EXCURSIEGIDS DEVENTER

EXCURSIEGIDS DEVENTER

A-kwartier gaat naar het B(erg)-kwartier in Deventer

18 september 2015

A+

Programma Programma vrijdagmiddag 18 september 2015 12:45 Verzamelen bij Academie Minerva

Praediniussingel 59, Groningen 13:00 Vertrek bus 14:15 Aankomst in Deventer (Schouwburg aan de Keizerstraat)

Samen lopen naar Café “Floors”, Brink 37, Deventer voor thee/koffie

Tip: u kunt hier nog even naar het toilet!

14:30 Inleidende presentatie “Aanpak binnenstad Deventer”

Het belang van “cultuur en economie” in de binnenstad van Deventer 15:00 Excursies door Deventer

Wandelend en discussiërend in één van de vier groepen 18:00 Weerzien en eenvoudige maaltijd bij “Grand Café Hans en Grietje”

Brink 76, Deventer 19:30 Vertrek bus (hoek Zandpoort - Bokkingshang) naar Groningen 21:00 Aankomst bij Academie Minerva

Praediniussingel 59, Groningen

entree markering Walstraat vanaf de Brink, Deventer

2

Excursiegids Deventer

A+

Voorwoord Een kijkje in de keuken van een andere stad kan heel verhelderend zijn. Daarom organiseert de Gemeente Groningen in het kader van de Toekomstvisie A-kwartier voor de bewoners, eigenaren en ondernemers en andere direct belanghebbenden van het A-kwartier een excursie naar het B(erg)-kwartier in Deventer.

De binnenstad van Deventer heeft een ware metamorfose ondergaan. Er zijn ingrepen uitgevoerd welke vergelijkbaar zijn met de ideeën uit het A-kwartier.

Maar ook concepten waar misschien nog niet aan was gedacht.

Om deze voorbeelden en nieuwe ideeën te laten zien en met elkaar te bespreken, hebben we vier korte wandelroutes door de historische binnenstad uitgezet.

We beginnen bij het oudste café van Deventer, nu Café Floors, voorheen Het Wapen van Overijssel, met thee/koffie en een korte introductie over de aanpak van de binnenstad in Deventer.

Om drie uur gaan we wandelen. Er zijn vier routes. Het is belangrijk met elkaar, in je groep, het te hebben over wat je wel en niet goed vindt of wat je mooi vindt.

Om uiterlijk zes uur verzamelen we weer in Grand Café Hans en Grietje. Hier krijgen we een eenvoudige maaltijd met een drankje voor/tijdens en een kop koffie of thee na de maaltijd. Uiterlijk half acht lopen we naar de bus en gaan we terug naar waar we om één uur begonnen zijn: Groningen.

Excursiegids Deventer

kaart Deventer in 1649 (J. Blaeu)

Algemene informatie Deventer Deventer is een van de oudste steden van Nederland. Het is dan ook niet zo verwonderlijk dat het oudste stenen woonhuis in Deventer staat (in de Sandrasteeg). Deventer is een prominente Hanzestad. Tijdens de Middeleeuwen kwamen er kooplieden uit heel Europa om deel te nemen aan de jaarmarkten. In deze periode is de oude binnenstad ontstaan. Er zijn dan ook nog tal van monumenten die herinneren aan de Hanze (bijvoorbeeld het prachtige pand “De Drie Haringen” aan de Brink).

De laatste 35 jaar heeft Deventer veel gedaan aan het herstel en behoud van de historische binnenstad. Het oude stratenpatroon is nagenoeg nog geheel intact. Honderden monumenten zijn gerestaureerd en veelal voorzien van nieuwe snijramen of gevelstenen. De wijk het Bergkwartier is één groot monument, maar er is zeker ook nieuwbouw, soms in aansluiting op de historische omgeving, soms ook geheel vernieuwend.

(Bron: VVV Deventer, 2010)

3

A+

A-Kwartier

Vishoek, Groningen

Hoekstraat, Groningen

binnentuin RUG Harmonie, Groningen

Zicht op Hoge der A, Groningen (foto Bert Kaufmann)w

4

CafĂŠ Land van Beloften, Groningen

Excursiegids Deventer

A+

Toekomstvisie De toekomstvisie A-plus kwartier gaat over wat we de komende tien tot vijftien jaar willen met het noordwestelijke deel van de Groningse binnenstad.

De directe aanleiding is het vertrek van de prostitutie per 1 januari 2016 uit dit deel van Groningen.

Het is niet de bedoeling het hele A-kwartier op zijn kop te zetten. Wie in 2025 dit deel van Groningen bezoekt zal veel herkennen van de huidige buurt. Toch zal, wanneer gerealiseerd wordt wat bewoners, eigenaren, ondernemers, universiteit en gemeente beogen de buurt attractiever zijn en meer levendigheid uitstralen.

Om hiertoe te komen zijn, in gesprekken met bewoners, eigenaren, ondernemers en de gemeente hiervoor veel ideeën aangedragen. Anders dan in het verleden zullen deze niet in een blauwdrukplan vastgelegd worden maar als een perspectiefrijk raamwerk houvast geven voor nog te bepalen/te nemen maatregelen.

Dit willen we doen door in de visie de nadruk te leggen op meer ruimtelijke kwaliteit met meer samenhang. Door ruimte te bieden aan ambachten 2.0 en andere kleinschalige bedrijvigheid met relatie naar het A-kwartier én door het stimuleren van het wonen voor groepen die er nu niet wonen.

Het gaat daarbij: - over de mensen die er wonen, werken, leven maar ook die “uitgenodigd” worden er te komen, Excursiegids Deventer

- over, naast ruimtelijke, economische en culturele mogelijkheden én het benutten van kansen, - over de rollen van de bewoners, eigenaren en ondernemers door zowel hun inbreng als hun belangen, - over de Rijksuniversiteit als partner belanghebbende door, naast hun relatief grote vastgoedbezit, hun rol naar zowel de studenten als de stad, - over de initiatiefnemers van actuele ontwikkelingen vanuit hun belangen, waaronder dat investeringen duurzaam en verantwoord zijn, - over de rol van de gemeente vanuit haar verantwoordelijkheden (zoals het toetsen aan de regels) alsook uit haar mogelijkheden (denk hierbij aan het inrichten van de openbare ruimte).

Kortom: over wat er mogelijk is, over door en voor wie, over het wanneer én over het hoe, maar ook over wat niet of over hoe niet.

Dit omdat de diversiteit aan bewoners toegenomen is, de straten meer aangekleed zijn en er vele kleine bedrijfjes zijn. Bedrijfjes waar de deur van open staat, waar je jonge gedreven mensen druk ziet van niets iets maken, waar de enthousiaste ambachtman/ vrouw bruikbare dingen maakt, waar ruimte is voor het onverwachte, waar elkaar ontmoeten leidt tot inspiratie en ontwikkeling, kortom waar je graag wilt zijn en waar anderen graag komen.

5

A+

Ideeën van bewoners

groene LEEFSTRAAT lichte bedrijvigheid uitbreiding OPENBARE

RUIMTE meer fietsenstallingen mix van bewoners mix van functies AUTOLUW bezonning hoog bouwen invulling eengezinshuishoudens FIETSENSTALLINGEN inpandig terras horeca openingstijden VENSTERTIJDEN harmoniecomplex SHARED SPACES VERBLIJFSTRAAT handhaving gemeente geen museum LEEFBAAR WERKBAAR WOONBAAR fraaie woonboten dure appartementen SAMENWERKEN RIJKSUNIVERSITEIT GRONINGEN universitair medisch centrum groningen parkeereffecten STEGEN openen of sluiten LEEGSTAND krakers jongeren starters betaalbare woningen TREKPLEISTER toerisme kinderdagverblijven SFEER minder stenig rozenstraat niet te algemeen KLEINE INITIATIEVEN blauwe regen VOORZIENINGEN voor gezinnen sociale diversiteit kleine plekjes bestrijden drugsoverlast

MINDER STUDENTENPANDEN profiel diepenring aanpassen WANDELEN LANGS GRACHT goede fietsenstallingen bankjes TOEGANKELIJKHEID kinderwagen rollator meer kleur GROEN wandelroute

weerslag van de op 8 april, 30 april en 25 augustus 2015 door de bewoners, eigenaren en ondernemers van het A-kwartier geuite ideeën en wensen, om gezamenlijk te komen tot een toekomstversie voor het A-kwartier.

6

Excursiegids Deventer

Bewonersbijeenkomsten

A+

bijeenkomst van bewoners, eigenaren en ondernemers van het A-kwartier en de gemeente op 25 augustus

bijeenkomst van ondernemers van het A-kwartier op 25 augustus

bijeenkomst van bewoners, eigenaren en ondernemers van het A-kwartier en de gemeente op 8 april

bewoners, eigenaren en ondernemers van het A-kwartier met elkaar aan de slag op 30 april

Excursiegids Deventer

7

A+

klimplant, Juffrouw Idastraat, Den Haag

8

Uithangborden, luiken, luifels en krijtborden, Walstraat, Deventer Excursiegids Deventer

A+

Aantrekkelijke verblijfstraat Plezierige levende straten

Het verschil tussen gezellig en ongezellig is vaak snel duidelijk. Welke elementen geven de straat nu juist een gezellige of aantrekkelijke uitstraling?

In de foto’s hiernaast zien we een paar voorbeelden die bijdragen aan de sfeer in het straatbeeld. Vaak valt dit niet eens op wanneer we door een straat lopen.

De planten groeien of vanuit potten of zo uit de stoep, bij de gevels omhoog.

Ze worden onderhouden, maar kunnen wel vrij groeien. De afwisseling versterkt het beeld. Bepalend hierbij zijn soort, omvang, positie, wel of niet in pot.

Bankjes en terrassen dragen bij aan de bruikbaarheid van de straat. De straat als leefstraat, om er te zijn, er te spelen en te verblijven. Door de straat in te richten als een erf en/of als een ruimte (dus zonder stoepen) wordt de straat een plek voor iedere gebruiker, waar een ieder op gelijk niveau staat. Met paaltjes en plantenbakken kunnen we voorkomen dat auto’s dicht langs de panden rijden.

Ook kleinere details in de gevel kunnen van invloed zijn. Lantaarns, markiezen, uithangborden en luiken dragen bij aan de uitstraling. Iedere ondernemer of bewoner draagt zijn eigen beeld uit en draagt bij aan de uitstraling van de hele straat. Aan een gezellige aantrekkelijke verblijfstraat.

Drieluik aantrekkelijke verblijfstraten, Deventer Excursiegids Deventer

9

A+

Veel uitstraling en unieke elementen dragen bij aan de aantrekkelijke verblijfstraat. Samenhang tussen en herhaling van elementen versterkt dit.

Doordat de schilderingen (zoals hiernaast) herkenbaar zijn, een verhaal vertellen en ook nog een saaie garagedeur verbergen wordt er niet alleen iets bijzonders toegevoegd, maar ook iets wat afdoet aan de sfeer verborgen.

De onderwerpen die verwijzen naar de, in dit geval rijke, historie van de straat dragen aan de sfeer bij.

Door de historie ook te laten doorschemeren in uithangborden, gevels, bestrating en verlichting ontstaat er een samenhang, wat een bijzonder verschil maakt in de straat.

Het gevoel dat je krijgt van het zien van deze verwijzingen is alsof je even terug bent in die tijd. Alsof je er zelf een deel van bent.

10

Sterke verblijfstraat

beschilderde garagedeur, Walstraat, Deventer

beschilderde garagedeur, Walstraat, Deventer

steeg, Potstraat, Deventer

levendige gevels, Walstraat, Deventer Excursiegids Deventer

A+

bestrating met historische uitstraling, Nieuwe Markt, Deventer Excursiegids Deventer

groene gevel met bank, Walstraat, Deventer

11

A+ el

nen

sing

Pla nt so

el

ze n

eg

Sp

in

hu

iss

n re

e rd

lst ge

ht

rac

str aa t

eG pt

m

de

Ge

ize

r

t ze sla an

ra at st op ch iss

eB ng As se

ns

in

rse

st ra at

dam

Houtmarkt

tee g

Emm

astra

at

str aat

Po l Melksterstraat

schild

Berg

t Rijkmanstraa

in

Bu

We lle

rkplein

Br

im po or

at

stra

at traa t

tra

k

eple

Du

Centrum Deventer

Burse Burs

Menst

raat

t

str aa t

eg

Rijkman

Waag

Ad

re Mu

rt

poo

and

nZ

rt

str aa t

ve r

str aa t

erk Gr ote K Po l

W at er

eO

nste

str aa t

Bergke

rks

f ho

rt

oo

p Vis

Maa

at

ein

Roggestraat

ve r

Ke

La

Gr ot eO

Kl

poot

a str rg

Grote

s

Prinsen

i

Sp

nplaat

Be

Hofs

r jke

oo

ot

g

o bo

Bok

ang

gsh

kin

nd p

po

te e

Prinse

Za

ne ei

gr av en

ge ee rst

t traa

Nieuwe Markt

sa

g

ra s

k

nd

as

Brin

Sa

ijp

Walstra at

Gols

sd

Kl

rt oo

p Vis

n

ne

t aa str

Pr oo

an

op

str aa t

rsba

sch

at

ren

mu

eg ste

d

m

lam

Pike u

Bis

stra

erg

de se IJs

e

s ie

an ev

l np

testraat

Geert Groo

rte Ko

enb

ord

r hte Ac

at

in

e

en

Graven

ra lst

at

Pa p

a str

r

ste

loo

n re

No

K

kra

12

ort

g

Du

de

in

ge

En

ive

oe br

at tra ws

eu

rt

t aa str

an

ng

Ni

at nstra Mu

s ige

ple

e gg

g

tee

rm Ba

Ke

po

str aa t

g

e te

ns

be

b Ti

ha

De

en

d

rug

g

tee

ers

k An

Mole

lle we

jes d Lin

Sm

ed

Lee u

r Ve

er ht

e ro eb

ac

Kap at

nk

Op

at

l

wen b

Bri

g

Lindenplein

tra ens

n

ei

pl

an

ba

jze

Si

te e

tra

rs

pe

i Ku

g

e te

ns

ge

Ha

en

B

aa Gr

ste

at tra ws eu Ni

en ur

sen

an

el Do

Leu

eg ste ns uy Br penstraat Pa

an fv

Korte Noordenbergstr.

t aa str

at tra ns ne gij

c

gs er

n.b

ge

ba

De

Ba

ld hi

Sin

ra at

Sij

Sin

at tra ns

so ib

G g.

aat Smedenstr

Keiz erss traa t

Bin

en str aa t

ing

ns

ne

Bin

Bokk

g

han

ings

Excursiegids Deventer

A+

Wandelroute Excursie routes (totaal ca. 180 min) De Prinsen route (groen) Brink - Bergstraat - Bergkerkplein Walstraat (met stegen naar Golstraat en Geert Grootestraat) - Brink l e

ing en daardoor (ca. 50 min mede door wat er te zien ns e

n Bin

Bin

met elkaar te bespreken is en door de stegen)

nen

De Rijkmans route (rood) Brink - Zandpoort - Achter de Muren Zandpoort - Rijkmanstraat - Kerksteeg Bergstraat - Maansteeg - Brink (ca. 30 min)

s

at

s ib

G g.

Smedenstra

t aa str

on

sen

t aa str

en

n gij Ba

Leu

ste

at tra ws

eu

Ni

eg

eu at tra ws

at

r

en

enb

str aa t

ren mu

at

de

stra

erg

Graven ne ei

gr av en

ot

en

n kra

po

g

e ste

Cafe Floors Nieuwe Markt

Pr oo

sd

Sa

nd

Kl

rt

oo

p Vis

t aa str

sel

IJs

ra s

rt

oo

isp

ijp

as

sa

ge

te e

g

t traa

Hofs

13

Excursiegids Deventer

an ev

e

pl

en

es

di

m

lam

of

Kl

ord

r hte Ac

Grand Cafe Hans en Grietje

Pa p

o

No

e

gg

Mu

Vertrek/aankomst bus

t aa str

E

te os

t

e ng

h

in ple

iss

at

rm

Ba

hu

Ni

Ti

nstra

60 min, lange route)

in

g

e te

ns

e bb

Sp

tra

rs

pe

i Ku

Mole

lle we jes K ap

fv DeraaGraven route (oranje) G Brink - Kleine Overstraat - Lange Bisschopsstraat - Grote Kerkhof Lindenplein Waterstraat - Vispoort - Welle - Achter g ee de Muren Vispoort - IJsselstraat rst ke n at - Noordenbergstraat - Het Klooster - A tra ens d Tibbensteeg - Nieuwstraat - Engestraat Lin g tee es - Pontsteeg - Grote Overstraat tig - Brink (ca. ar

eg

ste

en

g Ha

rk h

an

eg ste ns uy Br apenstraat P

Korte Noordenbergstr.

De Burse route (blauw) ld hi sc rg e Brink - Polstraat - Bursestraat - nPolstraat .b - Manhuissteeg - Achter de Muren Duimpoorttra-atGrote Kerkhof - Grote Poot ns re Assenstraat - Brink (ca. 40 min) Bu

Grote

poot

A+

even vegen, Walstraat, Deventer

14

mobiele uitstalling, Walstraat, Deventer

steeg, Walstraat, Deventer Excursiegids Deventer

Kleinschalige bedrijvigheid

A+

Kleinschalige bedrijvigheid laat de straat bruisen. Hier een winkeltje, daar een thee schenkerij, een goudsmid en een eigenaresse die haar eigen stoep en de straat schoonveegt. Er heerst bedrijvigheid.

De ondernemers zorgen ervoor dat het straatbeeld blijft leven op momenten van de dag dat de bewoners zelf niet thuis zijn. De straat valt hierdoor niet stil.

De bezoekers van de bedrijven zijn natuurlijk ook belangrijk hier voor.

toegang tot theetuin, goudsmid en woondecorateur, Walstraat, Deventer Excursiegids Deventer

De aantrekkelijkheid van de straat is belangrijk voor de eigenaren van de bedrijven, daar profiteert de winkel of horeca van, want mensen komen graag in een aantrekkelijke straat. Ze zullen zorgen dat de gevels en straten schoon en onderhouden zijn. Dit heeft effect op hoe de bewoners de straat ervaren en hoe ze zelf kunnen bijdragen.

15

A+

Kleine bijzondere bedrijfjes zorgen voor een wisselend straatbeeld.

Zoals een startup van jongeren in de technologie sector. Of een koffiebrander.

Deze ambachten 2.0 groeien soms uit tot grote bedrijven en maken dan plaats voor een nieuw klein bedrijf, of vestigen zich voor lange tijd in het gebied. De bedrijven zijn vaak goed zichtbaar en open.

Ambachten 2.0

Startup, Nieuwe Markt, Deventer

De gevel is een belangrijk deel van hun uitstraling. Kleur, glas en bijzondere ontwerpen zijn immers opvallend en interessant voor voorbijgangers. Door bedrijven zoals deze zich te laten vestigen in een straat ontstaan dynamiek en unieke locaties.

Een muurschildering kan ook een ambacht 2.0 zijn, als het ware een expositie van de artiest, permanent vastgelegd in het straatbeeld.

Plekken die gevoelig zijn voor graffiti kunnen op deze manier ook aangepakt worden.

16

koffiebranderij, Walstraat, Deventer Excursiegids Deventer

A+

kleurrijke gevels, Walstraat, Deventer Excursiegids Deventer

Muurschildering in de maak,Polstraat, Deventer

17

A+

drieluik wonen voor diverse doelgroepen, Deventer

18

Excursiegids Deventer

Diverse doelgroepen

A+

Door veel verschillende doelgroepen aan te trekken in de straat, ontstaat een gemengde gemeenschap. Jong en oud, met of zonder kinderen, met veel of weinig te besteden.

Veel verschillende mensen betekent ook veel verschillende wensen. Meer verscheidenheid wil zeggen moderne, historische, kleine en grote woningen.

Door veel verschillende doelgroepen aan te spreken is ruimte voor iedereen die graag in een binnenstad wil wonen.

Een plek voor een oude alleenstaande man of vrouw, als ook een plek voor een oud minister, als de net gescheiden vader of moeder met de wisselende zorg voor zijn of haar twee kinderen.

verscheidenheid maakt de stad Excursiegids Deventer

Voor de saamhorigheid en leefbaarheid is het van groot belang dat bewoners en ondernemers zich hechten aan de buurt. Van belang is dat je in je eigen buurt een wooncarriere kan doorlopen wat een een positief effect heeft op de leefbaarheid.

19

A+

Diverse doelgroepen

Open vensters, Gent

Stoepterras Oude Molstraat, Den Haag

20

Excursiegids Deventer

A+

voor iedereeen een plek in de leefstraat Excursiegids Deventer

21

A+

Planning en Colofon inventarisatie ideeĂŤn

: april - augustus 2015

excursie A-Kwartier

: medio juni 2015

excursie Deventer

: medio september 2015

concept visie op hoofdlijnen

: eind augustus 2015

nota van uitgangspunten

: eind september 2015

maken bestemmingsplan

: oktober - december 2015

bestemmingsplan ter visie

: januari 2016

uitvoering toekomstvisie

: januari 2016 - eind 2025

Deze planning is op hoofdlijnen en onder voorbehoud

Colofon Deze gids is gemaakt in opdracht van de Gemeente Groningen.

De informatie is verzameld en gebundeld door Urban Opportunities.

De gids is mede tot stand gekomen met informatie van VVV Deventer.

Auteurs: Anna van Bon

ir Remko Veenstra bnsp Urban Opportunities, Den Haag, NL Copyrights @ 2015 Gebruik van kaartmateriaal en/of gegevens uit deze publicatie is alleen toegestaan met bronvermelding.

22

Urban Opportunities

Guust Baartmans Consult

Gemeente Groningen

Excursiegids Deventer

A+

Handig om te weten Wat er gebeurt met de resultaten Van de meningen, opvattingen, reacties en bevindingen tijdens de wandelingen zal een verslag gemaakt worden wat als leidraad zal dienen voor het maken van de voorbeeldbladen.

Voor wie is dit boekwerk Dit boekwerk wordt ter beschikking gesteld aan alle deelnemers van de excursie op 18 september naar Deventer en wordt u aangeboden door de gemeente Groningen.

Auteurs en kopierechten Alle foto’s R. Veenstra - Den Haag met uitzondering van foto’s op pagina 4, 19 en 21

Bronnen van de uitzonderingen: Hoge der A pagina 4: Bert Kaufmann Foto’s pag.19: De Leeuw en Schipper Bosch Foto pag.21: Stad Gent, klimaat.stad.gent.be A-kwartier of A+ kwartier De toekomstvisie A-kwartier omvat een groter gebied dan wat normaal onder het A-kwartier verstaan wordt. Het betreft hier het gebied tussen de Oude Kijk in ‘t Jatstraat de Oude Ebbingestraat.

Dit is de reden geweest om voor het gebied van de toekomstvisie een A+ kwartier logo te maken.

Deze voorbeeldbladen cq de uitkomsten van de excursie naar Deventer zullen meegenomen worden in de toekomstvisie van het A-kwartier.

+ A Verbeeldingslogo Toekomstvisie Aplus-kwartier

afbeelding achterblad: De Waag, Brink, Deventer Excursiegids Deventer

23

Dit boekwerk is u aangeboden door: Gedempte Zuiderdiep 98 Postbus 7081 9701 JB Groningen i: gemeente.groningen.nl