over het hartje in deur van ’thuuske

Niets is zo alledaags als de gang naar het toilet. En toch is dat iets waar een bepaalde gêne op zit. Terwijl ieder het doet. Jij, ik, Koning Willem-Alexander en ook paus Franciscus. En ook zij mottehuneige votaafvaegeès’zegesjaetehubbe. Anno nu hebben alle woningen minstens één, maar veelal twee plasen poepgelegenheden in huis. Hoe anders was dat tot halverwege begin jaren ’60.

In 1957, dus pak ’m beet 65 jaar geleden, was slechts in vier op de tien huizen in Nederland het toilet op de riolering aangesloten. De meerderheid van de gezinnen moest dus nog buiten, op de meeste boerderijen boete opg’nnecour(buiten op de koer of hof), naar het toilet om hun behoeften te doen. Op die koer stond meestal een huisje met een kenmerkend hartje in de deur, waarin zich een plank met een gat bevond. Onder dat gat was een grote kuil met een emmer, waarin ieders behoefte werd gedeponeerd. Vandaar dat groetepap en groetemam, bonpa en bomma, grand-père en grand-mère ook nooit naar het toilet of de wc gingen, maar steevast noa g’n huuske. Het huisje op de koer, waar iedereen te voot naar toe gaat.

Overwegend hadden die huuskes een deur met een kenmerkend hartvormig gat. De functie van dat hartjesgat is ongewis. Was het een manier om daglicht binnen te krijgen? Een ontluchtingsgat voor de broodnodige ventilatie? Een kijkgat om te zien of ’t klingstekaemerkevrij was? We weten het niet.

Colofon

Verrassend en informatief. Van Harte biedt ieder seizoen een kijkje in de kernen van het Euregionale Heuvelland en het lokale bedrijfsleven. Op een betrokken en enthousiaste, bevlogen manier wordt de lokale economie nauwgezet gevolgd en scherpzinnig in kaart gebracht. Belangrijke verhalen van beleidsmakers. Opmerkelijke verhalen van markante inwoners. Bijzondere verhalen van verenigingen. Unieke verhalen van bedrijven en hun entrepeneurs. Tegelijkertijd is er veel aandacht voor ‘de andere kant’ van de regio. Met als gemene deler dat het het Euregionale Heuvelland betreft. U leest het ieder kwartaal in Van Harte. Het meest en best gelezen magazine van het Heuvelland. Van Harte bezorgt het leukste nieuws uit het Heuvelland vier keer per jaar bij de mensen thuis!

En waarom een hartje? Een theorie stelt dat dit hartje verwijst naar het hartje op speelkaarten. Ooit was toiletbezoek een taboe waar niet over gesproken werd. Net als spelen met speelkaarten om te droove, toepe of miesjele. Het hartje kan ook verwijzen naar de innerlijke mens. Sommigen stellen dat een goede stoelgang ‘deugd doet aan het hart’. In onze contreien spreekt men er zelfs van dat het hartje een waarschuwing is om niet te hard te duwen als je op de poepdoos zit. Sjietdichdienhartneetoet! Klinkt het devies. Te hard persen om alle ontlasting uit je lijf te krijgen, zou sommige mensen een hartaanval hebben bezorgd(…). Of dat klopt, of je d’n hart kins oetsjiete, weten we niet, maar: een gewaarschuwd mens telt voor twee!

Van Harte is een uitgave van De Bie Communicatie en verschijnt vier keer per jaar, telkens in een oplage van 45.000 exemplaren. Het blad heeft als doel de kernen van het Euregionale Heuvelland in de regio te promoten. Het blad wordt gratis huis-aan-huis verspreid in de gemeenten Eijsden-Margraten, GulpenWittem, Valkenburg aan de Geul en Voeren (B) alsmede in de wijken van Maastricht zuidoost: Amby, Scharn, De Heeg, Vroendaal, Eyldergaard, Heer, Randwyck, Heugem en Céramique.

Hebt u nieuws en informatie met betrekking tot evenementen of activiteiten in het Heuvelland? Of wilt u uw bedrijf profileren? Neem dan tijdig contact op. De redactie behoudt zich het recht voor om kopij in te korten, te redigeren of niet te plaatsen.

Het gezegde sjiet dich dien hart neet oet mét de basale uitleg hiervan kwam van Jos Raemaekers uit De Heeg. Ken jij ook de betekenis van zo’n oud dialect woord of een lokale zegswijze? Schroom je niet en mail het naar info@vanhartemargraten.nl Wellicht prijkt jouw retro-woord of gezegde in de herfst op deze plek.

Redactieadres

Rijksweg 39a, 6269 AA Margraten. 0655 368 767 info@vanhartemargraten.nl

Informatie over adverteren

Marco De Bie, 0655 368 767 info@debiecommunicatie.nl

Ontwerp De Bie Communicatie, Margraten

Druk

Rodi Rotatiedruk, Diemen

Aan dit nummer werkten mee: Marco De Bie, Angie Bischops, Maarten Heijnen, Tjeu Seerverens, Jos Custers en Suzanne Knoben.

Fotografie

George Deswijzen

Coverfoto's

“Servais” (George Deswijzen)

“Zonneblumkes” (Marco De Bie)

Volgende uitgave week 38 (deadline copy en advertenties vrijdag 8 september 2023, 17:00 uur)

Dit magazine is met de grootst mogelijke zorg samengesteld. De uitgever stelt zich echter niet aansprakelijk voor foutieve of onvolledige gegevens in dit magazine. Overname of vermenigvuldiging uit deze uitgave is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van de uitgever.

© 2023, De Bie Communicatie