UNIVERS
ifbur^s Universiteitsblad 15 luni'19§Cr'-ïaarganq^27'nummer Zö
3
Vrouwenstudies en de vrije studierichten worden gecontinueerd
8
Geschiedschrijving van Brabant (foto)
15
B
Cultuur Een impressie van 't Lichte
.^>AW.^tK-MM«^«~^,-,«^.W^
Meer studieschuld in minder studietijd Het recht op een studiebeurs vervalt na afloop van de cursusduur plus een extra uitloopjaar. Voor de meeste studenten betekent dit nog maar vijfjaar beurs. Daarna kan nog een jaar lang evenveel geld vjorden geleend als men voordien kreeg. Als een student ouder is dan 26 jaar vervalt het recht op een studiebeurs eveneens. Ook dan kan wel nog geleend worden zolang er inschrijvingstijd in het hoger onderwijs resteert. De plannen van het kabinet hebben tot woedende reacties van de betrokken partijen geleid. Zowel de studentenbonden LSVb en ISO, als de verenigingen van universiteiten (VSNU) en hogescholen (HBOraad) vinden de voorstellen onaanvaardbaar. Zelfs de studentenverenigingen en corpora - toch nooit de eersten die zich roeren - zijn afgelopen zondag in spoedvergadering bijeen geweest om 'geschrokken en boos' te reageren. 'Studenten krijgen nog maar vijf jaar lang een beurs, terwijl de gemiddelde student vijf en een half jaar over zijn studie doet. Dit is dan ook de nekslag voor het verenigingsleven. De student heeft geen geld en geen tijd meer voor sociale, sportieve,
politieke en culturele activiteiten. Het verloren gaan van de studentenverenigingen zal leiden tot het ontstaan van een grijze massa eenzijdig gevormde academici,' aldus een woordvoerder. De Landelijke Studenten Vakbond (LSVb) toonde zich 'verbijsterd'. LSVb-voorzitter Jaap de Bruijn: 'Minister Ritzen valt niet meer serieus te nemen als hij spreekt over de toegankelijkheid van het hoger onderwijs. Ik zie niet hoe een verslechterde inkomenspositie, een hogere studieschuld, verhoogde ouderafhankelijkheid en een verhoogd collegegeld de toegankelijkheid waarborgen, laat staan vergroten.' Het studieklimaat zal onwerkbaar
worden, denkt de LSVb, als de gefinancierde studieduur straks tot vijf jaar is teruggebracht. Studenten uit de lagere inkomensgroepen zullen de gevolgen van de plannen het hardst voelen omdat er meer geleend moet worden en omdat over de leningen een marktrente betaald moet worden. Bovendien vindt de bond het 'te gek voor woorden' dat studenten na hun 26ste helemaal geen beurs meer kunnen krijgen. De voorgenomen verhoging van het collegegeld met vijfhonderd gulden in vijf jaar tekent volgens de LSVb 'de armoede in het denken over het onderwijs.' Het Interuniversitair Studenten Overleg (ISO) rekent voor dat de studieschuld van de student door deze maatregelen kan oplopen tot 3 5 . 0 0 0 gulden, dertienduizend meer dan nu. Ook zal de koopkracht van de basisbeurs de komende jaren met honderdvijftig gulden afnemen omdat niet langer prijsindexatie plaatsvindt. Volgens het ISO valt het niet te rijmen dat minister Ritzen onlangs voorstelde om de universiteiten de vrijheid te geven om de collegegelden desgewenst te verlagen, terwijl hij zelf nu een verhoging afkondigt.
Matte studentendemonstratie in Amsterdam
Foto: Bram de Hollander Tweeduizend studenten, waaronder ongeveer honderd uit Tilburg, hebben afgelopen vrijdag in Amsterdam gedemonstreerd tegen de bezuinigingen op de studiefinanciering, waarover het kabinet op dat moment in Den Haag vergaderde. 'We willen een duidelijke signaal afgeven dat we het niet meer pikken.' Er formeert zich een stoet demonstranten die koers zet richting Leidseplein. Een enkel spandoek wordt opengevouwen: 'Ritz die beurs open' en 'Wordt het w.o. dichtgeritzt?' De stoet studenten trekt ruim een half uur rond, probeert een korte sit-down, en keert terug op de Dam waarover intussen de onmiskenbare geur van hasjiesj hangt. Volgens de politie zijn er tweeduizend demonstranten, een teleurstelling voor de organisatoren. LSVb-voorzitter Jaap de Bruijn zegt dat het hoger onderwijs aan zijn succes, de enorme toeloop van studenten, ten onder gaat. 'Het gaat goed met Nederland, het gaat goed met het onderwijs en juist daarom wil het kabinet bezuinigen.' Ook de ISO-voorzitter, de Tilburgse student Matthijs Mekenkamp, spreekt zijn 'lotgenoten' toe. 'Dit zal een gevecht worden waarin een lange adem nodig is. Na de zomer zullen wij blijven doorgaan met ons verzet tegen dit stompzinnige beleid. Deze minister moet geremd worden.' Uit een enkele keel klinkt nog 'actie, actie'. De politie informeert bezorgd of er nog meer muziek moet komen. Nee, dat is niet het geval. De Dam loopt al weer langzaam leeg, een uurtje eerder dan gepland. (JD/HOP)
Ook de Vereniging van Samenwerkende Nederlandse Universiteiten (VSNU) wijst op deze tegenstrijdigheid. De vereniging gelooft dat het afschaffen van de beurs voor studenten ouder dan 26 jaar buitengewoon hard zal aankomen. Een vijfde van alle universitaire studenten is ouder dan die leeftijd. 'Met al deze voorstellen geeft het kabinet
niet te kennen hoge prioriteit te geven aan een hoog opleidingspeil in Nederland,' aldus VSNU voorzitter Van der Schans. De HBO-raad acht het 'absoluut onaanvaardbaar' dat het kabinet de hbo-opleiding met een jaar wil bekorten voor studenten met een v w o - of mboopleiding. (JD/HOP/ingekort)
'Het slaat gewoon nergens op' Tobias Dander van de Progressieve Studentenfractie (PSF) op de KUB vindt de maatregelen van minister Ritzen verwerpelijk. 'Het slaat g e w o o n nergens o p . ' Collega-raadslid Corina Veldhoven van de fractie Vinger in de Pap (VIP): 'De weg die w e inslaan betekent dat de toegankelijkheid en de kwaliteit van het onderwijs wordt afgebroken.' Zowel de PSF als de VIP vrezen dat de verhoging van het collegegeld ertoe leidt dat mensen uit de lagere inkomengroepen afgeschrikt worden om een studie te gaan doen en beide fracties zien geen reden om de beurzen niet te indexeren. De verlaging van de leeftijdsgrens naar 27 jaar betekent dat men niets kan ondernemen na de middelbare school om daarna nog te gaan studeren. Dander vraagt zich af of de maatregel om het studietempo te verhogen effect zal sorteren, terwijl Veldhoven denkt dat studenten hard gaan studeren
om binnen de vijf jaar te blijven. 'Dan krijg je dat er erg weinig mensen zullen zijn die nog raadswerk zullen doen, want daar heb je dan geen tijd meer voor'. Een pluspuntje is de verruiming van de bijverdienstenregeling van 2 4 0 0 naar 8.000 gulden. De PSF en de VIP voorzien een 'schokeffect' bij de studenten nu de plannen van minister Ritzen concreet gestalte krijgen. 'Ik denk dat de actiebereidheid groeit. Er wordt nu onderling en met de familie meer over gediscussieerd', aldus Corina Veldhoven. Tobias Dander: 'Veel studenten hebben nog niet door dat het echt menens is. Dat er op die demonstratie niet veel mensen waren kwam omdat er nog een hoop onzekerheid was. Ik denk dat er nu een echte protestgolf losbreekt. Want dit is groffer dan ik tot nu toe heb meegemaakt in de drie jaar dat ik aan de KUB studeer. En dat van een PvdAministerl' (GR)
Minstens vijftig graduate schools
anders kan men het idee van de graduate school maar beter laten varen. De commissie zou een beroep moeten doen op de politieke besluitvormers om extra middelen uit te trekken voor 'volwaardige' onderzoekscholen. Daarvan zouden er zeker vijftig tot honderd moeten ontstaan. De KNAW geeft toe dat het een illusie zou zijn om te denken dat al deze onderzoekscholen de top zullen halen. Maar alle scholen zullen periodiek moeten bewijzen dat zij aan bepaalde kwaliteitseisen voldoen, op straffe van verlies van hun basisfinanciering. De Akademie verwacht dat er geleidelijk uit het geheel toch wel een beperkt aantal onderzoekcentra van Europees of zelfs mondiaal topniveau ontstaan, met een grote uitstraling en aantrekkingskracht voor buitenlandse wetenschappers. (JD/HOP)
Er moeten in Nederland minstens vijf a tien keer zoveel onderzoekscholen komen dan minister Ritzen nastreeft. Niet al deze scholen zullen de top halen, maar ze moeten wel bewijzen dat ze aan hoge kwaliteitseisen voldoen om voor subsidie in aanmerking te komen. Dat zegt het bestuur van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) in een brief aan de door minister Ritzen ingestelde Adviescommissie Onderzoekschool. Ritzen streefde aanvankelijk naar de inrichting van een of meer onderzoekscholen per wetenschapsgebied. Binnen deze scholen zou vrijwel al het promotie-onderzoek moeten plaatsvinden. Uit recente uitlatingen van de bewindsman blijkt echter dat hij nu koers zet in de richting van een beperkt aantal - omstreeks tien - onderzoekscholen, die slechts een beperkt percentage van de aio's en oio's bestrijken. Volgens het KNAW-bestuur is zo'n bescheiden opzet beslist onvoldoende om de omvang en de kwaliteit van het universitair onderzoek op peil te kunnen houden. De Akademie meent dat de Adviescommissie Onderzoekschool de eerdere voornemens van de minister in ere moet zien te herstellen.
Univers met vakantie Dit is de laatste Univers van het lopende studiejaar. Op 31 augustus zijn w e weer terug. Kopij voor dat nummer inleveren ten laatste op vrijdag 2 4 augustus. De redactie wenst alle lezers deze zomer veel buisgenot toe en voor de niet-sportievelingen: veel zon.