan de slag met beschikbare technologie De inzet van technologie voor optimale mobiliteit. Dat is de belangrijkste trend volgens directeur van MAPtm, Wim Broeders. Organisatie is daarbij het sleutelwoord. Want zowel de informatie als de samenwerking tussen marktpartijen moeten worden georganiseerd.

Daarvoor is een betrouwbare intermediair nodig die met de verschillende belangen kan dealen, aldus Broeders.

‘T

echnologie gaat een nog grotere vlucht nemen’, begint Broeders.

‘Dat is een belangrijke ontwikkeling. Technisch kan er veel.

Maar meer informatie en meer systemen vragen wel om het organiseren ervan. Dat kan met apps en slimme connecties in de auto. Omdat alle info voor de doorsnee mobilist niet hanteerbaar is, zullen er services worden ontwikkeld die je hierbij helpen en adviseren wat je moet doen. ‘Stap over 20 minuten in dé auto’.

En nee, niet in jé auto. Dat is een andere trendbreuk die er aankomt. Jongeren vinden autobezit minder belangrijk. Er is een overgang van autobezit naar -gebruik. Symbool van vrijheid is niet meer de auto, maar het voortdurend verbonden zijn met de hele wereld.’

Wie betaalt de rekening?

‘Een ander aspect van de inzet van technologie is het verdienmodel, wie betaalt de rekening voor de services? De transportsector heeft veel te winnen bij het beter benutten van informatietechnologie. Denk aan kortere reistijden, minder brandstofgebruik, minder uitstoot en milieuwinst. Ook krijgen we te maken met een verandering van rollen en andere spelers. Deze trend is niet alleen het gevolg van een terugtredende overheid, maar ook van nieuwe spelers op het gebied van mobiliteit.’

‘De overheid dient duidelijkheid te geven over beleid, condities en randvoorwaarden. Operationele zaken kunnen vervolgens meer aan marktpartijen overgelaten worden. Vergelijk het met sectoren als de gemeentereiniging en openbaar vervoer. Mobiliteit is wel een kwetsbaarder terrein. Dat is het spannende van verkeersmanagement: wanneer het goed gaat, hoor je niemand erover. Vanzelfsprekend. Maar wanneer er iets misloopt ….’

2014: wegbeheerder geeft dagelijkse operatie uit handen Over StadsDRIPs in Den Haag: ‘Op de dynamische borden krijgen automobilisten online informatie over de drukte op de weg en reisadvies. Trendbreuk in 2014 wordt dat andere partijen voor de dagelijkse operatie verantwoordelijk worden in plaats van de wegbeheerder.’

Een andere uitdaging ligt in afstemmen van blauwe en groene golven. ‘Op vaarwegen is nog veel capaciteit. Ze zijn echter vaak inefficiënt door bruggen en sluizen. In de afstemming met het wegverkeer is winst te halen. Begin met automobilisten te informeren over de tijdstippen van een volgende opening. Een mooi voorbeeld van informatie beschikbaar maken, delen en optimaliseren. Dat laatste kan overigens lastig zijn, want er zijn verschillende belangen.’

Nu aan de slag met wat we hebben Wat gaat MAPtm anders doen in 2014? ‘Met onze drieënhalf jaar zijn we een jong bedrijf.

We zijn technisch georiënteerd en onze prioriteit is om meer op het organisatorische verhaal te focussen. Belangrijke vraag is: ‘Hoe ziet het nieuwe samenwerken eruit?’.’ Een andere focus is implementeren. ‘Een van de grootste risico’s is om alleen maar vooruit te blijven kijken en niets te doen. Het is nooit klaar en ontwikkelingen gaan snel. Tien jaar geleden hadden we niet gedacht dat de mobiele telefoon zo snel door smartphone en apps ingehaald zou worden. We moeten nu aan de slag met wat we hebben en niet langer afwachten.’ (HvdM) 

Trusted third Party ‘De rol van de overheid wordt meer en meer om partijen bij elkaar te brengen. Het verder organiseren van mobiliteit (inclusief verkeersmanagement) zal gezamenlijk met de marktpartijen georganiseerd moeten worden. Ook zullen nieuwe spelers toetreden, zoals Google en Apple.

De autonome, zelfrijdende Google-auto is al ‘onderweg’. Voor je het weet, worden verschillende systemen en standaards ontwikkeld. Een ‘Trusted Third Party’ die de samenwerking organiseert en de verschillende belangen afstemt, is nodig.’ verkeerskunde trends 2014

17

18 Trend 

Marco van Eenennaam, business developer ANWB Elektrisch: ‘Onze wegenwachten kunnen straks elektrische auto’s én oplaadpalen repareren’

‘Nu moeten we doorpakken’ ‘Elektrisch rijden rukt op, en snel ook. Alleen al in 2013 steeg het aantal elektrische auto’s van 5000 naar 20.000’, vertelt Marco van Eenennaam, business developer ANWB Elektrisch. ‘We zijn momenteel bezig de ANWB opnieuw uit te vinden rondom de elektrische auto.’

‘H

et is momenteel erg spannend, we hebben een trend waarin we geloven maar waarvan we niet met zekerheid kunnen zeggen of en wanneer die doorzet’, aldus Van Eenennaam.

Nederland gunstig voor de elektrische auto Hoe snel komt een ontwikkeling de markt op, dat is de centrale vraag, zo meent Van Eenennaam. ‘Nederland loopt voorop op het gebied van elektrische mobiliteit. Dat is bewust overheidsbeleid. In Nederland is het stimuleren ervan bovendien makkelijker dan in bijvoorbeeld Duitsland of Amerika; de afstand tussen steden is relatief klein, je komt hier niet snel stil te staan met je elektrische auto. Daarbij hebben we in Nederland geen echte auto-industrie. We vormen daardoor geen bedreiging voor autoproducerende landen, dus bijvoorbeeld Duitse, Japanse en Amerikaanse autobedrijven testen hier graag hun elektrische modellen. Zo heeft onze toeleveringsindustrie verkeerskunde trends 2014

weer kansen om nieuwe producten en diensten rondom de elektrische auto te ontwikkelen. En juist in die toeleveringsindustrie is Nederland groot. ‘ Durven we door te zetten?

De samenwerking tussen overheid, kennisinstellingen en markt loopt tot nu toe gesmeerd.

Daardoor hebben we voorsprong op andere landen gerealiseerd. Van Eenennaam: ‘Nu is het de vraag of we de voorsprong gaan uitbouwen en benutten of dat we stil komen te vallen en andere landen ons voorbijstreven. De overheid moet met een meerjarenstrategie komen voor stimuleringsmaatregelen. Momenteel zijn er bijvoorbeeld alleen subsidies voor zakelijke rijders en milieusubsidies voor bedrijven.

Willen we de massamarkt bereiken, dan moeten we naar de consumentenmarkt kijken.

Krijgt de particuliere koper ook subsidie? Op de lange termijn zijn er veel voordelen voor de consument. Via zonnepanelen kan de consument zelf stroom opwekken voor zijn auto en zo autonoom worden. Dat beïnvloedt de overheidsinkomsten (bijvoorbeeld accijnzen): wat doet de overheid als deze die inkomsten misloopt? En praktisch gezien: gemeenten liggen soms nog dwars bij aanvragen om een oplaadpunt in de openbare ruimte. Het is dus de vraag of we – en vooral de overheid – stappen durven te zetten.’

Computer op wielen De veranderingen in automobiliteit beperken zich niet alleen tot een elektrische aandrijving.

De auto verandert momenteel in rap tempo in een computer op wielen. Van Eenennaam: ‘Ik

kan nu al via een app een kwartier voor vertrek de verwarming in mijn auto aanzetten en onderweg zie ik in een oogopslag welke oplaadpaal vrij is. Door alle toenemende communicatie ontstaat een scala aan nieuwe mogelijkheden. Je kunt bijvoorbeeld overal en altijd communiceren met andere auto’s waardoor autodelen weer een stuk makkelijker wordt.

Sowieso komt er een generatie aan die bekend is met autodelen en dat als norm gaat stellen.’

Overal opladen in 2014 ‘Van 2014 verwachten we veel. Zo zal naast elk pompstation een snellaadstation komen en er komen elektrische auto’s met een actieradius van 450 kilometer. Voor de ANWB wordt 2014 ook spannend. Al onze wegenwachten zijn komend jaar gecertificeerd monteur van elektrische auto’s. Ze repareren niet alleen de auto’s, ze verleggen ook hun werkterrein richting kapotte oplaadpalen. Samen met onze partner GreenFlux realiseren wij zelf komend jaar 30 snellaadvoorzieningen op goed bereikbare plekken langs snelwegen, zoals op parkeerterreinen van Van der Valk en La Place.

Voorop staat dat we onze leden zo onafhankelijk en goedkoop mogelijk in hun mobiliteit willen kunnen voorzien. Dus als dat betekent dat we straks ook zonnepanelen moeten verkopen, doen we dat.’ 

 Trend

‘Het kan best zijn dat we straks zonnepanelen bij onze oplaadpalen verkopen’

verkeerskunde trends 2014

19

Verkeerskunde

Hét multimediale platform voor verkeerskundigen In 2014:  Het magazine met Spraakmakende interviews, inspirerende rubrieken, ontwikkelingen in het vakgebied en nieuwe vakkennis  www.verkeerskunde.nl met onder meer: • Kennisdossiers • Kamernieuws • Congresagenda • Producten en dienstenoverzicht  De wekelijkse nieuwsbrief  Twitter: @verkeerskunde  Vakdebatten  Nationaal verkeerskundecongres

i

Meepraten op dit platform? Blijf op de hoogte!

Nog geen abonnee? Stuur een mail naar verkeerskunde@anwb.nl of kijk op de site

www.verkeerskunde.nl