Id-dinja f’ċifri
id-dinja tagħna id-dinjità tagħna il-ġejjieni tagħna
8 MINN 10
id-dinja tagħna id-dinjità tagħna il-ġejjieni tagħna
L-Ewropej jaħsbu li huwa importanti li jiġu megħjuna n-nies f’pajjiżi li qed jiżviluppaw Sors: ODI
3 BILJUNI
1990
u mitejn elf persuna kienu mqabbda malInternet sat-tmiem tal2015, li minnhom żewġ biljuni huma minn pajjiżi li qed jiżviluppaw
2015
Source: UNDP
€68 BILJUN
Il-Fertilità
Aktar minn nofs l-għajnuna għall-iżvilupp fid-dinja tiġi mill-UE u l-Istati Membri tagħha
www.worldsbestnews.org | www.ec.europa.eu/europeaid
Settembru 2016
Sors: KE
X’inhi World’s Best News?
Dejta: Il-Bank Dinji | Illustrazzjoni: Malte Kristiansen
MA NĦALLUX IL-‘BOMBA TAL-POPOLAZZJONI’ TISPLODI Il-popolazzjoni dinjija żdiedet b’mod mgħaġġel matul is-sebgħinijiet, u ħafna nies kienu inkwetati li dan il-fatt seta’ jwassal għall-ġuħ. Iżda minn dak iż-żmien ’l hawn, ir-rata ta’ tkabbir fil-popolazzjoni naqset. Fl-aqwa ta’ dan
it-tkabbir fl-1964, kull mara fid-dinja kellha medja ta’ 5.1 tfal matul ħajjitha. Illum, irrata tal-fertilità waqgħet għal 2.5 tfal għal kull mara. L-Afrika Sub-Saħarjana għadha r-reġjun fejn in-nisa jkollhom l-aktar tfal, iżda anki
hemmhekk, ir-rata tal-fertilità naqset - minn medja ta’ 6.8 għal medja ta’ 5t itfal. Il-mappa turi l-progress li sar f’kull pajjiż sa mill-1990. / tgj
Rata ta’ fertilità (tfal kull mara) Inqas minn 2 Bejn 2 u 3 Bejn 3 u 4 Bejn 4 u 5 Bejn 5 u 6 Bejn 6 u 7 Aktar minn 7
INĠIBU L-BIDLA PERMEZZ TAS-SAĦĦA TAL-GRAFIKA
Minn Hjalte Zacharewicz World’s Best News
Kif jista’ wieħed ibiddel dak li jista’ jkun l-aktar pjan komprensiv u ambizzjuż fl-istorja umana, f’xi ħaġa li n-nies madwar id-dinja attwalment jifhmuha u jkun jimpurtahom minnha? Mhijiex sfida sempliċi, meta l-għanijiet ikunu elenkati f’dokumenti ftit jew wisq kumplessi, twal u b’ħafna kliem. U minkejja dan, dan kien eżatt xi ntalab jagħmel id-disinjatur Jakob Trollbäck: li jagħmel l-Għanijiet Globali b’mod li jistgħu jifhmuhom in-nies komuni. “Id-dinja mhix se ssolvi dawn l-isfidi jekk ħadd ma
Fil-qosor u sempliċi L-ewwel pass kien li kull għan jingħata isem qasir, sempliċi u pożittiv. Pereżempju, “inħarsu u nużaw l-oċeani, l-ibħra u r-riżorsi ta’ ġo fihom għal żvilupp sostenibbli” sar Il-Ħajja Taħt l-Ilma. Imbagħad kull għan ingħata ikona, distinta, ikkulurita u mqiegħda fi grilja, fejn faċli tinqara. “Hija speċi ta’ tabella perjodika għall-bidla. Nixtieq li xi ħadd kien qed jiffilmja l-ewwel darba li wrejna l-ismijiet u l-ikoni l-ġodda lin-Nazzjonijiet Magħquda, kienet rivelazzjoni kbira,” jgħid Trollbäck.“Tant kulħadd huwa involut u maqbud
MT_160802_EYD_Newspaper_ISOnewspaper_26v4_RZ lc.indd 1-2
Id-dinja mhix ser issolvi dawn l-isfidi jekk ħadd ma jifhem dwar xiex inhuma Jakob Trollbäck ħoloq l-ikoni u l-kuluri u l-kuluri ta’ Global Goals Ritratt © Trollbäck+Company
fil-kumplessitajiet kollha ta’ din il-kwistjoni, li xi drabi tidher li hija insormontabbli, u f’daqqa waħda kien hemm dan il-mument partikolari fejn kulħadd donnu nduna: iva, nistgħu attwalment nagħmluh dan. Dik hija s-setgħa taddisinn.”
Kulħadd jista’ jgħin Jakob Trollbäck xtaq li s-17-ilgħan eżistenti jkun jista’ jirrelata magħhom kulħadd – biex jagħti lin-nies punt ta’ tluq għall-bidla globali u sens ta’ urġenza. “Id-dinja mhix se ssolvi dawn l-isfidi jekk ħadd ma jifhem dwar xiex inhuma.
Kollox jibda fl-iskola
Ritratt: CC BY-NC-ND UNICEF L-Etjopja 2014/Ose
|2
Ma nħallux il-‘bomba tal-popolazzjoni’ tisplodi | 4
Iżda biex issolvih għandek bżonn l-Għan 4: l-Edukazzjoni, u għall-Edukazzjoni għandek bżonn l-Għan 5: L-Ugwaljanza bejn is-Sessi, għalhekk kif qed taraw qed nibni l-istorja tiegħi għall-bidla, u kulħadd jista’ jagħmel dan. U kulħadd jista’ jgħin biex tinbidel id-dinja.”
|3
Kronoloġija tas-sħubijiet
Bidla totali Li nagħmlu l-ħajja aħjar għannies m’għandhiex tnessina li d-dinja naturali hija r-raġuni għaliex aħna fil-fatt ħajjin.
”
Editorjal
Aħna lkoll parti Minnha
Is-skala u l-ambizzjoni tal-Għanijiet Globali titlob għal soluzzjonijiet li huma aktar radikali minn ‘kollox bħas-soltu’
Dan id-dokument sar minn: Il-ġurnalist Hjalte Zacharewicz Il-ġurnalist Thomas Gringer Jakobsen Tqassim: Malte Kristiansen Editur Maniġerjali: Sophie Rytter Kap Editur: Thomas Ravn-Pedersen
”
jifhem dwar xiex inhuma,” jgħid Trollbäck.
Photo: CC BY-NC-ND Save the Children
Aqra aktar fuq www.worldsbestnews.dk
“Jiġifieri, kulħadd għandu għan favorit. Ħu minni, jiena jinteressawni kollha, iżda personalment l-Għan 13: L-Azzjoni Klimatika hija l-aktar importanti għalija.
Kulħadd jista’ jgħin biex tinbidel id-dinja, u t-tfassil tal-Għanijiet Globali setgħu ressquna aktar viċin biex nagħmlu dan. IKONI IKONIĊI
World’s Best News hija kampanja internazzjonali ta’ għarfien ġurnalistiku u tal-midja, imwaqqfa fid-Danimarka. Aħna nippubblikaw aħbarijiet dwar il-progress u soluzzjonijiet ta’ żvilupp f’kollaborazzjoni manNazzjonijiet Magħquda, l-UE, istituzzjonijiet governattivi, NGOs, u kumpaniji fis-settur privat.
Tifel qed itajjar tajra f’Manila, il-Filippini Ritratt: CC BY-NC-ND – Il-Bank Asjatiku għall-Iżvilupp
GĦANDNA PJAN – BIEX INSALVAW ID-DINJA Hija sfida ħafna akbar milli mmorru fuq il-qamar. In-Nazzjonijiet Magħquda wittew it-triq biex il-Pjaneta Tagħna lkoll tkun waħda sostenibbli fl-2030. L-GĦANIJIET GLOBALI Minn _ omas Gringer Jakobsen World’s Best News
Finalment ġrat lejn l-aħħar tas-sena li għaddiet. Ilpajjiżi kollha tad-dinja qablu fuq pjan kbir ħafna biex insolvu ħafna mill-agħar problemi tal-umanità. Ilpjan jissejjaħ l-‘Għanijiet Globali’: 17-il ambizzjoni għal dak li aħna l-abitanti
tad-dinja rridu niksbu qabel l-2030. L-għanijiet jinkludu t-tmiem tal-faqar u l-ġuħ, ilprovvediment ta’ edukazzjoni ta’ kwalità għal kullħadd, u ħafna aktar. Fil-qosor, sabiex ikun possibbli li kulħadd jgħix ħajja tajba issa. Wieħed millesperti dinjija dwar l-iżvilupp globali, il-fellow anzjan Homi Kharas ta’ Brookings Institution, jemmen li dawn l-Għanijiet Globali jistgħu tassew ibiddlu d-dinja:
“Issa hemm qafas komuni li jgħaqqad biċċiet differenti tal-koperazzjoni għall-iżvilupp – is-sigurtà, l-ambjent, id-drittijiet tal-bniedem, l-għajnuna umanitarja – bħalissa dawn kollha qed joperaw separatament. Permezz tal-Għanijiet Globali dawn qed jinġabru flimkien. Din tista’ verament tkun trasformattiva,” jgħid is-Sur Kharas.
Għal din ir-raġuni, ħafna mill-għanijiet huma dwar il-protezzjoni tal-ħajja fuq l-art u fl-oċeani, nagħmlu l-produzzjoni tagħna sostenibbli u nwaqqfu t-tisħin globali. Iżda hemm differenza bejn li tiftiehem fuq tali għanijiet, u li tiksibhom. “L-iskala u l-ambizzjoni talGħanijiet Globali titlob għal soluzzjonijiet li huma aktar radikali minn ‘kollox bħassoltu’,” jgħid Kharas. Il-faqar diġà tnaqqas bin-nofs Is-suċċess tal-Għanijiet tal-Iżvilupp tal-Millennju preċedenti (2000–2015) huwa r-raġuni għaliex għandna nkunu ottimisti. Il-faqar estrem diġà tnaqqas bin-nofs mill-1990, parzjalment grazzi għal dawn l-għanijiet, skont Homi Kharas. “Il-mexxejja huma aktar ambizzjużi meta jafu li ħaddieħor qed jieħu azzjoni wkoll!”
Vanni Xuereb, Kap – MEUSAC
L-2015 ma kinitx biss is-Sena Ewropea għall-Iżvilupp iżda wkoll mument fejn id-dinja kollha ngħaqdet biex iġġedded l-impenn ta’ kull pajjiż ħalli neqirdu darba għal dejjem il-faqar minn wiċċ id-dinja. L-hekk imsejħa Global Goals miftiehma bejn il-pajjiżi fi ħdan in-Nazzjonijiet Magħquda s-sena l-oħra, ifissru sforz ġdid bejn gvernijiet, organizzazzjonijiet mhux governattivi u s-settur privat ħalli flimkien naħdmu sabiex uliedna jirtu pjaneta aħjar milli hi, fejn ħadd ma jibqa’ lura. F’Malta, il-MEUSAC se jibqa’ jagħti s-sehem tiegħu biex l-isforzi tal-Unjoni Ewropea favur l-iżvilupp ikunu magħrufa aħjar.
02.08.16 15:52