manier zien we welke hulp iemand nodig heeft. Daarna gaan onze therapeuten, samen met de slechtziende of de blinde, op zoek naar het meest geschikte technische hulpmiddel. Bijvoorbeeld om in de klas het bord te lezen, om zelf nog te koken of alleen de straat op te gaan. Afhankelijk van de noden, kom je als patiënt bij een andere therapeut terecht.” Het eerste wat men doet als een slechtziende zegt dat hij niet meer kan lezen, is kijken naar de mogelijkheden van een loepbril, een bril met heel sterke vergrootglazen. Robby Winnen, een van de twee low-visiontherapeuten van het revalidatiecentrum: “Met een loepbril kan een slechtziende soms toch nog een boek lezen. Voor iets verdere afstanden, bijvoorbeeld het bord in de klas, zijn er speciale kleine verrekijkers. Zijn een loepbril of verrekijker niet voldoende, dan schakelen we over op toestellen met een camera. De camera kijkt naar de tekst en als slechtziende kun je zelf het beeld vergroten en projecteren op een scherm.” Toestellen voor gebruik in de klas hebben zelfs twee camera’s, één camera voor het bord en één voor tekst op papier. Het revalidatieteam oogziekten kan de leestoestellen volledig aanpassen aan de wensen van de patiënt. Zo zijn er vaste toestellen, maar ook mobiele. Daarnaast kan iemand met een visuele handicap, die voor zijn werkgever op verschillende plaatsen werkt, een draagbare camera krijgen. Op het werk zelf plaatst men een aantal vaste beeldschermen. “Die toestellen kunnen heel wat betekenen”, vervolgt Robby Winnen. “Ook op latere leeftijd. Zo hadden we onlangs een vrouw van 96 jaar die al lang niet meer kon lezen. Dankzij het leestoestel leest ze nu weer drie uur per dag en is ze als mens helemaal opengebloeid.”
Slechtziend? Wanneer ben je volgens het Riziv slechtziend en kom je in aanmerking voor revalidatie? • Vanaf het ogenblik dat je met je beste oog een gezichtsscherpte van 3/10 of minder hebt. • Als vlekken meer dan vijftig procent van de centrale zone van het gezichtsveld innemen of het gezichtsveld verkleinen tot minder dan twintig procent. • Als je zicht goed is, maar je hersenen de visuele informatie niet kunnen verwerken. • Als je andere, specifiek gedefinieerde oogziekten hebt, zoals oftalmoplegie (verlamming van de oogspieren) of oscillopsie (het beeld van je omgeving beweegt constant).
technologie kan de computer het beeldscherm luidop lezen. Er bestaan ondertussen ook sprekende keukenweegschalen en sprekende labels. Je spreekt de labels eerst in, daarna leest de handscanner ze af. Bijvoorbeeld de inhoud van een cd
of de vervaldatum van een medicijn.” Sprekende weegschalen, gsm’s met grote cijfers, schakelaars met voelbolletjes, … het zijn allemaal hulpmiddelen waar een patiënt mee leert werken bij de therapeut dagelijks leven. Die leert de mensen ook
Samenwerken Verder opent de ontwikkeling van spraaktechnologie voor blinden en slechtzienden heel wat deuren. Robby Winnen: “Dankzij de spraak-
Prof. dr. Werner Spileers en low vision-therapeut Robby Winnen: ‘We begeleiden de patiënt wanneer normale hulpmiddelen als een bril of operatie niet meer helpen’
UZ-magazine - maart 2011 17