UT Nieuws Magazine Oktober

www.utnieuws.nl

Onafhankelijk magazine van de Universiteit Twente jaargang 02 - nummer 08 - oktober 2012

Joyce Berger >

‘In crisistijd moet je scherp afwegen!’

Onderzoek > Een waterdruppel in het zand Opinie > ‘It takes two to tango’ Reportage > Opmars van de 3D-printer

Bijblijven?

Nieuws

In dit nummer Onderzoek | ThermoPlastic Composite Research Center >8–9

Van de redactie Sporten is gezond. Daarmee vertel ik de gemiddelde UT’er niks nieuws. We hebben afgelopen maand met z’n allen weer volop meegedaan aan de activiteiten van de jaarlijkse ‘Gezonde Week’. We lieten onze

Achtergrond | Risicomanagement en Veiligheid > 18 – 19

bloeddruk opmeten, aten gezonde happen en verloren bij de zeskamp heel wat zweetdruppels. Kortom, we kunnen er weer een jaartje tegen.

UT Nieuws haakt deze maand met een klein onderzoekje in op het thema gezondheid.

Alumnus | Wim Doedens > 28 – 29

International | Culture Shock > 34 – 35

Joyce Berger > 4 – 7 Onderzoek: Druppel voor druppel > 10 – 11 Interview Roelof Schoppers > 12 – 13 Opmars van de 3D-printer > 14 – 16 Sport: boulderen > 17 Foton > 20 – 21 Opinie: It takes two to tango > 22 – 23 Opinie: Hoe gezond is de UT’ er en column Beer Sijpesteijn > 24 – 25 Sprong voorwaarts > 26 Fokke en Sukke > 27 Interview Rob Klapwijk > 30 Student beiaardier > 31 Cultuuragenda > 32 – 33 PhD: Remi Chandran > 36 ExpatLens: Veronica Junjan > 37 Twenty Twente Tweets & Geert en Beert > 38

Bureau NewCom Research & Consultancy hield het UT Nieuws-panel afgelopen

orde dat er op de UT liefst 85 verschillende

maand een aantal vragen over gezond-

sporten aangeboden worden. En daar moet

heid voor. De uitkomsten kunt u lezen op

nog eens héél goed over nagedacht worden,

pagina 24&25 van dit magazine. Maar toch

stelt Joyce onomwonden vast. Hoe vind je

alvast even een schot voor de boeg: ruim

het juiste evenwicht tussen een gezond

60 procent van de ondervraagden weet het

lichaam, een gezond voorzieningenniveau

sportcentrum meerdere keren per week te

en een gezonde portemonnee?! Dat wordt

vinden, in de hoop lijf en leden zo soepel

vast een potje touwtrekken.

mogelijk te houden.

Rob Klapwijk, voorzitter van het OPUT, is

Een goede zaak, toch? De UT heeft veel

overigens al twee jaar aan ’t touwtrek-

baat bij gezonde werknemers. Maar sport

ken. Met de vakbonden. Hij strijdt voor

op de campus is tegelijk een taai onder-

loonsverhoging voor medewerkers van

werp. Er blijken ook kanttekeningen bij

universiteiten. De twee partijen stonden

te plaatsen. En dat doet Joyce Berger,

lange tijd muurvast met de hakken in het

directeur Financiële en Economische Zaken

zand, maar sinds kort zit er weer een mil-

(FEZ) in het coverinterview (pagina 4,5,6

limetertje beweging in (zie pagina 30). Dat

& 7). Niet zozeer bij de frequentie, maar

is goed nieuws, daar kunnen we er eentje

bij het aantal sporten dat op de UT wordt

op drinken. Op uw gezondheid!

aangeboden. In een filmpje bij de opening van het academisch jaar kwam aan de

Ditta op den Dries, hoofdredacteur.

Colofon Onafhankelijk maandblad voor personeel en studenten van de Universiteit Twente. Jaargang 02.

Verschijnt donderdag op de campus; vrijdag/zaterdag buiten de UT. Oplage: 8.000 exemplaren.

Redactie-adres: Gebouw De Vrijhof Kamers 535, 537, 539, 541, 543.

De Veltmaat 5, 7522 NM Enschede Postadres: Postbus 217, 7500 AE Enschede Telefoon: (053 – 489) 2029 zie verder onder redactie E-mail redactie: info@utnieuws.utwente.nl Internet: http://www.utnieuws.nl of via de homepage van de UT Twitter: @UTNieuws Redactie: Ditta op den Dries (hoofdredacteur, (053 - 489) 2030 d.e.opdendries@utwente.nl

Paul de Kuyper (053 – 489) 4084 p.m.dekuyper@utwente.nl Maaike Platvoet (053 – 489) 3815 m.c.platvoet@utwente.nl Sandra Pool (053 – 489) 2936 s.pool@utwente.nl Office-management: Brigitte Boogaard (053 – 489) 2029 b.j.boogaard@utwente.nl Vaste medewerkers: Marloes van Amerom, Leanne Benneworth, Mo Cornelisz, Rayke Derksen, Maaike Endedijk, Laura Lisa Hellwig, Jan Kinsey, Simone Kramer, Ruben Libgott, Mariska Roersen, Beer Sijpesteijn, Thijs Spruijt, Jochem Vreeman.

Internetbeheer: WAME – Websites, Applicaties, Advies www.wame.nl Foto’s: Rikkert Harink, Arjan Reef, Gijs van Ouwerkerk, Redactieraad: M. Driesprong, dr. A. Heuvelman, drs. J.W.D. ter Hellen, prof. dr. A. Need, dr. O. Peters (voorzitter).

Regionale advertenties

TwentyFifty, Postbus 652, 7500 AR Enschede Tel. 053 – 4609007. Site: www.twentyfifty.nl E-mail: b.onsman@twentyfifty.nl Advertentietarieven op aanvraag.

Advertenties: Bureau Van Vliet BV, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort Tel. 023 – 5714745. Site: www.bureauvanvliet.com E-mail: zandvoort@bureauvanvliet.com Advertentietarieven op aan­vraag.

HOP: UT Nieuws is aangesloten bij het Hoger Onderwijs Persbureau (HOP).

Adreswijzigingen: Abonnees (ook studenten) dienen deze schriftelijk door te geven aan de redactie UT-Nieuws Postbus 217, 7500 AE Enschede of per e-mail: info@ utnieuws.utwente.nl.

Stage of buitenlands studieverblijf: studenten die op stage gaan of in het buitenland gaan studeren kunnen het UT-Nieuws magazine op schriftelijk verzoek opgestuurd krijgen. Wie prijs stelt op deze (gratis) service zendt een adreswijziging naar de redactie o.v.v. faculteit, stagelocatie en periode (zo nauwkeurig mogelijk).

Kopij: Nieuws voor het UT-Nieuws magazine en de website naar: info@utnieuws.utwente.nl.

Abonnementen: Jaarabonnement: 44 euro. Abonnementen schriftelijk aan te vragen met vermelding van naam, adres, postcode, plaats, telefoonnummer en bank-/ girorekening. Abonnementen kunnen maandelijks ingaan. Betaling via factuur. Het jaarabonnement wordt automatisch verlengd, tenzij men minimaal 1 maand voor afloop van de abonnementsperiode schriftelijk opzegt.

Concept, vormgeving en realisatie: Wegener SpeciaalMedia www.wegenerspeciaalmedia.nl Bezorging Campus: Motorsportgroep UT, Richard van Schouwenburg en Arno Wedzinga, tel. 053-4892029.

E-mail: info@utnieuws.utwente.nl Copyright UT-Nieuws: Auteursrecht voorbehouden. Het is verboden zonder toestemming van de hoofdredacteur artikelen schema’s foto’s of illustraties geheel of gedeeltelijk over te nemen en/of openbaar te maken in enigerlei vorm of wijze.

UT NIEUWS 08|2012 3

4 UT NIEUWS 08|2012

Interview

Directeur Financiële en Economische Zaken Joyce Berger:

‘Ik ga uit van mijn eigen kwaliteit, kennis en kunde’ Wie Joyce Berger zegt, denkt aan cijfers, getallen, plussen en minnen en natuurlijk aan

mijn eigen kwaliteit, kennis en kunde en ik weet

het naar haar genoemde rapport met daarin een besparingspakket van 10,5 miljoen. Zelf

een pre: om ergens een ingang te krijgen of om

voegt ze aan het rijtje toe: moeder, rolmodel en gezelligheid. Want daar houdt ze van. Als

daarmee te overtuigen. Soms is je vrouw-zijn ook met mensen te praten.’

KPMG kent een strak carrièresysteem.

er een drukke werkweek achter de rug is, vindt ze het heerlijk om bij haar familie te zijn en

Na acht jaar werken en studeren werd ze

de gewone gezinsdingen te doen.

lijk voor een team dat controles uitvoert.

Tekst: Sandra Pool | Foto’s: Rikkert Harink >

manager auditpraktijk en had ze de verantwoordeDat deed ze vier jaar. ‘Als ik verder wilde groeien,

Ze realiseert zich dat het vinden van een balans

moest ik partner worden van het bedrijf.’ Een

tussen werk en privé voor iedereen anders is. ‘Ik

stap die ze niet zag zitten. ‘Het zou een aanslag

Lekker op zaterdagmiddag naar de markt en de

zie hier ook moeders die drie dagen werken en dat

betekenen op mijn privéleven. Bovendien had ik

stad in. Samen met haar twee meiden Femke (11)

heel pittig vinden. Die grens is voor iedereen an-

na twaalf jaar wel zin om iets anders te doen.’

en Aniek (7). Zoon Ivar (9) wil en hoeft ook niet

ders. Toch hoor ik regelmatig dat men het zo knap

Dat werd de UT waar ze in 2004 begon bij Ope-

mee. ’s Avonds is er tijd voor een spelletje of er

van me vindt hoe ik dat allemaal combineer. In die

rational Audit, een kleine afdeling van tien man.

wordt thuis met vrienden gekookt en gegeten.

zin zie ik mezelf wel als rolmodel ja, al moet ik me

‘Het was voor mij de ideale positie om in de luwte

Grote hobby’s heeft ze niet. ‘Daar heb ik ook geen

soms ook verdedigen hoor! Zelf is ze de oudste

de universiteit goed te leren.’ Na twee jaar werd

ruimte voor’, zegt Joyce Berger (39). ‘Ontspanning

uit een gezin van drie. Ze is geboren in Leiden en

ze hoofd van die eenheid en een paar jaar later,

is voor mij het gezin. Een beetje saai misschien,

getogen in Enschede. In 1978 verhuisden ze naar

in 2009, werd ze directeur van de concerndirectie

maar daar geniet ik enorm van.’

Twente. Haar vader is psycholoog en kreeg een

Financiële en Economische Zaken (FEZ), haar

Thuis, in Enschede-West, hangen drie portretfoto’s

baan bij de Stichting Aveleijn in Enschede. Moeder

huidige baan. Ze geeft leiding aan vijftig mensen,

van de kinderen aan de muur. ‘We zijn onlangs naar

was huisvrouw. ‘En nu oppasoma’, lacht Berger.

overlegt daarvoor met vier afdelingshoofden en

de fotostudio van mijnleukstefoto.nl geweest’, ver-

ze geeft rechtstreeks leiding aan de beleidsstaf

telt Berger. ‘Ze vonden het geweldig.’ En dat is te

Pragmatisch

merken. Ook de fotoshoot voor dit interview loopt

Ze vertelt dat ze na het behalen van haar vwo-

UT uitdagend en dynamisch. ‘Ik heb wel moeten

gesmeerd. Aniek, Femke en Ivar dansen spontaan

diploma, meteen is gaan werken bij KPMG. Als

wennen aan de bedrijfscultuur. De universiteit

om de fotograaf. In het midden hun moeder. Ze

assistent-accountant, studeren deed ze ernaast.

is een professionele bureaucratie. Besluitvor-

vindt het gezinsleven prima te combineren met

Eén dag in de week. In acht jaar haalde ze haar

mingsprocessen voltrekken zich niet altijd snel

haar fulltimebaan. ‘Maar ik ben niet de moeder die

accountancydiploma. Spijt dat ze niet is gaan stu-

en volgens strikte afspraken. De zakenwereld is

elke dag om drie uur bij het schoolhek staat. Ik

deren en het studentenleven leerde kennen, heeft

heel anders. Daar gaan besluiten veel sneller.’

breng de kinderen wel ’s ochtends op de fiets naar

ze nooit gehad. ‘Het leek mij ideaal om theorie en

Uitdaging vindt ze in de extra werkzaamheden,

school, die ligt op de route. Zo hou ik feeling met

praktijk te combineren. Lekker pragmatisch aan de

naast de routinetaken.

wat er op school gebeurt. Ik heb ook vijf jaar in de

slag. De uitdaging vond ik in de combinatie werken

medezeggenschapsraad gezeten. Op die manier

en studeren.

Verdelen

ben je ook betrokken. Toen de kinderen kleiner

Accountancy trok mij. Ik vind het leuk om met

‘Er gebeurt hier van alles. Het project waar ik

waren, nam ik weleens een paar uur vrij om te

cijfers om te gaan. De bètavakken en economie

momenteel aan werk, is de verdeling van de eerste

helpen.’

lagen me wel.’ Vervolgt: ‘Voor mij was het een

geldstroom: de rijksbijdrage. We proberen tot een

Verder is het volgens haar vooral passen en meten.

goede keuze. Het traject ging me goed af, al moet

nieuw verdeelmodel te komen. Daarvoor vertalen

‘Net als in andere gezinnen. Mijn man werkt niet

je wel doorzettingsvermogen hebben en je staande

we de rijksoverheidfinanciën naar de UT. Het rijk

fulltime, dat scheelt. Gerben is saxofonist. Hij

kunnen houden in een mannenbolwerk.’ Dat is de

verdeelt de middelen over onderwijs en onder-

heeft een baan op de muziekschool, speelt in een

accountancywereld nog steeds volgens Berger.

zoek. Hoe gaan we dat op de UT doen? Iedereen

kamermuziekensemble en af en toe bij een orkest.

‘Zeker toen ik begon. We waren met twee vrouwen

wil natuurlijk meer. Dat merk je. Eenheden leggen

Ik probeer zelf wat thuis te werken en Gerben is

op kantoor. Dat is wellicht veranderd, maar de top-

bijvoorbeeld andere accenten als ze daar baat bij

soms thuis. Mijn ouders wonen in Enschede en zij

posities blijven ook vandaag de dag veelal bekleed

hebben.’ Ze vertelt dat het ministerie van Onder-

passen één middag in de week op.’

door mannen. Hoe ik me staande hou? Ik ga uit van

wijs, Cultuur en Wetenschap voor de zomer >

die het college van bestuur adviseert. Ze vindt de

UT NIEUWS 08|2012 5

Interview liet weten dat er nog een extra bezuiniging wordt

de verdeling voor elke faculteit, eenheid en instituut

koppelen naar de werkvloer. Zo leer je verbindingen

doorgevoerd. ‘Het is onze taak om een voorstel bij

fair is. Je moet het college een eerlijk beeld voorleg-

te maken. Dat vind ik leuk om te doen. Je ontwikkelt

het college van bestuur neer te leggen waarin we

gen en daarvoor is het belangrijk goed te luisteren

je breed en je verliest jezelf niet in details.’ Uitdaging

aangeven hoe we de korting gaan verwerken in de

naar alle partijen.’ Ook het hebben van een helikop-

heeft ze op dit moment genoeg. ‘Maar ik kan me ook

cijfers. We laten verschillende keuzes zien en de

terview is hierbij belangrijk. ‘Iets wat ik geleerd heb

voorstellen dat ik over een paar jaar weer denk: geef

gevolgen daarvan. Uiteindelijk beslist het college.’

bij KPMG. Als accountant leer je heel goed om be-

me maar weer een nieuwe uitdaging.’

Berger stelt zich voor het maken van dergelijke rap-

drijfsprocessen te doorgronden. Lopen de processen

porten zakelijk op. ‘We zijn er voor de gehele UT. Ik

goed? Is het betrouwbaar? En je leert de cijfers van

Nominatie

vind dat ik zo zuiver mogelijk moet handelen zodat

de bedrijfsvoering te lezen, te analyseren en terug te

Een leuke bijkomstigheid is dat ze onlangs is

6 UT NIEUWS 08|2012

‘De universiteit is een professionele bureaucratie.

Besluitvormingsprocessen voltrekken zich niet altijd snel en volgens strikte afspraken’

Volgens Berger moet er nog eens heel goed over nagedacht worden. ‘Wat willen we aan voorzieningen in de lucht houden en wat willen we uitgeven aan onze primaire processen zoals onderwijs en onderzoek. We doen het hier met gemeenschapsgeld. Daar mag je best bij stilstaan.’

genomineerd voor de verkiezing Twentse zaken-

Verder heb ik gezien dat er erg veel goede kandi-

Het is eveneens de rode draad in het rapport; de

vrouw van het jaar. ‘Ik was aangenaam verrast.

daten zijn genomineerd, ik bevind me dus in goed

verzakelijking van de organisatiecultuur. ‘Ik vind dat

Het betekent toch dat je gezien wordt in de regio.

gezelschap.’

niet alles meer zomaar moet kunnen. In deze tijd

Als leidinggevende vindt ze het leuk om mensen

moet je scherp afwegen. De voordelen van secun-

kansen te bieden en ze te zien groeien. ‘Ik geef

daire arbeidsvoorwaarden versus de primaire: het

mensen veel verantwoordelijkheid en ik verwacht

in dienst houden van mensen. Die afweging moet je

dat ze aan de bel trekken als het niet goed gaat.

heel scherp maken. In deze tijd van financiële crisis

Ik hou het werk niet onder me. Ik ben goed in het

mag je best een beetje soberheid in acht nemen.

delegeren en kan het ook loslaten.’ Een dubbel

Dat geldt niet alleen voor sport en cultuur, maar

gevoel heeft ze als het gaat om vrouwenbeleid.

ook voor bijvoorbeeld de cursussen en workshops

‘Diversiteit in de top van een organisatie is nodig.

die aangeboden worden.’

Daarom is het goed dat het gebeurt, maar vrou-

Een ander item uit het rapport is Inkoop. De be-

wen moeten zich ook bewijzen en laten zien dat

sparing ging niet zonder slag of stoot. Twee miljoen

ze het kunnen. Ik vind dat het college op dit ter-

is inmiddels gerealiseerd. ‘Tot 2014 moet daar nog

rein haar best doet. Dat hoeft naar mijn mening

eens twee miljoen bijkomen. Dat wordt lastig. Op

ook niet meer te zijn.’ Ze voegt eraan toe: ‘De UT

de pennen en de potloden is het relatief makkelijk

is als werkgever met schoolgaande kinderen ove-

om te bezuinigen. Bij zaken zoals onderzoeksappa-

rigens heel prettig. Je hebt vrijheid om je eigen

ratuur is het een ander verhaal. Er valt geen winst

tijd in te delen en ik denk dat de UT zich daarmee

te behalen omdat ze vaak aangeschaft worden met

best kan profileren. Dat is aantrekkelijk voor man-

subsidie. De besparing komt dan in financiële zin

nen en vrouwen.’

niet ten goede van de UT, wel krijgen we mooiere

Rapport Berger

of betere apparatuur. Ik denk dat we uitkomen rond de 2,5 miljoen. Daar kunnen we heel verdrie-

In een eerder interview met UT Nieuws, kort na

tig over zijn, maar we hebben toch een structurele

het verschijnen van het bezuinigingsrapport, liet

bezuiniging gehaald.’ Het laatste thema, commu-

Berger weten dat het mislukt zou voelen als er

nicatie, loopt volgens de directeur ook op schema.

over drie jaar niets gerealiseerd is van de adviezen.

‘Ik moest er erg aan wennen dat de commissie en

Op basis van het rapport, besloot het college van

het rapport naar mij werden vernoemd. Maar als ik

bestuur om een deel van de voorstellen over te

zie dat er bij communicatie eveneens een kwali-

nemen, verspreid over een termijn van vijf jaar. Dat

teitsslag is gemaakt en bij inkoop een structurele

loopt in 2014 af. Volgens Berger liggen de bezuini-

besparing, dan zijn dat mooie resultaten. Ik denk

gingen redelijk op schema. ‘De aanbevelingen zijn

dat het ook heel goed is, dat we deze slag drie jaar

gestoeld op vier onderwerpen. De bezuinigingsslag

geleden hebben ingezet. Den Haag is nog niet klaar

in de secundaire arbeidsvoorwaarden is gereali-

met bezuinigen. Ook niet op het hoger onderwijs

seerd. Daarbij ging het om maatregelen zoals het

en dan is het prettig dat je niet te veel geld uitgeeft

afschaffen van de internetvergoeding als je thuis

op deze posten.’ |

een verbinding hebt. Niet meer van deze tijd.’

De bezuinigingen op Sport en Cultuur hebben veel voeten in de aarde. ‘De eerste stap is gezet, maar het is taaie materie. Bovendien is er

Schilderij

aardig wat weerstand onder de medewerkers.

In de werkkamer van Joyce Berger hangt achter haar

Ik hoop dat de nieuwe campusmanager er met

bureau een kleurrijk schilderij (coverfoto). Wie goed kijkt,

frisse energie tegenaan gaat.’ Ze refereert aan

ziet dat het kunstwerk allerlei elementen uit Enschede

een filmpje tijdens de Opening Academisch Jaar

bevat. Haar vader is de maker. In het rood-oranje midden-

(7 september, red.). ‘Daarin was te zien dat we

stuk zie je het stadhuis en het Ei van Ko. Links daaronder

hier 85 sporten hebben. Als we nog meer gekort

staat het gebouw van de faculteit ITC afgebeeld en daar

worden vanuit Den Haag, moet je je afvragen wat

rechts onder, in het groen, zie je een paar campusgan-

we nodig hebben en wat we verantwoord vinden

zen. Daarnaast staat in het groen ook het Torentje van

als je het afzet tegen ons onderwijs en onderzoek.

Drienerlo (op de coverfoto niet te zien ).Het doek hangt

We moeten een optimum vinden tussen aantrek-

momenteel op een expositie. Haar vader heeft het speci-

kelijkheid enerzijds en betaalbaarheid anderzijds.’

aal voor de foto even teruggebracht.

UT NIEUWS 08|2012 7

Onderzoek

Construeren met vezelversterkte In het ThermoPlastic Composite Research Center op het Kennispark zoeken wetenschappers

derzoekscentrum in het leven te roepen, kwam

naar gouden formules om op een snelle manier met lichte materialen te construeren wat

klopte in 2007 aan bij Boeing voor een samen-

volgens de hoogleraar van TenCate. ‘Het bedrijf

ook nog eens betaalbaar is. De auto- en luchtvaartindustrie hebben er baat bij. Zeker nu de

werking op het gebied van composieten. Dat

toegestane normen van CO2-uitstoot drastisch naar beneden worden aangescherpt.

gebeurde en samen met Fokker, producent van

wilde Boeing wel, mits het op neutraal terrein composiete onderdelen, en met een kennisin-

Tekst: Sandra Pool | Foto’S: Gijs van Ouwerkerk >

De technisch directeur legt uit dat je het ma-

stelling, de UT.’

teriaal op verschillende manieren kunt maken.

‘In veel takken van sport is er druk om lichter

‘Afhankelijk van de kunststof die je gebruikt. Er

Het centrum werd formeel opgericht in 2009 en

te construeren’, zegt Remko Akkerman, hoogle-

zijn thermoharders, materialen die uitharden, en

in juni 2012 opende het lab op het Kennispark

raar van de CTW-leerstoel productietechniek en

je hebt thermoplasten. Die verwarm je en laat

haar deuren. Wat ik daarvan vind?Geweldig!

technisch directeur van het TPRC. ‘Mijn gevoel

je stollen. Een proces dat snel kan. Bovendien

Echt once in a life time.’ Akkerman is het we-

zegt dat het met de nu toegepaste materialen niet

is de vezelversterkte kunststof flexibel. Je kunt

tenschappelijke geweten van het centrum. Hij

gaat lukken, dus er moet iets gebeuren.’

er allerlei vormen mee maken wat een enorme

vindt het TPRC een prachtig uithangbord voor

Oplossingen zijn er volgens hem te vinden in

ontwerpvrijheid creëert.’ Nadeel is dat je dure

de UT. ‘Het composietonderzoek hier in Twente

thermoplastische composiet. ‘Het gaat om een

apparatuur nodig hebt, weet Akkerman. ‘Dat

komt eveneens goed op de kaart. ‘Het aantal

mix van twee materialen waarbij de combinatie

vergt investeringen met als gevolg dat er niet

TPRC-deelnemers groeit. Ze investeren voor vijf

betere eigenschappen heeft dan elk materiaal af-

zoveel gebeurt op dit vlak. Jammer, want de

jaar. ‘Dat maakt langetermijnonderzoek mogelijk.

zonderlijk.’ In dit geval vezelversterkte kunststof.

mogelijkheden zijn heel mooi. Bij thermoplasten

Over vijf jaar moeten de eerste technologieën

Akkerman: ‘Vezels zijn licht. Ze worden ingebed

kun je bijvoorbeeld onderdelen aan elkaar lassen

bij de leden van het TPRC in gebruik zijn, zegt

in een kunststof, die ook licht is. Als je koolstof-

zonder dat je lijm nodig hebt. Het is daarnaast

Akkerman. ‘En zal de auto-industrie aangehaakt

vezels gebruikt, heb je ook nog eens een stijf en

ook een relatief schoon proces en je kunt het

zijn. Dat is in elk geval onze focus voor de ko-

steviger materiaal.’

materiaal hergebruiken.’ Het idee om een on-

mende tijd.’ |

Claire Cox

8 UT NIEUWS 08|2012

kunststof Remko Akkerman

1) 1) In het thermoplastisch onderzoekscentrum, gevestigd op het Kennispark, werken momenteel zestien mensen, goed voor 12 fte. Ze zijn in dienst van de UT en worden gedetacheerd bij het research center. Sebastiaan Haanappel, promovendus bij CTW, is er een van. Hij doet onderzoek naar de eigenschappen van thermoplastische composiet en werkt daarvoor met de enorme pers die in het laboratorium staat. ‘Het apparaat verwarmt met een infraroodoven de thermoplastische composieten, drukt het materiaal vervolgens in een vorm en laat het afkoelen. Het is een snelle manier om een product te vervaardigen dat sterk is. Het probleem zijn de plooien. Die willen we liever niet.’

2) Om er achter te komen onder welke omstandigheden het materiaal het beste gedrukt kan worden, ontwikkelt men momenteel een software om het drukproces te simuleren. ‘Met de software kun je virtueel nagaan wat het effect van bepaalde instel-

2)

lingen op het vormgedrag heeft’, zegt promovendus Devi Wolthuizen. ‘We werken met de eindige-elementenmethode, een rekenmethode die veel wordt gebruikt om de sterkte-eigenschappen van ingewikkelde constructies te berekenen. Composiet bevat veel verschillende lagen. Als je alles goed invoert, moet processimulatie lukken. Dan kun je voorspellen hoe het materiaal zich in het echt zou gedragen.

Dat scheelt tijd en materiaal en is dus kostenbesparend.’

3) Promovendus Ulrich Sachs bestudeert in het echt hoe materiaal zich gedraagt. Hij voert een buigingsproef uit in het Instormlab. ‘Je bui gt hiermee net zo lang totdat het materiaal breekt. Zo weet je hoeveel het kan hebben. In dit geval vijftig kilo. Dat is belangrijk om te weten zodat je kunt voldoen aan de minimumeisen.’ Met het testapparaat kan tot tienduizend kilo gedrukt worden, maar ook getrokken. Alle data worden keurig opgeslagen en is beschikbaar voor de TPRC-leden. Het geeft inzicht in de sterkte en stijfheid van het materiaal.’

3) UT NIEUWS 08|2012 9

Onderzoek

Vidi-onderzoek van Devaraj van der Meer

Druppel voor druppel Regen op het strand. Weinig lijkt zo alledaags als dat. Toch heeft nog bijna niemand onderzocht wat er eigenlijk gebeurt als een waterdruppel inslaat op een zandoppervlak.

Devaraj van der Meer kreeg deze zomer acht ton subsidie om dat te onderzoeken. Voor fysici is het een uitdagend probleem, voor de agrarische sector kan die kennis van pas komen om bodemerosie en kaalslag van schaarse landbouwgrond te voorkomen.

Tekst: Paul de Kuyper | Foto: Gijs van Ouwerkerk >

voor de maatschappij is het een belangrijk vraagstuk, benadrukt Van der Meer. ‘Dit proces

Als een regendruppel op een vlakke plaat valt,

ligt ten grondslag aan problemen zoals bodeme-

bijvoorbeeld het dak van een auto, spat die

rosie en kaalslag van vruchtbare grond. Er zijn

druppel uit elkaar, maar verandert er niets

in de wereld genoeg voorbeelden van grond die

aan het oppervlak. Gooi je een baksteen in het

wegspoelt doordat bossen worden gerooid of

water, dan zie je het omgekeerde. Het vallende

doordat landbouwgronden worden uitgeput door

voorwerp verandert niet, het oppervlak echter

monocultuur.’

wel: er ontstaat een zogenaamde water jet, een

Vandaar dat het onderzoek van belang kan zijn

opspattende straal water, een bommetje.

voor de agrarische sector. Maar waar boeren

En dan zijn er ook nog situaties waarin zowel

vooral benieuwd zullen zijn in hoe ze kaalslag

voorwerp als oppervlak veranderen, bijvoor-

van hun grond kunnen voorkomen, wil Van der

beeld als een waterdruppel in het zand valt. ‘Die

Meer het proces zelf doorgronden. ‘De boer wil

regendruppel laat een kratertje na in het zand.

het kunnen toepassen. Mijn motivatie is begrip

Je ziet het zand wegspatten, maar ook het water

van het fenomeen. Ik ben fysicus en daarom

spat op. Druppel en zand kunnen beide vervor-

wil ik zo’n proces helemaal begrijpen. Met een

men en dat maakt dit tot een gecompliceerd

werkend model kun je uiteindelijk ook ingrijpen

probleem’, vertelt Devaraj van der Meer (49),

in het proces. Met een goede onderbouwing, dus

UHD in de vakgroep Physics of Fluids. Binnen-

niet alleen maar op basis van trial and error.’

kort wordt zijn benoeming tot hoogleraar verwacht.Deze zomer kreeg hij van de Nederlandse

Paintballpistool

organisatie voor Wetenschappelijke Onderzoek

Voordat je weet hoe die stortbui je aardappelveld

een Vidi-subsidie van acht ton om de komende

vernietigt, moet Van der Meer eerst weten wat voor

vijf jaar inzicht te krijgen in dit alledaagse

‘schade’ één druppel aanricht in een bakje zand

proces, de inslag van een regendruppel op een

in zijn laboratorium. Na elke druppel moet hij het

zandoppervlak.

zand verversen om de omstandigheden gelijk te

Weinig natuurkundigen hebben zich hier eerder

houden. Hij wil ook een nieuwe methode ontwer-

aan gewaagd. Een vallende druppel in zand lijkt

pen om die druppels te laten vallen. Uit een pipet

eenvoudig, maar dat is het niet, verzekert Van

is de valsnelheid eigenlijk niet hoog genoeg dus hij

der Meer. Je hebt te maken met tien tot vijftien

werkt aan een soort paintballpistool om de drup-

parameters die je experiment kunnen beïnvloe-

pels mee het zand in te schieten.

den: van de grootte en vorm van de zandkorrels

Dat zand is ook niet zomaar zand. In de eerste

kijken. Met de laser kunnen we de hoogte van het

tot de snelheid waarmee de druppel valt en van

experimenten wil Van der Meer met perfect ronde

oppervlakte meten en aan de hand daarvan kunnen

de oppervlaktespanning in de druppel tot de

korrels werken. Ook wil hij een soort coating aan-

we de vervorming vaststellen. Uiteindelijk is ons

waterafstotendheid van het zand. ‘Als die drup-

brengen zodat de korrels waterafstotend worden.

doel om op die manier de vervorming van zowel

pel valt, kan er van alles gebeuren. Hij kan zich

‘Zo kan ik het best controleren hoe zand en drup-

het zandoppervlak als de druppel te kunnen meten,

vermengen met het zand, maar hij kan ook het

pel met elkaar mengen.’

maar dat laatste is nog wel een graadje moeilijker.’

zand wegduwen. En eigenlijk alles daartussenin.

Het proces van inslag maakt Van der Meer zicht-

De kratertjes kunnen een veelvoud aan vormen

baar met een laserlicht. ‘Omdat alles redelijk dicht

Van druppel naar regenbui

aannemen.’

bij het oppervlak plaatsvindt, heeft het weinig zin

Over vijf jaar moeten al die metingen resulteren

Het is niet alleen een fysische uitdaging, ook

om met bijvoorbeeld röntgenstraling in het zand te

in een werkend model waarmee Van der Meer

10 UT NIEUWS 08|2012

kan voorspellen hoe druppel en zand op elkaar

je ze nog als geïsoleerde inslagen beschou-

stappen nodig om het hele proces te begrij-

reageren. Niet alleen bij de ronde korrels met

wen, maar bij regen wordt het complexer. Wat

pen.’ Toch denkt Van der Meer over vijf jaar

een waterafstotende coating, maar ook als je

er vooral zal gebeuren is dat de zandlaag nat

ook de landbouwsector al van advies te kunnen

ander zand of een grotere druppel gebruikt.

wordt. De verwachting is dat zo’n vochtige

voorzien. ‘Het onderzoek mag dan fundamen-

Het wordt de belangrijkste opdracht van een

laag steviger is. Maar wordt het zand te nat en

teel zijn, het proces zelf is erg toegepast. Het

promovendus en een postdoc die in november

ligt er misschien zelfs een laagje water op, dan

probleem is zo belangrijk dat ik het raar zou

beginnen met Van der Meers Vidi-onderzoek.

gebeurt er weer iets anders.’

vinden als we aan het eind van ons fundamen-

De stap daarna is om te kijken wat meerdere

Hij wil er maar mee zeggen dat je er niet bent

tele onderzoek niet wat goede strategieën voor

druppels doen, bijvoorbeeld in een regenbui.

met puur het begrip van wat er gebeurt als een

de landbouwwereld kunnen aangeven. Dat is

‘Als druppels wat verder uit elkaar vallen, kun

druppel in droog zand valt. ‘Er zijn nog veel

de uitdaging.’ |

UT NIEUWS 08|2012 11

Wie is....

‘Met maansprongen Tekst: Paul de Kuyper | Foto: Arjan Reef >

Culturen. ‘Ontzettend leuk zijn de international eve-

buitenlandse culturen: prachtig. Vaak nemen ze ook

nings die worden georganiseerd als de studenten hier

wat voor je mee uit hun thuisland. Ik heb prachtige

Gebouw. ‘Ik begin elke ochtend om 7 uur, dan

net zijn. Ze voeren vaak een dans op uit hun land van

souvenirs gekregen. Vooral als ze na de diploma-

maak ik de boel open. Sinds de avondopenstelling

herkomst. Dat is echt een avondvullend programma.

uitreiking ITC weer verlaten. Laatst kreeg ik nog een

afgeschaft is, werk ik op vaste tijden. Tot 15 uur.

Dan zie je bijvoorbeeld Chinese kungfu en Filipijnse

heel mooi fluwelen doosje met Chinese eetstokjes. En

Eerder zat ik hier ook wel in de avonduren. Toen

bamboedansen. Heel bijzonder. Dat is het mooie

ik heb ook wel eens een sleutelhangertje gekregen

kwamen veel meer mensen een praatje maken. Of

van hier werken. Nederland ken je wel, maar al die

met cocablaadjes uit Bolivia. Dan buigen die studen-

even voetbal kijken, als er een mooie pot op was.

Nu gaan de deuren om 19 uur dicht. Ik ken echt elk hoekje van het ITC-gebouw. In 1996 is het door de Thaise prinses geopend. Ik ben er vanaf het begin bij geweest, heb hier zelfs nog tijdens de bouw gezeten.

Zodra de bouwvakkers weg waren, moesten wij afsluiten. Buitenstaanders zeggen vaak hoe mooi het moet zijn om hier te kunnen werken. Dat is ook echt wel zo, maar op een gegeven moment zie je het zelf niet meer. Je werkplek is je werkplek. Ik vind het vooral mooi hoe het gebouw overloopt in het groen van de tuin.’

Dankbaarheid. ‘Op de campus kun je een gebouw in- en uitlopen zonder aangesproken te worden. Dat is een groot verschil met hier. Ik ken iedereen, in ieder geval van gezicht. Je zegt altijd gedag en vaak komen mensen bij mij aan de balie voor een praatje.

Na een week ken ik ook alle nieuwe studenten, tenminste, ik weet wie hier wel thuishoort en wie niet.

Wij verzorgen ook de studentenpost, vandaar. En ze komen heel vaak met vragen of probleempjes bij mij. Dan moeten ze de meterstanden doorgeven of ze weten niet waar ze pasfoto’s kunnen maken voor de gemeente. Voor ons zijn dat heel gewone dingen, maar als vreemdeling heb je geen idee. Ik vind het mooi als ik ze een beetje op weg kan helpen. Het is heel dankbaar werk. Ik voel me gastheer van het gebouw en zo hoop ik ook over te komen.’

Wie is Roelof Schoppers?

Functie:

Portier gebouw ITC

Geboren:

17 januari 1958 in Aalten

Opleiding:

Havo in Enschede

Woont:

in Enschede

Burgerlijke staat: Getrouwd,

twee dochters (25 en 28)

Televisie:

Detectives zoals Wallander en Lewis

Film:

Batman, de hele cyclus

Boek:

Lezen doe ik niet, daar heb ik

geen tijd voor

12 UT NIEUWS 08|2012

over het strand’ ten als knipmessen. Thank you for everything. Het zijn

bike. Vorige maand heb ik met collega’s nog een rit ge-

Texel. Het ruige werk, met van die grote deltavliegers

kleine dingetjes maar erg bijzonder.’

maakt door Duitsland. Sinds ITC bij de UT hoort ben

en parachutes. Lekker sleuren op het strand. Ik heb

ik lid van De Skeuvel, om het schaatsen bij te houden

dan een tuigje aan waarmee je ook van die maan-

Vliegeren. ‘Na een werkdag wil ik me ’s avonds nog

voor als er eens natuurijs ligt. Afgelopen winters heb-

sprongen kunt maken. Dat is echt spectaculair, je

even lekker uitsloven. Buiten actief zijn is zo fijn. Twee

ben we het getroffen. Ik heb mooie tochten gereden,

vliegt zo vier of vijf meter de lucht in. Het gaat ook wel

à drie keer per week ga ik hardlopen. Fietsen doe ik

op het Rutbeek en bij Giethoorn. Een andere grote

eens mis. Dan donder je in het zand. Maar gelukkig is

ook, op de racefiets en in de winter op de mountain-

hobby van me is vliegeren. Dat doe ik op vakantie op

dat altijd goed afgelopen, ik heb nooit iets gebroken.’ |

UT NIEUWS 08|2012 13

Reportage

De opmars van de 3DDat de 3D-printer geen nieuw fenomeen is, weten we. Toch horen en lezen we steeds meer over

gevoed met plastic. ‘Ik vergelijk het met een

het vernuftige apparaat. Hoe is die opmars te verklaren en wat maakt de driedimensionale

hangt een grote plastic spaghettisliert. Het plastic

slagroomspuit’, lacht Dertien. ‘Achter de printer

machine zo bijzonder? Kunnen we straks onze eigen schoenen ontwerpen en printen? UT

wordt in de printkop, die boven de printplaat

Nieuws nam de proef op de som en ging aan de slag: van ontwerp tot geprint product.

De sliert wordt dus vloeibaar. Het gesmolten

hangt, gesmolten tot zo’n tweehonderd graden. plastic komt in de gewenste vorm op de printplaat.

Tekst: Sandra Pool | Foto’S: Gijs van Ouwerkerk >

maar kant-en-klare vormen en producten in allerlei

Die beweegt van links naar rechts en van boven

soorten en maten.

naar beneden. De printkop spuit net als bij een

Was het jaren geleden nog doodnormaal om met

De PhD-student, tevens bouwer van inspectierobots

slagroomspuit de toefjes op de taart.’ Printen in

een fotorolletje naar een afdrukservice te gaan,

voor buisleidingen, werkt er regelmatig mee. ‘Dit

kleur zit er bij deze doe-het-zelf-printer niet in,

tegenwoordig heeft iedereen een printer en rollen

is een fotopolymeerprinter’, legt hij uit, ‘Uit de

maar de eerste printers die in twee kleuren kunnen

thuis de foto’s uit het apparaat. Gaat de 3D-printer

printkop komt een vloeistof, fotopolymeer. Dat is

printen, zijn al wel op de markt.

eenzelfde route bewandelen? Die tendens is

gevoelig voor licht en wordt door UV-licht hard.

Dertien laat een plastic vaasje zien. Wie goed kijkt

volgens PhD-student Edwin Dertien wel gaande.

Het printen gaat zo’, beschrijft hij. ‘Op de printplaat

en voelt, merkt dat het product uit laagjes bestaat.

‘Het klinkt een beetje Star Trek-achtig, niet waar?

komt eerst een laagje vloeistof in de vorm die je wilt.

‘Alle printmethodes hebben met elkaar gemeen dat

Een machine waarbij je met één druk op de knop

Dat hardt uit en vervolgens print-ie weer een laagje

de 3D-ontwerpen eerst met behulp van software

niet alleen koffie hebt, maar ook gelijk het kopje

vloeistof wat uitgehard wordt en ga zo maar door.’

vertaald worden naar een heleboel platte plaatjes.’

eromheen.’

Naast fotopolymeerprinten bestaan er allerlei

Een reden dat de 3D-printer in opmars is, komt

Zo ver is het nog niet, al werken wetenschappers

soorten printprocessen. In zijn werkkamer

volgens Dertien omdat moeilijke dingen, zoals

van de UT al enige tijd met driedimensionale

staat een doe-het-zelf-3D-printer die werkt met

het slicen van driedimensionale vormen, als open

printers. Vooral bij opleidingen als

gesmolten plastic. Het is er eentje van MakerBot.

source software beschikbaar zijn. ‘Toen ik hier in

werktuigbouwkunde en industrieel ontwerpen. De

Het bouwwerk bestaat voornamelijk uit hout, heeft

1998 ging studeren, stonden de eerste 3D-printers

één puur uit nieuwsgierigheid, als hobbyist. De

een bouwvolume van zo’n veertig centimeter in de

er al en in de maquettebouw werden ze ook

ander voor het serieuze ontwerpwerk.

hoogte en is aan te schaffen voor 1500 euro. ‘Een

gebruikt, maar de echte opmars is ingezet met de

In gebouw Carré, op de derde verdieping, waar

Nederlandse variant komt van Ultimakers. Kosten

bouw de RepRap, de eerste 3D-printer. Het idee

het laboratorium van de afdeling Robotics and

liggen rond de 1200 euro en alle benodigdheden,

om er een te bouwen werd in 2005 gelanceerd en

Mechatronics gevestigd is, staat zo’n 3D-printer.

zoals plastic, kun je ook online aanschaffen.’

de eerste RepRap-printer draaide in 2007.’ Dertien

Het gevaarte oogt als een forse kantoorprinter. Grijs

Het zijn allemaal FDM-printers, wat staat

vertelt dat de technologie van het printen en het

gekleurd. Onopvallend. Papier rolt er echter niet uit,

voor Fused Depositon Modeling en ze worden

smelten van plastic niet nieuw zijn. ‘De grootste

> Stap 1

Stap 2

Wat wil je printen? Heb je thuis iets nodig, zoals een gootsteenstopper

We kiezen voor Thingiverse en bekijken de website, op zoek naar een

of wil je gewoon een keer iets proberen? Edwin Dertien adviseert om in

aantrekkelijk, niet te groot ontwerp. ‘Iets wat veel gebruikt wordt in deze

het laatste geval de website Thingiverse te bezoeken. Het is een site waar

tijd, is een houder voor een Ipad of een Iphone,’, zegt Dertien. Goed,

mensen hun ontwerp opzetten en waarmee jezelf aan de slag kunt.

daar gaan we voor! Wie kiezen een Iphone stand uit 87 ontwerpen.

14 UT NIEUWS 08|2012

printer

‘De printkop spuit net als bij een slagroomspuit de toefjes op de taart’

revolutie is het gratis gebruik van software en de komst van websites, zoals shapeways.com, waar je vormen kunt laten printen.’

Toepassingen en gebruikers Het additive manufacturing, -‘de populaire term is 3D-printen’- bouwt in tegenstelling tot ander productiewerk alleen datgene wat je nodig hebt. ‘Het is geen verspanende bewerking en je houdt dus geen restanten over. Een ander groot voordeel is dat je vandaag een ontwerp invoert en de volgende dag het product in de printer vindt.’ Een enorme potentiële markt is volgens Dertien de medische wereld. ‘Denk aan protheses, een nieuwe kaak of heup.’ De auto-industrie is eveneens een mogelijke markt. ‘Hierbij gaat het om reserveonderdelen die op bestelling geleverd worden. In plaats van een voorraad, print de autodealer bijvoorbeeld een nieuwe bumper op verzoek.’ Voor de particulier zal het nog een tijdje hobbywerk blijven. ‘Het is nog steeds goedkoper om naar de bouwmarkt te gaan en een gootsteenstopper aan te schaffen dan er zelf één te printen.’ |

> Stap 3

Stap 4

SolidWorks is het softwarepakket dat veel op de UT gebruikt wordt

De houder krijgt aan de bovenkant de letters UT Nieuws. Het is

om driedimensionaal te tekenen. We openen het ontwerp ermee.

bijna klaar. Dertien rondt de hoekjes nog even mooi af en slaat het

‘Leuk en simpel’, zegt Dertien. ‘Een nadeel zijn de twee uitstekende

ontwerp op in STL-formaat. ‘Dat is net als de JPG voor de foto’s.

houders.’ De PhD-student schetst daarom snel het ontwerp na.

Alles was we nodig hebben, zit erin.’

UT NIEUWS 04|2012 15

> Stap 5

Stap 6

Het STL-bestand wordt vervolgens geladen in ReplicatorG3, de software

Het programma deelt het figuur op in laagjes. Eerst de buitenrand

die met de 3D-priner communiceert. De tekening verschijnt in een

en daarna de binnenzijde. Vervolgens warmt de printkop op tot

kubus die het bouwvolume van de printer weergeeft. Dertien roteert en

tweehonderd graden. Het plastic smelt en de printplaat begint de

centreert de afbeelding zodat het product goed uit de printer rolt.

schuiven.

Stap 7

Stap 8

Het geluid is vergelijkbaar met een gewone inkjet. De motortjes en

Allereerst wordt de buitenzijde van het figuur geprint. Vervolgens bouwt

radertjes draaien en er spuit gesmolten plastic uit de printkop.

de printer de telefoonhouder laag voor laag op.

Stap 9 Het printen neemt twintig minuten in beslag. In twee uur tijd zijn we van ontwerp tot geprint product gekomen en de smartphonehouder staat inmiddels te schitteren op het bureau.

16 UT NIEUWS 08|2012

Sport

Sport en puzzel tegelijk Een van de sporten die op de UT sterk aan populariteit wint, is boulderen. Hoe? Boulderen dus,

De mogelijkheden om op de campus een sportieve prestatie

de meest spectaculaire tak binnen de klimsport. ‘Het is een uitdaging. Je hebt inzicht, kracht en

neer te zetten, zijn legio. Van schaken tot schermen, van

techniek nodig. Je valt hoogstens 4,5 meter naar beneden.’ Ik slik even. 4,5 meter is toch best hoog,

zich in sportkleding en gaat het aanbod aan den lijve onder-

want van veiligheidstouwen en zekeringen is bij boulderen geen sprake.

taekwondo tot tafeltennis. De redactie van UT Nieuws hijst vinden. Participating journalism heet dat. In de aflevering van deze maand gaan we boulderen. Meer informatie via: www.cubebouldergym.nl

Jochem Vreeman | Foto’s: Gijs van ouwerkerk >

graad wat op. De roze grepen zijn al wat kleiner, anders van vorm en dus lastiger. Waar de rode

Geluk bij een ongeluk is dat er matten onder-

grepen een duidelijk gemarkeerd pad naar boven

vindt Hans Kolk. De 23-jarige student Advanced

aan de klimwand liggen. ‘Je valt dus niet zo hard.

vormen, is het nu al intensiever zoeken naar de

Technology sloot zich na een half jaar studeren

En nu op zoek naar die uitdaging’, zegt Herman

oplossing van die puzzel. ‘Beweeg eerst je rechter-

aan bij TSAC. Na 3,5 jaar boulderen wordt hij nog

Engbers. Hij is eigenaar van Cube Bouldergym,

hand en rechtervoet, daarna pas met links’, klinkt

elke dag beter. ‘In deze sport ga je steeds weer

een klimhal op het voormalige Polaroid-terrein

het als ik een paar maal vroegtijdig richting grond

op zoek naar een nieuwe uitdaging. Je verlegt

in hartje Enschede. Hier trainen bijna dagelijks

stort. ‘En laat je lichaam hangen in plaats van je

telkens je grenzen. Het voelt geweldig als je een

UT-studenten die aangesloten zijn bij de Twentse

voortdurend op te trekken.’ Een nuttige tip, want

lastige route weet te voltooien. Verder is het mooi

Studenten Alpen Club (TSAC), dat onlangs in

bij het zoeken naar een volgende greep klamp

dat de sport zo populair wordt op de UT. Dat

deze hal het NSK organiseerde. Winnaar daarvan

ik me inderdaad soms angstvallig vast. Dat kost

komt natuurlijk ook door de aanwezigheid van

was overigens Enschedeër Bob Giesberts.

kracht en juist met kracht moet je erg gedoseerd

deze hal. Daar zijn er in Nederland maar een paar

‘Boulderen is in feite het oplossen van een puzzel’,

omgaan in deze sport.

van.’

gaat Engbers verder met zijn uitleg. ‘Je moet in zo

Toch lukt het me ook met de roze grepen uit-

Hans gaat met zijn vereniging meerdere keren per

min mogelijk ‘grepen’ zien boven te komen, zon-

eindelijk de top te bereiken. Dat voelt als een

jaar naar het Franse Fontainebleau, het walhalla

der te vallen’. Na zijn introductie moet ik er toch

ongekende victorie. Het kan niet anders dan dat

van deze sport. ‘Daar liggen prachtige rotspar-

echt zelf aan geloven. ‘We beginnen met de rode

ik in de wieg gelegd ben voor het boulderen. Die

tijen waar je je helemaal uit kan leven. Boulderen

grepen, die zijn het makkelijkst.’ Echt moeilijk is

gedachte vervaagt snel als ik besluit bij het groep-

is van oorsprong een outdoorsport, vandaar.’

het inderdaad nog niet, want ik voel me een ware

je studenten verderop te kijken. Ze zijn aan het

Terwijl de speciale klimschoenen inmiddels mijn

klimgeit als ik in no-time de top bereik en me be-

oefenen met een route waarvan ik dacht dat die

voeten afknellen en ik toch echt nu al spierpijn

heerst laat vallen. Wel merk ik dat mijn vingers en

er eigenlijk alleen voor de sier zat. Een katach-

voel, probeer ik het nog even met de witte gre-

voeten al enigszins beginnen te protesteren. ‘Die

tige sprong van de ene naar de greep illustreert

pen. De top haal ik niet, ook niet na meer nuttige

spierpijn komt pas morgen, moet je nu nog niet

hun vaardigheden. Wat me ook opvalt, is dat het

tips. Rouwig ben ik er niet om. Boulderen is een

aan denken.’ Dat besluit ik dan maar niet te doen.

groepje elkaar veel tips en aanwijzingen geeft.

prachtige sport waarbij je binnen een paar uur al

We gaan verder en schroeven de moeilijkheids-

‘Dat sociale aspect maakt de sport erg leuk’,

erg veel leert. |

UT NIEUWS 08|2012 17

Achtergrond

Kenniscentrum Risicomanagement en Veiligheid

‘Wat is veiligheid?’

Met prominente sprekers en gasten als astronaut André Kuipers, oud-generaal Dick Berlijn, demissionair minister Jan Kees de Jager en professor Pieter van Vollenhoven werd onlangs in de Waaier het Kenniscentrum Risicomanagement en Veiligheid geopend. Het kenniscentrum is ondergebracht bij het Institute for Innovation and Governance Studies (IGS) van de faculteit Management en Bestuur. Naast het bundelen van alle onderwijs- en onderzoekexpertise op het gebied van veiligheid en risicomanagement is het Kenniscentrum een loket voor vragen, verzoeken, kennisuitwisseling en opdrachten uit alle maatschappelijke sectoren.

Tekst: Maaike Platvoet | Foto: Gijs van Ouwerkerk >

het Kenniscentrum een spil in het web kan zijn. Ook zei hij dat veiligheid een ‘taak is van

Het initiatief voor het Kenniscentrum komt van

de overheid, maar dat organisaties en burgers

professor Pieter van Vollenhoven, sinds 2005

medeverantwoordelijkheid dragen.’ ‘Maar door

hoogleraar Risicomanagement en Veiligheid

het gebrek aan regie – ook binnen de overheid

aan de UT. Hij sprak tijdens de opening zijn

– dreigen risicomanagement en veiligheid

waardering uit voor het feit dat de UT het

versnipperd te raken. Door zelfregulering op dit

Kenniscentrum realiseert, en daarmee alle

vlak is de onduidelijkheid voor de samenleving

onderwijs- en onderzoekexpertise op het gebied

daardoor groot en dat is onaanvaardbaar. We

van veiligheid en risicomanagement bundelt.

zullen daarin een balans moeten vinden, dat

‘Wat is veiligheid?’, vroeg hij zich af in zijn speech.

zie ik ook als een belangrijke taak voor het

‘Het is niets meer dan een aantal afspraken die

Kenniscentrum op de UT.’

we met elkaar maken over bepaalde risicio’s, maar ook een stukje gezond verstand en vinger-

Astronaut André Kuipers sprak via een korte

aan-de-pols-beleid.’ Van Vollenhoven sprak over

videoboodschap tot het publiek. Ook hij sprak

het belang van het delen van ervaringen en

het belang uit van het nieuwe Kenniscentrum.

die te vertalen naar risicomanagement, waarbij

‘Niet alleen omdat in de ruimte ook van alles mis

Pieter van Vollenhoven sprak tijdens de opening van het Kenniscentrum.

kan gaan op het gebied van veiligheid, ook omdat de ruimtevaart en satellieten een belangrijke rol

Master Risicomanagement

kunnen spelen voor risicomanagement op aarde.

De master Risicomanagement is de onderwijstak die ver-

via satellieten.’ Kuipers zei daarover in de

bonden is aan het Kenniscentrum Risciomanagement en

toekomst zeker nog met het Kenniscentrum van

Veiligheid en bedoeld voor hbo/wo-ers met werkervaring

gedachten te willen wisselen.

en ambitie in het managen van risico’s en/of veiligheid

Irna van der Molen, universitair hoofddocent

binnen organisaties.

bij MB, is projectleider van het nieuwe

Denk bijvoorbeeld aan het meten van gifwolken

centrum en daarmee verantwoordelijk voor Studenten volgen twee aaneengesloten dagen college

de inhoudelijke coördinatie. ‘Dit initiatief van

per maand en doen daarbij ‘nieuwe kennis, geestelijke

Pieter van Vollenhoven sluit goed aan bij het

gaan met partners die te maken hebben

uitdaging, nieuwe visies en inzichten’ op.

thema veiligheid, dat de laatste jaren steeds

met veiligheid en risicomanagement, zowel

Voorop staat de inbreng en verbinding met eigen prak-

meer aandacht heeft in onze maatschappij en

binnen als buiten de UT. Ook het bedrijfsleven

tijk. Kennisgebieden van de opleiding zijn: risicobeoorde-

in de politiek. Ook staat het op de agenda van

wordt daarin betrokken. ‘Een van de

ling, risicobeheersing, risicocommunicatie, organisatie

de NWO, en sluit het aan bij de doelstellingen

doelstellingen van het kenniscentrum is om

en supply chain, financiële aspecten, ICT, projecten en

van Route ’14. Met het kenniscentrum kunnen

de maatschappelijke veiligheid te vergroten.

programmamanagement, techniek en innovatie en

we bovendien daadwerkelijk wat betekenen

Hoewel er meer kenniscentra op dit gebied

juridische aspecten. Verder bestaat de master uit onder-

voor de maatschappij, en een structurele

actief zijn in Nederland, is het op de UT uniek

zoeksmethodologie en casuïstiek en een internationale

bijdrage leveren aan bepaalde problematiek.’

dat wij een een combinatie van technische en

studiereis.

Van der Molen wil de komende tijd in gesprek

maatschappijwetenschappen in huis hebben.

18 UT NIEUWS 08|2012

High tech human touch is ook in dit kenniscentrum

Dergelijke risicio’s kun je dus van te voren

Wat je dan nodig hebt zijn snelle slimmer

het sterke punt.’ Als voorbeeld noemt Van der

proberen zoveel mogelijk uit te sluiten.

denkers, met gevoel voor politiek. En mensen

Molen het onderzoek dat binnen de faculteit ITC

’Onverwachtse gebeurtenissen brengen een

die de verantwoordelijkheid dragen, en niet bang

plaatsvindt. ‘De informatie van satellieten en

samenleving uit balans’, zei demissionair

zijn voor onorthodoxe oplossingen. Om dat te

geografische informatiesystemen is bijvoorbeeld

minister Jan Kees de Jager tijdens de

realiseren heb je een goed werkend systeem van

handig bij stedelijke planning. Welke gebieden zijn

opening van het Kenniscentrum. En hij kan

risicomanagement nodig.’ Het Ministerie van

kwetsbaar voor aardbevingen of overstromingen?

het weten, toen de financiële crisis in 2008 ook

Financiën dringt daar ook op aan bij bedrijven.

Als je dat goed in kaart hebt, en het gebied is nog

Nederland overspoelde. ‘Risicomanagement is

‘Risico’s moeten bespreekbaar zijn. Binnen de

niet bebouwd, kun je daar rekening mee houden in

veel belangrijker dan altijd gedacht. Onderling

politiek gaan we daarom een interdepartementaal

je stedelijke planning en in de bouwvoorschriften.

vertrouwen is ook cruciaal ten tijde van crises.

commissie crisisbeheersing oprichten.’ |

UT NIEUWS 08|2012 19

AFVD Foton

20 UT NIEUWS 08|2012

UFO….

De avond valt in het natuurgebied Buurserzand, vlakbij Haaksbergen. Twaalf leden van de UT-fotoclub Foton schuifelen door de dampige dopheide, hun materiaal in de aanslag. Elk moment kunnen ze iets tegenkomen dat de moeite waard is om op de gevoelige plaat vastgelegd te worden.

Een bloeiende jeneverbesstruik. Beenbreek of klokjesgentiaan. Een geelgors of een graspieper.

Of ‘gewoon’ een mooie zonsondergang. Het maakt deze sessie natuurfotografie een spannende onderneming.

Studente Lisa Tieman (links) en Saxionstudente Melanie Lindenberg, beiden lid van Foton, zijn geboeid door een onbekend object, links op de foto. Uiterst geconcentreerd zoomen ze in, klaar om toe te slaan. Maar Mark Ruiter, die achter de dames aan tijgert, ziet juist aan de réchterkant een unidentified flying object. Hij knipt. Het levert een intrigerende foto op. Met een ietwat teleurstellende afloop. De UFO blijkt een kraai. |

Foto: Mark Ruiter, Foton.

UT NIEUWS 08|2012 21

Opinie

The FFNT looking forward

It takes ‘two to tango’ Photo: Gijs van Ouwerkerk >

a number of professional development and gender

of female academic leadership and the importance

awareness events as well as explored the possible

of having a gender policy at the university. Today in

A new academic year has started and I am very

future strategic avenues. The highlights of this year

Europe we have a leaky pipeline which “leaks” pro-

happy to share the news about the FFNT fu-

have been the talk of the Harvard Business School

portionally more female scientists and ‘a profound

ture directions. The vision of FFNT is to embrace

Prof. Rosabeth Moss Kanter on March 8th and the

gender imbalance is still observed in a vast majority

diversity and promote academic female leadership

yearly conference on Female Academic Leadership

of countries’ (SHE figures 2012). The Netherlands,

at the University of Twente. A diverse organization

featuring university leaders Prof. Curt Rice, Prof.

for instance had 42% of female PhD graduates in

is more creative and innovative and thus brings

Simone Buitendijk and Prof. Rosemary Deem. The

2009, 26% of female researchers in 2009, the num-

competitive advantage to a university as showed in

insights from leadership studies were shared by

ber of professors was 13% in 2010. The proportion

studies of diverse teams and organizations. FFNT is

Prof. Janka Stoker who is also the member of the UT

of women in academic top positions increased from

committed to its members and in the past year the

Supervisory Board.

8% in 2002 to 13% in 2010 (SHE figures, 2012).

Board has taken stock of its activities, has organized

The above events allowed us to reflect on the role

These figures are alarming given how much of highly

22 UT NIEUWS 08|2012

educated talent is being ‘lost’ but the upward trend is hopeful.

Gender balance At the University of Twente we saw a steady increase in female academic staff from 361 in 2006 to 523 in 2011. In 2008, we had 11 academics at the top levels, 18 at the sub-top, which were 6% and 12% respectively of the total academic staff. In 2012, the number of female academics increased to 23 at the top and 26 at the sub-top, which translates into 10.9% and 15% respectively. The UT aims to further increase the share of female academics to 13% at the top levels and 22% at the sub-top 2014. The increase in numbers is a positive development, but still some way to go towards the gender balanced organization.

From the above figures we can see the commitment of the UT management towards the National Charter of Talent to the Top which the Executive Board signed on June 26, 2009. The FFNT Board fully supports the ambition for equal representation of women in higher academic positions and giving talent the opportunity to develop itself. The Board is aware that the female colleagues may feel at a disadvantage being a minority and that the workplace can benefit in many ways of having diversity among its staff.

However, as seen in many studies, addressing gender balance in academic organizations is a complex and multi-level policy issue.

Cultural change As noted in the recent Dutch studies of Van der

helping female academics with information on fun-

trust that working in partnership with the Ambas-

Brink and Benschop 2012 and Timmers et al. 2009,

ding and promotion criteria.

sadors Network and the OBP VN, and in close

disciplinary peculiarities as well as cultural, structu-

cooperation with the university management we will

ral and political aspects of university life are impor-

Strategic plan

tant to take into consideration when adopting gender

Being committed to our members, the Board took

The FFNT Board already started to follow the plan

policies. Addressing the leaky pipeline requires not

seriously the outcomes of the FFNT survey in

as this month we will have a meeting with the deans

only measures to support women professionaliza-

developing FFNT strategic plan for the coming three

to discuss the results of the FFNT survey and will

tion and careers, but also an awareness and cultural

years: http://www.utwente.nl/ffnt/news/ffnt_stra-

participate in the meeting with the LNVH and the

change which embraces all levels of the university.

tegy/. The main goals for the coming three years

CvB discussing the good practices and key issues

Both bottom-up as well as top-down policy measures

are to increase the UT attractiveness as a gender

achieving gender balance within the UT. For the

are paramount. It takes “two to tango”. This is where

balanced employer, to attract more participants from

coming months we have planned activities following

FFNT finds it’s mission.

within and outside UT to our events, to increase

the recommendations of our members as well as

As part of the strategy development process, in

gender awareness and to promote the skills of

providing further information on resources for the

March 2012 the FFNT Board conducted a survey

female faculty. In addition, we set ourselves more

career development (updates on policies, promo-

among the female academics at the UT to identify

stakeholder oriented goals as well – be more visible

tion criteria, grants) so please regularly check our

the needs of our female academics and serve our

and set best practices of gender balance/successful

website and the FFNT Linkedin group! The FFNT

members. The survey in combination with a range

career progression in the spotlight – just to name a

Board looks forward to welcoming you at our events

of interviews with female academics in different

few. These goals are in line with the overall UT aims

and providing information on different opportuni-

faculties throughout last academic year revealed a

of commitment to gender balance and promotion of

ties to advance your career. If you have suggestions

further need to work on professionalization of female

talent. The FFNT board believes the plan will give us

or would like to participate in the Board activities

academics as well as on gender awareness at our

focus to serve our stakeholders in a sustainable man-

in the future, please contact the Board at ffnt@

university. The survey results also showed that there

ner for their full benefit.

utwente.nl |

is a need to work closely with the university manage-

The Board has agreed upon a number of targets to

ment and the chairs of departments on revisiting

reach these goals and I am very excited that we now

Liudvika Leisyte is chair of the Female Fa-

the hiring and promotion procedures and practices,

have more focus for the future activities thanks to

culty Network Twente and reseacher at the

monitoring career progression of female academics,

the recommendations of the academics at the UT. I

MB-group CHEPS.

achieve our goals.

UT NIEUWS 08|2012 23

Opinie

Hoe gezond is de UT’er?

‘Graag een minder De jaarlijkse Gezonde Week en de zeskamp zijn net weer achter de rug en veel UT’ers grijpen die gelegenheid aan om hun fysieke gesteldheid en conditie onder de loep te nemen en op de proef te stellen. UT-Nieuws stelde haar lezerspanel – er deden 37 medewerkers en 48 studenten mee - via een enquête van Newcom Research & Consultancy enkele vragen over hoe gezond ze zichzelf voelen. Wat bleek: de UT’er geeft zich gemiddeld een 7,7 als het gaat om gezondheid.

Een mooie score, al heeft het merendeel nog wel wat te wensen. Vooral ‘wat strakker in mijn vel’ staat hoog op het verlanglijstje.

Tekst: MAAIKE PLATVOET | Foto’s: SHUTTERSTOCK >

aandeel mensen met overgewicht in Nederland is toegenomen, zowel bij volwassenen als kinderen,

Natuurlijk maken we ons allemaal – zo nu en dan

gaat dat niet op voor de UT-bevolking. Landelijk

- wel eens zorgen om onze gezondheid. En dat

is de toename vooral groot bij volwassenen; het

geeft 74% van de ondervraagden ook toe. Dat er

aandeel met ernstig overgewicht is zelfs meer dan

nooit zorgen zijn, zegt 15% en dat er regelmatig

verdubbeld. Bij mannen van 40 jaar en ouder heeft

zorgen zijn over de fysieke toestand vindt 11%.

inmiddels meer dan de helft overgewicht, aldus het

Gelukkig is de UT’er wel sportief. Een klein deel

Centraal Bureau voor Statistiek. Van de UT-geën-

zegt nooit te sporten (14%), maar de meesten

quêteerden zegt 67% ‘geen overgewicht’ te hebben.

sporten toch al snel 1 tot 3 uur per week (33%).

Als het gaat om minder dan 5 kilo overgewicht heeft

Tussen de 3 en 5 uur sport zo’n 27% en meer dan

24% daar last van, tussen de 5 en 10 kilo gaat op

7 uur gaat op voor 5%.

voor 4% en meer dan 10 kilo geldt voor 10%.

De UT’er staat vooralsnog gezond in het leven en

Zondes zijn er ook, en nagenoeg bij iedereen.

torst niet al te veel extra kilo’s met zich mee. Maar

Meer dan de helft (56%) zegt dat het dan gaat om

dat het altijd beter kan blijkt wel uit de reacties die

‘alcohol’. Daarna volgt snoepen (40%) en te weinig

kwamen op de vraag wat men ‘per direct zou willen

sporten (28%). Een klein percentage (12%) steekt

veranderen aan het lichaam’ (zie ook kader). Een

regelmatig een sigaret op en weer een ander klein

plattere buik en meer ‘sterkere en prominente’ spie-

deel (15%) zegt helemaal geen zondes te hebben.

ren worden daarbij het meest genoemd. Dat wordt

En hoewel in de afgelopen jaar dertig jaar het

dan toch weer richting het Sportcentrum. |

Hoe zie je jezelf?

Wat zou je per direct aan je lichaam willen veranderen?

De meest opvallende: - Een plattere buik en minder aanwezige dijen - Iets afvallen. Nog beter in evenwicht - Geen rug- en nekklachten meer - Minder blessuregevoelig zijn - Meer spieren en een blokjesbuik - De kleur van mijn ogen - Een minder bolle buik - Meer vlees op de botten - Minder dikke bovenbenen - Nieuwe knieën

24 UT NIEUWS 08|2012

Column | Beer Sijpesteijn

bolle buik’

Reanimeer Charlie!

Stel, je bent op de campus en je wilt met een paar vrienden naar de stad. Wat doe je dan?

Het juiste antwoord is natuurlijk om op tijd x af te spreken bij Checkpoint Charlie, daar om tijd x+15 te verschijnen en vervolgens de Hengelosestraat af te rijden. Elke Twentse student weet dat, net zoals iedereen weet dat het over de Coop gaat als iemand klaagt dat de Caspar op zaterdag al om 17:00 sluit.

Het maakt allemaal onderdeel uit van het UT-lexicon dat je in je eerste jaar oppikt van langstudeerders die al tentamens skipten ten tijde van de TWRC-brand. Maar net als echte langstudeerders, met studentnummers waaruit je nog kunt afleiden in welk van de jaren negentig ze voor het eerst voet zetten op de campus, beginnen bepaalde termen iets van vroeger te worden en raken ze in de vergetelheid.

Dat sjaars niet kunnen bevatten dat met zowel VIST, TAST als TOST gerefereerd wordt aan het huidige OSIRIS is één ding. En Blackboard klinkt ook echt een stuk hipper dan TeleTop. Er is echt een grens, en op die grens bevindt zich Charlie. Althans, daar zou Charlie zich moeten bevinden. Maar met de sloop van het viaduct en vernieuwing van de Hengelosestraat is men iets doorgeschoten. Het idee was dat de ingang van de campus meer open moest worden en dat is dusdanig goed gelukt dat je het niet eens meer door hebt dat je de campus op rijdt.

Ik zou het college van bestuur willen voorstellen dat het een prijsvraag uitschrijft onder zijn medewerkers en studenten. Een prijsvraag die mooi aansluit bij de O van ontwerpen: Maak een ontwerp voor de hoofdingang van de Universiteit Twente dat zowel open en uitnodigend is, als herkenbaar en statig.

Er moeten natuurlijk wat meer voorwaarden worden toegevoegd, zoals financiële kaders, inpassing in of aansluiting op de bestaande kunst en architectuur op de campus en weet ik veel wat, maar tegelijkertijd moet de UT zich er wel dusdanig aan commiteren dat zij een passend en winnend concept ook daadwerkelijk zal laten bouwen.

Op deze wijze krijgt de campus een universiteitswaardige toegang, krijgen de studenten hun Checkpoint Charlie terug en maakt het CvB goed dat ze indertijd bij de ontwikkeling van de nieuwe huisstijl haar eigen organisatie totaal passeerde.

En om te zorgen dat dit project tot een mooi eindproduct leidt nomineer ik mezelf hierbij om plaats te nemen in de commissie die de kaders verder uitwerkt en het winnende ontwerp zal kiezen.

Beer Sijpesteijn is student philosophy of science, technology & society.

Reageren? www.utnieuws.nl

UT NIEUWS 04|2012 25

Een sprong voorwaarts De mens wil vliegen en voor wie geen technische hulpmiddelen heeft, is verspringen de eerste stap naar een mooie vlucht. Tijdens de zeskamp, de jaarlijkse sportmiddag voor medewerkers, probeerde de een het met de benen bij elkaar, de andere gebruikte de schredetechniek en een enkeling probeerde zelfs de professionele hitchkick, het lopen in de lucht. Van vliegen kwam het niet. Na een paar meter stond elke deelnemer weer met beide benen aan de grond. (foto’s Arjan Reef)

26 UT NIEUWS 08|2012

Boekrecensie

Fokke & Sukke aan de studie ‘Of..gaan we verder aan het bier?’ Zo begint de eerste pagina van het nieuwe boek over Nederlands bekendste eend (Fokke) en kanarie (Sukke). De bedenkers John Reid en Bastiaan Geleijnse en tekenaar Jean-Marc van de Tol bundelen in honderd pagina’s de beste studentengrappen.

Tekst: SANDRA Pool >

met cartoons voor studentenbladen omdat ze het studentenleven ontgroeid waren en

De twee vogels storten zich op humoristische

zich wilden storten op de serieuzere grappen.

wijze volop in het studentenleven. De teke-

Neemt niet weg dat de flauwe studenten-

ningen, één per pagina, gaan over ontgroening,

grappen het ook nog steeds goed doen.

meiden versieren, het kroegleven, afstuderen,

Het boek is voor 12,50 euro te verkrijgen

bier en zuipen. Want: ‘Als je op zaterdag uitgaat..

via filialen van Selexyz en via de bekende

kun je het beste al op donderdag beginnen met

webwinkels. |

indrinken’, zeggen de twee tegen elkaar.

Actuele onderwerpen passeren natuurlijk ook de revue. Fokke en Sukke geven aan maximaal te lenen, want ‘als ze eenmaal in de raad van bestuur van Philips zitten…verdienen we die veertig duizend in één week.’ Humor genoeg dus.

Ruim elf jaar publiceerde UT Nieuws elke week cartoons van Fokke en Sukke. Tot juni 2010.

Toen vonden de makers het tijd om te stoppen

UT NIEUWS 08|2012 27

Alumni

Alumnus Wim Doedens bouwde een klimbos in de natuur

Avatarz laat mensen Geen ‘manager’ of ‘procesengineer’, maar ‘duurzaam avonturier’ prijkt op het visitekaartje van Wim Doedens (46). De alumnus technische bedrijfskunde ging in 2011 een heel bijzondere uitdaging aan: hij liet een ecologisch klimbos ‘AvaTarZ’ bouwen op recreatiepark Het Hulsbeek in Oldenzaal.

Tekst: Maaike Platvoet | Foto: Arjan Reef >

ieder geval meteen vast stond was dat het aspect duurzaamheid een belangrijke rol moest spelen.

Het is net tien uur in de ochtend, en de eerste

‘Zodanig dat het op een gemakkelijke manier te

bezoekers druppelen het terrein van het Nature

realiseren viel, gericht op de samenleving. En het

Park Avatarz op. Vanochtend zijn het vooral kin-

moest ook iets stoers uitstralen.’

deren met ouders die een leuk uitje maken. Van

In februari 2011 kreeg hij de vergunningen rond

twee kliminstructeurs krijgen ze uitleg, waarna ze

om op het Hulsbeek te bouwen. Streven was

het klimterrein op kunnen. En dat ziet er specta-

om in mei 2011 open te gaan, dus werd dag en

culair uit: tussen tientallen bomen zijn lijnen ge-

nacht doorgewerkt. Voor de blokhutten en het

spannen, hangen netten en touwen, kruipbuizen

klimparcours werd Douglas-hout gebruikt, uit de

en staan houten plateaus. En wie daar naar kijkt,

nabije regio, zodat er zo min mogelijk CO2-miles

krijgt vanzelf zin om erin te klauteren. ‘Natuurlijk

werden gemaakt. De urinoirs zijn waterloos,

heb ik zelf ook alles getest’, vertelt Wim Doedens.

maar voorzien van een olielaagje. Volgend jaar

‘Mijn favoriete gedeelte? Dat is dat stukje daar’,

zijn er plannen voor het plaatsen van zonnecellen.

en hij wijst naar een ingewikkeld gevlochten

Het Nature Park ging uiteindelijk ruim een jaar

touwwerk. Om overheen te lopen, of te kruipen.

geleden, in juni 2011, open. ‘We wilden in eerste

Vallen is onmogelijk, want iedereen die klimt is

instantie de meivakantie meepikken, maar werk-

gekoppeld aan veiligheidslijnen.

ten ons helemaal over de kop. Het werd dus juni.’

Aan een lange – wederom houten - picknicktafel

Bij AvaTarZ draait het om het beleven van plezier

vertelt Doedens over zijn duurzame avontuur.

in de natuur, zegt de alumnus. Doelgroep: ieder-

Hoe het allemaal begon toen hij tijdens vakanties

een. Tenminste, als je niet zwaarder bent dan

in Frankrijk ontdekte dat daar veel mooie klim-

120 kilo en niet jonger dan 6 jaar. Voor kinderen

bossen zijn, en in Nederland eigenlijk niet. ‘En

tussen 6 en 9 jaar is er een speciaal Kidsparcours.

al helemaal niet in Twente. Als ondernemer leek

Wanneer: 200 dagen per jaar. ‘In de maanden

het mij een uitdaging dit op te pakken. Een nieuw

december, januari en februari is het park geslo-

avontuur in de natuur, dat trok me wel. Na mijn

ten. Niet alleen wegens het vaak slechtere weer,

afstuderen in 1992 ben ik eerst bij een dochteron-

maar ook omdat de bomen een rustperiode nodig

derneming van Hartman in Enschede gaan wer-

hebben om weer te groeien. De touwen en netten

ken. In 1996 nam ik het bedrijf Top Bakkers over;

worden dan ook losgekoppeld, zodat dat de groei

een bedrijf dat grootschalig handel dreef tussen

niet belemmert.’

ambachtelijke bakkers en grote horecaketens. Het

In augustus 2012 begroette het park de 10.000e

was een bedrijf met veel perspectief. In 12 jaar

klimmer, vertelt Doedens verheugd. Een verdub-

tijd wisten we de omzet te verachtvoudigen tot

beling ten opzichte van het jaar daarvoor. Met

circa 50 miljoen euro.’

een aantal plannen in het vooruitzicht, gokt hij

Maar Doedens verkocht in 2008 de succesvolle

dat in 2013 dat aantal oploopt tot 17.000. ‘We

onderneming. ‘Ik wilde na Top Bakkers wederom

zijn bijvoorbeeld bezig om het fietspad iets om te

dien is voor dat terras een speeltuin, waar ook

een eigen bedrijf starten, maar wist niet meteen

leggen, waardoor ons park beter zichtbaar wordt.

kleine kinderen zich kunnen uitleven.’

wat. ‘Ik had me voorgenomen om eerst het een

Ook aan het horecagedeelte wordt gewerkt, zodat

Verder liggen er ideeën om meer op het gebied

af te sluiten en dan pas verder te kijken. Ik ben

passanten sneller bij ons aanschuiven voor een

van educatie te doen. ‘Hier vragen ook veel

iemand die snel kansen ziet, en zo kwam dat klim-

kopje koffie op het terras. Want ook dat kan dus

scholen om. We zijn nu aan het brainstormen hoe

bos weer in beeld.’ Wat voor de bedrijfskundige in

gewoon, je hoeft niet per se te klimmen. Boven-

we de AvaTarZ-elementen lucht, aarde, water en

28 UT NIEUWS 08|2012

glunderen

De naam AvaTarZ is een combinatie van Avatar en Tarzan. Beide stoere beschermers van natuurlijke waarden. De tekenfilmserie Avatar refereert aan de basiselementen: lucht, aarde, water en vuur. Voor meer info zie www.avatarz.nl.

vuur in een educatieve trip kunnen koppelen aan

se klimbossen, dat zegt wel wat.’ Genoegdoening

wil hij vooral ‘iets creëren’ dat leuk is, en dat ver-

het milieu. Ook het klimbos wil Doedens verder

haalt hij uit ‘glunderende gezichtjes’ na afloop van

volgens in zijn bedrijf implementeren. Zo onder-

uitbouwen. ‘We hebben nu al de langste ziplijn van

een fikse klimpartij. Zijn eigen rol is die van eige-

zoekt hij ook mogelijkheden tot samenwerking

Nederland.’

naar, manager en spin in het web. Verder heeft hij

met de UT, bijvoorbeeld op het gebied van cradle

Ja, hij is ‘waanzinnig trots’ op wat er is opge-

vier medewerkers, kliminstructeurs, in dienst en

to cradle, energietechnologie of biomimicry. ‘Maar

bouwd. ‘AvaTarZ behoort tot de top 5 van Europe-

een pool van twintig freelancers. Als ondernemer

dat staat allemaal nog in de kinderschoenen.’ |

UT NIEUWS 08|2012 29

Interview

Licht aan de cao-horizon De cao-onderhandelingen tussen universiteiten en vakbonden zaten de afgelopen twee jaar muurvast. In januari 2009 kregen medewerkers voor het laatst structurele

gevraagd is de inflatiecorrectie. Dat mag je geen loonsverhoging noemen.’

loonsverhoging. Volgens Rob Klapwijk, de voorzitter van het OPUT (het overlegorgaan

Wat hebben jullie de afgelopen jaren op

personeelszaken van de UT waarin de vakbonden verenigd zijn), is er ook op het gebied

arbeidsvoorwaarden?

van de lokale arbeidsvoorwaarden weinig vooruitgang geboekt. Wanneer komt er licht aan

euro dat we in overleg met het college kunnen in-

lokaal niveau gedaan voor de secundaire ‘We hebben jaarlijks een potje van 2,4 miljoen zetten. Daar betalen we bijvoorbeeld de Xtra-Card

de cao-horizon?

voor medewerkers voor, de gezonde week en de zeskamp. Ook financieren we loopbaanbegeleiding

Tekst: Paul de Kuyper | Foto: Arjan Reef >

Jullie hebben ingezet op zowel

en diversiteitsbeleid. Het college wil dat we op dit

loonsverhoging als werkzekerheid.

potje komend jaar zes ton inleveren. Daar verzet-

Hoe kan het dat er al twee jaar zonder

Wat is het belangrijkst?

ten we ons tegen, maar we hebben wel aangege-

succes wordt onderhandeld?

‘Het allerbelangrijkste is werkzekerheid. Dat blijkt

ven te willen meedenken hoe we het geld kunnen

‘Er is geen loonruimte. De vakbonden hebben

ook uit onze onderzoeken onder de werknemers.

inzetten voor primaire arbeidsvoorwaarden. We

steeds een voorzichtige looneis gesteld. In het

Daar hechten ze de meeste waarde aan. Universi-

denken bijvoorbeeld aan het meebetalen aan de

begin 2 procent en later zelfs onder de inflatie:

teiten willen de bovenwettelijke werkloosheidsuit-

seniorenregeling of de zorgkosten. Zo kunnen we

1 tot 1,5 procent. De werkgever was nergens toe

kering, die dus extra is naast de WW, versoberen.

de lasten voor de werkgever verlagen.’

bereid. Wel hebben we in 2010 een incidentele

Maar als we die regeling afschaffen, vrezen we

loonsverhoging bereikt waarbij ook is besloten

dat de deuren open gaan. Dan wordt het voor de

Wat merkt de werknemer daarvan?

de cao te verlengen.’

werkgever heel makkelijk om oudere werknemers

‘Als je met de seniorenregeling minder wilt

op straat te zetten.’

werken na je 59ste moet je dat afstemmen met je

Dat was een soort doekje voor het bloeden?

leidinggevende. Maar als een eenheid relatief veel

‘Inderdaad. Het was het hoogst haalbare, en nodig

Hebben jullie niet te hoog ingezet door in

oudere werknemers heeft, is het mogelijk dat je

om de onderhandelingen voort te kunnen zetten.

een financiële crisis om loonsverhoging te

baas zo’n aanvraag afwijst. Omdat de lasten niet

Sinds 2012 hebben we officieel helemaal geen cao

vragen?

meer bij de eenheid worden gelegd kun je mak-

meer. Gelukkig hebben bonden en werkgevers

Resoluut: ‘Nee. Andere sectoren zoals de politie

kelijker afspraken maken.’

afgesproken dat de rechtspositionele regelingen

en gemeenteambtenaren hebben de afgelopen

die uit de cao voortkomen gehandhaafd worden.’

jaren wel verhoging gekregen. En wat werd

Vind je dat jullie de afgelopen jaren vooruitgang hebben geboekt in de secundaire arbeidsmarktvoorwaarden?

‘Voor 2009 wel, daarna niet. De UT moest bezuinigen. We hebben een conflict gehad met de werkgever en pas sinds dit jaar hebben we weer een begroting waarin we over ons volledige bedrag beschikken.’

Wanneer valt er voor werknemers op arbeidsvoorwaardengebied weer iets te vieren?

‘De secundaire arbeidsvoorwaarden, zoals de Xtra-Card, zijn er al. En elk jaar hebben we nog het keuzemodel. Wij hadden graag ook de keuzebonus gezien, zodat de werknemer zelf kan bepalen hoe hij een deel van het geld inzet. Maar die bonus zit er voorlopig niet in.’

En de cao?

‘Er is afgelopen maand weer voorzichtig onderhandeld. Dat gaat nog wel een paar weken duren.

Ik zit zelf niet aan die tafel, maar ik verwacht een lichte loonsverhoging. Er zullen andere arbeidsvoorwaarden – ik denk iets in de geest van de leeftijdsdagen – moeten worden opgeofferd.’ |

30 UT NIEUWS 08|2012

Student beiaardier Hij is een van de weinige UT-studenten die het kan én doet: het bespelen van de klokken in de Carillontoren op de campus. Voor de Duitse masterstudent Tobias Förtsch (24) is het vooral ultieme ontspanning in drukke studieweken. ‘Maar het allermooist is dat je hier vrij anoniem muziek kunt maken, terwijl de hele campus je hoort.’

De UT kreeg haar carillon in 1964, bij de opening van de campus, aangeboden door een aantal streekgemeenten. Het ontwerp van de toren is van de beroemde architect Gerard Rietveld, die in eerste instantie plannen had om een cultureel-geestelijk bezinningscentrum te bouwen, maar door zijn overlijden bleef het ‘slechts’ bij een carillon. Een carillon, ook wel beiaard genoemd, is een muziekinstrument op basis van chromatische (steeds een halve toon verspringende) reeks gestemde klokken, dat met een stokkenklavier bespeeld wordt. Toen de beiaard werd opgeleverd besloot de UT geen beiaardier aan te stellen, maar medewerkers en studenten gelegenheid te bieden om de stokkenklavier te bespelen. Niet dat dat zomaar gaat. Een beetje piano of orgel spelen en noten kunnen lezen is wel zo handig. Daarnaast biedt het Vrijhof Cultuurcentrum jaarlijks een cursus aan, onder leiding van Peter Bremer.

Tobias heeft zich aangemeld voor het tweede jaar van de cursus, en vooralsnog is hij de enige. ‘Al sinds mijn zesde speel ik piano. Later heb ik ook orgel leren spelen. Ik hou van het typische geluid van klokken, dus toen ik hier – vanuit Duitsland - kwam studeren was dat dé mogelijkheid om op een typisch Nederlands instrument te leren spelen.’ Na een paar maandjes lessen met docent Peter Bremer en oefenen in de Beiaard-oefenstudio van de Vrijhof, mocht hij de trappen van het Carillon bestijgen.

‘Nu speel ik sinds een jaar hier meerdere keren per week, meestal in de late namiddag. En ik vind het spelen op een stokkenklavier nog mooier dan de piano, omdat je dit met je hele lichaam doet. Het vraagt dus meer fysieke inspanning.’ Lacht: Hier kan ik me mooi afreageren tijdens de tentamens.’

Tobias speelt het liefst traditionele carillonmuziek. ‘Moderne popmuziek is lastig te spelen, omdat deze niet geschreven is voor de speciale klank van een beiaard, het zou dan vaak vals klinken.’ De computer zorgt ervoor dat er elk uur een kort deuntje gespeeld wordt, maar de masterstudent vindt het toch het allermooist als hij zelf kan spelen. ‘Dat je me alleen kan horen en niet zien, dat past mij wel. Niet omdat ik verlegen ben, maar de muziek hoort gewoon op de voorgrond te zijn.’ (foto: Arjan Reef) Heb je interesse om ook het Carillon te bespelen? Stuur dan een mailtje naar joke. sanchez@utwente.nl UT NIEUWS 08|2012 31

Universiteit Twente Vrijhof Cultuurcentrum Alles op het gebied van voorstellingen, culturele cursussen, exposities, kunstuitleen en culturele studentenverenigingen vind je in de Vrijhof. De Vrijhof is geopend op werkdagen van 8.30-24.00 uur en in de weekenden van 10.00-17.00 uur. Alle voorstellingen, concerten, exposities, cursussen en andere activiteiten van Vrijhof Cultuurcentrum zijn te vinden op www.cultuur.utwente.nl

Culturele cursussen Ook komend seizoen biedt Vrijhof Cultuurcentrum weer een breed en gevarieerd cursusaanbod. Per jaar worden er zo’n 40 culturele cursussen aangeboden. Nieuw dit jaar is de mogelijkheid om naast een basiscursus je ook middels een “gevorderden cursus” wat meer te verdiepen of je creatieve vaardigheden uit te breiden. Greep uit het aanbod: Tekenen en schilderen, Model tekenen en schilderen, Basis en creatief lassen, Design meubels maken, Mindfulness, Salsa, Drummen, Carillon spelen, Zingen, Buikdansen en nog veel meer….

Vrijhof Cultuurmail Als je je abonneert op deze gratis maillijstservice, krijg je wekelijks in je mailbox een vers berichtje over de activiteiten die georganiseerd worden door Vrijhof Cultuurcentrum. Interesse? Mail dan naar listserv@

Overkill Festival 49 uur non-stop games en films. Dat is het concept van het Overkill Festival, dat van 26 tot 28 oktober voor de tweede keer gehouden wordt. In de ruimtes

lists.utwente.nl met in het onderwerp: subscribe cultuur, gevolgd door je naam.

van de Fabrieksschool aan de Kloosterstraat 1 in Enschede kun je de meest

Voorstellingen Vrijhof

and independent games’. �In het bioscoopgedeelte worden korte films, docu-

uiteenlopende games spelen. De nadruk ligt dit jaar op ‘underground movies

LNP: Language No Problem! Performance in English, with little or no text at all.

mentaires en speelfilms vertoond. Nieuw is het symposium, waar filmmakers en

Website / reserveren toegangskaarten: http://www.cultuur.utwente.nl/cultuur/voorstellingen

critici hun opwachting maken. Er is ook een UT-delegatie: Johnny Soraker en

en bij de receptie van de Vrijhof 053-4898002.

Thomas de Groot delen hun expertise op het gebied van games. Wie moe is van het gamen kan in de Fabrieksschool ook gewoon lekker chillen. Kaarten voor

Monday 8 October, 12.35-13.35 uur, Agora Vrijhof: The Very Next, 10.000 Miles From New Orleans [jazz] LNP

voor het hele weekend kosten 10 euro, een dagkaart kost 5 euro. Voor meer informatie: kijk op www.theoverkill.me

Monday 15 October, 12.35-13.35 uur, Agora Vrijhof: Sagi Gross, One Charming Day [dance] LNP Maandag 22 oktober, 12.35-13.35 uur, Amphitheater Vrijhof: Firma MES, VOLG [theater] Maandag 29 oktober, 12.35-13.35 uur, Amphitheater Vrijhof: Mondo Leone, Gratis Rijkdom [onemanshow]

Kunstuitleen kunstuitleen gratis kunst uitkiezen. Enige beperking: het moet op de Campus blijven. Elke dinsdag en

De Hyena’s

donderdag is de uitleen geopend van 12 tot 13.30 uur, in de centrale studiezaal van de bibliotheek in de

DONDERDAG 15 NOVEMBER 2012

Vrijhof. Op donderdag 4 en donderdag 18 oktober is de kunstuitleen gesloten.

20:00 uur

Info: Tessa Lieffering, t.lieffering@utwente.nl

Prismare Enschede, Roomweg 167d

Studium Generale

De Hyena’s laat zien dat goede stand-up comedy niet alleen uit de Randstad

Website: http://www.utwente.nl/gw/sg/programma/.

ans uit Groningen dat samen garant staat voor een dynamische, afwisselende,

DINSDAG 9 OKTOBER, 19.30-21.00 uur, Vrijhof/Amphitheater: Nanotechnologie. Vervolg van cyclus.

intelligente en vooral hilarische avond. Iedere keer weer een volle, vaak uit-

De Universiteit Twente beschikt over een grote kunstcollectie. Medewerkers en studenten kunnen in de

komt. De Hyena’s is een hecht team van frisse, ervaren en talentvolle comedi-

verkochte zaal en een enthousiast publiek. Daarnaast touren De Hyena’s als DINSDAG 16 OKTOBER, 19.30-21.00 uur. Vrijhof/Amphitheater: Amerikaanse presidentsverkiezingen.

collectief door het land en zijn er individuele successen behaald op de grote

Van ZONDAG 21 oktober t/m ZATERDAG 27 oktober: Excursie Black Country (op zoek naar de roots en de

landelijke cabaretfestivals. Studentenaanbieding: avondje comedy voor

impact van de Industriële Revolutie). Inschrijven is verplicht en kan uitsluitend via: www.baba.nl.

10 euro, alledrie comedynights: 22,50 euro. Zie ook www.prismare.nl

DINSDAG 30 OKTOBER, 19.30 - 21.00 uur, Vrijhof/Amphitheater: De vrije wil (hersenwetenschap).

32 UT NIEUWS 08|2012

Wilminktheater Ellen ten Damme SPITZ! (Met dansers én band) Na het succes van haar vorige theatershows presenteert Ellen ten Damme met ‘SPITZ!’ een uitdagende mix van muziek, moderne dans en visuals. Voor deze voorstelling werkt de stoere brunette samen met Scapino Ballet Rotterdam. De choreografieën van Ed Wubbe zijn een prachtige aanvulling op de liedjes. Voor haar nummers maakte ze gebruik van zelfgeschreven teksten en die van Ilja Leonard Pfeiffer, Harry Mulisch en Remco Campert.

Zie www.ellentendamme.nl.

DI. 23 OKTOBER 2012, 20.00 UUR, HOLLAND CASINO ZAAL € 18,80/25/31,20/37,50.

Zita Swoon Group Wait for me (staconcert) Rauwe akoestische blues en folk met Afrikaanse klanken.

In ‘Wait For Me’ presenteren Stef Kamil Carlens en andere leden van Zita Swoon met een groep muzikanten uit Burkina Faso een swingende muzikale smeltkroes. Rauwe akoestische blues en folk worden naadloos vermengd met Afrikaanse klanken. De songs worden afwisselend in het Engels, Frans en Bambara gezongen.

Zie www.zitaswoongroup.be.

DO. 25 OKTOBER 2012, 20.00 UUR, GROLSCH ZAAL, € 19,55.

Droog Brood Dat wordt oorlog Een onmetelijk hilarische lachparade die ook ontroert.

Ja hoor, het is weer zover. De lachengelen uit de humorwereld dalen dit seizoen weer neer op het podium. Veel willen de heren van Droog Brood nog niet kwijt over ‘Dat wordt oorlog’, maar zeker is dat het waarschijnlijk een hilarische lachparade wordt die daarnaast ook nog eens ontroerend is. Maar dat laatste bij vlagen natuurlijk, want als iets te lang ontroerend is, dan ervaar je het eigenlijk niet meer zo.

Zie www.droogbrood.nl.

WO. 31 OKTOBER 2012, 20.00 UUR, GROLSCH ZAAL, €16,85.

Prismare Vrouw Holland Brave meisjes komen in de Hemel In het nieuwe programma ‘Brave meisjes komen in de hemel’, kiezen zij het rechte pad. De zonden lonken, weten zij deze met glans te verslaan? In deze voorstelling voeren de dames van Vrouw Holland de meest absurde opdrachten uit om maar te winnen. Ze moeten zich bewijzen, wat nog niet zo makkelijk is want schuldgevoel én de angst voor gezapigheid achtervolgt hen. Zij gaan door slijk en modder, stomend en naar adem happend worstelen ze zich naar boven. Ze moeten punten scoren om de hemel te bereiken. Echter: niet God maar U bepaalt of de dames door mogen. U krijgt als gewaardeerde bezoeker de rol van strenge jury...

U bent getuige van badrituelen, paalklimmen, kleiworstelen , schommelmeditatie en - hopelijk - een schoon geweten! ‘Brave meisjes komen in de hemel’ is een muzikale cabaretvoorstelling, waarin Gabrielle Glasbeek, Marieke Klooster en Karin Noeken samen met hun pianist Reinout Douma hemelse muziek en helse herrie laten horen.

DO. 18 OKTOBER 2012, 20.00 UUR, € 15.

Silvester Zwaneveld Silvester zit in de Lift Sinds hij de stekker uit één van Nederlands meest succesvolle duo’s trok, (Arie & Silvester red.) gaat het verbazingwekkend goed met hem.

De soloshows van Silvester zijn grappig, indrukwekkend, meeslepend en vooral hilarisch. Zijn shows bieden unieke visuele scènes, interactieve sketches, bloedstollende verhalen, filosofische kwinkslagen en vooral veel, heel veel grappen.

Silvester weet als geen ander een zeer bijzondere band te smeden met zijn publiek. Door zijn herkenbare onderwerpen, zijn unieke kijk op het leven, zijn improvisatietalent en zijn innemende persoonlijkheid voelt het na een show van Silvester alsof je er een vriend bij hebt gekregen.

In tijden van verval, recessies en geweld zit Silvester gewoon in de lift. Maar iedereen weet: Hoe hoger je komt, des te dieper je kan vallen.

Een indringende show met een ongezonde dosis humor.

DO. 8 NOVEMBER 2012, 20.00 UUR, € 15.

UT NIEUWS 08|2012 33

International

Finding your feet in Upon arriving in the Netherlands as an international student it may take a while to find your feet. Former UT Nieuws journalist and Psychosynthesis coach Catherine Lombard highlights this process of adaptation in her new book From Culture Shock to Personal Transformation: Studying Abroad and the Search for Meaning.

years in the Netherlands. I therefore believe that cultural adaptation is a continual and non-linear process.

How easy did you find it yourself to adapt to life in Holland - and the other ten countries you’ve lived in?

Some countries are definitely easier to adapt to

Text: Marloes van Amerom | Photo: Gijs van Ouwerkerk >

from China, Brazil, Austria, France, Portugal,

than others. One cultural dimension that affects

Italy, Canada and the Netherlands. As we worked

communication is called Individualism-collectiv-

How many people do you estimate suffer from

through their issues, my clients were slowly and

ism: I-C. I-C refers to the extent that the needs of

cultural adaptation problems at the UT?

deeply changing their attitudes, how they related

the group dominate over those of the individual.

That’s a good question, and one that I would like

to their supervisors and parents, and finding

Both the USA − where I am from − and the

to investigate. Currently, little research exists

new creative energy. In addition, Dutch clients

Netherlands are countries high on the individual-

that examines the adaptation of international

who had spent time abroad would often relate

ism index. Communication is more verbal and

university students in the Netherlands. But other

the importance of that experience - how much it

direct, and competition rather than cooperation is

studies have clearly shown that nearly all interna-

changed them and their perspective on being an

valued. Naturally, adaptation for me was rela-

tional students encounter an array of accultura-

immigrant in the Netherlands. And I could relate

tively easy here. Countries like China and Japan

tion stressors − the language barrier, educational

to that, having spent a lot of time abroad myself.

are more collectivist, meaning communication is

environment, practical and lifestyle changes,

less explicit and harmony is valued over conflict.

academic protocol and even discrimination. I

You analyze culture shock and people’s ability

I spent two years in Japan and that was a high

would say, based on my experience, that nearly all

to deal with it from a psychosynthesis ap-

learning curve!

international students experience and suffer from

proach, a branch of psychology you recently

cultural shock. But not everyone is willing or able

graduated in. What exactly does psychosynthe-

But I also know quite a few UT-ers from

to address his or her feelings and experience.

sis entail?

a relatively collectivist backgrounds who

Psychosynthesis psychology aims to integrate

seemed to feel at home here almost straight

In your book you suggest that solutions to

all aspects of the human personality − thinking,

away. As a woman from Romania put it to

overcoming a cultural shock should also in-

emotions, body sensations, imagination, and

me: “the Netherlands has less family ties –

clude a spiritual component. Can you say a bit

intuition. From this synthesis, you are more able

and pressure- and more individuality and

more on this?

to fully express yourself and live life creatively.

that’s just totally me.” Meanwhile, an Ara-

By spiritual, I mean a personal search for mean-

Psychosynthesis also works with the will, helping

bic PhD student confided in me how much

ing in your life, the feeling of being connected to

you to choose freely and direct your life. Through

he loves Dutch directness and the habit of

others and the world around you, and the ability

an integrated personality and a balanced will, you

arriving on time, and how he is struggling to

to experience deeper relationships. International

come into better relationship with yourself and

come to terms with the fact that in his coun-

students find themselves in a foreign country

others, and your potential to creatively take ac-

try things tend to be “endlessly delayed”

without family or friends, but also without all the

tion in the world.

by the pressure to always engage in polite conversation and a more relaxed attitude

interpersonal strategies they used in their home country. They often feel a loss of identity and

Some models suggest that cultural shock can

towards time. Do certain personalities

helplessness. Nothing makes sense anymore and

be put into four stages: from the honeymoon

simply fit certain countries better; and vice

some say they feel like they are drowning. But

stage during which everything in the new coun-

versa?

with some guidance, this time becomes a chance

try appears great, to frustration and, eventu-

To some extent. For example, you might come

for them to evolve and grow into more authentic

ally, understanding and acclimatization. What

from a culture that is based on collectivism, but

human beings. I have seen this happen and it is

is your opinion on this?

yet feel more at home or freer to be yourself in a

beautiful to witness.

These four stages were first discussed by Kalvero

more individualistic society.

Oberg in 1960. But since then, empirical studies

In any case, by living in a foreign country − as

Was this part of your motivation to research

have actually shown that instead of a honeymoon

opposed to being a tourist − you have the op-

the link between culture shock and personal

period, most cultural change begins with at

portunity to discover who you really are under-

transformation for your book?

least moderate distress. Nearly all my PhD and

neath your cultural identity and social norms.

Certainly. My book is partially based on my coun-

post-doc clients who were struggling with culture

My work is to help those students, like the one

seling work with UT PhD students and postdocs

shock-related issues have already been two

from the Middle East; to integrate his inner cul-

34 UT NIEUWS 08|2012

n the Netherlands

Lombard’s research was based on her observations as a lecturer of academic writing, workshop facilitator and former journalist for the UT-Nieuws’ International Page. tural struggle and grow more fully as a person. In

before seeing me. So there is also a financial incen-

– provided we can obtain the necessary funds.

this way, no matter where he is in the world, he

tive to help international students cope with life

Based on this survey, I would then provide a

can be himself and better relate to others.

struggles.

training program that would address sociocul-

What more can Dutch institutions like the UT

Your research drew the attention of Ernst

multicultural communication. Following on from

that are keen to internationalize do to facili-

Bohlmeijer, head of the Department of Psychol-

this, UT students would be encouraged to assess

tate cultural acclimatization in your opinion?

ogy, Health, and Technology. How do you intend

their experience in a positive light and see their

While the UT provides counseling for masters

to collaborate on matters relating to culture

life abroad as a chance to grow personally and

students, as employees PhDs and post-docs do not

shock in the near future?

develop leadership skills. But we don’t necessar-

have access to these services. Currently, there are

Professor Bohlmeijer has great experience with

ily intend to leave it at that; this training program

362 international PhD students at the UT, coming

developing and evaluating health promoting inter-

could ultimately be applied throughout the Dutch

from 65 different countries. Remember, when a

ventions based on positive psychology and narra-

university system. |

PhD does not graduate, the university not only

tive psychology. Coming from that line of research,

loses the creative contribution of that individual,

he fortunately found my research project interest-

but also financial support from the Ministry of

ing and got enthusiastic about it.

To learn more about Catherine or to

Education. Three of my former PhD clients have

Currently, we are planning a project that would

buy her book (€14,99), visit her website

told me they had considered quitting their studies

assess the needs of UT international students

catherineannlombard.com.

tural competencies − like coping strategies and

UT NIEUWS 08|2012 35

International

Remi Chandran:

‘Science and policy combine forces to manage wildlife crime’ Dead elephants for the ivory trade. Lions killed to prove manhood. Bush meat consumption. Wildlife crime is not only very sad for the animals (or plants!) involved and a risk to biodiversity, it also increases the spread of unknown infectious diseases. Remi Chandran is working on a transboundary monitoring system to keep officials as well informed as possible. They can then take appropriate action.

Text: Mariska Roersen | Photo: Gijs van Ouwerkerk >

PhDs are the backbone of our university. But who are they?

Every month, we introduce another PhD candidate to you.

This month: Remi Chandran PhD Candidate at the Urban and Regional Planning & Geo-information Management department of ITC.

officials report any form of wildlife crime they

government officials in other countries and show

encounter into a geospatial database, including

the need for stronger law enforcement capacity.

Remi kindly invites me into his office. It’s a

the offender’s details such as name, nationality,

Networked organisations can be stopped with the

normal office with computers, books and papers.

passport number and date of birth.’

help of Interpol.’

Nice, but nothing spectacular. One can hardly

The unique feature lies in its transnational

Just as uniquely, the database also registers the

imagine that from this very office, wildlife crime

nature. The policy analyst explains: ‘It combines

link between the crime and ethnic or armed con-

in far-away African countries is being detected.

information from various sources and from differ-

flicts through a collaboration with the Center for

Surprisingly, it all started in another corner of

ent countries. That is essential to get an overview

Geographic Analysis at Harvard University. ‘This

the world, namely Tokyo. Remi worked there at

of the whole picture, since wildlife criminals are

is very useful information to the UN,’ Remi says.

the United Nations University, and developed

extensively networked and sophistically organ-

‘The preservation of biodiversity alone could be a

the Wildlife Enforcement Monitoring System

ised.’ Remi remembers a concrete example:

reason to commence peace operations.’

(WEMS) for the Asian continent. Due to some

‘Many wildlife criminals from similar origins were

Remi’s research might just be the key to finding

governance issues it could not be implemented

caught in Nairobi airport. The conclusion was

new mechanisms to form consensus among

there as planned. Now, Remi’s PhD concentrates

drawn that checks on illegal trade were not as

the various stakeholders working on wildlife

on the implementation of the system in Africa.

thorough elsewhere as in Nairobi. This infor-

policy related issues. Remi: ‘You can’t combat

But what is WEMS exactly? Remi: ‘Government

mation can directly influence the decisions of

crime, just manage it. The importance of doing that is crystal clear. Several diseases originate from contact with wildlife. HIV and ebola are examples. Increased globalisation and trade in uncertified products accelerate the spread of unknown illnesses. There are many things about wildlife that we don’t know yet, so who is to say that medical science will keep up?’

Remi acknowledges that the database alone will not be sufficient. ‘A shift in mindset is crucial.

Populations need to know that a huge chunk of their national income derives from tourists, who come to see the exact animals that they are killing now. However, this change in attitude is very difficult, since cultural aspects play a major role. The Masai tribe in Kenya and Tanzania, for instance, follow ancient traditions and kill lions to prove manhood.’

In two years, Remi expects that the first decisions based on this instrument will be made and hopes that it will have the anticipated effect.

‘Nature gives a person peace. Can you imagine a world full of concrete jungles? How boring would that be?’ |

36 36 UTUT NIEUWS NIEUWS 08|2012 08|2012

‘Grateful for the things I learn’ Veronica Junjan is assistant professor of sociology in Department of Public Administration. Her current research focuses

ExpatLens

on investigating mechanisms of public sector reform in Central and Eastern Europe within the

‘My first contact with Dutch academic life was

of professional steering and freedom from my

in October 2003. As a PhD student, I followed

supervisor for those five months. I noticed

EU governance processes and on governance of

a one-week training course in Qualitative Re-

later that that mix is an essential component of

new social risks. Originally from Romania, she

search Methods at the University of Groningen.

a PhD trajectory for Dutch PhD students.

I then had a five month research visit there.

My previous academic experience was in

I was impressed by the openness and friendli-

Romania and the USA. The atmosphere in

ness of both the participants on the course

the Netherlands reminds me more of the US.

and my colleagues in Groningen. During my

There are similarities in combining theory and

research visit, I received a very balanced mix

practice, discussing theory in terms of its prac-

now has dual Dutch-Romanian citizenship.

Text: Leanne Benneworth | Photo: Gijs van Ouwerkerk >

tical application and viewing university study as a period where one combines academic work with other activities (sports, associations, involvement in the community etc.). In Romania things are changing fast, so it is more difficult to compare.

My home town is smaller than Enschede, about 40,000 inhabitants, and it is struggling to deal with the aftermath of a massive industrialisation in the period before 1989. I really like Enschede’s location and prefer to describe it as “in the middle of Europe”. I like the cultural opportunities in the city, the surroundings, the endless bicycle paths and the forests. I do miss hills though. I love the UT campus. I find it very inspiring: active, always buzzing with activities, but at the same time there are sufficient quiet places to encourage reflection.

I took Dutch language courses in Groningen.

The real challenge came when I started to address people in Dutch - I guess it’s a matter of perseverance and discipline. When I came to the UT, I asked colleagues in my department to speak Dutch to me and to correct me when I made mistakes. They were very patient. Sometimes we had ad-hoc mini lectures on grammar, phrase construction or on discussing different nuances in using certain concepts. Learning never ends: I have my colleagues to thank for their continuous support, and I am very grateful for all the things I learn from them about the Dutch language and the Netherlands.

My partner is Dutch and we plan to stay in the Netherlands. In fact, I now have dual DutchRomanian citizenship. I’m still not used to salmiak candy though!. |

UT NIEUWS 04|2012 37

Service

Twenty Twente Tweets 3/9 - @luukbruggeman: Fijn, eerste collegedag en @Utwente gooit Black-

20/9 @PetraDWN: Het is natuurlijk goed nieuws, maar wat een kop: “Vrouw

board in onderhoud. Nu dus geen idee of, waar en wanneer ik college heb.

rukt op in #wetenschap”

Briljant gepland!

20/9 @MikeVerkouter: Met #kennispark onze titel verdedigen met behulp 3/9 - @ConcepTTwente: Een nieuw collegejaar, een nieuwe ConcepT-kamer!

van @ASVTaste! “@RemonBalster: Dirk vs Thor: 1-0 #zeskamp #UT

Succes met de colleges en kom gezellig langs voor een kopje koffie of thee 20/9 @NielsonMusic: Wat een feest was t in Enschede! Thanks iedereen :) 8/9 - @Domipost: Pff, lekker handig weer. Marketingboek uit 2004, toen een

pic.twitter.com/gkYQZ0Id

emailtje sturen als reclame nog helemaal hip was. A lot has changed since then....

20/9: @MauriceEssers: Aha-erlebnis WBW-pleinfeest eind jaren tachtig ... “@ UTNieuws: ‘Misschien wel het laatste flatfeest’

11/9 - ‫@‏‬wesselding: Mijn portomonee is gejat op het werk #utwente zit geen geld in wel 2 id-kaarten, rijbewijs. Mijn medewerkerskaart heb ik nog moest

22/9: @RobbinJan: Ik blijf het herhalen: NIEMAND behalve het tuig is

printen

schuldig aan de chaos in #Haren. Geen Merthe, geen gemeente, geen media en geen overheid.

11/9 - @RobbinJan: Wel écht een gemis dat we nog geen internet in ons Enschede’er paleis hebben, want de politieke dagen zijn aangebroken.

23/9: @vrouwenloop: Wat een mooie aantallen vandaag weer bij de Twentse Vrouwenloop. Meer dan 1500 deelnemers. Een aantal waar wij als organisa-

14/9 @Tbuitink: Wauw: Het is vrijdag en ik heb vrij. Geen vrije dag. Nee,� ik

tie trots op zijn

werk op vrijdag niet meer.

23/9 @Groot71: Hmm toegang tot huis voor bewoners was niet geregeld. 4 16/9 @katieboobear4: After being on the UT campus a lot yesterday I real-

km (!) moeten omrijden omdat ik niet naar de bosweg mocht... Rekening

ized how much I love it #UT

UT?

17/9: @MariekeManders: Die dataverwerking en statistische analyses straks

23/9 @Origanum: SLEUTEL vergeten! van mijn kamer deur, zijn er handige

worden echt een major hell.

harrys die weten hoe je een ‘’sleutel-met-baard-slot’’ kan openen zonder sleutel????

18/9 - @p_cornelissen: Helpen met strikken van das van huisgenoot op voorwaarde dat hij het geen stropdas meer noemt :)

24/9: @efthymiosc: I hate Mondays when the car does not start in the morning, forget my mobile and the laptop starts with software updates :(

19/9 @ppverbeek: Nog 10 minuten te gaan en nu al een volle bak bij Erik Verlinde @ScienceCafe053.

24/9: @Gielsbrouwer: Nog nooit zo’n slecht college gehad. Aflezen van een rapport bij een college over innovatie. Om te huilen dit. #duszoisBK @Utwente

38 UT NIEUWS 08|2012

How do you make a lithography system that goes to the limit of what is physically possible?

At ASML we bring together the most creative minds in science and technology to develop lithography machines that are key to producing cheaper, faster, more energy-efficient microchips.

Per employee we’re Europe’s largest private investor in R&D, giving you the freedom to experiment and a culture that will let you get things done.

Join ASML’s multidisciplinary teams and help us push the boundaries of what’s possible.

www.asml.com/careers

Afval bestaat niet Bij Van Gansewinkel zien we afval als het begin van iets moois. Wij geven afval een 2e leven in de vorm van grondstoffen en energie. Ook van het afval van de Universiteit Twente maken wij iets moois.

Centraal in onze bedrijfsfilosofie staat het Cradle to Cradle principe. Wij vangen afval zo vroeg mogelijk op door ons in de productontwikkeling, bedrijfsvoering en productieproces van onze klanten te verdiepen. Grondstoffen voor producten dienen bewust te worden gekozen zodat ze opnieuw voor hetzelfde doel of functie kunnen worden hergebruikt. Wij leveren een gedegen kennis van grondstoffen en materialen. Zonder deze kennis is het moeilijk om tot succesvolle oplossingen te komen.

UT NIEUWS 08|2012 39

SHELL BACHELOR MASTER PRIJS 2012

GAAT JOUW SCRIPTIE OVER INNOVATIE? Doe mee en win 2.500 of 5.000 euro n Kom in contact met het topmanagement van Shell n Kans op media-publiciteit voor jouw onderzoek n Presenteer je professioneel door de gratis presentatietraining n Meer info, voorwaarden en aanmelden op www.shell.nl/bachelormasterprijs n