IVIVERS Tilburgs Universiteitsblad - 6 september 1991 - j ^ r g a n g 29 nummer 2
Deeltijdstudenten moeten meer collegegeld betalen De O V-jaarkaart wordt in driejaar een tientje duurder. Het collegegeld voor deeltijdstudenten zal binnen enkele jaren geleidelijk verhoogd worden tot 1700 gulden per jaar. Voor studenten met een aanvullende beurs wordt een andere leenregeling onderzocht. Dit zijn enkele maatregelen uit de onderwijsbegroting 1992, die minister Ritzen op Prinsjesdag bekend zal maken. Op het gebied van de studiefinanciering vormen de grootste veranderingen die van de al eerder gemelde renteverhoging en de 'tempobeurs' in de propedeuse. Onderbrengen van de leningen bij de commerciële banken gaat niet door, omdat dat de rente op bijna 13 procent zou brengen en dat vond het kabinet te hoog. Als de overheid de leningen blijft verstrekken, zal de 'kostendekkende' rente zo'n elf procent worden. De 'tempobeurs' wordt voorlopig alleen in de propedeuse ingevoerd en wel in drie fasen. Wie komend jaar gaat studeren verliest de basisbeurs als hij na 18 maanden nog geen propedeusebul heeft, de daarop volgende lichting treft dat lot na 16 maanden en de daarop volgende na een jaar. Met invoering van een tempobeurs in de latere fase van de studie wordt gewachttotde uitkomsten bekend zijn van een 'haalbaarheidsonderzoek'. Eerst moet duidelijk zijn
siteit Nijenrode zal het ook wel op een collegegeldverhoging uitdraaien, omdat de ministerde subsidie aan die instelling in 1994 beëindigt. De grootste bezuinigingen wil de minister realiseren door een wijziging van de wachtgeldregeling in het onderwijs en door het 'ontacademiseren' van een van de academische ziekenhuizen. Nog niet bekend is hoe de beperking van de wachtgelden precies wordt ingevuld. De academische ziekenof de universiteiten wel beschikken over een deugdelijke studie- huizen moeten in elk geval tot verdergaande taakverdeling kovoortgangsregistratie. men. Op termijn zou dat er volVoor studenten met een aanvullende beurs wordt een andere gens Ritzen toe kunnen leiden dat leenregeling onderzocht. De beurs een van deze ziekenhuizen de voor studenten uit de lagere academische status verliest. De inkomensgroepen is opgebouwd vraag rijst dan natuurlijk wel, welke uit drie delen: basisbeurs, lening gevolgen dat heeft voor de betroken aanvullende beurs. Nu is het ken medische faculteit. Door de niet mogelijk wel de aanvullende verregaande samenwerking tusbeurs te ontvangen maar niet de sen faculteit en ziekenhuis is het bestaan van de een immers niet lening. Ritzen wil de rente op de studieleningen fors verhogen, goed denkbaar zonder de ander. maar laat onderzoeken of deze Wat de instituten voor internatiogroep studenten dan eventueel naal ondenvijs betreft wil Ritzen tot afspraken komen met collega van de lening af kan zien. De OV-kaart wordt, verspreid over Pronk van Ontwikkelingssamendriejaar, mettien gulden verhoogd. werking. Die heeft meer geld voor Op een aantal gebieden wil de ondenwijs ten behoeve van ontminister de eigen bijdrage van stu- wikkelingslanden in het vooruitderenden fors verhogen. Bijvoor- zicht gesteld. Minister Ritzen wil beeld van de deeltijdstudenten, zijn bijdrage aan die instellingen, die na 1995 1700 gulden per jaar zoals het Institute of Social Stumoeten betalen, en van de stu- dies in Den Haag, in elk geval denten aan de Open Universiteit. drastisch verlagen. Voor de studenten aan de univer(MvUHOP)
^Eerste fase moet wetenschappelijk blijven' 'Mijn
^
'f
De traditionele eenheid van onderwijs en onderzoek is aan slijtage onderhevig. Dit komt doordat het ondenfl/ijs zich steeds meer is gaan richten op de arbeidsmarkt en het onderzoek zich op maatschappelijke vraagstukken heeft gestort. Ook bij de eerste en tweede fase van de universitaire opleiding is een tweedeling te bespeuren. De eerste fase wordt vooral gebruikt voor de vorming van basiskennis ten/vijl de opleiding tot wetenschapper naar de tweede fase dreigt te verschuiven. Deze waarschuwende woorden zei prof. dr. L. de Klerk, die per juli dit jaar benoemd is tot rector magnificus aan de KUB, tijdens de plechtige opening van het Acade-
misch Jaar afgelopen maandagmiddag in de aula. Ten overstaan van leden van het Stichtings-bestuur, het College van Bestuur, het College van Dekanen, univer-
siteitsraad, het gemeentebestuur en medewerkers en studenten kantte de rector (van huis uit ondenwijspsycholoog) zich tegen het plan van minister Ritzen om studenten die na een jaar hun propedeuse niet halen de studiebeurs voor een jaar te onthouden. De Klerk: 'Studenten die niet binnen een jaar slagen 'straffen' door middel van kortingen op de studiefinanciering is een maatregel die vanuit de leerpsychologie gezien niet zal werken. Doorgaans werkt een systeem van belonen motiverend en van straffen demotiverend. Bovendien wordt dan de 'schuld' eenzijdig bij de student gelegd en wordt voorbijgegaan aan de mo-
Qok akilli Talking about people. Een proefschrift over hoe buitenlanders de Nederlandse taal leren.
kot & kast
Een reeks over studentenhuizen in Tilburg. Deze week de woonkazernes aan de Hogeschoollaan. 'Een nijlpaard houden kan, als ze het maar niet zien.' (foto) 7
Run op klachtenlijn studentenbond De klachtenlijn van de LSVb is in de proefperiode van ruim twee weken al door zo'n achthonderd studenten gebeld. Afgelopen maandag bood LSVbvoorzitter Rene Danen een eerste bundeling van de klachten aan minister Ritzen aan, die daarvoor naar het LSVb-kantoor gekomen was. Meteen nadat minister Ritzen maandag de eerste 'klachtenlijnbundel' van de LSVb in ontvangst genomen had rinkelde de telefoon alweer. Grijnzend gaf LSVb-voorzitter Rene Danen de hoorn aan de minister, zodat deze student bij de minister zelf zijn beklag kon doen. De rol die minister Ritzen tijdens het debat met de
gelijkheid dat de kwaliteit van het ondenwijs te wensen overlaat.' Centraal in de maidenspeech van De Klerk stond het begrip kwaliteit. Kort stond hij stil bij het fenomeen studentgericht onderwijs, dat in dit en komende jaren aan de KUB ingevoerd gaat worden, en onderzoel<scliolen. Over de toekomst van de KUB zei de rector datkleine universiteiten, zoals de Tilburgse, moeten groeien door het aantal studierichtingen uit te breiden. Dit om de mogelijke veranderende studiekeuze van de studenten het hoofd te kunnen bieden. Het moet evenwel wel een verbreding en versterking inhouden van de bestaande wetenschapsgebieden. Voor de KUB, die zich met name begeeft op het gebied van de mens- en maatschappijwetenschappen, is het onmogelijk om een volledige faculteit voor wis- en natuurkunde op te richten. Maar uitbreiding met een studierichting wiskunde sluit aan op de wetenschapsbeoefening aan de universiteit, aldus prof. De Klerk. 'Wiskunde zou een belangrijke aanvulling kunnen zijn van bijvoorbeeld de econometrie en van de vakgroepen die zich bezighouden met statistiek en methoden van data-analyse.'
PROFESSIE
Wat langer stond de rector stil bij de verbondenheid van het onderwijs en onderzoek. Het aan de universiteiten van oudsher geldende principe dat onderzoek en ondenwijs hand in hand gaan is door verschillende factoren aan slijtage onderhevig, constateerde hij. Bezuinigingen, studieduurverkorting, de concurrentieslag om de studenten en de groter wordende behoefte van die studenten aan op de praktijk gerichte oplei-
studenten moest spelen was ook overigens wat vreemd. Veel kwade reacties en vragen van de aanwezige studenten hadden te maken met de begroting voor volgend jaar, die uitgebreid in de pers is uitgelekt. Maar over een nog niet gepubliceerde begroting mag een minister niks zeggen. In plaats daarvan had Ritzen vooral veel lovende woorden over voor dit nuttige initiatief van de LSVb. 'In vergelijking met andere grote operaties komt de verstrekking van studiefinanciering er niet slecht af', vond hij. 'Maar elke fout is er een te veel.' En wat de inventarisatie van klachten betreft vond hij de LSVb-klachtentelefoon 'complementair' aan het werk van zijn eigen ambtenaren. Op twee terreinen, het functioneren van de Vervolg op pagina 3
dingen maken het steeds moeilijker om de eenheid van onderzoek en ondenwijs te handhaven. Ook zijn de universiteiten onder druk van de crisis steeds meer gaan letten op de beroepsmogelijkheden van de studenten. 'Gesteld kan worden', aldus De Klerk, 'dat het ondenwijs zich steeds sterker is gaan oriënteren op de professie en de arbeidsmarkt en het onderzoek op maatschappelijke vraagstukken.' Dit in tegenstelling tot de Humboldt-universiteit van begin vorige eeuw, die model stond voor de moderne universiteiten, en als uitgangspunt de individuele ontplooïng practiseerde door vooral zuiver wetenschappelijk onderzoek. Verder waarschuwde De Klerk in zijn rede vooreen tweedeling in de eerste fase en de tweede fase van de universiteit. De nadruk in de eerste fase komt te liggen in het ondenwijs van basiskennis en -vaardigheden tenwijl de vorming van zelfstandig beoefenaar van de wetenschap dreigt te verschuiven naar de tweede fase, aldus De Klerk, die kwaliteitsverlies voor de eerste fase vreest. De eerste fase dient zowel beroepsvoorbereidend te zijn en moet de basis voor de wetenschappelijke onderzoeker leggen. De Klerk: 'Het is van groot belang te blijven erkennen dat de eerste fase opleidingen wetenschappelijke opleidingen zijn. Deze moeten van een dusdanig niveau zijn dat de afgestudeerden in staat zijn de wetenschappelijke ontwikkelingen kritisch en zelfstandig te volgen. Dit houdt in dat aan de wetenschappelijke component van de eerste fase opleidingen duidelijke minimumeisen gesteld moeten worden.' (GR) Zie ook pagina 3