1993 12 02

De reikwijdte van de afspraken tus­ sen de KUB en Elsevier is zonder precedent. In de Verenigde Staten heeft Elsevier soortgelijke contrac­ ten afgesloten, maar dan betreft het een beperkter aantal tijdschriften in een nauw afgebakend wetenschaps­ gebied. De samenwerking KUB­ Elsevier, die 1 januari 1994 van start gaat, is vooralsnog experimenteel.

Tot en met 1996 wordt op de KUB bekeken hoe de aanlevering bevalt, welke mensen in welke mate van de elektronische tijdschriften ge­ bruik maken, en wat de abonneep­ rijzen moeten zijn. Het contract wordt goeddeels met gesloten beur­ zen getekend: voor de door Elsevier geleverde teksten betaalt KUB deels in contanten en deels in natura, middels een onderzoek naar het gebmik van de elektronische arti­ kelen. Om de kosten te dekken die met het onderzoek zijn gemoeid, probeert de bibliotheek externe geldschieters te vinden.

Bij de opening van de bibliotheek, in de lente van 1992, werd al mel­ ding gemaakt van de enorme poten­ tie van de hypermoderne Tilburgse infrastructuur. Met het experiment komt het ideaal van de 'modernste bibliotheek in Europa' een forse stap dichterbij.

Universiteit koerst af op uniek uitgeverscontract De KUB en Uitgeverij Elsevier zullen een dezer weken hun handtekening onder een contract zetten, waarmee de elektronische bibliotheek een forse stap dichterbij komt. 114 Toptijdschriften komen full text en on­li ne beschikbaar voor elke KUB­medewerker.

Tot nu toe kunnen via het integraal netwerk de inhoudsopgaven van tijdschriften worden opgevraagd, gekoppeld aan de titel, de auteur en

♦ Electronische bibliotheek wordt met toe­ gankelijkheid van toptijdschriften realiteit.

[Archieffoto: Rien Siers]

een trefwoordenlijst. Bedoeling is dat deze zogenaamde on­line con­ tents wordt gekoppeld aan de vol­ ledige teksten van de in eerste in­ stantie 114tijdschriften. De gebrui­ ker kan in de eerste fase van het project, vanaf mei 1994, alleen het gewenste artikel bekijken door het uit te printen. Daarna is elk artikel, of een pagina eruit, te bekijken op het beeldscherm. Niet als platte tekst, maar precies zo opgemaakt als in het papieren origineel. De gecompliceerde koppeling tussen de al bestaande elektronische in­ houdsopgave en de fuU­text­ima­ ges, is één van de baanbrekende elementen uit het experiment.

Het afrekenen van de copyrights op tijdschriftartikelen is de afgelopen jaren door de koepel van universi­ teiten (VSNU) onder handen geno­ men. Ook de elektronische revolu­ tie is inmiddels een VSNU­zaak geworden. Wat de KUB nu op klei­ ne schaal regelt, kan op termijn een centraal contract tussen VSNU en de uitgeverijen opleveren. Strategie van de KUB is om voorlopig een eigen koers te varen. Afspraak is nu dat als de VSNU een regeling gaat treffen namens de universiteiten, de KUB en Elsevier zich hieraan onder­ geschikt zullen maken.' [PvdBl

De schooi van Schouten Er is een kamer naar hem vernoemd en hij leek school te maken. Maar aan alles komt een eind. De laatste promo­ vendi die zich voegen naar de leermeester bestijgen deze week de kansel. En zijn nog kritisch ook.

ff ^H H

Meer dan een trend

Nederland raakt wetenschappelijk achterop AUe goede bedoelingen van onder­ wijsminister Ritzen ten spijt, zijn wetenschapsbeleid is vastgelopen in onmacht. Plannen om landehjk prioriteiten te stellen zijn niet uit de verf gekomen, vooral doordat universiteiten hun autonomie met hand en tand verdedigden. De politiek sloeg er munt uit en de pri)s die betaald moet worden is aanzienlijk; de komende jaren zullen die universiteiten behoor­ lijk wat minder geld krijgen voor hun onderzoek. Daarmee dreigt Nederland een wetenschappelijk ontwikkelingsland te worden. In de meeste andere landen van Eu­

ropa wordt relatief meer geld uit­ getrokken voor wetenschap. De verantwoordelijke minister van wetenschapsbeleid Ritzen, heeft volgens wetenschapswatcAers zijn hand overspeeld. Hij heeft ver­ wachtingen gewekt, maar niet waargemaakt. Debet aan de te­ loorgang zijn echter ook de universiteiten zelf. Die zaaiden verdeeldheid en oogsten nu poli­ tieke tegenwind. Vandaar dat de gezamenlijke universiteiten vori­ ge week een publicitair offensief startten. De kansen op succes lij­ ken gezien hun eigen politieke opstelling gering. Zie pagina 4

^tzen adopteert TUbwgse socialisten Met z'n twaalven staan ze voor de kaartjesautomaat in de stationshal.

Elf heren en een dame (eentje maar] van linkse snit, voor het merendeel KUB­studenten. Politiek engage­ ment met koekjes en brood, want Den Haag is het reisdoel: een uit­ stapje naar Ritzen, en naar de Twee­ de Kamer.

De twaalf zijn namelijk niet alleen socialisten, maar ook cursisten. Zij volgen de door de Jonge Socialisten opgezette cursussen Lokale Poli­ tiek en Nationale Politiek, twee maal vijf bijeenkomsten. Waarom?

Nou gewoon. 'Ik ben eraan begon­ nen uit politieke interesse', zegt Han Wieringa, inmiddels afge­ studeerd econoom. 'Het is leuk om te zien hoc politici omgaan met 'imgen. En de Partij van de Arbeid IS natuurlijk hartstikke interessant, als probleempartij.'

Natuurlijk gaat het triest met de PvdA, vinden ze. Maar de reden

waarom het zo triest gaat is eigen­ lijk nog triester. René Klerks, stu­ dent Rechten: 'De PvdA heeft verantwoordelijkheidgenomen, de maatregelen vallen niet lekker en de partij wordt daarvoor gestraft.'

Klerks is actief binnen de Tilburg­ se Partij van de Arbeid. Zijn aan­ staande stokpaardje is het spreek­ uur, op dinsdagavond. 'Vanaf 14 december kunnen mensen met vra­ gen bellen, van half zeven tot acht.

Schrijf je die tijden wel goed op?'

Reclame maken is namelijkbelang­ rijk, want de politieke drempel is voor veel mensen hoog. Bovendien wil hi j er rüet de hele avond voor lul zitten.

Na een flauwe excursie in de Twee­ de Kamer, met dito praatje van haar deputy sheriff Frits Castricum, volgt een dito videootje. E en gast­ vrouw durfde het aan te vragen hoe het filmpje beviel. Dat had ze beter niet kunnen doen.

Vervolg op pagina 2

Visitatiecommissie positief over Letteren

'Faculteit moet haar juwelen durven uitstallen' Opluchting binnen de Tilburgse Letterenfaculteit. De visitatie­ commissie Experimentele letteren die vorige week een bezoek bracht aan de faculteit, liet zich in een voorlopige, mondelinge rapportage afgelopen vrijdag overwegend posi­ tief uit over de Tilburgse Letteren­ studie. De commissie baseerde haar oordeel op de zelfstudie van de fa­ culteit en gesprekken met de be­ trokkenen op 25 en 26 november.

De faculteit stak volgens de com­ missie positief af tegen de andere Letterenstudies in het land. Waar het de andere opleidingen ont­ breekt aan we­ tenschappelijke diepgang, prees voorzitter prof. dr. B. Tervoort, emeritus hoogle­ raar Algemene Taalwetenschap (Uv A), de KUB­fa­ culteit om het 'goede wetenschap­ pelijke onderwijs en de organisatie daarvan'. Ook de goede beroepsmo­ gelijkheden, de directe relatie on­ derzoek­onderwijs, de begeleiding van de scriptie, het stagebeleid en het Student Gericht Onderwijs, kon de goedkeuring van de commissie wegdragen.

De visitatiecommissie concludeer­ de verder dat de grondige verande­ ring in het onderwijsprogramma tot een duidelijke profilering heeft ge­ leid. Tervoort: 'Verbetering in die nieuwe orde is ook de zwaarte van de propedeuse, zodat ze meer in overeenstemming is met de zwaar­ te van het doctoraalprogramma, en de beperking van de vrijheid van

studenten bij de samenstelling van het studieprogramma. Door dit laat­ ste is de diepgang beter gegaran­ deerd.' De multidisciplinaire tra­ jecten die de faculteit de studenten aanbiedt, kwamen ook positief uit de bus. Al vond de visitatiecommis­ sie dat de eindtermen per vak wat duidelijker geformuleerd moeten worden. Ook de studielast zou bij een aantal trajecten te licht zijn. De faculteit gaf in haar zelfstudie te kennen dat het zich door de nieu­ we onderwijsaanpak wel eens in een glazen huis waant. Volgens de visi­ tatiecommissie is dat juist een uitdaging. 'E en juwelier stalt zijn spullen ook in een glazen huisje uit. Wil men dus op zijn terrein juwelen afleveren, dan is het glazen huis­ je onmisbaar', zei de voorzitter.

Afgelopen week vond er een congres plaats waar het begrip maatschappelijk verantwoord ondernemen aan de orde kwam. Is het een slimme manier van kledingfabrikanten of bierbrouwers om in de markt te blijven of gaat het om diepere overtuigingen? De bedrijfsethicus meent dat we de bedrijven het voordeel van de twijfel moeten gunnen. Al is ook hij niet zo overtuigd van al die goede bedoelingen.

8/9

Visitatiecommissie: eindtermen per val< duidelijker formuleren

Vervolg op pagina 3.

Beenmode van elk nivo voor iedere "beurs" Helmond, Elzaspassage 8, Telefoon 04920­26239

Tilburg, Emmapassage 10, Telefoon 013­364276

" adriënne . heijmans

2 december 1993

lUNlVERSKI N

J

J

acobs heeft zo zijn eigen kijk op dat jaar academische vrijaf, de periode die de wetenschap­ per doorgaans gebruikt om een dissertatie of het tweede boek te schrijven. Hij vindt dat je eigenlijk iets zou moeten doen wat 'antithe­ tisch is aan je dageHjkse deugden en ondeugden'. In zijn geval: werken met straatkinderen in Brazilië bijvoorbeeld. Of deelnemen in de vredesbeweging van Zuid­Afrika.

Omdat hij een deel van de tijd 'klas­ siek' zal invullen, hij neemt een research­opdracht mee, moet hij wél ergens een plek in de buurt van een universiteit zien te vinden. Hij moet tenslotte tussen de bedrijven door ook nog zeven promovendi begeleiden, helemaal stoppen doet het academische werk nooit. Maar toch, centraal staat dat hij de ande­ re kant van hemzelf wil ontplooien, de geest wil verfrissen.

Hij spreekt over het periodiseren van het leven. Toen hij in 1987 hoogleraar werd, zei hij onmiddel­ lijk dat niet voor het leven te wil­ len doen. 'Ik vind dat je na verloop van tijd wat anders moet doen.

Recent heb ik de balans opgemaakt, maar vond onvoldoende reden om er al definitief mee te stoppen, ik kreeg ook geen signalen dat het hier niet goed meer zou gaan. Wel werd het nodig tijd om weer eens wat meer te bidden, te ontspannen, din­ gen te lezen waar je in je gewone werkzame jaren niet meer aan toe­ komt. Kiezen om een jaar aan de zelfkant de wereld te vertoeven.'

Dat hem dat een periode met min­ der geld oplevert (Jacobs krijgt slechts voor een deel doorbetaald), daar zit hij allerminst mee. Nee, hij ziet erzelfs wel naaruit een tijd echt sober te kunnen leven en zich af te wenden van de Westerse luxe van alledag. Hoewel hij daar nu ook al goed buiten kan. Een auto bijvoor­ beeld ('Ik geloof dat die tegen­ woordig al als dagelijkse behoefte wordt gezien') heeft hij niet, net zomin als 'een extravagant uitga­ venpatroon'.

hij niet direct het toonbeeld van de klassieke professor. Hij houdt er ook opvattingen op na die niet erg

I

E

U

W

S

conventioneel zijn. Want zo'n jaar zoals hij gaat invullen, dat zou je als overheid of instelling toch kunnen

Een jaar aan de zelfkant van de wereld Waar de reis hem komend jaar precies naar toe zal voeren weet hij nog niet, maar het moet wel een gebied zijn waar nog wat goed werk te verrichten valt. Afrika waarschijnlijk, want hij kan zich momenteel 'geen ellendiger continent' voorstellen. Antoine Jacobs is hoogleraar Sociaal Recht en vertrekt binnenkort voor een ongebruikelijk sabbati cal leave.

♦ Foto: Erik van der Burgt

Jacobs is een nogal ongebruikelijke verschijning op de campus. Vooral als hij zijn lederen pak, zware riem en felkleurige overhemd draagt is

SOCIALISTEN Lauw opwarmertje Vervolg van pagina 1

'Schandalig', ontploft KUB­student Marcel Jansen. 'Stuitend! Wij zijn van de PvdA uit Tilburg en wij krij­ gen dit voorgeschoteld? Als wij komen mogen ze toch wel met wat beters uitpakken dan zo'n lagere­ schoolvideo. Zeer basaal, zéér basaal.'

Rest nog een kwartiertje Jo Ritzen.

Een vriendelijk gebaar, want die eer valt normale bezoekers doorgaans niet te beurt. Wat is namelijk het geval? Ritzen is sinds kort pleegva­ der van de socialisten in Eindhoven en Tilburg. Zijn adoptieve ver­ plichtingen bestaan uit het onder­ steunen en stimuleren van de plaat­ selijke afdelingen, iets wat hij met overgave doet. Belangstellend infor­ meert hij dan ook naar de verschil­ lende activiteiten en complimen­ teert de aanwezigen met hun goede keus qua vrijetijdsbesteding. 'Poli­ tiek gaat ergens over.' Ja maar in Tilburg leeft de politiek niet zo, merkt iemand op. 'Dat is een pro­ bleem dat overal speelt', zegt Rit­ zen. 'Niet alleen in Tilburg. Maar daar wil ik best nog wel eens een keer met u over discussiëren. In ieder geval bedankt voor uw be­ langstelling voor de politiek en misschien tot zes december.' E n weg is hij. Druk, natuurlijk. Dat had Castricum al gezegd. [MvAj

stimuleren. 'Maar ja, mensen hier beschouwen een vaste aanstelling zo ongeveer als het hoogste goed op aarde. Waarom geen systeem zoals in Italië, waar je, hoe goed je ook bent, een aanstelling voor vier jaar krijgt. E n, als het allemaal buiten­ gewoon briljant verloopt, mag je er maximaal nog eens vier jaar aan vastknopen. Waarna je van elkaar af bent en ruimte hebt om andere dingen te doen.'

'Voor mij is dat natuurlijk allemaal veel gemakkelijk dan voor de we­ tenschapper die getrouwd is en huis, hypotheek en kind heeft. Ik ben vrijgezel en een m a n die gemakkelijk wat luxe kan prijsge­ ven. Ik heb eigenlijk maar makke­ lijk praten. Maar ik beschik wel over a v o n t u u r z i n en de wil conse­ quenties te trekken uit mijn op­ stelling. Ik ga.'

Jacobs blijkt een gelovig man, die eerbiedig bidt voor de lunch in de Tilbury, rustig een kruis slaat en niet, zoals veel anderen, om zijn ge­ lovigheid heendraait. In het verle­ den deed hij dat wel, totdat een vriendin hem toevoegde een limo­ nadechristen te zijn, een lauwe christen. Daar was hij wel van ge­ schrokken, wat heet, hij was gecho­ queerd. 'Maar ze had verdomme gelijk, Christus kon aan mij niet zien dat ik iets voor hem deed.'

Het komende jaar zal een levensbe­ schouwelijk karakter krijgen, of misschien dat het sociaal engage­ ment meer op de voorgrond zal tre­ den, maar het wordt niet zoiets als een mooi boek in kloosterlijke afzonderinggeschreven, daar heb je zo'n sabbatical niet voor nodig.

Nee, in de nabijheid van sloppen­ wijken, met zwerfkinderen, de éch­ te wereld, daarin wil hij de komen­ de tijd verblijven. 'Ik wil er iets doen waaraan behoefte is, waar men wat aan mijn engagement heeft, aan een soort pias is daar natuurlijk geen behoefte.' [PSj

Commissie bepleit stagebelang Het hoger onderwijs moet tenmin­ ste twintig procent van de cursus­ duur besteden aan beroepsvorming.

Dat vindt de Commissie Dualise­ ring, die minister Ritzen adviseert over de aansluiting tussen onder­ wijs en arbeidsmarkt. In het weten­ schappelijk en deeltijd beroepson­ derwijs ontbreekt in 10 tot 15 pro­ cent van de gevallen zelfs iedere vorm van beroepsvorming.

De commissie constateert dat de echt wetenschappelijke opleidin­ gen over het algemeen voldoende aandacht voor de latere beroeps­ praktijk hebben, vooral omdat die meestal binnen de muren van de universiteit ligt. Ook bij de kundes is het praktijkdeel meestal goed ge­ regeld, zeker als het gaat om klas­ sieke opleidingen als rechten en medicijnen.

Wel is er tussen de onderzoekers­ opleidingen en kundes een grijs gebied van studies in de letteren, sociale wetenschappen en econo­ mie. Het ontbreekt er vaak aan sta­ ges of er is sprake van vrijblijvend­ heid. Net als in het hoger beroeps­ onderwijs wil de commissie in deze gevallen meer aandacht voor de latere beroepspraktijk. Versterking van de stage zou bovendien bevor­ deren dat de arbeidsmarktgericht­ heid van de opleidingen toeneemt, vooral ook bij allerlei 'nieuwe en soms modieuze multidisciplinaire studies'. [MW/HOP]

Studenten mengen zich in debat over cursusduur Er wordt teveel over geld gespro­ ken en te weinig over inhoud, stelt de Landelijke Studenten Vakbond (LSVb) in een nota over de cursus­ duur. De bond heeft zich met ver­ nieuwd ideologisch elan in de dis­ cussie geworpen. Niet het naakte economisch belang moet doorslag­ gevend zijn voor de lengte van een studie, maar het 'welzijn op mon­ diale schaal', vindt woordvoerder Jan Wolf.

Sinds enige tijd staat de uniforme vierjarige cursusduur weer volop ter discussie. Onlangs lukte het de technische uni­ versiteiten om voor een aantal nog nader vast te stellen opleidin­ gen een jaar extra te krijgen. E n twee weken ge­ leden kondigde staatssecretaris Cohen aan dat ook de lengte van andere stu­ dies bespreek­ baar is. De algemene universitei­ ten lieten afgelopen week weten dat ze de cursusduur het liefst uit de wet zien verdwijnen. Ze willen in het vervolg betaald worden voor een fictieve studielengte van vier jaar, terwijl ze de werkelijke leng­ te verder zelf bepalen. 'Het gaat

hier om opleidingen die direct kun­ nen bijdragen aan de economische ontwikkeling en de internationale concurrentie­positie van Neder­ land', lieten zij staatssecretaris Cohen deze week weten.

Het stoort de LSVb dat er een een­ zijdig nadruk wordt gelegd op het directe economische belang van studeren. 'E r zijn gewoon een stel mensen aan het lobbyen geslagen voor hun eigen hachje', zegt Jan Wolf. Dat gaat volgens hem uitein­ delijk ten koste van studies die niet direct bijdragen aan de welvaart, zoals Frans of kunstgeschiede­ nis. De studie­ duur moet niet alleen gebaseerd worden op de eisen van de arbeidsmarkt, vindt de LSVb. Een student moet ook een aantal andere za­ ken aanleren, zo­ als een kritische en nieuwsgierige levens­ en beroepshouding, sociale vaardighe­ den en maatschappelijk verant­ woordelijkheidsbesef. Alles bij el­ kaar opgeteld is daar toch al snel vier jaar voor nodig, denkt de bond.

[MW/HOPj

LSVb: Cursusduur niet alleen afhankelijk van economische belang

Observant uit Maastricht heeft voor één keer een voetbalfoto op de voorpagina, en 'umagraden waar­ om '. Karl Dittrich, collegelid te Maastricht en voorzitter van de plaatselijke eredivisionist MW, zat afgelopen week een paar dagen in de cel. MW wordt van van al­ les beschuldigd door haar administrateur, die zelf al twee weken in het gevang verblijft we­ gens financiële malversaties. Daar­ door draaide ook Dittrich de poli­ tiecel in, en dat was, volgens de clubvoorzitter in het sportpro­ gramma Barend en Van Dorp, 'geen pretje', ja zelfs 'een vreselij­ ke vernedering' (De Limburger).

Het Maastrichtse universi­ teitsblad vertelt dat Dittrichs po­ sitie op de universiteit niet wordt bedreigd. 'Dit kan geen enkele consequentie hebben', stelde het college in een verklaring. Ook de universiteitsraad is niet van plan Dittrich de perikelen bij zijn club aan te smeren. Het gesprek binnen de universiteit werd dagenlang beheerst door de arrestatie van het collegelid, maar de secretaris van de universiteit vindt het uitslui­ tend 'ontzettend triest en we heb­ ben er de grootste moeite mee dat iemand op zo'n manier in z'n per­ soonlijke levenssfeer wordt ge­ raakt'. Als uitsmijter weet het Lim­ burgse weekblad nog te melden dat de voltallige bestuurlijke top van de universiteit erg blij was toen Dittrich voorzitter van MW werd. Hij werkte daar al lang naar toe, en het is zijn favoriete voetbal­ club.

In de categorie mensavemieuwing is deze week de Twentse universi­ teit aan de beurt, staat op de voor­ pagina van UT­Nieuws: daar wordt scharrelvlees geïntrodu­ ceerd voor 35 cent extra per maal­ tijd. Liefhebbers vannormaal vlees kunnen normaal dooreten, ook dat blijftleverbaar. Koffie wordt al van Max Havelaar betrokken, decacao vanaf 1 januari. Tevens wordt er een onderzoek ingesteld naar de mogelijkheid om, als in Utrecht, zonder kleine verpakkingen te werken, en de clientèle zelf te la­ ten opscheppen.

De VU wil hard gaan werken aan academische vorming van haar studenten. De rector wil vier Ws op de campus introduceren: waar­ den, waarheid, wijsheiden waar­ digheid. Dat staat in Ad Valvas. De rector vindt dat niet­christenen zich ook goed moeten kunnen thuisvoelen opzijn universiteit, en wil daartoe desnoods een moskee bouwen op de campus. Maar isla­ mieten moeten zich wel gedeelte­ lijk aanpassen: wie geen gesprek met een vrouw wil voeren op basis van gelijkwaardigheid, 'kan beter ergens anders gaan studeren'.

Een promotie­onderzoek leidt in Folia tot een opzienbarend artikel, onder de kop 'Aids als allerlaatste redmiddel'. De aanstaande doctor, Carien Karsten, weet dat heroïne­ prostituees er soms alles aan doen om Aids te krijgen, zodat ze einde­ lijk recht hebben op verzorging. Ze willen aandacht, al is het maar tijdens hun stervensuur, en daar­ toe zijn ze bereid de dodelijke ziek­ te op te lopen, zo vond de promo­ venda uit. Verder maakt het arti­ kel gewag van nog een opvallend nieuwtje: omdat 80procent van de Amsterdamse mannen hoerenlo­ per is, en een groot deel van alle hoeren besmet, stappen de univer­ siteitsmannen, 'onherkenbaar als levende tijdbommen, door het Atrium, het Roeterseiland en het Maagdenhuis'. [DvE]

I

2 december 1993

lUNl VERStH E u w s

Begroting bibliotheek

'Kleine' verhoging budget oogst kritiek De onlangs gepresenteerde begro­ ting van de KUB voor 1994 realiseert een eenmalige ophoging van het bibliotheekbudget met een slordi­ ge ton. De Algemene Bibliotheek Adviescommissie (ABAC), die deze zomer een structureel tekort van drie ton signaleerde, gaat stappen ondernemen als de univer­ siteitsraad in december ak­ koord gaat met deze begro­ ting.

Prof.mr. W. Witteveen, voorzitter van de ABAC, ziet als lichtpunt in de begroting dat het budget voor boeken en voor tijdschriften uit el­ kaar is getrokken. 'Dit maakt beter zichtbaar waar de knelpunten zitten.' Het boekenbudget stijgt met 37.000 gulden tot drie ton, en voor de tijdschriften en losbladige v\fer­ ken wordt een prijscompensatie van zeven procent gerealiseerd.

Veel minder dan de gemiddelde prijsverhoging van de KUB­tijd­

De faculteitsraad van sociale we­ tenschappen buigt zich 2 december over de nieuwe structuur van het onderzoek. Erkomtéén onderzoek­ sinstituut (WORG), plus één orgaan dat faculteitsbreed een kader biedt voor de aio's.

Voorheen kende de faculteit twee instituten die zelfstandig hun koers konden varen. Conform de lande­ lijke richtlijnen, gaat ook de socia­ le faculteit over op één instituut: het al bestaande WORC, waar facul­ teitsbreed het onderzoek plaats­ vindt op het terrein van arbeid. De eigenstandige status van WORC garandeert kwalitatief beter onder­

schriften, zegt Witteveen. E en on­ derzoekje van de bibliotheek wijst uit dat in 1994 de tijdschriften met dertien procent in prijs zijn geste­ gen in vergelijking met het jaar er­ voor. Het doorbereken van die ver­ hoging ligt voor de hand, aldus Wit­ teveen. 'Als je het budget ophoogt

met een tamelijk willekeurig be­ drag van een ton, ben je in feite aan het bezuinigen.'

De ABAC­voorzitter wijst op de honderdduizend gulden die de Filosofische Faculteit recentelijk

Onderzoeksbeleid Sociale Faculteit schept helderheid zoek, zegt managing director Ruud Muffels. Daarnaast draagt WORC zorg voor seminars en het in huis halen van buitenlandse gasten.

Ambitie van WORC is niet om lan­ delijk de door de KNAW­erkende status in de wacht te slepen. E en­ heden binnen WORC hebben lan­ delijk her en der aansluiting ge­ zocht, en goeddeels gevonden. Zo gaat de groep 'arbeids­sociologen' samen met Utrecht en Leiden, en

toevoegde aan het budget voor boe­ ken en tijdschriften. Voor het een­ malig opschonen van het budget, bijvoorbeeld als een nieuwe oplei­ ding in het leven wordt geroepen, is dit een goed voorbeeld voor an­ dere faculteiten, aldus Witteveen.

Hij wijst erop dat het college er niet op moet rekenen dat facul­ teiten zijn aan te spreken voor het structureel bij spij­ keren van het budget. In een toelichting op de begro­ ting wees het college op deze optie. Witteveen: 'Dat is het afschuiven van ver­ antwoordelijkheid. Daar zijn wij niet voor.' Komt er op centraal niveau geen extra budget ­ de universi­ teitsraad kan indecember nog ingrijpen ­ dan zal de ABAC verdere stappen onderne­ men. Witteveen: 'We zullen dan eens precies onderzoeken waar de knelpunten zitten. Zodat we het college kunnen wijzen op de gevol­ gen van het beleid.' [PvdB]

gaan de 'arbeids­psychologen' sa­ men met het inmiddels ver in de erkenning doorgestoten instituut Kurt Lewin (VU Amsterdam).

Kleinere eenheden, de groepen 'cul­ tuur' en 'adaptatie', varen buiten WORC een zelfstandige onder­ zoekskoers. Daarentegen zal facul­ teitsbreed zorg worden gedragen voor de opleiding van aio's. Niet door een zelfstandig instituut, zo­ als het vroegere OSAAC, maar door een aan het faculteitsbestuur ge­ koppeld orgaan (TeFOS], dat ervoor zorgdraagt 'dat al het goede van vroeger gehandhaafd blijft', aldus TeFÓS­secretaris Jan Boelhouwer.

[PvdB]

LETTEREN

Positieve reacties op verslag visitatiecommissie Vervolg van pagina 1 Letteren­decaan prof.dr. f. Goede­ gebuure is 'zeer ingenomen' met het voorlopig rapport van de visitatie­ commissie. 'De ranglijst in de Volkskrant van beste universitei­ ten was vooral gebaseerd op de Eco­ nomische en Rechtenfaculteit. Ik weet zeker dat als de resultaten van de Letterenfaculteit waren mee­ genomen, we nog hoger waren geëindigd.'

Het commentaar van de visitatie­ commissie op de wat magere zelf­ studie van de faculteit ­ teveel ge­ richt op wat komen gaat en niet op wat is geweest ­ is volgens Goede­ gebuure een gevolg van de over­ gangsfase. 'We zitten tussen 'oud' en 'nieuw' in. De propedeuse is nieuw, de rest is oud. Dit rapport is sterk gekleurd door die overgangs­ periode. Bovendien hebben we de richtlijnen gevolgd voor het maken van een zelfevaluatie, dus puur ge­ keken naar het onderwijs. Pas ach­ teraf hoorden we van de commis­ sie dat we het onderzoeksgedeelte ook hadden mogen benadrukken.

Over drie maanden verschijnt de officiële rapportage van visitatie­ commissie E xperimentele Lette­ ren. [BS]

♦ Letterendecaan Goedegebuure (links): Uitslag visitatiecommissie goed voor nog hogere score in Volkskrant­ranglijst.

(Foto: Enk van der Burgt]

LSVb betaalt tweeduizend gulden schoonmaakkosten Binnenhof Stomverbaasd waren de LSVb­be­ stuurders, want de gemeente Den Haag had, na een lange reeks aan­ maningen, al een jaar niets meer van zich laten horen. Totdat twee deur­ waarders onlangs langskwamen met een rekening van tweeduizend gulden, voor de schoonmaakkosten van de uit de hand gelopen demon­ stratie op het Binnenhof, in novem­ ber 1991. Omdat de deurwaarders dreigden het kantoor van de LSVb te verzegelen, werd echter onmid­ dellijk een giromaat aan de over­ kant van de straat benut. 'E n dat hakt erin', aldus bestuurslid Olaf Pots. Daarmee is de zaak wat de LSVb betreft zeker niet afgedaan.

Volgens bestuurslid Erik van Brug­

gen, aan wie de rekening is gericht, is nooit over schoonmaakkosten ge­ sproken met de gemeente. E lke aanmaning is onmiddellijk met een protestbrief beantwoord. De LSVb zal proberen het geld alsnog terug te krijgen. De LSVb bewaart geen beste herinneringen aan 12 novem­ ber 1991. Op de 'dag van het onder­ wijs' protesteerden tienduizend studenten en scholieren op het Binnenhof tegen de invoering van de tempobeurs en de verhoging van de lesgelden. De actie ontaardde in een vechtpartij met de ME, die het nodig achtte het Binnenhof 'schoon te vegen'. Er vielen vijftien gewon­ den. [PE/HOP]

VoormaHg studentenbestuurders in de wachtkamer van Groen Links Het geruzie binnen Groen Links over de kandidatenlijsten voor het Euro­, lands­ en gemeenteparle­ ment duurt voort. Dat er te weinig 'groenen', en teveel 'roden' op ver­ kiesbare plaatsen zijn, heeft inmid­ dels de nodige aandacht gekregen.

Minder bekend is die andere mis­ deelde groep: de voormalig bestuur­ ders van de LSVb. Maarten van Poelgeest bijvoorbeeld had gere­ kend op een plek rond de elfde plaats op de Tweede Kamerlijst, maar leg­ de het af tegen onder meer het hui­ dig kamerlid Willems. E x­voorzit­ ter Simone van Geest eindigde op deze lijst als vijftiende en zal dus zo goed als zeker geen zetel veroveren.

Voor het Europees Parlement vond voormahg internationaal secretaris Renée Broekmeulen zichzelf terug

op een (onverkiesbare) vierde plek.

En ook op de gemeentelijsten is het kwakkelen. Alleen voormalig voor­ zitter Robert Giesbers lijkt zeker van een plek in de (Utrechtse) raad.

Van Poelgeest: 'De kandidatencom­ missie heeft een behoudende keus gemaakt door alleen maar kandida­ ten tussen eind dertig en vijftig jaar op verkiesbare plekken te zetten.'

Ook Van Geest had meer vernieu­ wingsdrang verwacht. Volgens commissievoorzitter Andrée van Es heeft Van Poelgeest de pech 'dat er een overschot is aan witte mannen uit Amsterdam' en is voor Van Geest de concurrentie domweg te groot. Van Es: 'Je moet er erg voor­ zichtig mee zijn om iemand die zich een keer geprofileerd heeft meteen maar weg te plukken.' [MW/HOP]

Hausse aan onderwijsdebatten levert geen vuurwerk meer op Afgelopen week was het liefst drie keer raak: in Leiden, Amsterdam en Twente vonden wat voorspelbare debatten plaats over het hoger on­ derwijs. De meeste aandacht ging uit naar de Amsterdamse Beurs van Berlage, waar zes heren en een dame van gedachten wisselden naar aan­ leiding van de resultaten van de enquête die door het NRC Handels­ blad op touw is gezet. Deze wijst uit dat de NRC­lezers het hoger onder­ wijs niet vinden deugen, maar er weinig aan willen veranderen. Maar ook in de Beurs stonden een uur na aanvang de eerste toehoorders al achter in de zaal aan de tap. 'Je kunt het publiek net zo goed vragen naar zijn mening over de recente tenden­ sen van het deconstructivisme in de Nederlandse architectuur', probeer­ de collegevoorzitter Gevers van de Universiteit van Amsterdam het

debat nog wat op te peppen. Tever­ geefs.

'Debatteren over hoger onderwijs komt eigenlijk neer op voorlichting geven aan studenten', vindt Trudy Jansen. Studenten weten namelijk bijna niets van het onderwijsbeleid, is haar opgevallen. Pas als zij hun hart kunnen luchten over de mise­ rabele omstandigheden waarin zij dagelijks hun studiepimten moeten vergaren, komen de tongen los. Niet de manier om politici aan te zetten tot belangrijke wijzigingen in het beleid, stelt Jansen met gevoel voor understatement vast. 'Maar het is voor bestuurders en poUtici wel een manier om voeling te houden met de praktijk.' De uitdaging voor het KUB­debat, op maandagavond 6 december, lijkt geschetst. [MW/ HOP]

Leidse doctorandus levert bul in wegens passiviteit inteUigentia Over de oorlog in voormalig­Joego­ slavië bestaan veel misverstanden, die de discussie over een mogelijke oplossing van het conflict verwar­ ren. De universiteiten kunnen een belangrijke bijdrage leveren om het historisch besef bij het publiek, maar ook bij instanties als de VN te vergroten. Dit zegt Beatrijs van Agt, medewerkster van het 'Fotografen­ platform', een groep Nederlandse fotografen die enige tijd geleden een actie is gestart waarmee zij het Nederlandse publiek meer wil be­ trekken bij de oorlog. Hoogtepunt van de actie is de plaatsing van een paginagrote foto in dag­ en weekbla­ den, volgende week woensdag, die

vergezeld gaat van een oproep.

Zeker zes universiteitsbladen, waaronder Univers, nemen deel aan de actie. Volgens Van Agt besteden universiteiten wel aandacht aan de kwestie­Joegoslavië, maar lijken zij zich, evenals het publiek, machte­ loos te voelen.

Een alumnus van de Leidse univer­ siteit heeft vorige week haar kritiek op de universiteiten kracht bijgezet met het terugsturen van haar bul aan de Leidse universiteit. De vrouw, die van Joegoslavische af­ komst is, meent dat de Nederland­ se inteUigentia te weinig stilstaat bij de verschrikkingen in Bosnië. ]PE/HOP]

2 december 1993

lUNIVEBSPgl A C H T E R G R O N D

Onderwijs

Het budget krimpt en de minister zwalkt

♦ Minister Jo Ritzen: verwachtingen gewekt, met waargemaakt.

[Foto: Bram de Hollander]

Wetenschapsbeleid vastgelopen in onmacht Het gaat slecht met het wetenschapsbeleid. Ondanks vele mooie plannen is minister Ritzen er niet in geslaagd de verde­ ling van onderzoeksgeld over vakgebieden meer te baseren op nationale prioriteiten. Dat is jammer voor hem, maar ook voor de universiteiten. Want zij betalen de prijs met een afkalvend budget: de politiek beloont nu eenmaal geen machteloze ministers. Anderzijds zien de universiteiten, die altijd hun autonomie verdedigd hebben, zich nu met de keerzijde daarvan geconfronteerd: met verdeeldheid breek je politiek geen potten.

Frank Steenkamp/H OP O p Prinsjesdag leek het er even op dat de wetenschap stevige impul­ sen kreeg. Het kabinet stak in vijf jaar tijd 250 miljoen aan aardgas­ winst in de 'kennisinfrastructuur' en verlaagde de loonbelasting op on­ derzoek van of voor bedrijven. Maar de maatregelen dienen vooral de toegepaste research bedrijven die momenteel inzakt.

Het nieuws voor het fundamentele ­ vooral universitaire ­ onderzoek was slechter. Dat krijgt de komen­ de jaren tientallen miljoenen min­ der, terwijl ook prijscompensatie opnieuw uitblijft. Bedrijven snoei­ en, de overheid knibbelt. Terwijl de ministers Ritzen en Andriessen spreken van 'Nederland kennis­ land', raakt ons land met zijn onder­ zoeksinspanning achterop.

Nu heeft niet alleen de overheid schuld, maar ze draagt wel aan de daling bij. De universiteiten en on­ derzoeksorganisatie NWO voelen dat aan den lijve. Dus lieten ze hun stem horen. E n NWO had samen met de Akademie van Wetenschap­ pen (KNAW) succes met zijn lobby tegen vier procent 'subsidiekortmg' in vier jaar tijd.

Bi] de universiteiten bleven de in­ grepen, in 1995 voorzeker 100 mil­ joen (of 3 procent), overeind. Maar in de volgende kabinetsperiode wil­ len ze, aldus hun oproep van vorige week, alsnog ruimte om hun rol in de kennismaatschappij te spelen.

Daartoe gaan ze nu 'de politiek' be­ werken.

Het is de vraag of die politiek thuis zal geven. Want een abstract beroep

op het belang van investeringen is niet genoeg. Om politici warm te krijgen, draait het behalve om de vraag hoeveel, ook om welk onder­ zoek steun zal krijgen. E n helaas kent juist de beantwoording van die laatste vraag in ons land een droe­ vige historie, met tot nu toe geen overtuigende afloop.

Natuurlijk is het niet netjes om domweg naar het 'nut' van funda­ menteel onderzoek te vragen. Maar wel is het logisch dat een samenle­ ving bepaalde vakgebieden of onderzoeksthema's (broeikas­ef­ fect, migratie, schone technologie) belangrijk vindt ­ en wil dat een be­ paald deel van de 4 miljard gulden voor onderzoek daaraan besteed wordt. In ons land is het echter nooit gelukt die kwestie van prioriteiten in het onderzoek handig te regelen.

Elders is het eigen onderzoeksbud­ get van universiteiten klem en wordt er veel verdeeld via landelij­ ke instanties. Dat biedt mogelijk­ heden voor sturing en selectie. Bij ons gaat vanouds het meeste geld voor fundamenteel onderzoek di­ rect naar de universiteiten. De eer­ ste minister van wetenschapsbe­ leid, dr. F.J. Trip, verzuchtte daar­ om al in 1975 dat de grote autono­ mie van de universiteiten op ge­ spannen voet stond met elke poging tot landelijk beleid.

Sinds Trip is een beleid gevoerd dat slechts de marges van de universi­ teit raakte. E r kwamen stimule­ ringspotjes om extra onderzoek van de grond te krijgen op gebieden als bodemsanering, windenergie, ma­

teriaalkunde. Liep de subsidie af, dan was voor de universiteit de lol er vaak af. Maar soms werden met langdurige steun echt nieuwe on­ derzoeksgebieden van de grond ge­ tild. Biotechnologie en micro­elek­ tronica gelden als dure voorbeelden.

Ze bewezen dat wetenschapsbeleid, via de zijdeur van stimuleringsfond­ sen, kan bestaan. Maar omslachtig was het wel. ! E n toen kwam in 1989 prof .dr. J.M Ritzen. Hij zou de zaken anders aanpakken. Eerst wilde hij een fors bedrag (op den duur 125 müjoen) van de universiteiten aan onderzoeks­ financier NWO geven. Die kon daarmee geselecteerde projecten betalen en zo zorgen voor beleid.

Maar Ritzen schrok van boze uni­ versiteitsbestuurders, die onder­ meer waarschuwden voor vele ge­ dwongen ontslagen ­ en dus voor ho­ ge wachtgeld­uitgaven. Exit plan nummer 1.

Maar Ritzen bedong iets anders: universiteiten zélf zouden een se­ lectief onderzoeksbeleid voeren, ge­ richt op 'kwaliteit' en 'relevantie'.

Over dat laatste zou een dialoog met de overheid gevoerd worden.

Het klonk vaag, maar de Zoeter­ meerse ambtenaren dachten nu echt toegang tot de voordeur van de universiteit te krijgen. Quod non.

Twee jaar lang werkte Ritzens di­ rectie wetenschapsbeleid aan een aanpak voor hein vloeding van prio­ riteiten. E en maatschappelijk dis­ cussiecircus moest de thema's aan­ dragen. E n die thema's zouden de universiteiten dan oppikken. Maar hoel Over dat 'mechanisme' zijn met universitaire bestuurders veld­ slagen uitgevochten ­ en verloren.

Of men het aan universiteitsbe­ stuurders, NWO of KNAW vraagt, de analyse is dezelfde. Als minister van wetenschapsbeleid heeft Ritzen zijn hand overspeeld. Hij heeft ver­ wachtingen gewekt, maar niet waargemaakt. Dat geldt zeker voor zijn ideeën over de maatschappelijk inbreng in universitaire prioritei­ ten. Het departement is zelfs ver­ der van huis dan in 1989. Want de stimuleringspotjes om via de zij­ deur het onderzoek te beïnvloeden, zijn grotendeels de deur uit gedaan.

'En zonder eigen budget sta je toch met lege handen', zegt KNAW­di­

recteur Moen verbaasd.

Het geringe succes van zijn weten­ schapsbeleid heeft Ritzen voor een deel aan zichzelf te danken. Op zijn minst heeft hij de problemen onder­ schat. Bovendien is hij er te weinig in geslaagd, bij de onderhandelingen over een 'mechanisme' de univer­ siteiten onder druk te houden ­ bij­ voorbeeld met de dreiging om als­ nog geld naar landelijke onder­ zoeksfinancier NWO over te heve­ len.

Maar het valt ook niet mee, als part­ time bewindsman op een terrein zo weerbarstig als het wetenschapsbe­ leid. Weerbarstig, omdat de verant­ woordelijke directie als een 'Gide­ onsbende' altijd op gespannen voet met zowel andere ministeries als de rest van O&W heeft geleefd ­ zelfs met de lieden die verantwoordelijk waren voor de universiteiten. Dat is al een garantie voor problemen.

En extra weerbarstig omdat be­ langenbehartigers van universitei­ ten én onderzoekskoepel NWO al­ tijd zeer behendig hun autonomie hebben verdedigd, met verwijzin­ gen naar ideologische inmenging van de overheid.

Maar of die verdedigers van de aca­ demische autonomie nu werkelijk zo trots moeten zijn, is nog de vraag.

Enige discussie over de relatieve omvang van vakgebieden in dit land zou geen kwaad kunnen. Is het te­ recht dat door een historische toe­ valligheid nog steeds bijna de helft van het NWO­budget (100 miljoen gulden) besteed wordt aan funda­ mentele natuurkunde, of dat infor­ matica en milieukunde na twintig jaar nog altijd als zeer karig bedeel­ de 'nieuwe' vakgebieden gelden?

Zulke discussies hebben de belan­ genbehartigers van de wetenschap tot nu toe vermeden. Binnen de universiteit of NWO zijn ze, behal­ ve in crisistijd en met crisis­argu­ menten, al taboe. Maar de politiek moest er wel als allerlaatste een in­ breng in krijgen.

Mede daardoor geldt in de Kamer wetenschapsbeleid als een oninte­ ressant thema voor backbenchers: veel bureaucratie, weinig aanwijs­ bare resultaten. Is het een wonder dat er weinig politiek draagvlak is voor nieuwe investeringen in de universiteiten of NWO ­ die onbe­ stuurbare mammoettankers?

Een tijdje geleden maakte ik me zorgen over handel in uittreksels.

Een student vroeg me vervolgens, wat eigenlijk mijn opvattingen over onderwijs zijn. Hier komt het antwoord.

De psychologie leert ons, dat je iets pas redelijk onder de knie krijgt door tienduizend vlieguren tema­ ken. Het doet er niet toe wat je wilt leren: economie, rechten, filosofie, taal, theologie, sociologie of psy­ chologie. Jemoet simpelweg je uren draaien.

Een uittreksel lees je in hooguit tien minuten. Als je aan de hand van andermans uittreksels iets wilt le­ ren, moet je dus zorgen dat je zes­ tigduizend van die dingen door­ neemt. Zestigduizend uittreksels lezen lijkt mij dodelijk saai; alleen daarom ben ik er op tegen. De vlieg­ uren zijn op een leukere manier te besteden. I k vind, bijvoorbeeld, dat je beter duizend echte boeken kunt lezen in een tempo van tien uur per boek.

Onderwijskimdige ondersteuning is overbodig. Cursussen in studie­ vaardigheden moeten worden afge­ schaft. Pak gewoon een flinke sta­ pel boeken en kom na een paar jaar terug om je diploma te halen.

Is het niet vervelend om in je een­ tje duizend boeken te lezenl Mis­ schien wel, maar wat wil je dan!

Het lijkt mij lastig om bijvoorbeeld steeds met z'n tweeën tegelijk te werken: telkens als jij een bladzij­ de wilt omslaan, blijkt je partner nog niet klaar te zijn.

Hoorcolleges en werkgroepen hoe­ ven niet te worden afgeschaft, want het is wel eens aardig om van an­ deren te horen wat zij van de boe­ ken vinden die jij leest. Sommige boeken kunnen beter vervangen worden door practica. Tentamens zijn louter bedoeld om na te gaan of je inderdaad iets hebt gelezen.

Len de Klerk, die ooit onderwijs­ psychologie doceerde, heeft bij de opening van het academisch jaar verkondigd dat de universiteiten zich ten opzichte van elkaar dui­ delijkmoeten onderscheiden. Daar ben ik het helemaal niet mee eens, want dit is de dood voor de KUB. Waarom zouden wij een rechtenfa­ culteit moeten hebben als er al eentje in Leiden staat! Waarom zou je economie in Tilburg willen le­ ren als dat ook in Rotterdam kanl Moeten wij het dan alleen maar van onze unieke richting vrijetijdwe­ tenschappen hebben! De universi­ teiten behoren zich helemaal niet van elkaar te onderscheiden, fe moet hooguit bevorderen, dat onze studenten niet allemaal precies dezelfde boeken lezen.

En verder! Verder vind ik, dat het collegegeld in kleine porties be­ taald moet worden bij de ingang van de zalen. Wie een college bij wil wonen, moet eerst even een kaart­ jekopen. Dit simpelenegentiende­ eeuwse idee zal de kwaliteit van het onderwijs met sprongen om­ hoog doen gaan. Althans: als het salaris van docenten afhankelijk wordt gemaakt van de recette. U zult er nog over verbaasd staanhoe goedmensen dan hoorcolleges blij­ ken te kunnen geven.

Boelhonw^er Soudiin

2 december 1993

I U N I VER.S tg! 1 W E T E N S C H A P

De geest van leermeester Schouten dooft langzaam uit

De echo van de laatste gelovige Nog is de echo van de grote Tilburgse econoom prof. D.B.J. Schouten niet verstomd. Zijn laatste niet­gepromoveerde paladijn, Jan Donders, zal de doctorsgraad halen op een proefschrift dat is geschreven in de beste tra­ ditie van de meester. Beste docent Martin van Tuijl ­ een studentengene­ ratie jonger ­ is gevormd in die School, maar hinkt ook op een modernere economische stroming.

Michel Knapen r^Jog één keer zal hij schitteren, zo is de verwachting. Zijn laatste academische optreden zal er een worden dat men niet mag vergeten.

Professor doctor Schouten, ­ D.B.J. voor de economen onder ons, Dick voor intimi, ­ de eigenzinnige eme­ ritus hoogleraar in de Algemene Leer en Geschiedenis van de Eco­ nomie die 34 jaar aan deze univer­ siteit verbonden was en als geen ander een stempel heeft gezet op de economische wetenschapsbeoefe­ ning, zit op zijn zeventigste nog eenmaal in een promotiecom­ missie. Het slachtoffer heet deze keer Jan Donders, plaatsvervan­ gend directeur van de Directie Al­ gemene Beleidscoördinatie van het Directoraat­Generaal Industrie en Diensten van het ministerie van Economische Zaken.

Op de KUB kent natuurlijk niemand hem zo. Jan Donders wordt midden jaren tachtig, ter opfrissing van in­ geslapen geheugens, toch wel een beet]e beschouwd als een beetje de opvolger van zijn leermeester Schouten. Hij is niet enkel een do­ cent, hij IS voor die generatie stu­ denten een begrip, een voorbeeld.

Hi| heet gewoon: Jantje. E enmaal gepromoveerd zou hij een goede kandidaat zijn om een tweede Schouten te worden, als de eerste eenmaal zijn pensionering heeft ge­ accepteerd. Donders is zeer popu­ lair bij zijn studenten, kan goed les geven, die verdomd moeilijke stof uit de cursus van Schouten wordt door hem gewoon prima uitgelegd, eenBesteDocentavantlalettre.Hi] begeleidt vele kandidaatsscripties ­ kortom, bij hem hebben de studen­ ten het idee dat ze de geheimen van de Nederlandse economie kunnen doorgronden en de Schoutiaanse analyses wat beter kunnen bevat­ ten. Bij de professor zelf is dat wel eens anders.

Maar Schoutens laatste paladijn verlaat het schip in 1985, dat met het vertrek van de geleerde baas (in 1988) toch wel een beetje gaat zin­ ken. Donders ziet meer heil in een aantrekkelijke functie bij de So­ ciaal­Economische Raad, liever dan het smeulende vuur van de Tilburg­ se School brandende te houden (dat doet een andere econoom. Mohi­ kaan Pieter Meulendijks wel). Tot 1990 blijft Donders bij de SE R en stapt dan over naar E Z. De avond­ uren worden gevuld met het schrij­ ven a titre personel ­ laat dat duide­ hjk zijn ­ van het proefschrift Kost­ bare Arbeid dat 8 december aan de KUB verdedigd zal worden. Prof. Ad Kolnaar treedt daarbij op als promo­ tor, Schouten zit als adviseur in de commissie.

I n het jaar dat Donders zijn econo­ mie­studie afrondt (het is dan 1980), zit Martin van Tuijl eerstejaars stu­ dent economie te wezen in de over­ volle collegebanken. En als Donders (1955) zijn tweede jaar bij de SER in gaat, studeert Van Tuijl (1961) bij Schouten cum laude af. Hij wordt

aio bij de vakgroep Algemene Eco­ nomie, en krijgt Kolnaar als promo­ tor toegewezen. Zijn onderwijsta­ ken vervult hij méér dan naar beho­ ren: in 1991 wint hij de Beste Do­ centverkiezingen van de opleiding Econometrie, een jaar later die van Economie en dit jaar die van de eco­ nomische faculteit. Een titel die hij niet verwacht te prolongeren. 'Dit jaar geef ik geen macro­ maar mi­ cro­economie. Het is wel de moe­ dervan alle economievakken, maar tamelijk lastig. De studenten zul­ len mij nu wel erg tech­ nisch vinden. Dat is een extra handicap. Ten aan­ zien van het gaan­voor­ goud zal dit wel prohi­ bitief zijn.'

proefschrift, waarvan Rick van der Ploeg opmerkte: Van het telefoon­ boek van Peking begrijp ik ook niks.

Voor Schoutianen geldt maar één taal en dat is de Nederlandse. De literatuurlijst van Donders verraadt dat: er worden nauwelijks bui­ tenlandse auteurs aangehaald.

Het is Van Tuijl ­ precies een stu­ dentengeneratie van zes jaar jonger ­ die zich op een kruispunt van ver­ nieuwing en traditie in de economie bevindt. Eén hoofdstuk baseert hij op de genoemde studie van Pieter Meulendijks. Maar op vele punten is er sprake van een dissident ge­ drag: Van Tuijls uitgangspunten zijn meer van deze tijd. Schoutens globale empirie wordt aange­ scherpt: waar de meester in zijn model uitgaat van parameters die nogal fantasieloos worden ingevuld ('Je veronderstelt maar wat en je concludeert maar wat' was een van Schoutens gevleugelde uitspra­ ken), verbetert de leerling hem en voegt een uitgebreide gevoeligheids­ analyse toe. Van Tuijl: 'Schoutenzei altijd: deze parameter is gelijk aan 2. Waarom zou het anders zijn!

Voor dergelijke redeneringen zijn wij weinig vatbaar.'

Toch kiest ook Van Tuijl voor de aanpak­Schouten. Waarom? 'Het is een leuke methode om mee te wer­ ken. Werk je met modellen in abso­ lute grootheden, dan is het lastig rekenen geblazen.' Met kleine modelletjes kan Van Tuijl niet zo

ten bestuderen. Ik bespeur die ten­ denties om meer in de infrastruc­ tuur te investeren in het echt ook wel. De Japanse herstelplannen heb­ ben een behoorlijke dosis infrastruc­ tuur, evenals de Clinton proposals en ook Delors wil het graag in E u­ ropa. De Nederlandse regering ge­ bruikt ook allerlei middelen, zoals de aardgasbaten en gelden uit priva­ tisering van staatsbedrijven om de infrastructuur te financieren. Dat gaat komende jaren om een bedrag

Martin van Tuijl: 'Ik laat me niet uit over concrete projecten'

van acht miljard gulden. Dat is heel cruciaal voor economie.'

Het mechanisme dat erachter ligt is simpel. Door een verbetering van infrastructurele voorzieningen stijgt de produktiviteit. Files nemen af, de uitvoer kan toenemen. Het transport­ en distributiekarakter van het land verbetert weer. Dat is in Nederland, waar de arbeidskos­ ten zeer hoog zijn, erg belangrijk.

Van Tuijl haalt een topman van DSM aan. 'Hoge arbeidskosten zijn geen probleem als de produktiviteit

de welvaart ten goede komen. Schaf daarnaast het wettelijk minimum­ loon af, en verlaag tegelijkertijd ook de uitkeringen en de toegang tot de arbeidsmarkt zal toenemen. Geen wondermiddel, het werkt wel. E n wie durft er te praten over sociale onrechtvaardigheid? 'Het lagere loon komt alleen tot stand als beide partijen het willen.' Mensen zijn aan de slag, ze verdienen wat min­ der, nou en, ze doen toch ook erva­ ring op? Investeer in jezelf en zeur even niet over de centen.

Of maak een deel van het loon 're­ sultaat­afhankelijk'. E r is een basis­ loon dat in de CAO is vastgesteld, een deel daarboven wordt bepaald door de winst (of het verlies) van de onderneming. Zit de conjunctuur tegen, dan zal een onderneming zich moeten aanpassen. Of er vlie­ gen mensen uit, of de lonen worden in neerwaartse zm aangepast. 'Het eerste zie je nu gebeuren. De vraag is dus: kun je de flexibiliteit van de lonen vergroten zodat er in tijden van recessie mindec mensen op straat komen te staan.'

De echo van Schouten. In Machten wanorde gaf hij al aan dat een een­ zijdige macht (van de vakbweging bijvoorbeeld) leidt tot een chaos in de economie. Donders is op herha­ lingsoefening: 'De economische wet zou best meer invloed mogen hebben op de loonvorming, dan al­ lerlei machtsfactoren.' E n: 'Het minimumloon moet je niet hand­

Sinds enkele maanden is Van Tuijl voorzitter van de Vereniging van Tilburgse Economisten, een functie die voorheen door Donders werd ver­ vuld. Vijf dagen voordat deze zijn doctorstitel haalt, zal Van Tuijl pro­ moveren op Essays on Interdependent Macro­ and Mesoeconomics.

Dat die twee promotie­ data zo dicht bij elkaar liggen is niet meer dan een toevalligheid. Maar toch dringt de vergelij­ king zich onwillekeurig op. Het is ook anderen opgevallen. Toen Van Tuijl eens een liniaal durfde te gebruiken om een grafiek 'recht' op een overheadsheet te krij­ gen, reageerde Meulen­ dijks met jij gaat je ♦ Van Tuijl: 'Ik realiseer me dat iedere infrastructurele voorziening gedonder met zich mee brengt.' [Foto: Remco Tazelaar] studenten verwennen, jij ben teen fan Donders in het kwa­ goed uit de voeten: hij verdenkt maar hoog genoeg is.' Toch een Be­ haven. Waarom zou je werkgevers draat. economen ervan dat ze dan veel tuwelijn? 'Kijk je puur naar de pro­ en werknemers niet zelf de verant­ weglaten zodat de conclusies op duktie', zegt Van Tuijl, 'dan moet woordelijkheid op dit gebied toever­ je die spoorlijn wel aanleggen. Maar trouwen? Als beide partijen in vrij­ i ^ e i d e economen zijn gevormd ­ of drijfzand komen te staan. ik realiseer me dat iedere infra­ heid een arbeidscontract af willen minstens geïnspireerd ­ door dezelf­ de leermeester. Het proefschrift van H e t onderwerp, zo vertelt Van structurele voorziening een hoop sluiten, wie is de overheid om dat te verbieden?'

Donders is puur Schoutiaans van Tuijl, bouwt ook voort op Schouten: gedonder met zich mee brengt.' aard: grote economische modellen de rode draad van het proefschrift met relatief eenvoudige vergelijkin­ wordt getrokken door interdepen­ Jan Donders mist in zijn dissertatie ll>ecennia lang heeft prof. Schou­ denties in de wereldeconomie, uit­ de originaliteit die zo kenmerkend ten de wetenschapsbeoefening in gewerkt in een tweelandenmodel. was in het werk van zijn meester. Tilburg gedomineerd. Honderden Enigszins schoorvoetend geeft hij Hij is duidelijk een minder oor­ economen zijn in die geest opge­ toe: de resultaten van het onderzoek spronkelijker denker, die De Metho­ voed. Enkelen promoveerden in die Jan Donders: zijn, voor de leek althans, een beet­ de oppakt waar Schouten hem heeft lijn. Hoe wrang het ook klinkt, met 'Economische wet zou je triviaal. Het boek is vooral een laten liggen. Zijstapjes zijn uit den Donders' verhaal is een traditie theoretische exercitie, waarmee boze. 'De School van Schouten keek beëindigd. De laatste gelovige zal, meer invloed op de een klein, heel klein deel van het ook wel kritisch naar wat wij noem­ op zijn zeventigste, nog eenmaal de loonvorming grote witte vel van het onontgon­ den omgevallen boekenkastver­ trom roeren in een promotiecom­ nen deel van de economie is inge­ halen, waarin van de ene naar de missie. mogen hebben' vuld. Van Tuijl dringt aan op een andere voetnoot werd gewandeld. beleid waarin landen gecoördineerd Beide benaderingen zijn echter (bijvoorbeeld in EEG­, in G­3­ of in vruchtbaar', stelt Donders ­ maar gen, variabelen worden weergege­ G­7­verband) afspreken de infra­ slechts één werkwijze wordt ge­ ven als een afwijking van het even­ structurele uitgaven van de over­ praktizeerd. Schouten zou het niet Martin van Tuijl: 'Essays on In­ wichtige groeipad. Reeds uit den heid te vergroten ­ en niet zoals anders gewild hebben. terdependent Macro­ and vroeger om de overheidsconsumptie Donders' opmerking dat enkele van treure vertoond in Macht en Wan­ Mesoeconomics'.

Promotieda­ orde en Het wankele evenwicht in (zoals het leger) te laten stijgen. 'Om zijn conclusies als 'een open deur' tum: 3 december.

Promotor: de economie, twee van Schoutens misverstanden te voorkomen: er overkomen, is daar een bijna logisch prof.dr. A. Kolnaar. staat in mijn boek dus niet dat ik gevolg van.

De arbeidsmarkt werkt latere publikaties uit 1980 en 1986.

Nauwelijks begrepen in den lande ­ voor de Betuwelijn ben. Ik wil de in­ niet, er zijn vooral problemen aan fan Donders: 'Kostbare arbeid'. en daarbuiten. De methode werd op frastructuur uitbreiden maar spreek de onderkant van die markt, intro­ Promotiedatum: 8 december. niet over concrete projecten.

Dan duceer meer flexibele lonen die de onnavolgbare wijze toch nagevolgd Promotor: prof.dr. A. Kolnaar. door Pieter Meulendijks in diens zou je ook de milieu­effecten moe­ schaarste weerspiegelen en het zal

2 december 1993

lUJSriVEBS^k^^ A

INGEZONDEN ingezonden brieven itunnen tot uiterlijl< maandag 17.00 uur op de redactie (A 1 7 ) worden ingeieverd. De redactie l>eiioudt zicli liet recht voor ingezonden brieven in te Itorten.

Waar blijft het studentenceatnsml TIGEAK maakt zich zorgen. Wij behartigen de belangen van de aan­ gesloten studieverenigingen. Toen eerder dit jaar de nota Student Cen­ traal werd aangenomen door de imiversiteitsraad is ons een prach­ tig nieuw studentencentrum be­ loofd. Dit studentencentrum (ge­ bouw K) gaat voor alle studie­ verenigingen prachtige faciliteiten bevatten. Te denken valt aan; computers, fax, vergaderruimtes, niet­stinkende WC's, oefenruimtes voor de culturele verenigingen etce­ tera. Kortom, eindelijk krijgen we waar we recht op hebben, een ge­ bouw met de faciliteiten die nodig zijn voor een goed functionerend verenigingsleven.

Echter, gebouw K is nog steeds een luchtspiegeling. Het lijkt erop dat de KUB de bouw op de lange baan wil schuiven. Na de nota is er wel veel over gesproken, maar er zijn nog geen daden gesignaleerd.

De KUB wordt geconfronteerd met de asbest­problematiek. Gebouw A zit vol met asbest en dit moet eruit.

Dat kost geld en op zich is dat alle­ maal begrijpelijk. Maar is nu het geld op ? Gaat dit weer ten koste van de studieverenigingen? Wat is er met al die potjes gebeurd, die hier op de KUB aanwezig zijn?

Prioriteiten stellen is een goede zaak. Maar worden wel de goede prioriteiten gesteld? Het lijkt erop dat de studieverenigingen vaak de sluitpost op de begroting zi)n. De KUB draagt ze wel een warm hart toe, maar het moet met teveel geld kosten.

Het geven van excellent onderwijs behoort het doel te zijn van alle opleidingen. Om hen daarvoor een premie voor te houden is onverstandig, vinden de gezamenlijke universiteiten. Dat plan dient dan ook uit het Hoger Onder­ wijs en Onderzoek Plan (HOOP) te worden geschrapt.

De universiteiten reageerden gezamenlijk, maar 'per ongeluk' kwam de KUB met een eigen reactie naar de minister.

'Die premies leiden tot calculerend gedrag', zei voorzitter Van Lieshout van de vereniging van universitei­ ten (VSNU) maandag tijdens een overleg over het HOOP met de staatssecretans. Met zo'n premie in het vooruitzicht zal iedereen z'n opleiding van de hoogste kwaliteit vinden, vreest Van Lieshout. 'Hoe bepaal je trouwens wat excellent is?

En hoe kun je controleren of onder­ wijs werkelijk zo goed is?'

Het streven van staatssecretaris Cohen om het wetenschappelijk onderwijs scherper af te bakenen van het hoger beroepsonderwijs is lovenswaardig, vond Van Lieshout.

Hij wees er echter op dat de massa­ liteit van het hoger onderwijs be­ perkt is tot enkele sectoren (econo­ mie, rechten en letteren). Dat zijn precies de sectoren die het beeld van de KUB domineren. De opvatting

C

Dit alles in een tijd waarin het voor studieverenigingen steeds moeilij­ ker wordt. De vijf­jaren maatregel, de tempobeurs, plannen die het functioneren van een studiever­ eniging tüet vergemakkelijken. In de toekomst zal het steeds moeilij­ ker worden om bestuurs­ en andere actieve leden te vinden. We hebben dan ook de ondersteuning van de KUB hard nodig. De auditorenre­ geling, die nu geldt voor bestuurs­ leden, zal verder uitgebreid moeten worden. Anders betekent dit het einde van de vele door studievereni­ gingen georganiseerde congressen, reizen, lezingen en andere belang­ rijke activiteiten. Door dit werk van de verenigingen wordt de blik van de student verruimd, men leert verder kijken dan de feitjes van de eigen studie, men komt in aanra­ king met de maatschappelijke reali­ teit, men gaat nadenken over be­ langrijke issues. Tevens worden de persoonlijke vaardigheden van de studenten door hun actief zijn voor de verenigingen verder ontwikkeld.

Dit alles mag niet verloren gaan.

Het wordt tijd dat er wat gedaan wordt voor de studieverenigingen.

De huidige voorzieningen zijn ho­ peloos uit de tijd. In een gebouw dat van alle kanten rammelt, tocht, stinkt en zeer gehorig is, waar geen fatsoenlijke vergaderruimte te vin­ den is. Waarom worden studiever­ enigingen in zo'n keet weggeduwd en krijgen we geen fatsoenlijke behuizing? Moeten we eerst ge­ bouw R gaan bezetten om aandacht te krijgen? De KUB is nu aan bod, de begrotingsbesprekingen gaan beginnen, laat maar eens zien wat er werkelijk van ons gevonden wordt. Wij rekenen op gebouw K. Namens het Dagelijks Bestuur van TIGEAK, Peter VuUinghs (voorzit­ ter) Gabe van der Zee (penning­ meester)

T E R G R o N D/O

P ■ N ■ E

'We moeten een signaal afgeven.

Het moet duidehjk worden dat het optreden van de collegevoorzitter niet door de beugel kan.' Direct na afloop van de universiteitsraad, op donderdag 25 november, ver­ woordden de studenten in de raad op ongemeen felle wijze het op­ treden van collegevoorzitter prof. dr. Gery van Veldhoven. De direc­ te aanleiding: de vraag van TSO­ fractielid Walter Scheffrahn over de acties die het coUege heeft on­ dernomen om de problemen rond­ om de dictatenleveranties uit de wereld te helpen. Dat probleem leeft al jaren, en bij TSO (Tüburgs Studenten Overleg) heerste niet de overtuiging dat het college se­ rieus met de knelpimten omgaat.

Zo zouden twee veelgevraagde dictaten al een tijdje niet beschik­ baar zijn. Van Veldhoven ging in zijn weerwoord nogal omslachtig in op de geschiedenis van de pro­ blematiek, en kreeg de lachers op zijn hand door te betogen dat het college alles in de hand heeft, en, dat was uit zijn woorden wel op te maken, de studenten rustig kunnen gaan slapen.

Voor het TSO, en stilaan ook voor de andere studentenfractie in de raad (Progressieve Studenten Fractie PSP), is het weerwoord van Van Veldhoven de bekende drup­ pel. Uit het recente verleden weten studenten met gemak en­ kele cases op te dissen waarmee hun stelling is te onderbouwen, dat de collegevoorzitter de belan­ gen van studenten schoffeert. Zo moesten studenten zeven keer te­ rugkomen op het verzoek om de vergoeding van de studentenvrij­ willigers bij de introductie­acti­ viteiten te regelen.

De wrevel van studenten is ver­ der gevoed door de wijze waarop zij zich betrokken weten bij het ontwikkelingsplan, een belang­ rijk dokument dat de KUB­lijnen naar de toekomst uitzet. Studen­

KffiilM ten stelden zich hierbij iets anders voor dan de plotselinge aandacht die Van Veldhoven vroeg voor het ont­ wikkelingsplan, tijdens een brede vergadering van studentengroepe­ ringen. Of studenten nog iets in te brengen hebben, zou de onverwach­ te vraag hebben geluid, en of ze dat dan even willen melden.

Dit laatste overigens berust op een misverstand. Het college zou de studentenverenigingen bij de agen­ da van het overleg een toelichting op het plan hebben verstrekt, maar deze heeft de aangeschrevenen nooit bereikt.

De studenten in de u­raad staan niet alleen in hun kritiek. Ook binnen andere fracties, en binnen TIGEAK, de koepel van studentenvereni­ gingen, leeft onvrede. 'Je bereikt hem niet', luidt de kritiek van de studentenkoepel. 'Je moet je punten voor de poorten van de hel wegsie­ pen. E en open discussie is heel moeilijk.'

De breedgedragen onmin jegens de hoogste baas van de KUB, zal niet leiden tot een politiek heel harde opstelling. Dat beogen weinigen.

'Hij is goed voor de KUB, alleen de manier waarop hij intern het over­ leg voert is slecht', luidt de opinie.

Van belang is dat de fracties binnen de KUB zich in toenemende mate vervreemd achten van al het goede dat de voorzitter verricht ­ voor het gemak even aannemend dat het hier het leeuwedeel van zijn acties be­ treft. E n waar fracties zich niet gecommitteerd weten aan het be­ leid, ontstaat een klimaat waarin beleidsmissers uitgesproken nega­ tief worden ontvangen. De opstel­ ling van Van Veldhoven ­ m deze gedemocratiseerde omgeving stel­ selmatignalaten verantwoordelijk­ heden te delen ­ leidt op termijn tot

'Geen geld voor excellente opleidingen' Universiteiten reageren op ontwerp HOOP

♦ VSNU-vootzitter Van Ueshout: 'H oe controleer je of onderwijs wert<eliji< goed is?' [Foto: Bram de Hollander]

van Cohen dat het wetenschappe­ lijke karakter van het universitair onderwijs is aangetast door de uit­ eenlopende interesses van studen­ ten in één groep, geldt dus lang niet

overal.

De universiteiten verzetten zich maandag tegen de wens van Cohen dat zij in het studentenstatuut moeten opnemen hoe zij hun

>

programma's 'studeerbaar' denken te maken. Dat riekt te veel naar een contract. Ook wijzen zij de premie voor snelle studenten af. Die prik­ kel past volgens hen niet bij het stre­

verziekte verhoudingen en is een serieuze bedreiging van het har­ moniemodel dat de bestuurscul­ tuur van de KUB kenmerkt.

De vraag hoe dat khmaat binnen de KUB te zuiveren ­ zonder het model overboord te"zetten ­ houdt met name de omgeving van de u­ raad al geruime tijd bezig. Nog geen jaar geleden hebben de diver­ se fracties en de collegeleden el­ kaar in een analytische sessie recht in de ogen gekeken om de relaties te zuiveren. Onder ande­ re het 'diktatendebatje' in de jong­ ste u­raad is de opmaat tot weer een dergelijke sessie, begin de­ cember.

Deze strategie is een contradictie, een rudiment uit verleden tijden, toen in de vriendelijke KUBbiaan­ se wandelgangen­diplomatie iedereen naar believen zijn zaak­ jes wist te regelen. Dergelijke con­ sensusvorming laat zich niet af­ dwingen in geformaliseerde ses­ sies. Daar de fracties met de collegevoorzitter verder willen, rest slechts het zwaard. En garde in de u­raad, riep een van de frac­ tieleden: dat wordt de strategie.

En zo hoort het ook, altijd.

Aardig is dat de wat minachtende houding van de collegevoorzitter jegens de democratische organen, de helderheid en scherpte van het debat kan stimuleren. Dat dit niet gebeurt, dat menige fractie niet kundig is de macht die Van Veld­ hoven met wil delen naar zich toe te trekken, is meer dan een illus­ tratie van onvermogen. Het is een uiting van het hardnekkig vast­ houden aan consensuspolitiek in een klimaat dat gedomineerd wordt door nieuwe mensen en nieuwe verhoudingen. Het is vooral deze paradox die steeds weer tot problemen zal leiden, niet alleen het karakter van een toevallige collegevoorzitter.

[PvdB]

ven om de kwaliteit van de acade­ mische opleiding te verhogen.

Cohen stemde in met het verzoek van Van Lieshout om op korte ter­ mijn te bekijken hoe verouderde apparatuur kan worden vervangen.

Ook gaat de staatssecretaris na of de universiteiten meer kunnen worden betrokken bij de ontwikke­ hngvanoverheidsbeleid. Volgensde VSNU laat de overheid veel specia­ listische kennis bij universiteiten onbenut.

Het College van Bestuur van de KUB stuurde, naar verluidt onopzette­ lijk, een eigen reactie naar de mi­ nister. Daaruit blijkt dat de Tilburg­ se universiteit zich verzet tegen het idee om de klassieke, grote universi­ teiten eerder in aanmerking te la­ ten komen voor het predikaat Eu­ ropese topuniversiteit dan de klein­ tjes. Ook wordt nog eens een lans gebroken voor de studie E uropees Recht die de KUB graag in huis wil krijgen, een plan waar staatssecre­ taris Cohen vooralsnog niets in ziet Verder wordt korte metten gemaakt met het plan om een tweejaarlijkse onderwijsprijs Hoger Onderwijl van vier ton in het leven te roepen Teveel bureaucratie en teveel kos­ ten om aanvragen in te dienen en te beoordelen. Het door de minister beoogde agentschap voor onderwijs­ vernieuwing en kwahteit kan om vergelijkbare redenen op afkeur rekenen.

Op 8 december wordt het overleg tussen de overheid en de universi­ teiten voortgezet. De Tweede Ka­ mer bespreekt het HOOP in janua­ ri. Die maand wordt het stuk ook vastgesteld. [PE/HOP/PS]

2 december 1993

ITJlVTVERStlgi W

E X E IM S C

Maaike de Haardt geeft sterfgëvöelèns plek in de theologie

'De dood is altijd onrechtvaardig' Theoretiseren over de dood is wat anders dan er in de praktijk mee gecon­ fronteerd worden. Theologen hebben eeuwenlang van alles gedebiteerd over de dood, zonder dat de gelovigen daar veel aan hadden. Zelfs geschoolde pastores vroegen zich vertwijfeld af wat de theorie over het voorportaal van het eeuwige leven hun nu eigenlijk bood. Recent stonden er feministi­ sche theologen op die stelden dat de dood heel natuurlijk is, en daarom vanzelfsprekend. Ook een theorie dus waaraan je in de praktijk weinig hebt. Doodgaan kan dan wel niet erg zijn, of vanzelfsprekend, het voelt toch heel anders als je ermee te maken hebt. De feministisch theologe dr.

Maaike de Haardt verwonderde zich hierover en maakte het tot onder­ werp van een promotie­onderzoek.

Adrian van den Eerenbeemt In de bestaande theologische opvattingen is de dood niet belang­ rijk. Dat is in tegenspraak met de gevoelens van mensen die ermee te maken hebben. Theologe De Haardt probeert die gevoelens een plek te geven in haar vakgebied. Zij onder­ zocht de literatuur op de plaats en betekenis die theologen geven aan de dood ­ of liever hoe ze het niet doen. De Haardt: 'Ze zeggen ontzet­ tend veel over de dood, maar alleen in algemeenheid. Wat ze voor een groot deel vergeten is in te gaan op het doodgaan van mensen. Dat komt wel aan bod in de pastorale omgang, maar in de systematische theologie heeft het nauwelijks een plaats'.

De Haardt heeft over deze materie een verhaal gehouden voor pastores.

'Die vonden het heel herkenbaar.

Zij kuimen met de klassieke theo­ ne moeilijk uit de voeten.' Die prak­ tijkmensen blijken weinig te heb­ ben aan de theorie bij de omgang met stervenden en rouwenden.

Vertellen dat het niet erg is, of dat het natuurlijk is, biedt dan weinig troost. In die gevallen kan dus niet op theologische inzichten maar al­ leen op de ervaring worden terug­ gegrepen.

De Haardt hoopt met haar proef­ schrift die mensen een theoretisch steuntje in de rug te geven. Ze heeft zelfs overwogen om bij haar onder­ zoek praktijkervaringen te betrek­ ken. Maar zag er vanaf omdat ze als systematisch theologe de vaardig­ heden mist uit de praktische theo­ logie.

De Haardts proefschrift kreeg de titel Dichter bij de dood, feminis­ tisch­theologische aanzetten tot een theologie van de dood. Feminis­ tisch, want het probleem van de traditionele theologen is dat ze voorbij gaan aan het werkelijke doodgaan, de aandacht wordt voor­ al gericht op het leven na de dood.

Op die manier wordt de dood eigen­ lijk ontkend. 'Dat is toch raar', stelt

Het evenwicht tussen inleven en distantie 'Het is als socioloog wel eens moeilijk om duidelijk te maken dat niet alles in het luchtledige hangt. Bij een vak als chemie zal niemand je tegenspreken. Maar over het huwehjk, hetalleenzijn en kinderen krijgen, kan ieder­ een mee praten. Dan gaat het op de persoonlijke toer. Dat is soms heel vervelend. Individuen leven m hun eigen situatie en zijn daar­ door geobsedeerd. Een socioloog moet dat zien te overstijgen, een algemeen patroon ontdekken.

Daarvoor moet je je heel bewust zijn van je eigen vooroordelen. Ik heb moeite met sociologen die zich teveel inleven, steunen op hun eigen ervaringen en dan sociologische uitspraken doen.

De Haardt, 'de dood zien als de toe­ gang tot het ware, uiteindelijke le­ ven. Dat leidt in zijn meest extre­ me vorm tot ontkenning van het werkelijke leven hier en nu.'

Feministisch theologen bieden een

kan geen genade vinden in de ogen van de theologe: 'Het lijkt mij rede­ lijk weinig. Het is te simpel om het daarbij te laten. Door op een van­ zelfsprekende manier om te gaan met het doodgaan van mensen, ga je er in feite ook aan voorbij'.

De feministische zienswijze op de dood bestaat overigens uit twee delen. Naast de 'goede', natuurlij­ ke dood, bestaat ook de on­ rechtvaardige dood. Dat heeft geleid tot acceptatie van de eerste en pro­ test tegen de andere, de onrecht­ vaardige dood. Maaike de Haardt kan niet zo veel met deze tweede­ ling: 'Het gaat niet om de soort van dood, of die wel of niet rechtvaardig is. Want dood is altijd onrechtvaar­ dig. Het gaat om de kwaliteit van de manier waarop mensen met dat

Haardt: 'De feministische theolo­ gie gaat te weinig in op het concre­ te doodgaan. Maar wat er wel over geschreven wordt is constructiever dan wat er staat in alle meters boe­ ken die door de traditionele theolo­ gen geschreven zijn. Want het zijn toch vaak de feministische theolo­ gen die aandacht hebben voor het concrete en het alledaagse. Daarin heeft het omgaan met lijden en dood natuurlijk ook een plaats. Dat komt omdat feministische theologen heel sterk de feitelijke effecten van een theorie op het leven van mannen en vrouwen bekijken. In die zin is het aardser'.

Nu is het niet zo dat traditionele theologen zich helemaal niet met het onderwerp bezig houden. 'Veel klassieke theologen gaan heel ver.

heid ­ oneindigheid. God ­ de zondi­ ge mens. Feministen bekritiseren juist deze tegenstellingen.

Het weerhoudt, volgens De Haardt, de traditionele theologie van het maken van een werkelijke door­ braak op het gebied van de dood. Dat blijft door de aanpak van de tradi­ tionele theologen te abstract, iets dat weinig verband houdt met het leed dat een sterfgeval teweeg­ brengt. Door de tegenstellingen kan de dood immers op twee, elkaar tegensprekende, wijzen bekeken worden. 'In de combinatie van dood en zonde is de dood het meest ultie­ me teken van godverlatenheid, het meest negatieve wat je voor kunt stellen. Tegelijkertijd is dood ook een verlossing, de toegang tot het goddelijke.'

Om te komen tot een theologie van de dood moet daarom volgens De Haardt aan een drietal voorwaarden voldaan worden. De koppeling tus­ sen zonde en dood moet worden los­ gelaten. De relatie tussen God en mens moet niet worden bekeken ■vanuit afstand, onderscheid, maar

♦ Maaike de Haardt: 'Het doodgaan van zieke, stervende mensen is niet weg te praten.'

[Foto: Remco Tazelaar]

vanuit verbondenheid, betrokken­ heid. E n er moet niet alleen maar aandacht worden besteed aan wat zij noemt de doodbaarheid van mensen, maar ook aan hun sterfe­ lijkheid. De Haardt: 'Om er werke­ lijk aandacht voor te hebben, dat het leven pijnlijk eindigt'. De eerste twee ideeën zijn al langer gangbaar in de feministische theorie, het laat­ ste punt is nieuw.

De laatste jaren wordt de dood meer en meer uit de taboesfeer gehaald.

Dat is verheugend, vindt De Haardt, maar genoeg is het niet. 'Het kan wel zijn dat het omgaan met de dood de laatste jaren veel opener is gewor­ den, tegelijkertijd signaleer ik toch dat er nog onvoldoende gebeurt.

Vanuit de theorie kun je daar een eigen kritische bijdrage aan leveren.

Mijn proefschrift is een pleidooi voor aanwezigheid bij het sterven.

Het gaat erom het doodgaan van zieke, stervende mensen niet weg te praten.'

aardser perspectief: de dood is na­ tuurlijk, hoort bij het leven, is goed.

Maar dat iedereen nu eenmaal doodgaat, is niet echt een bevredi­ gend antwoord voor stervenden die worstelen met vragen als; waarom ik, waarom nu. Ook dit perspectief

♦ Dr. Piet van den Akker [Foto: Enk van der Burgt]

sterven omgaan'.

Ondanks haar kritiek op de feminis­ tische zienswijze, is het onderzoek van de promovenda toch gebaseerd juist op die feministische opvattin­ gen. Dat heeft niet alleen te maken met haar achtergrond, betoogt De

alleen net niet ver genoeg. Maar meer dan feministische theologen houden ze de scheiding tussen God en mensen in stand'. Dat heeft te maken met de dualistische cultuur, het denken in tegenstellingen als dood ­ leven, lichaam ­ ziel, eindig­

Dan ben je niet geschikt voor je vak.

Het moet ook niet naar de andere kant uitslaan, dat de theorie de overhand gaat voeren. Dat was het geval bij mijn promotie­onderzoek.

Ik stelde een theoriemodel op en dat was het dan. Nu luister ik veel meer naar mensen, naar opmerkingen die misschien niet binnen het theore­ tisch model passen, maar wel bete­ kenisvol zijn. Niet dat de theorie niet belangrijk is, die mag je niet zo­ maar overboord gooien, je kunt ten­ slotte niet zelf het wiel uitvinden.

Het evenwicht tussen je inleven in de situatie en de distantie om je er niet in te verliezen, is soms wat wankel. Mensen weten vaak niet wat een socioloog doet en gaan er van uit dat je van alles wat weet. Als je bezig bent met een opdracht, kan het wel eens gebeuren dat emoties die missie bemoeilijken. Dan zeg ik altijd: 'Meneer, mevrouw, laten wc

eerst dit afhandelen en dan later terugkomen op dat andere.' Toch ben ik sterker in het aanvoelen van mensen dan het clean en analytisch bezig zijn. Eigenlijk ben ik op mijn best in het begin van een onderzoek, als ik de probleemstelling moet verwoorden, en aan het eind, waar ik mijn conclusies verwoord. Daar tussen in zit het veldwerk, de cij­

fers, daar heb ik wat minder belang­ stelling voor. Dat is ook de metho­ denstrijd tussen sociologen. De één zweert bij kwantiteit als eindre­ sultaat. De ander kiest voor de kwalitatieve benadering en heeft

Het gaat Maaike de Haardt in haar proefschrift niet om oplossingen: 'De theologie hoeft niet met een volledig antwoord de complexiteit van leven en dood volledig dicht te smeren, en het daarmee feitelijk onzichtbaar te maken. Er zit aan de dood altijd een kant die je niet kunt begrijpen.'

Maaike de Haaidt: 'Dichter bij de dood'. Promotor:piof.di. Schieurs.

Uitgeverij Boekencentrum, 283 p.

moeite met het generaliseren van het onderzochte.

Als ik terugkijk op de vijfen­ twintig jaar dat ik in het vak zit, wil ik niet in nostalgie vervallen.

Over hoe moeüi jk het was, of hoe anders. De samenleving heeft een stormachtige ontwikkeling meegemaakt. De maatschappij is niet meer zo eenduidig, het huwelijk heeft als maatschappe­ lijke instelling aan waarde verlo­ ren. Het leven voltrekt zich vol­ gens verschillende sporen.' [BS] Dr. P. van den Akker is als ge­ zinssocioloog verbonden aan de sectie Gezondheid en Welzijn van het I nstituut voor Sociaal­ Wetenschappelijk onderzoek (IVA)vandeKUB. 10 December vindt ter ere van zijn 25­jarig jubileum een symposium plaats genaamd 'goed GEZI Nd'.

2 december 1993

luisriVERsgei

2 december 1993

lUNIVEB­S^EI

Steeds meer bedrijven steunen het milieu, derde wereld,

media uit en uit onderzoek bleek dat het imago van Benetton bij de con­ sument gedurende een korte perio­ de enorm inzakte.'

Rohde meent dat er een diepere laag van maatschappelijk verantwoord ondernemen aan de orde is wanneer die verantwoording structureel

gezondheidszorg of de cultuur. Sommige wetenschappers zien er niet meer in dan een nieuw marketing­instrument. Anderen denken dat er meer aan de hand is: 'Bedrijven nemen steeds meer de verantwoordelijkheid over die de overheid afschuift.' In elk geval lijkt er een groeiend verantwoordelijkheidsbesef te ontstaan bij Europese bedrijven. Het vorige week door

♦ Benetton­reclame in Praag (Foto: Dylan van EijkerenJ

studievereniging Efact en het Centrum voor Wetenschap en Levensbeschouwing georganiseerde congres 'Maatschappelijk verantwoord ondernemen; meer dan marketing alleen' poogde

onderdeel uitmaakt van je beleid: 'BSO is daar een voorbeeld van. Het bedrijf neemt stelling in de aanpak van de milieuproblematiek en moet die steUingname dan ook waar kun­ nen maken. Want ook bij deze die­ pere laag geldt dat je ontmaskert kunt worden wanneer je niet aan de pretenties voldoet.'

De meest diepgaande vorm van maatschappelijk verantwoord on­ dernemen is wanneer je met je be­ drijf andere dan strikt commerciële doeleinden hebt en de maatschap­ pij wilt veranderen. Het gaat dan bijvoorbeeld om bedrijven die kof­ fie en cacao met het Max Havelaar keurmerk verkopen en de Body Shop (zie ook kaders).

Over het hoe en waarom die bedrij­ ven kiezen voor een bepaalde vorm van maatschappelijk verantwoord ondememen, is nog weinig duide­ lijk. Rohde verricht er onderzoek naar, en verwacht dat in maart af te ronden. E en ding lijkt vooralsnog wel duidelijk: Het zijn toch com­ merciële en marketing motieven die een bedrijf aanzetten tot betrok­ kenheid. Positionering ten opzich­ te van de concurrent hjkt in ieder geval in de kledingbranche een fac­ tor van belang te zijn.

zin en onzin van een nieuwe bedrijfstrend in beeld te brengen.

Michel Jehae

" ^ ^ ^ e kent ze niet, de sterspotjes van bierbrouwer Heineken? Ze staan al sinds jaar en dag bekend als de mooiere in hun soort. Heineken wil sfeer en gezelligheid uitademen en sinds kort ook weer kwaliteit ('Bier waarvoor bier bedoeld is').

Want 's lands grootste brouwer had toch een beetje het imago van püs­ brouwer gekregen. Enige maanden geleden heeft Nederlands grootste bierproducent een begin gemaakt met een heel andere soort tv­recla­ me. Daarin is nog steeds de sfeer (te horen) in de vorm van een gesprek tussen mensen in verschillende si­ tuaties, bijvoorbeeld op een feestje in de sportkantine of in de disco­ theek. Het is er gezeUig en ze drin­ ken wat. Tegehjkertijd zien we een verkeershcht van groen op oranje springen.

Op het moment dat ze besluiten naar huis te gaan en in de auto of op de brommer willen stappen, springt het hcht op rood en verschijnt de regel 'Neem je verantwoordelijk­ heid' in beeld. 'Heineken'.

Heineken waarschuwt voor de risico's van (autohijden na het drin­ ken van een (paar glaasjes) alcohol, een gedragsvorm die door steeds

DeBodvSho De eerste aanleiding voor het Centrum voor Wetenschap en Levensbeschouwing om de stu­ diedag over maatschappelijk verantwoord ondernemen te or­ ganiseren was een gesprek met Anita Rodick in het televisiepro­ gramma de Verleiding. Rodick is directrice van het E ngelse cosmeticabedrijf de Body Shop dat irmiiddels ook in Nederland opereen.

Alle produkten van de Bod>' Shop zijn geproduceerd van 'gegaran­ deerd' natuurlijke materialen en er worden door of voor de Body Shop geen dierproeven verricht.

Veel van de door de Body Shop gebruikte grondstoffen zijn af­ komstig uit 'verantwoord be­ heerd tropische regenwoud'.

Belangrijkste leveranciers van die grondstoffen zijn in het re­ genwoud levende indianenvol­ ken die, net als in het geval van Max Havelaar' een goede beta­ ling krijgen voor hun werk.

Ook van de 800 werknemers van de Body Shop wordt het een en ander verwacht. Ze zijn onder meer verplicht minimaal 1 dag in de week vrijwilligerswerk te verrichten in maatschappelijk verantwoorde activiteiten'.

minder mensen wordt geaccep­ teerd. Dat is natuurlijk een oud geluid, talloze spotjes van bijvoor­ beeld Veilig Verkeer Nederland hebben daar al op gewezen, maar opvallend is dat brouwer nu zelf maant tot verantwoord gedrag.

De campagne van Heineken, en dan met name de tv­commercials, is een van de meest bekende en ook meest duidehjke voorbeelden van wat ook wel wordt genoemd maatschappe­ lijk verantwoord ondernemen of so­ cio/ marketing. Dat maatschappe­ hjk verantwoord ondernemen is in.

Bedrijven ­ vooral de marktleiders ­ geven aan steeds meer betrokken te zijn bij hun omgeving m de breed­ ste zin van het woord. Dat begint natuurhjk met de omgang met het personeel en de kwaliteit van de pro­ dukten die worden aangeboden.

Vooral miüeu speelt bij dat laatste al jaren een zeer nadrukkehjke rol.

Bedrijven kunnen zich niet meer veroorloven met (in hun soort) op­ vallend müieuonvriendelijke pro­ dukten op de markt te komen. Ze worden daarop door de consument afgerekend. Andersom profileren bedrijven zich ook positief met mi­ lieu. Groene Persil was wat dat betreft een van de grootste kassuc­ cessen.

De maatschappehjke verantwoor­ deH jkheden waarmee bedrijven zich afficheren gaan vaak verder dan een relatie leggen naar de 'neveneffec­ ten' van dat produkt. Autofabrikant Citroen bijvoorbeeld maakte vorig laar bekend het Aids­fonds te steu­ nen. Kledinggigant E sprit staat be­ dreigde culturen en ambachten bij door werkverschaffing. Schoenen­ producent Nike komt op voor de kansarmen in de grotere Ameri­ kaanse steden en BSO/Origin (een groot automatiseringsbedrijf) on­ derscheidt zich met zijn organisa­ tie­structuur en zijn personeelsbe­ leid; bovendien maakt dit bedrijf in zijn reclame dmdehjk zich verant­ woordeh jk te voelen voor de samen­ leving waarin het een niet onbe­ langrijke plaats inneemt.

E ^ n dergeüjke betrokkenheid van bedrijven bij de omgeving is niet nieuw. Volgens professor van der Meiden, bijzonder hoogleraar Pubüc Relations aan de Rijks Universiteit Utrecht, werden PR­mensen al in het begin van deze eeuw gevraagd projecten te bedenken voor grote ondernemers ten einde him maat­ schappelijk functioneren accepta­ bel te maken. 'Door de Rockefellers werden mensen de straat opge­ stuurd om elke morgen in een of andere wijk van New York munt­ jes te strooien. Dat moest de naam van het bedrijf en de famiüe verbe­ teren. Oüvetü deed in het begin van de eeuw veel aan kunstbevordering door een deel van de winst aan kun­ stenaars te schenken.'

In eigen land waren het volgens Van der Meiden vooral de patriarchale

Werken bierbrouwers, kledingfabrikanten en sfschoenenmakers aan imago of aan een betere wereldl

Maatschappelijk veptwoord ondernemen meer dan nmetrend alleen ondernemers die zich geroepen voelden iets voor de samenleving of voor hun werknemers te doen. Phi­ lips richtte voor haar werknemers sportverenigingen op en schiep di­ verse andere ontspanningsmoge­ lijkheden.

'We leven in een Calvinistisch land,' zegt van der Meiden. 'Bij veel bedrijven leeft de mentaliteit de maatschappij te moeten steunen, maar memand mag weten dat zij het doen en wat zij doen. De Van Leer Foundation, een verpakkings­ bedrijf dat jaarlijks de helft van de winst schenkt aan kinderen in de derdewereld, C&AendeNMB­bank (leverde een aanzienlijke bijdrage aan de renovatie van het concertge­ bouw) zijn daar sprekende voorbeel­ den van. Zij gaven en geven hun geld in volstrekte anonimiteit.'

Dergeüjke vormen van sponsoring en schenkingen bestaan nog steeds.

Maar de huidige trend van maat­ schappehjk verantwoord onderne­ men is volgens van der Meiden ech­ ter anders van aard. 'Vroeger zat er geen structuur achter. Het was geen onderdeel van een marketing­con­

cept met de bedoeling eigen belang op te leveren. Van Leer, C&A en NMB gebruiken niet dat wat zij maatschappelijk doen in hun mar­ keting­strategie.' ü o n a l d Jeurissen is docent filoso­ fie aan de KUB. Hij, die onder meer bedrijfsethiek doceert, zet vraagte­ kens bij deze nieuwe trend. I n hoe­ verre is dit nu alleen een trend die snel weer overgaat,' zegt hij. 'Gaat het met die social­marketing net als met de wasmiddelenreclames, waar nog geen half jaar geleden de verko­ pers met blote voeten in het water het wasmiddel stonden aan te prij­ zen als zijnde groen. Die groene marketing is nu al weer voorbij. Als dat m e t maatschappelijk ver­ antwoord ondernemen hetzelfde gaat, dan is dit fenomeen natuurlijk van weinig waarde.'

Jeurissen pleit voor coördinatie.

'Krijgen we niet een woekering van allemaal mooi bedoelde activitei­ ten die uiteindehjk weinig effectief blijken te zijn omdat er geen afstem­ ming is.' Het is volgens Jeurissen

ook maar een beperkt aantal the­ ma's waar een bedrijf op inhaakt.

'Het zijn vooral de mediagenieke thema's natuur en kinderen. Veel kinderen, dé manier bij uitstek om sympathiek over te komen. Je zou echter ook kunnen denken aan steun aan bejaarden of aan zwakzin­ nigen, groepen die er nu bekaaid vanaf komen. Wordt er wel eens bejaardenwerk gesponsord of zorg voor zwakzinnigen?,' vraagt Jeuris­ sen zich retorisch af.

I I > r s . Carl Rohde, medewerker van de vakgroep Massacommunica­ tie en Public Relations aan de Utrechtse universiteit, die net als Van der Meiden sprak op het con­ gres, is van mening dat dit maatschappeUjk verantwoord on­ dernemen meer is dan een marke­ tinginstrument of een modegril.

Rohde onderzoekt vanuit het Re­ search Center for I nternational Mass Communication van de Rijks­ universiteit Utrecht het beleid van bedrijven in deze. Hij signaleert een algemene cultuurverandering die

zowel consumenten als produ­ centen raakt: 'Er hangen nogal wat grote problemen boven deze wereld: het gat in de ozonlaag, oorlogen waar je ook kijkt, honger en aids. Al die problemen kun je niet oplossen met de sterk op het individu georiënteer­ de levenswijze van de yup van de jaren tachtig. Dat werkt niet meer.'

Er is wat veranderd bij de mensen en dat zie je ook terug bij de bedrij­ ven. Er ontstaat meer behoefte aan gezamenlijkheid en zorg. En omdat er sprake is van een overheid die zich steeds verder terugtrekt uit de samenleving, wordt van het be­ drijfsleven verwacht dat het in­ speelt op die zorgbehoefte. Het be­ drijfsleven doet dat volgens Rohde ook. Dat is te zien in het sterk toege­ nomen maatschappelijk verant­ woord ondernemen (lees: aandacht voor milieu en werkomgeving, MJ) en wordt geïllustreerd in de wijze van adverteren van de laatste jaren.

Daar waar vroeger glamour, kracht en geld domineerden, zijn nu zacht­ heid, zorg en diepgang in het leven de steeds weer terugkerende ele­ menten in die reclamecampagnes.'

Ter onderbouwing van zijn stelling geeft Rohde een voorbeeld. 'Een van de eerste was de reclame van spij­ kerbroekenfabrikant Levi's, midden jaren tachtig, vlak na de grote beurs­ krach. Daarop zie je een motorrij­ der vanaf Wallstreet een landschap inrijden dat een open toekomst suggereert. Een toekomst met min­ der glamour. Terug naar de essen­ tie. Sindsdien is dat de trend in het adverteren. De laatste vijf jaar is er nog maar één advertentie versche­ nen waarop een man staat met een vouw in zijn broek.' Omdat de we­ reldproblemen waar deze trend op inhaakt voorlopig nog niet opgelost zullen zijn, zal deze manier van adverteren voorlopig nog doorgaan, meent althans Rohde.

Of het bij bedrijven wat dieper zit en niet beperkt blijft tot wat adver­ tentiestrategieën weet de Utrecht­ se wetenschapper niet. Hij weet wel dat er onderscheid zit in de manier waarop een bedrijf zich maatschap­ pelijk profileert. In de juist afgeron­ de literatuurfase van zijn onderzoek onderscheidt hij drie lagen van maatschappelijk verantwoord on­

dernemen. 'Bij de meest oppervlak­ kige ­ en ook de meest voorkomen­ de vorm ­ gaat het om niet meer dan het tonen van betrokkenheid bij diverse maatschappelijke vraag­ stukken. Er wordt bijvoorbeeld een groen klavertje vier op de verpak­ kinggestempeld om milieu­betrok­ kenheid duidelijk te maken. Aan deze vorm van 'betrokkenheid' kleeft het gevaar dat wanneer er een beroep op die betrokkenheid van het bedrijf wordt gedaan men door de mand kan vallen. De reclames van Benetton appelleren ook aan deze meest oppervlakkige laag. De adver­ tenties van dit kledingconcern sug­ gereren een betrokkenheid bij de strijd tegen apartheid en racisme (blank kindje aan zwarte moeder­ borst) en aids (veelkleurige con­ dooms in Zuid­Amerika). Die sug­ gestie werkte meestal uitstekend.

De consument koopt massaal Be­ netton truitjes. Benetton viel ech­ ter door de mand met de adverten­ tie waarop een stervende aids­pa­ ticnt stond afgebeeld. Toen het kle­ dingconccm geen geld wilde geven aan het aids­fonds brak een rel in de

!Filosofie­docent Jeurissen heeft meer fundamentele vragen. 'Is maatschappelijk verantwoord on­ dememen geen legitimatie vooreen terugtrekkende overheid? De over­ heid laat taken liggen, datishetver­ haal en dat moet dan maar door de samenleving worden opgepakt. Be­ drijven doen dat, maar de vraag is of die trend gewenst is. Is er niet juist sprake van maatschappeUjk verant­ woord ondememen wanneer bedrij­ ven zich tegen deze trend keren om deze steun juist op een veel fimda­ menteler niveau te bespreken?'

Maar Jeurissen heeft ook een posi­ tieve opmerking. 'Het is heel een­ voudig om een ondernemer te ver­ wijten dat die hypocriet is wanneer die goed werk doet. Wanneer je ver­ onderstelt dat de ondememer altijd winstgericht is, dan is daarmee dus alles wat de ondememer doet dat niet winstgericht is hypocriet. Dan zoek je er dus altijd iets achter.'

Het lijkt Jeurissen juist belangrijk om die eerlijkheid en zuiverheid binnen die sociale marketing voor­ op te stellen: 'Het is uiteindehjk een heel aardige manier om economi­ sche rationaliteit te koppelen aan een streven dat je als ondememer ook hebt in verantwoordelijkheid naar de samenleving. Dan is het een heel interessante uitdaging, ook voor de bedrijfsethiek, om daarover constructief na te denken en aan mee te werken.'

Blijft de vraag wat maatschappelijk verantwoord ondememen bijdraagt aan de oplossing van de honger, de oorlogen, het gat in de ozonlaag en al die andere wereldellende. Vol­ gens Rohde lopen de meningen daarover uiteen. Net als Jeurissen meent hij dat er een categorie men­ sen is die principieel het standpunt aanhangt dat bedrijven niks goeds kunnen doen. Aan de andere kant heb je volgens hem een groep die de huidige bedrijfscultuur ziet als onderdeel van de new age­cultuur en het bedrijfsleven ziet als een nieuwe moeder Theresia. De werke­

lijkheid ligt volgens hem veel ge­ nuanceerder: 'Bedrijven die het meest vergaan in hun maatschap­ pelijk verantwoord ondernemen (Max Havelaar, de natuurvoedings­ winkels en de biologische boeren, MJ), de bedrijven die 'de wereld willen veranderen', zijn er maar heel weinig. Hun aandeel in de we­ reldhandel is zeer klein. Dus social­ marketing zal de wereldproblemen zeker niet oplossen, het verlicht ze wel. Het zou daarom ideaal zijn wanneer meer ondernemers eraan mee zouden doen.'

Rohde zegt ook dat er wereldwijd een (groeiende) onderklasse is die voor producenten volkomen onin­ teressant is. 'Sociaal, cultureel, poli­ tiek en consumptief stellen ze niet veel voor. De kracht van het maat­ schappelijk verantwoord ondeme­ men zou kunnen zijn dat consumen­ ten kunnen gaan stemmen met hun koopgedrag. Maar de groep aan de onderkant die niet koopt omdat ze geen geld heeft, stemt ook niet. Ze vallen haast automatisch buiten dat hele stramien van bedrijven die aan maatschappelijke verantwoorde­ lijkheid gaan doen. Dat zijn proble­ men die blijven liggen. Bedrijven kunnen niet alle wereldproblemen oplossen. Daar zijn ze ook niet voor.'

De congres bundel van de studie­ dagis vanaf half januari verkrijg­ baar bij het Centrum voor We­ tenschap en Levensbeschou­ wing (662043).

Max Havelaar Een van de meest bekende pro­ dukten die ook onder de noemer maatschappelijk verantwoord ondernemen onder te brengen zijn, zijn de produkten voorzien van een Max Havelaar­keur­ merk, koffie en sinds kort ook cacao. Sommige van die produk­ ten zijn ook op de KUB verkrijg­ baar. Het maatschappelijk verantwoorde van deze produk­ ten komt tot uiting in de 'eerlij­ ke' prijs die betaald wordt aan de koffie­ en cacaoboeren.

In de reguliere koffie­ en cacao­ handel wordt de grondstofprijs vooral bepaald door de wereld­ marktprijs en de vaak corrupte tussenhandel. Het resultaat is doorgaans een heel lage prijs voor koffie­ en cacaoboeren, die vaak bittere armoede lijden.

De stichting Max Havelaar heeft ongeveer vijf jaar geleden het ini­ tiatief genomen om (op beperk­ te schaal) koffie rechtstreeks in te kopen bij de koffieboer en die betalen. Voor de boeren ontstaat daarmee de mogelijkheid om een beterbestaan op te bouwen. Max Havelaar­küffie heeft inmiddels in Nederland een marktaandeel van 2,3 procent en groeit nog steeds.

De Max Havelaar produkten zouden in de theorie van Rohde ondergebracht kunnen worden bij de meest vergaande vorm van maatschappelijk verantwoord ondernemen."Doel van Max Havelaar is om structurele ver­ anderingen aan te brengen in de samenleving, en dan met name in de mondiale ongelijkheid.

lUNIVERSEgJ

2 december 1993

S T U D E I M T E I M

De oude prijsvechter is een cleane bokser geworden

♦ Foto: Enk van der Burgt

..^.;&.j:.'S,.S'.:­a

'Dogherty's gezicht was misvormd, één van zijn ogen zat dicht. Zijn lippen waren gescheurd en de ope­ ning in zijn bovenlip liep bijna tot aan zijn neus, zodat hij plotseling in het bezit scheen van een bloed­ rode hazelip.' Dit schreef Pierce Egan, de eerste populaire Engelse sportjournalist omstreeks 1815 in een verslag over een bokswed­ strijd.

Dergelijke taferelen waren er afge­ lopen zondag in de Tilburgse Brem­ horsthal tijdens het boksgala The Challenge niet te bewonderen. Pri­ ma gewatteerde handschoenen, een ringarts en een hele rits aan stren­ ge regels van de scheidsrechter voor­ kwam dat het een slachtpartij werd zoals dat een eeuw geleden nogal eens gebeurde. Het enige bloed dat er vloeide, kwam uit een piepklein

wondje bij de linker wenkbrauw van William Krijnen, boksdocent op het Spoitcentrum van de KUB. Het vormde echter geen sta­in­ de­weg om de Benelux­titel in het super middengewicht op punten te veroveren op de Duitser Mi­ chael Kopzog, die onder een Luxemburgse licentie bokst. En passant werd Krijnen ook nog Nederlands kampioen in deze gewichtsklasse omdat die titel vacant was.

Wat enkele eeuwen geleden in Engeland ontstond als een rauwe volkssport voor prizefighters die elkaar half dood sloegen, is uitge­ groeid tot een cleane sport voor een selecte groep liefhebbers. Zo ziet Krijnen er als een superatleet uit.

Spieren als staalkabels, fris kort ge­ knipt koppie met een stel priemen­ de ogen. De teint van zijn lichaam verraadt een gedoseerd gebruik van de zonnebank. Kopzog steekt bij hem af. Witjes, een matje in de nek en niet de kwieke tred die de Til­ burger kenmerkt.

Zo zagen de 500 toeschouwers in de Bremhorsthal dat William Krijnen in het tien ronden durende gevecht steeds op zoek was naar de alles beslissende knock out. Zijn Duitse opponent kreeg een heel arsenaal aan slagen te verwerken, maar bleef op de been. Kopzog liet zien dat een bokser veel meer moet kunnen dan een fikse klap uitdelen. Hij bleek een meester in het incasseren van de stoten van de Sportcentrum­do­ cent. En ondanks de 268 partijen die hij in zijn carrière al heeft gebokst, bleken zijn hersens nog prima te werken. Op de juiste momenten stapte hij 'uit' en hij bleef goed kij­ ken naar zijn tegenstander.

Het mag dan ook niet verwonder­ lijk heten dat ondanks het surplus aan kwaliteit van Krijnen, de Duit­ ser op de been bleef, ook al werd hij soms volledig in de touwen vast­ gezet. Bovendien was Kopzog een meester in het uitdagen van de te­ genstander. Regelmatig liet hij zijn handen losjes naast zijn lichaam hangen met een houding van: 'I k

kan jeweladri;"kèrélt'fe'.' Qua li­ chaamstaal was de Duitser de sterk­ ste, Krijnen was de betere bokser.

Hij liet zien dat boksen wel dege­ lijk een nobele zelfverdedigings­ sport is, een titel die de boksliefheb­ ber maar wat graag aan zijn sport geeft. Krijnen toonde dat zelfs in een nobele zelfverdedigingssport alleen de aanval kan leiden tot de zege. De links voorstaande Tilburger bracht zijn gevreesde rechtse directe regel­ matig in stelling. Dit leverde hem niet meer op dan punten van de jury.

In vergelijking met een paar honderd jaar geleden is er veel veranderd.

Krijnen zondigde halverwege de partij enkele keren door de Duitser in de onderbuik te slaan. In vergelij­ king met vroegere vuistgevechten 'n futiliteit. Zijn overwinning lever­ de hem de kampioensgordel op. Dat was de enige overeenkomst met vroeger. Zelfs de herinnering aan Dogherty was ver te zoeken in de Bremhorsthal. [JF]

'Alles draait om woordkeus, humor, houding en spreektempo' Eloquentia betekent welsprekend­ heid. Daar is geen debat over moge­ lijk. Maar een debat in eloquenti a, daarover is het laatste woord nog niet gezegd. Zaterdag jongstleden, op een toernooi van de Debate Club Tilburg, won de redenering 't juist van de welsprekendheid. Dat zaai­ de verdeeldheid onder de toemooi­ gasten. Want had de jury dan wel de juiste onderdelen gewaardeerd? Een deel van de deelnemers vond van wel, een ander deel van niet. En mis­ schien nog opvallender: er waren debaters zonder mening.

Er zijn maar weinig plaatsen in Nederland waar de eloquentia een eigen leven leidt als debate­vorm.

Twee, om precies te zijn. Tilburg is er een van, Groningen de ander. Op het eloquentiatoemooi tussen stu­ denten in Café De Voortuin bleek dat echter geen voordeel voor de getrainde equipes op te leveren. De Debate Club Tilburg had zich nog wel zo goed voorbereid op haar ei­ gen eloquentiatoemooi. E r waren voorrondes gehouden onder de eigen leden, en bovendien was de eigen afvaardiging groter dan aan de an­ dere clubs was toegestaan, 't Mocht allemaal niet baten.

'Ach, je klassering hangt ook van zóveel toevalsfactoren af', relati­ veerde voorzitter Gijs Weenink de prestaties van zijn Tilburgse club.

'Je kunt naar huis wanneer je in één debat net iets zwakker bent dan je directe tegenstander, 't Ligt er maar net aan of de stelling je ligt. Of dat je je dag hebt.'

De tegenstand kwam van studen­ ten uit heel Nederland. Hun deba­ te­clubs organiseren weliswaar geen specifieke eloquentiadebatten, maar ook in andere debatvormen spelen mooie woorden en presenta­ tie een rol. Daardoor hebben de bezoekende debaters genoeg ge­ leerd om een goed figuur te slaan op het Tilburgse toernooi.

De Leidse afgevaardigde Ard van der Steur staat zelfs bekend als zo spits­ vondig, dat veel deba ters hem voor­ af al de overwinning toedichtten.

Van der Steur is dan ook een begrip in de Nederlandse debatwereld. Bij de meeste debatverenigingen, ook bij de Tilburgse, heeft de Leidenaar les gegeven.

Het was daarom niet vreemd dat Van der Steur in de finale terecht kwam. Hij is zelfs zo geslaagd in de vaderlandse debatwereld, dat Van der Steurs opponent in die finale bijna vanzelfsprekend een leerling van 'm was. E rwin Rollema, de andere finalist, was een pupil uit zijn jongste klasje. De student in­ dustrial sales uit Dordrecht, had nauwelijks debatervaring. Het eni­ ge waar hij op terug kon vallen, waren zes lessen van Van der Steur.

Van les één ­ je moet een stelling verdedigen of aanvallen ­ leerde Rollema kennelijk genoeg om zijn meester te kunnen verslaan.

'Erwin Rollema wint de finale, om­ dat hij zich het beste aan de stelling hield', motiveerde de jury haar keu­ ze. Of ze een juiste beslissing had genomen, wist de jury, raadselach­ tig genoeg, niet zeker. Ze wisten

Studenten, zo luidt het cliché, 't station (Het Station genaamd) verzwelgen friet en de daaraan kan zich rond het weekeinde op verbonden accessoires. Ze ont­ een verhoogde studentenomzet verheugen. E igen­ kennen dat zelf lijk is 't zo, zeggen niet, want ze geven de meeste onder­ grif toe een paar vraagden, dat patat keer per week friet Lucky Hill wordt gekocht op te eten. De mensa De Buffel de daartoe dichtst­ is in die voedsellijn Het Station bijzijnde lokatie. ook erg populair: de diverse shoarma Smaak, sfeer en kroketten vinden gelegenheden saus: 't zijn leuke lunchmatig en de 't Vosje bijkomstigheden, frieten dinermatig maar ze halen het fervent aftrek. Ver­ der geldt het adagium in het oog niet bij de patat op de hoek. Mis­ in het hart: de frietzaak op de schien is dat natuurlijk: voor een Heuvel is veruit het veelge­ tussendoortje ga je geen half uur vraagdst, en ook de trektent op lopen. [DvE]

Frietkot

niet goed waar ze op moest letten, verklaarden de juryleden later aan de organisatie. Twee juryleden had­ den geen ervaring met eloquentia­ debatten, twee anderen wel.

'Groningse debaters zijn volksmenners' De enige die precies wist wat er op het Tilburgse toernooi bedoeld werd met de term eloquentiadebat, was organisator Gijs Weenink. Op ver­ zoek wilde hij het nog wel eens uitleggen. 'Bij een eloquentiadebat behandelen twee deelnemers een stelling. De één is verplicht voor, de ander verplicht tegen. De stelling

Anno 1993 Naam: Marriët Flipsen.

Leeftijd: 23 jaar.

Geboorteplaats: Hilvarenbeek.

Studierichting: Fiscaal Recht, vijfdejaars.

Aangetroffen: Voor de kamer van de rector magnificus.

Nevenactiviteiten: Heeft een jaar lang het congres van het Lande­ lijk Overleg Fiscalisten voorbe­ reid, dat afgelopen vrijdag in de Tilburgse schouwburg werd ge­ houden. Ook wordt een plaats bezet in de bar­ en toemooicom­ missie van de Hockeyclub Hilva­ renbeek.

Woonsituatie: Bewoont een ka­ mer van een Tilburgs studenten­ huis.

Laatst gelezen roman: The color purple van Alice Walker. Drie maanden geleden dichtgeslagen.

Stamcafé: Brandpunt.

Favoriete drank: Bier.

Toekomstperspectieven: Naar een baan bij een belasting­ad­ vieskantoor of bij de fiscale afde­ ling van een grote onderneming wordt uitgekeken. Het leuke van het vak is het steeds opnieuw puzzelen in de hoop een oplossing te bedenken voor een bepaald concreet probleem.

Beoordeling KUB: Een 8. De or­ ganisatie steekt goed in elkaar. De tentamendata en ­uitslagen, de inschrijvingen, alles loopt even

­ ^ ^

moet zo origineel, pakkend en in­ teressant mogelijk worden verde­ digd of aangevallen.

'Maar dat is het enige wat tot nu toe echt vaststaat', vervolgde hij. 'Het eloquentiadebat is pas een paar jaar oud en moet nog worden uitgekris­ talhseerd. Het is nu nog moeilijk om te zeggen: Zo moet het.'

Alleen de Groningse en Tilburgse debate­clubs hebben veel ervaring met het eloquentiadebat. 'De Gro­ ningers beweren dat 't helemaal niet belangrijk is wat je vertelt', aldus Gijs Weenink. 'Zij zeggen: je hoeft 't alleen maar leuk te brengen. Gro­ ningse debaters zijn daardoor echte volksmenners. Dat is ook de reden waarom zij het eloquentiadebat hebben uitgevonden.

'Wij hebben dat van hen overgeno­ men, maar wij vinden niet dat alles draait om woordkeus, humor, hou­ ding en spreektempo. Met een goe­ de redenering hoor je sowieso al eenderde van het debat te winnen.

Maar een meningsverschil over een debatvorm is wel typisch voor dit wereldje. E lke vereniging heeft zo z'n eigen cultuurtje.'

Dat de toe te passen vorm voor veel deelnemers niet helemaal duidelijk was, heeft ook wel zijn charme, oor­ deelde de jury. 'Dit eloquentiatoer­ nooi heeft enorm veel verschillen­ de debatten opgeleverd', vond de jury na afloop van het Tilburgse eloquentiatoemooi. 'En juist van die variëteit hebben we enorm geno­ ten.' [VS]

goed. E en nadeel: achter sommige dingen moet je zelf maar zien te komen. Zo was het een heel gedoe om een half jaar studeren in Leuven te regelen bij Bureau Buitenland.

Maar natuurlijk is het zelf nemen

van initiatieven eigen aan een universiteit.

[Tekst en foto: Erik van der Burgt]

2 december 1993

lUNIVERSPEI C U L T U U R

This box contqins photogrphs

er 36 over. De betreffende fotogra­ fen waren bijzonder blij en verheugd, dor the exhibition during the maar ook wat terughoudend. Waar­ om zou iemand uit het Westen be­ Vietnamse destivql l­lolland by langstelhng hebben voor hun foto's ?

Die gêne was snel voorbij, want the medicol committee daarna begonnen de onderhandelin­ gen, er werden contracten opge­ Netherlands Vietnam. De maakt en de prijzen van de foto's photogrphs, negentien in totaal, werden vastgesteld. Duur? 'Ja.' ...

Hoe duur? 'Een beetje, wel. Ze heb­ zijn net zo verkreukeld als de ben zelf de prijzen aangegeven en honderd dollar is voor hier nog wel tekst op de kartonnen envelop. een redelijke prijs. Voor daar is het Och amn Atty Bax van Studium gigantisch. Als je bedenkt dat het maandsalaris van een hoger opge­ leide gemiddeld acht dollar is...'

Generale, zij zal strijkijzerend Je zou haast zeggen 'laat die men­ sen toch wat extra's verdienen', tekeer moeten gaan om de want Vietnam is voor ons Wester­ foto's nog enigszins toonbaar lingen tragisch en zielig. Verward door vele vreemde overheersingen in de lijsten te krijgen. Vanaf en na de laatste oorlog al helemaal de weg kwijt. Stuur er een Wester­ 7 december hangen ze in se fotograaf heen en tien tegen één dat die terug komt met een be­ gebouw S. zwaard gemoed en zwart­witte tranentrekkers. Foto's van afgeklo­ ven landschappen, ontbladerde bos­ sen, mensen met één been of geen en verminkte oorlogskinderen.

Mark van Assen Somber en grauw, een verkracht land dat nog geen aangifte heeft gedaan, zo lijkt het.

3r­Iet is de eerste keer dat Vietna­ J V I a a r zo is het niet. Vietnam is mese foto's in Nederland te zien enorm snel in ontwikkeling. Wie er zijn: ze zijn naar hier gehaald door een half jaar weg is geweest, valt bij het Medisch Comité Nedeiland­ terugkomst van verbazing van de Vietnam. Dat comité bestaat 25 jaar vliegtuiptrap. Van Coevorden: en wil dat vieren door het Neder­ 'Daarom heb ik ook bijna geen landse volk kennis te laten nemen oorlogssfoto's geselecteerd. Het van de Vietnamese cultuur. Film, gaat om het eigentijdse Vietnam, muziek, fotografie, schilderkunst, niet om het Vietnam van twintig Uteratuur; alles speciaal overgevlo­ jaar geleden. De foto's stralen hoop gen om de Nederlander te verrijken. uit, de mensen staan te trappelen Truke van Coevorden ­ zij verdient om hun land er weer bovenop te hel­ haar geld als financieel manager en pen.' En een land in opbouw vraagt maakt het op als amateur­fotogra­ om heroïsche, bijna sociaal­realisti­ fe ­ werd door het Medisch Comité sche foto's. Lachende mijnwerkers gevraagd een foto­expositie samen met de stoffige houweel losjes over te stellen, 'Breng hedendaags Viet­ de schouders, of wcgarbeiders die nam in beeld', was met manden vol de opdracht. Ze puin de foto uit De fototentoonstelling van toog op eigen kos­ lopen. Joris Ivens de Vietnamese fotografen is ten naar de nieti­ revisited. vanaf maandag 6 december ge benedenbuur Ook de tegenstel­ te bezichtigen in gebouw S van het grote Chi­ van de universiteit.

De geëx­ lingen tussen na, compleet on­ poseerde foto's zijn daar ook vroeger en nu, wetend op Vietna­ te koop. tussen natuur en mees fotogebied. techniek houden 'Ik wist niets. Totdat ik via via een boek in handen kreeg van de Vereni­ de Vietnamese fotograaf bezig. Een ging van Fotografen. Via een schrij­ prachtige kleurenfoto van een ver ben ik achter het adres daarvan olieraffinaderij met op de achter­ gekomen en toen zat ik dus ineens grond de ondergaande zon. 'Two een week lang in een foto­archief in Sources Of Energy'. Of een roedel ganzen op de snelweg, 'Going To Hanoi.'

Ruim 1000 foto's zag ze. Er bleven City'. Stippen we meteen drie karak­ teristieke Vietnamese puntjes aan.

Indecentproposal Slavenhouder Master Polkinghome zit op een warme avond, ergens hal­ verwege de vorige eeuw, op de ve­ randa voor zijn huis in het zuiden van de Verenigde Staten. Zijn zwar­ te butler, de slaaf George, schenkt whiskey en drinkt, aangemoedigd door zijn eigenaar, zelf ook glas na glas. Als de dronkenschap van de beide mannen haar hoogtepunt be­ reikt doet Master Polkinghome zijn butler een onfatsoenlijk voorstel.

Beschonken als hij is wil hij zijn echtgenote Anna deze nacht niet onder ogen komen. George kan in deze toestand evenmin bij zijn vrouw terecht en zou het probleem niet opgelost zijn als beide mannen voor één keer eikaars bed opzoch­ ten? Terwijl Master Polkinghome naar het slavenkwartier waggelt, loopt George met kloppend hart de villa binnen. Hij betreedt de slaap­ kamer, kmipt m het grote bed van zijn eigenaresse, wordt terstond door de slaperige Anna genomen, maakt haar zwanger en weet niet hoe snel hij de bedstee weer uit moet komen wanneer de ontwaakte vrouw onbedaarlijk begint te krij­ sen.

Met deze gebeurtenis opent De kleur van de nacht, een in 1982 ge­ schreven maar nu pas vertaalde roman van de Amerikaan Charles Johnson. Het door hem gebruikte motief van de vrouwenmil is alles­ behalve origineel. Zo werd het on­ langs nog eens commercieel uitge­ wrongen door de makers van de film Indecentproposalwaaiin de gehuw­ de Demi Moore zich tegen betaling van een miljoen dollar een nacht lang laat verwennen door Robert Rcdford. In 1965 gebruikte Roald Dahl het gegeven al m zijn verhaal Gelijk oversteken, waarin twee mannen voor een nacht gebruik maken van eikaars, niets vermoe­ dende, echtgenotes, om vervolgens te ontdekken dat het beeld dat zij al jarenlang van hun seksleven koesterden nodig bijgesteld moest worden.

Werd I ndecent proposal gemaakt met de impliciete boodschap dat seks in ruil voor geld nooit geluk verschaft en spotte Roald Dahl in zijn verhaal met het zelfbeeld van de samenspannende mannen, Char­ les Johnson gebruikt de vrou wenruil om het vraagstuk van de raciale identiteit aan de orde te stellen.

Andrew, de zoon die uit Anna Pol­ kinghome en haar butler George

Kleur, symboliek en literaire titels.

Is voor hun Nederlandse confrères de zwart­wit foto het toppunt van artisticiteit, de Vietnamees doet het in kleur. Van Coevorden: 'Ja, daar zijn ze dol op. Is vast hun romanti­ sche inslag, met kleuren komt de schoonheid van het land beter tot uitdrukking.' Met de symboliek Ugt het wat ingewikkelder. Voor de ge­ middelde Nederlander is een foto met wat bloemen gewoon een foto met wat bloemen. Gefopt. Die bloe­ men zijn, zo verklapt Van Coevor­ den, van de betelnoot en de pinang­ noot. Symbolisch gezien verbeelden zij mensen die het niet zo nauw namen met de huwelijkstrouw en voor straf werden veranderd in plan­ ten. Maar dat moet je dus wel we­ ten, anders is er niks aan. 'Klopt',

voorkeur

Schouwburg, Stu­ wordt ontleend aan diozaal, i Lou s de naam van de spre­ Bouwmeesterplein ker, de Vlaamse au­ 1, vrijdag 3 december om 20.30 teur Jef Geeraerts. De schrijver uur: Comedy Train. Weer een startte zijn carrière a la Multa­ nieuw Amerikaans concept dat tuli, toen hij debuteerde met de in Europa een succes lij kt te gaan roman 'Ik ben maar een neger', worden: stand up comedians. over de toestanden in Belgisch Grappenmakers staan op het po­ Kongo, waar Geeraerts assistent­ dium, vertellen moppen over de gewestbeheerder was. Hij actualiteit, en wie zich geroepen schreef veel reisverhalen, maar voelt daaraan iets toe te voegen, werd het bekendst met zijn die doet dat maar. Entree: 17,50 Gangreen­romans. E ntree be­ draagt 7,50 gulden. gulden.

Stichting Leopold organiseert Noorderligt, VeIdhovenri ng79, dinsdag 7 december om 20.15 donderdag 9 december vanaf uur i n Zaal Zesti en, Carré 16 21.00 uur: Loïs Lane. Populaire een literaire avond met thril­ swingmuziek uit Nederland. lerelementen. Die stelligheid E ntree is twintig gulden.

Een fotogenieke pinangnoot

♦ Going To City, prijs $ 100, [Foto. Lekinh Thang

zegt Van Coevorden. 'Mij hebben ze dat ook allemaal moeten uitleggen.

Daarom komen er ook begeleiden­ de teksten bij de foto's.'

Die teksten passen ook weer bij het literaire karakter van veel foto's. In Vietnam is literatuur namelijk de meest vooraanstaande kunstvorm.

De fotografen ­ die zichzelf ook au­ teurs noemen ­ gebruiken literaire

thema's (de betel­ en de pinangnoot) voor hun werk en geven een foto vaak een poëtische naam, als was het een boek.

'Qua vormgeving en zo zijn ze blij­ ven steken in de Romantiek, ze beginnen net een beetje met het ab­ stracte. En veel naakten. Dat mocht heel lang rüet, maar nu hebben ze de smaak te pakken. Geeft allemaal

niks, de ontwikkeling is in ieder geval gaande. E n je kunt niet ver­ wachten dat ze overmorgen op het zelfde niveau zijn als de Westerse fotografie. Wij hebben er tenslotte ook jaren en jaren over gedaan om zo ver te komen.'

geboren zal worden, is immers ver­ oordeeld tot een bestaan tussen ver­ schillende identiteiten. Hij is zowel zwart als blank, hij is slaaf maar ook zoon van een eigenaar van slaven.

Hoewel Andrew in het slavenkwar­ tier van de plantage moet wonen, geniet hij, als zoon van een blanke moeder, weer voorrechten waar andere slaven niet eens van kunnen dromen. Terwijl de gewone slaven hun leven slijten op de katoenplan­

weggelopen slaven op te sporen en dood te schieten. E n met Flo Hat­ field, de eigenaresse van een nabu­ rige plantage die elke twee jaar een jonge slaaf als gigoio kiest, zijn lichaam met opium kapot maakt om de tot wrak vervallen jongeman vervolgens naar haar kopermijnen te verbannen. De op zich inti­ grerende lotgevallen van de identi­ teitszoekende Andrew, in combina­ tie met onderhoudende personages als Flo Hatfield of de Zielengrijper, worden echter voortdurend onder­ broken door halfslachtige theoreti­ sche uiteenzettingen. Charles John­ son probeert voortdurend uit te leg­ gen waar het hem precies om te doen is en vervalt vervolgens in zul­ ke onnavolgbare rederingen dat maar weinig lezers zich met zijn uitwijdingen raad zullen weten.

Bijzonder storend is bovendien dat Johnson zijn roman ondergedom­ peld heeft in de op dit moment zo modieuze melange van New­Age denken, weeïg gepsychologiseer en cultuurrelativisme. Andrew leutert over Flo Hatfields spirituele uitstra­ ling en Flo zelf bestudeert in haar onbegrensde viriliteit de Kamra Sutra, orakelt over het AuMgen van de menselijke incarnatie en noemt haar seksuele escapades de weg van

het verlangen. Zelfs de Zielengrij­ per heeft een tik van de holistische molen gekregen en is voortdurend bezig met het vangen van negers door hen in te sluiten in zijn geest.

Dat niet enkel de romanpersonages behept zijn met dit soort flauwe denkbeelden blijkt uit de theoreti­ sche excursies waarin Johnson flirt met de Upanishads en de Bhagavad Gita, evenals met het Boeddhisme en de bij de Amerikaanse zwarte minderheid zo populaire mythe van voorbije, maar in alles o zo harmo­ nieuze, Afrikaanse beschavingen.

ODELIER OEKEN tages en ploeteren in de ertsmijnen van South­Carolina wordt Andrew niet alleen de vrijheid in het voor­ uitzicht gesteld, maar krijgt hij zelfs les van een blanke privéleraar die hem inwijdt in de Europese cultuur en de Griekse filosofie.

Charles Johnson heeft Andrew om­ ringd met alleszins curieuze bijfi­ guren. Zo maken we kennis met de macabere Zielengrijper, een serie­ moordenaar die zijn aandriften ge­ legaliseerd heeft door tegen betaling

­ ^ ^

Charles Johnson heeft in De kleur van de nacht precies dat nagelaten wat in de literatuur zo belangrijk is.

Hij heeft zijn verhaal te weinig in­ voelbaar gemaakt, zijn roman ademt de sfeer van een holistische preek. We moeten hem op zijn woord geloven zoals onze voorou­ ders de dominee op zijn preekstoel geloofden. En alleen zij, die evenals Johnson gevangen zijn in de opper­ vlakkige gedachtenspinsels van de New Age, zullen voor zijn woorden open willen staan.

Charles Johnson De kleur van de nacht Uitgeverij Arena f. 39.SO

2 december 1993

lUNIVERSttl

MATSERTJES Matsertjes zijn bedoeld voor medewerkers en studenten van de KUB. Mits de lengte de dertig woorden niet te boven gaat bedraagt de prijs vijf gulden. Tot zestig woorden kost een matsertje tien gulden. Berichten met een (para) commercieel karakter kosten 25 gulden en mogen niet meer dan dertig woorden bedragen. Maximaal twee matsertjes per activiteit.

SPAANSE AVOND Pak je sombrero en je castagnetten uit de kast' Want AEGEE organiseert 8 de­ cember vanaf 22.00 uur een grootse Spaanse avond in café Kandinsky. Hasta la vista!

OUD EN NIEUW­ STUDENTENFEEST 3 1 December, vanaf 22 00 uur: Gigan­ tisch oud en nieuw­studentenfeest in L'lndustrie. Kosten: f 60,­ inclusief en­ tree, onbeperkt drank, oliebollen, appelf­ lappen, hapjes, swingband C .Monkee Doo en Paul de Leeuw op grootbeeld­ scherm. Kaarten te koop in R 10 (Priori­ tijd) en R 1 1 (Polis) tijdens kantooruren.

Vanaf 13 december in L'industne.

RITZEN TE RUG! Maandag 6 december vindt het tweede onderwijsdebat plaats met minister Rit­ zen. Voorzitter van het forum is Ruud Vree­ man, vice­voorzitter PvdA. Aanvang 20.00 uur in de aula van de KUB.

PAK JE AGENDA! Op 7 december (19.00 uur PUF) een avond over het strafrecht voor leken en juristen. Jeugdige cnminaliteit, TBS, in­ vloed van journalistiek en andere aspec­ ten worden aan de kaak gesteld. Gasten (zie memo) en publiek zullen wet, recht­ spraak en moraal bekijken aan de hand van verschillende casustieken. Meer info bij Het Podiumcafé of Peter Noll­ strafrechtvereniging. (663067/662873).

WILMA IS TERUG AIESEC nodigt haar collegabesturen en actieve leden uit op maandag 6 decem­ ber m café de Lamme Goedzak. Speciaal voor u zal optreden Wilma, de Bes­ chermvrouwe der Tilburgse studenten.

ACTIEF WORDE N? EFACT IS nog op zoek naar enthousiaste mensen die plaats willen nemen in de reis­, de dies­, of de verre reiscommis­ sie. Heb je interesse' Neem dan geheel vrijblijvend contact op met EFACT, Kamer R 1 , tel 013­662991. , , . ^ ^ __. , . .

J­iftfr'iiit''■'/!?;—

DE NACHTWACHT Donderdag 16 december organiseert universiteitstheater de Koffer de nacht­ wacht. Op deze avond wordt de beginner­ scursus toneel afgesloten en zullen de produkties de Lijven, de Dienstlift en Sa­ peurloot worden opgevoerd.

RITZEN OP HERHALING. Op maandag 6 december organiseren JS, PvdA en Plato het tweede grote ond er­ wijs d ebat. Dit keer zal de minister in debat gaan over de toekomst van het onderwijs met Prof. de Klerk, Drs. Slan­ gen, Prof C hns Lorenz, Sharon Dijksma en Simone van Geest. Voorzitter Ruud Vreeman. Aanvang: 20.00 uur, plaats: Aula, na afloop borrel met band in foyer.

GEVRAAGD Aantekeningen externe verslaggeving (ver­ goeding mogelijk). Tel. 04781­41529 (Frank).

VERLOREN Gouden oorbel maandag 22 november op het Sportcentrum. Heb je hem gevon­ den, bel dan: Hester 01612­23015.

OUD E N NIEUW­ STUDENTENFEEST 3 1 December, vanaf 22.00 uur­ Gigan­ tisch oud en nieuw­studentenfeest in L'lndustrie. Kosten: f 60,­ inclusief en­ tree, onbeperkt drank, oliebollen, appelf­ lappen, hapjes, swingband C . Monkee Doo en Paul de Leeuw op grootbeeld­ scherm. Kaarten te koop in R 10 (Pnori­ tijd) en R 1 1 (Polis) tijdens kantooruren.

Vanaf 13 december in L'lndustrie

VERHUIZEN TE DUUR? Kruip bij BUBU aciiter liet stuur! Van studenten voor studenten: de studenten BUdget BUs. Bel snel: 013­356255 en vraag naar Oscar of Frank.

TE KOOP Van maandag 6 t / m vrijdag 10 december complete rokkostuums en smokings. Alle maten rokkostuums a f 430,­. Smokings a f 195,­. Informatie bij Max Verheyen, Willem II straat 6B. Tel. 013­ 423923.

SKIËN In de Franse Alpen (tot 2750 m) vanaf f 495,­ inclusief alle maaltij­ den, busreis, appartement, skipas en gebruik snowboards. SPOR­ TURA. Info: Vokelien 013­365303.

TYPEWERK ESN­TILBURG Wanted: Mentors for next semester. You want to meet foreign students and show them a Dutch good t i m e ' Sign up for ESN, room R 15 Office hours: monday/ thursday 13.00­14.00 h.

Voor snel en vakkundig uittypen van uw scriptie, afstudeeropdracht, proefschrift op de PC . Bel IVT Reinout, tel. 040­852587. We berekenen een speciaal studententarief. Ook kunnen we het type­ werk kopiëren en inbinden.

DRINGEND SPRE KE N

HUSK STUDE NTE NSKIRE IZE N

Wil de persoon die mij twee weken gele­ den dnngend wilde spreken, contact met me opnemen'' Franck.

Gezellig skiën met studenten uit heel Nederland. Oostenrijk (Maute­ ndorf) vanaf f 585,­; Frankrijk (Flaine) vanaf f 525,­. Bel voor infor­ matie Enwin 013­439511 of IVlichel 013­360037.

TE KOOP GE VRAAGD Aantekeningen Org. van de Onderneming 3 A. Beloning f 60,­ ■^ kosten. Tel. 013­ 361452 (Arco).

ESN­TILBURG Being a mentor in the ESN­program means 9 children of different nationali­ ties. Want to be a mama or a papa? Sign up: room R 15, office hours, monday/ thursday 13.00­14.00 h.

EVEN GE E N DINOSAURUSSE N BIJ StichtingJ.H. Leopold, maar spanning op de thnlleravond die de Vlaamse schrij­ ver Jef Geeraerts verzorgt in Zaal 16. Dins­ dagavond 7 december, 20.15 uur. C arré 16. Toegang f 7,50.

TWEEDE ONDE RWIJSDE BAT Minister Ritzen komt terug om het vorige keer afgebroken debat voort te zetten Thema is deze keer: 'Raken we de kwali­ teit k w i j f ' . Aanvang 20 00 uur in de aula van de KUB.™

ALL­INN SKIRE IS De goedkoopste! Inclusief: bus, hotel, skilift, skiles en nog veel meer. Prijs vanaf f 395,­, bel 013­360125. Iemand anders toch goedkoper, dan betalen wij u 't prijsverschil terug.

STUDENTENSKIREIS 28 Januari, 10­daagse reis 5­ sterrenskigebied Zillertal (300 km piste, 3268 m hoog), slechts f 639,­ inclusief superskipas, half­ pension, luxe bus. Info: 013­368681, Hans & Alain: 020­6657581 (kmr 601/602), Astrid 013­674952, Paul 013­366739.

ZE DOET HET WEER Wilma IS er klaar voor, en met zo'n klem beetje ook. Maandag 6 december zal ze wederom alles geven om jullie gelukkig te maken met haar emotionele liedjes AIESEC IS er bij, jij toch ook''

CHINA...

Heb JIJ interesse om in sept./okt '94 naar C hina en Hong Kong te gaan en onderzoek te verrichten voor het bedrijfs­ leven'' Dan biedt EFAC T jouw een uniek studieproject aan. Voorvragen en voonn­ schrijving kun je op de EFAC T­kamer (R 1) terecht.

WONINGRUIL Aangeboden: 2­kamerwoning in Am­ sterdam. Gevraagd: 3­kamerwoning in/rond Tilburg. Tel..013­662273 of 0 2 a 6862409.

CD's TE KOOP Nu bijna alle cd's te koop voor maximaal f 32,50 per cd. Bel 013­ 358058.

VOORDELIGE SKIVAKANTIE S Waanzinnig voordelige skivakanties met Studenten Reisclub! Tsje­ chië, Slowakije of Roemenie, vanaf f 267,­. Oostenrijk vanaf f290,­ . Zwitserland of Frankrijk, inclusief skipas, vanaf f 274,­! Vraag gratis wintersportbrochure, 050­120100 (24 uur bereikbaar) of 020­6202121. Lid ANVR/SGR.

GOEDKOPE SKIRE IZE N Goedkope skireizen naar o.a. Frankrijk en Oostenrijk. Bus, app. en skipas al vanaf f 349,­. Voor groepen speciale kortingen. GoGo Tours 010­4142599 SGR/ANVR.

LOW BUDGET SKIËN Super LOW BUDGET aktieve skivakanties voor jonge, gezellige en aktieve mensen in Frankrijk. Busreis + 7­daagse skipas ­F skiles­ sen ­F skimateriaal + appartementshuur vanaf f 549,­. Gratis ge­ bruik mono's, snowboards, swingbo's en bobski's. Video­opna­ mes door nederlandse skileraren. Wij beschikken over 4 t / m 12­ persoons appartementen. Aanmeldingen zowel individueel als groepen. Speciale grote groepskortingen! Bel SPORTIEK voor de gratis bruisende aktieve skifolder! 08870­17770.

GEZOCHT

"­^ RIDDE RPRINT r^^ L ^

Offsetdrukkerij B.V. (­^^

College­aantekeningen organ. 2 en inlei­ ding belastingrecht voor bedr econ. ' 9 3 / '94 tegen financiële vergoeding. Bel tus­ sen 18.00 en 21.00 uur 02975­40277.

Ritzen­debat. Aula KUB. 20.00 uur.

WOENSDAG 8 DEC EMBER Promotie d rs. J H.M Dond ers. Pro­ motor, prof.dr. A H.J. Kolnaar. Titel proefschnft:'Kostbarearbeid'. Aula KUB, 14.15 uur.

Inaugurale red e prof.d r. J.G.L.C. Lodewijks. Titel rede; 'De kick van het kunnen. Over arrangement en engagement bij het leren'. Aula KUB, 16.15 uur.

DONDERDAG 9 DECEMBER Promotie d rs. F.C J M. de Jong. Pro­ motoren: prof.dr. Th.E. Nijman en prof.dr. F. van der Ploeg. Titel proef­ schrift: 'Empincal studies on exchan­ ge rate target zones and the mi­ crostructure of securities markets'.

Aula KUB, 14.15 uur.

UNIVERS tilburgs universiteitsblad REDACTIE pieter siebers hoofd red acteur (tel 2 9 2 6 ) paul van den broek ( 2 9 2 5 ) . dylan van eijkeren ( 2 2 7 2 ) , michel kndpen ( 2 5 0 6 ) , gerard rutten ( 3 3 3 0 ) , angela van schendel assistente (2277) VORMGEVING g e r t j a n bloemers ( 2 2 7 2 ) MEDEWERKERS mark van a s s e n , ralf bodelier, pascalle c a p p e t t i , adnan van den eerenbeemt. roland enthoven jac frederix, bert heffels. michel j e h a e , corine de kater, klaas mulder barbara snoeren, bert witte REDACTIERAAD mr p zoontjens voorzitter, mr h a m backx, dr f b o e k e m a , h d a m e n . dr h evers, j rietveld, f t e u n i s s e n , dr a. vallen, j v vugt, c. van wagtendonk, m a u n c e ackermans a d viseur FOTO'S enk van der burgt remco tazelaar ADVERTENTIES angela van s c h e n d e l , kamer a 1 7 , tei ( 6 6 ) 2 2 7 7 bureau van viiet postbus 2 0 , 2 0 4 0 aa zandvoort tel 0 2 5 0 7 1 4 7 4 5 , fax 0 2 5 0 7 1 7 6 8 0

tel (66) 2 0 0 1

X Proefschrift?

De meest gespecialiseerde drukkerij voor het drukken van uw boeken met kleine oplagen zoals:

Uw jarenlange opofferingen verdienen een professionele, grafische afsluiting.

­ PROEFSCHRIFTEN ­

Bel voor onze informatieve (Jocumentatie met prijzen.

* Boeken ­ Tijdschriften ­ Brochures ­ Almanakken *

College­aantekeningen Personeelspsy­ chologie van het I e semester 1 9 9 3 / 1994, uiteraard tegen vergoeding. Bel: 038­230945 (Thom).

GEZOCHT

MAANDAG 6 DEC EMBER Inaugurale red e piof.d r R.J.A. Muf fels. Titel rede. 'Staat de tijd gelijk"?

Ouderen tussen differentiatie en integratie'. Aula KUB, 16.15 uur.

OFFICIËLE MEDEDELINGEN afd pers en voorlichting, kamer b 1 0 .

SPETTEREND DISCOFE E ST! Donderdag 2 december in 'La C abane' disco­feest georganiseerdvoor studenten, docenten en medewerkers theologische faculteit en introducées. Zaal open om 20.00 uur. Omstreeks 2 1 30 uur fantas­ tisch cabaret, waarna onder de begelei­ ding van een D.J. de dansvloer zal wor­ den gevuld. Er zijn volop lekkere hapjes en drankjes. Tot ziens in La Cabane!

Inaugurale red e mevrouw prof.d r.

T.M. Willemsen. Titel rede: 'Sekse verplicht'. Aula KUB, 16.15 uur.

Studieboeken even weg... Ga de Alpen bestuderen! Supervoor­ delige skireizen naar Frankrijk, Oostenrijk of Italië v.a. f 339,­.

Voor info, bel 050­144255.

UITTREKSELS PSYCHOLOGIE Ben JIJ iemand die altijd uittreksels m a a k f Bied ze aan en wie weet is de beloning voor jou. Psychopathologie, fysiologische psychologie en ontwikke­ lingsleer kunnen nog ingeleverd worden tot 15 december.

VRIJDAG 3 DECEMBER Promotie d rs. M.A. van Tuijl. Promo­ tor: prof.dr. A.H.J. Kolnaar. TiteT proefschrift: 'Essays on Interdepen­ dent Macro­ and Mesoeconomics'.

Aula KUB, 14.15 uur.

SKIREIZEN

OVERWINTEREN IN SPANJE?!

Voor sangna en flamenco hoef je met naar Benidorm of Las Palmas.AEGEE or­ ganiseert 8 december vanaf 22.00 uur in café Kandinsky een Spaanse avond Kom in stijl.

UNIVERSITAIRE AGENDA

Drukkerij Elinkwijk Postbus 11061

Voor Inlichtingen: Irma of Herman Kanters Pottenbakkerstraat 15 2984 AX Ridderkerk Telefoon 01804­63962 Telefax 01804­15471

­ ^ ^

3505 BB Utrecht

030­444921

KOPIJ alle kopij m o e t uiterlijk op donderdag 1 2 0 0 uur in de week voor het verschijnen in het bezit van de redactie zijn REDACTIE ADRES warandelaan 2 . 5 0 3 7 ab tilburg kamer a 1 5 t / m a 17 fax nr 6 3 0 1 4 5 LANDELIJK SAMENWERKINGSVERBAND hoger onderwijs persbureau hop waarbij verder aangesloten ad valvas vu amsterd am, cursor eind hoven, delta delft, foUa uv amsterd am ku nieuws nijmegen. mare leid en, observant maastncht, u blad utrecht, uk groningen en universiteitsblad twente REDACTIE HOP frank s t e e n k a m p , pieter evelein, marcel wiegman DRUK drukkerij de j o n g , baarle nassau ABONNEMENTEN Studenten f 1 5 , per jaargang voor met universiteitsleden f 4 0 , maak voor een abonnement het bedrag over op giro 1 0 7 7 4 9 6 t n v katholieke universiteit brabant, o v v ' a b o n n e m e n t univers jaargang 3 1

2 december 1993

[UNIVERSE!

.jfik.

EDE DE L I N GE

^V^

De mededelingenpagina wordt verzorgd door de afdeling Pers en Voorlichting (gebouw B, kamer 10, tel. 2001). Diensten en faculteiten leveren via één centraal punt (het secretariaat) kopij z.s.m. aan, uiterlijk donderdag vóór 13.00uurvoorhet verschijnen van de nieuwe Univers.

I.v.m. beperkte ruimte is het zaak berichten kort en kernachtig te formuleren. De redactie kan het bericht wijzigen. Bij teveel kopij krijgt de hoogste actualiteitswaarde voorrang.

ALGEMEEN SLUITING KUB

Op24 12 1993 zullen de gebouwen van deuniversiteit vanaf 14 00 uur gesloten zi)n, alsook m de kerstvakantie van 25 12 t/m 2 )an 1994 MEDEDELINGEN VAN DE AFDELING P&O.

1 Arbeidsvoorwaarden sector onder WIJS en wetenschappen Na raadpleging van de diverse achter bannen is op 1S 11 | 1 een accoord be reikt door de ministervan ondervv^ijs en wetenschappen met de centrales van overheids- en onderwijspersoneel over de arbeidsvoorwaarden in de sector onderwijs voor de periode 1 4-1993 t/m 31-3 1995 De salarissen zullen met terugwerkende kracht tot 1-10-1993 worden verhoogd met 2,1 % en vervol g e n s m i v 1-1-1995 met0,5% Verder wordt 0,4% van de loonruimte besteed aan verbetering van de secundaire arbeidsvoorwaarden voor met name het basis, voortgezet - en beroepsonderwijs In december zullen de salarissen met terugwerkende kracht worden aange past en zult u via een bijsluiter bij de salarisstrook geïnformeerd worden Het grensbedrag voor het verkrijgen van het ambtenaarschap in de zin van de ABP wet IS met terugwerkende kracht tot 1 4 1993 verhoogd De toelage EHBO is per 1 10 1993 verhoogd tot f 15,61 en per 1 1-1995 tot f 15,69 per maand Verder is het minimum bedrag vakan tie uitkering perl 10 1993 verhoogd tot f 228 SI en per 1 1 1995 tot f 229,65 2 De uitkering hij werkloosheid De beoogde wijziging van de ontslaguit kermgsregeling per 1 jan a s gaat in ieder geval niet door, de vermoedelijke invoeringsdatum wordt 1 3 1994 3 Nieuw bruto netto traject per 1 1 1994 De beoogde veranderingen in het sala ris als gevolg van de privatisering van het ABP zullen, aangezien de wet met voor 1-11994 in het staatsblad zal ver schijnen, niet per 1 1 1994 ingevoerd worden, door de minister van binnenlandse zaken zal met de vakorganisaties overleg gevoerd worden over de ontstane situatie en dientengevolge wordt dt hele operatie uitgesteld tot een nog onbekende datum De reparatie van het IP-hiaat die ook in de desbetreffende wet werdgeregeld zal wel tot stand gebracht worden, op dit punt wordt geen inhou delijke wijziging verwacht en blijft de voorhchtmgsbrief die ieder personeels lid heeft ontvangen actueel 4 Slopzetten reiskostenvergoeding woon werkverkeer bij langdurige ziek te Met ingang van 1-11 1993 zal (opnieuw) uitvoering worden gegeven aan het stop zetten van de vergoeding reiskosten woon werkverkeer bij langdurige ziek te Indien na afloop van een kalender maand blijkt dat betrokkene de hele maand afwezig is geweest wegens zitk te, zal de vergoeding (in de daarop vol gende maand) met terugwerkende kracht op het salaris worden mgehou

den In de volgende Univers zal hierop uitgebreider worden teruggekomen STUDENTENMAIL

Ma 6 dec t/m vr 10 dec is de laatste actieweek In deze week kunnen de studenten met de achternaam beginnend met een V, W, X, IJ of Z hun mailnaam op komen halen bij het Compu ter Informatiecentrum op de 2e verd van gebouw C Open 10 00 12 00 en 13 00 17 00 uur (maandagochtend gesloten) Ma 6 dec t/m vr 10 dec avondopenstelling op maandag- en dms dagavond van 17 30 19 30 uur Vandaag en morgen kunnen de studenten met de achternaam beginnend met een S, T of U nog langskomen Kom langs in de week waarin je volgens het schema wordt opgeroepen, want alleen dan heb je kans om een gratis workshop Pegasus mail te volgen en krijg je een diskette-etui gratis bi) het ophalen van je mailnaam Let op' KUB kaart mee nemen ACTIEWEKEN - BEGINLETTER ACHTERNAAM

ma 6 dec t/m vr 10 dec - V t/m Z ONBESTELBARE POSTSTUKKEN

Poststukken geadresseerd aan de KUB, kunnen soms met besteld worden Be trokkene komt bijvoorbeeld nog met m het centraal adressenbestand voor of de naam is fout gespeld of onduidelijk geschreven Wij verzoeken u, wanneer een voor u bestemd stuk op de lijst voor komt, binnen een week na verschijning van dit nummer te reageren bij de afde ling Registratuur en Archief, kamer 153 van gebouw A of via tel nr (66)2808 De stukken zullen circa een week na verschijning van deze Univers aan de afzender worden geretourneerd Geadresseerde: A^ender.

Dr Tan Tan " , Oeganda A C Uuldriks Koning en Hartman, Delft B de Groot KLM, Schiphol Drs f M M vdrVen Antiquariaat Hieronymus Bosch, Amsterdam José V Eyck Sheraton Boston, Boston (VS) Dr G Roeskolk Infolio BV,'s-Graven hage I C A Ver Ned Gemeenten(VNG) 's Gravenhage Ria Vogels Sage Publications, Londen Dhr Islam Cito, Arnhem D Vanmaeer ' ' , Wetherby R Dorns Inmac, Amsterdam CONCERTEN

KUB studenten hebben gratis toegang (zolang de voorraad strekt) tot de con certen van de Koninklijke Liedertafel Toegangsbewijzen afhalen aan de zaal, voor aanvang van het concert op vertoon van collegekaart Het eerstvolgende concert is op 10 december (ensemble)

FACU LTEIT ECONOMISCHE WETENSCHAPPEN HERKANSING INFORMATICA MODULE INF-A VOOR ECONOMEN

De herkansing voor de module mf a vindt plaats op dl 11 1 '94 Inschrijven op de gebruikelijke manier via de computers m de practicumzalen of via de VAX terminals Inl W Mmnaert, B 433, tel (66)3109 INZAGE MARKTONDERZOEK I A

Dl 30 11 van 09 00 tot 12 00 u zal in zage in het tentamen Marktonderzoek la plaatsvinden Inschrijflijsten hangen op de 6e etage in gebouw B TENTAMEN INLEIDING MANAGEMENT SCIENCE

Tijdens het tentamen Inleiding Mana gementScience(346 220)oplO 1 '94 is het ook mogelijk tentamen af te leggen (voor de laatste maal) over de stof van het voormalige college Besliskunde BIK (de hoofdstukken 1 t/m 5, 7, 10 t/m 16 van de 3e druk van het boek "Introduc tory Management Science" van Eppen, Gould & Schmidt) VERHUIZING SECTIE KOSTEN WAARDE WINST

De sectie KWW is verhuisd naar Ge bouw E (bij parkeerplaats gebouw U) Hieronder staan de nieuwe kamer en ttl nr van de sectieleden E 15 secretariaat KWW tel (66)3402 E 16 drs J Bouwenstel (66)3252 E 17 drs L van Lent tel (66)3407 E 18 prof dr F Vlotman tel (66)3320 E 19 ir P Dirks tel (66)3406

E 20 prof dr R Bannink tel (66)2018 E 21 dr M Wijn tel (66)2406 E 22 drs P Maagdenberg RA tel (66)2414 E 23 drs Y Escalona tel (66)3405 E 23 prof dr mr P van der Zanden RA tel (66)3405 E 24 drs R Hoekstra, tel (66)3404 E 2S drs J van der Gaag tel (66)3403 E 25 dr J Rocour tel (66)3403 E26drs F vanLaerhoventel (66)3187 CAPITA SELECTA INTERNATIONAAL BELASTINGRECHT

In het tweede semester van het cursus jaar '93/'94 zal wederom een Capita Selecta IBR worden verzorgd Het on derwerp is dit jaar "verdragsinterpretatie" Aan de hand van een tweetal hoor colleges en een door de docent samen gestelde syllabus (met internationale artikelen op dit gebied) zullen de deelne mende studenten een paper moeten voorbereiden Deze papers zullen aan het einde van het semester worden gepresenteerd De paper en de presen tatie worden beoordeeld Er is dus geen afsluitend tentamen Het Capita Selecta IBR is voor iedere student toegankelijk Wel wordt de stof van het verplichte vak "Internationaal Belastingrecht" als bekend veronder steld Het eerste hoorcollege zal plaats vinden op WO 2-2-'94 om 13 00 u mSZ 25 Voor nadere informatie kun je te rechtbijdrs G Michielse,kamerB9I3, tel (66)2225 of (66)2412 INFORMATICA PROPEDEUSE VOOR RECIDIVISTEN ECONOMIE

Practicum I v m de invoering van SGO IS het voor recidivisten economie niet meer moge lijk in de lopende cursus m te schrijven Daarom wordt hen de mogelijkheid gegeven m het tweede semester het volledige practicum informatica te vol gen m een speciale groep Voor deze groep(en)zal er wekelijks een practicum zijn Men kan zich voorde speciale groep inschrijven vanaf half jan Theorie Recidivisten die nog het theorie tenta men moeten afleggen dienen zich m te passen in de nieuwe regeling Dit bete kent zelf de datum kiezen waarop men tentamen wil doen Een datum waarop een tentamen kan worden afgelegd wordt getoond mdien men zich m schrijft Inschrijven op de gebruikelijke manier via de computers m de prac ticumzalen of via de VAX-termmals Inl W Minnaert, B 433, tel 3109 ACCENTPROGRAMMA DIENSTENMARKETING

Naar aanleiding van de toenemende importantie van dienstverlening in onze samenleving is een accentpro gramma Dienstenmarketing opgesteld Deze nieuwe afstudeerrichting start op l-2-'94 en bevat naast bestaande ook diverse nieuw ontwikkelde cursussen en onderwijsvormen Daarom zal op ma 31 1 van 14 00 tot ISOOu inzaai SZ 17 een toelichting worden gegeven op dit accentprogramma INZAGE TENTAMEN FUSIES EN OVERNAMES

Inzage van het tentamen Fusies en Overnames van 22 okt '93 vindt plaats op vr 3 dec in kamer B 626 Uitslui tend na inschrijving op het secretariaat van de vakgroep Bedrijfseconomie (B 634, tel 3043)

FACU LTEIT LETTEREN STAGES IN ANTWERPEN

In 1994 zullen op diverse plekken in Antwerpen weer stage opdrachten be schikbaar zijn voor Letteren-studenten Belangstellenden worden verwezen naar het prikbord bij Bureau Onderwijs, tegenover B 201 STAGE/SCRIPTIE

Moet je nog aan je stage en/of scriptie beginnen' Kom dan naar de voorheb tingsmiddag van Ex Libris op 9 deeem b e r v a n l 4 0 0 17 30uurinSZ 17 Naast Til van der Pol en Hans Hoeken zullen ook enkele studenten over hun goede en slechte ervaringen vertellen

FACU LTEIT RECHTS GELEERDHEID WIJZIGING HOOR- EN WERKKOLLEGES DEELTIJDSE OPLEIDING

^

RECHTSFILOSOFIE A IN TWEEDE SEMESTER

In tegenstelling tot hetgeen wordt ver meldoppag 275 van de studiegids vindt het hoorkoUege rechtsfilosofie A plaats op 1 en22 2,8en22 3en 12-4van 18 45 22 30 uur in AZ 9 De werkkolleges vinden plaats op 8-2, 1, 15 en 25 -3 en 19 4vanl8 45-20 30uurinPZ201,203, 205, 207 DOE WAT MET JE SCRIPTIE

De J B Gassier prijs, waaraan een geld bedrag is verbonden van fl 10 000, , dient als stimulans om hoogwaardig wetenschappelijke publikaties te laten opnemen in de Scriptie Databank Ne derland Vanaf 1992 heeft de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek tevens het initiatief genomen de databank uit te bouwen naar een Scriptie Databank Europa' Door je scriptie m te sturen maak je een kans op een prijs van fl 10 000, , maar kun je ook je scriptie door anderen laten lezen Voor nadere informatie Stichting Wetenschappelijk Onderzoek van Noort Gassier &. Co , mr J C Hoksbergen, Nieuwe Parklaan 73, 2597 LB Den haag, tel 070-351271 Je kunt je scriptie in copie naar boven staand adres sturen CAPITA SELECTA INTERNATIONAAL BELASTINGRECHT

In het 2e semester van het cursusjaar 93/94 zal dit vak wederom worden ver zorgd Lees verder onder FEW EUROPEAN BUSSINESS LAW

Dit vak staat op het rooster voor het 2e semester Teneinde de belangstelling voor dit vak te peilen wordt men ver zocht zich uiterlijk 1 l a s daarvoor op te geven bijmw I Smit, vakgroepsecre taresse, kamer B 1007 Bij minder dan tien gegadigden wordt de mogelijkheid voorbehouden het vak geen doorgang te laten vmden of uitsluitend als literatuurvak te doceren Aanmelders ont vangen hiervan bericht INLEIDING BELASTINGRECHT (propedeuse)

Tentamenstof studietaak II 16-12-'93 Afstemming tentamenstof op de casuïstiek Deeltijdstudenten, bij wie de ca sus IS gewaardeerd met een voldoende of met goed kunnen voor studietaak II volstaan met de hoofdstukken I t/m VI, XI, Xm, XVI t/m XVIII De casus dient in de week van 28 nov - 4 dec '9i inge leverd te worden, voorzien van naam, adm n r , adres en tel nr zodat de stan daarduitwerking en de beoordeling op zo kort mogelijke termijn kan worden doorgegeven PROF.MR. B.S. FRENKEL SCRIPTIEPRIJS

De vakgroep sociaal recht en sociale politiek van FRW van de KUB, heeft besloten de pro/mr B S Frenkelprijsm te stellen ter aanmoediging van studen ten tot het schrijven van scripties op het gebied van het arbeidsrecht en/of het sociale zekerheidsrecht De hoogte van de prijs bedraagt ƒ 1 000, De auteur van de scriptie moet ingeschreven zijn (ge weest) aan een der faculteiten van de KUB De uiterste inzenddatum is 1 jan 1994 De scriptie moet in het jaar daarvoor door de examencommissie met ten minste het cijfer 8 (acht) zijn gewaardeerd Het reglement kan worden op gevraagd bij mr Hans Zeijen, kamer B 942 (tel 2013/2254) Bij hem kunnen ook nadeie i n l i c h t i n g e n worden ingewonnen STAATSRECHT A, PROPEDEUSE

Op dl 14 12 beantwoorden de docen ten vanaf 18 00 uur (tot uiterlijk 20 00 uur) in zaal PZ 2S vragen van studenten over de stof van studietaak I en II

FACU LTEIT SOCIALE WETENSCHAPPEN PSY A&O-PSYCHOLOGIE: STAGE-MAP

Voor A&O studenten die op zoek zijn naar een stage is er een nieuwe stagemap ter mzage bij de stage- en onder zoeks coordinator, T Meijer, P 808, 662398 De stagemap geeft namen, adressen en achtergrondinformatie over bedrijven en organisaties waarmee we contact onderhouden Tevens is per organisatie aangegeven wie er m het verleden stage heeft gelopen inclusief ti tel van de scriptie De scripties liggen ter mzage m de stage kast in gang P8 De map zal 'up to date' gehouden wor

den, zodat de inhoud per maand kan variëren Eventuele aangeboden stages zullen in Univers worden vermeld PROP PSY ROOSTERWIJZIGING DAGOPLEIDING

Betreft vrij 10 12 de cursus Ontwikkelingsleer van 8 20 10 00 u is verplaatst naar 13 50-15 30 u i n A Z l l S , de cursus Statistiek van 13 50-15 30 u IS verplaatst naar 8 20-10 00 u in CZ 101 TER HERINNERING: PROCEDURE OPGEVEN VOOR TOETSEN

Voor de eerste gelegenheid hoef je je met op te geven Voor deelname aan alle herkansingen ben je verplicht je op te geven middels de groene opgavekaart (halP306) Opgavetermijn minimaall week voor de toetsen t/m juni, en 3 weken voor de herkansingen m augustus SOC PROP INL. SOCIALE FILOSORE

Op do 2 12 IS het hc van Inl Soc Filosofie (11 10 12 50 u) verplaatst van SZ 17naarAZ U I Het hoorcollege van woe 12 05 13 45 uis verplaatst van AZ 112naarCZ 112, m u v 8 12 en 22 1 2 i n C Z 113 SOC DOC WETENSCHAPSFILOSOFIE

Het hc Wetenschapsfilosofie van vrij 10 12 van 13 50 15 30 u is verzet naar ma 6 12 van 18 00 19 30 u in CZ 101 RECTIFICATIE TENTAMENDATUM

In de studiegids (p 137) is de eerste gelegenheid van het tentamen 'Sociologie van Ongelijkheid en Levenskansen' abusievelijk op zo 19-12 opgenomen De juiste tentamendatum IS dl 2112 BOW BOC Het BOC IS gesloten vanaf 20-12 t/m 31-1994 Voor de vakken ondernemen in de maatschappelijke context, technolo gie, arbeid en beleid, internationaliseren van het ondernemen, organisatiewetenschappen I, dienen in week 49 de cursusmaterialen betaald te worden Tijdens deze week zal er geen andere BOC dienstverlening plaats vinden ONDERWIJSMEDEDELING ORGANISATIEWERENSCHAP II: BESTUUR EN BESTUREN

Het schriftelijk tentamen Organisatiewetenschap II Bestuur en Besturen was oorspronkelijk gepland voor 6-l-'94, maar IS verplaatst naar 7 I Dientengevolge moet de opdracht voor het takehome tentamen op wo 5 1 worden af gehaald bij het BOC, kamer O 46, en worden ingeleverd tijdens het klassikaal tentamen

VACATURES Vacatures, geplaatst in Univers, zijn uitsluitend bedoeld voor werknemers van de KUB.

Bij de Faculteit Wijsbegeerte zijn mo menteel drie plaatsen beschikbaar voor POST DOCS (v/m)

vac nr 700 027, full time aanstelling, gedurende drie jaar De post does zullen hoofdzakelijk belast zijn met de uitvoering van een onderzoeksproject dat ingekaderd is m het onderzoekprogramma van de faculteit en sterk aansluit bij een van de VFprogramma's en/of ondergebracht is in een groter samenhangend netwerk zo als de onderzoekscholen Tenminste 75% van de werktijd is be stemd voor onderzoek Daarnaast kan de post doe gevraagd worden een bijdra ge te leveren aan het onderwijsprogram ma van de faculteit door cursussen te verzorgen die sterk aansluiten bij het onderzoek dat wordt uitgevoerd De faculteit kent de volgende goedge keurde VF programma's die ondergebracht zijn in de programma's van onderzoekscholen a Ethiek, pobtiek en Economie (OSW KUN/KUB) b Rationaliteit en relativisme (OSWKUN/KUB) e Symboolwerking van wetgeving (Schoordijkinstituut) Tenminste een van de post doe plaat sen zal binnen het hiervoor aangegeven kader worden aangewend ten behoeve van vrouwenstudies filosofie Van belangstellende jong gedoctoreerden wordt gevraagd te reflecteren aan de

2 december 1993

.^Wk. EDE DE L I N GE

V^

hand van een eigen onderzoeksvoorstel dat past binnen een van de genoemde VF programma's Inlichtingen E xemplaren van de voor noemde VF­programma's zi)n op te vra gen bi) het secretanaat van de Faculteit Wijsbegeerte, tel 013 662140 Via dit nummer is desgewenst ook algemene informatie te verkrijgen Meer specifie ke informatie kan worden ingewonnen bi) de voorzitter van de benoemings­ adviescommissie, prof dr G van Roer mund, tel 013­662510 Salans Het salaris bedraagt maximaal f 7 996,= bruto per maand (schaal 12 BBRA 19841 bi) een voltijds dienstver­ band Sollicitaties Uw schriftelijke sollicita­ tie kunt u, binnen twee weken na het verschijnen van deze advertentie en onder vermelding van het vacature­ nummer op de envelop, richten aan de Katholieke Universiteit Brabant, Post bus 90153, 5000 LE Tilburg Het nmveisitaire beleid is gericht op het m dienst nemen van een groter aantal vrouwen gehandi capten en leden van etnische mm derheidsgroeperingen Zij worden daarom uitdnikkehik uitgenodigd te solliciteren

MEMO STUDENTEN GLAZEN GANG

De clustenndelmg van de glazen gang zal per I jan '94 veranderen E en voor­ stel daartoe is inmiddels naar alle betro kken (studenten)organisaties gestuurd Organisaties die nog geen bericht heb­ ben gekregen, en die ingedeeld willen worden, dienen zich zo spoedig moge lijk te melden bi) Leon Lejeune, Con­ gresbureau Begin dec valt een defini tieve beslissing die middels Univers bekend zal worden gemaakt OLOF

De komkommertijd begonnen Socie teit 's maandags, 's vnjdags en 's zon­ dags gesloten in verband met de tentamenperiode dec /jan Do 2 dec organiseert de Akcie daarom ook het pre tentamenfeest Voor dit open feest zi|n ook met leden van harte welkom Vr 3 dec gaan de 'vrienden van Olof' om 20 15 uur naar Stadsschouwburg voor de voorstelling 'Noodweer' van Hans Dorrestem Voor zijn verjaardag is Sint Nicolaas van plan enkele dispuutshulzen te bezoeken Leden worden verzocht de goedheiligman en zijn knechten met open armen te ont vangen Do 16 dec zet je al je zorgen aan de kant tijdens het slotfeest Ook dit keer weer open voor niet leden Tenslotte iedere dinsdag om 19 00 uur precies voor f 5, een drie gangen­maal tijd en op donderdag een luxe maaltijd voor f 7,50 ICHTHUS

WIJ zijn een chnstelijke studentenver eniging van ongeveer 25 personen en houden elke week bijbelstudie bij ie mand thuis E r'draaien'op dit moment 3 krmgen verspreid over de week Naast het serieuze gedeelte (hoe vond je de New Age­lezmgtrouwens' I iserook tijd voor ontspanning, zoals een sinterkl­ aasavond Ichthus IS er voor studenten die al met hun geloof bezig zijn en staat open voor mensen die nog met het ge loof bezig willen gaan Interesse, bel Theo (637744), Annemieke (438465) of John (347093) PLATO

Vanavond 2 12 'het heerlijk avondje' van Keizum E en surpnse­avond voor alle disputen, jaarclubs en commissies

lUNlVËRSKI

Willem II straat 5 Tilburg tel. 013 ■ 433268

tB3^n

wel eens over nagedacht?

Good old Zeezicht serveert voor alle studenten die ooit op ons dagmenu afgeknapt zijn deze week

een speciaal 'Hallo'­menu voor fl. 19,50

AoenbveuK

STOMERIJ WASSALON

• M.U.'ï.\\\uenie

De énige compleet ingerichte wasserette van Tilburg!

Salade met zalmsnippets en een heerlijke dressing ***

.lA009S\even'

wel eens over gesproken?

Turkey steak a la chef met garnituur

*** Chocolademousse met slagroom

Op vertoon van OV­jaarkaart (10% korting)

K e u k e n geopend 7 dagen per w e e k tot 24 00 u u r stomerij Texon M o l e n s t r a a t 43 5014 NA Tilburg Tel: 013­433827

3­gangen d a g m e n u m a t / m vr fl 15,75

pensioen adviesbureau

pro civibus tel. 020 ­ 570 82 08 Stadhouderskade 140, 1074 BA Amsterdam tel. 050­ 18 41 14 Spilsluizen NZ 11, 9712 NR Groningen

knip uit en neem mee

Uit elke categorie worden er een aantal aselect uitgepikt, die een surpnse knj gen E n dan, ma 6 dec , als vervolg op 13 9 Hettweedegroteonderwi/sdebflt, met minister Ritzen Thema 'Rakenwe dekwalitelïkwi|t'' Het forum dat met de minister in debat gaat bestaat uit prof dr L de Klerk (rector magnificus KUB), drs C F H Slangen (Katholieke Leer­ gangen/HBO raad), Sharon Dijksma (voorzitter Jonge Socialisten), Simone van Geest (Groen Links/voorheen LSVB) en onder voorbehoud prof dr C Lorenz en drs E Ua Vogelaar Aanvang 20 00 uur aula KUB INTEGRAND

Er komen enkele plaatsen vnj binnen het Integrand bestuur Heb JIJ zin om de schakel tussen theo ne en praktijk te zijn voor je medestu­ denten, daarnaast een jaar gezellig te besturen met diverse borrels en trainin gen en regelmatig bij bednjven op be­ zoek te gaan' Kom dan snel langs bij de Integrand kamer R23 voor meer infor matie of 635612 E r zijn tevens enige openstaande opdrachten. E en concur rentie­analyse en een berekening van omzetsnelheden van verschillende pro­ duktgroepen Hiervoor wordt een mar­ ketingstudent gezocht Verder ligt er weer een ISO 9001 certificenngsop­ dracht Verder zijn er nog opdrachten op het gebied van KWW, E conometrie, rechten en kwaliteitszorg Geïnteres­ seerden kunnen zich bij ons inschrijven Integrand Tilburg, gebouw R kamer 23, Postbus 90153, 5000 LE Tilburg Tel 013 635612 VITE-INTERNATIONAL

Dl 7 dec IS de laatste VITE­borrel van dit semester Bij Polly Magoo, vanaf 22 00 uur Ook het volgende semester zullen we weer over onze landsgrenzen heenkijken m de paasvakantie onze studiereis naar New York en Washing ton (mschnjving reeds begonnen) en 2 buitenlandse excursies Ook 2 binnen landse excursies en elke maand de Ie denborrel Hou do 24mrt vast vrij voor ons symposium 'The E uropean Mars hall Equivalent', over de samenwerking tussen de E G en Oost E uropa MAKUB YOUR MIND!

Het semester zit er weer bijna op Wij wensen iedereen veel succes bij de ko mende tentamens Als jullie interesse hebben om na de tentamens actief te worden bij de MAKUB kunnen jullie langs komen op de kamer (R 25) of even bellen naar 663044 Ook kunnen jullie

even bellen naar Arjen (367298) of Maarten (363747) INPUT

Vanavond 21 30 uur in l'Industne het VIPPS feest Hier kun jeeindelijkande re FSW studiegenoten ontmoeten E r wordt ook nog een Oud & Nieuwfeest georganiseerd Voor f 60,­ heb je vanaf 22 uur onbeperkt voedsel en drank, een band en de oudjaarsconf erence van Paul de Leeuw op grootbeeldscherm Kaar ten worden t z t verkocht in koffieka­ mer S Nog nooit gezien hoe een biertje wordt gebrouwen' Ga dan mee op di 7 dec naar het trappistenklooster Kosten zijn f 10, p p (uiteraard incl twee Trappist­ bieren) Inschnjven kan op het Input­ prikbord Op do 6 jan wordt er een nieuwjaarsborrel (met Input cabaret) gehouden Natuurlijk in cafe Wellus (verkleed als koning mag ook') Ma 13 dec IS het zover, de poolteams kunnen gaan stnjden voor de enige echte Input­ eer Plaats cafe Bogey's Inputters die buiten Tilburg wonen kunnen hun Per­ simage ophalen (tijdens kantooruren) of f 3, overmaken op Postbanknummer 183163 tnv Input, o w Persimage en je eigen naam Dit rekeningnummer is ook bedoeld voor Inputters die hun contributie (30 gulden) nogniet betaald hebben Er zijn nog steeds prachtige Input­shirts te koop Af te halen tegen betaling van 15 piek per stuk tijdens kantooruren op R 13 (dl en do 11­13 uur)

gen, excursies, (thema)borrels, feesten en nog veel meer AE GE E Tilburg orga­ niseert binnenkort de volgende aktivi teiten 8 dec een Spaanse avond, een themaborrel in cafe Kandinsky vanaf 21 30 uur, 5 jan 1994 nieuwjaarsborrel, cafe Kandinsky, vanaf 21 30 uur Op Europees niveau vinden er binnenkort de volgende aktiviteiten plaats 3 5 dec congres 'Why is Belgian beer better than other E uropean beer'' georganiseerd door AE GE E Leuven, 6­10 december European Environmental Week Ben je enthousiast geworden en wil je aktief lid worden van AEGEE kom dan langs op onze borrel op oneven weken op woensdagincafeKandinskyvanaf21 30 uur , of kom langs op onze verenigings kamer(R3)tel 663271 Let op'Deadline volgende AE GE NDA 17 december SCRIPTIE

Stuur je juridische , fiscale en/of eco nomische scriptie in om mee te dingen naar de J B Gassier pnjs van f 10 000, een laat je scriptie opnemen m de Scrip tie Databank Nederland Mocht jouw scriptie een Europees onderwerp betref fen, dan ding je mee naar de E uropese scriptieprijs, die emd '94 voor het eerst wordt uitgereikt' Sluitingsdatum 31 dec '93 Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Van Noort Gassier & Co , Nieuwe Parklaan 73,2597 LB Den Haag, tel 070 3512371 EFACT

Het casino en de Postbank gemist' Schroom met om bij een van onze vol­ gende activiteiten wel aanwezig te zijn Dl 7 dec is er weer een Steps borrel m cafe het Ministerie Als lid van Steps profiteer je o a van kortingen op excur sies en college sheets Voor slechts 30 piek ben je al lid en ontvang je regelma­ tig het Steps­magazine Kom langs m kamerR 14of bel 662993 voormeer info

Efact organiseert in 1994 voor vergevor derde studenten BE en AE een uniek studieproject, met als hoogtepunt het veldonderzoek in China en Hong Kong m sept /okt '94 Gezocht wordt naar studenten die kwalitatief hoogwaardig onderzoek voor het bedrijfsleven kun nen afleveren E e a staat onder bege leiding van hooglerearen van de KUB Heb je interesse dan kun je voor mfor matie terecht op de Efact­kamer (R 1) Tevens ligt hier een lijst voor de voor inschrijving

AEGEE

SBIT

Europese integratie ver van je bed' Welnee, wordt aktief lid van AEGEE en ontdek dat E uropa dichterbij is dan je denkt AE GE E biedt je namelijk de mogelijkheid om Europa en haar stude nten te leren kennen Om deze integra­ tie te bevorderen organiseert AE GE E allerlei aktiviteiten op Europees en lo kaal niveau Op Europees niveau zijn dit congressen, summer universities, win ter schools en working groups Op lo kaal niveau organiseert AE GE E lezm

In het begin van het 2e semester vmdt er weer een bestuurswisseling plaats bij SBIT Drie van de zeven bestuursleden zullen aftreden Hierdoor komen de volgende plaatsen vrij Secretaris en de commissies voor PR, Congres, Lezingen & E xcursies, BIKMag, Sponsoring en Onderwijs Nieuwe bestuurskandi daten kunnen zich melden bij een van de huidige bestuursleden of op de SBIT Kamer Ook mensen die actief willen worden binnen een van de commissies

STEPS

MENU PERIODE 6 T/M 10 DECEMBER MAANDAG

chinese grotntesoep of bonensoep zigLunerschmtzel of hamlapje paprikasaus doperwten met maïs of koolrabi patates frites of rijst of gekookte aardappelen veg schnitzel paprikasaus spercieboncn met maïs en rijst luxe entrecóte DINSDAG

mdische kerriesotp of heldere kervelsoep kippeschnitztl of peperburger espagnolesaus macedoine legumes of broccoli gebakken of gekookte aardappelen veg sojagehaktballetjes broccoli gebakken aardappeltjes luxe Wiener schnitzel WOENSDAG

erwtensoep of vermicellysoep tjap tjoy­kip rijst saté pmdasaus­ei kroepoek seroendeng of gehaktbrood spinazie­gekookte aardappelen veg tjap tjoy sate­pindasaus seroendcng­rijst­kroepoek­ei luxe biefstuk DONDERDAG

tomatensoep of heldere aspergesoep biefstuk tartaar of rollade met uiensaus tumboontjes met kruidensaus of witte kool patates fntes of gekookte aardappelen veg sojaburger gesmolten kaas tumboontjes­frites luxe wildzwijnrugfilet VRIJDAG

heldere paprikasoep of tuinkerssoep gebakken vis­ravigottesaus blinde vmk vleessaus parijse worteltjes of schorseneren rösti of gekookte aardappelen veg boerenomelet parijse aardappelen rosti luxe gebakken zectong

2 december 1993

lUNlVERSKl van SBIT, ziin altijd van harte welkom Op dit moment wordt er bi| voorbeeld een nieuwe Symposium commissie gevormd en ook de SBIT Info en de PR commissie kunnen nog enkele mensen gebruiken POLIS

Do 2 dec organiseert VIPPS (Versot, Input, Pnontijd, Polis en Sevio) een spetterend feest m l'Industne' Kaartver koop 25 nov t/m 2 dec in Koffiekamer S Leden f2,50 (incl consumptie) Di 7 dec Thema borrel maakt niet­uit­wat )e­op )e hoofd­zet (hoofddeksel ver­ plicht') Op WO 8 dec (') organiseert de sportcommissie een sportmiddag, speciaal voor commissie leden In­ schrijving en nadere informatie m R11 Do 9 dec wordt een poolcompetitie door de sportcommissie georganiseerd Informatie hierover volgt' Polis/Prion­ ti)d en l'Industne organiseren een brui send Oud enNieuwfeest' Kaartenf 60,­ mcl hapjes, drank, live band en Paul de Leeuw (levensgroot op scherm) Kaart verkoop 22 nov tot 10 dec m R II Aanvang 10 OOuurinl'Industne Letop onbeperkt introduces' Het is mogelijk om m te schrijven voor de studie­reis naar Praag (Aanbetaling f 150, ) Reis vindt plaats in paasvakantie In januari komen er twee plaatsen vrij bij het LOB (Landelijk Overleg Bestuurskunde) Voor geïnteresseerden is er in R11 meer informatie Aanmelding is hier ook mogelijk De openingstijden van R U zijn maandag t/m donderdag 13 00 15 00 uur PRIORITIJD

Do 2 dec lezing met als onderwerp'In­ vloed van toerisme op Guatemala'in CZ 111 van 13 50­15 45 uur 's Avonds feest in l'Industne met de VIPPS, kaart verkoop vmdt plaats m de kantine van gebouw S Dl 7 dec vanaf 20 30 uur laatste borrel voor de tentamens in l'Industne Vrij 31 dec grandioos Oud en Nieuw­feest in l'Industne De oudej­ aarsconference van Paul de Leeuw wordt op een grootbeeld video vertoond en de fantastische swmgband 'C Mon kee Doo' treedt op Kaarten kosten f 60,­ per stuk, voor dit bedrag kun je zoveel eten en drinken als je wilt Deze kaar ten kun je kopen bij Polis en Pnontijd m R I O e n R l l tijdens demloopuurtjes

KON-TEKST

14dec theatraalborrelfeestindeVoor tum met BEEVEE Multilied en aanslui­ tend feest Zaal open 20 00 uur, aan­ vang 20 30 Toegang vvk leden £ 4,50 en niet leden 7, Zaal leden f 5,­en met leden f 7,50 Toegang voor alleen het feest leden gratis en niet leden f 2,50 VIDAR

Do 2 dec Grandioos slotfeest vooraf gegaan door een CC diner Ga voor de tentamens beginnen nog een keer hele­ maal uit je dak'Vanaf wo 8 dec zal de compi indoor gegeven worden van 20 00 tot 22 00 uur Het jaarboek is klaar en kan afgehaald worden m de bestuurs­ kamer

LEIDS CABARETFESTIVAL

In febr '94 vindt in de Leidse Schouw burg de zestiende editie plaats Vele groepen debuteerden tijdens dit festival en werden een aanwinst voor het Ne derlands cabaret In de maanden decem ber en januari kan men zich aanmelden bij Leids Cabaret Festival, Postbus 246, 2300 AE Leiden, tel 071 133985

TALENCENTRUM CURSUSAANBOD TWEEDE SEMESTER 1993/1994

In het tweede semester worden door het Talencentrum de volgende cursussen aangeboden notuleren, scriptiepracti­ cum, Arabisch voor gevorderden, English for the Future (2 groepen), Frans Intensief, Frans voor E conomen II, vervolgcursus Russisch (alleen bij voldoende belangstelling), Spaans voor Beginners (2 groepen), Spaans voor Gevorderden Meer informatie over de cursussen staat mdefoldervanhetTalencentrum Deze IS vanaf eind november verkrijgbaar bij het secretariaat van het Talencentrum, kamer B 228 Inschrijving De inschrijving voor de cursussen be gint op maandag 6 december om 9 00 uur Inschrijving is alleen mogelijk op vertoon van KUB kaart VROUWEN MADONNA

Wo 8 dec organiseert het Vrouwencen­ trum een video/thema­avond over Madonna, de zangeres Madonna en de religieuze madonna E en nieuw beeld van de religieuze Maria wordt geschetst en de videoclips van Madonna laten zien hoe de zangeres speelt met vrouwen­ beelden die aan de religieuze Maria zijn ontleend De avond wordt verzorgd door Helene Alezander, feministisch theolo­ ge en werkzaam bij de Vuurdoop te Tilburg Aanvang 20 00 uur E ntree f 5, Vrouwencentrum Tilburg, Nieuw­ landstraat 43, Tilburg, tel 013 421896

SENIORENACADEMIE BRABANT

Op do 2 dec organiseert de Ver voor Strafr Peter NoU een discussie­avond met als thema 'Richtmicrofoons en Telefoontaps' Gasten zullen zijn mr PH Doedens (Advocaat te Utrecht), mr W Tielkemeijer (Off van Just te Bre­ da) De discussie zal worden geleid door prof mr M S Groenhuijsen(I9 30uur, AZ 07) De toegang is gratis Op di 7 dec organiseert de Ver voor Strafr Peter NoU 1 s m Het Podiumcafé een discus­ sie avond over het Nederlandse Straf recht Gasten zijn dhr Lebesque (Volks krant), dhr Gerrand (hoofdcommissaris Politie te Tilburg), mr Koops (persoffi cier van Justitie te Breda), prof mr Groenhuijsen (hoogleraar Strafrecht op de KUB en lid van de Cie Moons), mr Van Dorst (A G bij de HR), prof dr Van Leeuwen (forensisch Psychiater bij de Rechtbank te Maastricht), dhr Van der Mauw (medewerker Voorlich­ tingsproject Criminaliteit en Straf­ recht) Aanvang 19 00 uur m het studen tencafe de PUF De toegang is gratis

Cursusaanbodvoorjaar 1994 Aanmel ding/inschnjving bij Infocentrum Kath Leergangen, tel 013 394444 Open dagen Dl 14 dec in 's­Hertogenbosch van 14 00 tot 16 00 uur Hogeschool Kath Leergangen/Pabo Fr Fransenstr 15 Wo 15 dec in Eindhoven van 14 00 tot 16 30 uur Hogeschool E indhoven, Th Fliednerstr (t o Diaconessenzieken­ huis) Do 16 dec te Tilburg van 14 00 tot 16 30 uur KUB, gebouw S, Waran dalaan

Het Strafrecht m Nederland water dicht' 1 s m Peter Noll­verenigmg een hele avond over de haken en ogen aan wet, rechtspraak en moraal (Zie memo Peter Noll)

11 Hoogtepunten uit de Engelse Lite­ ratuur, 800 1800 dhr G van der Laan, wo mo 12 Ooggetuigen van het Interbellum dr M Post, domo Hoe hebben jouma listen en literaturen (o a Piet Bakker, Menno ter Braak, Anton van Dumker ken, Jacques Presser) de tijd tussen de eerste en tweede wereldoorlog beleefd en gewaardeerd' 13 Spiritualiteit en mystiek dr F A Maas, do mi

SPORTCENTRUM LACOSTE

Do 23 dec Aerstrfiner met aansluitend kerstbal bral bal Voor de minimale pnjs vanf 25,­ knjg je champagne, groots menu, wijn, koffie, likeur naar keuze en een knallend feest om de kerstdagen lekker brak te beginnen Voor dit eve nement moet je je zo spoedig mogelijk opgeven bij Stefan (431665) Naar As trid (361673) kun je bellen als je donder dagavond wil gaan tennissen

Katholreke Universiteit Brabant

ESCOM PRIMO 486 SX ­25 Mhz 4 Mb RAM 210 Mb harde schijf 3.5" floppy drive SVGA kleurenmomtor (Low Radiation) 1 jaar garantie Exclusief Dos + Windows

fl. 1989,=

INTERNE COMPETIE

Deze week was de laatste week van de interne competitie Dit word traditio­ neel safgesloten met een grandioos feest Dit vmdt vanavond, do 2 dec plaats in de kantine van het Sportcent rum Hierbij vinden ook alle prijsuitrei­ kingen plaats Zorg dat je erbij bent, want dan sluit je de interne competitie af zoals het hoort, feestend

Inclusief Dos 6.0 Inclxisief Dos 6.0 + Windows 3.1

fl. 2060,= fl. 2120=

PnjzEn onder voorbehoud en incL B T.W. »

■­

Aanbieding is geldig zolang de voorraad strekt'

BEPERKT ROOSTER

Vanaf komende week vervallen er een aantal trainingen, die pas weer starten vanaf I febr Welke dit zijn moet je even navragen bij je eigen docent E r blijven m elk geval altijd van een tak van sport 1 training of meer doorgaan, dus stop pen met sporten hoeft niet Tenmsles sen overdag worden samengevoegd, als je wilt weten wanneer je nu kunt ten­ nissen vraag dat dan aan je leraar, of kijk op het mschnjfbord

■a» Warandel08n2 geb C 2° verdieping Postbus 90163 5000 LE Tilburg Tel (0131663059 Fax (0131663056

KERSTPIEKTOERNOOI

Ook dit jaar is er weer het kerstpiektoer­ nooi als afsluiting van het sportjaar Dit vindt plaats in de week van 20 t/m 23 dec Wat kun je allemaal doen' Naast de 'gewone' toernooien, en de al bijna even 'gewone' demonstraties en gast­ trammgen zijn er ook een aantal andere activiteiten, zoals indoor thriathlon op een roei­ergometer, een fiets ergometer en een loopband), spnnt Knock Out (wie IS de snelste op 25 meter'), demonstra tie van de lesgroep turnen, demonstra tie van de lesgroep jazz dans, ludieke competities in de kantine zoals. Pijlen keilen, waterbak en het spiraaltje, en natuurlijk een grandioos afsluitend feest met disco, in kerstsfeer Deelname is vrij voor iedereen, inschnj ven voor deze onderdelen is mogelijk op de avond zelf kosten 1 piek

DIENSTPLICHT! Het Haags Juridisch Adviesbureau helpt u aan uitstel of afstel.

Info: 06 - 8898.249 (0,20 p/min.)

WIM VAN OOSTEN uit het Westen, regelt uw vervoer het allerbeste.

1 of 50 touringcars bestellen?

Wim van Oosten bellen!

Afspraken: 070 ­ 347 95 67 / 383 81 49

02510­23060 02943­1210

Hoezo hopeloze gevallen?

VARIA

PETER NOLL

PODIUMCAFÉ STRAFRECH T

WO m o

PLATO

Ritzen op herhahng Op ma 6 dec or­ ganiseren JS, PvdA en Plato het tweede grote onderwijs debat Dit keer zal de minister m debat gaan over de toekomst van het onderwijs met Prof de Klerk, Drs Slangen Prof Chris Lorenz, Sharon Dijksma en Simone van Geest Voorzit­ ter Ruud Vreeman Aanvang 20 00, Plaats Aula, na afloop borrel met band in foyer

UNIVERSITEITSTHEATER DE KOFFER

Do 16 dec organiseert de Koffer de Nachtwacht, een culturele jaarafslui­ ting met theater op lokatie Op diverse lokaties op de KUB zullen de volgende voorstellingen en presentaties worden gegeven De dienstlift. De Lijven, Sapeurloot en de Beginnerscursus To neel De voorstellingen zijn voor ieder­ een toegankelijk Het publiek wordt m kleme groepjes verdeeld en trekt van lokatie naar lokatie

8 Moderne poëzie, Judith Herzberg en Rutger Kopland drs A F J Haans, dimi 9 Architectuur van de barok ir Th G F i j e n b i , w o m o 10 Petain,DeGauUe en Vichy Frankrijk drs H P H Vijgen,

WINTERSPORT

Als je nog mee wilt met de Sporteen trum KUB wintersportreis naar Oosten­ rijk moet je snel inschrijven Voor maar f 629, zit je geheel verzorgt voor een week in de Oostenrijkse sneeuw Deze reis staat bekend om de goede kwaliteit en vooral de oer gezelligheid Als je toch gaat skieen, dan kun je het beter met een goed doen'

dl m i

HENSELMANS

ADVOCATEN KANTOREN HELMOND DEURNE

V E R S C H U R E N HE NSE LAIANS A D V O C A T E N TE H E L M O N D E N D E U R N E

ZOEKEN E E N

WETENSCHAPPELIJK GEORIËNTEERD JURIST (m/v)

Cursussen in Tilburg

1/2 Filosofie van taal en lichaam, dr L A van Buchem, ma mo / ma mi 3 Thomas Mann en Arnold Schonberg, Rob Riemen, ma mi In deze cursus wordt een studie gemaakt van de tekst van de opera 'Moses und Aron' van Arnold Schonberg en van de roman 'Doctor Faustus' van Thomas Mann E 4 Kerk en samenleving, drs C Bak, prof A Bredero, prof Walter Goddijn, dr H A van Munster, di mo Kennis en inzicht in 'beweging en tegenbeweging' in kerk en samenleving tijdens de mid deleeuwen en in de moderne tijd 5 Literatuur en Bijbel dhr A A Smul ders, dl mo 6 Kunst en cultuur in Rusland dr A W H van Dongen, dl mi 7 Hoofstuk ken uit de psychologie dr K Soudijn,

VERSCHUREN

Standaard

Boekhandel Pjllot

Juliana van Stolbergstraat 25 5038 AM Tilburg Tel 013­42 62 52 Fax 0 1 3 ­ 3 5 99 40 V O O R ALLE (STUDIE)BOEKEN

M E T BOVE NGE MIDDE LDE KWALITE ITE N E N BIJZONDERE KE NNIS V A N H E T PRIVAAT­ E N H A N D E L S R E C H T PARTTIME I N D I E N S T T R E D I N G O P TE RMIJN B E H O O R T T O T DE MOGE LIJKHE DE N

Schriftelijke reakties aan m r F G van der Geld, Postbus 218, 5750 AE D E U R N E

2 december 1993

lUNIVËRSKi

De 'miserabele' diktatenvoorzie­ ning en de 'lakse houding van het College van Bestuur' zijn voor stu­ denten een aanhoudende bron van zorg. Eindnovembervorigjaar deel­ de de studentenfractie TSO aan Zichzelf op de borst kloppen, daar collegevoorzitter Gery van Veldho­ schijnen Vrijetijdwetenschappers ven symbolisch een rode kaart uit niet zo van te houden. Studeerde om aan te geven: tot hier en niet ver­ afgelopen vrijdag de honderdste der. Kritiek is dat diktaten nog VTW'er af, reden voor een uitbun­ steeds regeknatigvroegtijdig uitver­ dig feest zag men er niet in. Het kocht zijn, veelgevraagde diktaten enige waarin de middag zich te laat worden aangeleverd door onderscheidde van andere afstu­ docenten en dat de rij wachtenden deergelegenheden waren de uitge­ voor het magazijn vaak te lang is. sponnen toespraakjes en een wer­ Een permanente frustratie voor de kelijk uitpuilende collegezaal in studenten. Volgens TSO is de zaak gebouw S. Prof.dr. Th. Beckers, voor het college echter niet bijster toonde zich niet de begenadigde interessant. En dus sleept de kwes­ spreker die de wegens vermeende tie nu al bijna drie jaar. De studen­ onwetenschappelijkheid wel eens ten in de universiteitsraad, vooral bekritiseerde vakgroep een hart in de persoon van Walter Schef­ onder de riem kon steken. Zijn ope­ frahn, blijven hameren op broodno­ ning was al niet erg begeesterend, dige maatregelen. toen bleek dat hij zich onledig hield De voorzitter was niet echt onder met het voorlezen van een deel van de indruk, maar wüde ook weer niet al te onverschillig overkomen. Hij het persbericht. stelde een projectgroep Diktaten­ Maar goed, daarna trok het wat bij verkoop (PGDV) in. Deze groep met een verhaal over een onderzoek onder leidingvan Jos Kuijlen (vak­ dat in het verleden was verricht bibliothecaris Algemene Collectie), onder afgestudeerde VTW'ers. Op ging in januari aan de slag en bracht zo'n feesteüj ke dag kon Beckers niet 19 augustus 1993 verslag uit. Be­ met vervelende cijfers komen, en langrijkste aanbevelingen zijn het hoorden we dat het bij de vrije­ tijdwetenschappers koek en ei is.

Op de arbeidsmarkt is de VTW'er met een bul op zak een gewild ob­ ject. Leuk om te vernemen, maar zijn gehoor van familie en vrienden van vier afgestudeerden zakte lang­ zaam weg onder een betoog dat was doorspekt met de nodige procenten en respondenten.

Uit weer een andere studie zou volgens de hoogleraar blijken dat het grote manco van Vriietij dweten­ schappen is dat men zo onbekend is bij het bedrijfsleven en overheid.

Voor Beckers reden om 'zijn be­ zorgdheid' uit te spreken. 'Maar', zo sprak hij natuurlijk vol goede moed, 'er ligt een nieuw uitdaging om onze studie op dat terrein meer bekend­ heid te geven.'

Hiep Hoi Honderd

Omdat op vrijdag maar liefst vier VTW'ers (allen van het vrouwelijk geslacht) hun bul kregen, had de vakgroep een leuke truc in petto. De eerste afstudeerder (Ans Pauw van het studiejaar '88­'89) was vanuit Den Haag overgekomen om uit te maken wie de honderdste VTW'er met drs. voor zijn naam zou wor­ den. Nadat Beckers eerst haar eigen carrière bij Ministerie van Land­ bouw uit de doeken had gedaan, was aan haar de taak om één van de vier enveloppen met de namen van de kandidaten te trekken. Het leek nog het meest op een Oscar­uitreiking in h e t klein. 'E n de winnaar is Maryse van der Steen', zo onthulde Pauw de naam van de winnares. Ge­ juich van familie en vrienden in het collegezaaltje.

Van der Steen had een tevreden­ heidsonderzoek gehouden onder bezoekers van het Ouwehands Die­ renpark. Na al deze gebeurtenissen kreeg de uitreiking van de bullen een meer alledaags karakter. Bege­ leiders hadden voor alle vier de af­ studeerders een vriendelijk woord­ je met hier en daar een gebruikelij­ ke kritische noot. Aan het einde van de bijeenkomst, die meer dan een uur duurde, waren er nog de nodige (alcohohsche) versnaperingen in de koffiekamer van gebouw S. Daar bleken de meeste VTW'ers iets meer dan een uur nodig hebben om het geheel af te ronden. [JF]

U n i Vfex­sT\vee

aanstellen van coördinatoren bij de verschillende faculteiten die de aan­ maak van de diktaten en gang van de copij naar de drukkerij moeten begeleiden en het opstellen van richtlijnen voor de docenten. De coördinator hoeft niet degene te zijn

'Dictatorproblemen'

die de docent achter de broek aan moet zitten, beklemtoont Kuijlen.

Dat is een zaak van de faculteiten.

Volgens Kuijlen is in het mandata­ rissenoverleg alvast positief gerea­ geerd op de aanbevelingen van de projectgroep.

In de commissievergadering Orga­ nisatie, Personeel en Infrastructuur (COPI) beloofde Van Veldhoven onlangs aan Scheffrahn in de raad terug te komen op het werk van de

projectgroep. In de raad van don­ derdag 25 november was nog geen spoor van deze project­ groep te bekennen. Toen TSO­ raadslid Scheffrahn de college­ voorzitter hierop in de rond­ vraag opmerkzaam maakte, las Van Veldhoven delen van het verslag van de projectgroep voor. 'Puur om te tarten', oor­ deelt Scheffrahn achteraf. De 'badinerende' toon van Van Veldhoven ('Ik wil niet badine­ rend zijn') lokte de woede uit van Scheffrahn. Deze reageerde furieus. Voor hem is het geen 'diktatenprobleem' maar een 'dictatorprobleem', en hij neemt zich voor de contacten met Van Veldhoven vanaf nu tot het zakelijke te beperken.

'Het was de druppel die de em­ mer deed overlopen. Als hij denkt dat hij dit kan maken, heeft hij het mis.' Scheffrahn is het spuugzat. Voordat hij verde­ re stappen onderneemt, wil Scheffrahn eerst de stemming in de raad peilen. Het is voor hem de laatste keer geweest dat hi j het diktatenprobleem aan de orde stelt. Maar dat zei hij vorig jaar rond deze tijd ook al. [PC] (Zie ook pagina 6)

Allard, Ben je al vertrokken naar Bosniël Ik vind dat eigenlijk wel een goed idee, dat afgestudeerden hun stu­ dieschuld kunnen aflossen door zich in te zetten in dat oorlogsge­ bied. Studenten moeten weer weer­ baar worden, en jij natuurlijk he­ lemaal. I emand die zo'n tien jaar heeft mogen studeren, op kosten van de staat, en dan tergend lang­ zaam z'n schulden aflost ­ in de hoop op kwijtschelding ­, die is in Bosnië goed op z'n plaats. I k mis alleen de sanctie. Ze moeten ge­ woon die lui geen keuze laten. Af­ gestudeerd, geen baan maar wel studieschuld! Verplicht een jaartje tussen de Serven en Kroaten vertoe­ ven. Als een soort postdoctorale stage.

En nu beginnen al die doctorandi natuurlijk te blèren dat ze dat van te voren niet wisten, dat ze plotse­ ling van hun warme stoel in een of ander overheidsgebouw worden weggerukt om op tekomen voor een zaak waar ze part noch deel aan hebben. Jammer, zou ik zeggen. In Nederland zijn de academici toch al overtollig, en bovendien moet het die ouwe linkse studenten toch aanspreken: samen met de solda­ ten op de barricaden, vechtend tegen het kwaad. Eindelijk weer eens een verbroedering tussen gewapende macht en intelligent­ sia. Zoiets als St. Petersburg (190S, 1917), maar dan dichter bij huis.

Kun je je colleges vredessociologie m de praktijk brengen.

Stuur je me een kaartje^ Niels

Brieven aan mijn broei Niels,

Zoals alle mensen en gebouwen in de Tilburg, heeft ook de Til­ burgse universiteit h e t deze maand koud. De november­ maand van 1993 zal de geschie­ denis ingaan als de koudste novembermaand van deze eeuw.

Om alle medewerkers en stu­ denten enigszins op tempera­ tuur te houden, staat de KUB­ thermostaat op achttien graden Celsius ('de gewenste binnen­ temperatuur'). De exacte gege­ vens van afgelopen november zijn nog niet verwerkt, dus raamt H.I.M. de Jong, de stookspecia­ list van bouw­ en huishou­ delijke zaken, op basis van an­ dere (doorsnee) novembermaan­ den tegenover heel koude maan­ den, zoals december en januari.

Logisch is dat het de laatste helft van deze maand meer moeite heeft gekost de temperatuur in de gebouwen op die achttien ge­ wenste graden te krijgen dan in een wat warmere november­ maand. Om precies te zijn zal dat verschil op degraaddagenmeteT zo'n 70 graden zijn, op een totaal van ­ normaliter ­ 390. Dat is een discrepantie van achttien pro­ cent, zo berekent De Jong. Acht­ tien procent warmteverschil impliceert dat er plusminus één­ vijfde meer gestookt zal moeten worden.

snee eengezinswoning be­ woont, en daar op aardgas stookt, en enigszins energiebe­ wust is, verstookt ­ jaarlijks! ­ 1400 kubieke meter, ofwel 640 gulden. Wie dat op de Tilburgse Stadsverwarming doet, ver­ Het leeuwedeel van de Tilburgse stookt zo'n 60 Kilojoule, zo'n universiteit wordt warmgestookt 630 gulden per jaar. Wie in een met de in Tilburg erg populaire studentenhok woont, dat rede­ Stadsverwarming (die loopt op af­ lijk is geïsoleerd en waar de valverbranding e.d.), alleen in de verwarming 's nachts niet door­ noodgebouwen en de keuken in loeit, verstookt tot 600 kubie­ gebouw H (lees: de mensa) wordt ke meter per jaar (mits het niet regulier aardgas verstookt. Goed, re­ nog kouder wordt dan het al is). kent De Jong verder op zijn Dat is, in geld uitgedrukt, 240 vooronderstellingen, normaal ver­ gulden. Studenten die zo riant stoken we in november per Stads­ zijn gelegerd dat ze over verwarming zo'n 3030 Kilojoule. Stadsverwarming beschikken, Dat zal nu op 3640 KJ's komen. Die betalen een tientje of twee min­ KJ's kosten per stuk 10,50 gulden, der. De koude novembermaand hetgeen de extra kosten op 6300 van dit jaar kost een doorsnee­ gulden brengt. Aan aardgas gaat er gezin 30 tot 50 gulden extra. in plaats van 5130 kubieke meter Studenten betalen, alleen al om nu waarschijnlijk ruim 6200 kuub in november hun ledematen te doorheen, wat de KUB (met een bewaren voor bevriezing, dit kubieke meter a 40 cent) 440 gul­ jaar tien tot twintig gulden den meer kost. De extra kosten meer. zullen, opgeteld, dus ruwweg 6740 Wie vergelijkt, optelt en deelt, gulden bedragen. berekent overigens dat met de De kosten in een normale maand KUB­verwarming ook 4000 november (althans, die van 1988 tot studentenkotten zouden kun­ enmet 1992)zijn33.870gulden.Nu nen worden warm gehouden. komen de kosten waarschijnlijk [DvEj boven de 40 mille. Aldus De Jong van Stookzaken. E en vergelijking ♦ Archieffoto: Rien Siers met een huisgezin? Wie een door­

3640 Gigajoule

^

Mijn verbroedering tussen arbeid en intelligentsia staat me nog vers in het geheugen. Het was ergens in het voorjaar van 1977 dat er bij Philips in Eindhoven gestaakt werd. Waarvoor en waartoe, dat ben ik vergeten. Maar dat hier een uitgelezen mogelijkheid lag om de strijd te verbreden, dat was ons meteen zonneklaar. I mmers, deze werkers zouden niet alleen voor hun bedrijfsbelang moeten strij­ den, maarmeteen de fundamente­ le ongelijkheid, de uitbuiting, de vrouwenstrijd en zo nog wat meer moeten meenemen. Hetgeen wij goedgemutst op een koude ochtend zouden meedelen. Net als zij had­ den wij spandoeken, borden, ther­ mosflessen met koffie. Wat zij niet hadden en wij wel was een verlo­ pen, revolutionaire dracht met rode sterretjes. Misschien dat we daar­ om bij aankomst al erg argwanend werden bekeken, zeker was dat onze leus Hun Strijd, Onze Strijd er niet meteen als koek inging. Ster­ ker, de mannen van de bond wil­ den het hek niet eens openmaken, al onze retoriek ten spijt. Daarom maar het hek overgeklommen, have en goed riskerend. I k was de eerste die oog in oog met onze ka­ meraden stond. Mijn betoog ver­ stomde ech ter onmiddellijk in een enorme kaakslag en nog wat ander, iets minder gericht klappenmateri­ aal. Mijn eigen strijd heb ik daar­ na langdurig in een belendend café uitgevochten. Daar heb ik toen ge­ zworen in de toekomst alleen nog maar mijn hersens te gebruiken.

Allard