Focus International Trade NL HANDEL ONDER SPANNING: TUSSEN OPLUCHTING EN ONGEMAK by VBO FEB

FOCUS INTERNATIONAL TRADE

NAJAAR 2025 - N° 10

HANDEL ONDER SPANNING: TUSSEN OPLUCHTING EN ONGEMAK TRANS-ATLANTISCHE

INHOUD

EDITO

INTERNATIONALE HANDEL:

TUSSEN OPLUCHTING EN ONGEMAK 04

FACTS & FIGURES

BELGISCHE HANDEL 06

HET ABC VAN DE INTERNATIONALE HANDEL

BIJDRAGE VAN DE NATIONALE BANK VAN BELGIË: SUPPLY CHAINS IN FLUX

08 HEADLINE TRANSATLANTISCHE TARIEVENSPANNINGEN 2025

Focus International Trade verschijnt twee keer per jaar

Twee redenen voor deze publicatie: vooreerst omdat de internationale handel cruciaal is voor onze heel open economie met haar kleine en grote ondernemingen. Daarnaast wordt die economische werkelijkheid te vaak onderbelicht, en bovendien onvoldoende objectief bekeken, waardoor bestuurders en ondernemers er weinig greep op hebben.

VEREENVOUDIGING VAN HET CBAM

EU-HANDELSAKKOORDEN: RECENTE ONTWIKKELINGEN

CONFLICT RUSLANDOEKRAÏNE

MEET THE MINISTER 16 NIEUWS

LEDEN LEDENSECTORFEDERATIES VAN HET VBO P 32 WHITE PAPER ‘INTERNATIONAAL ONDERNEMEN’

YTiA Xplorer Award

MET VIJF STUDENTONDERNEMERS NAAR JAPAN

MINISTER VAN DEFENSIE THEO FRANCKEN

HET COMPETENTIECENTRUM EUROPA & INTERNATIONAAL P 33

INTERNATIONALE HANDEL: TUSSEN OPLUCHTING EN ONGEMAK

Een jaar na de herverkiezing van Donald Trump en Ursula von der Leyen, en negen maanden na de lancering van de Arizona-regering, is het internationale handelslandschap allesbehalve stabiel. Hoewel de grootste schokken achter ons lijken te liggen, blijven de onderliggende spanningen voelbaar. De wereld is niet teruggekeerd naar business as usual en dat zal vermoedelijk ook niet snel gebeuren.

Zeker, er is opluchting. De EU-VS-deal bracht een begin van stabiliteit na een jaar vol spanningen en dreigende escalaties. Ook de succesvolle Belgische economische missie onderstreept het blijvende belang van een vruchtbare trans-Atlantische relatie. Het Mercosurakkoord, jarenlang geblokkeerd, lijkt eindelijk in beweging te komen. Toch blijven die successen broos: ze kwamen er niet door een hernieuwde multilaterale dynamiek, wel door de grillige geopolitieke realiteit. Internationale handel draait vandaag eerder om ‘schade beperken’ dan om nieuwe ambities.

STRUCTURELE PROBLEMEN

BLIJVEN

HARDNEKKIG

Een jaar nadat het Draghi-rapport werd gepubliceerd, blijven de structurele problemen in Europa hardnekkig. De vereenvoudiging van Europese wetgeving loopt het risico te blijven steken in technocratische complexiteit, terwijl snelheid hier juist cruciaal is. De interne markt, ooit het paradepaardje van Europese integratie, vertoont steeds meer barsten. Nationale reflexen en protectionistische neigingen ondermijnen het volle potentieel van de interne markt.

Voor België als open economie is dat ronduit zorgwekkend. Een op de drie jobs in ons land hangt af van internationale handel. We kunnen ons geen gesloten wereld permitteren. Maar we mogen ook niet naïef blind blijven voor de risico’s. Het handelsbeleid moet niet alleen open zijn, maar ook strategisch, assertief met als doel een gelijk speelveld en gericht op de toekomst.

Dit is dus geen triomfantelijke terugblik, maar een oproep tot realisme. België en Europa moeten hun plaats in de wereldhandel hertekenen, met oog voor elkaars economische belangen. Dat vraagt om keuzes: durven hervormen, durven vereenvoudigen en durven opkomen voor onze bedrijven in een wereld die steeds competitiever en minder voorspelbaar is.

Internationale handel is geen vanzelfsprekendheid meer. Het is een strijd om relevantie, toegang en invloed. Die strijd moeten we aangaan met open ogen en een stevige ruggengraat.

Pieter Timmermans

CEO VBO FEB

FACTS & FIGURES

€

HANDELSSTROMEN

DOOR DE JAREN HEEN

Source : NBB Buitenlandse handel - overzicht – volgens communautair concept

HANDEL EN JOBS 1

574.000

banen in België worden ondersteund door de Belgische export naar landen buiten de EU.

1 OP DE 3 BELGIË

225.000

werknemers in België zijn werkzaam in functies die gelinkt zijn aan export van andere EU-landen naar de rest van de wereld.

512 mld. €

was de waarde van de Belgische goederenuitvoer in 2024. Dat komt overeen met

83,11 %

van het Belgische bbp in 2024 (614 mld. €).

330.000

banen in andere EU-landen worden ondersteund door de Belgische export buiten de EU.

BELGIË IN DEEU

32,9% is bestemd voor landen buiten de EU. blijft binnen de EU.

Export Import is afkomstig uit andere EU-lidstaten. is afkomstig uit landen buiten de EU.

Ongeveer 1/3 van onze export en import is bestemd voor landen binnen de EU.

BELGIËEN PARTNERS

€ 140.000

€ 120.000

€ 100.000

€ 80.000

€ 60.000

€ 40.000

€ 20.000

€ 120.000

€ 100.000

€ 80.000

€ 60.000

€ 40.000

€ 20.000

Source : ABH, landen en statistieken

HANDELSPARTNERS

DOOR DE JAREN HEEN

Export - Klanten (in miljoen €)

Import - Leveranciers (in miljoen €)

Begin 2025 laaiden de handelsspanningen tussen de VS en de EU opnieuw op. Na de herverkiezing van president Trump keerde de harde handelskoers terug, met nieuwe invoertarieven en dreigende vergeldingsmaatregelen. Ook Belgische exporteurs, actief in sectoren als staal, chemie en auto-onderdelen, voelden de impact. Hieronder volgt een chronologisch overzicht van de belangrijkste gebeurtenissen van februari tot en met augustus 2025.

HERBEVESTIGING VAN PROTECTIONISTISCHE KOERS

In februari kondigde het Witte Huis de eerste plannen aan voor de zogenaamde wederkerige tarieven. De VS zouden invoerheffingen opleggen die zich spiegelden aan wat zij als handelsbelemmeringen van hun partners ervaarden. President Trump maakte snel gebruik van Section 232 van de Trade Expansion Act, waarmee hij invoer als kwestie van nationale veiligheid bestempelde. Op 12 maart volgde de eerste concrete maatregel: een importheffing van 25% op EU-staal en -aluminium, inclusief afgeleide producten. Eind maart werden personenauto’s getroffen: vanaf april gold een tarief van 25% op auto’s (bovenop het bestaande 2,5% WTO-tarief, dus effectief 27,5%), en vanaf mei ook op auto-onderdelen. De EU reageerde verontwaardigd en startte consultaties met lidstaten en industrie om een vergeldingslijst op te stellen. Europa hoopte escalatie te vermijden, maar bereidde zich toch voor op tegenmaatregelen. Voor staal en aluminium verhoogden de VS het tarief zelfs tot 50%.

‘LIBERATION DAY’ EN TIJDELIJKE PAUZE

Op 2 april riep president Trump ‘Liberation Day’ uit, een symbolische dag waarop hij een basistarief van 10% op alle import aankondigde, met aanvullende ‘wederkerige’ tarieven per land. Voor de EU liep het tarief op tot 20%. Dat percentage werd echter veel te eenvoudig berekend door enkel naar het Amerikaanse handelstekort met de EU te kijken op vlak van goederen.

Die disruptieve heffing zorgde voor grote onrust op de financiële markten. Uiteindelijk besloot Trump de verhoging met 90 dagen uit te stellen, waardoor het algemene tarief van 10% bleef gelden. Voor bepaalde sectoren, zoals farmaceutica, halfgeleiders en energieproducten, golden uitzonderingen.

De EU, die een vergeldingspakket had voorbereid als reactie op de staal- en aluminiumheffingen, schortte de uitvoering eveneens 90 dagen op als teken van goodwill. De opschorting gaf beide partijen ademruimte om een diplomatiek traject te starten.

ONZEKERHEID EN ONDERHANDELINGEN

De ‘wapenstilstand’ van 90 dagen bood ruimte voor onderhandelingen, maar de onzekerheid bleef groot. Europese exporteurs betaalden 10% extra op bijna alle producten, plus sectorale tarieven op metalen en auto’s. Section 232-onderzoeken naar andere sectoren, zoals farmaceutica, hout en halfgeleiders, zaaiden extra onrust en werden door de VS als drukmiddel ingezet.

Achter de schermen werd intensief onderhandeld. Trump dreigde met tarieven tot 50% op alle EU-import als er

geen akkoord kwam. De EU hield verschillende scenario’s open, inclusief brede vergeldingspakketten. In juni leek een compromis mogelijk: een uniform tarief van 10% op veel producten, uitzonderingen voor strategische sectoren, en plafonds voor staal en aluminium. De economische onzekerheid remde immers de investeringsappetijt en zorgde voor nerveuze markten.

DOORBRAAK EN AKKOORD

Begin juli 2025 eindigde de pauze van 90 dagen zonder een akkoord. President Trump gaf per brief aan van plan te zijn om vanaf 1 augustus invoertarieven van 30% op Europese producten in te voeren als er geen overeenkomst werd bereikt. De Europese Unie had op haar beurt een uitgebreid pakket met tegenmaatregelen voorbereid in het geval van een no-deal.

Op 27 juli vond in het Schotse Turnberry een doorbraak plaats tijdens overleg tussen president Trump en voorzitter Von der Leyen. Beiden bereikten een politiek akkoord, de basis voor de verdere handelsbetrekkingen tussen de EU en de Verenigde Staten. De belangrijkste afspraken waren:

een uniform basistarief van 15% op EU-export naar de VS, inclusief het Amerikaanse MFN-tarief (‘Most-Favoured Nation’1);

uitzonderingen voor luchtvaart, generieke farmaceutica, bepaalde mineralen en chemicaliën (MFN only);

voor auto’s en onderdelen geldt voortaan een maximumtarief van 15% (voorheen 27,5%). In ruil verlaagt de EU haar tarieven op industriële goederen en geselecteerde landbouwproducten;

op hout, halfgeleiders en farmaceutica wordt na afronding van het sectoronderzoek ook een plafond van 15% gehanteerd;

voor staal en aluminium blijft het tarief – voorlopig –gehandhaafd op 50%, met als doelstelling de overgang naar een toekomstig quotasysteem;

Europese vergeldingstarieven zijn opgeschort.

De eerste toepassing van het kaderakkoord vond plaats op 31 juli, toen president Trump middels een Executive Order nieuwe Amerikaanse invoertarieven op EU-goederen instelde. Die maatregel past de bestaande Ameri-

kaanse wederkerige tarieven, die sinds april golden voor import uit diverse landen inclusief de EU, aan.

De definitieve percentages van de sectorale tarieven zullen afhangen van de resultaten van de lopende onderzoeken naar farmaceutische producten, halfgeleiders en hout. Na afronding van die onderzoeken zal voor de EU een tarief van 15% gelden, ongeacht het initieel voorziene tarief.

Op 21 augustus werd het akkoord formeel bekrachtigd door middel van een ‘Joint Statement’, waarin de gemaakte afspraken verder werden uitgewerkt. Met betrekking tot voertuigen en onderdelen diende de Commissie op 28 augustus de wetsvoorstellen in voor de implementatie van de afgesproken tariefverlagingen. Beide wetsontwerpen moeten nog ter goedkeuring worden voorgelegd aan de Raad en het Europees Parlement. Nu de EU die voorstellen heeft ingediend, hebben de Verenigde Staten het huidige tarief van 27,5% (bestaande uit een sectoraal tarief van 25% en een MFN-aanvulling van 2,5%) verlaagd naar 15%.

Het akkoord geldt als afronding van de acute crisis en markeert tevens het beginpunt van verdere onderhandelingen. Naast economische overwegingen speelden ook geopolitieke motieven, zoals het behoud van de trans-Atlantische stabiliteit dat essentieel is in het licht van de spanningen op het wereldtoneel.

SLOTBALANS

Het akkoord van juli 2025 werd door Europese beleidsmakers en stakeholders met gemengde gevoelens ontvangen. Enerzijds was er opluchting over het voorkomen van een handelsoorlog, anderzijds geldt er nu een uniform tarief van 15% op het gros van de export, waarop vroeger nauwelijks tarieven werden geheven. Dat biedt aan de ene kant stabiliteit en voorspelbaarheid, maar er blijven onzekerheden bestaan met betrekking tot staal en de lopende onderzoeken.

Voor Belgische exporteurs betekent het akkoord dat op de meeste producten een vast tarief zal gelden. Het zorgt voor duidelijkheid, maar de concurrentiepositie blijft onder druk staan. Anders gezegd, het akkoord is een com-

1 Het principe van de ‘meestbegunstigde natie’ is dat handelsvoordelen die aan een overeenkomstsluitende partij worden toegekend, op gelijke voet aan alle overeenkomstsluitende partijen worden toegekend.

promis dat, gezien de geopolitieke onrust, niet los kan worden gezien van bredere ontwikkelingen. Deze handelsdeal past binnen het grotere kader van het behoud van de trans-Atlantische relaties. Tegelijk onderstreept

Wederkerige tarieven na de deal

het akkoord de noodzaak voor de EU om haar handelsrelaties te versterken en te blijven inzetten op de nodige diversificaties, maar ook op de versterking van de Europese interne markt.

Sectorale tarieven na de deal

Farmaceutische producten

0% MFN

Onderzoeken lopen nog 15% na afronding van het onderzoek

VBO HOUDT VINGER AAN DE POLS

Het VBO speelt een actieve rol in het informeren van zijn sectoren over de ontwikkelingen in de EU-VS-relaties. Dat gebeurt onder meer via strategische ontmoetingen en overlegmomenten. Zo organiseerde het VBO in april, kort na Liberation Day, een onderhoud met de Belgische ambassadeur in Washington D.C., Frédéric Bernard. Daarnaast verwelkomde het Stra-

tegisch comité ook de heer Tomas Baert, handelsadviseur van Commissievoorzitter Ursula von der Leyen. Bovendien ontvangt het VBO geregeld sprekers van de Directie-generaal Europese Zaken en Coördinatie (DGE), die waardevolle inzichten delen over het Europese handelsbeleid.

‘Deglobalisering’ is nog geen feit, maar internationale toeleveringsketens staan onder druk door geopolitieke spanningen. Beleidsmakers en bedrijven moeten in die nieuwe realiteit moeilijke afwegingen maken.

Globalisering heeft decennialang gezorgd voor groei en welvaart, maar het model botst nu op zijn limieten. Daar zijn verschillende verklaringen voor. Loonkosten convergeerden, waardoor de efficiëntiewinsten van geografisch gespreide productieprocessen afnamen. De snelle ontwikkeling van China en andere groeilanden heeft de wereldwijde machtsverhoudingen verschoven. Dat deed de westerse economieën, maar ook China zelf, nadenken over strategische afhankelijkheden. Niet iedereen profiteerde van ‘hyperglobalisering’: offshoring en, meer nog, technologische ontwikkelingen zoals automatisering, kostten jobs in het Westen, wat het draagvlak voor vrijhandel verkleinde en protectionisme voedde.

Naast die meer geleidelijke trends, kregen wereldwijde supply chains de laatste jaren een reeks grote schokken te verduren: Brexit, de handels- en technologiespanningen tussen de VS en China, COVID-19, de Russische invasie van Oekraïne … en in 2025 een nieuwe golf protectionistisch beleid met de terugkeer van president Trump. Na verschillende rondes van invoertariefverhogingen, kondigde de VS een aantal ‘deals’ aan, waaronder met de EU. Toch blijven de Amerikaanse invoertarieven ver boven het niveau van 2024 en is de onzekerheid rond toekomstige handelsbeperkingen groot.

Ondanks dat alles is de wereldhandel sinds 2008 gestagneerd eerder dan gedaald. ‘Slowbalisering’ eerder dan ‘deglobalisering’ dus (zie grafiek op de volgende pagina).

Wel zien we fragmentatie: handel vindt steeds meer plaats tussen geopolitiek gealigneerde landen dan tussen rivaliserende blokken. China voert minder uit naar de VS, maar des te meer naar Zuidoost-Azië. De EU ontkoppelde zich grotendeels van Rusland sinds 2022.

AFHANKELIJKHEDEN: DIRECT EN INDIRECT, MACRO EN MICRO

Anderzijds blijft de EU wel sterk afhankelijk van Chinese invoer, ook voor zogenaamde strategische producten die cruciaal zijn voor de groene en digitale transitie - zoals kritieke grondstoffen en permanente magneten, zonnepanelen, lithiumbatterijen, elektrische wagens en laptops (zie grafiek op de volgende pagina).2 De vrees is dat de toenemende barrières die de VS opwerpt tegen China die en andere goederen nog meer richting Europa duwen.

Naast zulke directe handelsrelaties, zijn ook indirecte afhankelijkheden van belang. Zo kan bepaalde Europese productie afhankelijk zijn van uit derde landen ingevoerde producten waarin in een eerder stadium Chinese onderdelen werden verwerkt. Dergelijke indirecte links zijn veel moeilijker om precies te kwantificeren, hoewel de OESO en Eurostat cijfers over handel in toegevoegde waarde op sectorniveau publiceren.

Recent onderzoek op basis van confidentiële handelsgegevens op bedrijfsniveau in meerdere Europese landen - waaronder België - toont bovendien aan dat de blootstelling aan potentiële verstoringen in de toelevering van strategische inputs sterk verschilt tussen landen, tussen subsectoren, en zelfs tussen individuele bedrijven binnen eenzelfde subsector.3 Grotere bedrijven hebben doorgaans wel meer gediversifieerde toeleveringsketens.

2 Buysse, Essers en Marchand (2024) hanteren een bottom-upbenadering om de ‘meest strategische’ invoerafhankelijkheden van Europa (en België) systematisch te onderzoeken. Individuele producten worden eerst gerangschikt volgens indicatoren die het belang en de concentratie meten van extra-EU-invoerbronnen (voor de periode 2017-2022). Van de hoogst gerangschikte producten worden de producten die relevant zijn voor de nationale veiligheid, gezondheid, energie en de groene en digitale transitie geselecteerd, op basis van door de Europese Commissie verzamelde aanvullende informatie. Uit een dergelijke oefening blijkt dat China inderdaad de belangrijkste leverancier is van strategische producten waarvoor de EU sterk van extra-EU-bronnen afhankelijk is, zowel qua aantal producten (67) als totale strategische invoerwaarde (33%).

3 Zie de ECB-blog van Essers, Lebastard, Mancini, Panon en Timini (2024)

Wereldhandel in verhouding tot wereldproductie (%, goederen en diensten, (invoer + uitvoer)/2*bbp

“Slowbalisering”

30 25 20 15 10

Source : Wereldbank

MOEILIJKE KEUZES

Europese beleidsmakers staan voor lastige keuzes in die nieuwe, complexe internationale context. Laten ze alles over aan de marktwerking, of proberen ze het bedrijfsleven te sturen, al dan niet met strengere regels? Blijft welvaart creëren de prioriteit, of gaat er meer aandacht naar nationale veiligheid? Hoe wegen ze de belangen van producenten en consumenten tegen elkaar af? Europese producenten willen bescherming tegen oneerlijke concurrentie vanuit China, maar dat verhoogt de prijzen voor consumenten. Er is nood aan meer eensgezindheid op Europees niveau over welke sectoren en producten ‘strategisch’ zijn en welke handelspartners risico’s vormen.

Europa moet ook in de spiegel durven te kijken en niet alle schuld leggen bij externe factoren of partners. Interne sterktes - zoals de hoge opleidingsgraad, onderzoek en ontwikkeling, hoge kwaliteitsstandaarden - en beloftevolle Europese bedrijven in bepaalde speerpuntsectoren kunnen meer uitgespeeld worden. De grootste troef is de Europese eenheidsmarkt, die verder versterkt en uitgediept moet worden via de harmonisatie van nationale regels. Energie, digitalisering en defensie zijn sleuteldomeinen voor meer Europese integratie. Ook een verdere handelsdiversificatie door middel van vrijhandelsakkoorden en een voorspelbaar beleidskader zijn cruciaal.

EU27-invoer van strategische goederen (%, aandeel per land, totaal over 2017-2022)

China (67 producten) Noorwegen

Rusland

VS (20 producten)

VK Zwitserland

Algerije

Zuid-Korea

Brazilië

Japan

Singapore

Maleisië

Vietnam

Azerbeidzjan

Andere

Hormonen, cokes, ruimtevaartuigen molybdeen

Laptops, monitors, zonnecellen, medisch textiel, leds, permanente magneten, synthetisch graﬁet Hormonen, cokes, ruimtevaartuigen molybdeen

Source : Buysse, Essers en Marchand (2024)

Laptops, monitors, zonnecellen, medisch textiel, leds, permanente magneten, synthetisch graﬁet

Het bedrijfsleven wordt eveneens geconfronteerd met moeilijke afwegingen: pure kostenefficiëntie of meer veerkracht en flexibiliteit? Snel schakelen op basis van beperkte informatie of wachten op beleidszekerheid? Terugtrekking uit verre markten vermindert de blootstelling aan externe risico’s, maar maakt een bedrijf kwetsbaarder voor binnenlandse storingen. Bedrijven moeten voor zichzelf uitmaken welke leveranciers en inputs niet of moeilijk vervangbaar zijn, welke afzetmarkten ze niet links kunnen laten liggen, en hoe ze best tussen netelige geopolitieke kwesties navigeren binnen het bestaande regelgevend kader. Acties die ze kunnen ondernemen zijn, bijvoorbeeld, het beter in kaart brengen van hun supply chains, voorbij hun eerstelijnsleveranciers en -klanten, het uitvoeren van aan de nieuwe internationale context aangepaste risicoanalyses en scenarioplanning, en het omarmen van nieuwe technologie en innovatie.

DE TAAL VAN INTERNATIONALE HANDEL

Internationale handel is vandaag meer dan ooit onderhevig aan geopolitieke spanningen, nieuwe handelsakkoorden en complexe regelgeving. Voor wie actief is in het handelsbeleid of export, is kennis van het juiste jargon essentieel. Hieronder vindt u een overzicht van veelgebruikte termen in het internationale handelsrecht, logisch gegroepeerd en helder uitgelegd.

1. MARKTTOEGANG

Tarief

Een belasting op ingevoerde goederen. Tarieven kunnen vast zijn (bv. € 50 per ton) of een percentage van de waarde (zie ad-valorem).

Ad-valoremtarief

Een invoerrecht dat wordt geheven als percentage van de waarde van het product. Voorbeeld: 10% op een machine van € 1.000 betekent € 100 invoerrecht.

Quota & tariefquotum (TRQ)

Een quota beperkt de hoeveelheid van een product dat mag worden ingevoerd. Een TRQ laat een bepaalde hoeveelheid toe tegen een lager tarief; daarboven geldt een hoger tarief.

Meestbegunstigingsbeginsel (MFN) WTO-landen (landen lid van de Wereldhandelsorganisatie) moeten elkaar gelijk behandelen. Een tariefverlaging voor één geldt voor alle leden, tenzij er een vrijhandelsakkoord is dat een uitzondering toelaat.

2. PRODUCTHERKOMST EN PREFERENTIES

Oorsprongsregels (Rules of Origin, RoO)

RoO bepalen welk land als herkomstland van een product geldt. Essentieel voor het toepassen van preferentiële tarieven binnen handelsakkoorden. Voorbeeld: een kledingstuk dat deels in Vietnam en deels in België is geproduceerd, krijgt een oorsprong toegewezen op basis van bewerkingscriteria.

3. REGELS EN BELEMMERINGEN

Niet-tarifaire belemmeringen (NTB’s)

Handelsbelemmeringen die geen tarief zijn, zoals invoervergunningen, quota, douaneprocedures of verplichte certificaten.

Technische handelsbelemmeringen (TBT’s)

Nationale regels over producteigenschappen, zoals etikettering, verpakking of veiligheid. Ze mogen geen onnodige hindernis vormen voor buitenlandse producten, maar doen dat in de praktijk vaak wel.

Sanitaire en fytosanitaire maatregelen (SPS) Regels rond voedselveiligheid, dierengezondheid en plantenbescherming. Ze beschermen consumenten, maar kunnen ook als handelsdrempel fungeren.

4. LOGISTIEK EN UITVOERING

Incoterms®

Internationale standaardregels die bepalen wie verantwoordelijk is voor transport, verzekering en douaneformaliteiten bij een handelstransactie.

Het internationale handelsnieuws brengt een stroom aan – vaak –cryptische en wisselvallige berichten. In deze rubriek ontcijferen we de jongste feiten en evoluties die van ver of dichtbij te maken hebben met de internationale activiteiten van onze Belgische ondernemingen.

VEREENVOUDIGING VAN HET CBAM

De Raad en het Europees Parlement bereikten eerder dit jaar overeenstemming om de ondergrens van het Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) te wijzigen. Ondernemingen en personen die per jaar minder dan vijftig ton CBAM-goederen importeren, vallen voortaan buiten het bereik van het CBAM.

WAT IS HET CBAM?

Laatste update: oktober 2025

Het CBAM is het Europese koolstofgrensmechanisme dat betrekking heeft op producten zoals ijzer, staal, cement, kunstmest, aluminium, elektriciteit en waterstof. Met die koolstofgrenstaks wil de Europese Unie eerlijke concurrentievoorwaarden waarborgen binnen de Europese industrie.

Op dit moment betalen Europese bedrijven via het Emission Trading System (ETS) voor hun CO2-uitstoot, terwijl bedrijven actief buiten Europa die kosten niet altijd moeten dragen. Dat kan leiden tot een concurrentienadeel voor de Europese industrie ten opzichte van import uit landen buiten de EU. Om dat concurrentieverschil te verkleinen, introduceerde de EU het CBAM, met als doel koolstoflekkage – het verplaatsen van activiteiten naar landen zonder CO2-kosten – te voorkomen.

WAT IS ER VERANDERD?

In het kader van het ‘Omnibus I’-vereenvoudigingspakket stelde de Europese Commissie eind februari voor om het koolstofgrensmechanisme te vereenvoudigen. De bedoeling is om de administratieve lasten voor bedrijven te verminderen en tegelijkertijd de werking van het CBAM te behouden.

De belangrijkste wijziging betreft de aanpassing van de vrijstellingsdrempel: importeurs die jaarlijks minder dan vijftig ton CBAM-goederen invoeren vallen buiten het mechanisme. Daarmee wordt de eerdere, op waarde gebaseerde vrijstelling van 150 euro per zending vervangen. Op die manier worden vooral kleine ondernemingen en individuen uitgesloten van verplichtingen. De nieuwe drempelwaarde betekent dat circa 90% van de importeurs buiten de reikwijdte valt, terwijl 99% van de emissies binnen het systeem blijft.

Daarnaast omvat het voorstel vereenvoudigingen voor importeurs die wel CBAM-plichtig blijven, waaronder aanpassingen in vergunningsprocedures, dataverzameling en emissieberekening.

VERDERE ONTWIKKELINGEN

De huidige vereenvoudiging vormt een eerste stap. Later dit jaar volgt een bredere herziening van het CBAM met het oog op de uitbreiding ervan, zodat meer producten lager in de keten binnen de scope vallen en het moeilijker wordt om de taks te ontwijken.

Het CBAM treedt volledig in werking op 1 januari 2026. De effectiviteit van het mechanisme moet nog blijken. Aanvullende maatregelen van de Commissie zullen gericht zijn op het beschermen van Europese exporteurs tegen mogelijke concurrentienadelen bij uitvoer naar derde landen. Zij concurreren namelijk met partijen die minder, of niet, hoeven te betalen voor hun uitstoot.

2 EU-HANDELSAKKOORDEN: RECENTE ONTWIKKELINGEN

De Europese Unie beschikt over een uitgebreid netwerk van handelsakkoorden (Free Trade Agreements of FTA’s): ruim veertig verdragen met meer dan zeventig landen wereldwijd. De afgelopen jaren boekte de EU aanzienlijke vooruitgang in onderhandelingen met partners zoals Mercosur, India en ASEAN. We geven een bondig overzicht van de belangrijkste lopende bilaterale onderhandelingen per regio.

LATIJNS-AMERIKA

Mercosur: In september 2025 legde de Europese Commissie het vrijhandelsakkoord met Mercosur formeel voor ter goedkeuring aan de lidstaten en het Europees Parlement. De ratificatieprocedure wordt wellicht complex, onder andere door aanhoudende discussies over milieu- en landbouwaspecten. Toch is het akkoord van groot belang vanwege het geopolitieke en economische gewicht. De overeenkomst zal immers leiden tot een van de grootste vrijhandelszones ter wereld.

Mexico: De bestaande overeenkomst tussen de Europese Unie en Mexico, oorspronkelijk gesloten in 2000, is gemoderniseerd. De geactualiseerde overeenkomst biedt ruimere markttoegang en bevat uitgebreide bepalingen op het gebied van duurzame ontwikkeling. In september 2025 werd dat vernieuwde akkoord voorgelegd aan de lidstaten en het Europees Parlement.

Chili: Eind 2022 bereikten de EU en Chili een Advanced Framework Agreement dat het verdrag uit 2003 vervangt. De handelspijler van het pact trad op 1 februari 2025 al in werking, waardoor vrijwel alle markten – inclusief die voor strategische grondstoffen, zoals lithium –direct zijn geopend. Het hernieuwde pact versterkt ook bindende normen op het gebied van klimaat en arbeid.

AZIË

India: De onderhandelingen tussen de EU en India over een vrijhandelsovereenkomst werden in 2022 hervat na een onderbreking van acht jaar. In 2025 spraken beide partijen hun vastberadenheid uit om nog voor het einde van het jaar tot een omvattend akkoord te komen. De onderhandelingen vorderen gestaag, met maandelijkse rondes. Complexe dossiers, waaronder de verlaging van invoertarieven op auto’s en alcoholische dranken en de bescherming van Europese geografische aanduidingen, moeten echter nog verder worden besproken. India

EU TRADE AGREEMENTS 2025

streeft bovendien naar het wegnemen van niet-tarifaire handelsbelemmeringen. Beide partijen onderstrepen het strategisch belang van een overeenkomst, aangezien India momenteel een van de grootste economieën ter wereld zonder EU-handelsverdrag is. Een succesvol akkoord zou de bestaande handelsstromen aanzienlijk kunnen uitbreiden.

Indonesië: De EU en Indonesië finaliseerden eind september de onderhandelingen een economisch partnerschap (CEPA) en een investeringsbeschermingsakkoord (IPA), dat gericht is op het versterken van handel, investeringen en duurzame ontwikkeling. Het akkoord moet nieuwe markten openen, eerlijke concurrentie bevorderen en ondersteunt de energietransitie van Indonesië. Daarnaast voorziet het in visumversoepeling en samenwerking rond kritieke grondstoffen voor groene technologie.

Thailand: De onderhandelingen met Thailand werden in 2023 hervat. Na zes rondes boekten de onderhandelaars substantiële vooruitgang en rondden ze onder andere hoofdstukken over douaneprocedures en duurzame voedselsystemen af. De gesprekken verlopen voorspoedig en het is de bedoeling om uiterlijk eind 2025 het akkoord te finaliseren. Zowel Bangkok als Brussel zijn alvast positief, gezien hun gedeelde belangen. De EU is de vierde handelspartner van Thailand.

CUSTOMS UNION, EEA & OCT

BEING NEGOTIATED IN PLACE

ADOPTION / RATIFICATION ON-GOING

EUROPEAN UNION NO AGREEMENT ON HOLD

Updated 30/06/2025

* European Economic Area (EEA) / Overseas Countries and Territories (OCT).

* * Free Trade Agreement (FTA) Deep and Comprehensive Free Trade Agreement (DCFTA) Enhanced Partnership and Cooperation Agreement (EPCA) Partnership and Co-operation Agreement with preferential element (PCA).

+ The updated agreements with Tunisia, and Eastern and Southern Africa are currently being updated; the updated agreement with Chile is under ratification. The DCFTA with Georgia does not apply in South Ossetia and Abkhazia.

Source : Europese Commissie, DG Trade

Filipijnen: Na een stilstand sinds 2017 zijn de onderhandelingen tussen de EU en de Filipijnen in maart 2024 hervat. Beide partijen willen het tempo van de onderhandelingen opdrijven om het onbenutte potentieel te valoriseren. De gesprekken gaan zowel over goederen en diensten als investeringen, met de ambitie om binnen enkele jaren een akkoord te bereiken.

Maleisië: Op 20 januari 2025 besloten de EU en Maleisië hun FTA-gesprekken te hervatten na een decennium pauze. De eerste formele onderhandelingsronde vond eind juni 2025 plaats. Er werden 21 hoofdstukken besproken, waaronder duurzame voedselvoorziening en handel en duurzame ontwikkeling. Een tweede ronde staat gepland voor november 2025. Beide partners zien die onderhandelingen als een kans om hun economische betrekkingen verder te versterken.

De bilaterale handelsakkoorden in Azië illustreren de verschuiving in het EU-handelsbeleid richting de Indo-Pacific: na akkoorden met Singapore en Vietnam wil de EU via overeenkomsten met de grotere ASEAN-landen en India haar economische positie te versterken in die dynamische regio.

MIDDEN-OOSTEN

Verenigde Arabische Emiraten: In april 2025 kondigde de EU aan te starten met een volledig vrijhandelstraject met een Golfstaat. De komende Comprehensive Economic Partnership Agreement-onderhandelingen (CEPA) zullen betrekking hebben op handel in goederen en diensten, investeringen en samenwerking in sectoren als hernieuwbare energie, groene waterstof en kritieke mineralen. Het initiatief wordt daarnaast beschouwd als een potentiële basis voor verdere handelsrelaties tussen de EU en de Golfregio.

DIVERSIFICATIE IS CRUCIAAL

In 2025 zet de Europese Unie haar inspanningen voort om het handelsnetwerk aan te passen en uit te breiden. Diversificatie is cruciaal, aangezien een groter deel van de wereldeconomie zich buiten Europa ontwikkelt. Nieuwe akkoorden zijn gericht op het bieden van toegang tot opkomende markten voor Europese en Belgische bedrijven en op het versterken van de globale waardeketens.

CONFLICT RUSLANDOEKRAÏNE

Het conflict tussen Rusland en Oekraïne heeft aanzienlijke gevolgen voor ondernemingen. Door de economische sancties, storingen in de toeleveringsketens en geopolitieke onzekerheid moeten ondernemingen in een complex en onstabiel ondernemingsklimaat opereren. Met de economische sancties wil de Europese Unie de Russische economie verzwakken en tegelijk de gevolgen voor Europese ondernemingen minimaliseren. Belgische ondernemingen worden echter geconfronteerd met bijkomende uitdagingen. Zo moeten ze nieuwe leveranciers vinden, zich aanpassen aan de logistieke storingen en omgaan met marktonzekerheid.

U wilt op de hoogte blijven van de sancties? Op onze VBO-website vindt u alle up-to-date informatie over de Europese sancties tegen Rusland en hun gevolgen voor de Belgische ondernemingen1. Zo bieden we houvast in de complexe en voortdurend veranderende context.

Meer weten?

https://www.vbo-feb.be/ nl/nieuws/conflict-ruslandoekraine-gevolgen-voor-debelgische-bedrijven/

1 Ga via ‘zoeken’ naar de pagina ‘Conflict Rusland-Oekraïne: gevolgen voor de Belgische bedrijven’

ADVIES AAN DE EXPORTEUR

WHITE PAPER

‘INTERNATIONAAL ONDERNEMEN’ (VBO-AGEAS)

INTERNATIONAAL ONDERNEMEN IS EEN SLIMME EN STEEDS VAKER NOODZAKELIJKE KEUZE

Rusland is out, China ingewikkeld en Amerika instabiel. Vandaag zoeken internationale ondernemers hun grootste heil in Europa, Latijns-Amerika en Azië. En u? Bent u een van de ondernemers waarvoor het buitenland niet langer een vrijblijvende opportuniteit is, maar een voorwaarde om te kunnen groeien? In de white paper ‘Internationaal ondernemen – van basics tot best’ fileren ervaringsdeskundigen de risico’s en kansen. En delen ze een rist hands-on tips en tricks.

Het buitenland zoveel groter dan het binnenland. Een zee vol kansen voor wie het slim en doordacht aanpakt. Want, hoe suïcidaal is het niet om 98% van je business naar Groot-Brittannië te exporteren en dan plots de Brexit op je dak te krijgen? Het is maar een voorbeeld uit de vele lessen die de ervaringsdeskundigen aanreiken in de white paper, een gezamenlijke publicatie van het VBO en Ageas.

INTERNATIONALE RISICO’S BEHEERSEN

De voorbije decennia schakelde de internationale handel naar een hogere versnelling. Niet langer het binnenland, maar de wereld is vandaag de dag het referentiekader. Alleen wordt de hele ‘harde schijf’ van die wereld – tot voor kort dankzij internationale afspraken en het principe van vrije handel een vrij stabiel en ‘zeker’ universum – gereset.

Binnen die nieuwe realiteit richten internationaal actieve bedrijven zich meer dan ooit op het beheersen van de risico’s die gepaard gaan met die nieuwe realiteit. Ze hebben een directe impact op de internationale handel, verstoren waardeketens en creëren een hoge mate van onzekerheid voor economische spelers op internationale markten.

En toch … Een onderneming die haar ontwikkeling en groei wil optimaliseren, moet over de grenzen durven te kijken en oog hebben voor de mondiale dimensies van het zakendoen.

BEST PRACTICES EN HANDS-ON TIPS EN TOOLS

Besef ook dat net die onzekere en complexe tijden van verandering de grootste kansen bieden voor wie voorbereid én vastberaden de wereld instapt. Internationaal ondernemen is geen eenvoudige, maar wel een slimme en steeds vaker een noodzakelijke keuze. De wereldmarkt blijft uitdagend, maar voor wie zich erin verdiept vooral ook uitermate waardevol.

Uiteraard bestaat er geen one-size-fits-allmethode. Voor iedere onderneming of elke sector gelden specifieke regels. En wat van toepassing is in België kan zelden zomaar worden gekopieerd en uitgerold in de buitenlandse markt, zelfs niet binnen de eengemaakte Europese Unie.

Het goede nieuws is dat er evenredig met de veelheid aan regels en obstakels een waaier aan oplossingen bestaat die op maat van de doelstellingen kunnen worden uitgewerkt.

U leest het allemaal in de white paper ‘Internationaal ondernemen – van basics tot best’. Toppers delen hun best practices en ervaringen. Een must-read voor zowel doorgewinterde internationaal actieve bedrijven als ondernemers die hun eerste stappen richting buitenland willen zetten.

U kunt de White Paper raadplegen via onze website:

www.vbo.be > publicaties

Het VBO is bijzonder actief op het gebied van economische diplomatie, zowel in het buitenland (in het kader van staatsbezoeken en economische missies) als in België. Zo stimuleert het de contacten tussen de Belgische bedrijfswereld en buitenlandse overheden en onderhoudt het nauwe banden met de diplomatieke wereld in Brussel en in het buitenland.

1-8 MAART 2025

ECONOMISCHE MISSIE IN INDIA

Van 1 tot 8 maart 2025 vond onder leiding van prinses Astrid een Belgische economische missie naar India plaats, met bezoeken aan New Delhi en Mumbai. Meer dan 330 deelnemers uit diverse sectoren namen deel, waaronder VBO-voorzitter René Branders. Via seminars, bedrijfsbezoeken en netwerkevenementen werden de bilaterale economische relaties versterkt. Ook het VBO organiseerde twee sleutelactiviteiten: een ‘Power Lunch’ met de Confederation of Indian Industry, waar staatsminister Jitin Prasada als gastspreker optrad, en het ‘Success Stories Breakfast’, waar Belgische ondernemers hun succesvolle samenwerkingen met Indiase partners voorstelden aan prinses Astrid en ministers.

1-3 APRIL 2025

STAATSBEZOEK AAN VIETNAM

Tijdens het staatsbezoek van koning Filip en koningin Mathilde aan Vietnam organiseerde het VBO, samen met BeLuxCham en VCCI, de ‘Belgium-Vietnam CEO Dialogue’. Dat netwerkevent bracht Belgische bedrijfsleiders die deel uitmaakten van de officiële delegatie in contact met Vietnamese topbedrijven. Het bood een platform om zakelijke kansen te verkennen, ervaringen uit te wisselen en de economische samenwerking te verdiepen, met bijzondere aandacht voor sectoren zoals groene economie, gezondheidszorg en voeding. CEO Pieter Timmermans vertegenwoordigde het VBO tijdens dit waardevolle moment van economische diplomatie.

4-12 OKTOBER 2025

BELGISCHE ECONOMISCHE MISSIE IN DE VERENIGDE STATEN

In oktober 2025 vond de Belgische economische missie naar de westkust van de Verenigde Staten plaats, met bezoeken aan San Francisco en Los Angeles. Meer dan 500 Belgische deelnemers namen deel aan deze missie naar de vierde belangrijkste handelspartner van ons land. In samenwerking met het Consulaat-Generaal van België in Los Angeles en de San Francisco Chamber of Commerce organiseerde het VBO een ‘Power Lunch’, waar bedrijfslei-

29 JANUARI 2025

PLATFORM INTERNATIONAL –AMBASSADEUR BRUNO ANGELET

ders in gesprek gingen met Californische beleidsmakers en bedrijven uit de Bay Area. Als gastspreker verwelkomden we mevrouw Eleni Kounalakis, luitenant-gouverneur van Californië. Tijdens het traditionele ‘Success Stories Breakfast’ kregen Belgische ondernemers met een succesvol Amerikaans verhaal de kans om hun ervaringen te delen en hun samenwerking met lokale partners in de kijker te zetten.

26 MAART 2025 ONTMOETING MET DE PRESIDENT VAN SINGAPORE

Het VBO en de leden van zijn Platform International ontvingen Bruno Angelet, de Belgische ambassadeur in China. De uitgelezen gelegenheid om in te gaan op de dynamiek van de Chinese markt en de kansen en uitdagingen die ze biedt voor België en de Europese Unie. Daarnaast kwamen ook de handelsrelaties tussen China en Europa aan bod, die gekenmerkt worden door oplopende handelsoverschotten en spanningen als gevolg van industriële overcapaciteit. Verder onderhouden we ook contacten met de Chinese missie bij de EU, waar we een ontmoeting hadden met Mr. Suo Peng, Minister voor Handel en Economie bij de Chinese missie bij de EU.

Op 26 september ontving het VBO de president van Singapore, Tharman Shanmugaratnam, in het kader van zijn staatsbezoek aan België. Samen met koning Filip nam hij deel aan een rondetafelgesprek met Belgische ondernemers die actief zijn in Singapore. Doel was om Belgische innovatie en expertise in de kijker te zetten. De ontmoeting bood enerzijds de kans om beide staatshoofden kennis te laten maken met de belangrijkste Belgische spelers in Singapore, en anderzijds om de mogelijkheden voor een intensere economische samenwerking tussen beide landen te verkennen. Singapore is een belangrijke handelspartner voor België en biedt bevoorrechte toegang tot de snelgroeiende Aziatische markt. De bilaterale handelsrelaties bedragen in totaal 4,5 miljard dollar, met als belangrijkste sectoren chemie, machines en apparatuur.

VBO

© Belga

| Benoît

Doppagne

5 MEI 2025 UITWISSELING MET MAXIME PRÉVOT

Het VBO nodigde vice-eersteminister en minister van Buitenlandse Zaken Maxime Prévot uit om zijn visie op de huidige internationale uitdagingen te delen. Hij benadrukte het belang van een evenwicht tussen openheid en waakzaamheid, en van een constructieve dialoog tussen de Europese Unie en de Verenigde Staten in het licht van de handelsspanningen. De minister pleitte ook voor een versterking van de economische diplomatie ten dienste van Belgische ondernemingen. Tijdens de uitwisseling konden bedrijfsleiders hun verwachtingen verduidelijken in deze voortdurend veranderende geopolitieke context.

16 JUNI 2025

‘VBO NEXTGEN LEADERSHIP AWARD’ 2E EDITIE

Op 16 juni, tijdens de avond van de diploma-uitreiking van het Prins Albert Fonds (PAF), overhandigde Pieter Timmermans, CEO van het VBO, de tweede ‘FEB NextGen Leadership Award’ aan Germain Boutte. De prijs werd vorig jaar gelanceerd naar aanleiding van de veertigste verjaardag van het PAF, met als doel jonge professionals te ondersteunen in hun loopbaanontwikkeling door hen een opleidingsbudget te bieden om hun vaardigheden te versterken en hun persoonlijke en professionele groei te stimuleren. De award beloont een PAF-laureaat die een stage in het buitenland heeft voltooid en past in de visie van het VBO op levenslang leren.

© VBO

19 SEPTEMBER 2025

PLATFORM INTERNATIONAL @ PORT OF ANTWERP-BRUGES

In september 2025 bezocht het VBO, samen met leden van het Platform International en het Platform Mobiliteit, de Port of Antwerp-Bruges. Het bezoek benadrukte de cruciale rol van de haven in de mondiale logistiek en de impact van de geopolitieke context. In het iconische Havenhuis bespraken de deelnemers onderwerpen zoals duurzaamheid, digitalisering en energietransitie. Een rondvaart langs het Deurganckdok gaf inzicht in de werking van de haven. Het bezoek onderstreepte de collectieve ambitie om de haven te verduurzamen en haar positie als internationale gateway te versterken.

15 OKTOBER 2025

SEMINAR EXPORT CONTROLS & SANCTIONS

Het VBO en ICC Belgium organiseerden dit jaar de tiende editie van hun ‘Conference on Export Controls & Economic Sanctions’, met dit keer als thema: ‘A decade of sanctions’. In de afgelopen tien jaar zijn exportcontroles en sancties sterk veranderd door ingrijpende geopolitieke ontwikkelingen, zoals de Krim-crisis in 2014, het aanhoudende conflict in Oekraïne en verschuivende machtsverhoudingen wereldwijd. Door de toenemende complexiteit en reikwijdte van sanctieregimes moe(s)ten bedrijven hun compliance-strategieën voortdurend aanpassen.

Het seminar bood een platform om de nieuwste ontwikkelingen in het sanctiebeleid van de EU en internationaal, trends in handhaving en praktische compliance-uitdagingen in verschillende sectoren te bespreken. Vooraanstaande experts van Europese instellingen, waaronder David O’Sullivan, de Sanctions Envoy van de Europese Unie, nationale overheden en het bedrijfsleven deelden hun inzichten over hoe men door dit turbulente regelgevingslandschap kan navigeren en hoe bedrijven zich kunnen voorbereiden op de toekomst.

Port of

Antwerp-Bruges

YTiA Xplorer Award

MET VIJF STUDENTONDERNEMERS NAAR JAPAN

Begin 2025 lanceerde het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) de ‘YTiA Xplorer Award’, een wedstrijd voor student-ondernemers. Doel?

Jonge ondernemers met grenzeloze ambities klaarstomen voor een internationale toekomst. In een wereld waarin 85% van de economische groei buiten Europa plaatsvindt, is internationaal denken en handelen niet langer een opportuniteit, maar een absolute noodzaak om duurzaam te groeien.

INTERNATIONALE SPRINGPLANK VOOR JONG TALENT

België telt meer dan 8.000 student-ondernemers. Elk van hen droomt ervan om zijn of haar onderneming succesvol uit te bouwen. Maar wie écht wil groeien, moet voorbij de landsgrenzen durven kijken. Zeker in een land zoals België, een open economie die leeft van export, blijft het cruciaal om het belang van internationale handel en samenwerking te stimuleren.

Dankzij de YTiA Xplorer Award – een initiatief binnen het jongerenplatform Young Talent in Action (YTiA)1 – krijgen vijf student-ondernemers een uniek platform aangeboden om hun horizon te verbreden, hun kennis te verruimen en zich te laten inspireren door persoonlijkheden met tonnen ervaring tijdens een reis naar een prestigieus businessevent in het buitenland.

Voor de eerste editie trokken de vijf laureaten naar Japan op studie- en netwerkreis met als hoogtepunt een bezoek aan de wereldtentoonstelling in Osaka. Daarnaast wonnen ze een intensief groeitraject met een mentoring door ervaren CEO’s en gespecialiseerde workshops om hun onderneming te steunen in haar groeitraject.

Met de award wil het VBO jonge ondernemers behalve belonen, vooral stimuleren. Door ze in contact te brengen met experts en onder te dompelen in een nieuwe wereld,

1 www.youngtalentinaction.be/nl

verwerven ze inzichten en connecties die hun (internationale) groei ondersteunen.

De jury ging bij haar selectie niet over één nacht ijs. In april 2025 koos ze uit een rist inzendingen een shortlist van tien finalisten. Zij konden hun onderneming pitchen voor een jury van vijf CEO’s onder leiding van Pieter Timmermans, CEO van het VBO. Diezelfde dag selecteerde de jury de vijf winnaars van de eerste editie van de YTiA Xplorer Award.

KICK-OFF DAY: LEREN EN LANCEREN

DE YTiA Xplorer Award INVESTEERT IN JONG ONDERNEMERSCHAP ÉN ZET HET BELANG VAN INTERNATIONAAL ONDERNEMEN IN DE KIJKER

Begin juli startte het ‘echte’ werk op de officiële ‘KickOff Day’. De dag opende met een blik op het jaartraject, gevolgd door de masterclass Internationaal Ondernemen van BNP Paribas Fortis. Tijdens de lunch sloten de juryleden aan voor de start van het mentorshipprogramma. De namiddag bracht nog meer inhoud en inspiratie: een groepsinterview met het weekblad Trends/ Trends-Tendances, een preview van Expo 2025 door de Japanse ambassade, en een creatieve marketingworkshop door Kwin Agency. Een rondetafelgesprek met Eléonore Simonet, minister van Middenstand, Zelfstandigen en KMO’s, ging dieper in op de kansen en uitdagingen van ondernemen tijdens de studies.

DUURZAME INVESTERING IN TALENT

De YTiA Xplorer Award is meer dan een wedstrijd: het is een investering in jong ondernemerschap én een campagne om het belang van internationaal ondernemen in de kijker te zetten. Het VBO wil via de award beklemtonen dat België over enorm veel jong talent beschikt en dat het de taak van het VBO en alle ondernemers is om dat talent vleugels te geven over de landsgrenzen heen.

Deze eerste editie zette alvast de toon en maakte overduidelijk dat de toekomst van onze economie in de handen ligt van jonge ondernemers. De tweede editie van de wedstrijd komt eraan. Meer concrete info volgt binnenkort op www.youngtalentinaction.be!

Jade Daems

Laure De Schoenmacker

Jeroen Gui

Basile Midrez

Ruben Van Geenberghe

JURYLEDEN EN CEO-MENTORS

1. Olivier Dufrasne, voorzitter van Ecosteryl

2. Emmanuel Flaam, CEO en oprichter van Netalux

3. Davio Larnout, CEO en medeoprichter van Superlinear

4. Sara Oualad, CEO van MolenGeek

5. Marie Van den Broeck, oprichtster en CEO van My Add On

DE VIJF X PLORERS

OP ONTDEKKING IN JAPAN

Van 9 tot 16 september reisden de vijf laureaten naar Tokio en Osaka voor een intensieve studie- en netwerkreis. Tijdens die week kregen ze een unieke inkijk in de wereld van internationaal ondernemerschap. Ze ontmoetten sleutelfiguren die ondernemerschap en internationale groei ondersteunen, zoals de Belgische ambassade, regionale handelsagentschappen, de Kamer van Koophandel (BLCCJ) en Keidanren, de Japanse tegenhanger van het VBO. Daarnaast kregen ze een unieke kans om te leren van en te netwerken met invloedrijke personaliteiten uit zowel de bedrijfswereld als de politieke sfeer. Hoogtepunt van de reis was het bezoek aan Expo 2025 in Osaka, waar de Xplorers letterlijk ‘de wereld konden ontdekken’.

HET AWARDPAKKET

1. Een studie- en netwerkreis naar Japan in september, met inspirerende ontmoetingen in Tokio en een bezoek aan Expo 2025 in Osaka.

2. Een masterclass ‘Internationaal ondernemen’ door experts van BNP Paribas Fortis. Centraal op het programma: risicoanalyse, internationale groei en financiering.

3. Een workshop ‘Online marketing & communicatie’, door Kwin Agency. Komen aan bod: branding, strategie en contentcreatie.

4. Mentoring door een CEO-jurylid dat een jaar lang als klankbord optreedt voor (internationale) groeistappen.

5. Hoogstaande ontmoetingen en (internationale) connecties met sleutelfiguren uit de bedrijfs- en politieke wereld.

1

Jade Daems

NoLobster

Met haar zonnecrèmevernevelaar zorgt Jade voor snelle en gebruiksvriendelijke zonbescherming op events en festivals. NoLobster combineert productinnovatie met een sterke visuele branding en ambieert een internationale uitrol.

“Tijdens de netwerken studiereis met het VBO naar Japan maakten de formele ontmoetingen, onder meer bij Keidanren en de Belgische ambassade, een diepe indruk. Tegelijkertijd gaven de informele gesprekken met tal van ondernemers mij minstens evenveel inspiratie en nieuwe ideeën voor de volgende NoLobster-zomer. De waardevolle connecties met (student-)ondernemers zorgden bovendien voor vriendschappen die deze ervaring onvergetelijk maken.”

Laure De Schoenmacker

Equtrade

Laure bouwt met Equtrade aan een innovatief platform dat de traditioneel gesloten paardenhandel openbreekt. In een sector die vaak werkt via exclusieve netwerken, brengt Equtrade betrouwbare contacten wereldwijd samen in één transparant systeem, zonder in te boeten aan discretie en controle.

“Onze studiereis naar Japan was werkelijk een eyeopener. Via bedrijfsbezoeken en ontmoetingen met de lokale bevolking hebben we ervaren hoe verschillend de cultuur en manier van zakendoen kunnen zijn. Ik heb geleerd dat, eens je vertrouwen hebt opgebouwd in Japan, relaties vaak een leven lang meegaan. Dankzij de steun van FIT en Agoria had ik het voorrecht om de Japanse paardensportfederatie te ontmoeten, en samen bereiden we nu een samenwerking voor in het kader van de Olympische Spelen van 2028. Onderweg ontmoetten we ook inspirerende leiders zoals vicepremier David Clarinval en commissaris-generaal van BelExpo Pieter De Crem. Dankzij hen beseften we hoe waardevol het juiste netwerk kan zijn bij het opbouwen van duurzame kansen.”

Ruben Van Geenberghe

JustSayInnovate

Ruben, een gepassioneerde BMX’er, ontwierp de KidReach Adjustable Lever: een verstelbare remhendel voor jonge BMX’ers. Veiligheid en ergonomie staan centraal in zijn missie om de fietsindustrie kindvriendelijker te maken.

“Wat mij het meest zal bijblijven, zijn de praktische tools die we hebben gekregen en de waardevolle contacten met organisaties die wereldwijd actief zijn. Zij kunnen ons op veel plaatsen ondersteunen bij internationale uitbreiding. Het praktijkgerichte leren over die organisaties, zoals FIT, AWEX, hub. brussels, Keidanren en de ambassade, was daarbij een grote hulp. Voor mij heeft deze reis de drempel om internationaal te groeien een heel stuk verlaagd.”

Jeroen Gui

JustGuard

“De meetings met de Belgische ambassade, FIT en AWEX waren voor mij erg waardevol en openden mijn ogen voor het belang van hun ondersteuning bij internationaal ondernemen. Dankzij hun inzichten en de vele netwerkmomenten heb ik niet alleen waardevolle connecties gelegd, maar ook veel geleerd over hoe lokale cultuur en wetgeving internationaal ondernemen beïnvloeden. Voor mij is het duidelijk: de juiste partners en een goed netwerk maken het verschil bij internationale groei.” 3

5

Met JustGuard ontwikkelt Jeroen een onlineplatform dat zich toelegt op het detecteren en verstoren van phishingcampagnes. Met behulp van slimme algoritmes identificeert JustGuard malafide URL’s en phishingpogingen, vaak nog vóór de websites actief zijn.

Basile Midrez Instructo

Basile is oprichter van Instructo. Een AI-gedreven academische assistent die studenten helpt artificiële intelligentie op een gestructureerde, verantwoorde en gepersonaliseerde manier te gebruiken. Doel? Studenten slimmer maken, niet luier.

“Wat me het meest zal bijblijven, zijn de persoonlijke en professionele gesprekken met mensen uit de politiek en het bedrijfsleven in een internationale context. De ontmoetingen in Japan hebben me geholpen om beter te begrijpen hoe de opvattingen rond leiderschap en economische ontwikkeling per cultuur verschillen. Die netwerkmomenten hebben me ook laten zien hoe waardevol persoonlijke connecties over grenzen heen kunnen zijn om ons denken te verrijken en nieuwe perspectieven te openen voor de toekomst.”

MEET THE MINISTER

In deze nieuwe ‘Meet the …’ stellen we een prominent figuur voor die een belangrijke rol speelt voor de Belgische handel. In deze editie gaan we in gesprek met de minister van Defensie belast met Buitenlandse Handel, Theo Francken.

HOE KAN BELGIË BLIJVEN INZETTEN

OP OPEN HANDEL EN INTERNATIONALE

SAMENWERKING IN HET LICHT VAN DE SNELLE GEOPOLITIEKE VERANDERINGEN?

“Met een trade-to-GDP ratio van bijna 158%1 in 2024, is onze economie sterk afhankelijk van stabiele handelsrelaties en vrije toegang tot markten. Meer dan voor andere Europese lidstaten, is het voor België en Vlaanderen van belang dat handelstarieven laag blijven. Die prioriteit behoort tot de kern van onze economische diplomatie binnen de Europese Unie. Zo was België altijd pleitbezorger van handelsakkoorden tussen de EU en grote niet-economische spelers, van CETA over TTIP tot het verdrag van Mercosur. Niet elk daarvan is gelukt, omdat niet elke lidstaat op dezelfde lijn zat. Maar inzetten op vrijhandel zal altijd een sterke klemtoon van de Belgische diplomatie blijven.

Een handelsvriendelijk beleid voeren gaat evenwel verder dan dat. We moeten ook actief inzetten op het diversifieren van onze handelspartners. Dat is een prioriteit voor zowel het Agentschap voor Buitenlandse Handel als de regionale agentschappen. Denk aan de handelsmissie naar India begin 2025.

Uiteraard mogen we ook niet naïef zijn en de deuren van onze economie helemaal opengooien. Die zal altijd moeten worden beschermd tegen dumping en industriële spionage. Ook zijn economische sancties een onmisbaar onderdeel van de bredere vredesdiplomatie van Europa. Als dat leidt tot minder handel, zoals met Rusland, is dat een prijs die we bereid moeten zijn te betalen. De vrede en onze vrijheid bewaren blijft het hoogste goed. We hebben dus een gezonde combinatie nodig tussen vrijhandel en strategische weerbaarheid.”

HOE KUNNEN BELGISCHE BEDRIJVEN

ZICH BETER WAPENEN TEGEN

GEOPOLITIEKE RISICO’S, ZOALS

HANDELSCONFLICTEN, SANCTIES OF INSTABILITEIT IN TOELEVERINGSKETENS?

“Door zowel hun toeleveringsketens als afzetmarkt te diversifiëren en niet afhankelijk te blijven van één regio of leverancier. De afgelopen jaren toonden hoe kwetsbaar ‘just in time’-productie kan zijn en hoe schokken in één regio globale gevolgen hebben. Daar komt nog eens onzekerheid door handelstarieven bovenop. Vergeleken met de periode 1990-2014 is onzekerheid bijna de nieuwe norm geworden. Door de oplopende spanningen met Rusland en China hebben we daarvan het einde nog niet gezien.

Dat alles maakt risicoanalyse voor bedrijven steeds belangrijker: ‘Wie zijn mijn kritieke leveranciers? Wat zijn mijn alternatieven?’ Daarnaast moet Europa dringend inzetten op investeringen in nieuwe technologieën, om zo zijn eigen afhankelijkheid van spelers als China af te bouwen. Zo zijn er stappen mogelijk in recyclage van batterijen en elektronica om de zeldzame aardmetalen daarin te recupereren. Daar heeft België toptechnologie in huis. Ten slotte blijft het van groot belang om politiek te investeren in de trans-Atlantische relatie, ook al is dat met de huidige Amerikaanse administratie niet altijd even makkelijk. Met de VS en Canada aan haar zijde, is de Europese economie zoveel weerbaarder.”

WAAROM IS NAUWERE SAMENWERKING TUSSEN DEFENSIE EN BUITENLANDSE HANDEL VANDAAG

ZO BELANGRIJK?

“Onze defensie-industrie is niet alleen een sector van strategisch belang. Het is ook een belangrijke economische sector met een enorm exportpotentieel2. Mensen onderschatten hoe groot die sector in België is. Alleen al de 80 bedrijven die rechtstreekse toeleveranciers zijn van Defensie vertegenwoordigen samen een jaaromzet van 2 miljard euro en stellen meer dan 5.000 mensen tewerk. Als we ook hun toeleverbedrijven meetellen, staat de teller op 892 bedrijven, goed voor 16.300 directe jobs en 5 miljard euro omzet. Volgens sectorfederatie Agoria kan die sector de komende 8 jaar minstens verdubbelen in omvang, wat 8.000 extra jobs kan creëren.

Wat is nodig om dat potentieel te realiseren? Maximale export. Alle Europese landen, en veel niet-Europese, schalen momenteel hun militaire capaciteiten op. De markt is enorm en groeit elk jaar verder. Vandaag exporteert de Belgische defensie-industrie al 71,3% van haar totale productie. Dat cijfer kan de komende jaren aanzienlijk stijgen. Het belang daarvan kan onmogelijk worden onderschat. Elk exportorder zorgt voor een lagere productiekost per eenheid en versterkt zo de internationale concurrentiepositie van de Belgische defensie-industrie.

Tot voor kort was deze industrietak uitgesloten van assistentie van de federale overheid. Credendo mocht er niet garant voor staan. Het Agentschap voor Buitenlandse Handel mocht de bedrijven niet meenemen op missie. Dat is allemaal veranderd, vanaf dag een dat ik aantrad. De defensie-industrie is één van de industriële parels van België. Voortaan wordt die, net zoals de andere parels, gekoesterd en in de markt gezet in handelsmissies.

Dat ik ook bevoegd ben voor Buitenlandse Handel, blijkt een bijzonder vruchtbare combinatie te zijn. Ze biedt kansen om geïntegreerd te werken aan economische groei en veiligheid. Op economische missies kunnen wij ongeziene deuren openen voor Belgische defensiebedrijven, die anders gesloten blijven.”

HOE KUNNEN BEDRIJVEN BEST

AANKLOPPEN BIJ DEFENSIE ALS ZE WILLEN MEEDINGEN NAAR OPDRACHTEN OF ALS TOELEVERANCIER WILLEN OPTREDEN?

“Volg de overheidsopdrachten. Belgische defensieopdrachten worden gepubliceerd via e-Notification en TED. Schrijf je in voor nieuwsbrieven. Defensie stelt hoge eisen (ISO-certificeringen, NAVO-standaarden, ‘veiligheidsclearance’ …) Eens het bedrijf daaraan voldoet, opent dat deuren naar internationale markten. Sluit u ook aan bij de sectorfederaties, zoals Agoria/BSDI3. Ook belangrijk: houd de R&D-projecten voor militaire en ‘dual use’-technologie in de gaten van het Europees Defensiefonds en ons eigen ODIN-fonds. Daarmee kunnen bedrijven het nodige kapitaal ophalen om prototypes te ontwikkelen en te testen.

De sleutel tot succes voor Belgische kmo’s in de defensiewereld? Positioneer uw bedrijf als nichespeler met unieke expertise. Dat is ook de beste manier om toeleveringscontracten te krijgen bij grote Belgische spelers als FN Herstal, Thales Belgium en Sabca. Wie innovatieve oplossingen in huis heeft in niches waar grote nood aan is, mag defensie altijd rechtstreeks contacteren. Denk aan drones, cybersecurity, additive manufacturing, AI. Defensie is geen gesloten club.”

2 Luister ook naar de VBO-podcast Let’s Talk ‘Defensie en de businesskansen voor onze bedrijven’: www.vbo-feb.be/nl/podcasts/lets-talk-bart-steukers-over-defensie-en-de-businesskansen-voor-onze-bedrijven/ 3 Belgian Security & Defence Industry

LEDEN-SECTORFEDERATIES VAN HET VBO

Samen met zijn leden-sectorfederaties werkt het VBO hard om de belangen van onze ondernemingen die internationaal actief zijn te behartigen. En ondernemend België op de hoogte te houden van de geopolitieke dynamiek, nieuwe Europese en supranationale regelgeving, bi- en multilaterale verdragen, … die een belangrijke impact hebben op onze internationale handelsactiviteiten.

EFFECTIEVE LEDEN

TOETREDENDE LEDEN

EUROPA & INTERNATIONAAL

Het competentiecentrum (CC) Europa & Internationaal van het VBO verzorgt de redactionele inhoud van deze nieuwe Focus International Trade, die eens per semester verschijnt.

HET TEAM

Olivier Joris Executive Manager Benoit Monteyne Eerste Adviseur

Torre Van de Walle Attaché

HET VBO SPEELT EEN ACTIEVE ROL IN DIVERSE FACETTEN VAN DE INTERNATIONALE HANDEL. OP ONZE AGENDA STAAN ONDER ANDERE:

• het permanent waken over de goede werking van de interne Europese markt;

• de follow-up van het Europees handelsbeleid;

• de promotie van vrijhandelsakkoorden bij ondernemingen;

• de opvolging van de handelsspanningen en hun impact;

• het beschermen van de investeringen van onze ondernemingen in het buitenland, en omgekeerd, van de buitenlandse investeringen in ons land;

• de organisatie van tal van activiteiten inzake economische diplomatie, waaronder de actieve deelname aan staatsbezoeken en economische missies.

Have more impact with our webcast solutions

The Federation of Enterprises in Belgium (FEB) has set up a state-of-the-art webcast and video studio in the heart of Europe. We offer a cost-effective way to create impactful video content and increase your communication reach.

How we can make all the difference for you

• Webinars, live streams and webcasts from our professional studio in Brussels with full technical, audiovisual and content support

• Personalised coaching to help you prepare and present your live webinar, keynote video or vlog recording

• Time-efficient video productions and live webinars with a clear return on investment

• Facilitating hybrid events in collaboration with BeVenue, the FEB conference center in central Brussels

• Professionals ready to design your slides, visuals, graphical videos and animations if you don’t have the time

• Client-focused approach

• Fair and affordable rates

• GDPR-compliant streaming platforms

Interested?

We would be delighted to tell you more about our customised and integrated solutions!

Pierre Seghers bevenue@vbo-feb.be BeVenue

Rue Ravensteinstraat 4 - 1000 Brussels

Tel. 00 32 2 515 09 64

Brought to you by:

FOCUS INTERNATIONAL TRADE

het Verbond van Belgische Ondernemingen

Olivier Joris, Torre Van de Walle, Benoit Monteyne

Johan Van Praet, Anne Michiels, Charlotte Jonné

VERTALING

Vertaaldienst VBO

PUBLICATIEVERANTWOORDELIJKE

Stefan Maes

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER

Stefan Maes, Ravensteinstraat 4, 1000 Brussel

Publicatiedatum: 4 november 2025

Cette publication est également disponible en français

Deze publicatie kunt u ook lezen op www.vbo.be > Publicaties

ISSN 2736-4437

Het VBO, dé stem van de ondernemingen in België, staat – via een 50-tal lid-bedrijfsfederaties – voor meer dan 50.000 kleine, middelgrote en grote ondernemingen die 75% van de tewerkstelling in de private sector voor hun rekening nemen.

Onze leden zorgen voor 80% van de export en creëren 2/3 van de toegevoegde waarde in ons land. Als enige overkoepelende interprofessionele werkgeversorganisatie vertegenwoordigen we ondernemingen uit de drie gewesten van ons land.

+50.000

kleine, middelgrote en grote ondernemingen 75%

van de tewerkstelling in de privésector 2/3

van de toegevoegde waarde 80%

van de export

3 gewesten

Kompas bij uitstek voor de ondernemingen in België

Het VBO is het Belgische lid van BusinessEurope

LEES ONZE RECENTSTE PUBLICATIES OP WWW.VBO.BE