UT-Nieuws Magazine december 2011

www.utnieuws.nl

Onafhankelijk magazine van de Universiteit Twente jaargang 01 - nummer 02 - december 2011

Vinod Subramaniam >

‘Parkinson is nog steeds een grote puzzel’ Onderzoek > Knippen en plakken met gezichten Opinie > Lege Bastille moet weer bruisen International > Water as a window of opportunity?

wegenerspeciaalmedia.nl

concept realisatie media-inkoop uitgeven

weten wat je kunt, doen waar je goed in bent agenda’s » advertenties » boeken » brochures » buitenreclame » crossmediale campagnes » dm-acties » huisstijlen » led-boarding » (sponsored) magazines » (digitale) nieuwsbrieven » online advertising » online applicaties » websites » advertentie acquisitie

Getfertsingel 41 | 7513 GA Enschede | (053) 484 22 74

Nieuws

In dit nummer Reportage | BHV > 10 - 12

Van de redactie Als u dit stukje leest hebben we op de UT net de Dies Natalis achter de rug. Koningin Beatrix, tv-presentator Matthijs van Nieuwkerk, MythBuster Adam Savage en de andere eredoctores, honderden alumni; ze kwamen ons allemaal feliciteren met het

Gesprek | Twents onderwijsmodel > 18 - 19

50-jarig bestaan. En de verzamelde pers was er als de kippen bij om de bezoeken van deze bijzondere gasten van ‘buiten’ vast te leggen.

Interview | Robbert Dijkgraaf > 26 - 27

Etiquette | Studenten in gala > 28 -29

Vinod Subramaniam > 4 - 7 Activisme > 8 - 9 Nordic walking > 13 Forensisch onderzoek > 14 - 15 Veni-onderzoekers > 16 - 17 Opinie > 20 - 24 Foton > 24 - 25 Studenten in gala > 28 - 29 Sabine Roeser > 30 - 31 Andre de Brouwer > 32 - 33 Peter Buwalda > 34 - 36 Breakdance > 37 Engelse pagina’s > 38 - 43 Ondernemerschap > 44 Servicepagina > 45 - 47

Colofon Onafhankelijk maandblad voor personeel en studenten van de Universiteit Twente. Jaargang 01. Verschijnt donderdag op de campus; vrijdag/ zaterdag buiten de UT. Oplage: 8.000 exemplaren.

Redactie-adres: Gebouw De Vrijhof Kamers 315, 316, 317, 328, 319 De Veltmaat 5, 7522 NM Enschede Postadres: Postbus 217, 7500 AE Enschede Telefoon: (053 – 489) 2029 zie verder onder redactie Fax: (053 – 489) 3439 E-mail redactie: info@utnieuws.utwente.nl Internet: http://www.utnieuws.nl of via de homepage van de UT Twitter: @UTNieuws

Redactie: Ditta op den Dries (hoofdredacteur, (053 - 489) 2030 d.e.opdendries@utwente.nl Paul de Kuyper (053 – 489) 4084 p.m.dekuyper@utwente.nl Maaike Platvoet (053 – 489) 3815 m.c.platvoet@utwente.nl Sandra Pool (053 – 489) 2936 s.pool@utwente.nl Office-management: Brigitte Boogaard (053 – 489) 2029 b.j.boogaard@utwente.nl Vaste medewerkers: Marloes van Amerom, Giels Brouwer, Rayke Derksen, Nynke Dirven, Maaike Endedijk, Robbin Engels, Egbert van Hattem, Hans van de Kolk, Simone Kramer, Ruben Libgott, Cahterine Ann Lombard, Anna Migge, Leila Nahidi Azar, Thijs Spruijt, Ingrid Szwajcer.

Internetbeheer: WAME – Websites, Applicaties, Advies www.wame.nl

Leuk, zoveel aandacht. Dik verdiend ook.

‘Mooie uitstraling’, ‘veel te lezen’, ‘prima

Maar de rust keert nu weer. Gelukkig zijn

verhalen’, tekenden we onder meer op. En

er ook ‘binnen’ de UT bijzondere mensen te

dan die column van Peter Buwalda. ‘Hard

vinden, in groten getale zelfs! UT Nieuws

om gelachen’, twitterde een UT’er.

gaat ze opzoeken. In ons magazine plaatsen

Kritiek was er ook. Dat mag. Een mening is

we elke maand een groot, persoonlijk in-

nu eenmaal niet altijd positief. Vooral van

terview met een ‘bewoner’ van de campus.

studenten hebben we gehoord dat ze in het

Deze geïnterviewde siert ook de cover

eerste nummer de wat luchtige verhalen

van het magazine. Vinod Subramaniam is

en rubrieken missen. Denk aan jullie

de eerste in de reeks. Hij vertelt over zijn

doelgroep!, luidde hun advies. Bij deze…..

belangrijke onderzoek naar de ziekten

beloofd!

Parkinson en Alzheimer, maar ook over zijn

Blijf ons vooral voeden met uw mening.

dochter Mira (what’s in a name?) en zijn

Reageer op artikelen op de website, stuur

liefde voor koken (zie pagina 4/5 & 6/7).

een tweet, mail een ingezonden brief voor

We zijn bij UT Nieuws ook dol op meningen,

het magazine of verwoord uw expertise

in de breedste zin des woords. De afgelopen

over een onderwerp in een opinieverhaal.

weken hebben heel veel mensen hun me-

Een levendige gemeenschap, die laat van

ning gegeven over ons nieuwe magazine.

zich horen. Oók als er geen jubileum te

Hoewel mensen de vertrouwde wekelijkse

vieren valt.

krant missen, was er veel lof en waardering voor het eerste UT Nieuws Magazine.

Automatisering/internet: Ivar Engel, Christina Höfer.

Foto’s: Arjan Reef, Gijs van Ouwerkerk. Ingrid Szwajcer.

Coverfoto: Rikkert Harink.

Redactieraad: Prof. dr. E.R. Seydel (vz), dr. A. Heuvelman, drs. J.W.D. ter Hellen, prof. dr. A. Need, dr. O. Peters, M. Driesprong.

Advertenties: Bureau Van Vliet BV, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort Tel. 023 – 5714745. Site: www.bureauvanvliet.com E-mail: zandvoort@bureauvanvliet.com Advertentietarieven op aanvraag.

HOP: UT Nieuws is aangesloten bij het Hoger Onderwijs Persbureau (HOP).

Adreswijzigingen: Abonnees (ook studenten) dienen deze schriftelijk door te geven aan de redactie UT-Nieuws Postbus 217, 7500 AE Enschede of per e-mail: info@utnieuws.utwente.nl.

Stage of buitenlands studieverblijf: studenten die op stage gaan of in het buitenland gaan studeren kunnen het UT-Nieuws magazine op schriftelijk verzoek opgestuurd krijgen.

Ditta op den Dries, hoofdredacteur.

Wie prijs stelt op deze (gratis) service zendt een adreswijziging naar de redactie o.v.v. faculteit, stagelocatie en periode (zo nauwkeurig mogelijk).

Kopij: Nieuws voor het UT-Nieuws magazine en de website naar: info@utnieuws.utwente.nl.

Abonnementen: Jaarabonnement: 44 euro. Abonnementen schriftelijk aan te vragen met vermelding van naam, adres, postcode, plaats, telefoonnummer en bank-/girorekening. Abonnementen kunnen maandelijks ingaan. Betaling via factuur. Het jaarabonnement wordt automatisch verlengd, tenzij men minimaal 1 maand voor afloop van de abonnementsperiode schriftelijk opzegt.

Concept, vormgeving en realisatie: Wegener SpeciaalMedia www.wegenerspeciaalmedia.nl Bezorging Campus: Motorsportgroep UT, Richard van Schouwenburg en Arno Wedzinga, tel. 053-4892029.

E-mail: info@utnieuws.utwente.nl Copyright UT-Nieuws: Auteursrecht voorbehouden. Het is verboden zonder toestemming van de hoofdredacteur artikelen schema’s foto’s of illustraties geheel of gedeeltelijk over te nemen en/of openbaar te maken in enigerlei vorm of wijze.

UT NIEUWS 02|2011 3

4 UT NIEUWS 02|2011

Interview

Vinod Subramaniam onderzoekt het samenklonteren van eiwitten

‘Parkinson is nog steeds een grote puzzel’ Slopende ziektes als Alzheimer en Parkinson zijn al 200 jaar bekend, maar tot vandaag is niet precies duidelijk wat de oorzaken zijn. Dat is wel eens frustrerend, maar het vormt ook een

Toen ik dat deed waren er 150 duizend anderen, voor 1500 plekken.’

Subramaniam slaagde, maar al na een paar

extra drijfveer, zegt de uit India afkomstige hoogleraar nanobiofysica Vinod Subramaniam.

weken studeren aan het Indian Institute of

‘Het is niet alleen een intellectuele uitdaging. Ons onderzoek is belangrijk voor veel mensen.

visum voor de VS. Hij vertrok naar Cornell

Iedereen kent wel iemand met Parkinson of Alzheimer.’

sen kregen de kans om techniek te studeren

Technology bemachtigde hij een beurs en University in de staat New York. ‘Weinig menaan een topuniversiteit in de VS. Ik heb er

Tekst: Paul de Kuyper | Foto’s: Gijs van Ouwerkerk >

Zijn vader werkte voor een van de grootste

niet eens over nagedacht. Ik was achttien en

accountancybureaus van het land, zijn moe-

het was een groot avontuur.’

Als Vinod Subramaniam (44) enthousiast raakt

der voor het familiebedrijf van haar vader, dat

Hij bleef uiteindelijk bijna elf jaar in de VS,

beginnen zijn ogen te twinkelen. Ze glimmen

verschillende buitenlandse hightech bedrijven in

voor een studie en promotie (in Michigan),

als hij vertelt over zijn onderzoek, over hoe hij

India vertegenwoordigde. Subramaniam noemt

waarna hij een baan kreeg bij het prestigieuze

hoopt iets te betekenen voor Parkinson en Alz-

het upper middle class. Een rijke familie vindt

Max Planck Institute for Biophysical Chemis-

heimer, ziektes waarvan we de precieze oorza-

hij een groot woord. Vriendjes op school hadden

try in Duitsland. Hij werkte vervolgens in En-

ken niet kennen. Nog helderder stralen zijn ogen

ouders die industrie bezaten. Een vriend kwam

geland bij een farmaceutisch bedrijf tot hij in

als hij het heeft over zijn driejarige dochtertje,

van een theeplantage. Van hem krijgt hij nog

2004 de kans kreeg UT-hoogleraar te worden.

Mira.

steeds echte Indiase darjeeling-thee.

Hij haalt een grote ingelijste foto van haar van

‘Ik was helemaal gefascineerd door de natuur in

Keuken als lab

de wand bij hem thuis in Enschede-Zuid. Mira

mijn schooltijd’, herinnert Subramaniam zich.

Een paar jaar geleden besloten Subramaniam

kijkt je met grote, nieuwsgierige ogen aan. De

‘Dat kwam doordat ik als vrijwilliger werkte in

en zijn Indiase vrouw Sowmya – hij leerde

foto gold begin 2009 als inspiratiebron voor de

een dierentuin in New Delhi. Ik moest voorko-

haar in de VS kennen – voor langere tijd in

naamgeving van het instituut voor biomedi-

men dat de bezoekers de beesten pestten. Na

Enschede te blijven. Niet definitief, dat wil hij

sche technologie en technische geneeskunde.

school trok ik vaak de bossen in. We hadden een

niet zeggen. ‘Ik voel me geworteld, maar we-

Subramaniam: ‘Clemens (van Blitterswijk,

soort milieugroepje. Soms gingen we naar een

tenschap is een mobiele professie. We wonen

wetenschappelijk directeur MIRA, red.) bekeek

nationaal park buiten de stad, tijgers kijken.’

hier goed, de UT is voor mij een excellente

die foto en vroeg: hoe heet zij? Hij zag de ver-

‘Maar meestal gingen we bird watching, vogels

plek, ik heb een fantastische groep. Maar, ik

wondering en wilde het instituut Mira noemen.

spotten. Er waren veel bossen in New Delhi,

sluit niet uit dat als er een offer you can’t

Het heeft meer betekenissen, zoals “kijk!” in het

met honderden vogels. Echt verbazingwekkend.’

refuse langskomt dat ik dat serieus overweeg.

Spaans. Ik was er eerst niet voor, maar nu vind

Zijn ogen beginnen licht te twinkelen als hij

Maar voorlopig blijf ik hier.’

ik het hartstikke leuk.’

vertelt over zijn favoriet: de ijsvogel. ‘Die heeft

Veel moeite om te aarden in Nederland had

fantastisch mooie kleuren en kan op één plek stil

hij niet. De taal leren ging vlot en echt wen-

Vogels spotten

hangen als een helikopter. Als hij een vis ziet,

nen aan de cultuur hoefde hij niet. ‘Ik ben

Subramaniam werd geboren in Madras, maar

duikt hij als een speer naar beneden.’

gemakkelijk in dat soort dingen. Je hoort vaak

woonde zijn hele jeugd in de hoofdstad New

Op school moest Subramaniam hard werken.

over de Nederlandse directheid. Dat kennen

Delhi, een metropool van vijftien miljoen inwo-

India kent een prestatiecultuur. ‘Zeker 25 jaar

ze niet in Angelsaksiche landen en al hele-

ners. ‘Hoe dat was, opgroeien in zo’n grote stad?

geleden. Er was een beperkt aantal plekken om

maal niet in de Indiase cultuur. Maar door

Het is een heel andere cultuur, maar ik kende

bij universiteiten binnen te komen. Er was druk,

de wetenschap ben ik gewend kritiek te

niet anders. Ik heb het er altijd naar mijn zin

maar voor ons was dat gewoon. Als je techniek

krijgen.’ Subramaniam noemt zichzelf een

gehad.’

wilde studeren, moest je een examen afleggen.

wereldburger. >

UT NIEUWS 01|2011 5

Interview samenklonteringen van deze eiwitten. Er is dus

In reageerbuisjes probeert Subramaniam een

een relatie, maar we weten niet hoe het zit. We

deel van de processen zo goed mogelijk na te

weten niet eens wat de functie van het eiwit is in

bootsen. ‘Wat wij doen is moleculaire biofysica.

ons lichaam.’

We werken met eiwitten of mengsels van eiwit-

Tot vijftien jaar geleden was de traditionele kijk

ten. Dat is een zuiver experiment. Vanuit een

op eiwitten dat hun vorm bepalend is voor de

fysisch perspectief is het de simpelste manier

functie. Subramaniam vergelijkt het met een

om dit te doen. Vanuit biologisch perspectief zou

paperclip. ‘Die heeft een bepaalde vorm zodat je

je kunnen vragen: is het een zinvolle manier?

een stapel velletjes kun clippen. Maar als je die

In een hersencel gebeurt van alles en nog wat.

paperclip uit elkaar trekt, kun je er niets meer

Hoe boots je die complexiteit van de cel na? Dat

mee. Dat is ook zo bij een eiwit. Het moet een

is moeilijk in een reageerbuisje, maar dit is een

bepaalde vorm hebben om functioneel te zijn.

manier om het proces een beetje te begrijpen.’

Vijftien jaar geleden zijn eiwitten gevonden die

Lang is gedacht dat langgerekte eiwitdraden, die

geen vorm leken te hebben. Dat is een raadsel.

gevormd worden na het klonteren, de boosdoe-

Want wat doet zo’n eiwit dan? En waarom heb-

ner zijn. Nu denkt het onderzoeksveld juist dat

ben die eiwitten geen vorm?’

dit een verdedigingsmiddel is en dat het kwaad

In de tijd dat hij in Duitsland werkte, raakte

geschiedt bij de kleine klontjes, de eerste tien à

Subramaniam steeds meer geïnteresseerd in

twintig eiwitten die aan elkaar plakken. Subra-

deze zogenaamde intrinsically disordered

maniam: ‘Maar eigenlijk weten we ook dat niet

proteins. ‘Ik wilde weten waarom er bij deze

zeker. Het blijft een zoektocht.’

eiwitten zoveel wanorde was. In het begin was het vooral een fundamentele interesse, maar

Ethische vraag

algauw merkte ik dat het me boeide dat ik bezig

Subramaniam zou heel graag iets ontwikkelen

was met iets dat zowel fundamentele betekenis

dat kan bijdragen aan het vroegtijdig opsporen

had als medische relevantie. Dat is heel sterk

van Alzheimer en Parkinson. ‘De huidige diag-

gegroeid in de jaren erna.’

nose vindt plaats als de symptomen verschijnen.

De verbondenheid van het onderzoek met zoge-

Maar als die symptomen er zijn, zit de ziekte in

heten neurodegeneratieve ziekten als Alzheimer

een te ver stadium. We zoeken, wat in vakter-

Inmiddels woont hij langer buiten India dan

en Parkinson vormt een extra drijfveer voor

men een biomarker heet, iets dat we kunnen

dat hij er gewoond heeft. Indiase feestdagen en

Subramaniam. ‘Het is zeker niet alleen een intel-

meten in bloed, speeksel of het vocht in het

tradities viert hij thuis niet meer. ‘We zijn al zo

lectuele uitdaging. Het onderzoek is zo ontzet-

ruggenmerg, dat een aanwijzing geeft dat je een

lang weg. Als de Indiase studentenvereniging

tend belangrijk voor veel mensen.’ Hij merkt

verhoogd risico hebt op een bepaalde ziekte.’

Diwali, het lichtjesfeest, organiseert, dan gaan

dat als hij met ouderen praat tijdens lezingen of

Maar, realiseert hij zich, dan komt ook een

wij daar met veel plezier heen, maar thuis doen

als er bezoekers zijn op het lab. ‘Er is altijd een

ethische vraag om de hoek kijken. ‘Stel: er is

we er niets aan.’

klik. Iedereen kent wel iemand met Parkinson of

geen therapie. Wat is dan het nut om te diagnos-

‘Natuurlijk zijn er dingen die ik mis. De flora en

Alzheimer.’

ticeren? Dat is een lastige vraag. Maar moet dat

fauna, maar ook de drukte, de hoeveelheid men-

onze zoektocht belemmeren? Ik denk het niet.

sen. Al is het ook wel prettig dat we de verkeers-

Grote puzzel

drukte van New Delhi hier niet hebben. En ik

Hoewel beide ziektes al zo’n 200 jaar bekend

Het helpt misschien niet bij het behandelproces,

mis de keuken, de Indiase markten met spece-

zijn, kennen wetenschappers nog steeds de

maar het helpt wel bij het kiezen hoe je je leven

rijen. Ik hou erg van koken. Ik kook thuis vaak

oorzaak niet. Wat overigens niet betekent dat

inricht.’

Indiaas, curry’s en soortgelijke gerechten. Dat

we niet veel vooruitgang hebben geboekt, zegt

Of hij zelf zou willen weten of hij aanleg heeft

is een hobby, ontspanning. Een ruime keuken

Subramaniam. ‘We weten veel, maar veel ook

voor deze ziektes, daar heeft hij eigenlijk nooit

was een voorwaarde toen we een huis zochten.

nog niet.’ Soms is dat frustrerend, al moet je dat

echt over nagedacht. Er zijn tegenwoordig legio

Het is nostalgie, maar eigenlijk is het meer dan

relativeren, vindt hij. ‘Als wetenschapper heb je

bedrijven die je hele genoom (alle erfelijke

dat. Koken is experimenteren. De keuken is mijn

bepaalde frustraties, maar stel je eens voor hoe

factoren) in kaart brengen als je een paar cellen

eigen lab.’

het voor patiënten is.’

opstuurt. Hij heeft wel eens getwijfeld of hij

Subramaniam en zijn vakgroep zoeken de trig-

dat zou doen. ‘Alleen omdat het kan, omdat de

ger, datgene wat de eiwitklontering in gang zet.

technologie het mogelijk maakt.’

In dat andere lab, in de Zuidhorst, doet Subra-

Dat kan een stofje zijn, een mutatie in een gen

‘Er zijn zoveel ziektes. Of je die krijgt hangt af

maniam met zijn vakgroep onderzoek naar het

of een blootstelling aan iets. ‘Pas als je ontdekt

van zoveel factoren. Nee, ik ben daar niet bang

samenklonteren van eiwitten in de hersenen.

wat de boosdoener is, kun je gaan denken aan

voor. Ik weet dat ik een verhoogd risico heb op

‘De nadruk ligt op het eiwit alfa-synucleïne.

gericht ingrijpen.’ Wanneer het zover is, durft

diabetes, dat komt voor in de familie. Ik be-

Een eiwit dat iedereen in grote hoeveelheden

hij niet te zeggen. ‘Ik maak nooit voorspellingen,

weeg niet genoeg. Dat is heel menselijk. Ik leef

heeft. Het lijkt een belangrijke rol te spelen bij

want die kun je niet waarmaken. Het is een grote

gewoon mijn leven. Life is short. Play hard, work

het ontstaan van Parkinson. Als je de hersenen

puzzel. Om echt elk moleculair detail te begrij-

hard. Je moet lol hebben in wat je doet. En dat

bekijkt van overleden patiënten zie je vaak

pen, moet er veel gebeuren.’

heb ik’, onderstreept hij met een glimlach.

Parkinson en Alzheimer

6 UT NIEUWS 02|2011

Of je het wilt weten, is een persoonlijke keuze.

Verwondering Eén à twee keer per jaar bezoekt hij India, half november nog voor een conferentie. Hij is vaak onderweg, maar ook als hij in Enschede is werkt hij veel. Ontspannen doet hij door te koken en te lezen. Hij slaat z’n iPad open en bladert door zijn digitale bibliotheek. De biografie van Steve Jobs, maar ook Stieg Larsson en het laatste boek van de Indiase schrijver Aravind Adiga.

‘Ik lees van alles, ook Indiase kranten. Heerlijk.

Ik ben nieuwsgierig naar alles. Niet alleen in de wetenschap, ik wil weten wat er gaande is in de wereld.’

Die zelfde verwondering hoopt hij over te brengen op Mira. Het opgroeien van zijn dochter vindt hij het mooiste ding dat er is, vertelt hij vol trots. ‘Echt fantastisch, zo mooi! We zijn veel buiten, gaan het bos in. Laatst was ik de tuin aan het opschonen. Dan wil zij natuurlijk helpen. We gaan ook vaak naar de UT om brood aan de ganzen te voeren bij de vijver bij de Drienerburght.’

‘Ik wil graag dat ze nieuwsgierig is, en dat is ze ook’, besluit hij met stralende ogen. ‘Ik wil haar een lust for life geven. Wat ze later gaat doen, is aan haar. Ik wil haar niet een bepaalde richting op dwingen. Ik heb het geluk gehad veel van de wereld te zien en ik vond het prachtig. Ik wil dat zij ook de kans krijgt veel te zien, veel te leren, met veel culturen om te gaan. Dat vind ik belangrijk. Want voor mij is dat mijn grootste leerervaring geweest.’ |

Vinod Subramaniam 1967

geboren in Madras (India)

1975-1985 St. Columba’s School in New Delhi 1985-1989 bachelor elektrotechniek aan Cornell University in Ithaca (New York, VS) 1989-1996 master elektrotechniek en master en PhD toegepaste natuurkunde aan University of Michigan (VS) 1996-2002 onderzoeker en later groepsleider aan het Max Planck Institute for Biophysical Chemistry in Göttingen (Duitsland) 2002-2004 senior onderzoeker bij farmaciebedrijf AstraZeneca R&D in Charnwood

(Verenigd Koninkrijk)

2004-heden hoogleraar biofysische technieken aan de UT,

vanaf 2010: nanobiofysica

2011-heden Senior fellow en gasthoogleraar aan het

Zukunftskolleg van de University of Konstanz

(Duitsland)

01-12-2011 Bijzonder hoogleraar Nanoscale Imaging aan het Universitair Medisch Centrum St. Radboud in

Nijmegen

UT NIEUWS 02|2011 7

Activisme

Voor | Tegen

jaarscommissie, voorzitter structuurcommissie, lid commissie van beheer bij Taste.

Zet je nou overal een punt achter? Zo luidt een van de protestleuzen op de ‘Klaagmuur’ voor het raam van de werkkamer van rector Ed Brinksma, gebouw de Spiegel. De voorgestelde

‘Voor een leuke studentenstad is activisme onmisbaar’ ‘Het is vreemd dat de UT wil korten op de

veranderingen en bezuinigingen van het college van bestuur schieten bij veel studenten in het

afstudeermaanden. De instelling staat be-

verkeerde keelgat. Naast een nieuw, modulair onderwijssysteem tornt het college nu ook aan het

ondernemersgeest wordt aangewakkerd door

profileringsfonds. Hieruit worden de afstudeermaanden betaald voor actieve studenten. Maar

kend als een ondernemende universiteit. Die de zaken die studenten naast de studie doen.

Bij commissiewerk sta je bijvoorbeeld voor de

er wordt bezuinigd. En flink ook. Betekent dit het einde van het studentenactivisme? Of valt het

uitdaging om sponsorgeld binnen te halen. Je

allemaal mee? Twee studenten aan het woord over de voorgenomen bezuinigingsplannen van het

ondernemers, je komt in aanraking met een

gaat bedrijven langs, je voert gesprekken met andere wereld dan het studentenleven. Dat

college van bestuur met betrekking tot de afstudeermaanden.

prikkelt.

kunnen zijn tijdens de bachelor. Ik vind dat deze

De afstudeermaanden zie ik als een compen-

opties zeker bestudeerd moeten worden.

satie voor de tijd die je niet aan je studie kunt

‘Ik denk dat verenigingen wel verwend zijn met

besteden vanwege je activisme. Daar is een

de financiële tegemoetkoming. We krijgen best

pot met geld voor en het college van bestuur

Reijers (22)

veel afstudeermaanden en soms zijn de maan-

vindt dat daar wel iets vanaf kan. Goed,

Studie: Euro-

den weggegooid geld. Het komt wel eens voor

bezuinigen moet er overal, dus dat begrijp ik

pean Studies

dat iemand compensatie krijgt, terwijl er geen

nog wel, maar de manier van aanpak is onbe-

Actief: Een

sprake is van studievertraging. Het inzetten van

grijpelijk. Het college roept dat we het met

jaar bestuur bij

Voor Naam: Wessel

afstudeersteun kan dus beter. Je kunt daarbij

zes ton minder moeten doen. Waarop is dat

AEGEE-Enschede en anderhalf jaar part-

een onderscheid maken tussen bestuur- en com-

gebaseerd? Het genoemde bedrag komt uit het

time AIESEC-bestuur. Nu lid van de Agora-

missiewerk, waarbij je bestuurders blijft tege-

niets tevoorschijn. Vind je het gek dat ieder-

commissie van AEGEE die de halfjaarlijkse

moetkomen en commissieleden niet.

een op zijn achterste poten staat? Niemand

Algemene Ledenvergadering organiseert

‘Ik vraag me verder ernstig af of het studenten-

weet hoe de bezuinigingsmaatregel tot stand is

en lid van de Route’14-werkgroep van de

activisme het nieuwe onderwijsmodel overleeft.

gekomen. Gelukkig wordt daar nu wel onder-

Student Union. Actief als ondernemer in het

In dit modulaire systeem worden curricula

zoek naar gedaan. Te laat eigenlijk.

aanbieden van rondleidingen en arrange-

aangeboden in even grote modules van een

‘Enschede wil een aantrekkelijke studenten-

menten in de wijk Roombeek.

kwartiel, tien weken lang, wat staat voor vijftien

stad zijn. Activisme is dan onmisbaar. Er is

studiepunten. Haal je een module niet, dan mag

meer nodig dan alleen de mogelijkheid om

je niet door naar de volgende ronde. Er zijn tal

biertjes te drinken en te stappen. De extra ac-

van redenen te noemen waarom een student zijn

tiviteiten die studeren zo leuk maken, komen

‘Ik ben een groot voorstander van studenten-

vakken niet haalt. Het doen van activisme is er

uit de creatieve koker van de studenten. Zij

activisme, begrijp me goed. Ik denk dat ik ook

één van. Logisch dat studenten voor de studie

zijn innovatief en verzinnen nieuwe dingen.

zo bekend sta bij andere actieve studenten. Het

kiezen en niet voor een voltijds bestuursfunctie.

Daar moeten ze tijd voor vrijmaken. Denk aan

doen van nevenactiviteiten en bestuurswerk

En al helemaal met het oog op de langstudeer-

een openluchtbioscoop, een lezing of een Ken-

is een goede kans om jezelf te ontwikkelen en

maatregel. Ik ben benieuwd hoe de universiteit

nisparklunch. Als je dat voor de eerste keer

nieuwe competenties aan te boren. Daarnaast is

hierop inspeelt. Een jaar lang collegegeldvrij

opzet, ben je heel wat tijd kwijt. Daar moet

het een dikke plus op je cv en heeft het dus ook

besturen zou een oplossing kunnen zijn.’

een vergoeding tegenover staan. Ook in de

‘Geld is geen drijfveer voor activisme’

na je studie zeker een meerwaarde.

Het korten op afstudeermaanden is naar mijn mening niet cruciaal voor het voortbestaan van

toekomst.

Tegen

‘Wij als vereniging spelen al wel vast in op het nieuwe modulair onderwijsmodel dat eraan

activisme. Geld speelt geen rol en is geen drijf-

Naam: Wouter van

zit te komen. Het dagelijks- en het sociëteits-

veer om actief te worden. Het gaat om de erken-

Zwieten (22)

bestuur worden omgevormd tot één bestuur.

ning van het activisme. Een aantekening op het

Studie: Technische

Je hebt dan minder mensen nodig. Door een

diploma bijvoorbeeld, zoals nu gebeurt dankzij

Geneeskunde

efficiëntere bezetting proberen we zo min

de inzet van de Student Union of het opnemen

Actief: Momenteel

mogelijk studievertraging op te lopen. De om-

van bestuursfuncties in het curriculum zodat je

voorzitter stu-

buiging komt op het juiste moment. Je moet

er studiepunten voor krijgt in plaats van geld.

dentenvereniging Taste. Gedaan: introduc-

je wel aanpassen, wil je als vereniging blijven

Op deze manier zou het bestuurswerk een minor

tiecommissie, organisatie ouderdag, eerste-

bestaan.’ |

8 UT NIEUWS 02|2011

Winnaar P-activismeprijs Rosalie Fleuren:

‘Ik wil aan anderen laten zien wat ik kan’ Ze zegt bijna overal ja op. En als ze dat niet doet? ‘Dan gaat het vast mis’, denkt Rosalie Fleuren

podium op. Of iets doen bij de televisie. Het

(18). De winnares van de P-activismeprijs is actief binnen sport- en cultuurverenigingen van de

beeld wel wat. ‘Dan kan iedereen horen hoe

UT en binnen haar eigen opleiding communicatiewetenschap. Ze sport, schrijft, redigeert, zingt en componeert. Een week lang hield ze een dagboek bij hoe ze haar actieve leven combineert met

NOS Journaal presenteren lijkt haar bijvoorgoed ik kan presenteren en voorlezen.’ Want daar draait het eigenlijk om, erkent ze. ‘Aan anderen laten zien wat ik allemaal kan.’ |

het studiewerk.

Tekst: Sandra Pool | Foto’s: Arjan Reef >

schillende cultuurverenigingen is leuk. Je voelt je erg betrokken bij alles wat er in de Vrijhof

Agenda | Rosalie Fleuren

‘Ik vind het leuk om nuttig bezig te zijn en zon-

gebeurt. Of ik een leider ben? Dat ligt aan de

der mij gaat het vast mis, denk ik regelmatig.

omgeving. Ben ik op mijn gemak, dan ontpop ik

Maandag:

Het resultaat is dat ik zelf veel werk verzet. Bij

me als iemand die de kar trekt.’

’s Ochtends wat kleine taken voor de NSK Baan commissie

het verenigingsblad Impuls van mijn studie-

Fleuren was voor ze naar de UT ging actief bij

afgevinkt. In de pauze vergadering van de Impuls, waarna

vereniging Communiqué werken we met een

de schoolkrant, ze gaf atletiektraining en hielp

bleek dat ik nog wat moest veranderen aan een opdracht.

deadline. Een echt piekmoment. Dan ben ik

bij het opzetten van een musical. ‘Ik had in die

Toen ben ik daarmee bezig geweest en ’s avonds naar het

superdruk met de eindredactie. Eigenlijk is het

tijd ook muziekles, ik speelde keyboard, en

optreden van Cameretten.

best wel veel en zwaar’, zucht ze.

wilde graag meedoen aan een talentenjacht. Ik

Bij de atletiekvereniging Kronos zit ze in de

begeleidde mezelf op de piano en schreef mijn

Dinsdag:

NSK Baancommissie. ‘We zijn we met vier man.

eigen lied.’ Later trad ze ermee op tijdens Ko-

De hele dag college, ’s avonds een snelle vergadering voor de

Als ik wegval, moeten zij meer doen. Dan kan ik

ninginnedag. ‘ Ik had een showtje van meerdere

NSK Baancommissie van Kronos en daarna meteen door naar

net zo goed bijspringen, niet waar?’ Haar voor-

zelfgeschreven nummers in elkaar gezet en

een bestuursvergadering voor Contramime.

zittersrol bij cabaretvereniging Contramime

kreeg erg leuke reacties. ‘ Ze ontdekte dat haar

vindt ze het leukste. ‘De sfeer tussen de ver-

hart bij de theaterwereld ligt. Ze wil het

Woensdag: ‘s Ochtends heb ik college en in de pauze een vergadering over de toekomst van cultuur op de UT met de Werkgroep Toekomst Cultuur. Daarna taart maken voor mijn verjaardag en ’s avonds serveren tijdens het eten en de repetitie met Contramime.

Donderdag: Even uitrusten. We hebben voorlichting over de minorkeuze en een college. Na het sporten de hele avond op de bank televisie kijken.

Vrijdag: Om tien uur begint een cursus Boeiende Artikelen Schrijven in verband met de Impuls. Om drie uur hebben we een heleboel geleerd. In de trein naar Brabant lees ik alvast wat in voor de opdracht van volgende week dinsdag.

Zaterdag en zondag: Vanwege mijn verjaardag heb ik geen tijd voor iets anders. In de trein terug naar Enschede nog wat lezen voor de opdracht.

Maandag: De taken die ik in het weekend verzuimd heb, stapelen zich op. Op naar een nieuwe week.

UT NIEUWS 02|2011 9

Reportage

01 >

10 UT NIEUWS 02|2011

02 >

03 >

KODAK EPP 5005

04 >

De BHV in actie

‘Heeft u nog pijn?’

Het is 09.06 uur op dinsdagmorgen als de piepers van het BHV-team in de Horst afgaan.

Binnen luttele seconden komen vanuit allerlei hoeken de leden aangesneld naar de BHVkamer op de begane grond. Het dagelijkse tenue wordt verwisseld voor een oranje overall.

Helmen en beademingsapparatuur gaan op, de crashkar moet naar de gang. Op naar de Meander. Daar is chloorgas vrijgekomen in een laboratorium. En iemand heeft het ingeademd.

Tekst: Maaike Platvoet | Foto’s: Arjan Reef >

pingen ontruimen. Het slachtoffer is inmiddels in een kamer naast de receptie neergelegd, waar

‘Ik hoor hoesten’, zegt één van de BHV’ers. Het

ze nog steeds wordt bijgestaan door dezelfde

is daardoor niet moeilijk om het slachtoffer

BHV’er. ‘Heeft u nog pijn? Ook als u ademhaalt?’

te vinden. Iemand van het team zit al bij haar,

Hij sust en kalmeert, vraagt of er familie gebeld

ondersteunt haar in de rug. Plat liggen mag nu

kan worden en laat weten dat een ambulance

niet. De BHV’er zag haar al liggen op weg naar

onderweg is. ‘Ik hoor de sirene al.’

de BHV-kamer en besloot direct eerste hulp

De receptie dient tevens als crisiscentrum,

te verlenen. De vrouw, een onderzoekster van

omdat zich hier ook de technische apparatuur

het lab, is kortademig en hoest veel. Moeizaam

bevindt om eventueel liften of deuren af te

weet ze te vertellen dat er chloorgas is vrij-

sluiten. Twee leden van het BHV-team houden

gekomen. Het BHV-team besluit het lab af te

via de portofoon contact met de locatiecoördi-

sluiten. De afzuigers gaan aan. Al snel neemt de

nator. Als de ambulance arriveert, zullen zij de

locatiecoördinator het besluit om de Meander

hulpverleners de juiste weg wijzen. De recep-

te ontruimen. De zogenaamde slow-woop - het

tioniste blijft koelbloedig onder de hectische

ontruimingssignaal – klinkt uit de speakers.

taferelen die zich rondom haar afspelen. Dat

Gek genoeg is niemand in paniek. En al zeker

blijkt wel uit de website die ze ondertussen

niet de bewoners van de Horst. Blijkbaar zijn ze

scant: de laatste nieuwtjes van dagblad De

gewend aan dit soort calamiteiten. Medewerkers

Telegraaf.

in de nabije omgeving pakken gedwee hun jas

De gang waar de locatiecoördinator zich op-

en lopen rustig via de nooduitgang naar buiten.

houdt is inmiddels ook afgezet. Studenten en

‘Is het een oefening?’, probeert iemand bij het

medewerkers kijken vertwijfeld: zouden ze wel

BHV-team te ontfutselen. Daar wordt niet op ge-

of niet even snel onder dat lint door mogen?

reageerd. Naar buiten. En wel zo snel mogelijk.

Een Horst-bewoonster komt klagen: er komen

De locatiecoördinator bevindt zich met crashkar

straks heel veel studenten bij haar langs, dus

in een gang verderop. Via zijn portofoon geeft

dat afzetlint is niet handig. Kan het niet weg?

hij opdrachten aan het BHV-team. Een tweetal

‘Als het écht was, zou ik dit respecteren hoor’,

met beademingsapparatuur mag het afgezette

voegt ze er aan toe. De locatiecoördinator gaat

gebied betreden, de rest moet de overige verdie-

akkoord, het afzetlint gaat een stukje terug. >

05 >

06 >

KODAK EPP 5005

07 >

08 >

UT NIEUWS 02|2011 11

Reportage Eén BHV’er komt melden dat medewerkers die hun werkplek moesten verlaten, niet bij het verzamelpunt - de koelvijver – blijven. ‘Het is te koud.

Ze gaan koffie halen in de kantine, of lopen door naar de Waaier’, meldt hij. Ondertussen houdt de locatiecoördinator contact met de BHV-ploegen die alle verdiepingen van de Meander ontruimen.

Wie klaar is, kan zich weer bij hem melden. Via de portofoon komt ook het bericht binnen dat de ambulance en de brandweer is gearriveerd. Tijd voor de overdracht.

Als de BHV-ploegen zich weer melden, krijgen ze de opdracht om ‘in te ruimen’, wat betekent dat alle deuren moeten worden afgesloten ter preventie van diefstal. En weer gaan ze op pad. Nu met sleutels, en met zweet op het voorhoofd.

Om 10.01 uur is het einde oefening. Alle BHV’ers komen terug naar de BHV-kamer. De pakken gaan weer uit, de beademingsapparatuur af, de helmen en schoenen terug in de kast. Het is tijd voor de ge-

veld heeft al die tijd vanaf gepaste afstand de

gemaakt onder alle aanwezigen. De uitgangen

bruikelijke evaluatie na een ontruimingsoefening.

ontruimingsoefening gevolgd. Nu evalueert hij

naar buiten bleken onvoldoende bezet, de slow-

Maar eerst koffie. Daar snakken ze nu wel naar.

samen met het Horstteam de oefening. Ook

woop (het alarm, red.) liep te lang door en de

Richard Sanders, die vanuit Human Resources

melding die de BHV’ers om 09.06 uur kregen,

De evaluatie

de oefening bijwoonde, is tevreden. ‘Het verliep

was niet voor iedereen goed hoorbaar. Tyrone

‘Jongens, het ging geweldig. Ik heb met veel

vlekkeloos’.

Klaver, hoofd van het BHV-team in de Horst,

enthousiasme gekeken’, zegt Henk Bleijerveld,

Natuurlijk zijn er een paar aandachtspunten,

maakt aantekeningen. Dat daar aan gewerkt

coördinator van de BHV op de UT. Bleijer-

zo blijkt uit het rondje dat vervolgens wordt

gaat worden, staat vast. |

De BHV Elk gebouw op de UT heeft haar eigen BHV-team, die

twee jaar terug ontvingen BHV’ers maandelijks een basis-

BHV’ers zijn eigenlijk gewoon vrijwilligers, vindt Klaver.

daarvoor speciaal is opgeleid. In totaal rukken deze teams

gratificatie van 100 euro, plus een extra gratificatie van

‘Ze doen dit naast het reguliere werk, en dat moet ook

zo’n zestig keer per jaar uit. Vaak gaat het dan om kleine

25 euro als diegene in bezit was van een EHBO-diploma

af.’ Jaarlijks staat er ongeveer 50 uur aan training op het

ongevallen. Iemand die van de trap is gevallen of een en-

of het diploma persluchtmaskerdrager. Door de bezuini-

programma voor de leden. Daarnaast mag er zo’n 50 uur

kel heeft verzwikt. Soms is de situatie ernstiger. Zo werd

gingen ligt de gratificatie nu stukken lager: gemiddeld

onder werktijd worden gesport. ‘Het niveau van de BHV is

onlangs nog een 29-jarige medewerker gereanimeerd,

20 euro per maand. ‘Het gaat niet om het geld’, benadrukt

dan ook vrij hoog als je het vergelijkt met externe BHV’s.’

nadat hij in de Horst een hartstilstand kreeg. ‘Ik heb wel

Klaver. ‘Maar voor ons speelt een stukje waardering een

Waarom medewerkers zich zouden moeten aanmelden als

eens meegemaakt dat iemand zijn vingers had afgezaagd’,

veel grotere rol, en ook daar ontbreekt het aan.’

vrijwilliger? ‘Het draait natuurlijk om de waardering als

vertelt Tyrone Klaver, hoofd van het BHV-team in de Horst.

Omdat het Horstteam flink is uitgedund, kunnen er situa-

je daadwerkelijk wat kunt betekenen voor anderen. Maar

‘Maar dat zijn gelukkig zeldzame gevallen.’

ties zijn waarbij de hulp van andere teams – zoals van het

ook binnen het team heerst een goede sfeer, er is veel

Het Horstteam behoort te bestaan uit 25 BHV’ers, nu zijn

nabijgelegen Carré - moet worden ingeroepen. Volgens

plezier.’

dat er 16. ‘We hebben dus 9 vacatures’, zegt Klaver. ‘Dat

Klaver eigenlijk niet ideaal, omdat dit meer tijd kost dan

Wie belangstelling heeft om zich aan te melden kan meer

komt onder andere door verhuizingen, maar ook is een

het oproepen van eigen mensen. ‘Bovendien kent je eigen

informatie vinden op www.utwente.nl/bhv of door een

aantal mensen gestopt wegens de bezuinigingen.’ Tot

team het eigen gebouw het beste.’

mail te sturen naar bhv-horst@ctw.utwente.nl |

09 >

12 UT NIEUWS 02|2011

10 >

11 >

KODAK EPP 5005

12 >

Sport

Nordic walking op de campus

De paden op, de lanen in

De mogelijkheden om op de campus een sportieve prestatie

‘Wie kan er een koe melken?’, vraagt Jolinde Gosseling, instructrice nordic walking. ‘Jij? Mooi, dan

zich in sportkleding en gaat het aanbod aan den lijve on-

heb je nordic walking ook zo onder de knie.’ Het groepje van zeven deelnemers, dat vanmiddag

aflevering 1: Nordic Walking

neer te zetten zijn legio. Van schaken tot schermen, van taekwondo tot tafeltennis. De redactie van UT Nieuws hijst dervinden. Participating journalism heet dat. Deze maand

voor het eerst een herfstwandeling ‘met stokken’ onderneemt, moet erom lachen. Maar Gosseling is bloedserieus. ‘Ga vooral niet hakken met die stokken’.

Vanmiddag kiest de instructrice voor de snelle route, want aan het einde van de rit wacht nog soep met een broodje. Dat wordt geserveerd

Tekst: Maaike Platvoet | Foto: Gijs van Ouwerkerk >

telt dat de stokken eigenlijk heel soepel langs je

in de kantine van het Sportcentrum. En pas

lichaam moet laten vallen. ‘Niet te hard vastpak-

daar merken de meeste deelnemers dat ze ‘het

Al zes jaar lang biedt de UT nordic walking aan,

ken, niet knijpen. De stokken gaan mee in het

best wel warm hebben’ en ‘het ook wel voelen’.

als onderdeel van de bedrijfssport. En met suc-

ritme van je lichaam. Als je arm weer omhoog

Nordic walking maakt in ieder geval meer los dan

ces, want al jaren struint een fanatiek groepje

komt, pak je de stok even licht vast. Laat je arm

verwacht. Het is inspannend en ontspannend te-

elke dinsdagmiddag door de bossen rondom het

weer zakken, dan laat je de stok ook weer los.’

gelijk, maar vooral ook fijn omdat het lekker in de

campusterrein. Met stokken dus. ‘Omdat het erg

Het duurt even, maar langzaamaan krijgen alle

buitenlucht kan worden gedaan. Volgende week

prettig loopt’, verklaart de instructrice. ‘Dankzij

deelnemers ‘het gevoel’ te pakken. De een zet er

belooft Gosseling de lange route te nemen. ‘Die

de stokken krijg je een extra zetje, je loopt mooi

stevig de pas in, de ander worstelt wat meer om

wandeling is nóg mooier’, zegt ze.

rechtop en in een steviger tempo dan zonder

in een lekker ritme te komen. De kuiten voelen

Wat is er nou suf aan nordic walking?, vragen we

stokken.’ Groot voordeel van deze sport is boven-

eerst wat stram, maar na een kwartiertje stevig

ons af op de terugweg naar kantoor. Goed, er

dien dat de knieën minder belast worden, terwijl

doorstappen voelen we allemaal dat het beter

klinkt geen opzwepende beat uit een speaker. We

‘wandelen’ juist voor mensen met beschadigde

gaat. Soepeler, makkelijker, en in een vlot tempo.

hoeven ons niet in een hippe outfit te hijsen, hals-

knieën problematisch is. Ook maken nordic wal-

Het weer werkt gelukkig ook mee. Hoewel de zon

brekende toeren uit te halen of ons het apelazarus

kers meer gebruik van schouders en bovenarm-

niet volop schijnt, blijft het prachtig herfstweer.

te zweten. Maar dat is eigenlijk best fijn, als je na

spieren en wordt tijdens het lopen de rug, borst-

De paden in het bos zijn droog, het is alleen af en

de middagpauze gewoon weer aan het werk moet. |

en buikspier getraind. Klinkt goed, maar waarom

toe even uitkijken met alle bladeren. Onderweg

heeft de sport dan zo’n oubollig imago? ‘Geen

wordt hier en daar wat gekletst. Toevallig bestaat

idee’, zegt Gosseling. ‘En ik herken dat beeld ook

dit groepje alleen uit vrouwen. Voorgaande jaren

niet. In het dorp waar ik vandaan kom doet jong

waren ook mannelijke deelnemers van de partij,

en oud aan deze sport.’

vertelt Gosseling. ‘Maar volgens mij zijn die nu

Nordic walking is elke dinsdagmiddag van 12.30 tot 13.30 uur

Tijd om het eens uit te proberen. Gosseling ver-

met pensioen.’

mogelijk op de UT. Onder leiding van docent Jolinde Gosseling

Wanneer? wordt dan vanaf het Sportcentrum een wandeling gemaakt rondom het campusterrein. Aan de wandeling zijn geen kosten verbonden, voor materiaal wordt gezorgd. Aanmelden kan via secretariaat@sport.utwente.nl

UT NIEUWS 02|2011 13

Onderzoek | Wetenschap

Op zoek naar betrouwbaar bewijs

Knippen en plakken met gezichten Forensisch experts vergelijken, veelal handmatig, foto’s en camerabeelden op zoek naar bewijsmateriaal in bijvoorbeeld een overvalzaak. Ook computers kunnen worden

globale en lokale karakteristieken zijn. Over de beelden wordt bijvoorbeeld een soort netwerk gelegd en per knooppunt wordt vergeleken of de

ingezet bij gezichtsherkenning, zoals bij toegangspoortjes op een luchthaven. Die twee

twee gezichten overeenkomen.’

werkwijzen verschillen veel van elkaar en hebben allebei hun beperkingen. Daarom

alleen onder ideale omstandigheden gezich-

onderzoekt UT-wetenschapper Raymond Veldhuis of een combinatie van beide technieken

slechte belichting, als het gezicht van de zijkant

het beter doet dan de expert alleen. Met als doel betrouwbaarder bewijsmateriaal af te

Nadeel van computervergelijkingen is dat ze ten herkennen. Het werkt minder goed bij een is gefilmd of als iemand een bril draagt en op de foto niet. Daarom moet je neutraal en recht in de camera kijken op foto’s voor je paspoort.

leveren bij de rechter.

Geobjectiveerde bewijswaarde Tekst: Paul de Kuyper | Foto: Gijs van Ouwerkerk >

typica: pukkels, littekens en dergelijke.

Van de Nederlandse organisatie voor Weten-

‘Dat doen ze heel systematisch, volgens een

schappelijk Onderzoek (NWO) ontving Veldhuis,

Gelijk maar even een misverstand uit de weg

protocol’, legt Veldhuis uit. ‘Per categorie geven

samen met Chris Klaassen van de Universiteit

ruimen. Wat forensisch onderzoekers in series als

ze aan of er sprake is van een overeenkomst, een

van Amsterdam (UvA) en Arnout Ruifrok van het

Crime Scene Investigation aan technische hulp-

verschil of dat dat niet waarneembaar is. Vervol-

Nederlands Forensisch instituut (NFI), bijna vijf

middelen inzetten om foto’s van verdachten te

gens kennen ze daar een waarde aan toe. Alles

ton subsidie om de beide werkwijzen, die van de

matchen met de dader, staat ver van de realiteit.

wordt samengevat op een vijfpuntschaal, waarbij

forensisch onderzoeker en die van de computer-

Science fiction, vindt onderzoeker Raymond Veld-

de experts aangeven hoeveel waarschijnlijker het

vergelijkingen, te combineren.

huis uit de EWI-vakgroep Signals and Systems.

is dat twee beelden van dezelfde persoon zijn dan

‘We willen de manier waarop forensisch experts

‘Het meest wonderlijke dat ik eens heb gezien, is

dat ze van verschillende mensen zijn.’

gezichten vergelijken automatiseren. Dan ben je

dat een lichtpuntje van een of twee pixels groot

Grootste bezwaar van deze methode: het is

af van het menselijk oordeel. Je laat de onderzoe-

in de zonnebril van een verdachte werd opgebla-

mensenwerk. ‘Forensisch experts zijn getraind

ker in twee beelden de neuzen aanklikken en dan

zen en dat er een haarscherp beeld verscheen

op objectiviteit, maar het blijven subjectieve

gaat het systeem die met gezichtsherkennings-

van de etalageruit waar diegene voor stond. Eén

statements. In de gezichtsherkenning ken ik geen

technologie vergelijken. Je krijgt een automa-

pixel! Dat kan natuurlijk nooit.’

voorbeeld, maar op het gebied van vingerafdruk-

tisch gegenereerde score. Dat kan zowel voor de

ken zijn wel eens mensen veroordeeld op ken-

globale afmetingen en verhoudingen als voor de

merken die helemaal niet zo onderscheidend zijn.’

features en typica.’

Forensisch onderzoek In de ‘echte wereld’ kunnen grofweg twee prak-

Daarnaast wil Veldhuis de technologie die

tijken voor gezichtsherkenning worden onder-

Computervergelijkingen

scheiden: die van de forensisch expert en die

Een heel andere praktijk is die van de toegangs-

geschikt maken voor de forensische praktijk. ‘We

van computervergelijkingen. Bij gezichtsherken-

controles op Schiphol. Daar doen computers het

gaan een gezicht opknippen in stukken. Als een

ning in forensisch onderzoek wordt een came-

werk. De foto in het paspoort wordt vergeleken

deel van het gezicht slecht belicht is, nemen we

rabeeld van een overval op een benzinestation

met de persoon die voor het toegangspoortje

dat deel niet mee. Of als iemand op een plaatje

naast de foto van een verdachte gelegd. Foren-

met camera staat. ‘Dit systeem vergelijkt heel

een bril draagt en op de ander niet, dan rekenen

sisch experts letten op de globale vorm van het

andere kenmerken’, aldus Veldhuis. ‘Er wordt

we dat deel van het gezicht niet mee. Dat is niet

gezicht, maar ook op features zoals ogen, neus

niet gekeken naar de verhoudingen tussen mond,

erg, want het levert wel scores op voor de andere

en mond en de onderlinge verhoudingen daar-

ogen en neus, maar vooral naar de textuur van

delen.’

tussen. Daarnaast kijken ze naar zogenaamde

het gezicht, het grijswaardenplaatje. Dat kunnen

Deze twee gezichtsherkenningssystemen gaat de

14 UT NIEUWS 02|2011

gebruikt wordt bij toegangscontroles juist meer

UT ontwikkelen. Een derde deel van het onder-

statistiek loslaten, legt Veldhuis uit. Daarvoor

aan het eind van het project werkt. ‘We hebben

zoek, gebeurt aan de UvA. Daar worden de scores

heb je een grote dataset met veel verschillende

dan een gezichtsherkenningssysteem dat betere

omgezet in een bewijswaarde. ‘Het doel van ons

gezichten nodig. Je vergelijkt de foto van een

resultaten oplevert. De onderzoeksvraag is na-

onderzoek is dat die bewijswaarde geobjectiveerd

verdachte met het camerabeeld, maar ook met

tuurlijk hoeveel die verbetering zal zijn.’

wordt, zodat rechters er meer aan hebben’, aldus

al die gezichten uit die database. Veldhuis’

Ander verhaal is of de rechtbank die nieuwe

Veldhuis.

UvA-collega’s gaan een ‘kastje’ bouwen waar al

gegevens ook direct gaat gebruiken. Veldhuis:

Stel er zijn honderd mannen, een van hen heeft

die vergelijkingsscores in worden gestopt en

‘Rechters zijn gewend aan de oude manier

een overval op een benzinestation gepleegd en

waar de likelihood ratio uitrolt. ‘Die likelihood

waarbij iemand zegt: het is waarschijnlijk of

er is een hoofdverdachte. Zonder bewijsmateri-

ratio is de kwantificeerbare bewijswaarde die

zeer waarschijnlijk dat de beelden overeen-

aal is de kans dat de hoofdverdachte het heeft

naar de rechter gaat. Die is veel objectiever dan

komen. Het kwantificeerbaar maken van de

gedaan 1 op 100. Dat heet in de rechtspraak de a-

de uitkomst van de checklist die de forensisch

bewijswaarde moet geaccepteerd worden. In

priorikans. Mét bewijsmateriaal, bijvoorbeeld uit

expert nu opstelt.’

de DNA-wereld is het gebruik van de likelihood

gezichtsvergelijkingen van foto’s en cameraopna-

ratio al breed geaccepteerd, maar bij vingeraf-

men, kan die kans groter worden. De mate waarin

Cultuuromslag

die kans groter wordt, heet de likelihood ratio.

Het project gaat vier jaar duren, de eerste

vergt een cultuuromslag. Als een rechter statis-

Om die likelihood ratio te berekenen, moet je

promovendus moet nog aangesteld worden.

tiek leuk had gevonden, had hij immers wel wat

op de scores uit de gezichtsvergelijkingen veel

Veldhuis is ervan overtuigd dat de technologie

anders gestudeerd.’ |

drukken en gezichtsherkenning nog niet. Dat

Fotomontage: Erik Jørgen Heck

UT NIEUWS 02|2011 15

Onderzoek | Wetenschap

Vier onderzoekers over Tekst: Maaike platvoet | Foto: Arjan Reef >

Neurotechnologie

omtrent de ontwikkelingen op het gebied van neurotechnologie. Een voorbeeld zijn de implantaten die bij Parkinsonpatiënten in hun hersenen

Wie: Femke Nijboer (32) studeerde psychologie

worden aangebracht. Dankzij deze implantaten

in Groningen en promoveerde aan de Eberhard

hebben de patiënten minder ziekteverschijnse-

Karls Universität in het Duitse Tübingen. Daarna

len, maar bij een bepaald percentage verandert

had ze een korte ‘tussenstop’ in Spanje, waar ze

ook het gedrag en karakter. Wat heeft dat eigen-

het bedrijfsleven wilde ontdekken. Maar haar

lijk voor gevolgen? Daarnaast zijn er ook com-

hart bleek toch bij de wetenschap te liggen. Sinds

merciële ontwikkelingen, op game-gebied. Via

juli 2010 is Femke postdoc bij Human Media

brain-computer interfaces en implantaten is het

Interaction Group van de faculteit EWI. Dat bete-

mogelijk mensen met de hersenen computers te

kende ook: terug naar haar roots. Femke groeide

laten sturen en dus ook spelletjes te laten spelen.

op in het Twentse Hellendoorn en woont daar nu

Dat klinkt best futuristisch ja, maar er wordt

weer.

volop onderzoek naar gedaan. Femke wil nu met

Veni: Ze gilde de ‘hele afdeling’ bij elkaar, bekent

de Veni-subsidie kijken welke ethische proble-

de jonge postdoc lachend. Dus ja, ze was echt

men deze ontwikkelingen met zich meebrengen.

heel blij met het toekennen van de Veni-subsidie.

Uiteindelijk wil ze haar bevindingen omzetten in

Want in eerste instantie had ze gedacht dat het

een interactieve theatervoorstelling, waarbij het

onderzoeksvoorstel niet voldoende was. Pas toen

publiek bepaalt wat er gebeurt. Theorie, empirie

ze werd uitgenodigd voor het interview, wist

en stimulatie, staan centraal in haar onderzoek.

Femke dat het goed zat. En juist in dat interview

Ambitie: Een eigen onderzoeksgroep en een

kon ze goed haar enthousiasme overbrengen.

bedrijf starten. Valorisatie vindt ze belangrijk,

Want haar onderzoek is naar eigen zeggen een

technologie, neuro-ethiek en locked-in patiënten.

maar wel op het gebied van de neurotechnologie.

‘niche-veld’, en daar heeft ze helemaal haar pas-

Dat zijn eigenlijk de keywords waar het onder-

Ook ziet Femke in de toekomst wel iets in het

sie in gevonden.

zoek van de postdoc zich op richt. Wat specifie-

geven van ethische trainingen voor bijvoorbeeld

Onderzoek: Brain-computer interface, neuro-

ker houdt ze zich bezig met ethische problemen

neuro-ingenieurs. |

Quantumbits

16 UT NIEUWS 02|2011

combinatie vormt. Door hun expertises samen te brengen en krachten te bundelen zijn ze beiden in staat om uitstekende voorstellen te schrijven.

Wie: Floris Zwanenburg (35) studeerde Techni-

Onderzoek: Zwanenburg wil met enkele elek-

sche Natuurkunde in Delft en promoveerde daar

tronen quantumbits maken, de bouwstenen om

ook in 2008. Daarna volgde een postdoc-positie

uiteindelijk een quantumcomputer te realiseren.

aan The University New South Wales in Sydney,

Met het Veni-geld wil hij onder andere investe-

Australië. Sinds juni 2011 werkt hij bij de vak-

ren in hoog frequente electronica, om enkele

groep NanoElectronics van Wilfred van der Wiel.

elektronspins rond te kunnen laten draaien. Het

Hij ontving al eerder een Career Integration Grant

zou heel gaaf zijn als dat lukt. Het meten van de

van 100.000 euro.

gegevens doet de onderzoeker met een spiksplin-

Veni: De jonge onderzoeker zat op het eiland

ternieuwe opstelling. Deze wordt ook wel ‘het

Samoa toen hij ‘erg goede reviews’ terugkreeg op

koudste plekje van Twente’, oftewel ‘the coolest

zijn subsidievoorstel voor een Veni-beurs. Op het

place in Twente’ genoemd en bereikt een tem-

strand beantwoordde hij enkele vragen van de re-

peratuur van 10 milliKelvin, i.e. -273 Celsius. In

viewers, en wist toen dat hij grote kans maakte om

deze superkoelkast kan Zwanenburg de thermi-

de subsidie daadwerkelijk binnen te slepen. Hoera,

sche energie buitenspel zetten, met als resultaat

dat was wel de eerste gedachte toen het ook of-

dat ze de spin kunnen waarnemen en zo kunnen

ficieel werd. Het gaat hem nu inderdaad voor de

manipuleren en gebruiken als toestand van de

wind: twee forse subsidies vlak na elkaar. Wat zijn

quantumbit.

geheim is? Floris Zwanenburg denkt dat hij samen

Ambitie: Hij hoopt zich te ontwikkelen tot zelf-

met UT-hoogleraar Wilfred van der Wiel een goede

standig onderzoeksleider. |

hun Veni-geld 3D Nanostructuren

zijn onderzoek vernieuwend noemt.

Onderzoek: Computers moeten sneller en beter.

Daarom maken ze in de industrie de transistoren

Wie: Léon Woldering (37) begon na zijn studie in

en andere structuren op silicium chips steeds

het Hoger Laboratorium Onderwijs als chemisch

kleiner, uiteindelijk totdat ze zo klein zijn als een

technicus in de vakgroep van emeritus hoogleraar

aantal atoomdeeltjes. Waarschijnlijk wordt rond

David Reinhoudt. Bij de vakgroep Complex Photo-

2020 een eindpunt hierin bereikt, dan kan het

nic Systems van Willem Vos kreeg hij de mogelijk-

niet kleiner. Een mogelijke oplossing is te vinden

heid om te promoveren op ‘fotonische kristallen’,

in 3D-systemen. Léon wil met de Veni-subsidie

en deed dat in 2008. Hij werkt nu in de Trans-

een fabricagemethode ontwikkelen om 3D-silicum

ducers Science and Technology Group van Gijs

nano- en microstructuren te maken. En daar zijn

Krijnen en Miko Elwenspoek aan verschillende

veel elementen voor nodig, want hoe maak je

projecten.

nu precies dergelijke 3D-structuren? De onder-

Ambitie: Een eigen onderzoekslijn opzetten en

Veni: Het was best een spannend half jaar, vond

zoeker wil dat doen door middel van selectieve

kijken naar de zelforganisatie van complexe syste-

Léon. Het schrijven van het voorstel en naden-

interactie tussen siliciumdeeltejs. Deze interactie

men. Léon vermoedt dat zijn Veni-onderzoek nog

ken over een eigen onderzoekslijn nam een paar

wordt veroorzaakt door specifieke moleculen die

maar het topje van de ijsberg is, op het gebied van

maanden in beslag. Hij is dan ook écht ontzettend

hij op vooraf bepaalde plaatsen op de deeltjes

onderzoeksmogelijkheden. Verder weet hij dat de

blij met de toekenning van de subsidie, want hij

aanbrengt, waardoor waterstofbruggen tussen de

industrie grote behoefte heeft aan dergelijk onder-

wil heel graag verder als onderzoeker en is enorm

deeltjes kunnen ontstaan waardoor de deeltjes

zoek, ook al is het nu nog sterk fundamenteel. Hij

gemotiveerd. Leuk vindt hij ook dat de commissie

elkaar aantrekken.

wil dan ook nog zeker met bedrijven om tafel. |

faculteit MB. Daarnaast is ze beleidsmedewerker

objectieve prestaties. En in Nederland valt het met

economie voor Deltares, een kennisinstituut dat

de competitie nog best mee, als je het vergelijkt met

Klimaatverandering

nauw samenwerkt met Rijkswaterstaat.

Amerika. Zonder een tenure track is het daar bijna

Wie: Tatiana Filatova (30) groeide op in Rusland

Veni: Extremely happy, was haar gevoel toen ze

onmogelijk om universitair hoofddocent of hoogle-

waar ze cum laude afstudeerde in ‘Information Sys-

het nieuws hoorde. En tegelijkertijd was ze ook zo

raar te worden.

tems in Economics’. Voor haar PhD, bij de vakgroep

gespannen dat ze het officiële nieuws niet eens goed

Onderzoek: Changing climate, changing behaviour,

Waterbeheer van UT-hoogleraar Suzanne Hulscher

kon lezen. Het was voor Tatiana de tweede keer dat

dat is de titel van het onderzoek van Tatiana. Ofte-

en promotor Anne van der Veen, kwam ze naar

ze een voorstel indiende. En hoewel veel collega’s

wel: hoe heeft het klimaat invloed op ons gedrag?

Nederland. Maar tussendoor was ze ook gestatio-

klagen, is zij juist blij met het Nederlandse com-

Onze economische modellen, die gebruikt worden

neerd in Washington. Haar promotie rondde ze in

petitieve systeem voor wetenschappers. Ze vindt

voor beleidsondersteuning van de besluitvorming,

2010 cum laude af. Sindsdien werkt ze als universi-

NWO Vernieuwingsimpuls een prachtig programma

zijn ontworpen om economische situaties te on-

tair docent parttime voor het Centre for Studies in

omdat het innovatie financiert, en tegelijkertijd

derzoeken in stabiele toestanden. Ze zijn dus niet

Technology and Sustainable Developement, van de

onderzoekers gelijke kansen biedt op basis van hun

bedoeld om plotselinge marginale veranderingen aan te pakken, zoals tijdens een crisis. In het geval van een tsunami of eurocrises werken de huidige economische modellen dus niet. Tatiana wil nu in haar Veni-onderzoek computersimulaties maken van adaptief gedrag en die combineren met de observatie van menselijke keuzes in risicovolle situaties. Die resultaten zijn relevant voor beleidsmakers: want waar ga je bijvoorbeeld in de toekomst bouwen?

Ambitie: Een aanstelling als hoogleraar, dat wil ze heel graag. Of dat in Nederland zal zijn, aan de UT, is moeilijk te voorspellen. Terug naar Rusland is geen optie, want haar vakgebied is daar wetenschappelijk niet interessant. Amerika, dat lijkt haar ook wel wat.

Maar alleen beslissen kan ze niet, haar echtgenoot werkt namelijk ook aan de UT. |

UT NIEUWS 02|2011 17

Onderwijs

Docenten in gesprek over Twents onderwijsmodel

‘Als je het niet haalt, Over het nieuwe bacheloronderwijs is al heel wat gezegd en geschreven. Vooral door studenten en beleidsmakers, maar nog niet door de uitvoerders zelf: de docenten. Wat vinden zij eigenlijk van het toekomstige Twents onderwijsmodel? De docenten Mieke Boon (faculteit GW, filosofie van wetenschap en techniek), Ruud van Damme (faculteit EWI, wiskunde) en Petra Fisser (faculteit GW, curriculumontwikkeling & onderwijsinnovatie) gingen aan de hand van vier stellingen met elkaar in gesprek over de plussen en minnen en gaven hun persoonlijke visie.

Tekst: Sandra Pool en Maaike Platvoet | Foto: Arjan Reef Stelling: Het nieuwe bacheloronderwijs

Stelling: Het moet vanzelfsprekend zijn dat stu-

spreekt mij als docent zeer aan.

denten in drie jaar hun bachelordiploma halen.

MB: ‘Als docent ben ik erg constructief, maar als

PF: ‘Vanzelfsprekend vraag ik mij af. Het zou een

alles op de schop gaat dan raak ik het overzicht

streven moeten zijn. Het programma wordt ver-

kwijt. De nieuwe bachelorstructuur is nogal in-

zwaard, maar je moet studenten nog wel de ruimte

gewikkeld. Naar mijn mening is het idee van mo-

geven om anderen dingen te doen dan studeren.’

dules te dominant. Enerzijds wil je uniformiteit

RvD: ‘Mee eens. De studieverenigingen vormen een

om efficiënter te worden. Dat botst echter met

soort familie. Het modulaire systeem biedt weinig

flexibiliteit, die iedereen graag wil behouden.

ruimte voor activisme.’

En dat maakt het complex. Ik ben niet tegen de

MB: ‘Het model gaat uit van veertig uur per week.

nieuwe bachelorstructuur, want er zijn een hoop

Daar kun je toch van alles naast doen?’

goede ideeën. Maar volgens mij kunnen we dit op

RvD: ‘Het gaat om het belang van die groepen. Stel

een eenvoudiger manier ook bereiken.’

iedereen loopt nominaal en jij loopt achter, dan raak

RvD: ‘Het lijkt mij leuk om straks in de nieuwe

je de groep kwijt en val je er buiten.’

structuur te moeten werken. Ik doceer wis-

MB: ‘Het idee van groepen begrijp ik. Het is zo mak-

kunde, maar altijd ingebed in natuurkunde en

kelijk om passief te raken als de studie te vrijblijvend

engineering voor de brede bachelor advanced

is. Wat men wil is een normverandering. Je probeert

technology en werk eigenlijk al een tijd zo. Die

te voorkomen dat mensen buiten de boot vallen. Dat

nieuwe model veel minder gemaakt en dat vind ik

combinatie van verschillende disciplines spreekt

is de achterliggende gedachten van die modules van

wel terecht.’

de studenten, en mij, erg aan, zeker als het

15 EC, al moet er wel ingespeeld worden op onvoor-

lastige wiskunde betreft. Ik heb persoonlijk meer

ziene omstandigheden waardoor studenten achterop

Stelling: Het modulair onderwijs biedt

moeite met die verplichte 15 EC, dat gaat abso-

kunnen raken.’

docenten geen uitdaging.

luut voor problemen zorgen bij veel projecten

RvD: ‘Helemaal mee eens.’

MB: ‘Wie zegt dat?’

en is naar mijn idee niet haalbaar. Hoe zit het

MB: ‘Als ik kijk naar het Amerikaanse model, dat

RvD: ‘Veel meer zou ik zeggen. Niet dat iedere

bijvoorbeeld met de toetsbaarheid? Dat is echt

is veel harder. Je krijgt één kans. Daar gaat enorme

docent het leuk zou vinden.’

een probleem.’

druk vanuit.’

PF: ‘Ik vind het een uitdaging dat je niet zomaar

PF: ‘In eerste instantie dacht ik: oh, gelukkig.

RvD: ‘Haal je het niet dan lig je eruit.’

meer alleen je eigen vak kan doen, maar dat je met

Neem projectonderwijs, dat doen we namelijk

PF: ‘Ik snap dat er echt iets gedaan moet worden aan

andere docenten overleg moet hebben over moge-

bij onderwijskunde al vrij veel. Toch loop ik niet

het rendement en de doorstroom. Maar als hier ook

lijke integratie van vakken. Dat maakt het voor mij

over van enthousiasme bij alle vernieuwingen,

die verharding intreedt dan vind ik dat wel zorgelijk.

interessant.’

maar dat komt ook door het hele proces en de

Het wordt er niet leuker op. Je komt om te studeren

MB: ‘Sommige docenten vinden het minder leuk

manier waarop dingen nu opgelegd worden. Er

en dat is veel meer dan alleen colleges volgen.’

om niet alleen vakinhoud te doceren. Het is lasti-

had meer naar de betrokkenen, de docenten, ge-

RvD: ‘Waaruit blijkt die verharding?’

ger om te geven, maar daar zit ook de uitdaging als

luisterd moeten worden. Wij moeten het immers

MB: ‘Nu wordt een tentamen gezien als: ‘ik ga het

je het leuk vindt om de verbanden tussen ver-

straks wel uitvoeren.’

een keer proberen’. Het herkansen wordt in het

schillende vakken te leggen. Het is op een andere

18 UT NIEUWS 02|2011

Aan tafel: V.l.n.r. Mieke Boon, Ruud van Damme en Petra Fisser.

dan lig je eruit’

manier uitdagend dan alleen vakinhoudelijk.’

Stelling: Het nieuwe bacheloronderwijs

MB: ‘Maar wat zit daar nou achter? Als je straks werkt

PF: ‘Als je de kans hebt om modules opnieuw op te

is te schools.

heb je ook een manager die je aanstuurt.’

zetten, zorg je er natuurlijk voor dat die een mooie

MB: ‘Flauwekul. Eisen aan studenten stellen door

PF: ‘Maar tussen de deadlines door moet je wel zelf-

samenhang hebben. Je raapt niet allerlei vakken bij

opdrachten te laten maken is allesbehalve schools.’

standig kunnen werken.’

elkaar, maar je zorgt ervoor dat docenten de diepte in

RvD: ‘Ik geef nu een aantal vakken op een andere

MB: ‘Dat is in dit onderwijs ook. Ik heb het idee dat de

kunnen gaan.’

manier. Dat betekent dat ik de studenten veel meer

academische vrijheid op een psychologisch idee be-

MB: ‘Je moet rekening houden met doceerstijlen van

laat doen en ook veel meer toets. Ze blijven aan het

rust. Sommigen kunnen heel goed zelfstandig werken,

docenten. Die ruimte voor sterke en zwakke punten

werk, ook thuis, slagen vrijwel allemaal, terwijl ik nu

maar een groot deel niet.’

van onderwijzers moet er blijven. Voor het modulaire

meer dingen kan behandelen. Onderweg veel toetsen

RvD: ‘Ik vind het ook zeker niet schools.’

onderwijs zou ik een aantal fundamentele vakken

is denk ik de oplossing voor het 15 EC-probleem.’

PF: ‘Ik vind het wel schools, maar ik denk dat je die

kiezen die als basis dienen en daaromheen bouw je

MB: ‘Bij mij gaat dat ook zo. Elke week moeten ze iets

begeleiding wel moet geven en daarna moet afbou-

modules.’

inleveren, opdrachten doen. Ze halen het gewoon. Het

wen.’

RvD: ‘Kunnen studenten die vakken allemaal op

werkt. Studenten kunnen die vrijheid van alleen een

hetzelfde niveau aan?’

tentamen aan het eind helemaal niet aan. Je kunt het

MB: ‘Het zijn basisvakken die iedereen die een

ook disciplineren noemen. We krijgen nu vaak afstu-

Behoefte om te reageren op deze stellingen?

ingenieursopleiding doet, moet kunnen.’

deerders die geen zelfdiscipline ontwikkeld hebben.’

Reageer op onze website www.utnieuws.nl

PF: ‘Bij Gedragswetenschappen heb je die basisvak-

PF: ‘Het is wel de bedoeling dat je ze steeds meer

Of stuur een ingezonden brief via mail naar de

ken ook. Daarna kun je specialiseren.’

loslaat.’

redactie: info@utnieuws.utwente.nl

UT NIEUWS 02|2011 19

Opinie

UT-hoogleraar Nico Groenendijk over de eurocrisis

Verschil mag er zijn Volgens velen betekent het uit de eurozone treden van Griekenland (eventueel gevolgd door

Tekst: Nico Groenendijk | illustratie Bas van der schot >

Itali毛) het begin van de desintegratie van de Europese Unie en het einde van het Europese

Voor wat de huidige problemen betreft: ik zie

project. Europese Commissie-voorzitter Barosso wenst daarom vast te houden aan het

Griekenland niet als de oorzaak van de huidige

idee dat iedere EU-lidstaat lid m贸et worden van de eurozone. Hij volgt daarmee een meer

eurozone simpelweg te klein om er echt toe te

eurocrisis (de Griekse economie is binnen de

algemeen idee, namelijk dat alles binnen de EU op dezelfde wijze geregeld moet zijn voor

doen), hoogstens als de druppel die de al eerder

alle 27 lidstaten. Het is echter juist deze misvatting die ons in de huidige problemen heeft

Sinds de toetreding tot de Europese Gemeen-

volgelopen emmer heeft doen overlopen.

gebracht. En een uitweg uit die problemen is alleen mogelijk als aanvaard wordt dat er

schappen (in 1981) heeft Griekenland als onder-

economische en institutionele verschillen zijn tussen lidstaten die verschillen in beleid (en

beleid) volop steun gehad voor de broodnodige

dus ook in het niveau van integratie) noodzakelijk maken.

20 UT NIEUWS 02|2011

deel van het EU regionale beleid (of: structuurherstructurering van de Griekse economie. Bij het Verdrag van Maastricht (waarmee de euro in

het leven werd geroepen) is bovendien voor een viertal economisch zwakkere landen (Ierland, Spanje, Portugal, Griekenland) extra steun tot stand gebracht, juist om ook die landen de mogelijkheid te bieden zich te zijner tijd te kwalificeren voor toetreding tot de monetaire unie.

Voor-elk-wat-wils-karakter Al deze steun heeft echter nauwelijks effect gehad; landen als Griekenland en Portugal zijn niet opgestoten in de vaart der volkeren en hebben hun relatieve achterstand behouden. De reden is dat het regionaal beleid van de EU een hoog voor-elk-watwils-karakter heeft (dat wil zeggen: alle lidstaten moeten er van kunnen profiteren). Bovendien zijn de eisen die aan adequate implementatie worden gesteld lange tijd erg algemeen en vrijblijvend geweest. De ironie wil dat in september 2011, nadat de dam was gebroken, specifiek voor Griekenland wél aanvullende afspraken zijn gemaakt over een strakkere invulling van dit beleid.

Per januari 1999 zijn vervolgens alle toenmalige lidstaten toegelaten tot de eurozone, behalve die lidstaten die daar zelf niets voor voelden, en Griekenland, dat in 2001, verlaat, en met de nodige list en bedrog, de eurozone binnenkwam. De zogenaamde Maastrichtse convergentiecriteria, bedoeld als toegangsexamen, zijn slechts marginaal toegepast, ondanks evidente grote economische verschillen tussen de deelnemers.

Ook in-EMU is er nauwelijks een onderscheid gemaakt. De te simpele regels van het StabiliteitsNico Groenendijk

en Groeipact (voorzover toegepast) lieten lange tijd nauwelijks differentiatie tussen lidstaten toe, waardoor Nederlandse, Duitse, Franse, Belgische, Griekse en Portugese tekorten op één hoop wer-

vergroten daarvan, met de discussie over de be-

bepaald terrein het huidige niveau van integratie

den geveegd.

trokkenheid van andere internationale partners

echter voldoende zijn. Zo lijken de EU-lidstaten

en van private partijen. Maar Duitsland is en was

die niet tot de euro behoren niet echt ongeluk-

tegen dergelijke eurobonds, gesteund door een

kig met dat feit; interessant genoeg doen die

aanzienlijk aantal andere lidstaten.

landen het al jarenlang beter qua inflatie, groei

De houding van de markten Hoewel politieke leiders dus decennialang

en staatsschuld dan de eurozone.

verschillen tussen lidstaten hebben genegeerd,

Angst voor tweedeling

ook in een zich steeds verder uitbreidende Unie,

Betekent een meer exclusieve monetaire unie

Solidariteit

is er iets gebeurd dat ze niet hadden verwacht.

het einde van de EU? Nee, de monetaire unie

Tot slot: is er binnen een EU met gediffentieerde

Wijzer geworden door de bankencrisis van 2008,

is niet de (economische) kern van het Euro-

integratie dan nog wel solidariteit tussen lidsta-

zijn markten wél verschil gaan maken en zijn

pese project, dat is de interne markt. Rond die

ten mogelijk? Jazeker, maar dan niet via nood-

hoge rentes gaan eisen op staatsobligaties van

interne markt, als gezamenlijke kern, zijn allerlei

fondsen. Solidariteit tussen overheden wordt in

zwakkere eurolanden. De EU wist en weet daar

losse en minder losse samenwerkingsverbanden

(quasi-)federale stelsels vormgegeven via een

niet goed mee om te gaan. Achteraf (en – toe-

tussen lidstaten denkbaar. Lidmaatschap van de

stelsel van fiscal transfers waarbij op adequate

gegeven – dat is makkelijk praten) had men

EU is er dus in verschillende smaken. De angst

wijze en schaal middelen worden overgeheveld

beter direct de uiterste consequentie uit eerdere

dat er een tweedeling ontstaat (two-speed Euro-

van (kans)rijkere landen of regio’s naar

keuzes voor uniformiteit kunnen trekken door

pe) is niet gerechtvaardigd omdat ook die angst

(kans)armere landen of regio’s. Een dergelijk

geheel over te gaan op gezamenlijke uitgifte

zijn oorsprong vindt in het idee van uniformiteit:

stelsel kent de EU niet, maar de eurocrisis en de

van staatsschuld voor alle eurolanden om het

achter de horizon ligt een gezamenlijk eindpunt

Griekse tragedie laten zien dat dat hard nodig is.

markten zo onmogelijk te maken te discrimine-

(volledige politieke unie) waarnaar alle lidsta-

Auteur is Jean Monnet hoogleraar European

ren. Dat had het noodfonds overbodig gemaakt

ten, zowel voorlopers als achterblijvers, (moe-

Economic Governance aan de faculteit MB

en daarmee het gehannes met het telkenmale

ten) streven. Voor sommige lidstaten kan op een

van de Universiteit Twente. |

UT NIEUWS 02|2011 21

Opinie

Lege Bastille moet weer bruisen Elke augustusmaand weer beklimmen honderden kersverse eerstejaars besmeurd met modder via touwladders de Bastille. Het is een van de populairste activiteiten tijdens de Kick-

een doorsnee student nog in de Bastille? Als we de feestavonden in de Vestingbar even buiten beschouwing laten, hoogstens om een keer een pasfoto

In en er gaat veel symboliek van uit. Een ontgroening mag het niet heten, maar het vormt

te laten maken of een UT-hoodie te kopen in de

ontegenzeggelijk de inwijding in een nieuwe periode, de studententijd, zoals de 18e-eeuwse

tenpsychologen en de wat meer betrokken student

bestorming van de Parijse Bastille de Franse Revolutie inluidde.

om te stellen dat de Bastille platgelopen wordt door

Unionshop. Verder kun je er terecht voor de studenkomt misschien naar een borrel met de rector. Maar studenten, niet bepaald.

Bovendien wordt de Bastille – vaak voorafgegaan

studententijd beter beginnen dan dit gebouw te

Gek is dat niet. Hét studentengebouw – in het

door ‘bruisende’ – al jaren gepresenteerd als hét

bestormen?

verleden zelfs wel eens aangeduid als ‘studenten-

studentengebouw van de campus. Hoe kun je je

Na de Kick-In gaat er echter iets mis. Wanneer komt

hol’ – maakt een troosteloze indruk, en dan zeker de benedenverdieping. De ruimte van de oude mensa staat al twee jaar min of meer leeg, met een uitzondering voor de coffee corner die er dit najaar tijdelijk zat. Ook de Union-bar wordt niet meer gebruikt. In oktober vertrok bovendien de boekhandel, omdat de hoge huur niet opwoog tegen de inkomsten. Van een verdieping hoger verhuisde de studentenadministratie naar de Vrijhof en in december vertrekt de laatste horecagelegenheid, eetcafé De Stek, eveneens naar de buurman aan de Boulevard.

De Bastille loopt leeg en dat is terecht tegen het zere been van Student Union, Facilitair Bedrijf en het campusmanagement, samen verantwoordelijk voor het gebouw. Er wordt gesproken over een nieuwe invulling, maar concrete plannen liggen er nog niet.

Commerciële partijen tonen geen belangstelling, vermoedelijk door de hoge huurprijzen, en een nieuwe horecagelegenheid (grand café, cafetaria, snackbar zijn in het verleden geopperd) lijkt er evenmin te komen. Cateraar Sodexo verlaat met De Stek het pand en met andere partijen kan de UT contractueel gezien moeilijk in zee gaan. Het meest concreet lijkt nu de komst van de afdeling campusmanagement naar het gebouw.

Daar moet snel iets bij komen. Horeca en winkels lijken de meest aantrekkelijke optie. Die kunnen studenten trekken en voor leven in de brouwerij zorgen. Over drempels als cateringcontracten en hoge huurprijzen moet dan misschien heen gestapt worden. Een lege Bastille is immers ook duur (de afschrijving en het onderhoud lopen gewoon door) en hoe langer het gebouw leeg staat hoe onaantrekkelijker het wordt. Het wordt hoog tijd dat de Bastille ook na de Kick-In-bestorming dagelijks uit zijn voegen barst van de studenten. Pas dan mogen we weer met recht spreken van een ‘bruisend studentenhol’. |

Kick-in 2011

Paul de Kuyper, redacteur UT-Nieuws.

Foto: Archief

Reageren? www.utnieuws.nl.

22 UT NIEUWS 02|2011

Vijf vragen over:

Nominaal studeren wordt de norm In de inleiding van de nota Naar een Twents onderwijsmodel – over het nieuwe bacheloronderwijs – staat het zwart op wit: Nominaal studeren moet de norm worden. Vijf vragen hierover aan de ‘geestelijk

Column | Beer Sijpesteijn Niemand zal de affaire rond Diederik Stapel ontgaan zijn. Deze (voormalig) Tilburgse hoogleraar Cognitieve Sociale Psychologie en decaan van de School of Social and Behavioural Science aldaar werd aan het begin van dit collegejaar op non-actief gesteld wegens het gebruik van gefingeerde data. Inmiddels is duidelijk dat deze fraude al zeker sinds 2004 aan de gang was en dat minstens dertig van Stapels artikelen frauduleus zijn. Pas deze zomer durfden enkele promovendi aan de alarmbel te trekken. Anderen durfden dat niet, mede door Stapels reputatie. Zijn reputatie en zijn baan is hij

vader’ van de nota, programmamanager onderwijsvernieuwing Tom Mulder, die zelf zeven jaar deed

nu kwijt. Zijn doctorstitel (behaald aan de UvA) leverde

over zijn vierjarige opleiding Arts & Sciences in Maastricht.

Stapel is echter niet de enige wetenschapper die

hij recent zelf in. onlangs op negatieve wijze in de media is gekomen.

Op 22 oktober wijdde het NRC Handelsblad een artikel

Tekst: Paul de kuyper >

directe zin is langstuderen niet zoveel duurder

aan (financiële) misstanden aan de TU Delft. Eén van

dan nominaal studeren. Maar de overheid rede-

de zaken die in dat artikel genoemd werd betreft de

1.) Wat is ‘de norm’ nu dan?

neert anders. De tijd die hoogopgeleide profes-

regels voor bijverdienen en voorkomen van (de schijn

‘Het gaat niet om de norm als formele regel.

sionals studeren, zijn jaren die ze niet werken,

van) belangenverstrengeling van medewerkers. Bij een

Als je niet nominaal studeert, vlieg je er niet

waarin ze geen belasting betalen en geen hoge

decaan was schimmigheid ontstaan over opdrachten

uit. Het gaat om wat we normaal vinden. Het

economische output leveren. Een goede reden,

die vanuit zijn faculteit naar ondernemingen van zijn

moet vanzelfsprekend zijn dat je in drie jaar je

maar voor ons niet de enige. Ik geloof dat de

vrouw gingen en over de rector magnificus schreef de

bachelordiploma haalt. Nu is er eigenlijk geen

kwaliteit van het onderwijs omhoog gaat als

NRC dat hij niet helder was over zijn bijbanen. In de TU

norm. De perceptie is dat de studieperiode een

iedereen echt zijn best doet. Als nominaal

Delta is een interview te lezen waarin Dirk Jan van den

soort vrijplaats is om te oefenen met verschil-

studeren de norm wordt, gaat de gemiddelde

Berg, de Delftse collegevoorzitter, reageert op het NRC-

lende vormen van volwassenheid. Dat daar ook

inspanning van studenten omhoog en daarmee

artikel en een commissie aankondigt waar wetenschap-

een opleiding bij hoort, lijkt soms secundair.’

de kwaliteit van de opleiding.’

pers te rade kunnen gaan als twee petten die ze dragen met elkaar verstrengeld dreigen te raken.

2.) Welke maatregelen gaan ervoor zorgen

4.) Welke gevolgen heeft dit voor ontplooi-

De twee genoemde situaties zijn verschillende van

dat nominaal studeren norm wordt?

ing buiten de studie, zoals bijbaantjes,

aard, maar tonen ook een overeenkomst in het feit dat

‘Voor een deel verandert het al door druk

sport, cultuur, activisme?

ze beide met integriteit te maken hebben. Boven-

van bovenaf, zoals de langstudeermaatregel.

‘Ik heb hier een impopulair standpunt. Er zijn

dien zijn ze allebei zeer relevant voor de Universiteit

De samenleving accepteert het niet meer dat

weinig studenten die meer dan dertig uur per

Twente, waar onderzoekers ook in competatieve velden

studenten jaren langer over hun opleiding doen.

week in hun studie steken. Die inspanning met

opereren. En er zijn ook UT-medewerkers die naast hun

Zelf moeten we duidelijk laten zien dat we pres-

vijf tot tien uur verhogen zou al ongekend zijn.

baan hier nog een functie vervullen, bijvoorbeeld in de

taties verwachten. Studenten moeten elkaar

Daarnaast kun je nog makkelijk vijftien tot twin-

politiek of bij een (eigen) bedrijf. Daar is niets kwalijks

ook aanspreken op hun inzet. In het nieuwe

tig uur in activisme steken. Voltijdsactivisme

aan, eerder het tegenovergestelde, maar wat elders

bacheloronderwijs doen we dat door studenten

is een ander verhaal. Maar dat heeft niets te

gebeurt kan ook hier gebeuren.

meer van elkaar afhankelijk te maken via pro-

maken met het Twents onderwijsmodel. De

De UT zou er verstandig aan doen om nog eens na

jectonderwijs. Je krijgt wederzijdse verantwoor-

langstudeermaatregel is daar het probleem.’

te gaan wat zij doet om soortgelijke problemen te voorkomen. Waar kun je op de UT terecht als je serieuze

delijkheid. Een andere maatregel is de module van 15 EC die je als geheel moet halen. Het is

5.) Gaat deze norm potentiële studenten

aanwijzingen hebt dat een collega niet integer han-

alles of niets, je kunt het er niet een beetje bij

aantrekken of juist afschrikken?

delt? En werken bestaande methodieken ook echt, of

doen. Dat geldt ook voor de manier van toetsen.

‘Het gros van de studenten kan het geen biet

vooral op papier? Ik geloof niet dat de UT een bolwerk

Als je minder mogelijkheden tot herkansen

schelen hoe het onderwijs ingericht is. Dat gaat

van corrupte en frauderende mensen is, maar de

biedt, zie je meteen dat studenten beter hun

veranderen onder druk van bijvoorbeeld de lang-

actualiteit heeft aangetoond hoe belangrijk het voor

best doen om het de eerste keer te halen.’

studeerboete en het verschralen van de studiefi-

een universiteit is hier aandacht aan te besteden. Als

nanciering. Studenten en vooral hun ouders gaan

het niet om ethische redenen is dan op zijn minst voor

3.) Waarom mogen studenten niet zelf be-

hun keuze steeds meer bepalen op grond van de

het publieke imago van de UT.

slissen hoe ze hun studie(duur) inrichten?

prestaties van de universiteit. Op termijn zullen we

‘Dat is een gewetensvraag. Je hebt een ambte-

meer studenten trekken, maar pas als we bewezen

Beer Sijpesteijn is student Technische Informatica.

narenreden: omdat de overheid het zo wil. In

resultaten hebben.’ |

Reageren? www.utnieuws.nl

UT NIEUWS 02|2011 23

AFVD Foton

24 UT NIEUWS 02|2011

PLONS………

Ze hebben circa 40 leden, van wie er vijftien heel actief zijn. Elke woensdagavond komen de leden van AFVD Foton bijeen in zaal 5 van de Vrijhof.

AFVD staat voor Amateur Fotografen Vereniging Drienerlo. Ze schieten de mooiste plaatjes en experimenteren met opstellingen en lichtinval. Alles voor het behalen van een fraai eindresultaat!

Voor deze foto voerden de leden van Foton het volgende experiment uit. Ze maakten een ronde opstelling van vijf fotocamera’s op een standaard.

Daarna lieten ze een waterdruppel door een laserstraal vallen, die vervolgens een lichtgevoelige sensor triggerde. De sensor stuurde input naar een microcontroller, die op zijn beurt de camera’s weer aanstuurde. PLONS….deed de waterdruppel, exact op het moment dat de fotocamera’s één voor één afgingen. Zo konden de leden van Foton de vallende waterdruppel op verschillende tijdsmomenten vastleggen. De foto hiernaast is één zo’n tijdsmoment.

In de komende nummers van UT Nieuws Magazine laten we meer werk van Foton zien.

Foto: AFVD Foton, Robert-Jan Doll en Djurre Broekhuis.

UT NIEUWS 02|2011 25

Interview | Robbert Dijkgraaf

‘Houd het servies van de wetenschap compleet’ 22 november 2011 – Profileren is goed, maar universiteiten horen zich niet uitsluitend op hun sterke kanten richten. Samen moeten ze alle disciplines overeind houden, vindt

dan hebben we het over hele onderzoeksgroepen en delen van opleidingen die overstappen naar andere instellingen. Een verbouwing kost geld en

natuurkundige en KNAW-president Robbert Dijkgraaf.

wordt van tevoren altijd te optimistisch inge-

HOP, BAS Belleman | foto: Hans Stakelbeekk >

heden behoren om in vrijheid rond te dwalen.

Het kabinet wil ook dat het universitaire

schat.”

Studenten moeten zelf ook begrijpen dat ze

onderzoek een scherper profiel krijgt, onder

Binnenkort verruilt hij Nederland voor een

steeds alle kanten op kunnen. Soms denken ze

het motto ‘focus en massa’. Wat is daarbij uw

droombaan als directeur aan het Institute for

dat ze op een hogesnelheidstrein stappen. Ze

grootste zorg?

Advanced Study in Princeton, waar Einstein nog

beginnen aan een opleiding economie en op hun

“Dat er witte vlekken op de kaart van het weten-

gewerkt heeft: natuurkundige en KNAW-president

vijftigste zijn ze dan nog altijd econoom. Maar het

schappelijk onderzoek ontstaan. Als alle univer-

Robbert Dijkgraaf.

is eerder een boemeltreintje. Het stopt op heel

siteiten keuzes maken en alleen willen doen waar

“Iemand waarschuwde alvast dat ik niet als een

veel stations: je kunt altijd overstappen. Daarom

ze goed in zijn, vallen er dan geen disciplines

soort Johan Cruijff vanaf een berg ver weg com-

is het ook goed om een helder onderscheid tussen

buiten de boot? Neem sterrenkunde, een klein

mentaar moet blijven leveren op het Nederlandse

bachelor en master te hebben, zodat studenten

vakgebied dat me na aan het hart ligt. Dat zit

onderwijs en onderzoek”, glimlacht Robbert Dijk-

tot nadenken worden gedwongen.”

verspreid over allerlei universiteiten. In Utrecht

graaf. “Dat zal ik zeker proberen te voorkomen.”

hebben ze besloten de sterrenkunde af te stoten.

Maar voorlopig spreekt hij nog vrijuit, want tot

Als staatssecretaris Zijlstra zijn zin krijgt,

Het zou jammer zijn als de andere universiteiten

mei 2012 is hij gewoon de president van de Ko-

wordt een deel van het onderwijsgeld gereser-

daar ook voor kiezen.

ninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschap-

veerd voor kwaliteitsbekostiging. Is dat een

Als een universiteit een mooi kopje uit haar

pen. Het is zijn taak om zich ermee te bemoeien,

goed idee?

handen laat vallen, dan is dat jammer, maar het is

vindt hij. “Wij zijn in 1808 opgericht om de koning

“Je moet oppassen dat je kwaliteit niet te smal

maar één kopje. Alleen is het servies dan eigenlijk

van advies te dienen.”

opvat. Een instelling kan excelleren met een

niet meer compleet. Wie maakt zich zorgen om

hbo-opleiding voor mensen aan de onderkant, die

het hele servies van de wetenschap? Dat is de

U heeft natuurkunde en wiskunde gestudeerd,

anders buiten het systeem zouden vallen. Of door

taak van de KNAW en het moet de zorg van Den

maar ging tussendoor ook schilderen aan de

samenwerking met het bedrijfsleven. Of met een

Haag zijn. De vraag is niet alleen: hoe gaat het

Gerrit Rietveld Academie. Had u in deze tijd

masteropleiding voor de allerbeste studenten. Je

met de afzonderlijke instellingen? De vraag is ook:

van hoge collegegelden voor langstudeerders

moet rekening houden met zulke diversiteit.

hoe gaat het met de hele wetenschap?

en tweede opleidingen kunnen uitgroeien tot

Maar toch is het belangrijk dat er een bepaald

Maar toegegeven, soms kan het werkelijk verstan-

wie u nu bent?

competitief element in het onderwijs komt.

diger. Kijk naar de twee Amsterdamse universitei-

“Laten we eerlijk zijn: het wordt wel steeds

Voor het wetenschappelijk onderzoek is de rol

ten. Sommige afdelingen van de Vrije Universiteit

moeilijker. Misschien zou ik in deze tijd wel naar

van NWO heel belangrijk geweest. Daar moet je

liggen dichter bij de UvA dan bij andere afdelin-

een brede opleiding als het university college zijn

strijden voor geld en dat heeft zeker de kwaliteit

gen van de eigen instelling. Zij zouden hun gees-

gegaan. We lijken soms te vergeten dat er een ze-

van wetenschap verbeterd. Zoiets zou ook in het

teswetenschappen en bèta-opleidingen opnieuw

ker ritme zit in hoe de student zich ontwikkelt. In

onderwijs kunnen. Maar je moet er heel eerlijk in

kunnen ordenen.”

Nederland doen we alsof de middelbare school de

zijn: dat kan alleen met extra middelen.”

tijd is waarin je je vleugels kunt uitslaan, waarna

Dus als een faculteit te klein wordt, dan moet

je op je achttiende doelgericht gaat studeren. Op

De VVD zegt dan altijd: als je nieuw geld ver-

die samengaan met een zusterfaculteit aan

mijn achttiende kon ik dat toevallig wel, maar op

standig kunt verdelen, dan kun je dat met het

een andere instelling?

mijn twintigste begon het weer te kriebelen.

bestaande budget ook.

“Niet altijd. Het is bijvoorbeeld noodzakelijk om

Onderschat de menselijke geest niet. Soms lijkt

“Je moet geen berg maken door ergens anders

een studie als wiskunde op verschillende uni-

het van buitenaf alsof iemand de weg kwijt is,

een kuil te graven. Die kuil laat zich ook niet

versiteiten aan te bieden, al is het een kleine

terwijl die gewoon om zich heen aan het kijken is.

zomaar uitgraven. Je roept dan te veel negatieve

opleiding. Veel studenten kiezen eerst voor een

Als je het aankunt, dan moet het tot de mogelijk-

energie op. En als je echt profilering nastreeft,

bepaalde stad en pas daarna voor een opleiding.

26 UT NIEUWS 02|2011

Dus het aantal studenten wiskunde zou drama-

U pleit voor extra geld voor de wetenschap,

opzicht naar de tweede plaats zakt, als we er

tisch afnemen als ze allemaal in dezelfde stad

maar de Nederlandse wetenschap doet het pa-

dan een paar extra hoogleraren natuurkunde

zouden moeten studeren. Bovendien heeft een

radoxaal genoeg goed, ook al zijn de middelen

bij zouden hebben.

discipline als wiskunde een dienende functie:

schaars.

Vergeet bovendien niet dat de huidige goede

andere wetenschappen zijn ermee gebaat dat er

“Eigenlijk is er geen sprake van een paradox.

wetenschappers in het midden van hun car-

aan de universiteit goede wiskundigen rondlopen.

Ik las dat Nederlandse natuurkundigen gemid-

rière zitten. Ze hebben een aanloop van twintig

Dit geldt natuurlijk ook voor sommige geesteswe-

deld de beste ter wereld zijn, als je naar de

jaar gehad. Wat dat betreft is het als de sterren

tenschappen. Een fatsoenlijke universiteit moet

invloed van hun onderzoek kijkt. Maar ja, er

die we zien schijnen: dat is het licht van de-

bepaalde studies in huis hebben, al zou er bijna

zijn niet zo veel Nederlandse natuurkundigen.

cennia geleden. Ik maak me wel zorgen. Als ik

niemand op af komen.”

Alleen de allerbesten worden hoogleraar, want

zie wat nu de mogelijkheden voor jonge men-

er zijn maar een paar leerstoelen te verdelen.

sen zijn, dan voorspel ik dat de Nederlandse

Ik zou het niet erg vinden als Nederland in dat

wetenschap zeker niet zal groeien.”

Nederlandse wetenschappers presteren opvallend goed. Waarom zouden we überhaupt iets aanpassen?

“Denk aan de Rode Koningin uit Alice in Wonderland: zij moet blijven rennen om op haar plaats te blijven. Subsidiestromen veranderen nu eenmaal.

Robbert Dijkgraaf

Europa wordt steeds belangrijker en gaat zijn

Robbert Dijkgraaf (1960) studeerde natuurkunde en wiskunde

Nederlandse Akademie van Wetenschappen) maakt hij niet

budget misschien wel verdubbelen. Er komen

in Utrecht. Tussendoor stapte hij tijdelijk over op de Gerrit Riet-

af. Hij wordt directeur van het Institute for Advanced Study

meer grootschalige subsidies voor grote projec-

veld Academie. Later promoveerde hij cum laude bij Nobelprijs-

in Princeton, waar hij al twee keer eerder heeft gewerkt.

ten. Daar moet je rekening mee houden.

winnaar Gerard ’t Hooft en stortte hij zich op de snaartheorie:

Wel blijft hij hoogleraar aan de UvA en co-voorzitter van de

Maar inderdaad reageer ik graag enigszins conser-

de stroming in de theoretische natuurkunde die ervan uitgaat

internationale vereniging van wetenschappelijke academies:

vatief. We zijn het negende land te wereld in het

dat alle verschijnselen (licht, energie, materie) op het kleinste

the InterAcademy Council.

aantal citaties in de wetenschap. Voor een klein

niveau dezelfde basis hebben, zoals snaren in verschillende

In 2003 kreeg hij de hoogste Nederlandse wetenschappe-

land als Nederland is dat enorm. Onze weten-

trilling verschillende klanken voortbrengen.

lijke onderscheiding: de Spinoza-premie. Van het geld liet

schappers zijn bijna de meest productieve ter

Hij was gasthoogleraar in onder andere Harvard, Berkeley

financierde hij www.proefjes.nl, een website met alledaagse

wereld; alleen Zwitserland staat daar nog boven.

en Kyoto en aan het MIT. Hij werkte enige tijd aan Princeton

proefjes voor kinderen vanaf acht jaar. Hij wordt alom gepre-

We hoeven niet telkens scherpe keuzes te maken.

en is nu universiteitshoogleraar aan de Universiteit van

zen om het vuur waarmee hij de wetenschap toegankelijk

Het aanbod kan best volledig blijven.”

Amsterdam.

maakt voor buitenstaanders, bijvoorbeeld in het televisie-

Zijn tweede termijn als president van de KNAW (Koninklijke

programma De Wereld Draait Door.

UT NIEUWS 02|2011 27

Studentenleven | Etiquette

Gala, hoe heurt het eigenlijk?

Stropdas of vlinderstrik? Lange jurk of cocktail? December

1.

4.

5.

is dĂŠ maand van de chique feestjes en dat staat garant voor de nodige kledingstress. Want hoe zat het nou ook al weer? Mogen die lange handschoenen nu wel of niet bij een avondjurk? Wie geen flater wil slaan op een gala, kan maar beter de onderstaande etiquettetips ter harte nemen. Wedden dat je dan het stralende middelpunt van de avond bent?

1) De opdirksessie begint vaak al bij de dresscode op de uitnodiging. Luidt het voorschrift black tie dan draag je als man een smoking, een tweedeling kostuum in de kleuren zwart, donkerblauw of crème. Het colbert heeft een smalle satijnen revers en is kort

2.

van snit. Eronder draag je een helderwit overhemd met opstaande boord. Voor de hippe studenten onder ons: bij een smoking draagt men tegenwoordig ook een stropdas in de kleur van het hemd of in het zwart zoals veel BN-ers doen.

2) Is de dresscode white tie dan hijs je je als man in een rokkos-

3.

tuum. De pantalon is vergelijkbaar met die van de smokingoutfit. En let op! Een pantalon hoort niet op de heup te zitten zoals bij gewone spijkerbroeken in de mode is. De taille is toch echt de plek waar de broek thuis hoort. De pantalon valt net over de hak.

3) Het jasje van een rokkostuum heeft een slip. Andere kleuren

7.

dan zwart en wit zijn bij het voorschrift white tie absoluut not done.

4) Een rokkostuum bestaat verder uit een strikje en gilet, beide wit van kleur. Een zelfstrikker is tegenwoordige helemaal hot. Het knopen ervan vergt echter veel moeite. Trek er dus gerust een paar uur voor uit.

5) Onder het jasje draag je een overhemd, eveneens wit. De mouwen, afgezet met manchetknopen, moeten iets onder de mouwen van het jasje uitsteken.

6) Glimmende, zwarte lakschoenen maken het kostuum voor de man helemaal af.

7) Wie naar een gala gaat, draagt overigens geen horloge. Gezelligheid kent geen tijd is het credo. Een vestzakhorloge mag wel.

28 UT NIEUWS 02|2011

6.

9.

11.

8.

12.

17.

8) Als dame word je op een gala in het lang verwacht.

9) De lengte van een avondjapon mag vallen vanaf de knokkels van de enkels tot nét boven de grond.

13.

10) Ben je lang, neem dan geen gladde japon uit een lengte, maar een tweedelige set of een jurk uit een lengte maar dan bewerkt. Ben je klein, neem dan een zo lang mogelijke jurk.

Door een halter aan de japon lijk je optisch ook langer.

10.

11) Voor de haardracht van lange lokken wordt aangedragen om de haren (losjes) op te steken.

12) Een halter is ook goed voor dames met een grote cupmaat. Draag je avondkleding waar geen bh onder kan?

Gebruik een plak bh van siliconen waardoor de borsten ook nog beetje gelift worden. Toch een bh aan? Neem dan geen plastic bandjes aan een bh. Dat is not done. Schaf een strap-

14.

less exemplaar aan.

13) Buikje weg? Gebruik bodyshaping underwear.

14) De tijd voor lange handschoenen is passe.

15) Heb je een afwijkende kleur schoenen bij de avondjurk, kies dan ook voor accessoires in die kleur.

16) Bij een zwarte galajurk draag je geen zwarte kousen, maar een antracietkleurige panty van 15 denier, zo dun mogelijk dus.

17) Hou het stijlvol. Laat een boa thuis en wees sober met het aantal sieraden, dus één armband en één ketting.

Denk ook na over de jas die je over je jurk aantrekt als je naar het feest komt en weer naar huis keert. Wees subtiel. Een trainingsjas kan de chique uitstraling behoorlijk schaden. De heer pakt bij de garderobe de jas van de dame en helpt haar met aantrekken. Bij het weggaan gaat de dame de heer voor en wacht bij de deur totdat deze voor haar geopend wordt. Tot slot brengt de heer de dames weer netjes thuis.

16.

15.

Tekst: Sandra Pool en Gaby Egberink, eigenaresse van Aimée, speciaalzaak in avond- en bruidskleding | Foto: Gijs van Ouwerkerk I Modellen: de ut-studenten thijs Spruijt en simone kramer

UT NIEUWS 02|2011 29

Interview | Sabine Roeser

‘Emotie kan erop duiden dat er moreel iets aan de hand is’ Wie emoties negeert of accepteert zonder er goed over na te denken, mist belangrijke inzichten. Aan het woord is Sabine Roeser, bijzonder hoogleraar politieke filosofie en ethiek bij de vakgroep Wijsbegeerte

Wat zijn veel gehoorde kritieken op jouw onderzoek en hoe ga je hiermee om?

De meest gehoorde tegenwerping betreft voorbeel-

van de faculteit Gedragswetenschappen. Vandaag, donderdag 1 december, is haar oratie over morele

den van misleidende emoties. Dat klopt enerzijds,

emoties en risicopolitiek. ‘Door emoties voel je wat mogelijke gevolgen zijn van risico’s’ , aldus Roeser.

onze maatschappij. Al die emoties sturen ons de

maar emoties hebben ook een smeerolie-effect in hele dag het leven door zonder dat we er ons altijd bewust van zijn. Ik refereer vaak aan het werk van

Tekst: Sandra pool | foto: Arjan Reef >

‘Bij morele emoties moet je denken aan

de neuropsycholoog Antonio Damasio. Hij toonde

schaamte, schuldgevoel en verontwaardiging.

aan dat mensen met een hersenbeschadiging,

Je bent je studieloopbaan begonnen aan

In de context van risico’s komen er emoties bij

waardoor ze geen emoties meer hebben, ook geen

de kunstacademie. Hoe ben je tot die

die soms wel en soms niet om morele aspecten

concrete morele oordelen meer kunnen vellen. De

keuze gekomen?

gaan. Angst voor kernenergie kan gaan over het

patiënten zijn veranderd in onbeleefde mensen en

‘Het leek mij de moeilijkste studie, de grootste

onvoorspelbare karakter of over de verantwoor-

ze zijn bereid om heel grote risico’s te nemen die

uitdaging en de ultieme vrijheid om zelf aan de

delijkheid die we hebben voor toekomstige ge-

gewone mensen onaanvaardbaar vinden. Emoties

slag te gaan. Ik kom uit een echte bètafamilie.

neraties. Hetzelfde geldt voor walging. Het kan

zijn dus nodig om morele oordelen en verantwoorde

Mijn vader had wiskunde voor ogen, want daar

irrationeel zijn en gericht op het onbekende,

risico-oordelen te vellen.’

was ik goed in. De kunstacademie was echt een

maar het kan ook duiden op een ongemakkelijk

no go. Na jaren worstelen kwamen we tot een

gevoel ten aanzien van technologische innova-

Wat is je volgende stap?

compromis: een architectuurstudie op een kunst-

ties. Emotie kan erop duiden dat er moreel iets

‘In mijn Vidi-project zal ik het onderzoek uit-

academie. Tijdens mijn eerste tussentijdse beoor-

aan de hand is waar we over moeten nadenken.

breiden naar de politieke besluitvorming.

deling kreeg ik te horen dat ik wiskunde aan het

Daarom moeten we emoties onderzoeken om

Ik ontwikkel daarvoor een politiek-filosofisch

bedrijven was. Dat was een wake up call. Ik moest

er achter te komen of ze ons op belangrijke

kader voor risico-emoties.

de nauwkeurige en analytische benadering losla-

dingen wijzen.’

Een aangetrokken promovenda en postdoc ver-

ten en zelf aan de slag. Dat was een mind switch,

richten het empirische onderzoek.’

een vaardigheid die ik nog steeds aanboor. Als ik

Wat is het vernieuwende element in

een pittig commentaar krijg op een paper grijp ik

jouw onderzoek?

Wat wil je bijdragen met je onderzoek?

terug naar dat leermoment. Ik probeer de kritiek

‘Dat ik inzichten uit het emotieonderzoek

‘Ik zou graag willen zien dat zowel in wetenschap-

te zien als een mogelijkheid waar ik zelf mee aan

samenbreng met inzichten uit de risicopsycho-

pelijke als in het maatschappelijk discours over

de slag kan.’

logie. Er heerst inmiddels een brede consensus

risico en emotie meer aandacht besteed wordt aan

dat een puur technische benadering van risico’s

de positieve bijdrage die emoties kunnen leveren

Hoe verliep je studie aan de kunstopleiding?

niet voldoende is en dat er ook morele aspecten

aan het inzien van morele aspecten van risico’s.

‘Uiteindelijk is het geen architectuur geworden,

aan zitten. Maar de rol van emotie is daarin nog

Emoties zijn een bron van inzicht en reflectie.

maar schilderen, het vrije werk. Met mijn diploma

onderbelicht. Mijn theoretische kader draagt bij

Door ze te negeren of te accepteren zonder er over

op zak, kwam de honger naar kennis weer om de

aan een breder perspectief van emoties.’

na te denken mis je belangrijke inzichten.’ |

hoek kijken. Ik koos filosofie en politicologie als vervolgstudies.’

Emoties en risico’s zijn terugkerende thema’s in jouw onderzoek. Wat spreekt jou hierin aan?

Wie is Sabine Roeser?

‘Het is een mooie combinatie van mijn analytische

De studieloopbaan van Sabine Roeser begon met een

het NIAS, het Netherlands Institute for Advanced Study

kant en creatieve kant. In mijn onderzoek hou ik

diploma van de kunstacademie in Maastricht, dat ze in 1994

in the Humanities & Social Sciences. In 2010 leidt ze een

een pleidooi dat rede en emotie samengaan.’

behaalde. Daarna studeerde ze in 1997 cum laude af voor

Vidi-project over morele emoties en risicopolitiek. Sinds

haar master filosofie aan de Universiteit van Amsterdam.

2001 werkt ze bij de sectie Filosofie van de Technische

Je zegt in je rede: ‘ morele emoties zijn

Begin 1998 slaagde ze voor haar master politicologie aan

Universiteit Delft, eerst als universitair docent en sinds

nodig om morele aspecten van risico’s te

dezelfde universiteit.

2010 als universitair hoofddocent. Daarnaast is ze sinds

begrijpen.’ Wat bedoel je daarmee?

In 2002 rondde ze haar PhD-onderzoek af bij de Vrije Uni-

2009 managing director van het 3TU Centre for Ethics

versiteit Amsterdam. Van 2005 tot 2009 werkte Roeser

and Technology. Sabine Roeser is op 21 september 1970

aan een Veni-beurs voor het onderzoeksproject Emoties

geboren in Haan, Duitsland. Ze is getrouwd en heeft een

en technologische risico’s. In 2009-2010 was ze Fellow bij

zoon van zeven en een dochter van vier.

30 UT NIEUWS 02|2011

Genzyme

UT NIEUWS 02|2011 31

Wie is...

‘Elkaar kunnen vinden,

32 UT NIEUWS 02|2011

daar gaat het om’ Wie is André de Brouwer?

NAAM:

André de Brouwer

FUNCTIE:

Contactmanager terrein bij het Facilitair Bedrijf

GEBOREN:

14 oktober 1967

WOONACHTIG:

Ambt Delden

OPLEIDING:

Middelbare tuinbouwschool

IS:

Getrouwd

KINDEREN:

Twee dochters van 25 en 27 en een zoon van 13

TV:

Actualiteitenprogramma’s

FILM:

Het liefst actie met de nodige humor erin

BOEK:

Vakbladen en elke dag de krant

IS OOK: Lid van het stichtingsbestuur van het sportcomplex De Pol in Bentelo, lid van het onderhoudsteam van datzelfde sportcomplex en lid van de carnaval- en voetbalvereniging

Loopbaan: ‘Ik heb een groene achtergrond en

belangrijk dat je elkaar kunt vinden en elkaar in

heb me al doende opgewerkt richting manage-

de waarde laat. Of ze mij wel eens op de kast krij-

mentfuncties. Na mijn studie aan de tuinbouw-

gen? Ja, dat lukt wel. Als mensen hun afspraken

school ging ik in Dieren aan de slag bij een groen-

niet nakomen bijvoorbeeld. Of als er zaken op het

bedrijf. Vervolgens werkte ik twaalf jaar als hoofd

laatste moment geregeld moeten worden, terwijl

uitvoerder bij het tuincentrum Jan Boomkamp in

dat al veel eerder had gekund. Een voorbeeld? We

Borne. Daarna trad ik in dienst bij Huib van den

hanteren het beleid dat er geen spandoeken aan

Hoven, een groenaannemer met een vestiging

gebouwgevels mogen hangen. Als dat dan toch

op de campus. Dat bedrijf nam ISS Plantscaping

via een andere weg gebeurt, terwijl wij verkondi-

over. In 2007 werd ik contactmanager terrein bij

gen dat het niet mag, dan komt dat niet ten goede

de UT. Door de overstap kon de aansturing van

aan onze geloofwaardigheid.’

het terreinbeheer beter gereguleerd worden. Ik

Slapeloze nachten: ‘Ja, die heb ik wel eens. Van

hou me bezig met alles buiten de gebouwen. Van

een aanbesteding bijvoorbeeld. Doe ik het wel

straatverlichting tot aan de bomen en van het

goed, maalt dan door mijn hoofd. Een aanbeste-

groen tot aan de infrastructuur.’

ding leg je voor meerdere jaren vast. De procedu-

Trots: ‘Ik ben trots op de mooie, groene campus.

re staat voor iedereen open en in die zin heb je er

De uitstraling is sterk verbeterd. Er is geïnves-

geen vat op. Je weet niet welke groep je binnen-

teerd in goede wegen, stoepen en veiligheid. Maar

haalt en dat is spannend. Het komt ook wel eens

ook op sportgebied gebeurt er van alles. De sintel-

voor dat ik gebeld word midden in de nacht. Dan

baan is misschien wat verouderd, maar neem de

is er een waterlekkage of een andere calamiteit en

nieuwe beachvolleybal-bakken. Die zien er goed

kom ik deze kant op.

uit. Daarnaast is de organisatorische structuur

Vrachtwagens: ‘Wat ik doe als ik niet aan het

duidelijk geworden. Mensen weten bij wie ze

werk ben? Vrachtwagens spotten of rijden. Dat

moeten aankloppen voor het onderhoud.’

vind ik mooi. Een hobby van me. Helemaal gaaf.

Collega’s: ‘Zijn ontzettend belangrijk. Je hebt

Dat grote, stoere, robuuste van zo’n voertuig

ze bijna net zo hard nodig als een goede vriend.

spreekt me aan. Als het nodig is, rij ik op de

Ik weet ze te vinden. Zowel binnen het Facilitair

truck. De papieren heb ik. Tijdens de Batavieren-

Bedrijf als daarbuiten. Ja, ik ken veel mensen en

race breng en haal ik de afvalbakken per vracht-

ik heb veel contacten. Ik kan makkelijk bruggen

wagen. Zo ben ik op een leuke manier betrokken

bouwen tussen verschillende afdelingen. Het is

bij het evenement.’ |

UT NIEUWS 02|2011 33

34 UT NIEUWS 02|2011

Cultuur | Peter Buwalda

Schrijver Peter Buwalda leerde produceren bij UT Nieuws

‘Hee Buwalda……., je verhaal komt niet in het museum!’

Hij kon er de klok op gelijk zetten. Elke woensdagmiddag tussen twee en vijf uur, als de deadline

alleen buitenlucht op als er niets meer te eten

van het weekblad UT Nieuws naderde, drentelde oud-hoofdredacteur Bert Groenman constant

meer thuis, leeft hij uit de koffer. Lezingen,

in huis was. De afgelopen maanden is hij amper

om zijn bureau, als een politie-agent. ‘He Buwalda, zet je verhaal in de pot. Nu!! Het hoeft niet in

signeersessies in boekhandels van Leeuwarden

een museum!’, schreeuwde hij dan, in de hoop dat journalist Buwalda eindelijk zijn ei eens legde.

kranten. ‘Een zuiver tegendeel van het schrijf-

‘Heel begrijpelijk’, zegt de succesvolle schrijver, bijna tien jaar na dato. ‘Perfectionistisch zijn qua

huis.’

taalgebruik is een voordeel voor een romancier, maar een nadeel voor een journalist.’

tot Maastricht, interviews voor radio, tv en proces. En opnieuw heb ik geen boterham in Hij was arm. Leefde tijdens het schrijven van zijn boek op het voorschot van 35.000 euro, dat hij van zijn uitgever kreeg. Nu gaat het beter.

Tekst: Ditta op den Dries | Foto’s: Mikel Buwalda >

Schrijven is schrappen, wordt soms gezegd.

‘Er zijn inmiddels al 100.000 exemplaren van

Daar ben ik het niet helemaal mee eens. Ik hou

Bonita Avenue verkocht. De schoorsteen rookt.

De bel van zijn woning in Haarlem doet het

van lange zinnen. Die horen bij mijn stijl als

Wie weet worden het er wel meer.’

niet. Kloppen svp, staat er op een briefje. Na

schrijver. En je schrijfstijl is een projectie van

Toen hij voor het eerst voet op de UT-campus

een stevige roffel op de voordeur komt Peter

jezelf als denker. Ik hou van ritme, cadans in

zette, was er een fors dieptepunt, zat hij hele-

de trap af stormen. Brede glimlach. Haar in de

mijn zinnen. En van barokke taal. Een zin hoeft

maal aan de grond. Hij schetst die periode met

war. Diep donkere ogen, die kunnen priemen,

helemaal niet uitgebeend te worden. Juist niet.

verve. Hoe hij Nederlands studeerde in Utrecht

lachen en dromen. Hij vindt het fijn dat er be-

Het moet een volzin zijn. Niet vol om de vol-

en een lijntje uitgooide naar een vervolgstudie,

zoek uit Twente is. Het is per slot van rekening

heid, maar om de functie die de zin heeft.’

een postdoctorale opleiding journalistiek in

de thuisbasis van zijn debuutroman Bonita

Hij grijpt naar zijn debuutroman Bonita Avenue,

Rotterdam. Er hadden zich 2000 kandidaten ge-

Avenue. Kan hij mooi herinneringen ophalen uit

die op de eettafel ligt. ‘De langste is de eerste

meld, er konden maar 20 worden aangenomen.

de tijd dat hij journalist bij het UT-Nieuws was.

alinea van hoofdstuk 8. Ik schat dat die ene zin

‘Ik dacht dat ik toch niet aangenomen zou wor-

Want aan die periode, van 1998 tot 2002, heeft

zo’n 150 woorden telt. Daar heb ik wel even

den. Wel dus. Er was alleen een probleempje, ik

hij heel veel te danken, zegt hij.

op gezeten. Het is moeilijk om de spanning in

had mijn scriptie voor Nederlands nog niet af.

‘Ik heb bij UT Nieuws leren produceren op

een lange zin vast te houden. Maar als het lukt,

Daarmee bracht ik mezelf in een heel lastig par-

momenten dat het nodig is. Die basis, daar

dan heb je ook wat, nietwaar? En bovendien,

ket. Toen ze er bij mijn nieuwe opleiding achter

profiteer ik regelmatig van. Als het om taal gaat

de korte zin die je daarachter zet, komt veel

kwamen dat ik nog niet was afgestudeerd, viel

ben ik een enorme perfectionist. Ik kan heel

harder binnen.’

dat heel erg slecht. Ze vonden het valsheid in

erg lang over een zin doen, soms wel uren. Ik

Het leven van Peter Buwalda (39) is geen

geschrifte. Ik kreeg ruzie met docenten, met

ben wel stylist, geloof ik. Een alinea is voor mij

lineaire lijn. Integendeel, het slingert hem heen

mijn medestudenten, nou ja…met iedereen

niéts waard als ie niet kristalhelder, vermakelijk

en weer, van het ene uiterste naar het andere.

eigenlijk. Mijn leven liep op alle fronten fout. Ik

en scherp is. De opeenstapeling van dergelijke

Vier jaar lang leefde hij in een enorm isolement,

was in die periode één groot lopend conflict. Ik

alinea’s maakt dat een tekst de moeite waard is

sloot hij zichzelf op om onafgebroken aan zijn

ben afgestudeerd zonder mijn ouders, zonder

om te lezen.

bestseller Bonita Avenue te schrijven. Hij zoog

vrienden. Ik vond dat er niks te vieren viel.’ >

UT NIEUWS 02|2011 35

Cultuur | Peter Buwalda Zijn medestudenten gingen na hun opleiding werken bij de Volkskrant en het NRC. Peter Buwalda solliciteerde bij UT Nieuws. ‘Enschede, da’s lekker ver weg van alles, dacht ik. Ik had een sollicitatiegesprek met Bert Groenman. Wel een goed gesprek, maar een dag later belde ik toch op, om mijn sollicitatie weer in te trekken. Ik zag het niet zitten. Maar Groenman wilde daar niks van weten. ‘Man, je bent aangenomen!’, zei hij. En ik: ‘oké, dan kom ik.’

Ik was 27 en volkomen berooid en uitgewoond.

Groenman dacht dat hij een topper binnenhaalde.

Maar ik had dan wel een elite-opleiding voltooid, ik was gewoonweg een wrak. Had een geknakt zelfvertrouwen, een gigantisch slaapprobleem en enorm veel schulden. Ik kan me mijn eerste werkdag nog heel goed herinneren. De hele nacht ervoor had ik wakker gelegen en kon mijn ogen amper openhouden. Toen ben ik, onder werktijd, stiekem onder een boom op de campus een paar uurtjes gaan slapen.’

‘Het klikte meteen in mijn nieuwe baan. Ik kwam in een vriendelijke omgeving terecht, met leuke collega’s. Ik kreeg een (klein) salaris. Ik kon overal over schrijven, want bij een universiteitsblad is er een grote bandbreedte aan onderwerpen. Gevarieerder dan op een krantenredactie. Ik schreef wetenschappelijke verhalen, interviewde

het balkon zagen we de mensen toestromen. En

magnificus Frans van Vught. Zien ze spoken? ‘Nee

popartiesten, volgde de succesvolle verrichtingen

samen met een collega heb ik rond Valentijns-

hoor, Van Vught was absoluut een inspirator voor

van De Twente 4, de roeiers van de UT die aan

dag handgeschreven liefdesbrieven de deur uit

de figuur Sigerius, ik denk voor een procentje

de Olympische Spelen meededen. Mijn zelfver-

gedaan. Eentje naar de rector, eentje bij Tonnie

of twintig. In mijn periode bij de UT heb ik hem

trouwen ging in Enschede met sprongen vooruit.

Buitink onder de ruitenwissers. En Dick Meijer

ervaren als een man met charisma. Iemand die

Want ik merkte ineens dat ik het best aardig kón;

van de U-raad kreeg er ook eentje. Vervolgens

me doet denken aan wat Barack Obama in ’t groot

schrijven. En zo klauterde ik het dal weer uit.’

maakten we een belrondje om te vragen of ze aan

uitstraalt. Een man met ambitie, met elan, popu-

‘De UT was ook mijn speeltuin. Het studentenle-

Valentijnsdag deden en of ze wellicht liefdespost

lair onder zowel studenten als wetenschappers,

ven bijvoorbeeld? Daar dompelde ik me volledig

hadden gekregen. Het was leuk. Misschien wel

bereid zijn nek uit te steken en die daardoor ook

in onder. Ik liep alle studentenfeestjes af. Het is

beter dan mijn eigen studententijd. De UT is wel

vijanden maakte.

voorgekomen dat ik ’s nachts om twaalf uur naar

een beetje mijn universiteit geworden.’

Van Vught en ik konden het goed met elkaar

de hoofdredacteur belde. ‘Bert…..ik sta nu bij

In zijn boek Bonita Avenue komen veel plek-

vinden. We spraken over literatuur, over onze

Audentis en heb redelijk wat modder aan mijn

ken en herinneringen aan de campus voor. De

favoriete schrijvers. Voordat ik aan Bonita Avenue

schoenen. Dat moet ik morgenvroeg eerst schoon-

vuurwerkramp speelt in zijn boek een grote rol.

begon heb ik twee keer met Van Vught afge-

maken. Dusse….. ik kom wat later.’

In werkelijkheid maakte Peter Buwalda, die aan

sproken. Eén keer in Den Haag en één keer in

De sfeer op de redactie was soms ronduit melig.

de rand van het rampgebied woonde, de ramp

Enschede. Hij heeft me toen input gegeven voor

We bedachten ieder jaar een 1 april grap. Lieten

ook mee. ‘Nou, niet aan den lijve. Ik was ten tijde

het karakter Siem Sigerius. Ik heb de positie en

we bijvoorbeeld een net spannen in de hal van de

van de ramp op een bruiloft, net als Aaron, uit

het charisma van Van Vught gebruikt in mijn

Vrijhof en schreven we in de krant dat Richard

mijn boek. Ik heb voor UT Nieuws veel studenten

boek. Maar de aankleding van de figuur Sigerius is

Krajicek een clinic kwam geven, nadat hij bij de

geïnterviewd die de ramp meemaakten.’

uiteraard fictie.’

werktuigbouw in een windtunnel strips op zijn

Twentse lezers herkennen in Siem Sigerius, de

Buwalda bekijkt de UT-campus als een wereld

arm had getest voor een snellere service. Vanaf

hoofdpersoon van Bonita Avenue, oud-rector

onder een stolp. ‘Het is een veilige, complete wereld. Afgesloten, maar tegelijkertijd verbonden met de hele planeet. In die beschermde omge-

Peter Buwalda naar de UT

ving kon ik weer opkrabbelen en herstellen. De campus was mijn kuuroord. Een fantastische omgeving, ook voor een boek over personages

Schrijver Peter Buwalda komt op dinsdag 27 maart naar de UT.

Timmerman. In januari werden de filmrechten voor zijn debuut-

die op die sfeervolle, groene campus wonen en

Hij doet dat op uitnodiging van Studium Generale en UT

roman Bonita Avenue gekocht. Er bestaat momenteel interesse

leven. En bovenop die stolp zit Sigerius, als een

Nieuws. Buwalda wordt geïnterviewd door oud-collega Peter

om van zijn boek een zevendelige televisieserie te maken.

soort King Kong.’ |

36 UT NIEUWS 02|2011

B-girl Tekst: Paul de Kuyper | Foto: Arjan Reef > ‘Je moet lenig en sterk zijn voor breakdance. Zelf moet ik het vooral van mijn lenigheid hebben’, vertelt Joy Huiberts (19), derdejaars werktuigbouwkunde en vierdejaars breakdancer. Met haar pet op, sneakers aan en een wijd T-shirt is ze een echte B-girl, zoals vrouwen in de breakdancecultuur heten; mannen zijn B-boys. ‘Eigenlijk hoort er ook wijde broek bij, maar dat vind ik niet lekker zitten.’

Joy is twee jaar lid van de UT-breakdancevereniging Break-Even en was afgelopen jaar zelfs voorzitter van de ongeveer 25 leden tellende vereniging. Ze danst drie keer per week, doet soms mee aan battles (wedstrijden) en geeft met Break-Even geregeld workshops en demo’s.

Relaxte muziek erbij – breakbeat ( vooral hiphop en funk ) – en losgaan. Ze bedenkt nieuwe dansbewegingen en probeert spectaculaire freezes uit, poses waarin je helemaal stilstaat. ‘We hebben geen trainer dus we leren van elkaar. Of ik kijk op internet een filmpje en dan probeer ik die moves na te doen.’

‘Waarom ik breakdance zo leuk vind? Omdat het helemaal iets van jezelf is. Bij andere dansen voer je vaak iets uit dat een choreograaf heeft bedacht. Je moet creatief zijn om nieuwe eigen dansstukjes te bedenken. Wat ook gaaf is: ik kan me lekker uitsloven.’ |

UT NIEUWS 02|2011 37

International

Aquifer moves flow of discussions on water diplomacy in Middle East

Water as a window of opportunity?

What seemed to fly under the radar of national

ments on shared water and maybe science can

media attention in October was a meeting of

Engineer Saul Arlosoroff, who retired director

help guide the process.

the Israeli and Palestine ambassadors at a two-

and chairperson of the Finance and Economic

day IGS-Sense conference.

Corporation of Israel believes in the need for

Committee of Mekorot, the National Water further talks: ‘Since the 1993 Oslo agreements, there have been at least 100 conferences,

Text: RoBbin Engels >

workshops or meetings and not once were the two ambassadors present together.’ The IGS

Assistant Professor Irna van der Molen is no

Conference was a milestone for the UT as both

stranger to conducting research projects in

the Israeli and Palestine ambassadors took part

conflict areas. Her aspirations: to explore how

in productive sessions on diplomacy, despite

scientific knowledge and technological innova-

the presence of underlying tensions.

tion can make a contribution to reduce ten-

Several years ago, Van Der Molen went on a

sions— no matter how small of a contribution

tour of some of Israel’s water infrastructure,

years of drought, the water levels from the lake

—to resolve conflict. And in the heated case

and was impressed, ‘During my visit to Tel Aviv,

and aquifers have dropped below the red line,

of the drought-ridden Middle East, two states

I was taken on a field trip by the chief hydrolo-

causing a stop to water pumping.’

are divided over many issues, including their

gist of Mekorot. The company plays a leading

One of the largest infrastructural projects that

scarce water resources. Both sides, Palestine

role — at national and international level — in

Mekorot constructed in the 1950s-1960s was

and Israeli, are trying to reach equable agree-

water resources management.’ During recent

the National Water Carrier system that brings

Irna van der Molen. Photo: Gijs van Ouwerkerk

A symbolic story?

‘The Mountain Aquifer is shared between Israel and Palestine.

It doesn’t require much imagination to realize that (over) pumping of water from the aquifer on one side can have an impact on the water available on the other side of the borders between Israel and the Palestinian Territories. The pumping station and control center of the National Water Carrier are located at Lake Tiberius, next to the location which is visited by tourists for the Bible story referring to the miracle of the multiplication of five loaves and two fishes that fed thousands of people. If the amount of water could only be multiplied, as in the story of the loaves of bread and fishes, then tensions might be reduced over water issues between both countries.

Yet, miracles don’t happen that easily, and certainly not in the highly politicized context of the Middle East’ Assistant Professor, Irna van der Molen chatting in her Ravelijn office on alternative solutions in the context of shared water.

38 UT NIEUWS 02|2011

Palestine Ambassador water from the Sea of Galilee (Lake Tiberias),

Palestine territories cause 35% water losses in

Name: Dr Nabil Abuznaid

the Mountain aquifer and the Coastal aquifer

Palestinian areas. Israeli has less of a loss at 15

Born: 1 January 1954

to Israel’s arid southern region. Annually, four

percent, partly due to more advanced technolo-

Place of birth: Hebron, Palestine

hundred million cubic meter of water is pumped

gies that are in place and self-sufficiency which

Education: Master of Arts in International Relations

from the catchment basin of the Sea of Galilee

allows them to make changes independently. In

Howard University, Washington, DC

into the National Water Carrier.

terms of organization, the water sector in Pal-

PhD International Relations

estine is more fragmented. ‘Palestinians have

Warsaw University, Poland

to get permission from the Israeli Joint Water

Ambassador Nabil was appointed to the head of the

When Van der Molen gives lectures to her

Committee in order to change something in the

Palestinian Delegation to the Kingdom of the Netherlands

students at the university, she tells them there

three western bank areas labeled A, B and C

in September 2009. Prior to his appointment, he served

are many ways to look at a situation. If you

that were created with the Israeli-Palestinian

as Chargé ď Affairs in the PLO Mission to the United States

have a bowl of oranges, for example, and two

Interim Agreement of 1995. ‘While there is

beginning in 2008. During the Oslo Peace Negotiations, he

people want them then how do you divide

some information sharing on the use and ex-

was advisor to the late Chairman and President of the PLO,

them? Do you give ¾ to one person and ¼ to

traction of ground water, not all data is shared

Yasser Arafat.

the other? Or does one person perhaps only

due to the political nature of the distribution

The ambassador participated in peace talks in Annapolis

want the peel? How can you ‘increase the

of water,’says Van Der Molen. But the question

in November 2007 and participated in many internatio-

pie?’ She tells about her lesson to parallel one

begs asking: ‘How can you plan sustainably if

nal conferences on Palestine. He is author of numerous

growing problem which is water losses. ‘Water

you don’t have updated scientific information?’

articles and books and has been interviewed by CNN, Al

Increase the pie

is seeping away due to leakages because of

Jazeera and Time magazine. Ambassador Abuznaid’s

lack of maintenance and unaccounted water

Needs-based versus rights- based

losses. To build wells, the Palestinians need to

What is the minimum quantity of water that

get permits from the Joint Water Committee,

people need in order to live and survive? At the

in which both are represented, but which is

national level, the final negotiations on wa-

not perceived to operate to the equal benefit

ter issues will take a long time to be realized.

of both.’ In turn, cooperation is necessary as

‘Water plays a crucial role and there are two

reflects, while her palms are facing upward,

water has no boundaries; yet this cooperation

ways to examine the problem: one is a needs-

making a weighing-scale motion. Every year,

proves difficult in reality.

based approach and the other a rights-based

the World Health Organization (WHO) sets

To add to the mix, infrastructural problems in

approach or a combination of the two,’ she

minimum standards. ’ >

dissertation was written on the Palestinian-Israeli conflict and is entitled, ‘From Confrontation to Negotiations.’

UT NIEUWS 02|2011 39

International

Israeli Ambassador Name: Dr Haim E. Divon

100 liter water capita per day while the other

showing through scenarios how the changing

Born: 20 October 1950

side uses 200-250 liter capita per day. Is this

landscape will be affected by various choices. In

Place of birth: Jerusalem, Israel

perceived as fair? Future possible demographic

the near future, she’s exploring follow-up activi-

Education: Legum Baccalureus (Bachelor of Law)

changes also play a role. What if the population

ties with the Technical University of Delft and

Hebrew University of Jerusalem Law Faculty in 1975

doubles?’ According to the peace agreement,

the ITC Faculty. She has also invited both am-

Ambassador Divon joined the Ministry of Foreign Affairs in

there were also targets set and agreed upon

bassadors to return to the University of Twente

1975 and served in the Israeli consulates in Bombay and

that the Israelis should supply the Palestinians

for guest lectures, offering students a glance at

Toronto, headed the Israeli Mission in Sri Lanka, and has

with a certain amount of water per year and –

the problems in the area.

served as Ambassador to Ethiopia and to Canada.

while they do comply – it is not sufficient, and

Not to be ignored, she acknowledges the reali-

Back in 1990-91, as Director of the Ethiopian Affairs Desk,

comes at a price. ‘The further development of

ties on the ground, ‘The ongoing struggle for

he coordinated the inter-ministerial team responsible for

independent water infrastructure by the Pales-

power between Hamas and Fatah makes for

the planning and implementation of Operation Solomon,

tinians is constrained, especially in area B and

a venerable and delicate two-state relation-

the airlift of Ethiopian Jews to Israel.

C; keeping Palestinians dependent on Israeli

ship. There is the “fear of normalization” by

The ambassador is married to his wife Linda and has

water supply.’

some Palestinians. Some are not happy about

three children. As Head of Israel’s National Agency for

transboundary cooperation between Israel and

International Cooperation (MASHAV), Ambassador Divon

Scenarios, solutions and trust

was the initiator and signatory to the Memorandum of

How then can negotiators who hold divided

solve urgent water-related problems in a par-

Understanding with the World Bank Institute.

interest make concrete decisions? Can science

ticular area. They argue that one needs to find

help collective negotiation sessions visualize

agreements at national level otherwise existing

the Palestinian Authorities if this only aims to

future outcomes? According to Van der Molen,

inequalities will never be solved. On the one

The rights-based approach is what is fair and

whose calm, almost-swan-like presence soothes

hand, water is a “window of opportunity,” yet

represents a completely different point of view.

most anyone around her, the long-term per-

on the other hand, if we don’t acknowledge how

As a fictitious example, she offers, ‘What if you

spective is shaded with tints of optimism by

politically-charged it is, then one might only

estimate that one side needs a minimum of

building trust, finding scientific solutions and

reinforce the current situation.’’ |

40 UT NIEUWS 02|2011

My teacher knows my name As a 24-year-old exchange student at

ExpatLens

VentureLab Twente, Ludmila Miscenko dreams of improving the educational programs back in her tiny homeland of Latvia. She realizes

I would like to incorporate into my culture back

situations, but often times they don’t do things for

home.

themselves and act independent, but they expect

and hopes to encourage deeper connections

I believe it is important to know the planet you live

it will be done for them.

on and to get to know the people you live side by

I don’t think the people of my motherland are to

between teachers and students in her

side with. That being said, all the traveling I have

blame. The history of my small country is rich and

otherwise lackluster education system.

done has made me realize the depth of personal

most of us reminiscence the recent Soviet-Union

relationships is severely suffering. I have found

times when recalling Latvia’s antiquity. I remem-

when I get to know more people, my personal

ber being told a story about how my great grand-

relationships become loose and not grounded.

mother was summoned to Siberia to an extermina-

how important intimate relationships can be,

Guest Contributor: Jenna DeLong >

Partly due to the fact I never know where I will be

tion camp only because she had more property

‘One of the biggest problems that I would love to

in six months. Unfortunately, I find myself putting

than people living around her. There was once a

improve in Latvia is the loose collaboration be-

less and less effort into having solid, long-lasting

time when we worked hard for what we wanted,

tween universities and industries. This gap creates

relationships.

even though we feared it could all be taken away.

also a dichotomy between teachers and students

Although my relationships, this far, in The Neth-

If I could, I would travel to every corner of the

that isn’t present here in Holland. The teach-

erlands have been superficial, I have learned a

world and pick out the best aspects of each

ers here don’t act superior to their students; the

lot about the Dutch. Getting to know some of the

country. Certainly, the exceptionally hardworking,

relationships are much closer, making it appealing

students and even the teachers made me realize

down-to-earth environment provided by university

for students to work harder. The ambitious nature

how hardworking and pragmatic they are. People

teachers is what I will take away with me from The

of Dutch students is encouraging, and something

in Latvia are different and adapt well to difficult

Netherlands.’ |

Photo: Gijs van Ouwerkerk

UT NIEUWS 02|2011 41

International

Life at the ITC Hotel

‘My friends are just a phone call away’ A large part of the UT’s foreign student population - namely the overwhelming majority of MSc students of the Faculty of Geo-information Science and Earth Observation (ITC)-live in the ITC

the first floor has a lounge that is turned into a disco every month, attracting people from all nationalities and floor’, smiley receptionist

hotel. How do the hotel guests experience their stay? What is it like to stay semi-permanently

Patrick Hartlief sums up. Meanwhile the hotel

in a hotel? And does this in the Netherlands unique concept of hosting students in a hotel still

provision of a ping pong and a pool table while

have a future? Marloes van Amerom talks to some of the hotel’s residents.

Text: Marloes van Amerom | Photo: Arjan Reef >

Hotel perks

also hosts modest sports facilities through the students can also play darts.

Socialising

in Geoinformatics, nod. ‘Everything is de-

Even better than all the facilities seem for

signed in such a way that we can 100% focus

many the social aspects of staying with your

on our studies during our stay here. You don’t

fellow students in a hotel. ‘All I have to do is

‘Living in a hotel certainly has its advantages’,

have to worry about cleaning for example,

pick up the phone and dial my friends’ room

laughs Salome Wabuyere, from Kenya, who

thanks to the hotel’s housekeeping, which I

number and we can arrange to meet. No need

was just heading to the hotel’s elevator with

personally think is pretty great’ adds Mlay,

to leave the building even!’ giggles Chinese

her Tanzanian colleagues and friends Calista

grinning. ‘And I like the level of security: al-

student Cui for example, who arrived last Sep-

Mkenda and Gregory Mlay.

though we are located at the heart of the city

tember to pursue her MSc degree in Urban

center there are never any problems, because

Planning and Management. From his room on

the reception functions as a watchdog.’

the 9th floor, Nepalese Ragindra Man Rajnhan-

‘You can always ask things at the reception, they are very helpful. Like when you have a

dari heartily agrees. ‘It is easy to make friends

problem with your sink. It is usually fixed the

Residential facilities

same day, during ITC office hours when the

‘Yet, I don’t usually feel like I am living in a

act with so many different cultures. I really

hotel management knows we are out working,

hotel’, observes Mkenda then. ‘More like just

feel I expanded my horizons by staying here.’

so as not to disturb us’. Mlay and Mkenda, who

in a student residence. Perhaps because they

are like Wabuyere studying for an MSc degree

let us hold on to our keys.’ She is hardly alone

Mixed feelings

in her feelings. After speaking with some of

Yet, in spite of the fact that most interviewees

the hotel’s student guests it strikes how many

seem to enjoy their stay in the hotel, many

here and great to be able to mingle and inter-

of them think of their ITC hotel not so much in

indicate a desire to move out. Nearby UT stu-

Originally residing in Delft, the ITC moved to

terms of a hotel per se, but more as a general

dent residence Macandra, where rooms cost

Enschede in the early Seventies. In 1973 the ITC

student residence.

€ 230 a month, proves a particular popular

hotel opened its doors. The two star hotel currently

No wonder perhaps; the ITC hotel is far more

destination. ‘Paying around € 445 is quite a lot

has 398 rooms spread out over 12 floors. The hotel

than your average hotel. To give students the

when you are a student.’ Cui explains.

is subsidized by the Dutch government and a room

feeling that they have a “home away from

There is also the issue of extra costs. ‘When

costs 14.80 a night. All rooms come with fridge,

home”, the hotel was designed with its future

my husband comes over I have to rent a bed’

television and an en suite bathroom. Partially due

student population in mind, rather than guests

explained Mkenda. Laughing: ‘but surely

to the Dutch governmental residential regulations

staying for just a few days.

he can sleep in mine!’ Chinese MSc student

around foreign Master students, MSc students are

You touches upon an other issue: freedom of

normally not allowed to leave the hotel to stay

‘On the ground floor there is a laundry room

choice. ‘UT students can leave their accom-

elsewhere, unlike PhD students. Most ITC MSc stu-

as well as a common room, while every floor

modation on campus. Now that the ITC is part

dents typically receive a monthly allowance of €900

is also equipped with a communal kitchen, so

of the UT it might be nice if a similar policy

to cover their accommodation and living costs.

the students are not forced to eat out. And

were followed for ITC-ers’. |

42 UT NIEUWS 02|2011

MSc student in Geoinformatics Rajbhandari photographed on his balcony: ‘In Nepal high buildings are not that common yet; I was used to buildings with two floors maximum. So, you can imagine how surprised and happy I was to get this view from my window.’

UT NIEUWS 02|2011 43

Economie | Ondernemerschap

Oud-UT’er Hans van Rietschote boert goed in Silicon Valley

Broedplaats voor startende ondernemer Silicon Valley is het Mekka voor de gemiddelde ‘nerd’. Niet alleen computergiganten zoals

jaar beziggehouden met het scouten van meer dan

Apple, Facebook en Google hebben hun hoofdkantoor in Silicon Valley, het is ook bij uitstek een

grote Veritas op een gegeven moment op. Symantec/

broedplaats voor startende en kleinere ondernemers. Het klimaat, de investeringsmogelijkheden,

duizend startups. Het piepjonge Symantec kocht het Veritas groeide uit tot een bedrijf met tienduizenden werknemers en een miljardenomzet. Bij een

de cultuur maar vooral de mensen die zich verzamelen in Silicon Valley maken de regio tot een

reorganisatie twee jaar geleden vond Hans het mooi

lokplaats voor mensen vanuit de hele wereld. Zo ook voor Nederlanders.

daarmee zijn eigen bedrijf, een eenmanszaak, op.

geweest. Hij pakte zijn vertrekpremie en richtte Daar zet hij nu, parttime, zo’n 150.000 dollar per jaar mee om. Namens zijn bedrijf, Mercury Swan

Tekst en foto: Rene van Leeuwen >

vriend schreef ik de statuten, vroeg Koninklijke

Consulting, helpt hij startende ondernemers op weg

goedkeuring én subsidie aan.’ Die ervaring nam Hans

en geeft hij advies aan kleine bedrijven.

Eén van die vele Nederlanders (er zitten er in de

mee in zijn carrière in de telecom en computerindus-

Het idee van onbeperkte mogelijkheden lokte Hans

regio en in San Francisco zo’n 30.000) is oud-UT’er

trie, met name waar het ging om het aanvragen van

van Rietschote destijds naar de VS. Zijn Ameri-

Hans van Rietschote (57). Vele jaren geleden, in

patenten en octrooien. Inmiddels heeft hij meer dan

kaanse bedrijf richtte hij op via internet. ‘Je krijgt

1984, werd de telecomafdeling van Philips, waar

dertig softwarepatenten op zijn naam staan.

wat papierwerk thuis, vult wat lijsten in, handteke-

Hans toen werkte, opgekocht door het Amerikaanse

‘Tijdens mijn studie in Twente liep ik op een vakantie

ning eronder en een paar dagen later heb je je eigen

bedrijf AT&T. Daar begon zijn Amerikaanse avon-

een Amerikaanse dame tegen het lijf. Zij zou later

bedrijf, en ben je ingeschreven en geregistreerd bij

tuur. Tijdens de conferentie Silicon Valley Summit

mijn vrouw worden. Het plan was om de studie in

alle instanties. Die soepele werkwijze én het fraaie

(zie kadertje), waar Hans een van de sprekers was,

Twente af te maken en daarna naar de VS te vertrek-

klimaat in het zonovergoten Sunnyvale, middenin

zochten we hem op.

ken. Maar het liep allemaal wat anders.’ Hans kreeg

Silicon Valley, zorgen ervoor dat een terugkeer naar

Hans studeerde van 1971 tot 1978 toegepaste wis-

na zijn afstuderen een baan aangeboden bij TNO

Nederland voorlopig niet in mijn hoofd opkomt.’ |

kunde in Twente. ‘De keuze voor Twente was voor

en nam die aan. Later ging hij bij Philips werken en

mij destijds snel gemaakt. Delft vond ik te oubollig

begon zijn lat-relatie met Amerika. Jarenlang reisde

en Eindhoven was de kweekvijver van Philips. Daar

Hans zeer regelmatig naar de VS. Dat was leuk, maar

voelde ik me niet toe aangetrokken. Niet wetende

ook vermoeiend. ‘Uiteindelijk duurde het tot 1998

dat Philips later toch mijn werkgever zou worden’,

voordat ik de definitieve stap naar de VS zette. Als

zegt hij lachend.

‘expat’ ging ik voor Philips een nieuwe divisie opzet-

Zo’n 30 jonge Nederlandse ondernemers bezochten onlangs

‘In Twente kwam ik erachter dat het studentenleven

ten.’

de conferentie Silicon Valley Summit in San Francisco. Onder

zich vooral concentreerde op de campus, die ook

Hans werd later hoofd van de afdeling Technology

hen vijf deelnemers van Kennispark Twente. Europese en

niet direct in het centrum van Enschede lag. Spor-

Scouting bij het bedrijf Veritas. Hij bleek een goede

Amerikaanse ondernemers lieten in lezingen en trainingen

ten was belangrijk op de campus. Ik werd voorzitter

neus te hebben om ambitieuze startups te scouten.

horen hoe zij hun bedrijf gestart zijn, welk businessmodel voor

van de handboogvereniging. Samen met een goede

Uiteindelijk heeft Hans zich voor Veritas zo’n tien

startups interessant is en hoe jonge ondernemers hun Ameri-

Silicon Valley Summit

can dream kunnen waarmaken. Een ‘onwijs inspirerende trip’, schrijft Bert Reijmerink, een van de deelnemers, na afloop op Hans van Rietschote (links) in gesprek met jonge ondernemers.

44 44 UT UT NIEUWS NIEUWS 02|2011 02|2011

de website van Kennispark Twente.

Service

Universiteit Twente Promoties December 2011 Alle promoties zijn in het gebouw de Waaier.

- J.A. Disselhorst, faculteit Technische Natuurwetenschappen, 14 december, 14.45 uur.

- F. Alkhaier, faculteit, ITC, 01 december, 12.45 uur.

- T.M. Stawski, faculteit Technische Natuurwetenschappen, 15 december,

- ir. D.J. Kroon, faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica, 01 december, 14.45 uur.

12.45 uur.

- T. Sangaroon, faculteit Management en Bestuur, 15 december, 14.45 uur.

- Mrs. Ir. W.A.M. van Lent, faculteit Management en Bestuur, 01 december, 16.45 uur.

- A. George, faculteit Technische Natuurwetenschappen, 15 december, 16.45 uur.

- Mrs. P. Glampedaki, faculteit Construerende Technische Wetenschappen, 16

- J.M. Jani, faculteit Technische Natuurwetenschappen, 02 december, 12.45 uur.

- ir. K.C. Rovers, faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica, 02 december, 14.45 uur.

december, 12.45 uur.

- Mrs. N. Karlitskaya, faculteit Construerende Technische Wetenschappen, 16 december, 14.45 uur.

- drs. A.H. Zomer, faculteit Management en Bestuur, 02 december, 16.45 uur.

- ir. D.P.M. van Gils, faculteit Technische Natuurwetenschappen, 16 december,

- Mrs. drs. H. Baan, faculteit Gedragswetenschappen, 06 december, 12.45 uur.

16.45 uur.

- ir. T.J. Muizelaar, faculteit Construerende Technische Wetenschappen, 06

- A.M.K. Dagamseh, faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica, 21

december, 14.45 uur.

december, 12.45 uur.

- Mrs. L.S. Moreira Teixeira, faculteit Technische Natuurwetenschappen, 07

- Mrs. drs. L.E.W. Sleddens,faculteit Management en Bestuur, 21 december,

december, 12.45 uur.

14.45 uur.

- Mrs. C. Chen, faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica, 07 december, 14.45 uur.

- P. Andricciola, faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica, 21 december, 16.45 uur.

- L.O. Bonino da Silva Santos, faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica, 08 december, 12.45 uur.

- drs. J.F. Gosselt, faculteit Gedragswetenschappen, 08 december, 14.45 uur.

- Ir. S.J. Buwalda, faculteit Technische Natuurwetenschappen, 08 december, 16.45 uur.

- Ir. G.A. ten Brinke, faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica, 09 december, 12.45 uur.

- Ir. R.J.M. Westerhof, faculteit Technische Natuurwetenschappen, 09 december, 14.45 uur.

- Mrs. E. Vereshchagina, faculteit Technische Natuurwetenschappen, 09 december, 16.45 uur.

- drs. A.J.R. van den Boogaard, faculteit Technische Natuurwetenschappen, 13 december, 12.45 uur.

- S.S. Keshkamat, faculteit ITC, 13 december, 14.45 uur.

- Mrs. S. Jose, faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica, 13 decem-

www.autorijschoolstiphout.nl

ber,16.45 uur.

- K. Loebnitz, faculteit Management en Bestuur, 14 december, 12.45 uur.

ut-stiphout 111025.indd 1

25-10-2011 12:25:27

UT NIEUWS 02|2011 45

Rubrieken

Je neemt me de woorden uit de mond…

Het hoger onderwijs lijdt aan anorexia en de wetenschap verschraalt. Nee, het was

A) Weervrouw Helga van Leur

geen optimistisch jaar als je onderstaande citaten leest. Gelukkig is er een lichtpuntje,

B) Oud-SP-leider Jan Marijnissen

want Twente is het voorbeeld van Nederland. Maar wie nam deze woorden in de mond?

Combineer de twintig citaten uit UT-Nieuws van 2011 met de juiste sprekers.

Pak je pen of overhoor je collega’s. De juiste antwoorden staan vanaf 14 december op www.utnieuws.nl.

10) ‘Er komt wel een stukje theater om de

beeld van de wetenschap. Je loopt het gevaar

hoek kijken tijdens een college.’

een zwarte jurk rondlopen.’

11) ‘Het hoger onderwijs lijdt aan anorexia.’

2) ‘Ik zou graag wetenschappers uit de tent

12) ‘Het is hard werken en ik neem graag het

willen lokken. Zij moeten hun kennis niet

voortouw. Niet voor niets heb ik zo’n harde

alleen delen met vakgroepgenoten, maar met

kop.’

iedereen.’

3) ‘Ik kan niet ontkennen dat één van de

13) ‘De wetenschap verschraalt.’

scenario’s is dat onderwijskunde in de toekomst

14)

niet meer bestaat.’

en met je portefeuille zwaaien het enige middel

4) ‘Mijn mat helpt me echt door het leven doordat ik hierdoor veel aanzien, aandacht en zelfvertrouwen krijg.’

5) ‘De missie van de sociale wetenschappen moet zijn om de maatschappij te begeleiden

‘Op een gegeven moment is boe-roepen

dat je nog hebt.’

15) ‘We leven niet op een eiland.’

16) ‘Je wilt natuurlijk niet dat mensen alleen maar om je onderzoek lachen.’

tot verstandige beslissingen in technologische

17) ‘Zondag ben ik door een paar van die

ontwikkelingen.’

grapjassen met kleren en al in het zwembad

6) ‘We hebben vorige week dinsdag onze eerste

D) Student technische bedrijfskunde Peter Prins, oprichter van Dragergilde Avecta

E) Premier Mark Rutte

1) ‘Toga’s doen niet helemaal recht aan het dat het beeld ontstaat dat wij de hele dag in

C) Winnaar onderwijsprijs Koen van Andel

gegooid. Dat was mijn ontgroening.’

F) Evenementenmanager Tonnie Buitink G) UT-psycholoog en winnares Ig Nobelprijs Mirjam Tuk

H) Hoogleraar natuurkunde Hans Hilgenkamp I) Futuroloog Wim de Ridder J) Campusdichter Egbert van Hattem K) Student technische bedrijfskunde Alexander van Schie

L) Opleidingsdirecteur technische geneeskunde Heleen Miedema

M) Voorzitter Raad van Toezicht van de UT Kees van der Graaf

N) Hoogleraar filosofie van mens en techniek PeterPaul Verbeek

O) Oud-decaan van Management en Bestuur Paul van Loon

begrafenis gehad. Ik dacht maar heel even: goh

18) ‘Als de plannen doorgaan, zullen er in 2015

er ligt iemand in de kist.’

alleen nog maar eenheidsworsten rondlopen.’

P) Collegevoorzitter Anne Flierman

7) ‘Ik ben een natural beauty.’

19) ‘Ik ken trouwens geen opleiding of

Q) Mythbuster en UT-eredoctor Adam Savage

8) ‘De regio Twente is het voorbeeld van Nederland.’

9) ‘Ook verbaast het me dat hoogleraren

vakgroep op de UT waarin men als absolute nerd te werk gaat en in afscherming van de

R) Voorzitter van studentenvereniging Taste Wouter

maatschappij publiceert voor slechts een

van Zwieten

handjevol experts.’

zo veel tijd kwijt zijn aan het schrijven van

20) ‘Ik was nogal een vervelend mannetje,

onderzoeksvoorstellen. Tijd die eigenlijk zou

dat het niet goed deed op school. Ik ben na

moeten worden besteed aan het onderzoek

zes maand opleiding gestopt. Maar ik ben wél

zelf.’

iemand die levenslang wil leren.’

46 UT NIEUWS 02|2011

S) Rector Ed Brinksma T) Bedrijfskundestudent Fokke van Bokkel

Crossing Borders

‘Voor elke manier is er een Japanse manier’ Naam: Daniël van Schoot (23)

Ik werk aan een soort verbetermechanisme waar-

Studie: Electrical Engineering

door de elektrochemische sensor langer meegaat.

Standplaats: Hitachinaka, Japan

Ik ben in september begonnen en een week voor

Recensie

de kerst ben ik klaar. Dan wachten er drie weken ‘De high tech, de traditionele cultuur, de mooie

rondreizen op me.

Serieuze wetenschap en mooie verhalen zijn een prima

films Anime, kortom het Japanse heeft me altijd

‘Bij Hitachi ben ik de enige buitenlander. Sa-

stel. Die conclusie trekt Jos Engelen, bestuursvoorzitter

al getrokken. Na een studiereis in Zuidoost-Azië

menwerken met Japanners is een bijzondere

van de NWO (Nederlandse Organisatie voor Weten-

had ik de ambitie om ook voor mijn masterstage

ervaring. Ze maken lange dagen, maar ze zijn niet

schappelijk Onderzoek) in zijn voorwoord van het boek

terug te keren naar het verre Oosten. Het ont-

altijd productief en efficiënt. Zo wordt er tijdens

Experiment NL. Samen met het blad Quest brengt hij in

dekken van nieuwe culturen is een grote passie

lunchpauzes en presentaties veel geslapen.

het recent uitgegeven boek wetenschappelijk onderzoek

van me. Bij professoren en docenten peilde ik of

Vriendelijk en aardig zijn ze allemaal. Ik word

in Nederland voor het voetlicht.

zij connecties hadden in Japan. Via via zit ik nu

vaak door collega’s uitgenodigd om na het werk

De redactie van UT Nieuws is het helemaal met Engelen

dus in Hitachinaka, een stad op honderd kilo-

wat te drinken of te eten. Gek genoeg zijn ze dan,

eens. Dat wetenschap interessant nieuws op kan leveren,

meter van Tokio met een totaal aantal inwoners

buiten de kantoormuren, heel open. Alles komt

dat weten we natuurlijk allang. Uit de dagelijkse praktijk.

van 250 duizend. Klein voor Japanse begrippen,

op tafel en wordt besproken. De volgende dag op

Het is vervolgens de taak van een journalist de vertaal-

maar als je het vergelijkt met Enschede is het

het werk zitten ze weer in het strakke keurslijf.

slag naar de lezer uit te voeren, hoe ingewikkeld een

een grote stad. Ik werk bij Hitachi High-Tech, een

Heel bijzonder. Verder is er voor elke manier wel

onderzoek ook in elkaar steekt. Daarvoor is de journalist

internationaal bedrijf gespecialiseerd in high tech

een Japanse manier. Engelse woorden krijgen

afhankelijk van de verbale kwaliteiten van de betref-

solutions en onderdeel van Hitachi. Over mijn

bijvoorbeeld een Japans tintje mee. En hier op

fende hoogleraar. Kan hij (het belang van) zijn onderzoek

onderzoek kan ik niet heel erg in detail treden.

de werkvloer zijn alle documenten in het Japans.

goed duiden? Kennelijk niet altijd, want de vakbond van

Allemaal bedrijfsgeheim. Ik houd me bezig met

Gelukkig spreken mijn collega’s goed Engels.

journalisten, de NVJ, biedt een cursus aan met de wel-

een immunoassay, een groot apparaat waarmee

Waar ik van onder de indruk ben? Het heerlijke,

luidende titel: ‘Professor? Wat zegt u nu?’. Hij prijkt op ons

in ziekenhuizen bloed getest wordt. Men kan er

verse eten. Ik ga elke week minimaal een keer

verlanglijstje. Bij Quest hebben ze de cursus waarschijnlijk

allerlei ziekten mee detecteren, zoals hepatitis B,

naar de sushi bar en in het weekend zit ik vaak in

al gevolgd. Een ‘thuiswedstrijd’, want hij wordt gegeven

HIV en de concentratie van bepaalde hormonen.

Tokio.’ |

door één van hun eigen redacteuren: Tonnie Mudde.

Hoe dan ook, het is de makers van Experiment NL gelukt om de lezer de resultaten van heel veel wetenschappelijke onderzoeken in hapklare brokken voor te schotelen.

Toegankelijk en voor iedereen te consumeren. Tussen alle interessante verhalen prijken vijf UT-ers; Eric Smaling, Ferdi van der Heijden, Jan Eijkel, Jeroen Cornelissen en Tijmen Tiemersma. Wilt u ook lezen hoe een fosfaatcrisis voorkomen kan worden door een alternatieve poepkar te ontwikkelen? Hoe een lab-on-a-chip de calcium- en magnesiumspiegel in het bloed van koeien kan meten? En hoe een voetkijker amputaties kan voorkomen?

UT Nieuws stelt tien gratis exemplaren van Experiment NL beschikbaar.

Volg UT Nieuws op twitter en maak een tweet met de tekst: ik wil graag een boek. of Ga naar www.utnieuws.nl en zet onder de recensie je naam en ‘Ik wil graag een boek’ .

De winnaars krijgen van ons een bericht terug.

Kopen kan natuurlijk ook!

Titel: Experiment NL Wetenschap in Nederland.

Prijs: 19,95 euro, ISBN: 9 789048 811052.

UT NIEUWS 02|2011 47

Bijblijven?

Lees maandelijks > UT Nieuws Magazine Kijk voor het dagelijkse nieuws op > www.utnieuws.nl Volg ons ook op > twitter Download in januari onze > UT Nieuws App!