Urządzenia dla Energetyki nr 2/2021

ISSN 1732-0216 INDEKS 220272

Nr 2/2021 (130)

w tym cena 16 zł ( 8% VAT )

| www.urzadzeniadlaenergetyki.pl | • Optymalizacja projektowania i procesu produkcji silników elektrycznych • Nowa era druku termotransferowego: drukarki z serii MK10 • • Przedłużacze kablowe 110 kV do zastosowań tymczasowych • Ładowarki aut elektrycznych – czy mogą pogorszyć jakość zasilania? • • Przekaźniki interfejsowe w technologii Push-in w ofercie Relpol S.A. • Premiera zenon Software Platform wersja10 •

TRANSFORMATORY – KOMPLEKSOWE ROZWIĄZANIA

XI KONFERENCJA NAUKOWO-TECHNICZNA URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021 (130)

Transformatory w Eksploatacji Ustka 15-18.06.2021 ORGANIZATORZY

130

Specjalistyczny magazyn branżowy

OD REDAKCJI

Spis treści n WYDARZENIA I INNOWACJE USA najbardziej atrakcyjne pod względem inwestycji w energię odnawialną............................................................................................................................6 PGE: Ruszyła druga odsłona kampanii „Green Deal, not a Grim Deal - Zielony Ład, a nie dzika transformacja” ............................................................7 Firmy kupują coraz więcej zielonej energii.......................................................8 TAURON przebudował sieć na potrzeby pociągów Pendolino............9 Grupa PGE: Sprawiedliwa transformacja regionu bełchatowskiego staje się faktem ....................................................................... 10 n TECHNOLOGIE, PRODUKTY, INFORMACJE FIRMOWE Przedłużacze kablowe 110 kV do zastosowań tymczasowych.......... 12 Optymalizacja projektowania i procesu produkcji silników elektrycznych................................................................................................ 16 Partex: systemy oznaczeń w energetyce......................................................... 20 Nowa era druku termotransferowego: drukarki z serii MK10............. 24

Wydawca Dom Wydawniczy LIDAAN Sp. z o.o.

Adres redakcji 00-241 Warszawa, ul. Długa 44/50 lok. 109 tel./fax: 22 760 31 65 e-mail: redakcja@lidaan.com www.lidaan.com Prezes Zarządu Andrzej Kołodziejczyk, tel. kom.: 502 548 476, e-mail: andrzej@lidaan.com Dyrektor ds. reklamy i marketingu Dariusz Rjatin, tel. kom.: 600 898 082, e-mail: darek@lidaan.com Zespół redakcyjny i współpracownicy Redaktor naczelny: Andrzej Kołodziejczyk, tel. kom.: 502 548 476, e-mail: andrzej@lidaan.com Dr inż. Andrzej Maciej Maciejewski, tel. kom.: 601 991 000, e-mail: andrzej.maciejewski3@neostrada.pl Sekretarz redakcji: Agata Marcinkiewicz tel. kom.: 505 135 181, e-mail: agata.marcinkiewicz@gmail.com Prof. dr hab. inż. Wojciech Żurowski, doc. dr Valentin Dimov (Bułgaria), Inż. Armand Kehiaian (Francja), prof. dr hab. inż. Andrzej Krawczyk, prof. dr hab. inż. Krzysztof Krawczyk, dr inż. Jerzy Mukosiej, prof. dr hab. inż. Andrew Nafalski (Australia), prof. dr hab. inż. Andrzej Rusek, prof. dr inż. Wiesław Seruga, prof. dr hab. Jacek Sosnowski, prof. dr hab. inż. Czesław Waszkiewicz, prof. dr hab. inż. Jerzy Ziółko, mgr Anna Bielska Redaktor ds. wydawniczych: Dr hab. inż. Gabriel Borowski Redaktor Techniczny: Robert Lipski, info@studio2000.pl

Rozłącznik napowietrzny średniego napięcia w obudowie

Fotoreporter: Zbigniew Biel

zamkniętej trójbiegunowej, z zastosowaniem

Opracowanie graficzne: www.studio2000.pl

komór próżniowych .................................................................................................... 26 Modułowy sterownik polowy M-G8 opracowany w Łukasiewicz-ITR.......................................................................................................... 34 Modernizacja i automatyzacja stacji transformatorowych SN/nn... 40 PDTracII - ciągłe monitorowanie wyładowań niezupełnych on-line dla silników, generatorów, transformatorów suchych i rozdzielnic w izolacji powietrznej.................................................. 42 Przekaźniki interfejsowe w technologii Push-in

Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń. Redakcja zastrzega sobie prawo przeprowadzania zmian w tekstach, np. adiustowania lub skracania, a także nieodsyłania materiałów nie zakwalifikowanych do druku. Przedruk, a także publikacja w innej formie, np. elektronicznej w internecie, tylko za zgodą wydawcy i właściciela praw autorskich.

Prenumerata realizowana przez RUCH S.A: Zamówienia na prenumeratę w wersji papierowej i na e-wydania można składać bezpośrednio na stronie www.prenumerata.ruch.com.pl Ewentualne pytania prosimy kierować na adres e-mail: prenumerata@ruch.com.pl lub kontaktując się z Telefonicznym Biurem Obsługi Klienta pod numerem: 801 800 803 lub 22 717 59 59 – czynne w godzinach 7.00 – 18.00.

Koszt połączenia wg taryfy operatora.

Współpraca reklamowa:

w ofercie Relpol S.A...................................................................................................... 45

ENERGO-COMPLEX.........................................................................I OKŁADKA

Ładowarki aut elektrycznych – czy mogą pogorszyć

CANTONI GROUP............................................................................II OKŁADKA

jakość zasilania?............................................................................................................... 48

PARTEX.............................................................................................. III OKŁADKA

Diagnostyka paneli fotowoltaicznych z użyciem

NEXANS............................................................................................ IV OKŁADKA

kamer termowizyjnych FLIR.................................................................................... 52

BAKS........................................................................................................................11

Premiera zenon Software Platform wersja10. .............................................. 55 Schneider Electric uruchamia program dla dostawców rozwiązań IT....................................................................................................................... 58

BELOS PLP............................................................................................................39 COPA-DATA..........................................................................................................57 ELEKTROMETAL ENERGETYKA.....................................................................23 ENERGOELEKTRONIKA.PL..............................................................................44

Firma Rhebo integruje aplikacje do poprawy

EURO PRO GROUP.............................................................................................53

cyberbezpieczeństwa ................................................................................................ 60

HIKOKI....................................................................................................................65

Bodas Connect: Połącz swoje maszyny z usługami w chmurze....... 61

ITR............................................................................................................................37

Firma Bosch Rexroth od 30 lat w Polsce ......................................................... 62

MERSEN.................................................................................................................15

n EKSPLOATACJA I REMONTY Trzy kompaktowe narzędzia HiKOKI................................................................... 64 Nowy świat automatyzacji ...................................................................................... 66

4

RELPOL.................................................................................................................... 5 SONEL....................................................................................................................51 UESA......................................................................................................................... 3

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

WYDARZENIA I INNOWACJE

USA najbardziej atrakcyjne pod względem inwestycji w energię odnawialną, Polska awansuje o sześć pozycji w najnowszym rankingu EY

Na czele tegorocznego rankingu najbardziej atrakcyjnych państw pod względem inwestycji w energię odnawialną EY Renewable Energy Country Attractiveness Index niezmiennie znajdują się Stany Zjednoczone. Kolejne pozycje należą do Chin oraz Indii. Polska zajmuje w tym zestawieniu 22. miejsce i jest to wynik o 6 pozycji lepszy niż dwa lata temu.

J

ak wynika z Indeksu Atrakcyjności Państw pod względem Energii Odnawialnej (RECAI), publikowanego przez EY co dwa lata, w 2020 roku światowe nakłady na odnawialne źródła energii wzrosły o 2% i wynosiły 303,5 mld USD i to mimo pandemii. EY w swoim raporcie szacuje, powołując się na Międzynarodową Agencję Energetyczną, że do osiągnięcia neutralności klimatycznej konieczne są dodatkowe inwestycje w wysokości 5,2 bln USD.

Sukcesy Polski

Przy ocenie polskiego potencjału inwestycji w energię odnawialną doceniono m.in. nowe regulacje przyjęte przez polski parlament, dotyczące morskich farm wiatrowych, zgodnie z którymi Polska do 2030 roku powinna osiągnąć z tego typu źródeł energii 5,9GW mocy i prawie 11GW do roku 2040, co odpowiada inwestycjom rzędu 35 mld USD. - Inwestorzy na całym świecie i w Polsce odwracają się od paliw kopalnianych - obserwujemy natomiast wysoki popyt na inwestycje w OZE: od strony zarówno spółek energetycznych, jak i dużych odbiorców energii czy instytucji finansowych. Morskie farmy wiatrowe to jeden z większych krajowych projektów dotyczących OZE, którego celem jest budowa elektrowni wiatrowych na Bałtyku. Wyzwaniem pozostają wciąż wysokie koszty takich inwestycji – zarówno w infrastrukturę wiatraków, jak również ich połączenia z siecią przesyłową – mówi Jarosław Wajer, Partner EY, Lider Działu Energetyki w Polsce oraz regionie CESA. W raporcie podkreślono, że to dopiero pierwszy etap rozwoju energetyki odnawialnej w Polsce. Kolejnym są planowane

6

dwie aukcje – w 2025 oraz 2027 roku – każda po 2,5GW mocy.

W sumie za 6 lat Polska powinna generować 10,9GW mocy, a docelowy plan to 28GW.

USA i Chiny

Stany Zjednoczone utrzymały swoją pozycję lidera wśród krajów najbardziej atrakcyjnych pod względem inwestycji w energię odnawialną m.in. dzięki decyzji prezydenta Joe Bidena o ponownym przystąpieniu do Porozumienia Paryskiego. EY przewiduje, że amerykańskie plany obniżenia o połowę poziomu gazów cieplarnianych już w 2030 roku oraz osiągnięcia w 2035 roku zeroemisyjnej energetyki zwiększą zainteresowanie inwestorów. Z kolei drugie w zestawieniu Chiny dodały w 2020 roku 72,4GW mocy z energetyki wiatrowej. W ostatnim czasie budowano wiele lądowych farm, by zdążyć przed zapowiadaną redukcją dotacji. Najważniejsze jest jednak to, że oba kraje ogłosiły w kwietniu współpracę w kwestiach ochrony klimatu.

- Pandemia zwiększyła światową świadomość dotyczącą zagrożeń klimatycznych. Rozpędu nabrały kwestie związane z ESG (środowisko naturalne, kwestie społeczne i ład korporacyjny) i skupione wokół nich cele zauważalnie zyskują na znaczeniu.

Scoring ESG (ang. Environmental, Social and Corporate Governance) staje się powoli podstawowym narzędziem analitycznym oraz jedną z pierwszych ocenianych przez inwestorów kwestii.

Wskaźniki, takie jak emisyjność na jednostkę produkcji czy przychodu, dają możliwość porównania przedsiębiorstw w bardzo prosty sposób. Dodatkowo, optymalizując emisję CO2, coraz

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

WYDARZENIA I INNOWACJE większa liczba organizacji w ramach tzw. SCOPE 2 zamienia energię emisyjną na bezemisyjną, przy okazji wspierając szybszy rozwój OZE – mówi Jarosław Wajer.

O Indeksie

EY publikuje Indeks Atrakcyjności Państw pod względem Energii Odnawialnej co dwa lata, począwszy od 2003 roku.

To ranking 40 największych rynków świata wg ich inwestycji w odnawialne źródła energii. EY ocenia także atrakcyjność inwestycyjną tych państw oraz globalne trendy. Do tegorocznego Indeksu dodano parametry związane z COVID-19, by ocenić wpływ pandemii na zmiany zachodzące w energetyce.

O firmie EY

EY jest światowym liderem rynku usług profesjonalnych obejmujących usługi audytorskie, doradztwo podatkowe, doradztwo biznesowe oraz doradztwo strategiczne i transakcyjne. Na całym świecie EY ma ponad 700 biur w 150 krajach, w których pracuje blisko 300 tys. specjalistów. Łączą ich wspólne wartości i przywiązanie do dostarczania klientom najwyższej jakości usług. Misją EY jest

- „Building a Better Working World”, bo lepiej funkcjonujący świat to lepiej funkcjonujące gospodarki, społeczeństwa i my sami. EY w Polsce to prawie 4000 specjalistów pracujących w 7 biurach: w Warszawie, Gdańsku, Katowicach, Krakowie, Łodzi, Poznaniu i Wrocławiu oraz w Centrum Usług Wspólnych EY. EY Polska był wielokrotnie nagradzany przez media biznesowe tytułami najlepszej i najskuteczniejszej firmy doradztwa podatkowego, firma wygrywała również rankingi na najlepszą firmę audytorską. EY Polska od 2003 roku prowadzi polską edycję międzynarodowego konkursu EY Przedsiębiorca Roku, której zwycięzcy reprezentują Polskę w międzynarodowym finale World Entrepreneur of the Year organizowanym co roku w Monte Carlo. EY to jeden z najlepszych pracodawców w Polsce. Firma była wielokrotnie wyróżniana tytułem Najbardziej Pożądany Pracodawca w rankingu „Pracodawca Roku®” prowadzonym przez międzynarodową organizację studencką AIESEC. EY jest również laureatem w rankingu Great Place to Work w kategorii organizacji zatrudniających ponad 500 pracowników. EY to także Idealny Pracodawca według Uniwersum.

EY n

PGE: Ruszyła druga odsłona kampanii „Green Deal, not a Grim Deal - Zielony Ład, a nie dzika transformacja” 8 czerwca br. w Brukseli rozpoczęła się druga odsłona międzynarodowej kampanii informacyjnej „Green Deal, not a Grim Deal - Zielony Ład, a nie dzika transformacja”. Kampania jest elementem komunikacji o społecznych, gospodarczych i środowiskowych skutkach zamknięcia kopalni Turów w wyniku nieplanowanych i nieskoordynowanych działań.

P

GE rozpoczęła drugą odsłonę kampanii informacyjnej „Green Deal, not a Grim Deal – Zielony Ład, a nie dzika transformacja”, która ma zwrócić uwagę unijnych decydentów i międzynarodowej opinii publicznej na problematykę i konsekwencje nagłej i niesprawiedliwej transformacji oraz losu lokalnej społeczności w regionie turoszowskim. Kampania promuje także stronę https://turow2044. pl/, na której można znaleźć szczegółowe informacje dotyczące sprawy Turowa, dostępne w pięciu językach.

Pierwsza odsłona kampanii „Green Deal, not a Grim Deal – Zielony Ład, a nie dzika transformacja była prowadzona od 27 kwietnia do 24 maja. W ramach podjętych działań, mieszkańcy regionu turoszowskiego podpisali 10 tysięcy kartek z wizualizacją kampanii, w których proszą o obronę kopalni Turów i sprawiedliwą, rozłożoną w czasie transfor-

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

mację regionu. Kartki te zostaną przekazane Przewodniczącej Komisji Europejskiej Ursuli von der Leyen. Kampania „Green Deal, not a Grim Deal - Zielony Ład, a nie dzika transformacja” została zaplanowana w Brukseli na kilkudziesięciu nośnikach zewnętrznych w terminie od 8 do 21 czerwca. Kompleks Energetyczny Turów zapewnia energię elektryczną dla ponad 3 mln gospodarstw domowych i środki do życia dla kilkudziesięciu tysięcy Polaków zatrudnionych w kompleksie lub firmach współpracujących oraz ich rodzin. Natychmiastowe wstrzymanie wydobycia skutkowałoby poważnymi zagrożeniami geotechnicznymi i środowiskowymi, które mogłyby doprowadzić do katastrofy ekologicznej, a ponowne uruchomienie kopalni byłoby niemożliwe.

PGE n

7

WYDARZENIA I INNOWACJE

Firmy kupują coraz więcej zielonej energii TAURON w 2020 roku sprzedał przedsiębiorstwom 1 TWh zielonej energii elektrycznej w ramach produktu EKO Premium, co stanowi dwukrotny wzrost względem roku wcześniejszego.

– Z roku na rok obserwujemy rosnące zainteresowanie EKO Premium. Wśród klientów są zarówno Ci, którzy wybierają ten produkt sukcesywnie od lat, ale także wielu nowych, którzy chcą mieć pewność skąd pochodzi kupowana przez nich energia. Tylko w ostatnim roku zielona energia pod szyldem EKO Premium od TAURONA trafiła między innymi do LOTTE Wedel Sp. z o.o., Santander Bank Polska czy Panasonic Energy Poland S.A. – mówi Tomasz Lender, wiceprezes zarządu ds. sprzedaży na rynku biznesowym w TAURON Sprzedaż.

W przypadku Santander Bank Polska kontrakt obejmuje sprzedaż zielonej energii do 538 punktów poboru, czyli oddziałów banku i centrów wspierania biznesu. Panasonic Energy Poland już trzeci rok z rzędu korzysta z prądu w 100% wytworzonego w swojej fabryce w Gnieźnie. LOTTE Wedel skorzystał z gwarantowanej w ramach oferty EKO Premium możliwości wyboru rodzaju odnawialnego źródła i postawił na energię elektryczną z farm wiatrowych, która umożliwia pokrycie całkowitego zapotrzebowania energetycznego zakładu Wedla na warszawskiej Pradze.

Biznesowi klienci TAURONA coraz chętniej sięgają po produkty przyjazne środowisku. Jednym z nich jest właśnie EKO Premium. Jako jedyna na polskim rynku, propozycja ta objęta jest Systemem Gwarancji Sprzedaży Energii Ekologicznej, który jest nadzorowany przez niezależną instytucję - Polskie Towarzystwo Certyfikacji Energii (PTCE).

W praktyce oznacza to, że kupiona przez klienta energia elektryczna jest wyprodukowana w konkretnym odnawialnym źródle i w ściśle określonym czasie. Ponadto nadzór PTCE obejmuje też audyt źródła pod kątem jego oddziaływania na środowisko, gospodarowania odpadami czy spełnienia wszystkich wymaganych norm i procedur. Są to dodatkowe korzyści EKO Premium stanowiące przewagę nad innymi podobnymi produktami dostępnymi na rynku. Po zawar-

8

ciu umowy klienci otrzymują certyfikat oraz specjalne logo EKO Premium, które może być wykorzystywane w działaniach promocyjnych i marketingowych danej firmy.

EKO Premium został udostępniony klientom ponad 10 lat temu. TAURON systematycznie rozwija ten produkt, m.in. zwiększając dostępny w nim wolumen energii poprzez dołączanie kolejnych źródeł wytwórczych Grupy TAURON, a także źródeł należących do innych podmiotów.

EKO Premium doceniony przez Forum Odpowiedzialnego Biznesu

Dzięki produktowi EKO Premium klienci wspierają ochronę środowiska naturalnego i realizują strategię CSR zgodnie z globalnymi celami zrównoważonego rozwoju. Potwierdzeniem tego faktu jest wpisanie produktu do Raportu „Odpowiedzialny biznes w Polsce. Dobre praktyki”, opublikowanego w kwietniu bieżącego roku przez Forum Odpowiedzialnego Biznesu. Raport stanowi największy w Polsce przegląd inicjatyw CSR i zrównoważonego rozwoju.

– Udostępniliśmy EKO Premium naszym klientom w 2010 roku.

Tym samym „Zielony Zwrot” wpisany do naszej strategii kilka lat później, miał solidne podstawy w praktyce biznesowej. Warto podkreślić, że zieloną ofertę od początku budowaliśmy razem z naszymi klientami – w oparciu o ich potrzeby i rosnącą świadomość ekologiczną – dodaje Tomasz Lender.

TAURON rozwija ekologiczną ofertę nie tylko dla klientów biznesowych, ale również dla gospodarstw domowych. Klienci indywidualni mogą korzystać z oferty Prąd EKO. Kupowana w ten sposób energia pochodzi w 100% z OZE. TAURON w ofercie ma także panele fotowoltaiczne i produkty, które pozwalają obniżyć zapotrzebowanie na media energetyczne.

Tauron n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

WYDARZENIA I INNOWACJE

TAURON przebudował sieć na potrzeby pociągów Pendolino TAURON Dystrybucja kończy prace przy przyłączaniu do sieci podstacji trakcyjnej Bochnia. Cały projekt rozbudowy i przebudowy sieci energetycznej związanej z przyłączeniem obiektów PKP na tym obszarze trwał 8 lat. Dzięki inwestycji wartej 58 mln zł w regionie kursować mogą szybkie pociągi Pendolino, zwiększone zostało też bezpieczeństwo energetyczne obszaru.

T

AURON Dystrybucja przyłączył do sieci podstację trakcyjną Bochnia – jeden z kluczowych elementów dla ciągów komunikacyjnych i kolejowych w regionie. Dzięki inwestycji możliwe będzie kursowanie składów Pendolino.

- Lata realizacji tego projektu 2013 -2021 pokazują, jak skomplikowane było to przedsięwzięcie logistycznie i organizacyjnie. Całość projektu wyceniana jest na ok. 58 mln zł. Najtrudniejszym etapem prac było uzyskanie prawa do dysponowania nieruchomościami na cele budowlane, negocjacje z właścicielami nieruchomości oraz procedury uzyskania wymaganych decyzji administracyjnych – pozwoleń na budowę – mówi Jacek Duniec, dyrektor Oddziału TAURON Dystrybucja w Tarnowie.

Ostatnio zrealizowane prace po stronie TAURONA obejmowały budowę linii napowietrznej dwutorowej 110 kV na odcinku blisko 22 km wraz z przewodami odgromowymi. Równocześnie realizowana była przebudowa skrzyżowań istniejących linii, które kolidowały z inwestycją. Co ciekawe, w celu usprawnienia prowadzonych prac zastosowano wynoszenie przewodów fazowych za pomocą drona.

Przyłączenie podstacji Bochnia to jedna z siedmiu realizowanych przez Oddział TAURON Dystrybucja w Tarnowie umów przyłączeniowych zawartych dla obiektów PKP. Pierwszym etapem prac po stronie TAURONA było wybudowanie Głównego Punktu Zasilania (GPZ) Wygoda. Budowa obiektu trwała 2 lata i zakończona została w 2016 r. Obecnie GPZ Wygoda włączony jest do pracy sieci elektroenergetycznej TAURON Dystrybucja i zasila między innymi dużych klientów przemysłowych z obszaru Bochni. Dalszy etap prac, to między innymi przebudowa jednotorowych linii napowietrznych 110 kV relacji GPZ Dunajcowa - GPZ Biadoliny - GPZ Brzesko - GPZ Wygoda na linię dwutorową. Całe przedsięwzięcie było rozłożone na lata 2013-2021. Moc przyłączeniowa dla obiektu

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

zapewnia zasilanie podstawowe oraz zasilanie rezerwowe, dzięki czemu zwiększona została pewność zasilania podstacji. Realizacja przebudowy linii 110 kV w systemie „zaprojektuj i wybuduj” podzielona została na dwa odcinki: Biadoliny-Brzesko oraz Brzesko-Wygoda. Prace prowadziło dwóch różnych wykonawców, realizujących swoje zadania na zleconych odcinkach. Zastosowanie metody „zaprojektuj i wybuduj” oznacza, że wykonawca odpowiada za kompleksową realizację całego przedsięwzięcia – przygotowanie projektu, uzyskanie zgód oraz pozwoleń i finalne przeprowadzenie prac budowlanych.

Tauron n

9

WYDARZENIA I INNOWACJE

Grupa PGE: Sprawiedliwa transformacja regionu bełchatowskiego staje się faktem Marszałek Województwa Łódzkiego opublikował Terytorialny Plan Sprawiedliwej Transformacji Województwa Łódzkiego zawierający daty wygaszenia bloków energetycznych Elektrowni Bełchatów oraz termin zakończenia wydobycia węgla brunatnego w regionie bełchatowskim. Przygotowanie Terytorialnego Planu Sprawiedliwej Transformacji Województwa Łódzkiego jest koniecznym działaniem w procesie ubiegania się o środki unijne dla regionu.

Z

ależy nam na tym, żeby województwo łódzkie mogło korzystać ze środków unijnych na sprawiedliwą transformację. Zaplanowanie dat wyłączenia bloków energetycznych Elektrowni Bełchatów oraz zakończenia eksploatacji złóż węgla brunatnego Bełchatów i Szczerców, jak również odejście od planu eksploatacji złoża Złoczew mają fundamentalne znaczenie z punktu widzenia planowania przyszłości Kompleksu Energetycznego Bełchatów, jego pracowników oraz mieszkańców tego regionu. Mają również znaczenie symboliczne, ponieważ to od powodzenia tego projektu w dużej mierze zależeć będzie sukces polskiej transformacji energetycznej mówi Wojciech Dąbrowski, prezes zarządu PGE Polskiej Grupy Energetycznej.

Marszałek Województwa w Terytorialnym Planie Sprawiedliwej Transformacji Województwa Łódzkiego przedstawił daty wyłączenia z eksploatacji bloków energetycznych Elektrowni Bełchatów.

Zgodnie z danymi Ministerstwa Aktywów Państwowych (MAP) będą to: 2030 r. – 1 blok, 2031 r. – 1 blok, 2032 r.

– 2 bloki, 2033 – 2 bloki, 2034 r. – 3 bloki, 2035 r. – 2 bloki i 2036 – 1 blok.

Równocześnie przedstawiony został plan zakończenia eksploatacji złóż węgla brunatnego w Bełchatowie – we-

10

dług danych MAP zakończenie trwającej obecnie eksploatacji złóż w polach Bełchatów i Szczerców nastąpi odpowiednio w 2026 r. i 2038 r. W Terytorialnym Planie Sprawiedliwej Transformacji Województwa Łódzkiego zostało potwierdzone, że eksploatacja węgla z tego złoża byłaby trwale nierentowna, wobec czego PGE nie planuje wydobycia węgla brunatnego ze złoża Złoczew i obszar ten został zgłoszony do obszaru transformacji.

Decyzje, które zostały opublikowane w Terytorialnym Planie Sprawiedliwej Transformacji Województwa Łódzkiego będą możliwe do zrealizowania przy założeniu otrzymania wsparcia z unijnego Funduszu Sprawiedliwej Transformacji dla Województwa Łódzkiego.

Kompleks Energetyczny Bełchatów jest dzisiaj największym pracodawcą na obszarze transformacji województwa łódzkiego, dlatego tak ważne jest dla nas odpowiednie zaplanowanie jego przyszłości w taki sposób, aby możliwe było zminimalizowanie negatywnych skutków społeczno-gospodarczych wygaszania jego działalności w sektorze wydobywczo-energetycznym – mówi Marszałek Województwa Łódzkiego, Grzegorz Schreiber.

– Będzie to możliwe jedynie poprzez uruchomienie systemowych projek-

tów oraz stworzenie realnych możliwości przekwalifikowania się i rozwoju nowych kompetencji zawodowych wśród aktualnych i przyszłych pracowników kompleksu energetycznego Bełchatów, nad czym pracujemy – dodaje Grzegorz Schreiber.

Grupa PGE jest w pełni świadoma społecznych i ekonomicznych skutków podjętych decyzji oraz konieczności podjęcia systemowego wysiłku w celu zabezpieczenia przyszłości pracowników Kompleksu Energetycznego Bełchatów oraz mieszkańców całego obszaru transformacji województwa łódzkiego. Dlatego w ramach Terytorialnego Planu Sprawiedliwej Transformacji Województwa Łódzkiego zgłosiła szereg projektów, wśród których są m.in. inwestycje w nisko i zeroemisyjne źródła energii: projekty farm wiatrowych o mocy blisko 100 MW, farmy fotowoltaiczne o mocy około 600 MW, magazyny energii o mocy do 300 MW, utworzenie centrum technologicznego OZE na bazie dzisiejszych spółek wsparcia, które będą się transformować w kierunku realizacji projektów odnawialnych, czy rozbudowa linii kruszyw i kamienia wapiennego. Grupa PGE w pierwszym etapie transformacji regionu bełchatowskiego na inwestycje przeznaczy blisko 5 mld zł.

PGE n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

nowości

w-v2g1-wZ-100-n

ds-v2n

jesteśmy na rynku od 35 lat

konstrukcje BAks do montażu paneli fotowoltaicznych konstrukcje BAks dostępne we wszystkich hurtowniAch w polsce

baks.com.pl/konstrukcje_pv I tel.: +48 22 710 81 05 I e-mail: fotowoltaika@baks.com.pl

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Przedłużacze kablowe 110 kV do zastosowań tymczasowych Żyjemy w świecie, w którym trudno wyobrazić sobie życie bez prądu.

Nawet krótkotrwałe, planowane przerwy w dostawach energii elektrycznej, powodują dużą frustrację u użytkowników prywatnych i przedsiębiorstw.

Stąd też ciągła potrzeba redukowania przez spółki dystrybucyjne parametrów SAIDI i SAIFI.

Z

punktu widzenia wykonawcy coraz trudniej uzgodnić dogodny czas na wyłączenie nawet krótkiego fragmentu sieci dystrybucyjnej 110 kV. Operatorzy niechętnie podejmują decyzje związane z wielogodzinnymi wyłączeniami newralgicznych fragmentów linii.

Wychodząc naprzeciw tym oczekiwaniom Nexans już od kilku lat oferuje rozwiązanie sprzyjające kompromisowi przy niezbędnych modernizacjach lub naprawach. Mowa o tymczasowych, przenośnych przedłużaczach kablowych do 220 kV z fabrycznie zainstalowanymi, elastycznymi głowicami suchymi wielokrotnego użytku.

Przedłużacze możemy podzielić na dwia warianty ze względu na swoją pracę:: yy przedłużacze krótkie do 150 m długości/fazę pracujące w stacjach GPZ, RPZ yy przedłużacze długie 300-450 m służące do stworzenia obejścia fragmentu lini napowietrznej na potrzeby modernizacji linii lub w przypadku awarii.

W Polsce, biorąc pod uwagę najbardziej popularne rozwiązanie sieciowe 110 kV oraz ustandaryzowane obciążalności prądowe linii, rzadko spotykamy linie napowietrzne 110 kV zbudowane z przewodów większych niż AFL-6 240 mm2. Biorąc pod uwagę warunki letnie, nasłonecznienie 1000 W/m2, obciążalność prądowa takiego przewodu dla temp. pracy +80oC wynosi około 630 A. Myśląc o tyczasowym zastąpieniu takiej linii musimy dobrać przewód o odpowiednim przekroju.

Nexans Polska Sp. z o.o. posiada w swojej ofercie możliwość dostaw jak i wynajmu przedłużaczy 110 kV właśnie na potrzeby takich aplikacji. Dla rozwiązań stacyjnych długością optymalną ze

12

Tab. 1. Parametry przełużacza kablowego PTSC110 300-150 dla rozwiązań stacyjnych Typ kabla Żyła przewodząca

2XS2Y<c> 1x300RM/35 64/110 (123) kV żyła miedziana, wielodrutowa, zagniatana (RM) o przekroju 300 mm2

Typ głowic kablowych

Głowica silikonowa sucha FM1.123

Długość drogi upływu głowicy

3600 mm (III klasa zabrudzeniowa)

Rodzaj bębna

Bęben trójkomorowy, mieszczący do 150 m kabla na fazę (łączna długość kabla

Masa bębna z kablem

na bębnie: 450 m)

i głowicami (3x150 m)

ok. 4,5 t

Badania (kabel i głowica)

IEC60840:2011 4.0b

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Tab. 2. Przykładowe parametry obciążalnościowe kabla w zależności od sposobu ułożenia dla kabla 2XS2Y<c> 1x300RM/35 64/110 (123) kV

Sposób ułożenia Płasko, na ziemii, obustronne uziemienie Płasko, na ziemii, obustronne uziemienie Płasko, na ziemii, 1-stronne uziemienie Płasko, na ziemii, 1-stronne uziemienie

Odstęp międzykablowy (między osiami)

Obciążalność bez uwzględniania promieniowania słonecznego

Obciążalność z uwzględnieniem promieniowania słonecznego 1000 W/m2

20oC

30oC

40oC

20oC

30oC

40oC

7 cm

827 A

770 A

706 A

761 A

699 A

628 A

20 cm

807 A

751

689 A

751 A

690 A

622 A

7 cm

906 A

843

773 A

833 A

763 A

686 A

20 cm

929 A

864 A

792 A

862 A

791 A

712 A

względu na odległość pomiędzy bramką a wyłącznikiem znajdującym się przy transformatorze jest około 120-140 m.

Poniżej przedstawiono parametry przełużacza kablowego PTSC110 300150 dla rozwiązań stacyjnych.

W przypadku rozwiązań przenośnych nie należy stosować kabli 110 kV przeznaczonych do układania w ziemi ze wzlędu na swoją dużą masę, mały promień gięcia i brak możliwości wielokrotnego zwijania i rozwijania.

Kabel powinien posiadać dla łatwiejszej obsługi i poprawy promienia gięcia jak najmniejszą grubość izolacji XLPE – w naszym przypadku jak wyżej – 13 mm, zachowując przy tym parametry wytrzymałościowe dedykowane

w sieciach 110 kV. Dodatkowo, w celu sprawdzenia kabla po ułożeniu pod względem uszkodzeń mechanicznych kabla na warstwie zewnętrznej – stosujemy dodatkową warstę półprzewodzącą.

Ważną częścią systemu przenośnego jest sucha silikonowa głowica typu FM1.123, która nie posiada żadnego wypełnienia olejowego, jest zbudowana jako jednolity odlew, spojony idealnie z kablem materiał izolacyjny, z możliwością zginania wraz z kablem.

Głowica może pracować w każdej pozycji sieciowej (nawet odwróconej). Na czas transportu oraz układania kabla, głowice kablowe posiadają specjalny pokrowiec zabezpieczający głowicę

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

Zdj. 2. Montaż przedłużacza z silikonowymi głowicami na słupie

Zdj. 3. Kabel WN 110kV o przekroju Cu 300 mm2

13

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Zdj. 4. Przykład realizacji z dwoma kablami 110 kV na fazę

Zdj. 5. Elastyczna głowica kablowa FM1.123

14

przed uszkodzeniami mechanicznymi.

Wszystkie trzy fazy w przypadku długości jedno-fazowej 150 m (450 m kabla łącznie) są nawinięte wraz z głowicami na specjalny stalowy bęben trójkomorowy. Na czas transportu głowice są unieruchomione za pomocą zacisków śrubowych. Całość, w zależności od długości linii, można ułożyć ręcznie wykorzystując nawet siłę ludzkich mięśni szczególnie w nieprzychylnych warunkach lokalizacyjnych. Dla długotrwałej użyteczności zestawu, ważne jest odpowiednie obchodzenie się z kablem tak, aby go nie uszkodzić (np. poprzez zbyt mały promień gięcia, użycie zbyt dużej siłu ciągnięcia).

Polskie prawo budowlane sprzyja rozwiązaniom tymczasowym 110 kV. Do 180 dni możemy użytkować instalację bez np. pozwolenia na budowę.

Pozostaje tylko zdobyć odpowiednie uzgodnienia ze strony operatora danej sieci dystrybucyjnej lub stacji rozdzielczej.

Nexans dostarczył w ciągu kilku ostatnich lat ponad 500 przedłużaczy, które znalazły zastosowanie w sieciach dystrybucyjnych WN w Europie do 220 kV włącznie.

Kontakt w sprawach technicznych i handlowych: Marcin Mróz n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

NEW MULTIVERT® I-XTENSIO IoT READY

Nowa wersja w standardowych wymiarach Łatwy montaż przekładników pomiarowych

SMART MODBUS MONITORING

E P. M E R S E N .CO M

- 10521 - 02-2021 - Mersen property

NO WY M U LT I V E R T ® I -X T E N S I O ROZŁĄCZNIK BEZPIECZNIKOWY NH W E R S J A SM A R T

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Optymalizacja projektowania i procesu produkcji silników elektrycznych Optimisation of electrical motors Design engineering and production process Streszczenie:

W artykule przedstawiono wybrane zagadnienia optymalizacji procesu od projektowania do wytworzenia silników elektrycznych. W obecnych czasach przystępując do projektowania maszyn elektrycznych zwraca się uwagę nie tylko na to aby powstał wyrób zgodny z założeniami wejściowymi. Uwzględnia się również szereg innych czynników zmierzających do wykonania produktu wysokiej jakości, w możliwie najkrótszym czasie oraz przy jak najniższym koszcie wytworzenia. Poszczególne etapy projektu są analizowane pod kątem unifikacji istniejących rozwiązań.

Abstract:

The article presents selected issues of optimisation of electric motors production from design engineering to final product.

Currently, when designing of electrical machines begins, attention is paid to more than merely manufacturing a product in line with the inputs. A number of other factors are taken into account to make a high quality product in the shortest possible time and at the lowest possible cost of production. The individual stages of the project are analysed for the unification of existing solutions.

Słowa kluczowe: maszyny elektryczne, optymalizacja procesu Keywords: electrical machines, optimisation of proces

1. Wstęp

Projektując maszyny elektryczne zwraca się uwagę na dane wejściowe, optymalny proces produkcji oraz zamierzony efekt końcowy. Początek istnienia zakładów elektrycznych w Żychlinie datuje się na 1921 rok [1]. Przez lata zmieniają się wymogi rynku co do parametrów elektrycznych, zastosowania maszyn, ceny oraz czasu dostawy. Tylko w ciągu ostatnich lat starając się dostosować do specjalnych wymagań klientów wspólnie z BOBRME Komel wdrożyliśmy szereg aplikacji między innymi silniki w wykonaniu morskim, silniki TEFC spełniające wymogi NEMA MGI, silniki użytkowane w przemyśle górniczym, silniki trakcyjne, silniki szybkoobrotowe, silniki pierścieniowe i wiele innych [2]. Tematyka optymalizacji przy tak złożonych układach jest szeroka, dlatego omówiono w artkule wybrane zagadnienia.

sowych wykonań obwodów wg kart uzwojeń silnika zwanej KUS. Baza zawiera między innymi: yy kształty obrysów do produkcji blach stojana i wirnika yy kształty żłobka stojana i wirnika - rys.1 yy dane KUS istniejących konstrukcji yy kształty pierścieni zwierających yy rodzaje i wymiary drutów nawojowych yy gatunki blachy prądnicowej i dostępne szerokości itd.

Najbardziej optymalnym rozwiązaniem jest, gdy do danej konstrukcji projektowanego silnika uda się dopasować istniejący KUS. Posiadamy wówczas kompletną dokumentację techniczną obwodu elektromagnetycznego oraz przyrządy

2. Elektryczne silniki klatkowe

Indukcyjne elektryczne silniki klatkowe obecnie należą do najczęściej używanych napędów maszyn i urządzeń przemysłowych. W tym celu dąży się, aby możliwie maksymalnie przyspieszać oraz upraszczać proces obliczeń, projektowania, wykonywania i badań silników elektrycznych.

2.1 Optymalizacja obliczeń obwodu elektromagnetycznego

Obliczanie obwodu elektromagnetycznego jest pierwszym etapem podlegającym optymalizacji. Do obliczeń wykorzystywane są dedykowane programy połączone z unifikowaną bazą danych istniejących narzędzi, materiałów i dotychcza-

16

Rys. 1. Przykładowe kształty żłobków blach stojana i wirnika.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE technologiczne. Jeżeli jest to niemożliwe staramy się optymalizować konstrukcję tak, aby ograniczyć do minimum koszty związane z nowym oprzyrządowaniem oraz rodzajem i ilością materiałów zastosowanych w projekcie. W tym celu przeprowadza się wielowariantowe obliczenia obwodu elektromagnetycznego.

2.2 Optymalizacja konstrukcji mechanicznej

Projektowanie konstrukcji mechanicznej maszyn elektrycznych jest ściśle związane z technologią wytwarzania. Wówczas zwracamy uwagę na technologiczność konstrukcji, czyli optymalizację wykonania na etapie konstruowania [3].

Celami priorytetowymi produkcji silnika są: yy jakość wyrobu yy koszt wytworzenia wyrobu yy czas wytworzenia wyrobu Biorąc pod uwagę główne cele na optymalizację mają wpływ m.in.: yy ilość do wykonania detali/wyrobów yy przeznaczenie detali/wyrobów np. Ex yy rodzaj i postać zastosowanego materiału yy kształt nowo opracowanych detali (możliwie proste bez konieczności zakupu nowych narzędzi obróbczych i pomiarowych)

yy użycie detalu z istniejących konstrukcji yy powtarzalne detale i materiały handlowe yy zastosowanie oprzyrządowania specjalnego / wykonanie bez przyrządów wydłużając proces yy możliwość obróbki detalu na maszynach NC Dla jednostkowych zamówień silników o ile nie jest to wykonanie Ex należy wykorzystać istniejące konstrukcje na bazie odlewów. W przypadku braku możliwości wykorzystania w projekcie odlewów należy zastosować bardziej czasochłonną i kosztowną konstrukcję spawaną [4].

2.3 Optymalizacja procesu wytwarzania maszyn elektrycznych

Optymalnie przeprowadzony proces projektowania wpływa bezpośrednio na przygotowanie procesu technologicznego i wytworzenie wyrobu. Produkcja jednostkowa zazwyczaj jest droższa niż seryjna. Brak seryjnego wykonania to: yy większy udział czasu przygotowawczo-zakończeniowego tpz w procesie wytworzenia yy większy koszt zakupu małych ilości materiału yy procentowy większy udział kosztów przyrządów specjalnych w wyrobie yy potrzeba wykwalifikowanych pracowników jest większa.

Rys. 2. Analiza zjawisk elektromagnetycznych w programie Maxwell.

Rys. 4. Konstrukcja odlewana.

Rys. 3. Projektowanie konstrukcji w programie CAD oraz tworzenie kodu obróbczego na maszyny CNC przy wsparciu aplikacji CAM.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

Rys. 5. Konstrukcja spawana.

17

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Rys. 6. Raport rozkładu części do wypalenia.

Taka metoda pozwala nie tylko zoptymalizować czas cięcia termicznego, ale również ograniczyć do minimum ilość odpadu blachy.

Do obróbki przez toczenie, frezowanie, wiercenie, gwintowanie detali pojedynczych wykorzystywane są obrabiarki NC z panelem do szybkiego programowania bezpośrednio na maszynie np. Mazatrol – rys.7.

Operator obrabiarki przy wykorzystaniu dostępnej z pulpitu maszyny nakładki szybkiego programowania generuje dla nieskomplikowanych detali program NC. Szlifowanie średnic wału (wirnika) jest realizowane na podstawie wprowadzanych danych przez operatora takich jak średnica obrabiana z tolerancją, długość stopnia i odległość od czoła wału. Obróbka jest wykonywana z automatycznym pomiarem wymiaru i błędów kształtu podczas procesu przez moduł pomiarowy Marposs. Dzięki temu maszyna sama koryguje wymiar ze względu na zużycie ściernicy i temperaturę obróbki.

W produkcji jednostkowej takie podejście w przypadku prostych operacji obróbczych pozwala lepiej wykorzystywać operatorów bez konieczności angażowania technologa do opracowania programów w CAM-ie.

Optymalne opracowanie technologii detali obwodów elektromagnetycznych jest szczególnie istotne ze względu na złożoność procesu i znaczny koszt ogólny materiałów wchodzących w nie detali.

Detale w produkcji powtarzalnej takie jak blachy magnetyczne stojana i wirnika wykonuje się z wykorzystaniem wykrojników. Dla wykonań prototypowych, jeżeli nie można zasto-

Rys. 7. Centrum NC z napędzanymi narzędziami i programowaniem Mazatrol.

Specjalizując się w jednostkowym wytwarzaniu maszyn elektrycznych optymalizacja jest szczególnie ważna. Należy inwestować w najnowsze technologie zmierzające do skracania czasów procesów i zmniejszania kosztów produkcji wyrobu. Szereg wytwórców maszyn i urządzeń wychodząc naprzeciw oczekiwaniom klientów oferuje produkty z możliwością prostego programowania z pulpitu maszyny. Jest to szczególnie wygodne przy produkcji jednostkowej, jeżeli obciążenie czasowe pracą stanowiska jest poniżej 100%. Przy produkcji seryjnej istotne jest by wykorzystywać obróbkę na maszynach numerycznych z zastosowaniem dedykowanych pod dany materiał narzędzi skrawających. W przypadku braku możliwości obróbki detali w firmie na maszynach NC należy skorzystać z kwalifikowanych kooperantów lub uruchomić technologię alternatywną z zastosowaniem przyrządów specjalnych i konwencjonalnych maszyn.

Oto kilka przykładów procesowych.

W przypadku cięcia detali plazmą lub metodą actylenowo-tlenową używa się programu do optymalizacji ułożenia części ciętych termicznie na arkuszu blachy tzw. nestingu.

Każda część w bazie ma wykonany „szkic”, czyli kształt detalu ze ścieżką cięcia i opisane cechy jak gatunek i grubość materiału, rodzaj cięcia termicznego. Program komasuje „szkice części” z różnych zleceń klasyfikując je wg cech i układa optymalnie na arkuszu – rys. 6.

18

Rys. 8. Szlifowanie stopni wału na wirniku z pomiarem Marposs.

Rys. 9. Rozciąganie cewek stojana

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Rys. 10. Pomiary stojana uzwojonego cyfrowym testerem uzwojeń.

sować istniejących wykrojników optymalnym rozwiązaniem jest wykonanie blach stojana i wirnika ciętych laserem.

Kształtowanie cewek stojana w produkcji seryjnej realizowane jest półautomatycznie dając powtarzalne detale do zwojenia stojanów.

Powtarzalność detali obwodów magnetycznych jest szczególnie istotna ze względu na proces ich składania. Detale i zespoły maszyn elektrycznych są sprawdzane na poszczególnych etapach produkcji w celu weryfikacji poprawności wykonania. Zmontowane maszyny elektryczne poddawane są próbom finalnym. Przeprowadzane są próby elektryczne oraz mechaniczne na biegu jałowym jak również pod obciążeniem.

3. Podsumowanie i wnioski

Optymalne projektowanie i wytwarzanie maszyn elektrycz nych zależy między innymi od: yy unifikacji obliczeń elektromagnetycznego obwodu silnika yy ilości projektowanych maszyn (produkcja jednostkowa/ seryjna) yy unifikacji konstrukcji mechanicznej yy możliwości parku maszynowego yy optymalnej technologii wytworzenia yy sprawdzonych kooperantów yy bazy detali handlowych Kluczowe jest wykorzystywanie posiadanych baz wyrobów, detali, oprzyrządowania specjalnego, znormalizowanych detali handlowych, specjalizowanych maszyn i urządzeń procesowych w celu szybkiego projektowania i wytwarzania maszyn elektrycznych. Wpływa to bezpośrednio na czas oraz koszt wytworzenia wyrobu finalnego.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

4. Literatura

[1] J. Hickiewicz, E. Weber, P.Sadowski “Zygmunt Okoniewski (1877-1936) w 140 rocznicę urodzin”, Maszyny Elektryczne Zeszyty Problemowe, nr 1/2017, str. 208-211, 2017.

[2] J. Bernatt, T. Glinka „Problemy konstrukcji maszyn elektrycznych w aktualnych pracach BOBRME KOMEL”, Maszyny Elektryczne - Zeszyty Problemowe, nr 83/2009, str. 19 -21, 2009.

[3] Z. Kratochwil „Technologia wytwarzania maszyn elektrycznych wirujących” WNT Warszawa, str. 22-27, 1975 [4] M. Krawczyk, „Wpływ rodzaju materiału na proces wytwarzania detali w Zakładzie Maszyn Elektrycznych EMIT S.A.”, Konferencja Młodzi dla Techniki – Płock 2015 – prezentacja, praca niepublikowana Autor dr inż. Marcin Krawczyk ZME EMIT S.A. ul. Narutowicza 72, 99-320 Żychlin marcin.krawczyk@cantonigroup.com n

„Przedruk z Zeszytów Problemowych Instytutu Napędów i Maszyn Elektrycznych KOMEL”

19

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Partex: systemy oznaczeń w energetyce Energetyka to dziedzina obejmująca szerokie spektrum zagadnień począwszy od instalacji elektrycznych wewnątrz obiektów, poprzez linie przesyłowe, na elektrowniach i elektrociepłowniach kończąc. Coraz większe znaczenie w jej ramach zdobywa także bardzo dynamicznie rozwijającą się ostatnio fotowoltaika. We wszystkich tych obszarach wymagane są odpowiednie, czytelne i trwałe systemy oznaczeń zapewniające łatwą identyfikację złożonych struktur elektrycznych.

E

nergetyka stanowi jedną z największych gałęzi przemysłu i gospodarki. Naturalne jest więc, iż różnorodność występujących w jej ramach komponentów jest olbrzymia.

Firma Partex posiada w swojej ofercie produkty, które można wykorzystać do oznaczania praktycznie wszystkich elementów wchodzących w skład systemów elektroenergetycznych, w tym m.in. rozdzielnic, linii przesyłowych, słupów, transformatorów, kabli i przewodów, a nawet rurociągów i zbiorników.

Rozdzielnice

Jednymi z podstawowych elementów systemów energetyki i w zasadzie każdej instalacji elektrycznej są rozdzielnice. Przeważnie wykonuje się w nich dużą liczbę połączeń, których właści-

we oznakowanie ułatwia późniejszą eksploatację i ewentualne modyfikacje. To samo dotyczy znajdujących się tam urządzeń elektroenergetycznych czy lampek i przycisków.

Jeżeli będziemy chcieli wykonać oznakowanie znajdujących się w rozdzielnicy kabli i przewodów mamy do wyboru dwa rodzaje oznaczników z oferty firmy Partex: PA oraz PT+. Te pierwsze, pokrywające szeroki zakres średnic, posiadają trwały i czytelny nadruk, są dostępne w standardowych kolorach, a także w międzynarodowym kodzie kolorów.

Wykonany z niepalnego PCV model PT+ posiada kieszeń na wsuwane etykiety, które mogą być przygotowane przy użyciu drukarek z serii Promark lub MK10. W sytuacji, w której przewody będą wymagały dodatkowej ochrony

do dyspozycji użytkowników są węże osłonowe SP oraz oploty ochronne SUP. W przypadku opisów lampek i przycisków sterujących sprawdzą się samoprzylepne etykiety z błyszczącą powłoką EPL oraz tabliczki z laminatu dwuwarstwowego PGL. Opisy aparatów w rozdzielnicy zrealizujemy za pomocą przeznaczonych do zadruku w drukarkach termotransferowych profili samoprzylepnych PPA, etykiet poliestrowych PLT lub taśmy samoprzylepnej.

Linie napowietrzne, słupy, transformatory

Słupy i linie napowietrzne to szkielet każdej sieci elektroenergetycznej.

Ich oznakowanie musi być trwałe oraz spełniać standardy przyjęte przez polskich operatorów energetycznych.

Rys. 1.

20

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE Tabela 1. Produkty marki Partex stosowane w energetyce Zastosowanie

Rozdzielnice

Produkt

Opisy lampek i przycisków

EPL, PGL

Tabliczki znamionowe

EPL, PGS

PA, PT+

Opisy listw zaciskowych (złączek)

TX, PP

Opisy aparatów

PPA, PLT, taśma samoprzylepna

Oznaczniki na kable

PPQ, PK, PO-068

Ochrona przewodów przed uszkodzeniami

SP, SUP

Tablice energetyczne

UV-ALU

Linie napowietrzne

Transformatory

Znakowanie kabli ziemnych

Tablice ostrzegawcze i informacyjne

UV-ALU

Znakowanie kabli energetycznych

PKS, PPQ

Tabliczki znamionowe

PGA, PGL

Znakowanie kabli i rur

PKS

Mocowanie kabli, przewodów i rurek

PKS, PKSC, PKSS

Opisy obwodów sterowania

POZ, ET, TB, TBM

Obróbka kabli transformatorowych

COL

Oznaczniki na kable ziemne

PPQ, PKS

Znakowanie przyłączy kablowych

PGL, PGS, EPL

Oznaczniki na kable sterownicze i zasilające

PPQ, PKS

Opisy aparatury kontrolno-pomiarowej

PGA, EPL, PLT

Identyfikacja kabli sterowniczych i AKPiA

Znakowanie kabli w systemie KKS

PPQ, PKS, PK

Znakowanie szaf i skrzynek w systemie KKS

PGA, PGL, EPL

Opisy kabli niskoprądowych

PM, PPQ, PK, PO-068

Instalacje teletechniczne i elektryczne

Trasy kablowe

Fotowoltaika

Rozwiązanie Opisy przewodów

i elektryczne

EPL

Opisy skrzynek i szafek

EPL, EPF

Opisy tablic i aparatury modułowej

PGL, EPL, taśma samoprzylepna

Opisy pojedynczych przewodów

PA, PC

Opisy gniazdek

taśma samoprzylepna, EPL, PLL

Mocowanie kabli w korytach kablowych

PKB, PKS, PKSS, PKSL

Trasy kablowe

PKBR, PKB, PKSRC

Identyfikacja koryt kablowych

PGL, EPL, EPF

Oznaczniki na inwertery PV

EPL

Fotowoltaika

CT-MC4

Oznaczniki na przewody do systemów solarnych Etykiety samoprzylepne odporne na wysoką temperaturę Oznakowanie kierunków przepływu cieczy

PK+, PPQ, PK

Rurociągi i zbiorniki

UV-ALU, PGH, PKS, PKSLC

Rurociągi i zbiorniki

PLT EPL, PLT PGL, PGA, PUV, UV-ALU

W ramach oferty firmy Partex możemy znaleźć wykonane z aluminium kompozytowego tabliczki Dibond, pozwalające na naniesienie metodą drukowania UV praktycznie dowolnego projektu. W ten sposób wykonamy tablice energetyczne oraz ostrzegawcze i informacyjne wykorzystywane m.in. do numeracji linii i słupów, stacji rozdzielczych, złącz, szafek.

Oznaczenia do kabli energetycznych zrealizujemy przy pomocy wieloznakowych, tłoczonych oznaczników PKS ze stali nierdzewnej, stalowych opasek zaciskowych lub płaskich oznaczników PPQ. Energetyka to także transformatory. Urządzenia te pracują za-

zwyczaj w warunkach ciężkich lub nawet ekstremalnych, a więc do ich znakowania należy użyć materiałów o odpowiednio wysokiej trwałości.

Do wykonywania tabliczek znamionowych warto sięgnąć po takie rozwiązania, jak odporne na promieniowanie UV tabliczki z aluminium anodowanego PGA. W przypadku konieczności mocowania kabli, przewodów, rurek wykorzystać można stalowe powlekane opaski zaciskowe PKSC odporne na kwasy, sól, chemikalia oraz wysoką temperaturę, a także wykonane ze stali nierdzewnej kwasoodpornej ASIS 316 opaski zaciskowe PKSS.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

Fotowoltaika

Dynamiczny rozwój instalacji fotowoltaicznych różnych mocy i wielkości powoduje, iż niezbędne stają się odpowiednio czytelne i trwałe systemy oznaczeń odporne na trudne warunki środowiskowe. Paleta produktów Partex zawiera w tym zakresie kilka propozycji. Do znakowania inwerterów PV wybrać można elastyczne etykiety piankowe o grubości 0,8 mm EPL. Poliestrowe etykiety samoprzylepne PLT wytrzymują temperatury nawet do 150°C i mogą posłużyć do oznakowania paneli solarnych. Specjalna praska zaciskowa dedykowana do złącz solarnych, wyposażona w mechanizm za-

21

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE padkowy, przeznaczona jest do zaciskania złącz konektorów solarnych MC3 i MC4 dla przewodów o przekroju od 2,5 do 6,0 mm2.

Kable ziemne

Zakładany okres eksploatacji kabli energetycznych układanych w ziemi to około 30 lat. System oznaczeń do nich stosowany musi więc być odporny na zagrożenia występujące w glebie i mechaniczne uszkodzenia. Wyroby muszą też być zgodne ze standardami spółek energetycznych. Firma Partex proponuje klientom do tego typu zastosowań dwie główne grupy produktów. Oznaczniki na kable ziemne PPQ i PKS zapewnią czytelny opis i wysoką odporność na ścieranie. Do znakowania przyłączy kablowych można wykorzystać tabliczki grawerowane laserowo PGS ze stali nierdzewnej, elastyczne tabliczki wykonane z laminatu dwuwarstwowego PGL lub etykiety piankowe EPL. Wszystkie te produkty charakteryzują się wysoką odpornością na promieniowanie UV.

Rys. 2.

Trasy kablowe

Układanie instalacji w formie tras kablowych to popularna i ergonomiczna forma ich realizacji. Firma Partex oferuje produkty zarówno do opisywania tras kablowych, jak i mocowania i spinania kabli w nich biegnących. I tak opaski do koryt kablowych PKB, stalowe opaski zaciskowe PKS, stalowe opaski zaciskowe PKSS oraz stalowe opaski drabinkowe PKSL mogą być wykorzystane do mocowania kabli w korytach. Znajdziemy tu komponenty o szerokim zakresie wytrzymałości.

Do spinania przewodów i kabli w trasach kablowych możemy wybierać spośród odpinanych opasek PKBR, opasek na rzepy PKB lub odpinanych opasek ze stali nierdzewnej PKSRC. Pozwalają one na trwałe spięcie kabli lub ewentualnie późniejsze ich dodanie do wiązki.

Równie istotna jest właściwa identyfikacja samych koryt kablowych. Najczęściej stosuje się w takiej sytuacji tabliczki PGL z laminatu dwuwarstwowego, samoprzylepne etykiety EPL lub samoprzylepne, bezhalogenowe etykiety z matową powłoką EPF. Odpowiednie opisy można wygrawerować lub wydrukować samodzielnie lub też zamówić produkty z gotowym opisem w firmie Partex.

Podsumowanie

Oferta firmy Partex zawiera szereg produktów, które można znaleźć w wielu sektorach szeroko rozumianej energetyki. Oprócz zaprezentowanych powyżej paleta wyrobów przedsiębiorstwa

22

Rys. 3.

Rys. 4.

zawiera także m.in. komponenty do identyfikacji kabli sterowniczych i AKPiA, w tym w systemie KKS, instalacji teletechnicznych i elektrycznych, opisy gniazdek, kamer przemysłowych, skrzy-

nek i szafek, a nawet oznakowania rurociągów i zbiorników. Pełny wykaz produktów zamieszczono w tabeli 1.

Opracowano na podstawie materiałów firmy Partex n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Nowa era druku termotransferowego: drukarki z serii MK10 Dzięki nim przeprowadzisz prace w dowolnym miejscu i w dowolnych warunkach, na bieżąco projektując i drukując oznaczenia. Pozwól, by nowoczesna technologia wykonała część obowiązków za Ciebie – poznaj wygodne w obsłudze, przenośne drukarki Partex, z którymi osiągniesz kolejny poziom w dziedzinie profesjonalnego znakowania instalacji i urządzeń.

J

esteś profesjonalistą? Jeśli tak, priorytetem jest dla Ciebie zminimalizowanie ryzyka popełnienia błędu.

Po drugie: trwałość opisu – tak, aby był on czytelny nie tylko za kilka miesięcy, ale nawet po wielu latach. Co jeszcze?

Na pewno czas. Nie warto tracić go na mozolne, ręczne nanoszenie oznaczeń. Na szczęście istnieją nowoczesne narzędzia, które usprawnią Twoją pracę w tych trzech wymienionych aspektach.

Drukarki do znakowania: bez nich się nie obejdzie

Tradycyjne metody, czyli ręczna identyfikacja instalacji, w większości sytuacji nie mają już racji bytu. Wystarczy chwila nieuwagi, a może dojść do pomyłki.

Przedłużenie się prac będzie tu jedną z najmniej poważnych konsekwencji.

Należy sięgać po rozwiązania, dzięki którym możliwe jest:

24

yy stworzenie jasno i czytelnie opisanej sieci, urządzenia, elementu, instalacji itd.; yy zaprojektowanie powtarzalnych opisów, opartych na tym samym kluczu, symbolach, prostych do odczytania; yy uzyskanie jak najtrwalszego oznaczenia, które nie podda się działaniu warunków środowiskowych; yy szybkie przeprowadzenie procesu znakowania.

Niezawodność, czytelność, powtarzalność. Drukarki MK10

Wszystkie wyżej wymienione kryteria są możliwe do spełnienia jedynie za pomocą nowoczesnych drukarek termotransferowych. Do codziennej pracy warto wybrać uniwersalny model, który pozwoli na zadrukowanie różnego rodzaju elementów i powierzchni

– od etykiet na aparaty elektryczne po oznaczniki na kable i przewody. Przykładem takiego urządzenia są drukarki z serii MK10 od Partex.

MK10-EOS2 oraz MK10-EOS5 to bardzo wydajne modele do zastosowań półprzemysłowych, które już zdążyły zrewolucjonizować rynek. Są wygodne, poręczne, a mimo niewielkich rozmiarów pozwalają na profesjonalne oznaczenie dziesiątek kilometrów instalacji elektrycznych i elementów szaf sterowniczych. Kolorowy, dotykowy i intuicyjny w obsłudze wyświetlacz, pozwala na błyskawiczne wybranie materiałów do wydruku lub nawet zaprojektowanie i wykonanie prostego oznaczenia na miejscu przeprowadzania prac. Jeśli doposażyć modele o perforator, urządzenia będą podawać, drukować profile z prędkością 150 mm/s, a oprócz tego perforować je, co znacznie uła-

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Akumulator do przenośnej drukarki MK10EOS5-MOBILE

twi proces znakowania. Podczas gdy MK10-EOS2 i MK10-EOS5 to naprawdę świetne sprzęty dla średniej wielkości instalacji, w przypadku zastosowań przemysłowych i dużej liczby oznaczników do zadrukowania niezastąpiona będzie drukarka MK10-SQUIX. Jest dwa razy szybsza i niezwykle wytrzymała. Istotną zaletą tej drukarki jest regulowany docisk głowicy, który pozwala na drukowanie profili Partex o różnych grubościach, przy jednoczesnym zachowaniu doskonałej jakości wydruku.

Interesującym rozwiązaniem jest też urządzenie, dzięki któremu wykonasz trwały, termotransferowy nadruk na dwóch stronach oznacznika jednocześnie. Opis naniesiony za pomocą drukarki MK10-DH może być różny lub taki sam po obu stronach oznacznika.

Zostało to tak przemyślane, aby po obróceniu oznacznika napis zawsze pozostawał w tej samej orientacji. Obudowa drukarki pozwala na umieszczenie wewnątrz urządzenia profili do zadruku na rolkach/ dyskach o średnicy do 300 mm. Umożliwia to wykonanie większości prac bez użycia dodatkowych stojaków na rolki.

Śpiew przyszłości: mobilność

Mobilność to już nie puste hasło, a standard, do którego dążą także producenci rozwiązań do oznaczania instalacji i systemów. Warto zwrócić uwagę na fakt, że drukarka MK10-SQUIX posiada wbudowany już moduł Wi-Fi, natomiast MK10-EOS2, i MK10-EOS5 można w takie moduły doposażyć, dzięki czemu staną się one w pełni samodzielnymi urządzeniami do zadruku w dowolnym miejscu – wystarczy dostęp do internetu. Ponadto MK10-E0S5 występuje w wersji mobilnej, na baterie, w związku z czym zupełnie nie potrzebuje podłączenia do sieci. Co więcej, każda z drukarek serii MK10 firmy Partex wyposażona jest w kabel USB, dzięki czemu bez problemu podłączysz ją do laptopa. Oznacza to, że etykiety czy oznaczenia można projekto-

wać nie tylko w siedzibie firmy, ale i na miejscu przeprowadzania pracy, korzystając przy tym z wygodnego w obsłudze autorskiego oprogramowania Promark Creator.

Tego jeszcze nie było: oznacznik PCT

Poręczne, mobilne drukarki z podłączeniem do internetu – to tylko niektóre z nowości, którymi może pochwalić się firma Partex. Nie zapominajmy, że dopiero co na rynku pojawiły się pierwsze takie na świecie i póki co jedyne oznaczniki o profilu otwartym dostępne do zadruku drukarkami termotransferowymi. Dzięki ciągłej formie pręd-

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

kość opisywania oznaczników dochodzi nawet do 400 sztuk na minutę!

Dzięki nowoczesnym rozwiązaniom zminimalizujesz ryzyko błędów, uzyskasz czytelny opis o maksymalnej żywotności, a jednocześnie przyspieszysz prace. Drukarki termotransferowe z rodziny MK10 pozwalają na błyskawiczne uzyskanie spersonalizowanego, a do tego trwałego oznaczenia. Do tego dochodzi tempo zadruku, a jednocześnie możliwość nanoszenia opisu na oznaczniki otwarte w formie ciągłej.

Nic dziwnego, że najnowsze rozwiązania firmy Partex już zdążyły zrewolucjonizować rynek.

Partex n

25

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Rozłącznik napowietrzny średniego napięcia w obudowie zamkniętej trójbiegunowej, z zastosowaniem komór próżniowych – zadanie konstrukcyjno-badawcze zrealizowane przez Instytut Energetyki Warszawa – Zakład Doświadczalny w Białymstoku Słowa kluczowe: rozłącznik napowietrzny średniego napięcia, komora próżniowa, napęd elektromechaniczny, zespół sterowniczy, parametry techniczne rozłącznika

W

artykule przedstawiono opis zadania konstrukcyjno-badawczego obejmującego rozłączniki napowietrzne średniego napięcia w obudowie zamkniętej trójbiegunowej, z zastosowaniem komór próżniowych. Zaprezentowano efekt końcowy pracy badawczej – nowy rozłącznik SN z zespolonym napędem elektromechanicznym i sterownikami.

Keywords: medium voltage outdoor switch disconnector, vacuum interrupter, electromechanical drive, control unit, technical parameters of the switch disconnector The article presents a description of the research and development task about medium voltage outdoor disconnectors in a closed three-pole housing with vacuum interrupters. The final effect of the research work was presented - a new medium voltage switch disconnector with the electromechanical drive and controllers.

Autorzy: dr inż. Stanisław Kiszło, mgr inż. Michał Szymański, Instytut Energetyki Warszawa - Zakład Doświadczalny w Białymstoku

Cel i zakres pracy badawczej Nowe zadania stawiane przed podmiotami działającymi w obszarze elektroenergetyki, między innymi na se-

26

sjach CIGRE, dotyczą nie tylko ciągłości dostaw energii elektrycznej o wysokiej jakości, ale również niezawodności instalowanych urządzeń. Poprawę współczynnika niezawodności aparatów można uzyskać poprzez stosowanie dobrych i sprawdzonych rozwiązań konstrukcyjnych, a także poprzez nadzór i kontrole w czasie eksploatacji.

Zadanie projektowo-badawcze dotyczyło opracowania nowego rozłączniko-reklozera przeznaczonego do napowietrznej sieci średniego napięcia. Założenia koncepcyjne obejmowały rozwiązania konstrukcyjne trójbiegunowe w obudowach zamkniętych z zastosowaniem komór próżniowych. Założono również opracowanie nowego napędu elektromechanicznego zespolonego z rozłączniko-reklozerem we wspólnej obudowie. Do zasilania napędu prototypu rozłączniko-reklozera zaprojektowano i wykonano nowy układ zasilania z zastosowaniem akumulatorów i superkondensatorów, nadzorowany specjalnym mikroprocesorowym sterownikiem. Przewidziano sterowanie łącznikiem za pomocą sterowników lokalnych i zdalnych. Do przestawień awaryjnych aparatu założono zaprojektowanie i wykonanie napędu ręcznego.

Celem ogólnym pracy badawczej było uzyskanie wiedzy w zakresie możliwości łączeniowych, wytrzymałości elek-

trycznej i mechanicznej próżniowych komór rozłącznikowych zainstalowanych w zamkniętych obudowach prototypu rozłączniko-reklozera trójbiegunowego. Innowacyjnymi elementami zadania projektowo-badawczego było opracowanie nowych konstrukcji segmentów biegunowych zamkniętych oraz opracowanie nowego sposobu przeniesienia mocy napędu elektromechanicznego na mechanizm otwierania i zamykania styków w komorach próżniowych. Celem pracy konstrukcyjno-badawczej było uzyskanie wysokich parametrów technicznych i uzyskanie jak najkrótszych czasów własnych i czasów całkowitych w cyklach otwierania O i zamykania C aparatu.

Prace koncepcyjne, konstrukcyjne, wykonawcze prototypów, prób i badań konstrukcyjnych, badań typu łączników prowadzone były w latach 2015-2019.

Etapy projektowania łączników Program kilkuletniej pracy projektowo-badawczej zakładał opracowanie nowego łącznika do sieci napowietrznej średniego napięcia, spełniającego nowe wyzwania i zadania w rozwijających się systemach elektroenergetycznych. Prace konstrukcyjne i badawcze oparto o dotychczasowe prace związane z rozłącznikami napowietrznymi SN,

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Rys. 1. Biegun prototypu rozłącznika typu RPZ

Rys. 2. Biegun komory rozłącznikowej typu RPCs

Rys. 3. Prototyp rozłącznika typu RPZ-24 z napędem

napędami elektromechanicznymi, sterownikami oraz w oparciu o uzyskaną wiedzę i tendencje rozwojowe w tym temacie na świecie.

Program pracy konstrukcyjno-badawczej został podzielony na kilka etapów, takich jak: yy Opracowanie kilku koncepcji rozwiązań technicznych aparatów yy Przyjęcie do dalszego opracowania dwóch niezależnych rozwiązań yy Zastosowanie komór próżniowych dwóch producentów yy Zaprojektowanie i wykonanie proto-

yy yy

yy yy

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

typów (modeli) jednobiegunowych rozłączników z napędami Analiza poprawności działania i osiągniętych parametrów Próby konstruktorskie zdolności łączeniowych i wytrzymałości zwarciowej na modelach jednobiegunowych Zaprojektowanie i wykonanie prototypów rozłącznika trójbiegunowego z napędem elektromechanicznym Opracowanie numerycznego modelu symulacyjnego pracy styków łącznika

yy Próby, pomiary i rejestracje wielkości mechanicznych prototypu trójbiegunowego yy Próby konstruktorskie zdolności łączeniowych i wytrzymałości zwarciowej na prototypach trójfazowych yy Wykonanie nowego prototypu rozłącznika i napędu z uwzględnieniem zmian wynikających z wcześniejszych prac yy Przeprowadzenie prób mechanicznych poprawności działania nowego prototypu yy Opracowanie i zastosowanie nowego układu zasilania napędów łączników z zastosowaniem kondensatorów elektrochemicznych i akumulatorów yy Próby izolacji, zdolności łączeniowych i wytrzymałości cieplnej nowego prototypu rozłącznika yy Wykonanie nowego (docelowego) prototypu rozłączniko-reklozera napowietrznego SN z napędem elektromechanicznym z zastosowaniem nowych technologii wykonania podzespołów aparatu yy Próby izolacji łącznika yy Próby typu zdolności łączeniowej, wytrzymałości cieplnej i zwarciowej

27

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Rys. 4. Rozłącznik typu RPZ-24 na stanowisku probierczym w szeregu TDma

yy Próby typu poprawności działania i trwałości mechanicznej yy Próby weryfikacji izolacji Program pracy badawczej rozłączniko-reklozera został zakończony po uzyskaniu pozytywnych wyników we wszystkich obszarach badawczych.

Opracowano pełną dokumentację konstrukcyjną, technologiczną i badawczą. W roku 2020 rozpoczęto prace związane z wdrożeniem opracowania do produkcji seryjnej.

Prace konstrukcyjne własne Prace konstrukcyjne rozpoczęto od opracowania dwóch koncepcji rozwiązań oraz wykonania prototypów jednobiegunowych z napędami elektromechanicznymi. Prowadzono obserwacje poprawności działania i pomiary określonych parametrów technicznych. Na prototypach tych przeprowadzono pierwsze próby zdolności łączeniowych i wytrzymałości zwarciowej.

Na rysunkach 1 i 2 przedstawiono prototypy dwóch rozwiązań konstrukcyjnych jednobiegunowych rozłączników z zastosowaniem komór próżniowych.

Na podstawie sprawdzonych rozwiązań konstrukcyjnych jednobiegunowych wykonano prototypy trójbiegunowych zespołów rozłącznikowych, zawierające trzy oddzielne bieguny fazowe, wspólny wał napędowy, mechanizm dźwigniowo sprężynowy i napęd elektromechaniczny. Na rysunku 3 przedstawiono pierwszy prototyp roz-

28

łącznika typu RPZ-24 z napędem elektromechanicznym.

Na rysunku 4 przedstawiono drugi prototyp rozłącznika na stanowisku probierczym podczas prób łączeniowych.

Próby mechaniczne prototypu zestawu rozłącznikowego przeprowadzono na specjalnym stanowisku. Próby poprawności pracy obejmowały obserwacje działania mechanizmów, układów kinematycznych i dynamicznych przy wielokrotnych powtórzeniach cyklu zamknij i otwórz (C-O). W czasie prób mechanicznych wykonywano pomiary i rejestracje odskoków sprężystych styków ruchomych, sił na stykach, drogi styków ruchomych, prędkości względnej styków, czasów trwania cykli C i O. Wybrane wielkości parametrów mechanicznych były określane za pomocą specjalnych czujników, kamer rejestrujących, przetworników i oprogramowania.

Próby zdolności łączeniowych prototypu przeprowadzono w specjalistycznym uprawnionym laboratorium w obwodach TDload i TDma. Pierwsze próby zdolności łączeniowej w ilości 20 lub 30 cykli C-O umożliwiają dokonanie oceny poprawności budowy i działania badanej konstrukcji prototypu. Na rysunkach 5 i 6 przedstawiono przykładowe rejestracje graficzne napięć i prądów wykonane w czasie prób cyklu C i O w szeregu TDload. Wykresy w każdej fazie L1, L2 i L3 (kolor żółty, zielony, czerwony) pokazują wartości skuteczne napięć probierczych po stronie za-

silania, wartości prądów probierczych i wartości napięć na stykach prototypu rozłącznika.

Nowy prototyp rozłącznikoreklozera SN Uwzględniając wyniki przeprowadzonych prób mechanicznych oraz części prób łączeniowych zgodnych z normą PN-EN 62271-103:2011 opracowano i wykonano kolejny prototyp rozłączniko-reklozera z zespolonym napędem. Nowy prototyp wykonano w wersji, przewidzianej do wdrożenia do produkcji seryjnej. Na tym etapie prac zaprojektowano i wykonano formę wtryskową na obudowę bieguna fazowego. Do wykonania obudów użyto materiały z mieszanek tworzyw sztucznych dobranych w wyniku szerokiej analizy ich właściwości i oczekiwanych parametrów. W napędzie prototypowego rozłączniko-reklozera SN zastosowano nowy układ zasilania zawierający akumulatory i zestaw superkondensatorów nadzorowany mikroprocesorowym sterownikiem.

Takie rozwiązanie zapewnia utrzymanie stałej prędkości wykonywania cykli C lub O, zapewnia stały zasób energii w każdym momencie wykonywania przełączeń oraz przyczynia się do ograniczenia prądów szczytowych na akumulatorach, co korzystnie wpływa na ich żywotność. Do budowy nowego aparatu zastosowano komory próżniowe osadzone w nowo wyko-

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Rys. 5. Rejestracje graficzne próby zdolności łączeniowej w szeregu TDload, cyklu C

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

29

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Rys. 6. Rejestracja graficzna próby zdolności łączeniowej w szeregu TDload cyklu O

30

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Rys. 7. Prototyp rozłącznika RPZ-24 na stanowisku badawczym

Rys. 8. Zespół sterowniczy SIEN-1.2

Rys. 9. Zespół sterowniczy SIEN-1.3

Tabela 1. Parametry rozłącznika typu RPZ-24 Napięcie znamionowe Ur

24 kV

Częstotliwość znamionowa fr

50 Hz

Znamionowe napięcie wytrzymywane o częstotliwości sieciowej Ud (na sucho i pod sztucznym deszczem) yy doziemne i międzyfazowe yy miedzy otwartymi zestykami biegunów

60/50 kV 60 kV

Znamionowe napięcie wytrzymywane udarowe piorunowe Up yy doziemne i międzyfazowe yy między otwartymi zestykami biegunów

125 kV

Prąd znamionowy ciągły Ir

630 A

Prąd znamionowy krótkotrwały wytrzymywany Ik

16 kA

145 kV

Prąd znamionowy szczytowy wytrzymywany Ip

40 kA

Prąd znamionowy załączeniowy zwarciowy Ima

40 kA, n=5

Prąd znamionowy wyłączeniowy w obwodzie o małej indukcyjności Iload2 Iload1 Prąd znamionowy wyłączeniowy w obwodzie sieci pierścieniowej Iloop

630 A, n=100 800 A, n=30 31,5 A, n=20 630 A, n=20 60 A, n=10

Prąd znamionowy wyłączeniowy w obwodzie ładowania kabli Icc2

18 A, n=10

Prąd znamionowy wyłączeniowy w obwodzie ładowania linii Ilc

50 A, n=10

Prąd znamionowy wyłączeniowy w warunkach zwarcia doziemnego Ief1

60 A, n=10

Prąd znamionowy wyłączeniowy w obwodzie ładowania kabli i linii w warunkach zwarcia doziemnego Ief2

30 A, n=10

Trwałość mechaniczna (otwarcie i zamknięcie jako cykl)

5000 cykli

Klasa elektryczna Temperatura pracy Masa własna

E3/M2 -40°C +60°C 105 kg

Pomiar prądów w sieci L0, L1, L2, L3

przekładniki (sensory)

Pomiar napięć w sieci U0, U1, U2, U3

dzielniki (sensory)

Dane napędu elektromechanicznego: Moc Pobór prądu Moment obrotowy

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

350W S1/500W S2 2A S1/29A S2 1,12 Nm S1/1,57 Nm S2

31

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE nanych obudowach fazowych, układy tłumienia odskoków, zespoły sygnalizacji otwarcia i zamknięcia zamontowane na każdym biegunie osobno, elektromechaniczny zespół napędowy z mechanizmem przełączającym oraz awaryjnym napędem ręcznym.

Na rysunku 7 przedstawiono widok nowego prototypu rozłączniko-reklozera na stanowisku badawczym. Po wykonaniu prototypu przystąpiono do szeregu prób i sprawdzeń. Badania rozpoczęto od prób mechanicznych poprawności działania oraz trwałości mechanicznej. Podczas tych prób rejestrowano odbicia styków podczas zamykania, rezystancję zestyków oraz rejestracje przebiegów graficznych cyklu otwierania O i zamykania C. Uzyskano czasy zamykania i otwierania wynoszące odpowiednio 0,48s i 0,32s. Uzyskanie krótkich czasów całkowitych i znacznie krótszych czasów własnych cykli C i O jest jednym z warunków realizacji automatyki SPZ (Samoczynnego Ponownego Zasilania). Podczas prób zarejestrowano przebiegi niejednoczesności otwierania i zamykania trzech faz. Czasy przesunięć międzyfazowych wynosiły poniżej 1ms, zaś czasy trwania odskoków wynosiły po ok 2ms.

Następnym etapem prac była próba wytrzymałości cieplnej przeprowadzona na podstawie wymagań norm PN-EN 62271-1:2017 p. 7.5 i PN-EN 62271103:2011 p. 6.5. Prąd probierczy ciągły w obwodzie został określony na 630 A. Przyrosty temperatur mieściły się w zakresie 50-70% dopuszczalnych wartości.

Aparat łączeniowy RPZ-24 poddano próbom zdolności łączeniowych w następujących szeregach: yy TDload2 – Iload = 630 A przy U = 24 kV, n = 100. yy TDload1 – 0,05Iload = 31,5 A przy U = 24 kV, n = 20 yy TDloop – Iloop = 630 A przy U = 4,8 kV, n = 20 yy TDcc1 – (0,1÷0,4)Icc = 18 A przy U = 24 kV, n = 10 yy TDcc2 – Icc = 60 A przy U = 24 kV, n = 10 yy TDma – Ima = 40 kA, przy U = 24 kV, n=5

yy TDef1 – Ief1 = 60 A, przy U = 24 kV, n = 10 yy TDef2 – Ief2 = 30 A, przy U = 24 kV, n = 10 yy TDlc – Ilc = 50 A, przy U = 24 kV, n = 10 Po próbach łączeniowych aparat został poddany próbie weryfikacji izolacji napięciem przemiennym o częstotliwości sieciowej na sucho. Zgodnie z normą PN-EN 62271-1 p. 7.2.12, wartość napięcia próby została obniżona do 80% wartości znamionowej i wynosiła 40 kV i 48 kV.

Rys. 10. Certyfikat zgodności

Rys. 11. Rozłącznik typu RPZ-24 zainstalowany w sieci dystrybucyjnej SN.

32

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE Uzyskane cechy charakterystyczne rozłącznika typ RPZ-24 yy Nowoczesna konstrukcja składająca się z trzech zamkniętych biegunów fazowych i wspólnego napędu elektromechanicznego yy Szybki napęd elektromechaniczny pozwalający na uzyskanie czasów całkowitych w cyklach C i O poniżej 0,5 s. yy Zastosowanie wysokiej jakości komór próżniowych specjalistycznych firm światowych cechujących się odpowiednimi parametrami izolacyjności, zdolności łączeniowej, trwałości mechanicznej i stabilnym poziomem próżni rzędu 10-5 Pa yy Wysokie parametry zdolności łączeniowej przy Ur=24 kV, Iloadmax=800 A, izolacji przerwy międzystykowej Up=145 kV, wytrzymałości zwarciowej Ip=40 kA, Ima=40 kA, trwałości mechanicznej 5000 cykli C-O yy Zweryfikowana izolacja rozłącznika po próbach zdolności łączeniowej i trwałości mechanicznej yy Zastosowanie w układzie zasilania modułu superkondenstatorów yy Zastosowanie trzech niezależnych wskaźników optycznych do określenia stanu rozłącznika w poszczególnych fazach yy Możliwość zmiany położenia (obrotu) każdego bieguna co 60° w celu dostosowania styku bocznego do mostków przyłączeniowych yy Montaż aparatów możliwy w położeniu poziomym pojedynczym lub zespolonym podwójnym

Zespoły sterownicze SIEN-1.2 i SIEN-1.3 Rozłącznik RPZ-24 jest przeznaczony do instalacji w punktach rozłącznikowych z funkcją zdalnego sterowania. Punkt taki musi być wyposażony dodatkowo w zespół sterowniczy opracowany przez IE-ZD Białystok lub specjalistyczną firmę zewnętrzną.

Zespół sterowniczy SIEN-1.3 przeznaczony jest do kompleksowej obsługi rozłącznika RPZ-24 i komunikacji z systemem dyspozytorskim poprzez realizację funkcji zabezpieczeniowych, sterowniczych, pomiarowych, telemechaniki i automatyki. W zespole sterowniczym SIEN-1.3 mogą być stosowane zdalne sterowniki polowe i moduły komunikacyjne dowolnego producenta.

Zespół sterowniczy SIEN-1.2 wyposażony jest w sterownik lokalny i układ zasilania napędu. Przeznaczony jest do

Rys. 12. Nagrody - Puchar Ministra Energii i Produkt Roku 2019

współpracy ze sterownikiem zdalnym polowym i modułem komunikacyjnym (w oddzielnej obudowie) dowolnego producenta. Na rysunkach 8 i 9 przedstawiono widok czołowy zespołów sterowniczych typu SIEN-1.2 i SIEN-1.3.

Parametry techniczne rozłącznika RPZ-24 Uzyskane w próbach parametry elektryczne i mechaniczne oraz inne dane techniczne zostały umieszczone w tabeli 1.

Certyfikat zgodności Po zakończeniu wszystkich prób typu rozłącznika RPZ-24 został złożony wniosek o uzyskanie certyfikatu zgodności do uprawnionej jednostki niezależnej. Certyfikat taki został wydany przez Sieć Badawczą Łukasiewicz Instytut Elektrotechniki, Zespół Certyfikacji Wyrobów Elektrotechnicznych w Warszawie. Na rysunku 10 przedstawiono wydany certyfikat zgodności nr DN/419/2019.

Instalacja rozłącznika w sieci SN Testy poprzedzające wdrożenie rozłącznika w sieci dystrybucyjnej SN zostały przeprowadzone w PGE Dystrybucja S.A. Oddział Białystok. Rozłącznik typu RPZ-24 ze sterownikiem lokalnym SIEN-1.2 został zainstalowany w punkcie rozłącznikowym nr 3920 Rzędziany. Wymieniony punkt rozłącznikowy posiadał sterownik obiektowy systemu NetMan typu NMS 100

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

15W z urządzeniem zabezpieczeniowo-sterowniczym MIROD-3 oraz czujniki prądu typu CSO 25. Na rysunku 11 pokazano zainstalowane urządzenia w punkcie rozłącznikowym nr 3920.

W dniach 29-30.09.2019r przeprowadzono próby działania, sterowania lokalnego i zdalnego, pomiary prądów i napięć, pomiary czasów całkowitych w cyklach załączania C i rozłączania O. Według oceny służb eksploatacyjnych PGE Dystrybucja S.A. Oddział Białystok, rozłącznik wszystkie funkcje spełnia poprawnie i precyzyjnie. Konstrukcja i funkcjonalność rozłącznika preferuje go do zastosowania w automatyzacji sieci SN (np. FDIR).

Nagrody Innowacyjny aparat łączeniowy RPZ24 został już doceniony na najważniejszych targach w naszym kraju. Nowoczesne rozwiązania konstrukcyjne zostały docenione m. in. na Międzynarodowych Targach Energetycznych Energetab 2019, gdzie rozłącznik typ RPZ-24 otrzymał najwyższą nagrodę targową tj. Puchar Ministra Energi oraz na targach Energetics 2019 w Lublinie otrzymując tytuł Produktu Roku 2019.

Na rysunku 9 pokazano nagrody otrzymane za innowacyjny aparat łączeniowy typu RPZ-24.

Instytut Energetyki Warszawa Zakład Doświadczalny w Białymstoku n

33

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Modułowy sterownik polowy M-G8 opracowany w Łukasiewicz-ITR Streszczenie:

W artykule przedstawiono nowy sterownik polowy M-G8 przeznaczony dla rozdzielnic średniego napięcia. Urządzenie jest kontynuacją obecnej serii sterowników MUPASZ, wyróżniając się budową modułową i odłączalnym panelem operatorskim-

Słowa kluczowe:

sterownik polowy, rozdzielnica średniego napięcia

Abstract:

The article presents a new M-G8 bay controller for medium voltage switchgears. The device is a continuation of the MUPASZ series, distinguished by a modular structure and a detachable operator panel

Keywords:

bay controller, medium voltage switchgear

Krótka historia W 2021 roku zostanie wdrożona na rynek 8 generacja Sterownika Polowego MUPASZ produkcji Łukasiewicz-ITR o nazwie M-G8. Pierwsza prezentacja wyrobu odbyła się podczas Bielskich targów ENERGETAB 2020, a kolejny

raz będzie można zobaczyć go na targach ENERGETIX w Lublinie. Już od 27 lat trwa historia tego sterownika, który na dobre zagościł w polach rozdzielczych zarówno energetyki zawodowej jak i przemysłowej. A zaczęło się w 1993 roku od pierwszej testowej implementacji u warszawskiego operatora STO-

EN. Następnie zaufały nam Wodociągi Warszawskie i KWB Bełchatów, gdzie pojawiło się w niedługim czasie kilkaset sztuk pierwszej serii sterowników o nazwie MUPASZ STD. Taki był początek.

Następnie poprzez MUPASZ 2000, 2001, 2001G, 2021, 7.U1, 710, 710 plus otwiera się nowa epoka o nazwie M-G8.

Rys 1. Wymiary urządzenia M-G8

34

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE Moduł

Opis

PS1

moduł zasilacza/UPS

CU1

moduł komunikacji międzymodułowej i logiki - jednostka centralna

CM1

moduł komunikacji

AI_xx

analogowe prądowe: 1A/ 5A/ CR / CRR analogowe napięciowe: 100V/UR/400V pom. bezpośredni nn, autonomiczne I>>>, wyzwalacz MTCanalogowe wejścia (0..10V; 0..20mA; PT100)

AO_xx

analogowe wyjścia (0..10V; 0..20mA)

BI_xx

wejścia binarne

BO_xx

wyjścia binarne, (kontrola i sterowania łącznikiem / wyłącznikiem)

OI_xx

wejścia optyczne

Plany W ciągle zmieniającym się świecie jest potrzeba nieustannego doskonalenia wyrobów tak aby wychodzić naprzeciw potrzebom i oczekiwaniom klienta, a także aby nadążać za nowinkami technologicznymi. Założenie jakie przyświecało konstruktorom sterownika M-G8 (rys. 3) było następujące: stworzyć urządzenie uwzgledniające dotychczasowy dorobek w aspekcie unikalnej funkcjonalności, zapewnić ergonomię użytkowania która przewyższy konkurencje rozwiązania na rynku, dodać do tego nowoczesny design wpisujący się w standardy Sieci Badawczej Łukasiewicz oraz zbudować platformę sprzętowo programową zdolną do adaptacji nowych funkcjonalności na przestrzeni kolejnych 8-10 lat.

Kolejną funkcją niespotykaną na rynku a zaimplementowaną w sterownikach polowych MUPASZ jest redundantny zasilacz z wbudowanym UPS opartym na superkondensatorze.

Rozwiązanie zostało szczególnie docenione w miejscach gdzie pewność i niezawodność są kluczowym czynnikiem tak jak to jest w górnictwie dołowym. Specjalizowany układ w czasie awarii zasilania jest w stanie jeszcze przez kilka minut zasilać urządzenie które chroni obiekt energetyczny i poprzez system transmisji danych informuje służby naziemne kopalni o zaistniałej awarii lub zagrożeniu.

Kolejnym ciekawym rozwiązaniem jest zintegrowanie sterownika polowego z nowoczesnymi przekładnikami prądowymi i napięciowymi małej mocy UR i CR/CRR. Pozwala

to na zmniejszenie gabarytów pola rozdzielczego i wpływa korzystnie na jego cenę poprzez optymalizację zarówno pola rozdzielczego jak i kosztu układu pomiarowego.

Na uwagę zasługuje zastosowanie układu uniwersalnego wejścia dwustanowego dla napięć 24 DC, 42 AC, 110 DC, 220 AC/DC. Układ umożliwia programowanie progu zadziałania i odpadania wejścia dwustanowego.

Ostatnią wypracowana już wiele lat temu unikalną funkcjonalnością jest archiwizacja danych informacji zgromadzonych w sterowniku w chmurze [1]. Klient za pomocą oprogramowania narzędziowego Elf może przechowywać projekty logiki działania urządzenia w bezpiecznej i zawsze dostępnej chmurze, bez konieczności kłopotliwej archiwizacji dokumentacji na klasycznych nośnikach.

Unikalna Funkcjonalność W ciągu 27 lat istnienia na rynku sterownik MUPASZ przeszedł wiele zmian jednak to co go cechuje zawsze miał bogaty zestaw funkcjonalności, które wyróżniały go spośród innych rozwiązań. Wymienimy tu kilka z nich.

Unikalną na skalę światową a zaimplementowaną w urządzeniach serii MUPASZ funkcjonalnością jest niezależny odcinacz prądowy I>>>, który współpracuje z niezależnymi obwodami pomiarowymi, z cewką wyłączającą wyłącznika oraz awaryjną niskomocową cewką wybijakowa w standardzie 12 lub 24 V DC. W pełni niezależny układ I>>> pozwala na dodatkową ochronę obiektu w kilku przypadkach: uszkodzenia sterownika polowego np. jego zasilacza, uszkodzenia zasilania pomocniczego na stacji oraz uszkodzenia cewki sterującej wyłącznikiem.

Zaleta tego rozwiązania została doceniona i około 80% sprzedawanych sterowników MUPASZ jest wyposażane w niezależny autonomiczny układ I>>>.

Rys 2. Widok jednostki centralnej

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

35

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Rys 3. Widok sterownika polowego M-G8

Rys 4. Moduły wymienne AI1, CM1, BI6_12, BO1_8, OI1

Rys 5. Dostępne kolory paneli M-G8

36

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

NOWOŚĆ STEROWNIK POLOWY M-G8 M -G 8 łąc z y w s o bie w s z y stko, co n ajle ps z e w st e ro w n i ka ch p o p r z ed n ich g e n e r ac j i, je dn o cz e śn i e o d po w ia dają c n a wy z wania , k tó re n a c o dz ie ń staw i aj ą n am n a si kl ie n ci.

Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Tele- i Radiotechniczny ul. Ratuszowa 11, 03-450 Warszawa energetyka.itr.org.pl Odwie dź nas

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

37

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE Konstrukcja Konstrukcja urządzenia pozwala na montaż w dowolnym dostępnym miejscu rozdzielnicy. Dzięki zastosowaniu odłączalnego panelu zwiększają się możliwości montażowe urządzenia (rys 1, 2, 3). Konstrukcja mechaniczna umożliwia trwałe połączenie panelu z jednostką centralną za pomocą specjalizowanego łącza w przypadku montażu natablicowego kiedy to oba elementy są trwale ze sobą złączone.

Obudowy jest najmniejszych w porównaniu z dostępnymi rozwiązaniami na rynku w tej klasie i funkcjonalności. Odłączalny panel operatorski ma tylko 2 cm głębokości posiada wysoki stopień ochrony w klasie IP67 a jego montaż na drzwiach rozdzielnicy nie zajmuje miejsca po wewnętrznej stronie co daje większe możliwości poprowadzenia okablowania.

Uniwersalność Urządzenie składa się z jednostki centralnej oraz panelu odłączalnego.

Jednostka centralna posiada budowę modułową pozwalającą na dowolne konfigurowanie zasobami co do liczby i typu modułów.

Pozwala to na zachowanie uniwersalności sterownika oraz optymalizacji kosztów inwestycji.

Wielkość podstawowej wersji, najmniejszej pod względem wielkości została zoptymalizowana w ten sposób aby pokrywała swą funkcjonalnością największą liczbą odbiorców.

Podstawowa wersja obudowy sterownika posiada 12 slotów z czego 10 slotów przeznaczonych do konfiguracji przez użytkownika. Moduł

zasilacza PS1 i jednostki procesorowej CU1 są stałe i niewymienne przez użytkownika. W tabeli 1 wymieniono dostępne moduły sterownika (rys 4). Konstrukcja sprzętowa umożliwia powiększenie obudowy o nowe słoty na moduły. Kolejne wersje obudowy są powiększane o 6 slotów Złącza zewnętrzne występują w wariancie sprężynowym oraz śrubowym z kluczowaniem każdego złącza w celu wyeliminowania błędnego połączenia.

logowych z plików w formacie Comtrade i csv, a także przeprowadzania pomiarów na wykresach. Elf umożliwia wysyłanie i pobieranie profilów (zasobów sterownika) do/z repozytorium online oraz aktualizację licencji przez internet [2]. Dotychczasowa funkcjonalność jest wzbogacona konfiguratorem sterownika, który uwzględnia możliwości danego modułu.

Interfejs

Doświadczenie i wiedza zespołu konstruktorów Łukasiewicz-ITR, związane z dotychczasową realizacją projektów dla sektora energetycznego pozwoliło na opracowanie nowej platformy sprzętowo-programowej, która będzie spełniała dotychczasowe i przyszłe wymagania techniczne i użyteczne. Opracowane rozwiązanie z powodzeniem znajdzie zastosowanie w rozdzielnicach średniego napięcia.

Nowy design odwołuje się do logotypu Sieci Badawczej Łukasiewicz. Panel sterownika występuje w kolorach nawiązujących do kolorystyki urządzeń obecnych partnerów produkujących pola rozdzielcze (rys.5).

Sterownik posiada: yy Wyświetlacz 7’ dużej rozdzielczości yy 4 przyciski funkcyjne z kolorowymi diodami swobodnie konfigurowanymi, yy 32 diody 3 kolorowe, sygnalizacyjne dowolnie konfigurowane, yy Wyjmowane papierowe etykiety opisowe do LED i przycisków yy Intuicyjne i ergonomiczne rozmieszczone przyciski

Oprogramowanie narzędziowe Oprogramowania Elf umożliwia konfigurację zabezpieczeń i automatyk, edycję schematu synoptycznego, tworzenie własnej logiki użytkownika dostosowanej do indywidualnych potrzeb klienta i obiektu. Symulator funkcji logicznych umożliwia wczytywania przebiegów cyfrowych i ana-

Podsumowanie

Literatura: 1. „System zdalnego monitorowania parametrów oraz zużycia energii elektrycznej dla systemów Przemysłu 4.0 z wykorzystaniem technologii z zakresu ICT, IIoT oraz Cloud Computing” Wiadomosci Elektrotechniczne 2020/3 2. „ Zdalny dostęp do urządzeń przy wykorzystaniu technologii VPN” Wiadomości Elektrotechniczne 4 Krzysztof Broda Maciej Rup Anna Kołtun Przemysław Angielczyk n

Sieć Badawcza Łukasiewicz to trzecia pod względem wielkości sieć badawcza w Europie. Dostarcza atrakcyjne, kompletne i konkurencyjne rozwiązania technologiczne. Oferuje biznesowi unikalny system „rzucania wyzwań”, dzięki któremu grupa 4 500 naukowców w nie więcej niż 15 dni roboczych przyjmuje wyzwanie biznesowe i proponuje przedsiębiorcy opracowanie skutecznego rozwiązania wdrożeniowego. Angażuje przy tym najwyższe w Polsce kompetencje naukowców i unikalną w skali kraju aparaturę naukową. Co najważniejsze – przedsiębiorca nie ponosi żadnych kosztów związanych z opracowaniem pomysłu na prace badawcze. Łukasiewicz w dogodny sposób wychodzi naprzeciw oczekiwaniom biznesu. Przedsiębiorca może zdecydować się na kontakt nie tylko przez formularz na stronie https://lukasiewicz.gov.pl/biznes/ ale także w ponad 50 lokalizacjach: Instytutach Łukasiewicza i ich oddziałach w całej Polsce. Wszędzie otrzyma ten sam – wysokiej jakości – produkt lub usługę. Potencjał Łukasiewicza skupia się wokół takich obszarów badawczych jak: Zdrowie, Inteligentna mobilność, Transformacja cyfrowa oraz Zrównoważona gospodarka i czysta energia.

38

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Modernizacja i automatyzacja stacji transformatorowych SN/nn Stacje transformatorowe stanowią podstawowy element energetycznej sieci rozdzielczej SN/nn. Wiele z tych obiektów funkcjonujących obecnie powstawało 30-40 lat temu. We wnętrzu tych stacji pracuje przestarzała i wyeksploatowana aparatura rozdzielcza średniego i niskiego napięcia, która stanowi zagrożenie dla ich wydajności, a także dla bezpieczeństwa obsługujących je operatorów.

Jak zapewnić stacjom transformatorowym niezawodne działanie i bezpieczną obsługę? Odpowiedzią jest coraz bardziej popularna modernizacja obiektów, która polega na wymianie urządzeń rozdzielczych przy zachowaniu części budowlanej. Jak ją mądrze przeprowadzić?

Automatyzacja pracy sieci przy uszkodzeniu

Zwiększenie niezawodności zasilania oraz skrócenie czasów wyłączeń to dodatkowe wyzwania, jakie są obecnie stawiane dystrybutorom energii. W celu poprawy niezawodności energetyka zawodowa decyduje się na wprowadzenie m.in. algorytmów automatyzujących prace sieci przy uszkodzeniu.

Przykładem takiego algorytmu jest logika FDIR FD – Fault Detection – wykrycie miejsca zwarcia, I – Isolation – izolacja miejsca zwarcia oraz R – Restoration – odbudowa zasilania. Innym rozwiązaniem jest zastosowanie logik, wpływających na parametry sieci, na przykład sterowanie mocą generacji rozproszonej np. generatorem biogazowni.

Jednak aby cała logika zaimplementowana w systemach SCADA operatora mogła zostać zrealizowana, muszą zostać jeszcze zabudowane w głębi sieci niezawodne aparaty łączeniowe. Mogą się one różnić w zależności od konstrukcji stacji transformatorowej.

Rozwiązania dla miejskich stacji transformatorowych

W obiektach umieszczonych w przestrzeniach miejskich z rozłącznikami w izolacji powietrznej wymienić można niesterowany lub uszkodzony aparat na produkowane w Polsce rozłączniki wnętrzowe typu KL i KLF [Zdj. 1], wyposażone w teleskopowe komory gaszeniowe. Komory te przerywają obwód prądu w taki sposób, że łuk elektryczny nie wydostaje się na zewnątrz. Są zatem idealnym rozwią-

40

Zdj. 1 Otwarta celka po wymianie rozłącznika. U dołu widoczne sensory prądu i napięcia.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Zdj. 2 Rozdzielnica SN typu MSA-L przystosowana do realizacji logiki FDIR

zaniem do pracy w otwartej przestrzeni wewnątrz stacji miejskich (i wieżowych), gdzie rozłącznik nie zawsze jest osłonięty obudową rozdzielnicy SN. W stanie otwarcia rozłączniki stwarzają bezpieczną, widoczną przerwę izolacyjną.

Aparaty te spełniają wymagania norm IEC dla urządzeń wnętrzowych, a elementy ich konstrukcji są zabezpieczone przed korozją przez cynkowanie galwaniczne. W układach, gdzie ważny jest czas reakcji, można z kolei zastosować migowe napędy z czasem łączenia poniżej 4s.

Aparat ten można doposażyć również w układ pomiaru prądu i napięcia.

W stacjach, które są poddawane gruntownej modernizacji, rozdzielnica SN z rozłącznikami jest zastępowana rozdzielnicą modułową (w izolacji powietrznej lub gazowej). Wybór medium izolacji nowej rozdzielnicy zależy od różnych czynników – może być, na przykład, podyktowany ilością miejsca jaką mamy do dyspozycji. Jeżeli decydujemy się na izolację powietrzną, możemy zastosować rozdzielnicę produkcji krajowej typu MSA-L-24/630[zdj, 2].

Rozłączniki w rozdzielnicy posiadają komory gaszeniowe. Istnieje także możliwość zabudowy napędu silnikowego oraz układu pomiaru prądu i napięcia.

Na uwagę zasługuje prostota łączenia rozdzielnicy SN z szafką telemechaniki: zastosowane sterowniki polowe z komunikacją po ETHERNECIE pozwalają na ograniczenie ilości połączeń (a co za tym idzie i pomyłek) na obiekcie tylko do podania napięcia gwarantowanego i połączenia ETHERNETOWEGO.

Stacje transformatorowe dla OZE

W dobie boomu na energię odnawialną, abonenckie stacje transformatorowe przeznaczone do pracy z elektrownią fotowoltaiczną czy biogazową o mocy na przykład 1MW, również muszą zostać wyposażone w sterowane łączniki (wymogi IRiESD spółek dystrybucyjnych). Niezawodność tych aparatów decyduje o czasie zwrotu z inwestycji. Przykładem może być stacja o minimalistycznych wymiarach produkcji krajowej typu UES-K[zdj. 3], gdzie jako łącznik sprzęgający farmę z elektrownią zastosowano wyłącznik próżniowy w izolacji SF6. Należy zwrócić uwagę, że wykorzystując stację kompaktową na farmę fotowoltaiczną minimalizujemy wymiary, a sama stacja jest gotowa do pracy już po rozładunku i podpięciu kabli.

Zdj. 3 Kompaktowa stacja transformatorowa dla elektrowni OZE – załadowana na naczepę, przed wysyłką do klienta

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

Opracowano na podstawie materiałów uesa Polska Sp. z o.o. uesa.pl n

41

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

PDTracII - ciągłe monitorowanie wyładowań niezupełnych on-line dla silników, generatorów, transformatorów suchych i rozdzielnic w izolacji powietrznej Wyładowania niezupełne są jedną z głównych przyczyn awarii uzwojeń stojana. Problemy izolacyjne wymuszają wyłączenia generatorów, silników i transformatorów suchych powodując znaczne uszkodzenia i utratę przychodów.

O

kresowe monitorowanie wyładowań niezupełnych w trybie online zapewnia opłacalną i sprawdzoną technikę minimalizacji ryzyka nieoczekiwanych awarii. Prawdopodobnie nie znaleziono innej metody testowej, która generuje tak dużo danych wspierających decyzje dotyczące planowania konserwacji stojana generatora w oparciu o rzeczywisty stan izolacji podczas eksploatacji. Analitycy są w stanie zalecić niezbędną konserwację naprawczą przed rozpoczęciem przerw konserwacyjnych.

Wyładowania niezupełne w uzwojeniach stojana powodują powstawanie małych impulsów prądu, które przechodzą

Other 1%

Bearing/ Shaft 12% Rotor Winding 12%

Stator Winding 63%

Stator Core 12%

Rysunek 1. Mechanizm uszkodzenia generatorów Ubezpieczenie Allianz, badanie 1996-1999. Kolokwium VDE, 28 czerwca 2001.

42

przez uzwojenie stojana. Wielkość i liczba tych impulsów zależy od stopnia zniszczenia izolacji. Monitorowanie wyładowań niezupełnych zyskało akceptację na całym świecie wśród przedsiębiorstw użyteczności publicznej, dużych firm przemysłowych i producentów. Iris Power dostarczył produkty do monitorowania wyładowań niezupełnych dla ponad 16 000 maszyn na całym świecie. Pomiary WNZ online zalecane są w standardach branżowych, takich jak norma IEEE 1434-2014, IEC TS 60034-27-2: 2012 i IEC 62478-2016.

Możliwe jest unikanie awarii dzięki mechanizmom wczesnego wykrywania stanów nienormatywnych.

Monitorowanie wyładowań niezupełnych stało się ważnym narzędziem konserwacji, dzięki identyfikacji ryzyka awarii spowodowanej ścieraniem izolacji, poluzowanymi uzwojeniami stojana, termiczną degradacją izolacji i wadami produkcyjnymi. Przyrządy do monitorowania wyładowań niezupełnych Iris Power w trybie pracy maszyny dokładnie zidentyfikowały problemy w wielu generatorach i silnikach dzięki setkom studiów przypadków i dziesiątkom publikacji opublikowanych przez klientów Iris Power, które potwierdzają, że instrumenty do monitorowania wyładowań niezupełnych Iris Power mogą pomóc w: yy Ustaleniu priorytetów zasobów wymagających natychmiastowej konserwacji yy Zidentyfikowania i naprawienia uszkodzenia na wcześniejszym etapie yy Uniknięciu awarii podczas eksploatacji yy Zmniejszeniu częstotliwości wyłączeń, gdy warunki stwarzają niskie ryzyko awarii. yy Uzyskaniu informacji dotyczących rodzaju i miejsca konserwacji wymaganej przed przerwami w eksploatacji yy Zmniejszeniu ogólnych kosztów utrzymania

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Rozwój monitorowania wyładowań niezupełnych przez IRIS Power Rozwój przyrządów do testowania wyładowań niezupełnych Iris Power w latach 90-tych został sfinansowany przez północnoamerykański przemysł użyteczności publicznej (CEA i EPRI), aby zapewnić właścicielom maszyn metodę wykrywania problemów z izolacją uzwojeń stojana i uzyskiwanie odpowiednich danych do podejmowania decyzji dotyczących konserwacji niezależnie od producentów sprzętu.

PDTracII został zaprojektowany specjalnie do monitorowania wyładowań niezupełnych przy normalnych obciążeniach elektrycznych, mechanicznych i termicznych maszyny. Obecnie w tysiącach silników, generatorów, transformatorów suchych i metalowych rozdzielnicach na całym świecie zainstalowanych jest ponad 65000 czujników pojemnościowych EMC. Instalacja i konfiguracja czujnika Iris Power Epoxy Mica Capacitors (EMC) to kondensatory 80 pF, które są używane do tłumienia niskich częstotliwości z generatora, ponieważ impedancja jest odwrotnie proporcjonalna do częstotliwości. Częstotliwość zasilania 60 Hz lub 50 Hz jest filtrowana za pomocą impedancji 100 MΩ, podczas gdy impulsy wyładowań niezupełnych o wysokiej częstotliwości do 250 MHz z ła-

twością przechodzą przez EMC przy impedancji zaledwie 10 Ω. Umożliwia to PDTracII monitorowanie małych impulsów wyładowań niezupełnych powyżej 2 mV na maszynach o napięciu znamionowym powyżej 3,3 kV. Iris Power zazwyczaj instaluje na generatorach dwa czujniki pojemnościowe 80pF z miki epoksydowej na fazę. Impulsy szumowe pochodzące z zewnątrz maszyny docierają najpierw do czujnika bliżej systemu. Impulsy pochodzące z uzwojenia maszyny docierają najpierw do czujnika znajdującego się najbliżej maszyny. Dzięki temu przyrządy Iris Power mogą automatycznie rozróżniać hałas i wyładowania niezupełne uzwojenia.

Silniki, małe generatory i transformatory połączone ponad 30-metrowym kablem między maszyną a rozdzielnicą mogą wykorzystywać tylko jeden czujnik pojemnościowy z miki epoksydowej na fazę i PDTracII do automatycznej analizy kształtów impulsów w celu oddzielenia zniekształconych impulsów pochodzących z systemu i innych zakłóceń.

Metoda zbierania danych Testy wyładowań niezupełnych online są przeprowadzane w sposób ciągły w prosty, bezpieczny i nieniszczący sposób, w oparciu o solidne zasady zalecane przez producentów i standardy branżowe, takie jak IEEE Std. 1434-2014 i IEC6003427-2: 2012. PDTracII automatycznie wykonuje pomiary w sekwencji dla wszystkich włączonych wejść i zakresów czułości, co zajmuje około 20 minut przed powtórzeniem sekwencji.

Wyniki pomiarów dostarczane przez instrument Iris Power PDTracII obejmują: yy Alerty wskazujące na wysokie pomiary wyładowań niezupełnych yy Fazowo rozwiązane wykresy danych „3D” przedstawiające surowe dane yy Podsumowanie wykresów danych „2D” analizowanych wyników Qm yy Dane dotyczące warunków pracy

Analiza danych i uzyskiwanie informacji Iris Power koncentruje się przede wszystkim na zapewnieniu jasnego, niezawodnego i powtarzalnego wyniku, który pozwala użytkownikowi zrozumieć prawdziwy stan silnika lub generatora i podejmować świadome decyzje dotyczą-

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

43

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE ce eksploatacji i konserwacji. Przyrząd PDTracII został zaprojektowany do autonomicznego gromadzenia danych o wyładowaniach niezupełnych w sposób ciągły i dostarczania odpowiednich informacji potrzebnych do zapewnienia decydujących środków: yy Identyfikacja dotkliwości wyładowań niezupełnych yy Identyfikacja prawdopodobnych przyczyn pogorszenia stanu yy Porównanie stanu w różnych urządzeniach Porównanie stanu generatora/silnika z podobnymi maszynami może być dokonane przy użyciu swobodnie dostępnych tabel wyładowań niezupełnych, które zawierają ponad 550 000 wyników testów zebranych dla większości wytwórców i rozmiarów maszyn.

Podsumowanie System Iris Power PDTracII zapewnia automatyczne, ciągłe monitorowanie wyładowań niezupełnych (PD) z konfigurowalnymi alarmami, które są inicjowane przy wysokich poziomach wyładowań niezupełnych. yy PDTracII współpracuje z zainstalowanymi na stałe czujnikami pojemnościowymi z miki epoksydowej na silnikach, generatorach, transformatorach suchych i rozdzielnicach powyżej 3,3 kV yy PDTracII w sposób ciągły gromadzi dane o wyładowaniach niezupełnych w celu tworzenia wykresów z rozdzielczością fazową i liczb podsumowujących (Qm i NQN) w celu tworzenia trendów i porównań. yy PDTracII wykorzystuje analizę kształtu impulsu, aby niezawodnie odróżnić wyładowania częściowe od zakłóceń

44

elektrycznych (szum), aby zapobiec fałszywym alarmom, gdy monitorowany sprzęt jest podłączony do systemu zasilania za pomocą> 30 m kabla zasilającego. yy Zakres częstotliwości testowych wynosi od 40 MHz do 350 MHz podczas pracy z kondensatorami epoksydowo-mikowymi (EMC) 80 pF i od 2 MHz do 350 MHz z łącznikami pojemnościowymi 1 - 2 nF. Autorzy: 1. Dariusz Wójcik ZUT Energoaudyt 2. Mirosław Zając ZUT Energoaudyt n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Przekaźniki interfejsowe w technologii Push-in w ofercie Relpol S.A. Budowa nowoczesnych i złożonych układów automatyki przemysłowej nierzadko wymaga zastosowania wielu modułów przekaźnikowych różnego typu w jednej szafie sterowniczej. Przekaźniki stosowane w dużych ilościach w takich aplikacjach to najczęściej wykonania wielotorowe, skutkuje to koniecznością wykonania w czasie prac instalacyjnych ogromnej ilości połączeń kablowych w gniazdach przekaźnikowych. Z tego względu każde usprawnienia w konstrukcji gniazd oraz zastosowanych przekaźników przynoszą wymierne korzyści zarówno przy Zdj. 1. Przekaźnik PI84-024AC-M91G-PS-2012-01 projektowaniu a także w trakcie montażu i w czasie codziennej eksploatacji. Nowa linia produktowa przekaźników interfejsowych Relpol S.A. z zastosowaniem gniazd z zaciskami w technologii Push-in została zaprojektowana z dbałością o najdrobniejsze szczegóły, aby usprawnić pracę inżynierów, przyśpieszyć pracę monterów oraz osób obsługujących instalację w trakcie eksploatacji.

Oczekiwania rynku Wyniki analiz rynkowych wykonanych przez Relpol S.A. w trakcie prac rozwojowych nad konstrukcją nowych gniazd w technologii Push-in wykazały wiele obszarów, w których istnieje możliwość połączenia nowoczesnych cech technicznych i funkcjonalnych z możliwością uzyskania znaczących oszczędności po stronie użytkownika.

Wielu użytkowników zwracało uwagę na potrzebę, aby nowe produkty charakteryzowała duża powierzchnia przeznaczona na trwałe znakowanie gniazd przy zastosowaniu samoprzylepnych taśm z drukarek oznacznikowych oraz przy użyciu płytek stosowanych w złączach kablowych na szynę DIN. Takie cechy umożliwiają sprawną, szybką pracę oraz pozwalają zachować wysoką estetykę opisów w tworzonej szafie sterowniczej.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

Jedną z ważniejszych cech oczekiwanych przez użytkowników był również spójny design konstrukcji aparatów o różnej funkcjonalności, który skutkuje bardzo wysoką estetyką a także możliwością zastosowania uniwersalnych akcesoriów, mostków łączeniowych tzw. „grzebieni” oraz zworek. Dzięki temu można uzyskać ograniczenie zbędnego okablowania oraz po raz kolejny znacznie przyśpieszyć prace instalacyjne.

Konstrukcja W odpowiedzi na precyzyjnie zdefiniowane potrzeby rynku, Relpol S.A. opracował całkowicie nową serię gniazd wtykowych GZP80 do przekaźników miniaturowych i GZP4 do przekaźników przemysłowych. Nowe gniazda wyposażone w zaciski sprężynowe typu Push-in zostały wykorzystane następnie do stworzenia kompletnych zestawów przekaź-

45

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Zdj. 2. Akcesoria łączeniowe do gniazd i przekaźników Push-in

ników interfejsowych. Zaletą produktów jest łatwy i szybki montaż na szynie DIN dzięki precyzyjnym zaczepom oraz specjalnemu kształtowi obudowy. Ponadto, montaż i organizację okablowania ułatwiają zaciski skierowane pod niewielkim kątem w stronę koryt kablowych. Produkty mają możliwość trwałego i widocznego znakowania za pomocą oznacznikowych taśm samoprzylepnych o szerokości do 9mm lub za pomocą standardowych płytek opisowych stosowanych w wielu popularnych złączkach kablowych na szynę DIN wielu producentów.

Szybkość, łatwość i wysokie bezpieczeństwo pracy zapewniają precyzyjne zaciski Push-in o niewielkiej sile podłączania przewodów oraz wysokiej sile trzymania, znacznie przewyższającej wymagania wskazane dla tego typu zacisków w normach EN60947-7-1, EN60998-2-2, EN60999-1, EN60999-2. Gniazda wyposażone są w czerwone przyciski zwalniające zacisk, charakteryzujące się nienaganną pracą.

Dzięki temu odłączenie przewodów odbywa się w sposób intuicyjny i szybki. Dodatkowo, kształt i rozmiar przycisku pozwala na zwolnienie zacisku wkrętakiem dowolnego rodzaju lub chociażby za pomocą długopisu. Wyjątkową cechą są również otwory na sondy pomiarowe usytuowane przy każdym z zacisków. Zaprojektowane zostały w taki sposób, aby zakotwiczyć sondę w gnieździe i umożliwić dokonywanie pomiarów bez konieczności przytrzymywania sondy rękami, niezależnie od położenia gniazda.

Istnieje możliwość zamówienia różnych wersji, z kolorowymi transparentnymi obudowami, niebieskimi dla przekaźników z cewkami zasilanymi prądem stałym oraz pomarańczowymi dla cewek na prąd przemienny. Dzięki zastosowaniu różnych kolorów możliwe jest szybkie rozróżnianie sekcji z zasilaniem AC, od tych zasilanych DC. Transparentne obudowy dodatkowo umożliwiają kontrolę stanu styków i mechanizmu przekaźnika.

Drugą linią wyrobów są zestawy o nazwach PI84P oraz PI85P z gniazdami Push-in GZP80, będące podobnie jak poprzednie, kompletami składającymi się z gniazda, przekaźnika, modułu przeciwprzepięciowo-sygnalizacyjnego oraz wyrzutnika. W tych produktach elementami wykonawczymi są doceniane przez wielu automatyków transparentne przekaźniki RMP85 oraz RMP84. Obciążalność układu zestyków wynosi max. 16A dla wersji jednotorowej oraz 8A dla wersji dwutorowej. Najważniejszą cechą tego wykonania jest możliwość mechanicznego ręcznego wymuszania stanu zadziałania z funkcją blokowania.

Linie produktowe Obecnie dostępne są trzy linie produktowe z gniazdami Push-in. Pierwsza obejmuje przekaźniki interfejsowe PI85, PI84 z gniazdami Push-in GZP80. Są to gotowe do montażu, kompletne zestawy składające się z przekaźników miniaturowych jedno i dwupolowych z serii RM85 oraz RM84, dostępne zarówno w standardowych obudowach nieprzeźroczystych oraz w kolorowych, transparentnych obudowach, przeznaczone odpowiednio do łączenia obciążeń o max. prądach 8A dla wersji dwutorowych oraz 12A (*max. 16A po zmostkowaniu) dla wersji jednotorowych. Zestawy wyposażone są w klasyczny moduł sygnalizacyjno-przeciwprzepięciowy TYPU M oraz obejmy wyrzutnikowe.

46

Zdj. 3. Zestaw przekaźników interfejsowych Push-in

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE Ostatnią linią produktową są kompletne przekaźniki interfejsowe PIR2 i PIR4 z gniazdami Push-in GZP4 . Są to wykonania, w których przekaźnikami wykonawczymi są przemysłowe przekaźniki dwupolowe typu R2N o obciążeniu znamionowym 12A oraz czteropolowe 6-amperowe R4N z przyciskiem testującym z funkcją blokowania. Podobnie jak w poprzednich seriach klient otrzymuje kompletny gotowy do montażu moduł przekaźnikowy.

Standardowe wykonania obejmują wersje sterowane napięciami 24VDC, 24VAC, 230VAC jednak w sprawie innych napięć cewek oraz wersji specjalnych można skontaktować się bezpośrednio z przedstawicielem lub biurem obsługi klienta Relpol S.A.

Akcesoria Bardzo istotną kwestią jest szeroka gama wtykowych akcesoriów zapewniających szybkie i swobodne mostkowanie, zarówno po stronie cewek jak i od strony wyjść przekaźników. Akcesoria obejmują takie produkty jak: złącza 2-polowe (ZGZP80-2, ZGZP4-2), złącza 8-polowe (ZGZP80-8, ZGZP4-8), zworki 2-polowe (ZGZP-2). Wszystkie rodzaje są dostępne w czterech wersjach kolorystycznych i zapewniają praktycznie nieograniczone możliwości wykorzystania.

Możliwość łączenia w wielu konfiguracjach równocześnie pozwala na dodatkową oszczędność czasu w trakcie prac instalacyjnych.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

Podsumowanie Nowa linia przekaźników interfejsowych Relpol S.A. w technologii Push-in oferuje szereg korzyści w porównaniu z klasycznymi wersjami śrubowymi. Znaczne skrócenie czasu montażu ułatwia i przyśpiesza pracę producentów i monterów układów automatyki, co przekłada się na istotne oszczędności, szczególnie w złożonych projektach, gdzie występują duże ilości przekaźników pośredniczących. Bogata oferta wtykowych akcesoriów w postaci złącz grzebieniowych i zworek do mostkowania wspólnych sygnałów wejść a nawet wyjść przekaźników interfejsowych, pozwala ograniczyć ilość koniecznych operacji do minimum i jeszcze bardziej skrócić czas wykonania okablowania. Dopracowana konstrukcja umożliwia swobodne stosowanie powszechnych metod znakowania, znanych z innych aparatów automatyki przemysłowej. Wszystko to razem sprawia, że cały proces produkcji systemów automatyki z wykorzystaniem najnowszych przekaźników interfejsowych Relpol S.A. przebiega znacznie szybciej i łatwiej. Dodatkowo finalny efekt wizualny zmontowanej rozdzielnicy jest znacznie lepszy niż przy zastosowaniu klasycznych gniazd śrubowych starego typu. Szczegółowe materiały informacyjne znajdują się na stronie producenta www.relpol.pl Rafał Kluska n

47

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Ładowarki aut elektrycznych – czy mogą pogorszyć jakość zasilania?

Wstęp Obecnie trudno sobie wyobrazić sprawne funkcjonowanie społeczeństw bez transportu samochodowego. Liczba samochodów w poszczególnych krajach liczona jest w milionach, a w zdecydowanej większości są to pojazdy napędzane przetworzonymi paliwami pozyskanymi z ropy naftowej (benzyna, olej napędowy). Ze względu na ograniczone zasoby tego surowca naturalnego, rosnące koszty jego wydobycia oraz proekologiczne trendy światowe, pojawiła się potrzeba redukcji jego zużycia. Ponadto świadomość społeczna w zakresie emisji zanieczyszczeń jest również na dużo wyższym poziomie niż kilkanaście lat temu. To wszystko napędza poszukiwanie alternatywnych rozwiązań w stosunku do obecnie wykorzystywanych paliw, w szczególności w dziedzinie transportu samochodowego.

Liczba pojazdów elektrycznych (nie tylko osobowych) poruszających się po drogach będzie rosnąć. To implikuje potrzebę rozbudowy infrastruktury do ładowania takich pojazdów. Niniejszy

48

artykuł przedstawia kilka wybranych, najważniejszych zagrożeń dla jakości energii elektrycznej, jakie niesie ze sobą szybki wzrost liczby stacji ładowania aut elektrycznych.

Dobór mocy ładowarek Liczba punktów ładowania pojazdów elektrycznych rośnie z roku na rok. Jeśli jednak urządzenia mają działać niezawodnie, konieczne jest staranne zaplanowanie inwestycji opartej na do-

kładnych danych. Instalacja punktu ładowania pojazdu elektrycznego jest bardziej skomplikowana od podłączenia np. grzejnika elektrycznego. Obok spełnienia podstawowych wymogów w zakresie ochrony przeciwporażeniowej i przeciwpożarowej, powinny być spełnione również wymogi kompatybilności elektromagnetycznej, które zapewniają możliwość niezawodnego funkcjonowania ładowarek w sieci elektroenergetycznej. Wymogi kompatybilności będą głównie zależeć od rodzaju i konstrukcji stacji ładowania pojazdów elektrycznych.

Obecnie produkowane ładowarki do samochodów elektrycznych można podzielić na kilka podstawowych typów, które definiuje norma IEC 61851-1.

Ze względu na moc dostarczaną do auta, można przyjąć podział na ładowarki: yy standardowe (nazywane inaczej wolnymi) o mocach do około 3,7 kW dla zasilania jednofazowego i mocy do około 11 kW przy zasilaniu trójfazowym, yy pół-szybkie o mocach około 7 kW jednofazowo oraz 22 kW dla trzech faz, yy szybkie (czasami zwane super łado-

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Rys. 1. Wykres poboru mocy w typowym gospodarstwie domowym.

Rys. 2. Wykres mocy trójfazowej dla zakładu produkcyjnego.

warkami) o mocach dochodzących nawet do 150 kW (a w przyszłości nawet 300 kW).

Z mocą ładowarki związana jest wprost szybkość ładowania auta. Przed zamontowaniem ładowarki podstawowym pytaniem jest, jaka moc jest dostępna w punkcie planowanej instalacji, aby z jednej strony zainstalować ładowarkę jak najszybszą, a z drugiej strony, aby jej działanie nie wpływało negatywnie na inne urządzenia zasilane ze

wspólnego punktu przyłączenia. Aby odpowiedzieć na to pytanie, doskonałym rozwiązaniem jest zastosowanie jednego z analizatorów jakości zasilania serii PQM. Dzięki nim można zarejestrować pobór mocy w ciągu określonego czasu (najlepiej tygodnia) i ustalić profil obciążenia. Jest to bardzo ważne, gdyż szczyt obciążenia może występować w innym czasie niż wynikało by to z domysłów. Analizatory można łatwo zainstalować w tablicy rozdzielczej bez

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

konieczności wyłączania zasilania, dzięki szerokiemu wachlarzowi akcesoriów.

Dodanie jednej ładowarki 3,7 kW (czas ładowania auta 8 do 12 godzin) do istniejącej instalacji prawdopodobnie nie spowoduje wielu problemów związanych z wydajnością zasilania, nawet w typowym gospodarstwie domowym. Zakładając, że auto ładuje się przez noc, zapas mocy powinien być wystarczający. Można to zaobserwować z wykresu na rys. 1, gdzie widać,

49

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE można zobaczyć, że w przykładowej firmie szczyt poboru mocy przypada w godzinach 19:00 do 20:00. Dlatego w ciągu dnia nie powinno być problemu z doładowaniem nawet kilku aut, jeśli tylko łączna moc nie przekroczy 30…40 kW. Dlatego tak ważne jest, aby przed zainstalowaniem punktu ładowania przeprowadzić dokładną analizę obciążenia istniejącej sieci. Bez tego może okazać się, że zainstalowane ładowarki nie będą mogły pracować w godzinach, gdy będą najbardziej potrzebne. Ponadto, może być przekraczany pobór maksymalnej mocy zakontraktowanej z dostawcą energii. A to najprawdopodobniej będzie skutkowało karami finansowymi.

Potencjalne zakłócenia sieci

że w nocy pobierana moc jest znikoma.

W tym wypadku można mówić nawet o pozytywnym aspekcie dla systemu energetycznego, tj. pobieraniu mocy w okresie jej nadprodukcji.

Ale dodanie kilku punktów ładowania, może już negatywnie odbić się na stabilności sieci. Dodanie ładowarki o mocy 150 kW (czas ładowania około 40 minut)

jest możliwe tylko tam, gdzie jest przewidziany duży zapas mocy. W firmach, które planują zainstalowanie kilku punktów, zapewne lepszym rozwiązaniem będzie zamontowanie kilku ładowarek o mocy 11 kW niż jednej 72 kW. Pozwoli to w sensownym czasie 1 do 2 godzin naładować szereg aut zamiast jednego w czasie 30 minut. Na rys. 2

Parametry jakościowe w sieci zasilającej są podane w normie EN 50160. Ponadto producenci stacji ładowania powinni spełnić wymogi wieloarkuszowej normy IEC 61000 jeśli chodzi o emisję wyższych harmonicznych do sieci oraz ograniczenia wahań napięcia i migotania światła. Teoretycznie, ładowarki powinny być tak skonstruowane, aby nie zakłócać w znaczący sposób sieci zasilającej. Trzeba jednak pamiętać, że samochody elektryczne są zasilane prądem stałym z wbudowanych akumulatorów. Dlatego ładowanie też przebiega prądem stałym – albo z poziomu samej stacji ładowania albo prostowanie

Rys. 3. Przykładowy wykres przebiegu prądu i napięcia ładowarki jednofazowej przy mocy 2,2 kW.

50

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

odbywa się w pojeździe. W obu przypadkach występują elementy energoelektroniczne, których nieliniowy charakter będzie powodował mniejsze lub większe zakłócenia.

Należy jednak pamiętać, że mogą istnieć urządzenia do ładowania, które z jakichś powodów nie spełniają wymagań i generują większe zakłócenia do sieci.

Ponownie z pomocą przychodzą analizatory jakości zasilania Sonel. W szczególności model PQM-707 z wbudowanym dotykowym ekranem. Dzięki swej autonomii nie potrzebuje on zewnętrznego komputera do obsługi, wszystko można zrobić w analizatorze będąc podpiętym do stacji ładowania. W szybki i prosty sposób można zweryfikować wpływ ładowarki (lub ładowarek) na sieć zasilającą poprzez pomiar: yy harmonicznych w prądzie i napięciu (wraz ze współczynnikami THD) – prostowniki zwykle generują harmoniczne poprzez pobór odkształconego prądu, co widać w przebiegu prądu na rys. 3. Jeśli harmoniczne w systemie zasilania przekroczą limity określone w przepisach, może być konieczne odłączenie problematycznej ładowarki, co na pewno spowoduje frustrację użytkowników samochodów. Warto pamiętać, że obecność harmonicznych napięcia i prądu jest naturalną konsekwencją użytkowanych powszechnie urządzeń elektronicznych, dlatego warto sprawdzić ich poziom jeszcze przed zainstalowaniem stacji ładowania. W przypadku dużej zawartości harmonicznych w napięciu, może się okazać, że po podłączeniu ładowarki limity mogą być przekroczone. A nawet jeśli nie zostaną, to wysoki poziom zawartości harmonicznych może powodować różne negatywne skutki w sieci, np. przeciążenia przewodu neutralnego, gorszą wydajność urządzeń, wibracje lub utrudniony rozruch silników. yy asymetrii – w przypadku wykorzystywania ładowarek trójfazowych ten problem nie powinien istnieć.

Ale w przypadku wykorzystywania wielu ładowarek jednofazowych o większych mocach, może to skutkować pojawieniem się asymetrii prądów i napięć. Nawet jeśli ładowarki są instalowane na różnych fazach, to może być niemożliwym wymuszenie, aby wszystkie były obciążone w tym samym czasie w jednakowym stopniu. A to spo-

woduje pewien poziom asymetrii, która negatywnie oddziałuje na odbiorniki trójfazowe powodując np. większy pobór energii oraz zwiększone straty cieplne w uzwojeniach silników, co skraca ich żywotność. yy spadków napięć – ładowarki o dużej mocy będą powodować spadki napięć w sieci zasilającej, co może powodować szereg problemów z funkcjonowaniem urządzeń w warunkach obniżonego napięcia lub powodować obniżenie ich sprawności działania. Ponadto w skrajnych przypadkach może dojść do przekroczeń dopuszczalnych poziomów napięć określonych przepisami. yy mocy biernej – ładowarki jako urządzenia przekształtnikowe w większości przypadków generują moc bierną o charakterze pojemnościowym. Ponieważ nadmiar mocy biernej nie jest pożądany, a przekroczenie wartości umownych może powodować podwyższone opłaty, warto kontrolować jej poziom. yy mocy czynnej – zakładając, że zostały przeprowadzone pomiary zapotrzebowania na moc szczytową przed zainstalowaniem stacji ładowania, warto wykonać ponowne badania po zamontowaniu. Wraz z upływem czasu do sieci mogą być dołączane kolejne odbiorniki, co może spowodować problemy z wydajnością zasilania, o czym było wspomniane wcześniej.

Sprawdź jakość energii z analizatorami Sonel PQM

Konkluzja Elektromobilność może zrewolucjonizować transport drogowy. Ładowarki są cały czas w fazie udoskonalania, aby ich parametry elektryczne były jak najlepsze. Jednak trzeba mieć na uwadze, że niekontrolowany rozrost sieci punktów zasilających auta elektryczne, może zakłócić a nawet zdestabilizować funkcjonującą sieć elektroenergetyczną. Dlatego tak ważne jest dobre planowanie inwestycji oraz monitoring parametrów jakościowych, aby działające ładowarki nie zakłócały pracy innych urządzeń elektrycznych. Między innymi do takich zadań zostały stworzone analizatory jakości zasilania serii PQM, które oczywiście mogą pomóc swoim użytkownikom w rozwiązaniu wielu innych problemów występujących w sieci elektroenergetycznej.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

Marcin Szkudniewski Sonel S.A. n

51 www.sonel.pl

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Diagnostyka paneli fotowoltaicznych z użyciem kamer termowizyjnych FLIR

W

edług danych Polskich Sieci Elektroenergetycznych na początek marca 2021 r. w Polsce blisko 4216,3 MW mocy pochodzi z paneli fotowoltaicznych. Wciąż głównym i dominującym segmentem rynku fotowoltaicznego są mikroinstalacje, stanowiące 75% mocy zainstalowanej PV. Drugim największym segmentem są farmy słoneczne, rozwijające się głównie dzięki aukcyjnemu systemowi wsparcia – stanowią one ponad 20% rynku PV. Poniżej przedstawiona jest zaktualizowana prognoza mocy zainstalowanej do 2025 która pokazuje, że branża fotowoltaiczna będzie się sukcesywnie rozwijać a kolejne programy pomocowe jak np. mój

52

prąd 3.0 będą nakręcać koniunkturę na inwestycje indywidualnych inwestorów w obawie o większe stawki za energię elektryczną i możliwość uzależnienia się od podwyżek. Również duże polskie koncerny energetyczne planują rozwój źródeł energetycznych z paneli fotowoltaicznych do 2025 roku Tauron Polska Energia planuje posiadać 300 MW zainstalowanej mocy. Należąca do Grupy Kapitałowej PGE spółka PGE Energia Odnawialna jest obecnie największym producentem zielonej energii Polsce. Posiada 17 farm wiatrowych, 29 elektrowni wodnych, 4 elektrownie szczytowo-pompowe oraz 5 farm fotowoltaicznych. Łączna moc zainstalowana wszystkich obiektów wynosi 2326,25 MW.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

53

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE Dlaczego warto wykonać badanie termowizyjne instalacji fotowoltaicznej?

Sprawność ogniwa zmniejsza się wraz ze wzrostem temperatury. Zjawisko to można zminimalizować za pomocą dobrej wentylacji (bez niej straty są o 5% wyższe). Przy wysokich temperaturach sprawność jest mniejsza o 0,5%/1 °C. Jeśli temperatura ogniwa wzrośnie z 25 °C do 55 °C, to sprawność zmniejszy się ok. 15%. Znamionowa moc elektryczna ogniw fotowoltaicznych jest podawana dla temperatury 25 °C. Typowe panele fotowoltaiczne zainstalowane na dachu pracują zwykle w temperaturze 30-60 °C, co powoduje spadek mocy o 12–25% wartości znamionowej.

Błędy występujące podczas pracy systemów fotowoltaicznych mogą być szybko zdiagnozowane w zakresie promieniowania słonecznego 500–600 W/m^2 poprzez oznaczenie zmian właściwości termicznych za pomocą kamery termowizyjnej. Wyniki uzyskane za pomocą kamery termowizyjnej uznawane są jako kluczowy wskaźnik jakości próbki. Często jednak zapomina się o właściwej interpretacji wyników i ich uzupełnieniu o analizy wykorzystujące inne metody diagnostyczne. Termowizja nie jest wystarczającą metodą, żeby wykazać wadliwą pracę modułu fotowoltaicznego. Występowanie gorętszych obszarów może, lecz nie musi, mieć wpływ na charakterystyki prądowo-napięciowe panelu.

Aby zapewnić sobie wysoką dokładność pomiarów i dobrej jakości termogramu przy doborze sprzętu należy zwracać uwagę na rozdzielczość detektora podczerwieni. Minimalne wymagania jakie powinna spełniać kamera termowizyjna określa europejska norma IEC TS 62446-3 w której zawarte są poszczególne parametry kamer. Jeżeli chodzi o rozdzielczość to minimalnie detektor powinien mieć 320x240 pikseli, powinna pozwalać na robienie zdjęć rzeczywistych oraz zmianę parametrów takich jak emisyjność.

Jakiej kamery użyć w badaniach termowizyjnych paneli fotowoltaicznych?

Standardem większym niż wymagana norma może pochwalić się kamera termowizyjna FLIR E96 z rozdzielczością detektora 640x480 pikseli. Jest to pierwsza w ofercie FLIR-a kamera pistoletowa z tak wysoką rozdzielczością. Pozwala ona na dokładne pomiary termowizyjne z zarówno rozdzielni elektrycznych jak paneli w znacznej odległości. Kamera posiada w opcji wymienne obiektywy od standardowego 24 stopniowego przez obiektyw szerokokątny 42 oraz teleskopowy 14. Innowacyjnie producent zastosował w tym modelu laserowe ustawianie ostrości, które skraca czas pomiaru oraz zapewnia ostre termogramu. W łatwiejszym identyfikowaniu uszkodzonego panelu pomaga funkcja GPS która taguje każde zdjęcie a po przeniesieniu na kartę raportu mamy możliwość odczytania pinezki, która wskazuje miejsce w mapach google.

Wraz z rozwojem branży inwestorzy decydują się na budowę dużych farm fotowoltaicznych. Instalacje te również ulegają awarii podczas normalnej pracy. Aby skrócić czas inspekcji stosuje się do tego drony z kamerami termowizyjnymi. 1 MW to w zależności od mocy około 3600 paneli fotowoltaicznych których diagnostyka kamerą ręczną byłaby zbyt czasochłonna.

Rozwiązują ten problem można skorzystać z drona Matrice 300 RTK który pozwala na przenoszenie różnego typu kamer w tym kamery termowizyjnej Zenmuse XT2. Taki zestaw na jednym komplecie baterii pozwala na około 40 minut lotu po zaplanowanej trasie. Podczas takiej inspekcji równie dokładnie jesteśmy w stanie ocenić panele fotowoltaiczne pod kątem wyszukiwania hot spotów czy innych uszkodzeń podczas eksploatacji.

54

Fot.1. Przegrzane moduły paneli fotowoltaicznych szybko mogą doprowadzić do uszkodzenia i spadku wydajności w całym stringu. Materiały własne Euro Pro Group.

Fot.2 Rekomendowanym zestawem do wykonywania badań termowizyjnych farm fotowoltaicznych jest Matrice 300 RTK z kamerą Zenmuse XT2

W razie zainteresowania aktualną ofertą proszę o kontakt.

Miłosz Kałuża Euro Pro Group Tel. 695 763 265 Email: mkaluza@europro.com.pl www.europro.com.pl n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Premiera zenon Software Platform wersja10. Wszechstronne zastosowanie nowości do zastosowania w branży energetycznej Automatyzacja i cyfryzacja procesów w branży energetyki od ponad 30 lat jest częścią firmy COPA-DATA, lidera w produkcji oprogramowania.

Najnowsza dostępna już na rynku wersja zenon 10, to doskonała platforma do wprowadzania branży energetycznej w świat digitalizacji i IT. Wprowadzone zmiany oraz nowe funkcjonalności powodują, że korzystanie z zenon jest jeszcze łatwiejsze, a procesy w branży energetycznej w pełni zabezpieczone.

Wszechstronne zastosowanie oraz nowe nazewnictwo Wersja wprowadzona na rynek w 2021 roku dostarczy naszym klientom kompleksową platformę oprogramowania z nowym nazewnictwem: Report Engine, wcześniej znany jako zenon Analyzer, jest teraz zintegrowany z oprogramowaniem zenon. Nazwę zenon Runtime zmieniono na Service Engi-

ne, a zenon Editor — na Engineering Studio. W celu przedstawienia nowych funkcji w spójnej i atrakcyjnej wizualnie formie, środowisko inżynieryjne, w tym konfiguracja, otrzymało zupełnie nowy interfejs. Ponadto, aby w łatwy i przyjemny sposób zapoznać się z możliwościami nowego narzędzia zenon 10 i usług, które uzupełnią cały pakiet, zespół COPA-DATA stworzył dedykowane podstrony oraz odrębne

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

video zawierające informacje na temat nowych funkcji, jakie oferuje zenon i benefity dla każdej branży w, której jest wykorzystywany.

Branża energetyczna Aby sprostać rosnącym wymaganiom elektromobilności, zenon 10 wprowadza na rynek sterownik OCPP. Jest on używany do komunikacji ze stacjami

55

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

ładowania pojazdów elektrycznych.

Kolejne nowe funkcje obejmują konfigurację offline zenon Process Gateway w Engineering Studio. Działający silnik serwisowy nie jest już potrzebny; kopia zapasowa projektu jest dołączona.

Nowością jest również Egress Connector do zenon Service Grid. Podobnie jak sterownik, który wysyła zapytania o wartości zmiennych, umożliwia on również dostęp do zmiennych innych silników serwisowych. Podobnie jak w przypadku każdej nowej wersji, również tutaj zaktualizowano dużą liczbę istniejących sterowników i bram sieciowych (np. DNP3 lub IEC61850), które są teraz bardziej dynamiczne. Ponadto dostępny jest sterownik GenericNET, który upraszcza także integrację ważnych protokołów IoT, takich jak usługi internetowe MQTT, AMQP lub REST. zenon 10 obsługuje również uwierzytelnianie za pomocą RADIUS. Ponadto COPA-DATA regularnie przygotowuje gotowe zestawy aplikacji. Pakiety te są zorientowane na konkretny przypadek aplikacji i obejmują również aplikacje demonstracyjne, Smart Objects oraz szablony umożliwiające możliwie najszybszą inżynierię projektu. Dostępny już jest zestaw aplikacji HMI podstacji, a wkrótce pojawi się nowy zestaw aplikacji systemu SCADA do szybkiego uruchamiania i wydajnego utrzymania systemów energetyki w tym systemów fotowoltaicznych dowolnej wielkości.

56

Innowacje i rozszerzenia „Poza wykorzystywaniem naszych obecnych mocnych stron, wszystkie strategiczne decyzje w zakresie produktów podejmowane są zgodnie z naszym mottem ‘Przenikanie się OT i IT – musi być łatwiejszy sposób!'.

Dlatego właśnie aktywnie zoptymalizowaliśmy integrację elementów i oznaczenia w platformie zenon 10.

Nasza platforma oprogramowania stała się zintegrowanym i kompleksowym rozwiązaniem”, mówi Gerald Lochner, Kierownik Działu Zarządzania Produktami. Obejmuje to graficzną przeróbkę centralnego środowiska inżynieryjnego, zenon Engineering Studio oraz przeprojektowanie interfejsu platformy. Aplikacja zenon Analyzer, przemianowana na „Report Engine” została również w pełni osadzo-

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE na w platformie zenon. Podobnie, jak w przypadku wypuszczenia każdej nowej wersji zenon, poprawiono wiele sterowników i bram, celem zapewnienia rozszerzonej funkcjonalności i usprawnień wydajności. W związku z tym wprowadzono również odpowiednie zmiany ważnych protokołów komunikacyjnych. W sumie, cykl rozwoju platformy zenon 10 objął 158 nowych funkcji. Najważniejsze kwestie to z pewnością Smart Data Storage zenon, czyli opcja, która oferuje teraz zintegrowaną bazę danych historycznych i kontekstowych na serwerach SQL. Dodatkowo wyróżnia się również jeszcze bardziej usprawniona funkcja Smart Objects, do wydajnego i inteligentnego projektowania.

Dzięki przeprojektowanemu Web Engine zenon, platforma zenon 10 zapewnia rozszerzenia i poprawę wydajności dla aplikacji opartych na HTML5.

Dodatkowo, technologia kontenerów Docker jest również obsługiwana przez najpopularniejsze poprzednie wersje zenon 10. Nowa usługa zenon Service Grid Identity gwarantuje bezpieczne zarządzanie autoryzacją i uwierzytelnianiem, jak i niezawodne

połączenie z istniejącymi systemami administracyjnymi, jak Microsoft Active Directory. Aby spełnić wymagania związane z coraz większą internacjonalizacją, raporty o alarmach i zdarzeniach platformy zenon można teraz szybko przekonwertować na inne języki.

HTML5 Web Engine i \Smart Objects: podróż trwa Przemysłowy Internet Rzeczy jest czymś więcej niż tylko szumnym hasłem — wymagania wobec automatyzacji przemysłowej ulegają dynamicznym zmianom. Elastyczny dostęp, także zdalny, jest kluczowym czynnikiem dla przyszłościowych systemów i procesów. Z tego powodu w oprogramowaniu zenon 10 znacznie ulepszono możliwości silnika Web Engine. Dzięki uruchomieniu obsługi technologii kontenerowej Docker, możliwe jest teraz dodawanie manualne komentarzy do alarmów i zdarzeń. Wraz z poprawą wydajności w module Compiler i wykorzystaniem wykresów Gantta w Extended Trend, zenon robi kolejny logiczny krok w kierunku wizualizacji

opartej na sieci web. Nastąpiła również rozbudowę Smart Objects, które pojawiły się w poprzedniej wersji. W zenon 10 moduły wielokrotnego użytku obsługują receptury, grupy receptur oraz import/eksport przy użyciu formatu XML.

Video przedstawiające najważniejsze funkcje zenon 10 Główne innowacje technologiczne zastosowane w zenon 10 omówiono w filmikach video dostępnych na: https://go.copadata.com/pl/zenon10 Dodatkowo, filmy podsumowujące nowe funkcje dostępne są również w zakresie głównych branż obsługiwanych przez COPA-DATA, czyli Energetyki i Infrastruktury, Farmaceutycznej, Motoryzacyjnej oraz Spożywczej.

Mamy dla Was więcej informacji i czekamy na kontakt: sales.pl@copadata. com, lub telefonicznie: 12 290 10 54. Źródło: COPA-DATA Polska Sp. o.o. n

Ułatw sobie życie.

Inteligentne zarządzanie energią z zenon Software Platform.

Efektywny inżyniering, prosty do integracji – od elektrowni aż do Smart Grids: ` Automatyzuj podstacje ` Zarządzaj sieciami dystrybucyjnymi ` Monitoruj elektrownie wodne

` Kontroluj systemy magzynowania energii ` Obsługuj energię ze źródeł odnawialnych

www.copadata.com/energy URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

57

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Schneider Electric uruchamia program dla dostawców rozwiązań IT, mający na celu zwiększenie nowych przychodów cyklicznych dzięki zarządzanym usługom zasilania • Program Edge Software &amp; Digital Services zapewnia korzyści finansowe, możliwości i wsparcie dostawcom rozwiązań IT w rozwijaniu ich praktyki w zakresie zarządzanych usług zasilania.

• Rabat zapewnia do czterech razy większe nagrody niż oferowane przez tradycyjne rabaty na sprzęt.

• Dostawcy rozwiązań informatycznych mogą uzyskać dostęp do oferty oprogramowania i usług cyfrowych Schneider Electric™ EcoStruxure™, bezpłatnych kursów certyfikacyjnych oraz e-przewodnika na temat rozpoczęcia nowej linii biznesowej, o potencjalnym wzroście przychodów o 1,5-krotność początkowego kosztu technologii.

58

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

S

chneider Electric, uruchomia program Edge Software &amp; Digital Services - kompleksowy zestaw korzyści, narzędzi wsparcia i certyfikatów, które umożliwiają dostawcom rozwiązań IT dedykowanych Managed Power Services (Systemami Zarządzania Zasilaniem). Został on zbudowany w odpowiedzi na znaczny wzrost w dziedzinie Edge Computing (przetwarzania brzegowego), program umożliwia dostawcom rozwiązań IT ustanowienie stałych źródeł przychodów, oferując zdalne monitorowanie i zarządzanie infrastrukturą fizyczną w sieciach swoich klientów poprzez wykorzystanie oprogramowania i usług Schneider Electric EcoStruxure. Ten nowy program Edge Software &amp; Digital Services jest częścią wielokrotnie nagradzanego programu partnerskiego mySchneider IT Solutions, wcześniej znanego jako APC Channel Partner Program.

Instytut Gartnera szacuje, że do 2025 r.

75% danych generowanych przez przedsiębiorstwa będzie tworzonych i przetwarzanych poza tradycyjnym, scentralizowanym centrum danych lub chmurą. Jednak ponieważ infrastruktura brzegowa jest rozproszona geograficznie, często bez lokalnego IT, niezmiennie wymaga zdalnego monitorowania i zarządzania. To toruje drogę do dużych możliwości w sprzedaży Managed Power Services. Jednak obecnie zaledwie 27% dostawców rozwiązań IT oferuje usługi zarządzania energią.„Przyspieszenie edge computing stwarza ogromną szansę dla dostawców rozwiązań informatycznych na zwiększenie swoich stałych strumieni przychodów dzięki sprzedaży Managed Power Services” powiedział David Terry, wiceprezes ds. Kanałów IT w Schneider Electric Europe. „Stworzyliśmy kompleksowy program dla partnerów, który upraszcza i przyspiesza czas potrzebny do skonfigurowania ich praktyki Managed Power Service. Umożliwi to partnerom zaspokojenie potrzeb klientów poprzez skuteczne monitorowanie i zarządzanie punktami edge klientów, co jest obecnie uważany za priorytet o kluczowym znaczeniu dla biznesu.” Podstawowe składniki programu Edge Software &amp; Digital Services obejmują: yy Program obejmujący cały cykl życia produktów - stała korzyść finansowa dla dostawców rozwiązań informatycznych w zakresie reinwestycji w ich działalność. yy E-przewodnik krok po kroku - „Pod-

stawowy przewodnik po rozwoju firmy dzięki zarządzanym usługom zasilania”. yy Ścieżki certyfikacyjne - kursy edukacyjne mające na celu zwiększenie sprawności technicznej i biznesowej w zakresie oprogramowania do zdalnego monitorowania cyfrowego i opcji usług. yy Oprogramowanie EcoStruxure i inne usługi cyfrowe - dostęp do elastycznej oferty firmy Schneider Electric, oferującej zaawansowane, zdalne monitorowanie 24/7 oraz zdalne wsparcie na miejscu.

Biznesowe uzasadnienie stworzenia praktyki zarządzanych usług energetycznych Rynek usług zarządzanych znacznie się rozwinął w ciągu ostatniej dekady i obecnie generuje prawie 160 miliardów dolarów przychodów IT zarządzanych przez dostawców rozwiązań IT. Dzięki ustanowieniu praktyki Managed Power Services dostawcy rozwiązań IT mogą tworzyć nowe źródła przychodów poprzez monitorowanie i zarządzanie elementami infrastruktury fizycznej w ich środowisku edge.

Obejmuje to zasoby związane z zasilaniem, chłodzeniem, ochroną środowiska i zabezpieczeniami fizycznymi.

W rzeczywistości dodanie Managed Power Services zapewnia 1,5-krotne dodatkowe przychody w całym cyklu życia zasobu. Ponadto dostawcy rozwiązań informatycznych mogą pomóc w poprawie odporności na cyberataki dzięki proaktywnej konserwacji i identyfikowaniu odświeżania sprzętu, aby zmniejszyć koszty operacyjne u klientów.

Aby zrównoważyć koszty początkowe, program Edge Software &amp; Digital Services obejmuje rabat w cyklu życia klienta. Inicjatywa ta została opracowana na podstawie informacji zwrotnych od dostawców rozwiązań IT i nagradza partnerów IT mySchneider za różne działania w całym cyklu życia klienta, w tym dołączanie, monitorowanie, serwisowanie i aktualizowanie zasobów klienta.

Zasoby, które pomogą partnerom IT w tworzeniu zarządzanych usług zasilania Program Edge Software &amp; Digital Services zapewnia partnerom bezpłatny dostęp do zasobów, w tym do przewodnika krok po kroku, który

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

umożliwia płynne rozwijanie praktyki zarządzania usługami. Program oferuje również dwie nowe ścieżki certyfikacji, dostosowane do specyfiki partnerów, czy to w zakresie dystrybucji oprogramowania i usług, czy też pełnego monitorowania i zarządzania usługami. Oba certyfikaty mają na celu podniesienie kompetencji partnerów w zakresie zarządzania usługami energetycznymi, niezależnie od obecnego etapu biznesowego i możliwości.

Certyfikowani partnerzy mają dostęp do doświadczonego, dedykowanego menedżera dla partnerów, który poprowadzi ich, pomoże stworzyć plan rozwoju i skróci czas do uzyskania przychodów. Wszyscy uczestnicy programu mają dostęp do narzędzi projektowych, a także do Schneider Electric Exchange Platform, która jest otwartą platformą biznesową łączącą ekspertów branżowych i partnerów technologicznych w celu zwiększenia konkurencyjności i innowacji biznesowych.

Oprogramowanie informatyczne EcoStruxure i usługi cyfrowe zapewniają elastyczność i skalowalność Oprogramowanie i usługi cyfrowe EcoStruxure zapewnia elastyczność w zarządzanych usługach, umożliwiając dostawcom rozwiązań IT skalowanie ich działalności zgodnie z wymaganiami. Stworzone z myślą o partnerach, elastyczne, modyfikowalne portfolio umożliwia dostawcom rozwiązań IT dostarczanie zaawansowanego zdalnego monitorowania 24/7 oraz wsparcia zarówno zdalnego jak i na miejscu. Istnieje również możliwość wykorzystania inwestycji w usługi lub outsourcingu do ekspertów serwisowych firmy Schneider Electric. Portfolio usług cyfrowych jest wspierane przez platformę informatyczną EcoStruxure, która ma za zadanie pomagać w pomyślnym wdrażaniu, monitorowaniu i konserwacji w edge computing. Dostawcy rozwiązań informatycznych mySchneider mogą wybierać i nakładać warstwy oprogramowania i usług cyfrowych, aby stworzyć rozwiązanie, które najlepiej odpowiada ich modelowi biznesowemu i potrzebom klientów.

Schneider Electric n

59

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Firma Rhebo integruje aplikacje do poprawy cyberbezpieczeństwa i stabilności jako dodatki na platformie automatyzacji firmy Bosch Rexroth Otwarty ekosystem platformy ctrlX AUTOMATION przynosi korzyści partnerom • ctrlX AUTOMATION służy jako platforma integracji rozwiązań Rhebo • Rhebo wprowadza między innymi narzędzia do wykrywania anomalii i monitorowania systemów automatyki • ctrlX World to dodatkowy rynek dla produktów dostarczanych przez partnerów • Większa elastyczność i niezależność dla użytkowników

P

latforma ctrlX AUTOMATION firmy Bosch Rexroth wyznacza standard maksymalnej otwartości – również dla partnerów. Firma Rhebo GmbH dołączyła do ekosystemu ctrlX World. Rhebo wykorzystuje ctrlX AUTOMATION jako platformę integracji i dodatkowy rynek dla swoich rozwiązań w zakresie monitorowania systemów przemysłowych, zapewniając cyberbezpieczeństwo i stabilność infrastruktur OT i IT. „Cyberbezpieczeństwo systemów automatyki przemysłowej, a także niezawodność procesów i dostępność instalacji to podstawowe warunki funkcjonowania przedsiębiorstw produkcyjnych” – mówi Hans Michael Krause, dyrektor działu zarządzania produktami ctrlX World w firmie Bosch Rexroth AG. Jak dodaje – „Wiele firm nie dysponuje narzędziami i strukturami umożliwiającymi monitorowanie i zabezpieczenie przebiegu procesów”.

Firma Rhebo oferuje rozwiązanie, za pomocą którego można monitorować systemy automatyki i wykrywać anomalie. Cała komunikacja w obrębie zakładu produkcyjnego jest monitorowana w czasie rzeczywistym, z dokładnością do pojedynczych modułów maszyn. Nowa aplikacja Rhebo Sensor App, którą można zainstalować w ctrlX CORE, eliminuje potrzebę wykorzystywania dodatkowego sprzętu

60

Rys. 1. Wizualizacja wszystkich urządzeń sieci i wykrywanie anomalii w czasie rzeczywistym za pomocą narzędzi monitorowania sieci przemysłowych firmy Rhebo GmbH (źródło obrazka: Bosch Rexroth AG)

do gromadzenia danych w segmencie sieci maszyny. W ten sposób firmy mogą stale monitorować swoje instalacje przemysłowe i przeprowadzać szczegółowe analizy wszystkich incydentów w obszarze bezpieczeństwa produkcji. Rhebo zajmuje się również

zarządzaniem zasobami, segmentacją sieci, dynamiczną konfiguracją zapór sieciowych i automatyzacją zabezpieczeń. W przyszłości firma planuje rozszerzyć funkcje zabezpieczeń platformy ctrlX CORE do poziomu SL3 wg. normy IEC 62443.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE Podstawą nowoczesnej automatyzacji jest otwartość we wszystkich kierunkach Rozwiązania firmy Rhebo uzupełniają ekosystem platformy ctrlX AUTOMATION. Oprócz klasycznych sterowników PLC zgodnych z normą IEC 611313 oferuje ona otwartą architekturę oprogramowania, kompletny pakiet sprzętowy oraz funkcje sterowania przemieszczeniami, robotami, IoT oraz zabezpieczenia. W ekosystemie ctrlX

World użytkownicy mogą korzystać z aplikacji firmy Bosch Rexroth, aplikacji pochodzących od innych dostawców lub stworzonych we własnym zakresie. Platforma firmy Bosch Rexroth jest również otwarta na rozwiązania współtworzone oraz sprzęt pochodzący od partnerów.

Zewnętrzni dostawcy korzystają z ctrlX World, aby rozszerzać swoje modele biznesowe i zwiększać zasięg swoich rozwiązań. Użytkownicy czerpią korzyści ze stale rozrastającego się ekosyste-

mu oraz niezależności i elastyczności w zakresie projektowania.

Klaus Mochalski, prezes i założyciel firmy Rhebo, mówi – „Dla nas ctrlX AUTOMATION, dzięki swoim przydatnym funkcjom, możliwości rozszerzania i komunikacji z innymi systemami, stanowi idealną platformę integracji różnych aplikacji.

Jej otwartość wyznacza nowy standard w dziedzinie systemów automatyzacji i pozwala nam zwiększać skalę sukcesu naszych rozwiązań”. www.boschrexroth.com n

Bodas Connect: Połącz swoje maszyny z usługami w chmurze Połączenie maszyn z usługami chmurowymi wymusza przemyślenia sposobu dystrybuowania danych. Wierzymy, że duża ilość danych wymaga dużej ilości pomysłów. W związku z tym, patrzymy na cały strumień danych: od źródła do przekształcenia ich w konkretne informacje. Od dekad tworzymy napędy jazdy oraz ich sterowanie co sprawia, że wiemy doskonale jak możemy wykorzystać posiadaną wiedzę. Bosch Rexroth zapewnia kompletne rozwiązania telematyczne, od źródła danych poprzez sprzęt i oprogramowanie do gotowych aplikacji analitycznych.

Pozyskiwanie danych

Jako firma Bosch Rexroth doskonale znamy architekturę pojazdów, ich przepływ danych oraz gdzie możemy znaleźć użyteczne dane bez potrzeby korzystania z dodatkowych czujników.

Dzieje się tak, ponieważ od lat mamy do czynienia z pełnym wyposażeniem maszyn w elektronikę razem z oprogramowaniem sterującym. W przypadku, gdy dane jeszcze nie istnieją, zapewniamy pełny zakres inteligentnych czujników w tym możliwości przetwarzania sygnałów w pobliżu źródła ich wytwarzania (analityka krawędziowa).

Connectivity hardware – urządzenia sieciowe

Zapewniamy urządzenia sieciowe w standardzie ochrony IP67 w wariantach dopasowanych do potrzeb każdego rodzaju pojazdów oraz aplikacji.

Dzięki wodoodporności (IP67) mogą pracować niemal we wszystkich warunkach. Dodatkowo urządzenia te wyposażone są w system operacyjny Linux co

w połączeniu z naszym pakietem „zarządzanie urządzeniem” pozwala na pełną personalizację ustawień gatewaya.

Infrastruktura IT

Platforma Bosch IoT Suite obsługuje ponad 10 milionów samochodów na całym świecie przy jednoczesnym spełnieniu najwyższych norm bezpieczeństwa. Jest otwarta i modułowa. Moduły „zarządzania urządzeniem” (device management) oraz „zarządzani a danymi” (data management) są od siebie odseparowane i pozwalają na dostosowanie każdej z tych usług do indywidualnych wymagań.

Aplikacje

Analizuj i wizualizuj zebrane dane tak, jak potrzebujesz. Wybieraj z szerokiej gamy aplikacji przeznaczonych dla maszyn roboczych, obejmujących zarządzenie flotą, stan techniczny pojazdu, zdalny serwis, pozyskiwanie danych dla działu badań i rozwoju czy dowolne sygnały generowane w maszynie.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

Jako jeden z największych na świecie dostawców technologii napędów i sterowania Bosch Rexroth gwarantuje sprawny, mocny i bezpieczny ruch w maszynach i systemach dowolnej wielkości. Firma łączy globalne doświadczenia praktyczne w segmentach zastosowań mobilnych, zastosowań maszyn i inżynierii oraz automatyki przemysłowej. Dzięki inteligentnym podzespołom oraz zindywidualizowanym systemom i usługom firma Bosch Rexroth tworzy środowisko umożliwiające pełną komunikację między poszczególnymi zastosowaniami. Bosch Rexroth oferuje klientom technologię napędów hydraulicznych i elektrycznych oraz ich sterowania, technologię przekładni oraz technologię przemieszczeń liniowych i montażu, w tym oprogramowanie i interfejsy Internetu rzeczy. Firma prowadzi działalność w ponad 80 krajach, zatrudnia ponad 29 600 osób i odnotowała w 2020 r. przychody ze sprzedaży w wysokości ok. 5,2 mld EUR. www.boschrexroth.com n

61

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Firma Bosch Rexroth od 30 lat w Polsce WE MOVE. YOU WIN. Now. Next.

Beyond!

Wydajność, precyzja, bezpieczeństwo i energooszczędność to cechy charakteryzujące napędy i sterowania firmy Bosch Rexroth, które wprawiają w ruch maszyny i urządzenia każdego formatu. W 2021 polska spółka Bosch Rexroth obchodzi swój 30 jubileusz.

P

rzedsiębiorstwo Bosch Rexroth jest obecne na polskim rynku już od lat 60. Nowoczesne rozwiązania technologiczne, wysoka jakość I niezawodność produktów, zyskały uznanie wśród klientów na całym świecie. Popularność marki w Polsce, przyczyniła się do podjęcia decyzji, o utworzeniu krajowej spółki z o.o. z centralą w Warszawie w 1991 roku. Od tego wydarzenia mija 30 lat, a Bosch Rexroth nieustannie koncentruje się na najnowszych trendach, oferując rozwiązania dostosowane do wymagań Przemysłu 4.0 i umożliwiających tworzenie Fabryk Przyszłości.

WE MOVE. YOU WIN. Now. Next. Beyond

W kreowaniu nowych rozwiązań firma Bosch Rexroth nie ma ograniczeń. Innowacyjne rozwiązania z zakresu ctrlx Automation, Connected Hydraulics, Transforming Mobile Machines czy Smart Mechatronix, ukierunkowane są na spełnienie potrzeb producentów, jak i wymagań klientów końcowych, a także wyznaczają nowe trendy w przemyśle. Grupa specjalistów przedsiębiorstwa opracowuje liczne rozwiązania technologiczne wykorzystujące moc i inteligencję zaawansowanej technologii.

62

Kierunki ku przyszłości ctrlX Automation – bądź dwa kroki przed konkurencją

ctrlX AUTOMATION jest smartfonem świata automatyki. Pozwala wyeliminować tradycyjne granice między sterownikami maszyn, systemami informatycznymi i Internetem Rzeczy.

Dzięki systemowi operacyjnemu Linux działającemu w czasie rzeczywistym, otwartym standardom, technologii programowania aplikacji opartej o rozwiązania sieciowe i kompleksowym połączeniom IoT , platforma ctrlX AUTOMATION sprawia, że prace inżynieryjne i wdrożeniowe wymagają o 3050% mniej wysiłku.

Pakiety rozwiązań mechatronicznych dla fabryki przyszłości

Platforma Smart MechatroniX firmy Bosch Rexroth, łącząca najlepsze w swojej klasie elementy systemów techniki przemieszczeń liniowych, elektronikę i oprogramowanie, podąża za trendami na rynku automatyki przemysłowej

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE na drodze do budowy fabryki przyszłości. Takie rozwiązania mogą być wykorzystywane w wielu obszarach zastosowań. Zapewniają one pełną przejrzystość procesu, krótki czas wprowadzenia na rynek i wysoką wydajność, a także szybkie uruchamianie.

Wejście w nową erę hydrauliki

Koncepcja Connected Hydraulics wykorzystuje połączoną moc i inteligencję zaawansowanej technologii układów hydraulicznych firmy Bosch Rexroth, wyznaczając nowe wzorce w zakresie wydajności, funkcjonalności i długiego czasu eksploatacji.

Transformacja maszyn mobilnych

Korzystając z zelektryfikowanych, elektronicznych i cyfrowych rozwiązań sieciowych, firma Bosch Rexroth pomaga w tworzeniu nowej generacji maszyn mobilnych. Inteligentne rozwiązania marki Rexroth umożliwiają uzyskanie większej mocy i wydajności maszyn mobilnych przy zachowaniu pełnego bezpieczeństwa.

Ruszanie w przyszłość w dobie pandemii

Z okazji jubileuszu 30-lecia firma Bosch Rexroth przygotowała szereg wydarzeń online, za pośrednictwem których zaprezentuje najnowsze trendy i innowacyjne rozwiązania mające zastosowanie w Fabrykach Przyszłości. Zbieranie danych, monitoring Odin. jak uzyskać wyższą produktywność i zrównoważony rozwój. Dołącz do obchodów jubileuszu nas na drodze do cyfrowej, połączonej i otwartej branży dla wyższej produktywności i zrównoważonego rozwoju.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

Odkryj innowacyjne produkty i rozwiązania oraz dowiedz się więcej o najnowszych trendach od naszych ekspertów technologicznych w transmisjach na żywo! Sytuacja pandemiczna na całym świecie warunkuje przeniesienie obchodów trzydziestolecia marki w świat przestrzeni internetowej. Firmę Bosch Rexroth tworzą ludzie otwarci na nowe rozwiązania, nastawieni na rozwój technologiczny. Wspierając ciągły postęp, nie zapominamy o tradycji marki Bosch Rexroth. Jubileusz przedsiębiorstwa będzie opierał się na wielorakich projektach, podkreślających wartości, które wyznaje marka. Przygotowaliśmy serie wydarzeń wirtualnych, o których będziemy informowali sukcesywnie. Trzydziestolecie marki to najlepsza okazja do realnego pokazania jak przez lata wprowadzamy technologię w ruch!

Jako jeden z największych na świecie dostawców technologii napędów i sterowania Bosch Rexroth gwarantuje sprawny, mocny i bezpieczny ruch w maszynach i systemach dowolnej wielkości. Firma łączy globalne doświadczenia praktyczne w segmentach zastosowań mobilnych, zastosowań maszyn i inżynierii oraz automatyki przemysłowej. Dzięki inteligentnym podzespołom oraz zindywidualizowanym systemom i usługom firma Bosch Rexroth tworzy środowisko umożliwiające pełną komunikację między poszczególnymi zastosowaniami. Bosch Rexroth oferuje klientom technologię napędów hydraulicznych i elektrycznych oraz ich sterowania, technologię przekładni oraz technologię przemieszczeń liniowych i montażu, w tym oprogramowanie i interfejsy Internetu rzeczy. Firma prowadzi działalność w ponad 80 krajach, zatrudnia ponad 29 600 osób i odnotowała w 2020 r. przychody ze sprzedaży w wysokości ok. 5,2 mld EUR. www.boschrexroth.com n

63

EKSPLOATACJA I REMONTY

Trzy kompaktowe narzędzia HiKOKI Przedstawiamy nową serię bezszczotkowych wkrętarek akumulatorowych 18 V firmy HiKOKI: wiertarko-wkrętarka DS18DD, udarowa wiertarko-wkrętarka DV18DD oraz zakrętarka udarowa WH18DD.

H

iKOKI rozszerza swój asortyment o trzy kompaktowe wiertarko-wkrętarki akumulatorowe w klasie 18 V, dając użytkownikom dużą moc w małych, poręcznych narzędziach. Dzięki maksymalnemu momentowi obrotowemu 55 Nm, zarówno wiertarko-wkrętarka akumulatorowa DS18DD, jak i udarowa akumulatorowa wkrętarko-wkrętarka DV18DD należą do najpotężniejszych narzędzi w swojej klasie, co znacznie ułatwia pracę. Akumulatorowa zakrętarka udarowa WH18DD ma maksymalny moment obrotowy 140 Nm, dzięki czemu nawet stosunkowo duże rozmiary śrub można wkręcać szybko i precyzyjnie. Dzięki połączeniu kompaktowych wymiarów i wysokiej wydajności nowe wiertarko-wkrętarki akumulatorowe HiKOKI są szczególnie atrakcyjne dla stolarzy lub elektryków, którzy często pracują tego typu narzędziami w wąskich, ciasnych przestrzeniach.

Bezszczotkowa technologia silnika

DS18DD, DV18DD i WH18DD mają silnik bezszczotkowy.

Ta nowoczesna technologia oferuje użytkownikowi wiele korzyści. Na przykład dzięki temu nowe akumulatorowe wiertarko-wkrętarki HiKOKI 18 V są lekkie i kompaktowe. Ponadto jednostka sterująca zapewnia efektywny postęp prac podczas wiercenia i wkręcania bez przeciążania silnika, mechaniki czy uchwytu. Dzięki wysokiej sprawności silnika możliwa jest praktycznie praca non stop. Kolejny bardzo pozytywny aspekt silnika bezszczotkowego - jest bezobsługowy, ponieważ nie ma szczotek, które się zużywają i trzeba je wymienić.

Dodatkowo obudowa jest zamknięta - pył nie może dostać się do wnętrza przestrzeni silnikowej.

Praktyczne i poręczne

Wbudowane światła LED zapewniają dobrą widoczność w każdej sytuacji. Umożliwia to precyzyjną pracę nawet w wąskich i ciemnych przestrzeniach. Krótka obudowa narzędzi jest dodatkowym plusem: DS18DD ma tylko 157 milimetrów, a DV18DD to 170 milimetry to najmniejsze wiertarko-wkrętarki w swoim segmencie rynku. Przy 134 milimetrach WH18DD jest również jednym z najmniejszych w swojej klasie.

Akumulatorowa wkrętarko-wkrętarka DS18DD i udarowa akumulatorowa wkrętarko-wkrętarka DV18DD są dostępne od stycznia 2021, a akumulatorowa wkrętarko-wkrętarka WH18DD od grudnia 2020 r. Do kupienia w sieci dealerskiej HiKOKI. Informacja nt. sieci dealerskiej znajduje się na naszej stronie: www.hikoki-narzedzia.pl/lista-dealerow.

Hikoki n

64

Tabela. 1. Dane techniczne.

Wiertarko-wkrętarka akumulatorowa 18 V - DS18DD Wiercenie

13 mm w stali 36 mm w drewnie

Wkręcanie wkrętów do drewna

6 x 75 mm

Śruby maszynowe Prędkość obrotowa Maks. moment obrotowy Sprzęgło

6 mm 0 do 440 min-1 (niska) 0 do 1700 min-1 (wysoka) 26 Nm (miękki) 55 Nm (twardy) 0,6 do 4,0 Nm

Uchwyt wiertarski o średnicy od

2 do 13 mm

Wymiary DxSxW

157 x 238 x 58 mm

Waga wraz z akumulatorem 1,2 kg BSL1830C Wiertarko-wkrętarka udarowa 18 V - DV18DD Wiercenie

13 mm w cegle 13 mm ze stali 36 mm w drewnie

Wkręcanie wkrętów do drewna

6 x 75 mm

Śruby maszynowe Prędkość obrotowa Maks. udarów Maks. moment obrotowy Sprzęgło

6 mm 0 do 440 min-1 (niska) 0 do 1700 min-1 (wysoka) 0 do 6600 min-1 (niski) 0 do 25 500 min-1 (wysoka) 25 Nm (miękki) 55 Nm (twardy) 0,6 do 4,0 Nm

Uchwyt wiertarski o średnicy od

2 do 13 mm

Wymiary DxSxW

170 x 238 x 58 mm

Waga wraz z akumulatorem 1,3 kg BSL1830C Zakrętarka udarowa 18 v - WH18DD Śruby maszynowe

od 4 do 8 mm

Zwykłe śruby

M5 do M14

Śruby o dużej wytrzymałości

M5 do M12

Maks. moment dokręcania

140 Nm

Prędkość bez obciążenia

0 do 3200 min-1

Współczynnik uderzeń

0 do 4000 min-1

Wymiary dł. x wys.

134 x 237 mm

Waga (z akumulatorem BSL1830C)

1,3 kg

Więcej w tym zakres dostawy znajdują się na naszej stronie: https://hikoki-narzedzia.pl/dd-nowa-seria-urzadzen

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

NOWOŚĆ

Nasze najbardziej kompaktowe rozwiązanie Nowe akumulatorowe 18 V wkrętarki

Silniki bezszczotkowe Szybkie i efektywne Kompaktowe i lekkie Wiertarki akumulatorowe DS18DD, DV18DD i zakrętarka WH18DD. Przedstawiamy naszą nową serię wiertarek akumulatorowych w klasie 18 V. Wiertarka DS18DD, wiertarka udarowa DV18DD i zakrętarka udarowa WH18DD są wyposażone w nasze wysoce wydajne i trwałe silniki bezszczotkowe. To sprawia, że są jeszcze mocniejsze i trwalsze. Są również kompaktowe i wygodniejsze w pracy w wąskich przestrzeniach.

Rozwijamy innowacyjne japońskie technologie od 1948 roku.

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Nowy świat automatyzacji Bosch Rexroth przedstawia ctrlX AUTOMATION – najbardziej otwartą platformę automatyzacji dostępną na rynku. Dowiedz się więcej o jej funcjonowaniu podczas bezpłatnego webinarium, które odbędzie się 23 czerwca 2021 roku, w godzinach 13.00 - 13.45 Wprowadzając na rynek nową platformę ctrlX AUTOMATION, firma Bosch Rexroth usunęła tradycyjne granice między systemami sterowania maszynami, systemami informatycznymi i Internetem rzeczy. Scentralizowane i zdecentralizowane topologie sterowania można teraz tworzyć w sposób elastyczny za pomocą skalowalnej platformy. Dzięki systemowi operacyjnemu Linux działającemu w czasie rzeczywistym, otwartym standardom, technologii programowania aplikacji, inżynierii internetowej i kompleksowym połączeniom Internetu rzeczy platforma ctrlX AUTOMATION sprawia, że prace inżynieryjne wymagają o 30-50% mniej czasu i wysiłku.

W

prowadzając na rynek nową platformę ctrlX AUTOMATION, firma Bosch Rexroth usunęła tradycyjne granice między systemami sterowania maszynami, systemami informatycznymi i Internetem rzeczy.

Scentralizowane i zdecentralizowane topologie sterowania można teraz tworzyć w sposób elastyczny za pomocą skalowalnej platformy. Dzięki systemowi operacyjnemu Linux działającemu w czasie rzeczywistym, otwartym standardom, technologii programowania aplikacji, inżynierii internetowej i kompleksowym połączeniom Internetu rzeczy platforma ctrlX AUTOMATION sprawia, że prace inżynieryjne wymagają o 30-50% mniej czasu i wysiłku.

Dziś inżynieria mechaniczna jest oparta na tworzeniu oprogramowania. Z myślą o tym nowym zapotrzebowaniu firma Bosch Rexroth wprowadziła na rynek platformę ctrlX AUTOMATION, która obejmuje najnowsze technologie oprogramowania inżynieryjnego oraz obsługuje wszystkie zadania związane ze sterownikami PLC i zadaniami Motion. Funkcje oprogramowania można łączyć na wiele sposobów za pomocą gotowych, niestandardowych i dostosowywalnych aplikacji. Z kolei aplikacje te można tworzyć w różnych językach programowania, takich

66

jak C++, języki skryptowe (np. Python) lub nowe języki graficzne (np. Blockly).

Zapewnia to producentom maszyn swobodę, jakiej jeszcze nie mieli.

Platforma ctrlX AUTOMATION umożliwia użytkownikom wybór języków programowania. Mogą oni programować w językach zgodnych z IEC 61131, PLCopen lub G-Code, w tradycyjnych językach wysokiego poziomu lub językach internetowych. W efekcie producenci maszyn, nie są już zależni od dostępności specjalistów ds. sterowników PLC i dedykowanych systemów używanych przez innych producentów.

Konfigurowanie i uruchamianie komponentów procesu automatyzacji jest w całości oparte o strony internetowe dostępne z poziomu przeglądarek.

Dzięki takiemu podejściu nie trzeba instalować oprogramowania i urządzenia zostają zaprogramowane w ciągu kilku minut od włączenia systemu.

Użytkownik uzyskuje dostęp do całkowicie zwirtualizowanego środowiska platformy ctrlX AUTOMATION, co umożliwia programowanie bez posiadania fizycznego sprzętu. Funkcje systemu można w każdej chwili rozszerzyć z wykorzystaniem dodanych przez użytkownika własnych funkcji procesowych, aplikacji i oprogramowania open source. Podsumowując, dzięki platfor-

mie ctrlX AUTOMATION prace inżynieryjne dają możliwość redukcji potrzebnego czasu i wysiłku o 30-50%, pozwoli to znacznie przyspieszyć wprowadzanie na rynek nowych maszyn.

Ponad 30 opcji bezpośrednich połączeń i standardów komunikacyjnych maksymalizuje elastyczność sieci, a tym samym zapewnia ekonomiczną i kompleksową wymianę danych od hali produkcyjnej do chmury. Ponadto platforma ctrlX AUTOMATION jest zgodna z przyszłościowymi standardami komunikacyjnymi, takimi jak TSN i 5G, dzięki czemu stała się najlepszym systemem na rynku pod względem funkcji sieciowych.

Platforma ctrlX AUTOMATION jest oparta na procesorach wielordzeniowych nowej generacji, które zapewniają moc obliczeniową wystarczającą praktycznie dla wszystkich zadań związanych z automatyzacją. Te wydajne procesory mogą być zintegrowane z komputerami PC, komputerami przemysłowymi lub bezpośrednio z napędami.

Utworzony w ten sposób nowy moduł sprzętu i oprogramowania będzie obsługiwał wszystkie zadania związane z automatyzacją, od prostych aplikacji sterujących i rozwiązań Internetu rzeczy po wydajne sterowanie ruchem.

Bosch Rexroth n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2021

NOWOŚĆ PIERWSZY NA ŚWIECIE oznacznik o profilu otwartym, dostępny w ciągłej formie do zadruku drukarkami termotransferowymi!

NEXANS WNOSI ENERGIĘ DO ŻYCIA Nexans wnosi energię do życia poprzez szeroki zakres oferowanych kabli i systemów kablowych, które podnoszą jakość i wydajność klientów na całym świecie. Nexans wspiera klientów w czterech głównych obszarach biznesowych: Dystrybucja i przesył mocy w sieciach energetycznych, Wytwarzanie energii, Transport i Budownictwo.

www.nexans.pl www.nexans.pl www.nexans-power-accessories.pl