03 { POSLERATNI RAZVOJ UMETNIČKE KERAMIKE U VOJVODINI }
trakama, koje upotrebljava kao likovni element čije poreklo evocira na jedan drugi proizvod narodnog stvaralaštva – seoske igračke napravljene od kukurzovine, koje su u funkciji linije i oblika, i šupljinom kao njihovom alternacijom.97 Ili kako je to zapazila Grozdana Šarčević o delu ove umetnice: Rukom oblikovane trake u stvaralačkom procesu autora postale su osnovni element građenja oblika u keramici. Osim ovih, u važne osobine likovnog rukopisa Aranke Mojak u keramici spadaju takođe: igra svetlotamnim odnosima, ritmičnost perforacija, suptilno nijansiranje boja i strukture glazure.98 U celini posmatrano stvaralaštvo ove umetnice, i pored pojedinih izleta u svet asocijativnih predstava, ono se zadržalo na svedenoj formi životinjskog i biljnog porekla, dok od osamdesetih godina prošlog veka u ovaj domen rada ulazi i bogata forma antropomorfnog ustrojstva, koju, Aranka Mojak boji veoma svedeno i suzdržano naglašavajući pri tome skulptorske kvalitete keramičkog objekta.99 Pomenuta vegetativna matrica uočljiva je i kod Subotičanina Ivana Jandrića, koji je u svojim prvim koracima na polju umetničke keramike stvarao dela čiji su oblici odisali dekorativnom figuracijom svojstvenom početnim impulsima vojvođanske keramike sa početka šezdesetih godina prošlog veka. Početkom sedamdesetih godina u Jandrićevom radu došlo je do prekreta, kada se u delima ovog umetnika pojavljuje ideja ploda kao materijalizovani filozofski stava o prolaznosti vremena i cikličnosti života kao aspektu ljudske egzistencije. Takva forma izrađena je najčešče u tehnici majolika, dinamičke je strukture, sva u previranju, koloristički, bogate zasnovanosti. Od sredine osamdesetih godina, Jandrić u svoj rad uvodi kameninu, a motiv ploda u tada aktuelnom ciklusu Svet rastinja dobija dopunsko značenje gde se autor zadržava na temi ploda kao svojoj osnovnoj formi, ali je oslobađa narativnih detalja i smiruje. Keramiku tretira kao izrazito skulptoralno zatvorene, ili zaokružene forme jednostavnih kontura i daje im znatno veće volumene.100 De97 Đorđe Jović, ’’Dani kulture Vojvodine: Govor ruku i gline’’, Dnevnik 14. oktobar 1973. 98 Grozdana Šarčević, Aranka Mojak Ari: Osvetljena keramika, Udruženje likovnih umetnika primenjenih umetnosti i dizajnera Vojvodine, Novi Sad, 1991. 99 Vladislav Urban, Govor sveta tišine, Aranka Mojak, katalog izložbe, Umetnički savet ULUV-a, 1982. 100 Olga Šram, Ivan Jandrić: Keramike – retrospektiva, katalog izložbe, Likovni susret
102 {
50 godina upidiv-a # tom II }