Fundacje VELUX

——

INTENSYWNA TERAPIA DLA MŁODYCH NIEPEŁNOSPRAWNYCH POLAKÓW

Polski projekt podnosi jakość życia młodych, ­niepełnosprawnych osób poprzez sport, codzienną ­aktywność, terapię i ćwiczenia praktyczne strona 15

—— OWIANE ZŁĄ SŁAWĄ ­B UŁGARSKIE SIEROCIŃCE ­O DCHODZĄ W PRZESZŁOŚĆ strona 31 —— BEZDOMNI WĘGRZY UCZĄ SIĘ ROLNICTWA strona 47 NIEWIELKIE GRANTY – DUŻE ZMIANY DLA POLSKICH DZIECI s. 19 POMOC DLA UZDOLNIONYCH ROMSKICH DZIECI s. 43 · SZKOLENIA ZAWODOWE DLA MŁODYCH POLAKÓW Z ­AUTYZMEM s. 11 DUŃSKIE METODY OPIEKI NAD DZIEĆMI SPRAWDZANE W RUMUNII s. 35

Okna możliwości – projekty społeczne w Europie

FUNDACJE VELUX

Okna możliwości Projekty społeczne w Europie

© The Velux Foundations 2016 Tobaksvejen 10 DK-2860 Søborg Tel.: (+45) 3957 0957 Faks: (+45) 3966 0424 E-mail: info@veluxfoundations.dk www.veluxfoundations.dk Redakcja: Jens-Jørgen Pedersen i Peter Bengtsen Autor: Christian Holtet Opracowanie graficzne: TeR Døssing / ddsign.dk Nr wydruku: 115-PL Fundacja VILLUM FONDEN to organizacja non-profit ­wspierająca badania techniczne i naukowe oraz projekty ­ekologiczne, społeczne i kulturalne w Danii i na całym świecie.

W 2015 roku fundacja VILLUM FONDEN przekazała 608 mln koron (ok. 81,6 mln euro) na cele non-profit.

Fundację VILLUM FONDEN założył w 1971 roku d ­ yplomowany inżynier Villum Kann Rasmussen, twórca współczesnego okna dachowego VELUX® i Grupy VKR, której fundacja VILLUM FONDEN jest większościowym udziałowcem.

Śpis treści

6 O Fundacjach 8 Jakie cele społeczne wspierają FUNDACJE VELUX za granicą?

WYBRANE PROJEKTY 11 Szkolenia zawodowe dla młodych Polaków z autyzmem 15 Intensywna terapia dla młodych niepełnosprawnych Polaków 19 Niewielkie dotacje – duże zmiany dla polskich dzieci 23 Młodzi imigranci i ubiegający się o azyl uczą się języka czeskiego 27 Bułgarscy pracownicy s­ połeczni szkolą się w p ­ omocy ­niepełnosprawnym dzieciom 31 Owiane złą sławą bułgarskie sierocińce ­odchodzą w przeszłość 35 Nowe metody opieki nad dziećmi sprawdzane w Rumunii 39 Zapobieganie przemocy w ­ obec dzieci na Słowacji 43 Pomoc dla uzdolnionych romskich dzieci 47 Bezdomni Węgrzy uczą się rolnictwa

O Fundacjach FUNDACJE VELUX (THE VELUX FOUNDATIONS) to organizacje non-profit założone, aby wspierać badania oraz projekty ekologiczne, społeczne i kulturalne w Danii i na całym świecie.

W roku 2015 fundacja VILLUM FONDEN przekazała 608 mln koron (ok. 81,6 mln euro), a VELUX FONDEN – 221 mln koron (ok. 29,6 mln euro), na cele non-profit. FUNDACJE VELUX założył Villum Kann Rasmussen – twórca firmy VELUX i innych spółek z Grupy VKR, z których wszystkie angażują się w zapewnianie ludziom światła słonecznego, świeżego powietrza i lepszego środowiska do życia w budynkach.

Założyciel Dyplomowany inżynier i wynalazca Villum Kann Rasmussen (1909-1993) założył Grupę VKR w 1941roku. Opracował współczesne okno dachowe, które otworzyło przed architektami nowe możliwości zapewniania ludziom światła dziennego, świeżego powietrza i lepszych warunków do życia w budynkach.

Aby zagwarantować funkcjonowanie spółki w dłuższej perspektywie czasowej, stworzył fundację VILLUM FONDEN, której w 1971 roku przekazał wszystkie swoje akcje klasy B. W 1981 roku przekazał darowiznę pieniężną na utworzenie fundacji VELUX FONDEN.

Firma Obecnie VKR Holding A/S (przedsiębiorstwo macierzyste Grupy VKR) posiada spółki w czterech obszarach działalności:

6 | o fundacjach

• Okna dachowe i doświetlenia modułowe • Okna pionowe • Energetyka słoneczna • Wentylacja i klimat wewnętrzny Grupa VKR zatrudnia 13 500 osób w ponad 40 ­krajach, a w 2014 roku osiągnęła obroty netto w wysokości niemal 16,4 mld koron (ok. 2,2 mld euro).

Skąd się biorą środki na dotacje?

Głównym źródłem środków na dotacje FUNDACJI VELUX są dochody Grupy VKR. Spółki z Grupy VKR opracowują, produkują i sprzedają okna dachowe VELUX, okna pionowe i inne elementy budowlane. Około 13 500 pracowników Grupy VKR na całym świecie codziennie pracuje nad rozwojem firmy i tworzeniem wartości dla społeczeństwa. Osiągają to dzięki produktom Grupy VKR i przekazywaniu części zysków poprzez FUNDACJE VELUX na projekty non-profit w Danii i za granicą.

FUNDACJE VELUX działają jako organizacje non-profit Fundacja VILLUM FONDEN jest głównym udziałowcem VKR Holding A/S (przedsiębiorstwa macierzystego Grupy VKR), natomiast Fundacja ­VELUX FONDEN nie posiada udziałów w spółce. Obie FUNDACJE VELUX działają jako organizacje non-profit. Fundacja VILLUM FONDEN nie kontroluje VKR Holding, więc nie jest fundacją komercyjną.

Dotacje Fundacji VELUX FONDEN ogółem

Dotacje Fundacji VELUX FONDEN ogółem mln DKK

2011-2015

2011-2015 mln DKK

300

1000 900

250 800 700

200

600

150

500 400

100 300 200

50

100

0

0

2011

2012

2013

2014

2015

2011

2012

2013

Badania i komunikacja w naukach technicznych i przyrodniczych

Aktywni seniorzy

Ekologia i zrównoważony rozwój

Okulistyka

Projekty społeczne w Grenlandii i za granicą

Ekologia i zrównoważony rozwój

Projekty społeczne w Danii Kultura i społeczeństwo

2014

2015

Gerontologia

Projekty społeczne w Danii Nauki humanistyczne Kultura

fundacje velux | 7

Jakie cele społeczne ­wspierają za granicą Fundacje Velux?

Celem FUNDACJI VELUX jest poprawa warunków życia i perspektyw dla narażonych na wykluczenie dzieci i młodzieży w Europie, przede wszystkim Środkowej i Wschodniej, w oparciu o demokratyczne i zrównoważone społecznie podstawy. FUNDACJE VELUX są właścicielami spółek z Grupy VKR i chcą wspierać społeczności, w których działa Grupa VKR. Poprawa warunków życia dla zagrożonych dzieci i młodzieży realizowana jest dzięki sile przykładu. Fundacje wspierają projekty opracowane przez lokalnych entuzjastów i organizacje pozarządowe chętne do pracy z inicjatywami mającymi na celu stworzenie warunków do lepszego przeżycia dzieciństwa i młodości.

Obszary tematyczne FUNDACJE VELUX preferują długoterminowe inwestycje społeczne, które mogą pokazać, jak uczynić życie zagrożonych dzieci i młodzieży lepszym. Celem FUNDACJI VELUX jest wspieranie innowacyjnych, eksperymentalnych projektów edukacyjnych i społecznych, które mogą być inspiracją dla innych grup, w obszarach takich jak: Ochrona społeczna i łagodzenie trudnych warunków społecznych poprzez projekty takie jak centra pobytu dla dzieci bezdomnych i podobne ośrodki, które w przyszłości mogą stać się samowystarczalne.

8 | jakie cele społeczne wspierają za granicą fundacje velux?

Działania zapobiegawcze, takie jak kampanie informacyjne, edukacja itp.

Integracja na rynku pracy dzięki lepszemu kontaktowi pomiędzy szkołami a firmami, szkoleniom zawodowym, szkoleniom dla przedsiębiorców oraz zakładaniu małych, lokalnych szkół technicznych, centrów rozwoju rolnictwa itp.

Rozwój i reforma systemu opieki społecznej poprzez zakładanie instytucji modelowych, poprawę sytuacji w szkołach, szkolenie nauczycieli i pracowników socjalnych, tworzenie programów stypendialnych i szkoleniowych dla osób pracujących społecznie.

FUNDACJE VELUX przekazują dotacje na rzecz innowacyjnych projektów, a także projektów, które przyczyniły się do długoterminowego, społecznie zrównoważonego rozwoju w innych miejscach.

Priorytety FUNDACJI VELUX w 2016 roku Propozycje projektów obejmujących działania edukacyjne, takie jak inicjatywy przedszkolne, kształcenie i szkolenie zawodowe, przedsięborczość społeczną oraz równy dostęp do szkolnictwa wyższego.

Propozycje projektów obejmujących remonty i zakup nieruchomości, jeżeli są one niezbędne dla propono-

wanych projektów i zwiększają szanse na kontynuację działań po zakończeniu okresu realizacji projektu.

Propozycje projektów obejmujących powyższe zakresy tematyczne, które są realizowane w Polsce, na ­Węgrzech, na Słowacji i w Czechach. Propozycje projektów z Rumunii, Bułgarii i Grenlandii, które dotyczą kwestii edukacyjnych.

Propozycje projektów z innych krajów Europy przyjmowane będą jedynie na zasadzie „ad hoc”, na zaproszenie i w otwartym współzawodnictwie z innymi propozycjami.

System wsparcia System wsparcia obejmuje zakres od rozmów z wnioskodawcami i pomoc w opracowaniu opisów projektu, poprzez kontrolę celów, wyników i finansów, do przyjaznego partnerstwa i doradztwa przez cały okres trwania projektu, a także wsparcia w tworzeniu raportów i podsumowań doświadczeń oraz wiedzy zdobytej podczas projektów. Please replace the yellow paragraph with the following sentense:

Cel: dawać przykład dobrej współpracy FUNDACJE VELUX pragną być uważane za poważnego, ambitnego partnera zgłaszającego logiczne i zrozumiałe oczekiwania, krytycznego i zadającego rozsądne pytania w związku z projektami objętymi współpracą. Nasz nieustanny dialog z wnioskodawcami – przed, w trakcie i po przyznaniu dotacji – jest stosunkowo niezbiurokratyzowany i bardzo wrażliwy na dobrze dobrane argumenty i zdrowy rozsądek.

Komisja projektowa ds. Projektów Zagranicznych dla Dzieci i Młodzieży pracuje prężnie, na zasadach reaktywnych i proaktywnych, stosując podejście zorientowane na oddziaływanie i koncentrując się na wysokiej jakości i wiarygodności projektów na rzecz lepszego życia dla dzieci i młodzieży.

Dalsze informacje i dane kontaktowe dostępne są na naszej stronie internetowej: www.veluxfoundations.dk.

Można tam także znaleźć pełen przegląd wszystkich dotacji udzielonych w ramach tego programu.

Zapewniamy także środki finansowe niezbędne do wsparcia projektu oraz pomoc w opracowaniu strategii wyjścia z ewentualnej sytuacji kryzysowej. Zakres pomocy obejmuje także testowanie zrównoważonych inicjatyw, prowadzących do konkretnej poprawy warunków życia dzieci i młodzieży.

fundacje velux | 9

Pracownicy studia multimedialnego tworzą strony internetowe, robią zdjęcia i uczestniczą w innych, podobnych projektach

Szkolenia zawodowe dla młodych Polaków z autyzmem Kraj

Kontakt

Okres trwania projektu

Polska

Mateusz Andrysiak

2013–2015

andrysiak.mateusz@gmail.com Organizator projektu

Finansowanie z Fundacji Velux

Stowarzyszenie Pomocy Osobom

www.autyzm.zgora.pl

7 500 000 DKK

Autystycznym Dalej Razem

www.dalejrazem.pl

(ok. 4,3 mln PLN)

Znalezienie stałej pracy może być trudne dla młodych Polaków dotkniętych autyzmem. Niewiele firm, zarówno publicznych, jak i prywatnych ma doświadczenie w zatrudnianiu osób autystycznych. Według najbardziej optymistycznych szacunków, zatrudnionych jest mniej niż jeden procent osób z autyzmem mieszkających w Polsce.

fundacje velux | 11

Pracownicy studia multimedialnego tworzą strony internetowe, robią zdjęcia i uczestniczą w innych, podobnych projektach

Organizacja Dalej Razem chce to zmienić.

Stowarzyszenie Dalej Razem, działające w Zielonej Górze w zachodniej Polsce, zostało założone przez rodziców dzieci ze spektrum zaburzeń autystycznych. Od lat pomaga w organizacji terapii, szkoleń i wsparcia dla rodzin. Przygotowuje także kampanie informacyjne walczące z uprzedzeniami związanymi z autyzmem. W 2013 roku Dalej Razem rozszerzyło działalność o projekt mający zapewnić młodym osobom z autyzmem szkolenie zawodowe w realnych warunkach.

12 | szkolenia zawodowe dla młodych polaków z autyzmem

Pracownicy działu cateringu uczą się piec chleb i przygotowywać inne produkty żywnościowe w dużych porcjach

W uznaniu dla organizacji i jej wieloletniego zaangażowania na rzecz pracy z autyzmem, władze miasta przeznaczyły dla Dalej Razem budynek. W ten sposób stowarzyszenie otrzymało siedzibę, w której mogło zrealizować swój najnowszy projekt.

Ambitna nowa inicjatywa ma na celu założenie spółdzielni społecznej, która może zatrudnić 20 osób ze spektrum zaburzeń autystycznych. W ten sposób zdobędą oni doświadczenie zawodowe, które może znacząco zwiększyć ich szanse na znalezienie stałej pracy w późniejszym czasie.

Jednym z obowiązków pracowników biura jest przygotowywanie materiałów na konferencję

Na początek trzeba było wyremontować budynek, kupić sprzęt biurowy i zatrudnić pracowników do prowadzenia szkoleń zawodowych. Spółdzielnia społeczna ma cztery działy. Pierwszy zajmuje się projektami graficznymi, drukiem książek, produkcją plakatów itd.

Drugi świadczy usługi biurowe takie jak kopiowanie oraz tworzenie dokumentów firmowych i materiałów konferencyjnych. Trzeci zajmuje się cateringiem, przygotowaniem posiłków dla dzieci z placówki opiekuńczej oraz posiłków specjalistycznych, takich jak pieczywo bezglutenowe. Ostatni z działów odpowiada

za projektowanie stron internetowych, fotografowanie, wideofilmowanie i inne projekty multimedialne.

Dalej Razem nie tylko założyło spółdzielnię, ale także stworzyło biznesplan, który umożliwi prowadzenie jej na zasadach komercyjnych po zakończeniu okresu projektu. Doświadczenie organizacji w prowadzeniu szkoleń zawodowych zostało wykorzystane w innych częściach Polski, gdzie spółdzielni społecznych pomagających autystom jest niewiele. ___

fundacje velux | 13

Program szkoleń kładzie również nacisk na umiejętność obsługi komputera

Intensywna terapia dla ­młodych niepełno­ sprawnych Polaków Kraj

Kontakt

Okres trwania projektu

Polska

Zuzanna Janaszek-Maciaszek

2013–2018

zuzanna@podajdalej.org.pl Organizator projektu Fundacja im. Doktora Piotra Janaszka

Finansowanie z Fundacji Velux www.podajdalej.org.pl

7 454 250 DKK

Podaj Dalej

(ok. 4,3 mln PLN)

Zbyt wielu niepełnosprawnych młodych Polaków jest pozbawionych potrzebnego wsparcia i terapii.

Są przez to skazani na bierne życie, bez możliwości opuszczenia domu, z niewielką ilością stymulacji umysłowej, i bardzo uzależnieni od rodziców.

fundacje velux | 15

Intensywny program terapeutyczny skupia się między innymi na aktywności fizycznej

Podaj Dalej od wielu lat pracuje z osobami niepełnosprawnymi. W ramach większego projektu, który rozpoczął się w 2013 roku, organizacja robi bardzo wiele, aby pomóc młodym niepełnosprawnym Polakom, którzy w przeciwnym razie nie mieliby możliwości opuszczenia domu.

stworzenie miejsc noclegowych dla 10 uczestników programu.

W Koninie, około 200 km na zachód od Warszawy, 50 młodych niepełnosprawnych bierze udział w specjalnie opracowanym programie, który ma im zapewnić większą niezależność i zwiększyć ich szanse na znalezienie pracy.

Projekt obejmuje intensywny program treningowy trwający od 3 do 12 miesięcy, w zależności od potrzeb poszczególnych uczestników. Program ma pomóc młodym ludziom w opanowaniu codziennych czynności, w tym gotowania, zakupów, prowadzenia domu, poruszania się w miejscach publicznych i higieny osobistej. Jednocześnie projekt zakłada trening fizyczny, który ma zwiększyć siłę i mobilność uczestników przez ćwiczenia i zajęcia na basenie.

Pierwszym elementem projektu był remont starego, zniszczonego budynku w Koninie. Obejmował on

Celem programu jest ułatwienie życia młodym ludziom, którzy poruszają się na wózkach inwalidzkich.

16 | intensywna terapia dla młodych niepełno­sprawnych polaków

Młodzi niepełnosprawni uczą się gotować

Kilka razy w tygodniu odwiedzają ich psychologowie prowadzący indywidualne i grupowe sesje terapeutyczne. Wykazano, że ma to pozytywny wpływ na uczestników.

Na późniejszym etapie programu uczestnicy przechodzą szkolenia językowe, artystyczne, z obsługi komputera oraz kursy informatyczne w zakresie programowania i projektowania stron internetowych, projektowania graficznego, obsługi mediów społecznościowych i sprzedaży internetowej.

Po kilku miesiącach, uczestnicy programu korzystają z poradnictwa zawodowego i są kierowani na sześcio-

miesięczny staż w sektorze publicznym lub prywatnym.

Podaj Dalej pracuje również nad założeniem spółdzielni społecznej, która ma zapewnić stałą pracę niektórym uczestnikom, w nadziei, że zyski z jej działalności będą mogły zostać wykorzystane do finansowania programu szkoleniowego. W dłuższej perspektywie czasowej organizatorzy projektu chcieliby, aby posłużył on jako wzór dla podobnych programów szkoleniowych dla młodych osób niepełnosprawnych w całej Polsce. ___

fundacje velux | 17

Terapia rodzinna jest istotnym obszarem działalności Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę, która wspiera finansowo takie programy

Niewielkie dotacje – duże zmiany dla polskich dzieci Kraj

Kontakt

Okres trwania projektu

Polska

Maria Keller-Hamela

2013–2017

maria.keller-hamela@fdn.pl Organizator projektu

Finansowanie z Fundacji Velux

Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę

www.fdds.pl

11 891 250 DKK

(dawniej Fundacja Dzieci Niczyje)

(ok. 6,9 mln PLN)

Wiele rodzin w Polsce żyje na krawędzi ubóstwa. Trudne warunki społeczne, w jakich znajduje się znaczna część społeczeństwa przekładają się na złe warunki życia dla dzieci. Doświadczają one zaniedbania, niedożywienia i przemocy. Ponad 30 000 dzieci rocznie trafia do ośrodków opieki społecznej z powodu przemocy domowej.

fundacje velux | 19

Dzieci w różnym wieku uczestniczą w warsztatach, które pomagają im otworzyć się i opowiedzieć o doświadczeniu przemocy.

Dzieci uczą się, jak mogą zapobiec takim sytuacjom.

Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę (FDDS) od lat stara się poprawić warunki życia najbardziej zagrożonych dzieci. W ramach swojej działalności podjęła wiele działań, aby zapobiegać przemocy wobec dzieci. Ich działania zostały zauważone i FDDS jest doceniana przez instytucje społeczne i obywateli. Fundacja otrzymała od FUNDACJI VELUX kilka dotacji na swoją pracę.

Kilka lat temu FDDS rozpoczęła realizację nowego programu pod nazwą „Bezpieczne dzieciństwo”, działającego na zasadach projektu grantowego. Organizacje pozarządowe z całej Polski mogły przedstawiać swoje projekty FDDS, która następnie przyznawała dotacje na podstawie określonych kryteriów. Taki sposób rozdzielania funduszy jest korzystny, ponieważ umożliwia dotarcie środków do wszystkich zakątków kraju.

Please write Projekty apart from Lokalne projekty 20 | niewielkie dotacje – duże zmiany dla polskich dzieci

Podczas warsztatów uczących dzieci, jak mogą reagować na d ­ oświadczenie przemocy, często wykorzystywane są metody kreatywne.

które otrzymują wsparcie są często prowadzone przez wolontariuszy, więc przyznane fundusze pozwalają im działać znacznie dłużej.

FDDS rozdziela środki w trzech obszarach. Pierwszy to ochrona dzieci przed przemocą domową. FDDS koncentruje się na przekazywaniu pieniędzy organizacjom pozarządowym pomagającym rodzinom biednym i zagrożonym, w których najczęściej dochodzi do przemocy.

Drugi obszar to wsparcie dzieci, które padły ofiarą znęcania lub molestowania w rodzinie, w szkole lub w innym miejscu. Finansowane są także projekty pomagające dzieciom niepełnosprawnym oraz ofiarom przestępstw i krzywdzenia.

Ostatni typ projektu, jaki może ubiegać się o dofinansowanie, to ochrona dzieci w internecie. Takie

Kilka razy w roku FDDS zaprasza organizacje pozarządowe z całej Polski na seminaria i konferencje, podczas których uczestnicy dzielą się doświadczeniami i nawiązują współpracę

projekty mają zabezpieczać dzieci przed znęcaniem, molestowaniem seksualnym lub wykorzystaniem w inny sposób.

FDDS publikuje listę programów na stronie internetowej, na której organizacje pozarządowe mogą składać wnioski o finansowanie. Fundacja szacuje, że w ciągu czterech lat trwania projektu grantowego, wesprze on od 200 do 240 organizacji pozarządowych w całej Polsce. Każda z organizacji otrzymuje średnio 8700 euro (ok. 37 tys. zł) na swoje projekty.

FDDS wspiera lokalne organizacje pozarządowe, zapewniając im doradztwo i regularnie organizując seminaria i programy szkoleniowe. ___

Podczas warsztatów instruktor uczy dzieci, jak reagować na doświadczenie znęcania i przemocy w szkole

fundacje velux | 21

Młodzi imigranci i ubiegający się o azyl mogą tymczasowo zatrzymać się w budynku SOZE w Brnie.

Młodzi imigranci iu ­ biegający się o azyl uczą się języka czeskiego Kraj

Kontakt

Okres trwania projektu

Czechy

Cristian Popescu

2013–2015

c_popescu@yahoo.com Organizator projektu

Finansowanie z FUNDACJI VELUX

SOZE (Stowarzyszenie Obywateli

www.soze.cz

2 277 225 DKK

Wspierających Imigrantów)

(ok.1,3 mln PLN)

Każdego roku do Czech napływają tysiące imigrantów i osób ubiegających się o azyl.

Zwykle przyjeżdżają oni do wschodniej części kraju. Szacuje się, że na tym obszarze mieszka nawet 200 000 młodych imigrantów z Europy Wschodniej, Bliskiego Wschodu i Afryki.

fundacje velux | 23

Młodzi imigranci uczą się języka czeskiego

Młodzi imigranci mierzą się z wyzwaniem, jakim jest nauka języka czeskiego

Trzech młodych imigrantów, z których każdy pochodzi z innej części świata, podczas lekcji czeskiego

Większość z nich jest zainteresowana podjęciem pracy lub nauki, ale nie jest im łatwo poradzić sobie w obcym kraju. Nieznajomość języka i kultury naraża ich na ataki, wciągnięcie przez środowiska przestępcze lub inne formy wykorzystywania. Młode imigrantki często są zmuszane do prostytucji.

Grupa SOZE, Stowarzyszenie Obywateli Wspierających Imigrantów, która od lat pracuje z tymi młodymi ludźmi, nie może zbytnio liczyć na wsparcie ze strony władz czeskich. W roku 2013 SOZE podjęło inicjatywę, która miała ułatwić wielu imigrantom i osobom ubiegającym się o azyl integrację z czeskim społeczeństwem.

SOZE, z siedzibą w Brnie, ma etatowych pracowników i licznych wolontariuszy, którzy starają się poprawić warunki życia młodych imigrantów i azylantów.

Jednym z czynników decydujących o możliwości integracji z obcym społeczeństwem jest opanowanie języka.

W Czechach większość ludzi mówi wyłącznie po czesku, co oznacza, że osoby chcące podjąć pracę lub naukę muszą biegle władać tym językiem. Młodzi ludzie na obczyźnie muszą stawić czoła także wielu innym, trudnym dla nich problemom. SOZE jest więc gotowe zaoferować im intensywne doradztwo dotyczącego pobytu, kompetencji urzędników, prawa pracy i uprawnień socjalnych.

24 | młodzi imigranci i ubiegający się o azyl uczą się języka czeskiego

W siedzibie SOZE w Brnie tymczasowe schronienie mogą znaleźć młodzi imigranci i osoby ubiegające się o azyl.

Na zdjęciu: przyjęcie bożonarodzeniowe, organizowane przez stowarzyszenie dla dzieci objętych jego opieką

Wielu spośród młodych imigrantów nie ma żadnego doświadczenia zawodowego i potrzebuje pomocy w poszukiwaniu pracy. SOZE zapewnia im wsparcie, oferując szkolenia dotyczące pracy w Czechach i, we współpracy z lokalnymi firmami, pomaga wysyłać ich na staże. Celem jest znalezienie dla nich stałej pracy.

Niektórzy z młodych imigrantów popadają w tak poważne kłopoty, że decydują się na powrót do ojczyzny.

Zwykle nie mają jednak pieniędzy na podróż. Takim osobom SOZE oferuje poradnictwo, wsparcie finansowe i pomoc w urządzeniu się z powrotem w ojczyźnie. ___

Młodzi imigranci często potrzebują również pomocy w poszukiwaniu mieszkania. Brakuje im pieniędzy na czynsz, zostają wyrzuceni na bruk przez partnera albo uciekają przed organizacjami przestępczymi, które ich wykorzystywały. SOZE posiada w mieście duży budynek, który zaadaptowało na cele mieszkalne. Młodzi ludzie mogą tam spędzić do trzech miesięcy.

fundacje velux | 25

Organizacja Karin Dom zapewnia pomieszczenie i sprzęt. Na zdjęciu: dzieci ćwiczące motorykę

Bułgarscy pracownicy ­ społeczni szkolą się w ­pomocy niepełno­ sprawnym dzieciom Kraj

Kontakt

Okres trwania projektu

Bułgaria

Veselina Vasileva

2013–2016

vvassileva@karindom.org Organizator projektu Karin Dom

Finansowanie z FUNDACJI VELUX www.karindom.org

2 994 405 DKK (ok. 1,7 mln PLN)

Bułgarska organizacja Karin Dom od 20 lat pracuje z dziećmi niepełnosprawnymi w Warnie nad ­Morzem Czarnym. W dużej placówce specjalnie przeszkolony personel opiekuje się dziećmi dotkniętymi różnymi formami niepełnosprawności, w tym wrodzonymi uszkodzeniami mózgu, porażeniem mózgowym lub spektrum zaburzeń autystycznych.

fundacje velux | 27

Dzieci niepełnosprawne podczas jednych z zajęć Karin Dom

Praca Karin Dom jest bardzo szanowana, więc nikogo nie zaskoczyło, że organizacja została zaproszona do współpracy przy trwającej od kilku lat reformie bułgarskiego systemu opieki społecznej nad dziećmi.

Reforma zakładała zamknięcie przestarzałych sierocińców, co wymagało umieszczenia wielu dzieci niepełnosprawnych w nowoczesnych placówkach. Konieczne było przeprowadzenie programu szkoleniowego dla pracowników socjalnych i opiekunów wykwalifikowanych do pracy z dziećmi niepełnosprawnymi.

W tym celu organizacja Karin Dom opracowała projekt obejmujący szkolenie kilkuset pracowników socjalnych oraz pracowników zapewniających wsparcie rodzicom, którzy zdecydowali się opiekować swoimi niepełnosprawnymi dziećmi w domu.

W ramach szkolenia pracownicy socjalni uczą się określania, jakimi zasobami dysponują rodziny i jakiej pomocy potrzebują. Jeżeli jak najszybciej rozpocznie się pomoc dla rodziny w opiece nad dziećmi, aby zapewnić im jak najlepszy start w rozwoju, w większości przypadków mogą one pozostać w domu.

28 | bułgarscy pracownicy s­ połeczni szkolą się w p­ omocy niepełnosprawnym dzieciom

Wszystkie dzieci niepełnosprawne są obejmowane spersonalizowaną opieką

Jest to zwykle lepsze rozwiązanie niż zinstytucjonalizowana opieka. Pomoc rodzinom na wczesnym etapie to nowość w Bułgarii, gdzie władze zwykle odbierały dzieci rodzinom niemal natychmiast po tym, jak okazywało się, że mają one szczególne potrzeby. Wynikało to z przekonania, że państwo i zinstytucjonalizowana opieka, jaką może ono zapewnić, lepiej radzi sobie z leczeniem i stymulacją dzieci. W praktyce sprawa wyglądała jednak zupełnie inaczej. Sierocińce w krajach byłego bloku wschodniego były w rzeczywistości przechowalniami dla dzieci. Wiele z nich nie przeżywało pobytu. Obecnie za najlepszą metodę opieki nad dziećmi niepełnosprawnymi uważa się wczesną interwencję, obejmującą wizyty domowe.

Karin Dom dysponuje dużym zbiorem zabawek, przystosowanym do zróżnicowanych potrzeb dzieci

Karin Dom regularnie organizuje rodzinne spotkania

Szkolenia organizowane w ramach projektu przez Karin Dom odniosły olbrzymi sukces. Organizację poproszono więc o przeprowadzenie kursów dla pracowników władz samorządowych z wielu regionów kraju. Władze zdecydowały, że wszystkie przestarzałe sierocińce muszą zostać zamknięte do 2020 roku, więc wygląda na to, że specjaliści z Karin Dom nadal będą potrzebni. ___

fundacje velux | 29

Mała Vanya wróciła do rodziny po pobycie w sierocińcu

Owiane złą sławą bułgarskie sierocińce ­odchodzą w przeszłość Kraj

Kontakt

Okres trwania projektu

Bułgaria

Galina Poucheva-Bisset

2012–2014

galina.bisset@hopeandhomes.org Organizator projektu

Finansowanie z FUNDACJI VELUX

Hope and Homes for Children

www.hopeandhomes.org

7 397 355 DKK

(Nadzieja i Domy dla Dzieci)

(ok. 4,3 mln PLN)

W 2012 roku około 2000 bułgarskich dzieci w wieku poniżej dwóch lat mieszkało w sierocińcach. Pobyt w placówkach, gdzie zaniedbania były regułą, nie wyjątkiem, to bez wątpienia ponury okres w ich życiu.

Władze zdecydowały o zamknięciu sierocińców, ale nie podjęły żadnych działań.

fundacje velux | 31

Mała Dido przez krótki czas mieszkała w sierocińcu. Organizacja Hope and Homes for Children umożliwiła jej powrót do rodziny i objęła jej bliskich pomocą, dzięki której będą mogli pozostać razem

Jako jedną z przyczyn wymieniano brak środków, ale było także wiele środowisk, które stanowczo sprzeciwiały się takiemu rozwiązaniu. Należała do nich grupa znana jako „mafia adopcyjna”, złożona z osób zatrudnionych w systemie opieki społecznej, którym nieoficjalnie płacono za każdą przeprowadzoną adopcję.

z FUNDACJI VELUX i rozpoczęły się prace. HHC jest jedną z najbardziej doświadczonych organizacji działających w Europie Wschodniej na rzecz zamykania sierocińców i zapewniania lepszego życia dzieciom. Aktywnie zapobiega również pogarszaniu się problemów rodzinnych do stanu wymagającego odebrania dzieci rodzinie.

Sprawy posuwały się do przodu bardzo powoli, więc organizacja Hope and Homes for Children – HHC (Nadzieja i Domy dla Dzieci) rozpoczęła projekt mający na celu zamknięcie ośmiu z najbardziej niesławnych sierocińców. Projekt otrzymał dotację

Większość dzieci trafiających do sierocińców ma rodziców, a mniej więcej jedna trzecia rodzin chce odzyskać opiekę nad dziećmi przy odpowiednim wsparciu pracowników socjalnych. Kolejna jedna trzecia dzieci może trafić pod opiekę specjalnie przeszkolonych

32 | owiane złą sławą bułgarskie sierocińce o ­ dchodzą w przeszłość

Bułgarska rodzina podczas wizyty pracownika Hope and Homes for Children.

Jego zadaniem jest zapewnienie rodzinie wsparcia, dzięki któremu uniknie ona rozdzielenia

rodzin zastępczych. Pozostałe dzieci, z których część jest niepełnosprawna, trafiły do mniejszych, nowoczesnych placówek, gdzie są otoczone odpowiednią opieką.

Nie jest łatwo zamknąć sierociniec. Wymaga to ścisłej współpracy z lokalnymi władzami i pracownikami socjalnymi, a także wyszkolenia nowych pracowników oraz rekrutacji i przeszkolenia wielu rodzin zastępczych. HHC wypracowało specjalną metodę zarządzania wszystkimi tymi zadaniami i w wyznaczonym terminie zamknęło wszystkie osiem sierocińców i bezpiecznie przeniosło mieszkające w nich dzieci. Po

pomyślnym zakończeniu projektu organizacja poszła o krok dalej i opracowała plan zamknięcia pozostałych sierocińców, w których przebywają dzieci w wieku poniżej dwóch lat. Plan został dobrze przyjęty przez władze krajowe i regionalne i wygląda na to, że dzięki wsparciu finansowemu FUNDACJI VELUX projekt będzie kontynuowany. Po zakończeniu drugiego projektu, w 2019 roku, niesławne bułgarskie sierocińce odejdą w przeszłość. ___

fundacje velux | 33

Zdjęcie z placówki opiekuńczej dla dzieci w Bukareszcie

Nowe metody opieki nad dziećmi sprawdzane w Rumunii Kraj

Kontakt

Okres trwania projektu

Rumunia

Danut Ioan Fleaca

2012–2015

director-general@dgaspc-sectorul1.ro Organizator projektu

Finansowanie z FUNDACJI VELUX

Generalna Dyrekcja ds. Opieki Społecznej

www.rodacie.ro/about-rodacie-project

4 662 210 DKK

i Ochrony Dzieci

(ok. 2,7 mln PLN)

Podejście do opieki nad dziećmi w Rumunii jest zupełnie inne niż w Europie Północnej.

W Europie Północnej nauczyciele koncentrują się na pobudzaniu kreatywności dzieci i rozwijaniu ich małej motoryki. W tradycyjnych rumuńskich placówkach najważniejsze jest zdrowie i samopoczucie dzieci.

fundacje velux | 35

Zdjęcie z placówki opiekuńczej dla dzieci w Bukareszcie

Pilnuje się, aby nie upadły i nie zrobiły sobie krzywdy, a bezpieczeństwo stawiane jest na pierwszym miejscu. Jeżeli wychowawcom uda się zapewnić dzieciom odpowiednią ilość snu i jedzenia, potrzeby maluchów uznaje się za zaspokojone. Rumuńskie instytucje opiekuńcze nie są nastawione na działania edukacyjne skierowane do najmłodszych dzieci.

W 2012 roku władze jednej z dzielnic Bukaresztu, stolicy kraju, zainteresowały się duńskimi metodami opieki nad dziećmi. Doprowadziło to do nawiązania współpracy pomiędzy miastem, uniwersytetami w Bukareszcie i Via University College w Danii, gdzie szkoli się duża część duńskich opiekunów i gdzie w ostatnich 36 | nowe metody opieki nad dziećmi sprawdzane w rumunii

latach kształciło się wielu rumuńskich studentów, uczestniczących w kilku projektach rozwoju edukacji w Rumunii.

Celem projektu było stworzenie modelowej placówki opiekuńczej dla najbardziej zagrożonych dzieci w wieku do czterech lat z jednej z najbiedniejszych dzielnic miasta. Dzieci wybrane do udziału w projekcie w innym przypadku nie zostałyby zapisane do placówek.

Partnerzy zamierzali, przy wsparciu finansowym FUNDACJI VELUX, otworzyć placówkę dla około 25 dzieci z docelowej grupy wiekowej. Personel zatrudniono na krótko przed otwarciem. Wielu pracowników uczestniczyło przedtem w programach

Zdjęcie z placówki opiekuńczej dla dzieci w Bukareszcie

wymiany w Danii, gdzie spędzili do dwóch lat, a niewielka grupa specjalistów z Via University College opracowała program szkoleń i nadzoru, aby zapewnić wysoki standard opieki. W ramach szkolenia nauczycieli cały personel odbył podróż do Danii, gdzie odwiedził placówki opiekuńcze, aby na własne oczy zobaczyć duński model opieki nad dziećmi.

Program pilotażowy zakończył się niekwestionowanym sukcesem i wzbudził zainteresowanie w całej ­Rumunii. Zorganizowano wiele konferencji prasowych i seminariów, które przyciągnęły mnóstwo uczestników. Prezentacje na temat projektu wygłaszali również nauczyciele. W ciągu ostatnich kilku lat

w programie nauczania uniwersytetu w Bukareszcie pojawiły się duńskie metody opieki nad dziećmi uwzględniające doświadczenia z placówki opiekuńczej.

Nowe metody opieki nad dziećmi i poprawa warunków zostały dostrzeżone przez rodziców. Placówka ma teraz długą listę oczekujących na przyjęcie.

Po zakończeniu projektu pilotażowego miasto przejęło odpowiedzialność za funkcjonowanie placówki i zamierza wprowadzić te same zasady we wszystkich swoich placówkach opiekuńczych. ___

fundacje velux | 37

Centrum Slniečko prowadzi zajęcia kreatywne dla dzieci w ramach działań zapobiegających znęcaniu

Zapobieganie przemocy ­wobec dzieci na Słowacji Kraj

Kontakt

Okres trwania projektu

Słowacja

Mária Nagy Matová

2014–2019

maria.nagymatova@centrumslniecko.sk Organizator projektu Centrum Slniečko

Finansowanie z FUNDACJI VELUX www.centrumslniecko.sk

6 630 000 DKK

(Centrum Słońce)

(ok. 3,8 mln PLN)

W 2013 roku w słowackim mieszkaniu znaleziono ciało pobitej na śmierć pięcioletniej dziewczynki. Zwłoki dziecka odkryto dopiero trzy lata po jej śmierci. Podobno nikt nie zauważył jej zniknięcia.

fundacje velux | 39

Każdego roku Centrum Slniečko prowadzi kampanię uświadamiającą społeczeństwu konieczność przeciwdziałania przemocy

Jej śmierć wywołała ogólnokrajową dyskusję o problemie znęcania i przemocy wobec dzieci, który przez wiele lat był tematem tabu w słowackim społeczeństwie. Zbrodnia obnażyła brak skoordynowanych działań mających zapobiegać przemocy wobec dzieci na Słowacji oraz fakt, że nauczyciele, opiekunowie, policjanci i pracownicy socjalni nie mają odpowiedniego przeszkolenia, które pozwoliłoby im rozpoznać objawy znęcania i mechanizmy związane z przemocą wobec dzieci. Niektóre badania wykazały, że jedno na pięć słowackich dzieci doświadczyło znęcania w takiej lub innej formie.

40 | zapobieganie przemocy ­wobec dzieci na słowacji

Słowacka organizacja charytatywna Centrum Slniečko (Centrum Słońce) od wielu lat pracuje nad rozwiązaniem problemu przemocy wobec dzieci i wykorzystała to wydarzenie do wdrożenia projektu mającego złagodzić ten poważny problem społeczny i humanitarny.

Projekt otrzymał dotację z FUNDACJI VELUX i ma trwać do 2019 roku.

Centrum Slniečko ma siedzibę w mieście Nitra, w centralnej części Słowacji. Buduje tam centrum, które będzie można wykorzystać do prowadzenia doradztwa, szkoleń i badań.

Centrum Slniečko prowadzi zajęcia kreatywne dla dzieci w ramach działań zapobiegających znęcaniu

Wolontariusze pomagają w przygotowaniu wydarzeń i organizacji kampanii uświadamiających

Istotnym elementem projektu jest pomoc psychologiczna dla dzieci, które doświadczyły znęcania. Mogą one skorzystać z telefonu zaufania Centrum Slniečko albo przyjść do jego biura.

Pomoc psychologiczną mogą uzyskać również rodziny, w których wystąpił problem znęcania.

Każdego roku Centrum Slniečko organizuje ogólnokrajową kampanię, w której uświadamia społeczeństwu, jak poważnym problemem jest znęcanie.

W przygotowaniu wydarzeń i rozprowadzaniu materiałów informacyjnych pomaga kilkuset wolontariuszy. Centrum Slniečko wykorzystuje telewizję, radio,

prasę i internet, aby dotrzeć ze swoim przesłaniem do jak największej liczby odbiorców.

Projekt obejmuje także szkolenia dla nauczycieli, pracowników socjalnych, lekarzy, policjantów i innych osób pracujących z dziećmi, mające umożliwić im jak najwcześniejsze wykrywanie znęcania i podejmowanie odpowiednich kroków. Szkolenie prowadzone jest zarówno w ramach tradycyjnych kursów, jak i przez internet. Centrum Slniečko spodziewa się, że po zakończeniu projektu i potwierdzeniu jego skuteczności, będzie mogło kontynuować działalność dzięki finansowaniu przez sektor publiczny. ___

fundacje velux | 41

Kriszta Bódis z grupą szczęśliwych dzieci, które otrzymały świadectwa ukończenia szkoły podstawowej, umożliwiające im rozpoczęcie nauki w szkole średniej

Pomoc dla uzdolnionych romskich dzieci Kraj

Kontakt

Okres trwania projektu

Węgry

Kriszta Bódis

2014–2019

bodiskriszta@gmail.com Organizator projektu Van Helyed

Finansowanie z FUNDACJI VELUX www.vanhelyed.org

7 189 215 DKK

(Miejsce dla Ciebie)

(ok. 4,1 mln PLN)

W mieście Ódz, położonym na północy Węgier, niemal całkowicie zanikła działalność gospodarcza. Po upadku komunizmu zamknęły się wszystkie tutejsze duże zakłady przemysłowe, które nie wytrzymały konkurencji z firmami z UE. Wielu mieszkańców przeprowadziło się do miejsc, w których łatwiej jest o pracę.

fundacje velux | 43

Kriszta Bódis otoczona romskimi dziećmi, które otrzymują wsparcie edukacyjne od jej organizacji

Ci, którzy pozostali, są niedokształceni i biedni.

Najuboższą grupą są Romowie, których mieszka tu 10 tysięcy. Zdecydowana większość z nich nie ma pracy, mieszka w złych warunkach i nie posyła dzieci do szkoły.

Kilka lat temu reżyserka Kriszta Bódis przyjechała do Ódz, aby nakręcić film dokumentalny o Romach.

Była tak poruszona warunkami, w jakich żyli, że postanowiła zmienić ich sytuację. Założyła organizację charytatywną, która przeprowadziła wiele projektów mających pomóc ubogim Romom. Ich założenia wymagały jednak, aby osoby otrzymujące pomoc, 44 | pomoc dla uzdolnionych romskich dzieci

zrobiły z kolei coś dla uzdolnionych romskich dzieci.

Bódis nie była zainteresowana projektami, w ramach których po prostu rozdawano żywność. Zależało jej, aby działania przyniosły trwałe efekty.

W 2014 roku, Bódis i jej organizacja charytatywna, Van Helyed (Miejsce dla Ciebie), otrzymali dotację od FUNDACJI VELUX na sześcioletni projekt, który miał pomagać uzdolnionym romskim dzieciom w ukończeniu szkoły. Obecnie większość tych dzieci rezygnuje z nauki przed ukończeniem dziewiątej klasy, a żadne z nich nie kontynuuje jej w szkole średniej.

Kriszta Bódis, kierująca Van Helyed, pomaga dzieciom w odrabianiu prac domowych

Projekt Van Helyed kładzie nacisk również na działania kreatywne.

Na zdjęciu: romskie dzieci tańczące taniec nowoczesny

Czworo spośród uzdolnionych romskich dzieci, które otrzymały ­wsparcie edukacyjne, aby kontynuować naukę w szkole średniej.

Wynika to w dużej części z tradycji – romskie rodziny nie przywiązują wielkiej wagi do wykształcenia.

W ramach projektu w Ódz, Van Helyed zaangażowało się w romską społeczność i starało się zmienić to nastawienie. Personel projektu motywował uzdolnionych uczniów i przekonywał rodziców, aby zapewnili dzieciom potrzebne wsparcie. Wszystkie te działania miały umożliwić romskim dzieciom zdobycie wykształcenia.

Van Helyed ma siedzibę w odremontowanym budynku dawnej poczty. Dzieciom objętym programem

pomagają w nauce wykwalifikowani nauczyciele.

Organizacja współpracuje także z psychologami na wypadek, gdyby dzieci potrzebowały ich pomocy.

Uczniowie mogą również brać udział w zajęciach kreatywnych: lekcjach fotografii, produkcji filmów, sportu i rysunku. Van Helyed stara się zaangażować rodziców w działania dzieci, aby kwestia ich edukacji stała się sprawą rodzinną. W 2015 roku pierwsza grupa romskich dzieci ukończyła program i została przyjęta do szkoły średniej. ___

fundacje velux | 45

Uczestnicy projektu Hungarian Interchurch Aid uczą się także hodowli zwierząt

Bezdomni Węgrzy uczą się rolnictwa Kraj

Kontakt

Okres trwania projektu

Węgry

Klara Kevehazi

2013–2016

kevehazi@kiu.hu Organizator projektu

Finansowanie z FUNDACJI VELUX

Hungarian Interchurch Aid

www.segelyszervezet.hu

6 788 625 DKK

(Węgierska Międzykościelna

(ok. 3,9 mln PLN)

Organizacja Pomocy)

Kiedy węgierska rodzina zostaje dotknięta bezrobociem, uzależnieniem lub innymi problemami, w wyniku których nie jest w stanie zapłacić czynszu, trafia na ulicę. Jedynym wyjściem z takiej sytuacji jest tymczasowy pobyt w jednym z 120 schronisk rodzinnych w kraju.

fundacje velux | 47

Rodziny wychodzące z bezdomności zostają intensywnie przeszkolone, aby w przyszłości mogły samodzielnie utrzymać się z prowadzenia własnych gospodarstw

W gospodarstwie prowadzonym przez Hungarian Interchurch Aid znajdują się szklarnie i pola, gdzie uczestnicy uczą się podstaw rolnictwa

W ostatnich latach rozwiązanie takich problemów zajmuje rodzinom coraz więcej czasu i średni czas pobytu w schronisku znacząco się wydłużył. Niektórym nigdy nie udaje się stanąć na nogi. Bez pracy nie są w stanie zapłacić za czynsz i zmuszeni są wielokrotnie korzystać z pomocy schronisk. Przyczynia się do tego między innymi brak odpowiednio przeszkolonych pracowników w schroniskach, którzy mogliby poinformować mieszkańców o kursach i innych szkoleniach zawodowych.

nych w kraju, zna ten problem od dawna, a w 2013 roku rozpoczęła projekt mający na celu skrócenie średniego czasu pobytu. Jednym z jego założeń było uzyskanie przez wiele bezdomnych rodzin mieszkających w schroniskach, możliwości na samodzielne utrzymanie. W tym celu wybranym rodzinom zaproponowano przeprowadzkę do dużego gospodarstwa w południowo-zachodniej części Węgier. Mieszkając tam, uczą się prowadzenia gospodarstwa, aby w przyszłości móc samodzielnie utrzymać się z działalności rolnej. Podczas kursu uczą się gospodarki uprawami, określania warunków glebowych i hodowli zwierząt.

Kurs obejmuje także wstęp do rolnictwa ekologiczne-

Hungarian Interchurch Aid (Węgierska Międzykościelna Organizacja Pomocy), jedna z największych i najbardziej doświadczonych organizacji społecz-

48 | bezdomni węgrzy uczą się rolnictwa

Uczestnicy projektu Hungarian Interchurch Aid uczą się także hodowli zwierząt

go. Oprócz wykładów odbywają się również zajęcia praktyczne w gospodarstwie, a uprawiane w nim warzywa i owoce są spożywane przez mieszkańców.

Rodziny uczestniczące w projekcie są łączone w pary z lokalnymi mieszkańcami również zagrożonymi wykluczeniem społecznym i potrzebującymi szkolenia zawodowego lub zmiany pracy. Dzieci rodziców z obu grup są objęte szczególną opieką w ramach indywidualnych programów rozwojowych, a ich wyniki w szkole są ściśle monitorowane. W projekcie bierze udział w sumie 250 osób.

Część uczestników uczy się wykorzystania surowców roślinnych do tworzenia dekoracji.

Po ukończeniu szkolenia w gospodarstwie, kiedy rodziny są gotowe do podjęcia nowych wyzwań, przydziela im się mentora. Zapewnia on intensywne doradztwo i pomoc praktyczną, mającą umożliwić im prowadzenie niewielkiego gospodarstwa, które w przyszłości będą mogły wykupić.

Program zostanie szczegółowo udokumentowany i oceniony, aby umożliwić wdrożenie podobnych projektów we wszystkich schroniskach rodzinnych na Węgrzech i pozwolić kolejnym zagrożonym rodzinom na ponowną integrację ze społeczeństwem. ___

fundacje velux | 49

LITWA

BIAŁORUŚ NIEMCY

POLSKA

CZECHY

UKRAINA

SŁOWACJA AUSTRIA MOŁDAWIA

WĘGRY SŁOWENIA

RUMUNIA

UKRAINA

CHORWACJA

SERBIA

BUŁGARIA MACEDONIA

TURCJA GRECJA