Classificatie- en terminologiestelsels voor verpleegkundige informatie Een vooronderzoek In opdracht van NFU en Nictiz hebben Erna Vreeke en Gé Klein Wolterink vooronderzoek gedaan naar de manier waarop classificaties en codestelsels gebruikt worden als ondersteuning bij de verpleegkundige overdracht en naar de onderlinge verhoudingen. Erna Vreeke, Adviseur eCare Nictiz, ondernemer Zorginnovatie & ICT
Inleiding
In 2014 is het project “Uitbreiding Generieke OverdrachtsGegevens (GenOGeg) met verpleegkundige gegevens” gestart, als onderdeel van het programma ‘Registratie aan de Bron’ dat in opdracht van de NFU en Nictiz wordt uitgevoerd. De verpleegkundige gegevens zijn gebaseerd op de standaard die gebruikt wordt voor de verpleegkundige overdracht tussen verschillende sectoren in de keten (eOverdracht). Bij het ontwikkelen van verpleegkundige bouwstenen is de vraag ontstaan hoe deze bouwstenen zich verhouden tot verschillende classificatiesystemen die kunnen worden gebruikt voor ondersteuning van het verpleegkundig proces binnen verschillende organisaties/sectoren. In deze notitie proberen we hier een antwoord op te geven.
VZI Nieuwsbrief juni 2015
In dit vooronderzoek is door middel van deskresearch en interviews met vertegenwoordigers van een aantal UMC’s en deskundigen van classificatiestelsels ingegaan op de volgende vraagstukken: • het op “meta-niveau” in kaart te brengen hoe een aantal classificatie- en codestelsels voor verpleegkundige informatie zich tot elkaar verhouden. • aangeven op welke manier de use case verpleegkundige overdracht in de praktijk ondersteund kan worden Om dit te onderzoeken is gebruik gemaakt van de fases van het verpleegkundig proces om de classificatiestelsels te vergelijken en het operabiliteitsmodel om de koppeling naar de ICT ondersteuning in de praktijk te maken. Uitgangspunt en aanleiding van de vraag is het gebruik van de standaard eOverdracht in de keten voor het uitwisselen van informatie (interoperabiliteit) tussen organisaties.
Deskresearch
Vanuit deskresearch blijkt dat er onderscheid is tussen terminologiestelsels en classificatiestelsels. In het kort zijn een aantal stelsels beschreven; SNOMED CT, LOINC, ICF, NANDA-I, NIC, NOC (NNN), Omaha System, ICNP en RAIview. Elke classificatie- en terminologie heeft een eigen structuur met een eigen indeling in domeinen. Alle beschreven classificatiestelsels
6
ondersteunen onderdelen van het verpleegkundig proces. De NNN-classificatie, ICNP en het Omaha system ondersteunen verpleegkundige interventies/acties en bij deze classificaties is ook de samenhang tussen de verschillende onderdelen van het verpleegkundig proces in de classificatie beschreven. De meeste classificaties maken gebruik van (5-punts) uitkomstschalen, echter deze meten andere punten. Alleen bij ICNP wordt gebruik gemaakt van positieve en negatieve uitkomsten. Bij de meeste stelsels wordt aangegeven dat er een mapping is gedaan met SNOMED CT, maar de uitwerking daarvan is in de praktijk divers en moeilijk te vinden. De beschikbaarheid van de classificaties is verschillend geregeld. SNOMED CT, LOINC en ICF zijn vrij beschikbaar via een webbrowser. Gebruik van ICNP is voor niet-commercieel gebruik vrij beschikbaar. NNN, Omaha System, RAIview zijn beschikbaar via betreffende organisaties onder bepaalde voorwaarden.
Met terminologie wordt een geheel van termen, die in een bepaald vakgebied gebruikt worden, bedoeld. Termen zijn woorden of woordgroepen die worden gebruikt om concepten van een specifiek kennisgebied uit te drukken. Zoals medische of technische terminologie. Men spreekt van een codestelsel als de concepten worden geïdentificeerd met een code. Een terminologiestelsel heeft doorgaans een bepaald doel, namelijk het registreren en genereren van klinische informatie. Een classificatiesysteem is ook een terminologiestelsel, maar ordent en maakt een indeling van objecten naar eigenschappen of kenmerken. Dat wil bijvoorbeeld zeggen dat het menselijk functioneren, interventies en/of zorgresultaten en de daarmee verbonden karakteristieken volgens vastgestelde criteria systematisch worden