UNIVERS 7,A ^ 9R ai ini iQti -Q 1 o o q _ ip.amann ?7 nummer 3 6
'fr-iii or^lCl
Commissie Van Kemenade wil Brabants hoger onderwijs onder één bestuur De twee universiteiten en acht hogescholen in Brabant moeten gaan samenwerken in een federatie. Dit orgaan wordt beiast met de coördinatie van de onderwijs- en onderzoel<splannen van de verschillende instellingen, maar ook met de afstemming van financiële meerjarenplannen. Dat zegt de Commissie Hoger Onderwijs Noord-Brabant - beter bekend als de commissie Van Kemenade - in een advies dat afgelopen maandag werd aangeboden aan de Noordbrabantse gedeputeerde voor onderwijs m w . drs. J . L . M . Baartmans-Van den Boogaart. De zware commissie van onderwijsdeskundigen, onder voorzitterschap van dr. J . van Kemenade (de huidige burgemeester van Eindhoven en voormalig minister van Onderwijs) werd half november in het leven geroepen om de ontwikkelingen en ontwikkelingsperspectieven te schetsen van het hoger onderwijs in Noord-Brabant. Daarnaast werd de commissie gevraagd aanbevelingen te doen over mogelijke en noodzakelijke vormen van samenwerking tussen en integratie van hoger onderwijs-instellingen in de provincie. Aan dit tweede, gevoelige punt hebben de wijze mannen, waaronder dr. R. de Moor, rector-magnificus van de KUB, zich echter niet gewaagd. Van Kemenade: 'We wilden niet met onderwijsinstellingen gaan kwartetten. Het is verstandiger als zij bij zichzelf te rade gaan hoe de spreiding moet plaatsvinden in het licht van de ontwikkelingen die zich voordoen. Als wij ons bijvoorbeeld zouden uitspreken over waar het kunstonderwijs moet komen, zou dat de discussie een incidenteel karakter geven. Bovendien zou het de
onderlinge gedachtenwisseling tussen de hoger onderwijsinstellingen in Brabant doodslaan.'
SAMEN VOOROP Wel stelt de commissie dat het noodzakelijk is dat de universiteiten en hogescholen in Noord-Brabant tot verregaande samenwerking komen. Op die manier kan men het hoofd bieden aan de grote druk waaronder het hoger ondenwijs is komen te staan door de toenemende studentenaantallen en de afnemende financiële middelen. Ook de afstemming met de regionale arbeidsmarkt en het contact met het bedrijfsleven vraagt om een gezamenlijke aanpak. Daarnaast zou men zich - met het oog op de Europese integratie - beter kunnen presenteren op de internationale markt. 'Een verenigd Brabants hoger onderwijs staat sterker en plaatst zich daarmee in een voorhoedepositie ten opzichte van het overig hoger onderwijs', meent de commissie. Vandaar ook de titel van het boekje waarin de bevindingen van de deskundigen zijn neergelegd: Samen voorop. Meer samenwerking is ook mogelijk omdat de strikte scheiding van wetenschappelijk onderwijs en hoger beroepsonderwijs aan het verdwijnen is. Om op die ontwikkeling in te spelen lijkt het de commissie wense-
lijk dat de universiteiten en hogescholen hun studenten nu al de gelegenheid bieden om studieonderdelen aan een andere instelling te volgen. Ook is te denken aan geïntegreerde propedeuses en het gezamenlijk opzetten van tweede-fase beroepsopleidingen. Desamenwerking zou zich verder moeten uitstrekken tot allerlei dienstverlenende activiteiten, zoals bibliotheken, studentenvoorzieningen, transferpunt en computercentra.
DOELMATIGHEID Eén van de taken van het orgaan, dat volgens de commissie vergaande bevoegdheden zou moeten krijgen, is het opstellen van een gezamenlijk regionaal onderwijsplan. Omdat de overheid de instellingsplannen voor onderwijs- en onderzoeksvernieuwingen in de toekomst vooral zal beoordelen op 'macro-doelmatigheid', is het van belang als de Noordbrabantse instellingen zelf al een toets op regionale doelmatigheid uitvoeren. Het rijk kan hun voorstellen dan nog nauwelijks afkeuren, meent de commissie. Het samenwerkingsorgaan zou verder de coördinatie in handen moeten krijgen van de financiële meerjarenplannen van de instellingen. Daarnaast kan het zorgdragen voor het beheer van de dienstverlenende faciliteiten. De federatieve samenwerkingsvorm
Kamernood in Tilburg: we have a reumforyou. De eerstejaars zijn gearriveerd. Een politieke talkshow tijdens de introductie. Omscholing tot leraar econonnie weinig in trek. die de commissie voorstaat is 'afgekeken' van de University of California, waaronder tien autonome universiteiten ressorteren. In de Brabantse situatie zou dit model neerkomen op een bestuur dat bestaat uit de voorzitters van de colleges van bestuur van de universiteiten en hogescholen. Het bestuur moet een externe professionele bestuurder als voorzitter krijgen, die wordt ondersteund door een secretaris en een klein stafbureau. Het orgaan zou gevestigd moeten worden in de provinciehoofdstad 's Hertogenbosch. De commissieleden erkenden afgelopen maandag dat de daadwerkelijke uitvoering van de voorstellen afhankelijk is van de bereidwilligheid van de verschillende instellingen en gemeenten die vooralsnog hun eigen belangen laten prevaleren boven het 'hogere' provinciale belang. 'Maar', aldus Van Kemenade, 'ik geloof dat de partijen de noodzaak in zullen gaan zien van samenwerking. De provincie kan daarbij een sturende rol spelen.' KU B-rector R. de Moor voegde daar aan toe dat er tussen KUB en TU Eindhoven nu al een samenwerkingsvorm bestaat. 'Wij zijn geen concurrenten, maar vullen elkaar aan', aldus De Moor. Wat betreft de instellingen voor hoger beroepsonderwijs zal de samenwerking moeilijker vallen. De Hoge-
7
23
24
Ziek zijn kost geld. De studentenverzekeringen op een rijtje. Sarafina Theater tegen Zuidafrikaans onrecht. Een foet verkent Tilburg: 'vanavond is de beer weer los'.
school Midden-Brabant (Tilburg) liet al weten weinig te zien in het afgeven van financiële en planningsbevoegdheden. De Hogeschool Katholieke Leergangen wijst het voorstel af. Volgens drs. F. Slangen van het college van bestuur is het advies tezeer geschreven vanuit de universiteiten 'en gaat het voorbij aan de problemen in het hoger beroepsonderwijs.' 'De problemen rond bijvoorbeeld de spreiding van het hbo worden alleen opgelost als je dit advies ziet als een eerste stapje naar echte fusies tussen hbo-instellingen', aldus Slangen in het Nieuwsblad. Omdat de twee Brabantse universiteiten niet beschikken over een volledig pakket ondenwijsvoorzieningen - geneeskunde, wis- en natuurkunde en een belangrijk deel van letteren ontbreken -, wordt de mogelijkheid tot samenwerking met de universiteiten van Nijmegen en Maastricht nadrukkelijk open gehouden. Volgens commissielid drs. J . Gevers, voorzitter van het college van bestuur van de Universiteit van Amsterdam, wordt de samenwerkingsconstructie die de commissie heeft voorgesteld voor Brabant, ook elders in het land snel noodzakelijk. 'Als Brabant niet opschiet, zijn we in Amsterdam misschien al eerder', aldus Gevers. (CJ)
Letteren haait het Het ziet er naar uit dat de Tilburgse Letterenfaculteit de dans gaat ontspringen. Volgens de jongste tellingen kan de faculteit dit studiejaar 116 eerstejaars studenten begroeten. De dreigende opheffing van de faculteit lijkt daarmee van de baan. '116 aanmeldingen? Dat vind ik prachtig. We hebben een afspraak met de minister over een trendmatige ontwikkeling in de instroom richting 120. Dus dit is niet zo gek.' Aldus een opgetogen prof. G. Extra, dekaan van de Letterenfaculteit. In december wordt gekeken naar V.l.n.r.: drs. F. Slangen, commissievoorzitter dr. J . van Kemenade en prof.dr. R. de Moor.
het aantal feitelijke inschrijvingen en de vooraanmeldingen voor het volgend cursusjaar. Blijven die beduidend onder de 120 dan zou de faculteit gesloten worden. De andere criteria gaan over kwaliteit. 'Daar scoren wij niet slecht op', aldus Extra. Hij ziet de toekomst voor de faculteit dan ook zonnig in. (GR)