ΔΩΡΕΑΝ σχολικό βοήθημα - ΙΣΤΟΡΙΑ Δ΄ Δημοτικού

Μια Επιστημονική Έκδοση του Upbility

ΙΣΤΟΡΙΑ Δ΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ Ανάπτυξη της Αναγνωστικής Κατανόησης Κειμένου σε παιδιά με Μαθησιακές Δυσκολίες

Στρατηγικές Παρέμβασης Βασισμένο στις θεματικές ενότητες του σχολικού βιβλίου «Ιστορία Δ΄ Δημοτικού»

ΙΩΑΝΝΑ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ Ειδική Παιδαγωγός, BSc, PgD

Δραστηριότητες προσαρμοσμένες στις ανάγκες των παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες

10 Ετών

© Upbility Publications LTD, 2016 Το παρόν έργο υπόκειται σε πνευματικά δικαιώματα. Η ειδική σήμανση πνευματικών δικαιωμάτων σε κάθε σελίδα του έργου, πρέπει να περιλαμβάνεται σε κάθε εκπαιδευτικό αντίγραφο. Αντίγραφα που δεν περιέχουν την ειδική σήμανση, παραβιάζουν το νόμο πνευματικών δικαιωμάτων και αποτελούν μη επιτρεπτή ενέργεια. Οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτό το έργο είναι προσωπικές απόψεις του συγγραφέα, ο οποίος εγγυάται την πλήρη ιδιοκτησία και/ή το νόμιμο δικαίωμα δημοσίευσης του περιεχομένου αυτού του έργου. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση ή αναπαραγωγή του παρόντος έργου στο σύνολό του ή τμημάτων του με οποιονδήποτε τρόπο, καθώς και η μετάφραση ή διασκευή του ή εκμετάλλευσή του με οποιονδήποτε τρόπο, χωρίς τη ρητή γραπτή συγκατάθεση του εκδότη. Επίσης απαγορεύεται η αναπαραγωγή της στοιχειοθεσίας, σελιδοποίησης, εξωφύλλου και γενικότερα της όλης αισθητικής εμφάνισης του έργου, με φωτοτυπικές, ηλεκτρονικές ή οποιεσδήποτε άλλες μεθόδους. Όλα τα φύλλα εργασίας των εκπαιδευτικών αντιγράφων πρέπει να διατηρούν τη σήμανση πνευματικών δικαιωμάτων.

Upbility Publications LTD | Διγενή Γρίβα 81-83, Λευκωσία, 1090 Κύπρος T: ΕΛΛΑΔΑ - 2103008090, ΚΥΠΡΟΣ - 22007137 e-mail: info@upbility.gr www.upbility.gr SKU: GR-EB1093

Συγγραφέας: Δημητριάδου Ιωάννα, Ειδική Παιδαγωγός BSc, PgD Ψηφιακή επιμέλεια: Ανδρούτσου Έλσα Επιμέλεια κειμένων: Άγα Νεκταρία

ΜΗΤΡΩΟ ∆ΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΧΡΗΣΗΣ Το Μητρώο Δικαιωμάτων Χρήσης είναι μία πλατφόρμα προστασίας του Upbility για τους επιβεβαιωμένους κατόχους του ηλεκτρονικού υλικού της βιβλιοθήκης μας. Μετά από κάθε αγορά μέσω της ιστοσελίδας μας, η πλατφόρμα καταγράφει αυτόματα τα στοιχεία του αγοραστή και κατοχυρώνει τα δικαιώματα χρήσης του σε όλες τις διαθέσιμες συσκευές του (pc, tablet, print). Οποιαδήποτε προώθηση του υλικού ηλεκτρονικά ή έντυπα επιβαρύνει τον επιβεβαιωμένο αγοραστή, καθώς το αρχείο θα έχει τα δικά του στοιχεία.

Στα Αρχαια Χρονια Αναγνωστική Κατανόηση Ιστορία Δ’ Δημοτικού

Ιωάννα Δημητριάδου Ειδική Παιδαγωγός

© copyright www.upbility.gr

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

1η ΕΝΟΤΗΤΑ: ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ Κεφάλαιο 1ο: Η κάθοδος των Δωριέων ................................................................................................................4 Κεφάλαιο 2ο: Oι Έλληνες δημιουργούν αποικίες ...............................................................................................8 Κεφάλαιο 3ο: Η ποίηση και η θρησκεία των Ελλήνων ....................................................................................12 Κεφάλαιο 4ο: Η τέχνη και η γραφή ......................................................................................................................16

2η ΕΝΟΤΗΤΑ: ΑΡΧΑΪΚΑ ΧΡΟΝΙΑ Κεφάλαιο 5ο: Νέες αποικίες των Ελλήνων ..........................................................................................................20 Κεφάλαιο 6ο: Τα Πολιτεύματα στην αρχαϊκή Ελλάδα ..................................................................................24 Κεφάλαιο 7ο: Oι δεσμοί που ένωναν τους Έλληνες ......................................................................................28 Κεφάλαιο 8ο: Η τέχνη της αρχαϊκής εποχής ..................................................................................................32 Κεφάλαιο 9ο: Τα Γράμματα .......................................................................................................................................36 Κεφάλαιο 10ο: Σπάρτη | Η κοινωνία και το πολίτευμα ..................................................................................40 Κεφάλαιο 11ο: Σπάρτη | Η ζωή στην πόλη ...........................................................................................................44 Κεφάλαιο 12ο: Το παλιό πολίτευμα της Αθήνας ..........................................................................................48 Κεφάλαιο 13ο: Oι νόμοι του Σόλωνα. O Πεισίστρατος γίνεται τύραννος ..........................................52 Κεφάλαιο 14ο: O Κλεισθένης θεμελιώνει τη δημοκρατία .........................................................................56

3η ΕΝΟΤΗΤΑ: ΚΛΑΣΙΚΑ ΧΡOΝΙΑ | 1. ΠΕΡΣΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ Κεφάλαιο 15ο: Νέες αποικίες των Ελλήνων ......................................................................................................60 Κεφάλαιο 16ο: O περσικός κίνδυνος ......................................................................................................................64 Κεφάλαιο 17ο: Η μάχη των Θερμοπυλών ............................................................................................................70 Κεφάλαιο 18ο: Η ναυμαχία της Σαλαμίνας ............................................................................................................75 Κεφάλαιο 19ο: Η μάχη των Πλαταιών και η ναυμαχία της Μυκάλης ............................................................80

3η ΕΝΟΤΗΤΑ: ΚΛΑΣΙΚΑ ΧΡOΝΙΑ | 2. Ο «ΧΡΥΣΟΣ ΑΙΩΝΑΣ» (5ος ΑΙΩΝΑΣ π. Χ.) Κεφάλαιο 20ο: Η Αθήνα γίνεται η πιο ισχυρή πόλη ......................................................................................85 Κεφάλαιο 21ο: Το πολίτευμα και η κοινωνία της Αθήνας στα χρόνια του Περικλή .....................91 Κεφάλαιο 22ο: Η καθημερινή ζωή και η εκπαίδευση των Αθηναίων ...............................................95 Κεφάλαιο 23ο: O «χρυσός αιώνας» της τέχνης ..............................................................................................99 Κεφάλαιο 24ο: Η Αθήνα γίνεται «σχολείο της Ελλάδας» ..............................................................................103

© copyright www.upbility.gr

Περιεχόμενα

Πρόλογος .....................................................................................................................................................................1 Οδηγίες Χρήσης του Βιβλίου ..............................................................................................................................2

3η ΕΝΟΤΗΤΑ: ΚΛΑΣΙΚΑ ΧΡOΝΙΑ | 3. Ο ΠΕΛOΠOΝΝΗΣΙΑΚOΣ ΠOΛΕΜOΣ Κεφάλαιο 25ο: Αιτίες και αφορμές του πολέμου ..............................................................................................107 Κεφάλαιο 26ο: Oι κυριότερες φάσεις του πολέμου .....................................................................................111 Κεφάλαιο 27ο: Η ηγεμονία της Σπάρτης ..........................................................................................................117

3η ΕΝΟΤΗΤΑ: ΚΛΑΣΙΚΑ ΧΡOΝΙΑ | 4. Η ΘΗΒΑ Κεφάλαιο 28ο: Η Θήβα και η βοιωτική συμμαχία ....................................................................................123 Κεφάλαιο 29ο: Η ηγεμονία της Θήβας ..............................................................................................................129

3η ΕΝΟΤΗΤΑ: ΚΛΑΣΙΚΑ ΧΡOΝΙΑ | 5. Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ Κεφάλαιο 30ο: Η Μακεδονία, μια νέα ελληνική δύναμη ............................................................................133 Κεφάλαιο 31ο: O Μ. Αλέξανδρος καταλαμβάνει τη Μ. Ασία και την Αίγυπτο...................................138 Κεφάλαιο 32ο: Η πορεία προς την Ινδία. Το τέλος της εκστρατείας ......................................................142 Κεφάλαιο 33ο: O θάνατος του Μ. Αλεξάνδρου ...............................................................................................146

4η ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ | 1. ΔΙΑΔΟΧΟΙ ΤΟΥ Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ Κεφάλαιο 34ο: Η αυτοκρατορία του Μ. Αλεξάνδρου χωρίζεται .........................................................150 Κεφάλαιο 35ο: O Πύρρος, ο βασιλιάς της Ηπείρου ..................................................................................154 Κεφάλαιο 36ο: Η καθημερινή ζωή στα ελληνιστικά χρόνια ..................................................................159 Κεφάλαιο 37ο: Oι τέχνες και τα γράμματα στα ελληνιστικά χρόνια ......................................................163

4η ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ | 2. ΡΩΜΗ ΚΑΙ ΕΛΛΑΔΑ Κεφάλαιο 38ο: Το ρωμαϊκό κράτος ....................................................................................................................167 Κεφάλαιο 39ο: Η Καρχηδόνα συγκρούεται με τη Ρώμη ............................................................................171 Κεφάλαιο 40ο: Η υποταγή του ελληνικού κόσμου .....................................................................................176

5η ΕΝΟΤΗΤΑ: ΘΕΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ Κεφάλαιο 41ο α: Μια παράσταση αρχαίου θεάτρου ................................................................................180 Κεφάλαιο 41ο β: Η γλώσσα που μιλάω ........................................................................................................184 Κεφάλαιο 42ο: Μια μέρα στην Αρχαία Ολυμπία .........................................................................................188 6η ΕΝΟΤΗΤΑ: ΘΕΜΑΤΑ ΤΟΠΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ Κεφάλαιο 43ο: Η ιστορία του τόπου μου ........................................................................................................192

© copyright www.upbility.gr

Περιεχόμενα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Η αναγνωστική ευχέρεια αποτελεί ένα πολύ σημαντικό στοιχείο της αναγνωστικής διαδικασίας. Ένας μαθητής με μαθησιακές δυσκολίες που υστερεί στην ανάγνωση ενός κειμένου, υστερεί σημαντικά και στην κατανόησή του. Τα χαρακτηριστικά της ελλιπούς αναγνωστικής κατανόησης του κειμένου από έναν μαθητή με δυσκολίες είναι τα εξής: ➭➭ Δεν μπορεί να διακρίνει ποιες είναι οι σημαντικές και ποιες οι ασήμαντες πληροφορίες ενός κειμένου. ➭➭ Δεν μπορεί να κατανοήσει και να οργανώσει τις πληροφορίες. ➭➭ Δεν μπορεί να ανακαλέσει τις ήδη υπάρχουσες πληροφορίες. ➭➭ Δεν μπορεί να βρει τις λέξεις- κλειδιά που θα τον βοηθήσουν στην κατανόηση. ➭➭ Δεν μπορεί να εντοπίσει την κεντρική ιδέα του κειμένου. ➭➭ Δεν μπορεί να απομονώσει τις πληροφορίες που δεν ταιριάζουν νοηματικά στο κείμενο. ➭➭ Δεν μπορεί να προβλέψει τη συνέχεια μιας ιστορίας. ➭➭ Δεν έχει πλούσιο λεξιλόγιο. ➭➭ Δυσκολεύεται στη δημιουργία νοητικών παραστάσεων. ➭➭ Παρουσιάζει αδυναμία στη βραχυπρόθεσμη μνήμη.

Πρόλογος

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

✎✎ Πηγές: ¨Κεφάλαιο 5ο: Ενίσχυση της αναγνωστικής ικανότητας¨, Αντωνίου Φαίη (2005), ¨Η αλφαβήτα που μπερδεύει¨, Παντελιάδου Σουζάνα (2015).

Το αποτέλεσμα των παραπάνω χαρακτηριστικών είναι η άρνηση του μαθητή να διαβάσει το κείμενο που του δίνεται και δεν είναι λίγες οι φορές που δεν διαβάζει καν τον τίτλο. Δε δείχνει κανένα ενδιαφέρον στα θεωρητικά μαθήματα της Ιστορίας και των Θρησκευτικών του σχολείου. Μάλιστα στα κείμενα αυτά μπορεί να διαπιστώσει κανείς κάποια σχετική ακαταστασία από το παιδί, στην προσπάθειά του να ακολουθήσει τη ροή του κειμένου, να χρωματίσει τα σημαντικότερα και να γράψει τις λέξεις- κλειδιά. Ο σκοπός του παρόντος βιβλίου ¨Στα Αρχαία Χρόνια¨ της Δ΄ Δημοτικού είναι να βοηθήσει το μαθητή στις αδυναμίες που παρουσιάζει στην αναγνωστική κατανόηση και να αγαπήσει το μάθημα της Ιστορίας. Το κάθε κεφάλαιο στηρίζεται στις θεματικές ενότητες του σχολικού βιβλίου ¨Στα Αρχαία Χρόνια¨ της Δ΄ Δημοτικού. Οι 4 δραστηριότητες που απαρτίζουν το κάθε κεφάλαιο είναι προσαρμοσμένες ιδιαίτερα στις ανάγκες των παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες. Τα κείμενα που παρουσιάζονται με απλουστευμένο τρόπο, το οπτικό υλικό και οι ερωτήσεις, καθοδηγούν τον μαθητή να διαβάσει και να κατανοήσει το κείμενο με πιο εύκολο τρόπο και να αναπαράγει τις πληροφορίες προφορικώς και γραπτώς. Παρακάτω παρουσιάζεται ένας οδηγός χρήσης του βιβλίου που συνοδεύεται από μερικά Tips.

© copyright www.upbility.gr

1

ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ Ο ενήλικας διαβάζει φωναχτά και καθαρά το κείμενο και χρωματίζει τα σημεία στίξης. Έπειτα ο μαθητής διαβάζει την κάθε πρόταση βάζοντας από κάτω έναν χάρακα. Αν δυσκολευτεί, ο ενήλικας μαζί με τον μαθητή ξαναδιαβάζουν το κείμενο και ύστερα ο μαθητής μόνος του. Αν πάλι δυσκολευτεί στην ανάγνωση, υπογραμμίζει τις λέξεις που δεν μπορεί να αναγνώσει και τις γράφει από πάνω συλλαβιστά ή τις απομονώνει σε ένα χαρτί Α4. Ο μαθητής ξαναδιαβάζει το κείμενο μαγνητοφωνώντας το, ώστε να έχει τη δυνατότητα να αναγνωρίσει και να διορθώσει τα λάθη του. Τέλος, ο ενήλικας ζητάει από τον μαθητή πρώτα να του πει την κεντρική ιδέα του κειμένου και έπειτα να πει με δικά του λόγια αυτά που κατάλαβε.

Όταν ο μαθητής διαβάσει για πρώτη φορά το κείμενο, μπορεί σε αντίστοιχα χαρτόνια χρώματος να γράψει τις χρωματισμένες λέξεις. Επίσης σε λευκές καρτέλες να γράψει τις υπογραμμισμένες ημερομηνίες και ονόματα. Τέλος, ο μαθητής μπορεί να γράψει σε άσπρες κάρτες μερικές λέξεις- κλειδιά. Με αυτόν τον τρόπο όταν θα περιγράφει το κείμενο, θα μπορεί να ανακαλεί κάποιες πληροφορίες από τις καρτέλες.

Οδηγίες Χρήσης του Βιβλίου

Δραστηριότητα 1η: Διαβάζω και κατανοώ το παρακάτω κείμενο.

Δραστηριότητα 2η: Παρατηρώ και συζητώ το παρακάτω σχεδιάγραμμα. Σχεδόν η κάθε πρόταση του κειμένου παρουσιάζεται με εικόνες. Ο μαθητής παρατηρεί τις εικόνες και προσπαθεί να τις περιγράψει. Αν δε θυμάται το περιεχόμενο, πηγαίνει στο κείμενο και βρίσκει την αντίστοιχη πρόταση. Τη διαβάζει, παίρνει την πληροφορία και περιγράφει την εικόνα. Για να διαπιστώσει ο ενήλικας, αν όντως ο μαθητής έχει κατανοήσει το κείμενο, κόβει τις εικόνες, τις ανακατεύει, το παιδί τραβάει μια εικόνα και την περιγράφει.

Ο ενήλικας μπορεί να φωτοτυπήσει το κείμενο και το οπτικό υλικό και να κόψει τις προτάσεις και τις εικόνες. Ζητάει από το μαθητή να συνδυάσει τις προτάσεις με τις εικόνες και να τις περιγράψει.

© copyright www.upbility.gr

2

Ο μαθητής διαβάζει αρχικά όλες τις ερωτήσεις. Έπειτα απαντάει σε κάθε ερώτηση, δίνοντας έμφαση στη γραπτή έκφραση και όχι τόσο στο κομμάτι της ορθογραφίας. Κάθε φορά που απαντάει σε κάθε ερώτηση, δεν ξεχνάει να συμβουλεύεται το υλικό του. Αφού ολοκληρώσει τις απαντήσεις του, τις συζητάει με τον ενήλικα και κάνουν μαζί τις απαραίτητες διορθώσεις.

Σε αυτή τη δραστηριότητα, είναι μια καλή ευκαιρία, καθώς αφορά τον γραπτό λόγο, να γίνουν ορισμένες υπενθυμίσεις που αφορούν το κομμάτι της γραμματικής. Επίσης, είναι μια καλή ευκαιρία για τον εμπλουτισμό του λεξιλογίου, καθώς ο μαθητής μπορεί να αναζητήσει συνώνυμες λέξεις ή λέξεις ίδιας οικογένειας που μπορούν να αντικαταστήσουν τις ήδη υπάρχουσες λέξεις του κειμένου. Ο μαθητής, σε λευκές κάρτες γράφει τις λέξεις που έχει χρησιμοποιήσει στις απαντήσεις και από κάτω τις αντίστοιχες συνώνυμες λέξεις ή λέξεις της ίδιας οικογένειας.

Οδηγίες Χρήσης του Βιβλίου

Δραστηριότητα 3η: Απαντώ στις παρακάτω ερωτήσεις.

Δραστηριότητα 4η: Στο παρακάτω πλαίσιο γράφω αυτά που έμαθα. Χρησιμοποιώ όλες μου τις πληροφορίες. Ο μαθητής παίρνει όλες τις πληροφορίες και γράφει το κείμενο. Αυτή τη φορά, γράφει μόνος του, χωρίς καμιά βοήθεια. Κάνει αυτοδιόρθωση, χρησιμοποιώντας το οπτικό υλικό, τις απαντήσεις από την 3η δραστηριότητα, τις καρτέλες και το λεξικό.

Αν ο μαθητής επιθυμεί, το κείμενο μπορεί να το αντιγράψει στον υπολογιστή.

© copyright www.upbility.gr

3

1η ΕΝΟΤΗΤΑ: ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ

1

Κεφάλαιο 1ο: Η κάθοδος των Δωριέων

Οι Δωριείς κατέβηκαν από την Πίνδο προς τη νότια Ελλάδα. Κάποιοι από τους Δωριείς εγκαταστάθηκαν στη Σπάρτη. Ήταν το τελευταίο ελληνικό φύλο που πήγε προς τη νότια Ελλάδα. Η μετακίνησή τους προς το νότο έγινε με αργό ρυθμό. Πολλοί από τους Δωριείς άρχισαν να µένουν προσωρινά ή µόνιµα σε διάφορα µέρη. Κάποιοι από αυτούς παρέμειναν στη Στερεά Ελλάδα και στην περιοχή της ∆ωρίδας. Η κάθοδος των ∆ωριέων δεν έγινε σε μια στιγμή. Το πιθανότερο είναι πως πέρασαν από τον ισθμό της Κορίνθου στην Πελοπόννησο.

Γεωμετρικά Χρόνια

Δραστηριότητα 1η Διαβάζω και κατανοώ το παρακάτω κείμενο.

Όταν έφθασαν στην Πελοπόννησο, χωρίστηκαν σε µικρότερες οµάδες και πήγαν σε διαφορετικές περιοχές.

Oι ∆ωριείς φάνηκαν δυνατοί και η κυριαρχία τους επεκτάθηκε σε διάφορα µέρη της Πελοποννήσου. Παλιοί κάτοικοι έχασαν την περιουσία τους και έγιναν δούλοι.

O µυκηναϊκός πολιτισµός δεν αναπτυσσόταν πια. Αρκετοί δεν είχαν πια τη δυνατότητα να ζήσουν στον τόπο τους και έτσι έφυγαν.

© copyright www.upbility.gr

4

1

Κεφάλαιο 1ο: Η κάθοδος των Δωριέων Δραστηριότητα 2η Παρατηρώ και συζητώ το παρακάτω σχεδιάγραμμα.

Γεωμετρικά Χρόνια

ελλαδα

Πίνδος

ΔΩΡΙΕΙΣ

Νότια Ελλάδα εγκαταστάθηκαν ελλαδα

Νότια Ελλάδα Δωρίδα

Σπάρτη

Στερε ά

ΔΩΡΙΕΙΣ

Ελλάδ

α

ελλαδα

Ισθμός Κορίνθου

Πελοπόννησος

ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ

παλιοί κάτοικοι χωρίστηκαν σε ομάδες

δούλοι κάποιοι έφυγαν

ΔΩΡΙΕΙΣ ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ © copyright www.upbility.gr

5

Κεφάλαιο 1ο: Η κάθοδος των Δωριέων

1

Ερωτήσεις Κατανόησης

❍ Από πού κατέβηκαν οι Δωριείς και πού εγκαταστάθηκαν; ❍ Ποιο φύλο πήγε προς τη νότια Ελλάδα; ❍ Πώς έγινε η μετακίνησή τους και σε ποιες περιοχές εγκαταστάθηκαν;

Γεωμετρικά Χρόνια

Δραστηριότητα 3η Απαντώ στις παρακάτω ερωτήσεις.

❍ Πώς έγινε η κάθοδος των Δωριέων, από πού πέρασαν και πού έφθασαν; ❍ Ποια ήταν τα αποτελέσματα από την κάθοδο των Δωριέων;

© copyright www.upbility.gr

6

Κεφάλαιο 1ο: Η κάθοδος των Δωριέων

1

Δραστηριότητα 4η Στο παρακάτω πλαίσιο γράφω αυτά που έμαθα. Χρησιμοποιώ όλες μου τις

Γεωμετρικά Χρόνια

πληροφορίες.

© copyright www.upbility.gr

7

1η ΕΝΟΤΗΤΑ: ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ

1

Κεφάλαιο 2ο: Oι Έλληνες δημιουργούν αποικίες

Πολλά ελληνικά φύλα μετανάστευσαν εξαιτίας των συνεχών μετακινήσεων πληθυσμών προς την Ελλάδα. Στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, εγκαταστάθηκαν Αιολείς, Ίωνες και ∆ωριείς. Εκεί ανέπτυξαν έναν σπουδαίο πολιτισµό.

Oι µετακινήσεις των πληθυσµών έφεραν αναστάτωση στους κατοίκους της Ελλάδας. Δεν γινόταν, πια, η καλλιέργεια κτημάτων και η κτηνοτροφία λιγόστεψε. Αυξήθηκε ο αριθμός των φτωχών και οι τεχνίτες δεν είχαν κάποιους να πουλήσουν τα προϊόντα τους.

Γεωμετρικά Χρόνια

Δραστηριότητα 1η Διαβάζω και κατανοώ το παρακάτω κείμενο.

Έτσι, πολλοί ήταν αυτοί που εγκατέλειπαν τον τόπο τους. Η µετανάστευση δε γινόταν µε οργανωµένο τρόπο. Κάποιοι έφευγαν γιατί δεν ένιωθαν ασφαλείς και κάποιοι άλλοι για να αναζητήσουν μια καλύτερη τύχη.

Oι Αιολείς ξεκίνησαν από τη Θεσσαλία και μέσα από το Αιγαίο έφτασαν στη Λέσβο, στην Τένεδο και στην απέναντι πλευρά της Μ. Ασίας.

Oι Ίωνες ξεκίνησαν από την Αττική και πήγαν στη Σάµο και στη Χίο. Από εκεί έφθασαν στη Μ. Ασία.

Oι ∆ωριείς πήγαιναν προς την Πελοπόννησο. Έφτασαν στη Ρόδο και µετά στη Μ. Ασία. Στις νέες τους πατρίδες, οι Έλληνες ήρθαν σε επαφή µε τους άλλους λαούς και γνώρισαν τον τρόπο ζωής τους. Λάτρεψαν τους θεούς τους και έχτισαν λαµπρούς ναούς. Σε θρησκευτικές γιορτές, όλοι συγκεντρώνονταν στα ιερά για να γιορτάσουν.

Oι γιορτές τους ένωναν και τους υπενθύμιζαν την κοινή καταγωγή τους. Το Αιγαίο έγινε ελληνική θάλασσα. Στις δυο πλευρές του Αιγαίου κατοικούσαν Έλληνες.

© copyright www.upbility.gr

8

1

Κεφάλαιο 2ο: Oι Έλληνες δημιουργούν αποικίες Δραστηριότητα 2η Παρατηρώ και συζητώ το παρακάτω σχεδιάγραμμα.

ΕΛΛΗΝΙΚΑ μεταναστεύουν ΦΥΛΑ

ΓΟΣ

ΛΑ Ο ΠΕ Ι Α Γ Ι Α

ΔΩΡΙΕΙΣ

ΓΕΩΡΓΙΑ

ΙΩΝΕΣ

ΑΙΟΛΕΙΣ

ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ

Γεωμετρικά Χρόνια

ελλαδα

κάποιοι φεύγουν ⊠⊠ ανασφάλεια ⊠⊠ αναζήτηση καλύτερης τύχης

χρηματα

λιγόστεψε

ΘΕΣΣΑΛΙΑ

ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ

ΛΕΣΒΟΣ

Αιγαίο πέλαγος

ΑΙΟΛΕΙΣ

ΑΤΤΙΚΗ

ΤΕΝΕΔΟΣ

ΧΙΟΣ

ΙΩΝΕΣ

ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ

ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ ΔΩΡΙΕΙΣ

ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ

ΣΑΜΟΣ

ΡΟΔΟΣ

Αιγαίο πέλαγος λατρεία θεών ελληνικό © copyright www.upbility.gr

ΝΑΟΙ

9

Κεφάλαιο 2ο: Oι Έλληνες δημιουργούν αποικίες

1

Ερωτήσεις Κατανόησης

❍❍ Για ποιον λόγο πολλά ελληνικά φύλα μετανάστευσαν; ❍❍ Ποιοι εγκαταστάθηκαν στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου και τι ανέπτυξαν; ❍❍ Τι προβλήματα δημιούργησαν οι µετακινήσεις των πληθυσµών;

Γεωμετρικά Χρόνια

Δραστηριότητα 3η Απαντώ στις παρακάτω ερωτήσεις.

❍❍ Για ποιους λόγους έφευγαν οι κάτοικοι; ❍❍ Από πού ξεκίνησαν και πού έφθασαν οι Αιολείς; ❍❍ Από πού ξεκίνησαν και πού έφθασαν οι Ίωνες; ❍❍ Από πού ξεκίνησαν και πού έφθασαν οι Δωριείς; ❍❍ Τι έκαναν οι Έλληνες στις νέες τους πατρίδες; ❍❍ Γιατί το Αιγαίο έγινε ελληνική θάλασσα;

© copyright www.upbility.gr

10

Κεφάλαιο 2ο: Oι Έλληνες δημιουργούν αποικίες

1

Δραστηριότητα 4η Στο παρακάτω πλαίσιο γράφω αυτά που έμαθα. Χρησιμοποιώ όλες μου τις

Γεωμετρικά Χρόνια

πληροφορίες.

© copyright www.upbility.gr

11

1η ΕΝΟΤΗΤΑ: ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ

1

Κεφάλαιο 3ο: Η ποίηση και η θρησκεία των Ελλήνων

O πόλεµος των Ελλήνων εναντίον της Τροίας αποτέλεσε ένα µεγάλο γεγονός. Τα τραγούδια αναφέρονταν στα κατορθώµατα των πολεµιστών. Τα τραγουδούσαν οι ραψωδοί στις γιορτές και τα πανηγύρια. Τον 8ο αιώνα π.Χ., ένας σπουδαίος ποιητής, ο Όµηρος, έγραψε δύο µεγάλα ποιήµατα, την Ιλιάδα και την Oδύσσεια. Η Ιλιάδα αναφέρεται στους αγώνες των Ελλήνων για την κατάληψη της Τροίας. Η Oδύσσεια αναφέρεται στις περιπέτειες που γνώρισε ο Oδυσσέας, ώστε να γυρίσει στην αγαπηµένη του πατρίδα, την Ιθάκη.

Γεωμετρικά Χρόνια

Δραστηριότητα 1η Διαβάζω και κατανοώ το παρακάτω κείμενο.

Μέσα από τα ποιήματα, μπορούμε να συλλέξουμε πληροφορίες, για τους ανθρώπους εκείνης της εποχής και τη θρησκεία τους. Κάθε περιοχή είχε το δικό της θεό και τις δικές της γιορτές. Οι άνθρωποι λάτρευαν το Θεό τους με διάφορες τελετές. Κάποιες φορές ένας τοπικός θεός αποκτούσε µεγάλη φήµη. Στη γιορτή του, έπαιρναν µέρος και κάτοικοι άλλων περιοχών. Οι Έλληνες πίστευαν στους δώδεκα θεούς. Πίστευαν πως κατοικούσαν στον Όλυμπο, στο ψηλότερο βουνό της Ελλάδας. Θεωρούσαν πως πάνω εκεί υπήρχε ένα λαµπρό παλάτι, όπου έµενε ο ∆ίας με τη γυναίκα του την Ήρα. Οι άλλοι θεοί έµεναν σε χαµηλότερα σπίτια, χτισμένα από τον Ήφαιστο. Για τους αρχαίους Έλληνες, οι Θεοί ζούσαν σαν µια οικογένεια, έτρωγαν αμβροσία και έπιναν νέκταρ. Αρχηγός όλων των Θεών ήταν ο ∆ίας. Οι Έλληνες τον ονόµαζαν «πατέρα των θεών και των ανθρώπων». Είχε µεγάλη δύναµη και κρατούσε στα χέρια του έναν κεραυνό.

© copyright www.upbility.gr

12

1

Κεφάλαιο 3ο: Η ποίηση και η θρησκεία των Ελλήνων Δραστηριότητα 2η Παρατηρώ και συζητώ το παρακάτω σχεδιάγραμμα.

ΤΡΟΙΑ

= ΜΕΓΑΛΟ ΓΕΓΟΝΟΣ

ΕΛΛΗΝΕΣ

ΡΑΨΩΔΟΙ

Γεωμετρικά Χρόνια

πόλεμος

πανηγύρια Οδυσσέας ιθακη Οδύσσεια

8οσ αιωνασ ΟΜΗΡΟΣ

Ιλιάδα ΤΡΟΙΑ

λατρεύονται με τελετές και γιορτές

12 ΘΕΟΙ ΟΛΥΜΠΟΥ

ΘΕΟΙ ΗΡΑ

ΔΙΑΣ

«πατέρας των θεών και των ανθρώπων» κρατάει κεραυνό

ΑΜΒΡΟΣΙΑ ΝΕΚΤΑΡ

© copyright www.upbility.gr

13

Κεφάλαιο 3ο: Η ποίηση και η θρησκεία των Ελλήνων

1

Ερωτήσεις Κατανόησης

❍❍ Τι αποτέλεσε μεγάλο γεγονός; ❍❍ Σε τι αναφέρονταν τα τραγούδια, ποιοι τα τραγουδούσαν και πού; ❍❍ Ποιος ήταν ο σπουδαίος ποιητής του 8ου αιώνα και τι έγραψε;

Γεωμετρικά Χρόνια

Δραστηριότητα 3η Απαντώ στις παρακάτω ερωτήσεις.

❍❍ Σε τι αναφέρεται η Ιλιάδα; ❍❍ Σε τι αναφέρεται η Oδύσσεια; ❍❍ Τι μας δείχνουν αυτά τα ποιήματα; ❍❍ Πώς λατρεύονταν οι Θεοί; ❍❍ Ποια ήταν η εικόνα των Ελλήνων για τους δώδεκα Θεούς; ❍❍ Ποιος ήταν ο αρχηγός των δώδεκα Θεών και τι γνωρίζεις για αυτόν;

© copyright www.upbility.gr

14

Κεφάλαιο 3ο: Η ποίηση και η θρησκεία των Ελλήνων

1

Δραστηριότητα 4η Στο παρακάτω πλαίσιο γράφω αυτά που έμαθα. Χρησιμοποιώ όλες μου τις

Γεωμετρικά Χρόνια

πληροφορίες.

© copyright www.upbility.gr

15

1η ΕΝΟΤΗΤΑ: ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ

1

Κεφάλαιο 4ο: Η τέχνη και η γραφή

Η µυκηναϊκή τέχνη, με την κάθοδο των ∆ωριέων, σταµάτησε να αναπτύσσεται. Η παλιά γραφή έπαψε πια να χρησιμοποιείται στον ελληνικό χώρο.

Oι άνθρωποι, όµως, συνέχιζαν να χτίζουν σπίτια και να κατασκευάζουν αντικείµενα, τα οποία τους ήταν απαραίτητα εργαλεία για την καθημερινή ζωή. Τα κτίρια ήταν μικρά και απλά. Τα θεµέλια χτίζονταν µε πέτρες και το υπόλοιπο μέρος με άλλα υλικά. Τα πρώτα αγάλµατα ήταν ξύλινα και παρίσταναν τους θεούς. Αργότερα, µικρά αγάλµατα φτιάχνονταν από µέταλλο.

Γεωμετρικά Χρόνια

Δραστηριότητα 1η Διαβάζω και κατανοώ το παρακάτω κείμενο.

Οι οικογένειες χρησιµοποιούσαν τα αγγεία για τις καθηµερινές τους ανάγκες. Σ’ αυτά αποθήκευαν λάδι, κρασί και άλλα προϊόντα.

Oι τεχνίτες ζωγράφιζαν πάνω στα αγγεία κύκλους, τρίγωνα, τετράγωνα και άλλα γεωµετρικά σχήµατα. Γι’ αυτόν τον λόγο ονοµάστηκε γεωµετρική τέχνη. Οι Έλληνες ξεκίνησαν τα θαλασσινά ταξίδια, για να πουλήσουν και να αγοράσουν προϊόντα. Κατάφεραν να πάρουν πίσω το εµπόριο της Μεσογείου. Ήρθαν σε επαφή µε τους Φοίνικες, από τους οποίους πήραν το αλφάβητο. Πρόσθεσαν φωνήεντα κι έφτιαξαν δικό τους αλφάβητο. Οι Έλληνες έγραφαν από τα δεξιά προς τα αριστερά, χωρίς να χωρίζουν τις λέξεις.

© copyright www.upbility.gr

16

1

Κεφάλαιο 4ο: Η τέχνη και η γραφή Δραστηριότητα 2η Παρατηρώ και συζητώ το παρακάτω σχεδιάγραμμα.

Γεωμετρικά Χρόνια

ΔΩΡΙΕΙΣ

ΜΥΚΗΝΑΪΚΗ ΤΕΧΝΗ

ς δο θο κά ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ

ΣΠΙΤΙΑ

✓✓ απλά και μικρά

✓✓ ξύλινα ✓✓ αργότερα από μέταλλο ✓✓ παριστάνουν θεούς

✓✓ πέτρινα θεμέλια ΚΤΙΡΙΑ ΑΓΑΛΜΑΤΑ

ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΗ ΤΕΧΝΗ

αγγεία

λάδι

κρασί

ελλαδα

προϊόντα

ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ © copyright www.upbility.gr

αλφάβητο από: ΦΟΙΝΙΚΕΣ πρόσθεση φωνηέντων ενωμένες λέξεις

φορά: δεξιά προς αριστερά 17

Κεφάλαιο 4ο: Η τέχνη και η γραφή

1

Ερωτήσεις Κατανόησης

❍❍ Ποια σταµάτησε να αναπτύσσεται και για ποιον λόγο; ❍❍ Ποια έπαψε να χρησιμοποιείται στον ελληνικό χώρο; ❍❍ Οι άνθρωποι, τι συνέχιζαν να κάνουν;

Γεωμετρικά Χρόνια

Δραστηριότητα 3η Απαντώ στις παρακάτω ερωτήσεις.

❍❍ Πώς ήταν τα κτίρια; ❍❍ Πώς ήταν τα αγάλματα; ❍❍ Ποια ήταν η χρήση των αγγείων; ❍❍ Τι ονομάζουμε γεωμετρική τέχνη; ❍❍ Γιατί οι Έλληνες ξεκίνησαν τα θαλασσινά ταξίδια και τι κατάφεραν να πάρουν πίσω; ❍❍ Με ποιον λαό ήρθαν σε επαφή και τι πήραν από αυτούς; ❍❍ Πώς έφτιαξαν το δικό τους αλφάβητο και πώς έγραφαν;

© copyright www.upbility.gr

18

Κεφάλαιο 4ο: Η τέχνη και η γραφή

1

Δραστηριότητα 4η Στο παρακάτω πλαίσιο γράφω αυτά που έμαθα. Χρησιμοποιώ όλες μου τις

Γεωμετρικά Χρόνια

πληροφορίες.

© copyright www.upbility.gr

19

2η ΕΝΟΤΗΤΑ: ΑΡΧΑΪΚΑ ΧΡΟΝΙΑ

2

Κεφάλαιο 5ο: Νέες αποικίες των Ελλήνων

Oι µετακινήσεις στον ελληνικό χώρο, άλλαξαν τη ζωή των Ελλήνων. Τα χωριά ερήμωσαν και πολλοί άρχισαν να πηγαίνουν σε περιοχές, για μια καλύτερη και πιο ασφαλή ζωή. Έτσι δηµιουργήθηκαν οι πόλεις-κράτη. Η ακρόπολη ήταν το κέντρο της νέας πόλης. Βρισκόταν στο ψηλότερο σηµείο της περιοχής,

Αρχαϊκά Χρόνια

Δραστηριότητα 1η Διαβάζω και κατανοώ το παρακάτω κείμενο.

μαζί με τους ναούς των θεών και τα δηµόσια κτίρια. Γύρω από την ακρόπολη, χτίστηκαν οι κατοικίες των ανθρώπων. Τα ψηλά τείχη προστάτευαν το χώρο. Η ζωή στην πόλη γινόταν καλύτερη και πιο ασφαλής. Κάποιοι έµεναν στα χωριά και καλλιεργούσαν τη γη. Όμως, ο πληθυσμός με τον καιρό αυξανόταν και η γη δεν μπορούσε να θρέψει όλον τον κόσμο. Το αποτέλεσμα ήταν να φύγουν από την πόλη και να πάνε αλλού. Αυτή τη φορά, η µετακίνηση ήταν πιο οργανωμένη. Το μαντείο των Δελφών έδινε πληροφορίες στην πόλη, για το καταλληλότερο μέρος για την εγκατάσταση. Όλοι οι πολίτες έπαιρναν μέρος στην τελετή της αναχώρησης και η συγκίνηση ήταν μεγάλη.

O αρχηγός άναβε το βωμό της αποικίας με το «ιερόν πυρ». Η διαδικασία αυτή, συµβόλιζε τους στενούς δεσµούς ανάµεσα στη μητρόπολη και την αποικία. Οι περισσότερες αποικίες ήταν στα παράλια της Μεσογείου και του Εύξεινου Πόντου.

Oι πιο πολλές αποικίες έγιναν στην Κάτω Ιταλία και τη Σικελία. Έτσι, η περιοχή ονομάστηκε η Μεγάλη Ελλάδα. Στις αποικίες οι Έλληνες έδειξαν μεγάλη πρόοδο. Έχτισαν ναούς και έκαναν µεγάλα δηµόσια έργα. Γνώρισαν διαφορετικούς λαούς και ανέπτυξαν καλές σχέσεις.

Oι σχέσεις της µητρόπολης και της αποικίας ήταν στενές. Δεν μπορούσε η μία να πολεμήσει την άλλη.

© copyright www.upbility.gr

20

2

Κεφάλαιο 5ο: Νέες αποικίες των Ελλήνων Δραστηριότητα 2η Παρατηρώ και συζητώ το παρακάτω σχεδιάγραμμα.

άνθρωποι

ΠΟΛΕΙΣ ΚΡΑΤΗ

ερημώνουν

ναοί

δημόσια κτίρια φεύγουν

τείχη

Αρχαϊκά Χρόνια

ΧΩΡΙΑ

ακρόπολη ψηλότερο σημείο πληροφορίες για το καταλληλότερο μέρος εγκατάστασης

σπιτια γύρω γύρω

ΜΑΝΤΕΙΟ ΓΕΩΡΓΙΑ

ΑΠΟΙΚΙΕΣ

ΕΥΞΕΙΝΟΣ ΠΟΝΤΟΣ

ΚΑΤΩ ΙΤΑΛΙΑ

ΙΕΡΟ ΠΥΡ ΤΕΛΕΤΗ ΑΝΑΧΩΡΗΣΗΣ

ΣΙΚΕΛΙΑ

ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ

ΒΩΜΟΣ = ΜΕΓΑΛΗ ΕΛΛΑΔΑ

ΑΠΟΙΚΙΕΣ

ΝΑΟΙ

ΑΠΟΙΚΙΑ

© copyright www.upbility.gr

+

ΔΗΜΟΣΙΑ ΚΤΙΡΙΑ

ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ

=

ΔΙΑΦΟΡΟΙ ΛΑΟΙ

ισχυροί δεσμοί 21

Κεφάλαιο 5ο: Νέες αποικίες των Ελλήνων

2

Ερωτήσεις Κατανόησης

❍❍ Πώς δημιουργήθηκαν οι πόλεις-κράτη; ❍❍ Πώς ήταν οι πόλεις-κράτη;

Αρχαϊκά Χρόνια

Δραστηριότητα 3η Απαντώ στις παρακάτω ερωτήσεις.

❍❍ Γιατί πολλοί έφυγαν από την πόλη και πήγαν αλλού; ❍❍ Τι έκανε το μαντείο των Δελφών; ❍❍ Πώς γινόταν η τελετή αναχώρησης; ❍❍ Πού δημιουργήθηκαν οι περισσότερες αποικίες; ❍❍ Τι ονομάστηκε Μεγάλη Ελλάδα; ❍❍ Τι έδειξαν οι Έλληνες, στις αποικίες; ❍❍ Ποιες σχέσεις ήταν στενές;

© copyright www.upbility.gr

22

Κεφάλαιο 5ο: Νέες αποικίες των Ελλήνων

2

Δραστηριότητα 4η Στο παρακάτω πλαίσιο γράφω αυτά που έμαθα. Χρησιμοποιώ όλες μου τις

Αρχαϊκά Χρόνια

πληροφορίες.

© copyright www.upbility.gr

23

2η ΕΝΟΤΗΤΑ: ΑΡΧΑΪΚΑ ΧΡΟΝΙΑ

2

Κεφάλαιο 6ο: Τα Πολιτεύματα στην αρχαϊκή Ελλάδα

Ο αγώνας και η επιθυμία για μια καλύτερη ζωή, δημιούργησαν τα εξής πολιτεύµατα: βασιλεία, αριστοκρατία, τυραννίδα, δηµοκρατία. Από παλιά, ο αρχηγός του κράτους ήταν ο βασιλιάς. Είχε µεγάλη δύναµη και τον σέβονταν όλοι. Κάποιοι άνθρωποι μεγάλης ηλικίας, βοηθούσαν το βασιλιά στο έργο του.

Αρχαϊκά Χρόνια

Δραστηριότητα 1η Διαβάζω και κατανοώ το παρακάτω κείμενο.

Όταν ο βασιλιάς είχε να ανακοινώσει κάτι σπουδαίο, καλούσε το λαό σε συγκέντρωση. Το µέρος όπου γίνονταν οι συγκεντρώσεις το ονόµασαν αγορά. Επειδή, όμως, η ζωή άλλαξε και ο κόσµος άρχισε να συγκεντρώνεται στις πόλεις, κάποιοι που είχαν πολλά κτήµατα, οι άριστοι, απομάκρυναν το βασιλιά και πήραν την εξουσία στα χέρια τους. Το πολίτευµα τότε έγινε αριστοκρατικό. Κάποιοι άνθρωποι πλούτισαν με την ανάπτυξη του εµπορίου.

Oι πλούσιοι κατάφεραν και πήραν την εξουσία από τους ευγενείς. Το πολίτευµα ονοµάστηκε ολιγαρχικό, γιατί αυτοί που κυβερνούσαν ήταν λίγοι. Οι μεταξύ τους διαφωνίες και τα παράπονα του λαού, οδήγησαν σε ταραχές. Άνθρωποι, με μεγάλες φιλοδοξίες, εκμεταλλεύτηκαν αυτήν την κατάσταση και κατάφεραν να κερδίσουν την εμπιστοσύνη του λαού. Έτσι έγιναν τύραννοι και το πολίτευμά τους τυραννικό. Αυτός που κυβερνούσε, δεν έδινε λόγο σε κανέναν για αυτά που έκανε. Όμως, τα προβλήµατα παρέµεναν, πολλοί δεν είχαν χωράφια να καλλιεργήσουν και είχαν πολλά χρέη. Οι πόλεις επαναστάτησαν και έδιωξαν τους τυράννους.

Oι αλλαγές συνεχίζονταν και οι άνθρωποι αγωνίζονταν για το καλύτερο. Στην Αθήνα, την εξουσία την πήρε ο λαός και το πολίτευµα έγινε δηµοκρατικό.

© copyright www.upbility.gr

24

2

Κεφάλαιο 6ο: Τα Πολιτεύματα στην αρχαϊκή Ελλάδα

ΒΑΣΙΛΕΙΑ

ΑΡΙΣΤΟΚΡΑΤΙΑ

ΤΥΡΑΝΝΙΑ

ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ανακοινώσεις

Αρχαϊκά Χρόνια

Δραστηριότητα 2η Παρατηρώ και συζητώ το παρακάτω σχεδιάγραμμα.

ΑΓΟΡΑ

ΒΑΣΙΛΙΑΣ αρχηγός ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΙ

βοηθοί

διώχνουν

ΑΡΙΣΤΟΙ κτήματα

ΑΡΙΣΤΟΚΡΑΤΙΚΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ ΒΑΣΙΛΙΑΣ

ΟΛΙΓΑΡΧΙΚΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ

κυβερνούν λίγοι θρονοσ

ΤΥΡΑΝΝΟΙ

ΤΥΡΑΝΝΙΚΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ

ταραχές, ξεσηκωμένος λαός

επαναστατεί

ΤΥΡΑΝΝΟΙ

ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ

ΛΑΟΣ © copyright www.upbility.gr

25

Κεφάλαιο 6ο: Τα Πολιτεύματα στην αρχαϊκή Ελλάδα

2

Ερωτήσεις Κατανόησης

❍❍ Τι δημιούργησε τα πολιτεύματα; ❍❍ Ποια πολιτεύματα κυριαρχούσαν;

Αρχαϊκά Χρόνια

Δραστηριότητα 3η Απαντώ στις παρακάτω ερωτήσεις.

❍❍ Τι γνωρίζεις για το πολίτευμα της βασιλείας; ❍❍ Τι γνωρίζεις για το αριστοκρατικό πολίτευμα; ❍❍ Τι γνωρίζεις για το ολιγαρχικό πολίτευμα; ❍❍ Τι γνωρίζεις για το τυραννικό πολίτευμα; ❍❍ Τι γνωρίζεις για το δημοκρατικό πολίτευμα;

© copyright www.upbility.gr

26

Κεφάλαιο 6ο: Τα Πολιτεύματα στην αρχαϊκή Ελλάδα

2

Δραστηριότητα 4η Στο παρακάτω πλαίσιο γράφω αυτά που έμαθα. Χρησιμοποιώ όλες μου τις

Αρχαϊκά Χρόνια

πληροφορίες.

© copyright www.upbility.gr

27

2η ΕΝΟΤΗΤΑ: ΑΡΧΑΪΚΑ ΧΡΟΝΙΑ

2

Κεφάλαιο 7ο: Oι δεσμοί που ένωναν τους Έλληνες

Oι πανελλήνιοι αγώνες, τα µαντεία και οι Αµφικτιονίες ένωναν τους Έλληνες και τους έκαναν να νιώθουν μια μεγάλη οικογένεια. Έλληνες, από τα παράλια της Μεσογείου και του Εύξεινου Πόντου, έβρισκαν ευκαιρίες να ανανεώνουν τους δεσμούς τους. Μια τέτοια ευκαιρία ήταν οι Oλυµπιακοί Αγώνες. Οι αγώνες, αυτοί, γίνονταν κάθε τέσσερα χρόνια στην Oλυµπία.

Αρχαϊκά Χρόνια

Δραστηριότητα 1η Διαβάζω και κατανοώ το παρακάτω κείμενο.

Έπαιρναν µέρος µόνο Έλληνες. Πριν την έναρξη των αγώνων, αγγελιαφόροι µετέφεραν το µήνυµα της έναρξης σε όλες τις πόλεις. Τότε, οι πόλεµοι σταµατούσαν.

Oι αθλητές και οι συνοδοί τους πήγαιναν στην Oλυµπία χωρίς κανέναν κίνδυνο.

Oι νικητές των αγώνων φορούσαν ένα κλαδί ελιάς και κέρδιζαν την αγάπη και την εκτίµηση. Πανελλήνιοι αγώνες γίνονταν στον Ισθµό, στους ∆ελφούς και στη Νεµέα.

Oι αρχαίοι Έλληνες τιµούσαν τους Oλυµπιονίκες. Όταν γύριζαν στην πατρίδα τους, έµπαιναν από ένα άνοιγµα που γινόταν στο τείχος. Οι πολίτες πίστευαν πως σε περίπτωση κινδύνου, το κενό αυτό θα το κάλυπτε µε το στήθος του ο αθλητής.

Oι Έλληνες, επιθυμούσαν να προβλέπουν το μέλλον. Έτσι, πήγαιναν στα μαντεία. Το µαντείο των ∆ελφών ήταν το πιο γνωστό και ήταν αφιερωµένο στο θεό Απόλλωνα.

Oι χρησµοί ήταν οι απαντήσεις που έδινε η Πυθία και δεν είχαν πάντα ξεκάθαρο νόηµα.

Oι άνθρωποι που κατοικούσαν γύρω από τους ιερούς τόπους, έφτιαχναν ενώσεις. Ο λόγος ήταν πως εκεί υπήρχαν θησαυροί που ήθελαν να τους προφυλάξουν. Οι ενώσεις ονοµάζονταν Αµφικτιονίες. Η Αµφικτιονία των ∆ελφών ήταν η πιο γνωστή. Στις συνελεύσεις, κάθε πόλη έστελνε δυο αντιπροσώπους.

Oι αποφάσεις ήταν σεβαστές απ’ όλους τους κατοίκους της περιοχής.

© copyright www.upbility.gr

28

2

Κεφάλαιο 7ο: Oι δεσμοί που ένωναν τους Έλληνες Δραστηριότητα 2η Παρατηρώ και συζητώ το παρακάτω σχεδιάγραμμα.

ΕΥΞΕΙΝΟΣ ΠΟΝΤΟΣ

ΕΣ ΗΝ

Αρχαϊκά Χρόνια

ΕΛΛ

ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ

ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ

ΣΥΝΘΗΜΑ ΕΝΑΡΞΗΣ

=

διακοπή πολέμου

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΙ ΑΓΩΝΕΣ

ΟΛΥΜΠΙΑ

ΔΕΛΦΟΙ

κάθε 4 χρόνια

ΙΣΘΜΟΣ ΚΟΡΙΝΘΟΥ

ΝΕΜΕΑ

στεφάνι ελιάς ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΕΣ

νικητησ

επιστροφή μέσα από γκρεμισμένο τείχος

ΙΕΡΟ ΜΑΝΤΕΙΟ ΔΕΛΦΩΝ

πόλεις θησαυροί ΑΜΦΙΚΤΙΟΝΙΑ ΔΕΛΦΩΝ ΘΕΟΣ ΑΠΟΛΛΩΝΑΣ

ΠΥΘΙΑ

= η πιο σημαντική

κάθε πόλη: 2 αντιπροσώπους

χρησμοί συνελευση

© copyright www.upbility.gr

29

Κεφάλαιο 7ο: Oι δεσμοί που ένωναν τους Έλληνες

2

Ερωτήσεις Κατανόησης

❍ Τι ένωνε τους Έλληνες και πώς τους έκανε να νιώθουν; ❍ Ποιοι Έλληνες έβρισκαν ευκαιρίες να ανανεώνουν τους δεσμούς τους;

Αρχαϊκά Χρόνια

Δραστηριότητα 3η Απαντώ στις παρακάτω ερωτήσεις.

❍ Τι γνωρίζεις για τους Ολυμπιακούς Αγώνες; ❍ Πού γίνονταν οι Πανελλήνιοι αγώνες; ❍ Πώς τιμούσαν τους Ολυμπιονίκες; ❍ Τι γνωρίζεις για τα μαντεία; ❍ Τι γνωρίζεις για τις ενώσεις;

© copyright www.upbility.gr

30

Κεφάλαιο 7ο: Oι δεσμοί που ένωναν τους Έλληνες

2

Δραστηριότητα 4η Στο παρακάτω πλαίσιο γράφω αυτά που έμαθα. Χρησιμοποιώ όλες μου τις

Αρχαϊκά Χρόνια

πληροφορίες.

© copyright www.upbility.gr

31

Δείτε ολοκληρωμένο το σχολικό βοήθημα ΙΣΤΟΡΙΑ Δ΄ Δημοτικού κάνοντας κλικ εδώ.

Τα πνευματικά δικαιώματα του eBook ανήκουν στον συγγραφέα και στον εκδότη. Απαγορεύεται η οποιαδήποτε αναπαραγωγή του περιεχομένου χωρίς την έγγραφη άδεια από τους ιδιοκτήτες του. Τυχόν παραβίαση των δικαιωμάτων συνιστά ποινικό αδίκημα.

SKU: GR-EB1093