)nder olijke bben 1 die ) ma orbe r. m. 'oord 5589
T i l b u r g s H o g e s c h o o l b l a d 6 d e c e m b e r 1985 j a a r g a n g 23 n u m m e r 15
'Deetman bli jft zi ch overal mee bemoei en'
'
vc^ u^ a^
?m \ei 'en an
'Aan de ene kant wil Deet man zich terughoudend op stellen, maar anderzijds wil hij via reglementering een vinger in de pap houden'. Aldus de kritiek van TIAS directeur drs. Verhagen op de plannen die het ministerie heeft ontplooid voor de tweede fase opleidingen. 'De minister vindt dat 't hem niks mag kosten en tegelijkertijd wil hij zich toch overal mee blijven bemoeien', aldus Ver hagen. Minister Deetman stuurde de uni, versiteiten en hogescholen half novem ber een conceptnotitie Planvorming Postdoctorale Opleidingsactiviteiten. Daarin wordt geprobeerd een kader te schetsen voor de tweede fase en alvast een beoordeling te geven van de eerste plannen die de universiteiten op dit ge bied hebben ontwikkeld. De Katholieke Hogeschool Tilburg overhandigde Deet man in juni al een door het TIAS uitge werkt plan voor de oprichting van zeven postacademische 'scholen': Mens en maatschappijwetenschappen. Bestuurlij
ke informatiekunde. Bestuur van non profit en publieke organisaties. Arbeid en organisatie. Psychosociale aspecten van de gezondheidszorg. Opvoeding en On derwijs en, tenslotte, een school voor Hogere juridische vorming. Verhagen: 'Wij hebben met voldoening gezien dat de minister in elk geval die laatste opleiding voor hogere juridische vorming bij voorbaat positief heeft ge waardeerd. Wat hij van de andere voor stellen van het TIAS vindt laat hij in het midden, zogenaamd om dat hij daar nog niet genoeg vanaf weet. Dat stelt ons toch wel teleur, want wij hebben daar in het verleden toch vrij uitvoerige informa tie over verstrekt. Er zijn andere voorstel len dan de juridische school die met het zelfde recht ook een positieve waarde ring hadden kunnen krijgen. Maar we gaan gewoon door met het afronden van onze voorbereidingen: vóór de kerstva kantie moeten de puntjes op de i staan.' Overigens hoeft de start van een posta cademische opleiding niet afhankelijk te zijn van ministeriele goedkeuring. De overheid heeft niks af of goed ie keuren, maar kan wel door het verstrekken van startsubsidies een bepaalde erkenning afgeven. Verhagen: 'Wij gaan ervan uit dat al onze opleidingen in principe
kostendekkend moeten zijn. De aanloop subsidie van de minister is dan mooi meegenomen. Die kan twee functies hebben: allereerst een verlaging van de cursusgelden in de eerste jaren en ook dat je met minder dan het maximale aan tal studenten alvast aan de slag kunt.' 'De minister wil dat de financiering over vijfjaar nu al gegarandeerd is. Maar onze contacten met de markt hebben juist uit gewezen dat het bedrijfsleven daar hele maal niet voor voelt. Daar zegt men: ma ken jullie eerst maar iets goeds, wij gaan niet bij voorbaat die opleidingen zelf in het leven roepen.' De minister hanteert bij de behandeling van deze zaak trouwens een krankzinnig korte termijn, aldus Verhagen. 'Idioot gewoon. Maar Deetman zegt dat hij zo'n haast maakt omdat de universiteiten hebben verzuimd deze aangelegenheid zelf op tijd te regelen. Hij moet zijn zaak jes voor maart rondhebben willen de op leidingen per 1 september volgend jaar van start kunnen gaan. Of de Tilburgse plannen allemaal worden gerealiseerd weet ik niet, maar wij hebben goede hoop dat we minstens vier of vijf initiatie ven ook echt van de grond krijgen'. TG Zie o o k p a g . 5
zal ZO
De en of iet op ■ijn
eel BIJ
est 'en (as net \en de 'uk in er :h lan lo■lerdt rdt Uil
'an ausor jen en peratdat De anpes en lein lad o Y
T985
PSP en CPN komen met studi efi nanci eri ngsplan In het heetst van de strijd hebben de Tweede Kamerfracties van PSP en CPN woensdag (4 december) gezamenlijk een ei gen plan voor een stelsel van studiefinanciering gelanceerd, ge titeld 'Deetmans norm is onze norm niet'. In het plan waar aan door de Landelijke Studentenvakbond is meegewerkt stellen de beide fracties een stelsel voor dat in totaal 6 miljard gulden kost. Voor dat geld komt het plan echter tege moet aan alle kritiekpunten die op de voorstellen van minister drs. W . J . Deet man zijn uitgestort. De fracties willen aan iedere uitwonende student een beurs geven van 1000 gulden per maand, overeenkomend met het bijstandsbedrag voor een 23jarige alleenstaande. In de voorstellen van Deetman is dit 752 gul den per maand, waarvan 1500 gulden moet worden geleend. Thuiswonende studenten krijgen van PSP en CPN 700 gulden per maand, van Deetman nog geen 400.
Bovenop het budget voor levensonder houd willen PSP en CPN iedere student een jaarlijkse tegemoetkoming in de stu diekosten geven van 900 (Deetman: 700) gulden. Daarboven is voor bijzondere studiekosten een extra bedrag op aan vraag mogelijk. Verder worden alle stu derenden in het verplicht ziekenfonds opgenomen, wordt het collegegeld afge schaft (Deetman zal dit op / 1604,— brengen), wordt helemaal geen rekening gehouden met het inkomen van ouders of partners, komen alle 30plussers volle dig in aanmerking voor een beurs en ko men leningen in het hele verhaal niet voor, noch renteloos, noch rentedra gend. De studiefinanciering zou bij de Algemene Bijstandswet moeten worden ondergebracht in een rijksgroepsregeling voor studerenden, en worden uitgevoerd door de gemeentelijke sociale diensten. Volgens de opstellers van het plan, de kamerleden Wilbert Willems (PSP) en Marius Ernsting (CPN) komen de voor stellen onrealistisch over, maar 'zo'n rechtvaardig onafhankelijk stelsel blijkt betaalbaar te zijn, mits in de verschillen de geldstromen voor de studiefinancie ring verschuivingen worden aange bracht', zo schrijven zij. Zij hebben twee verschuivingen op het oog: De lastenverlichting van 1,8 miljard voor het bedrijfsleven als gevolg van de
overheveling van de kinderbijslag voor 18plussers naar de studiefinanciering, wordt ongedaan gemaakt door verho ging van de vennootschapsbelasting. 'De medeverantwoordelijkheid van het bedrijfsleven voor het hoger onderwijs blijft daarmee bestaan'. De bijdrage die ouders in het huidige stelsel naast alle studiefinanciering opbrengen bedraagt 1,9 miljard gulden. Die bijdrage vervalt door de ouderonafhankelijkheid. Daarte genover moet de inkomstenbelasting voor alle bovenmodale inkomens om hoog. De belastingschijven vanaf 32 % worden elk 2 % hoger. Dat levert 1,2 miljard op. Willems en Ernsting wijzen erop dat daarmee een veel grotere sprei ding tot stand komt van de lasten voor de studiefinanciering; niet alleen ouders met studerende kinderen, maar iedereen met een hoog inkomen betaalt mee. Beide maatregelen leveren samen 3 mil jard op. Gevoegd bij de ruim 3 miljard van Deetman (waarin overigens ook al een keer de 1,8 miljard aan kinderbijslag gelden zijn verrekend) komt dit neer op een bedrag van ruim 6 miljard, genoeg voor de voorstellen, die volgens de op stellers een stelsel opleveren 'dat het waard is om er de straat voor op te gaan'.
NIET REALISTISCH In een eerste reactie zegt Carel van Na huijs, decaan aan de KHT, het voorstel van de PSP en de CPN 'sympathiek maar niet realistisch' te vinden. 'Hoe een ideaal studiefinancieringsstelsel er uit zou moeten zien, daar zijn we het vrij snel over eens maar ik denk dat het poli tiek niet haalbaar is', aldus Van Nahuijs. 'In brede kring, waaronder ook de PvdA, is men er van overtuigd dat de belasting
Carel van Nahuijs: sympathiek maar onrealistisch
8 / 9 De lokroep van het Verre Oosten laat ook Tilburg niet koud. Maar of Verre Oostenstudies nog ooit van de grond komen is Steeds nneer de vraag. o 5
i M i n ster i e bezet Een reportage Tweede fase opleidingen dreigen niet op tijd klaar te komen.
druk in Nederland te hoog is opgelopen.' Het verhogen ervan om tot een recht vaardige studiefinanciering te komen is 'op zich aanvaardbaar' maar daar is geen ruimte voor. 'Ik heb het idee dat die zaak potdicht zit', zegt hij. Sterker nog: 'De lastenverlichting voor het bedrijfsleven is een van de wagens geweest waarop Deetman het stelsel door de kamer heeft gesleept', stelt van Nahuijs. Hij vervolgt: 'In de huidige situatie, waarin ik het als een politiek gegeven aanvaard dat er geen volledig ouderonafhankelijk stelsel te financieren is, dan moet je kiezen wat je wil bereiken. Wil je de pot over ieder een verdelen of ga je een basis leggen voor een fatsoenlijk inkomen voor stu denten, te beginnen bij de minst draag krachtigen?' Deetman kiest voor dat eer ste maar Van Nahuijs voor dat tweede. Van Nahuijs: 'Zelfs Lubbers heeft on langs nog gezegd dat het niveau van de bijstand van 18jarigen te laag is om zelfstandig van te leven. De basisbeurs en de aanvullende financiering van zijn stelsel is hierop gebaseerd. Dat is dus domweg te laag. De consequentie is dat je de aanvullende financiering omhoog doet en de basisbeurs naar beneden. Hiermee breng je een stuk van de ouder lijke onafhankelijkheid verder weg. Dat is vervelend maar die keuze zou ik op dit moment maken.' In dat verband wijst hij op de voorstellen van PvdA onderwijs specialist J . Wallage, die binnen de door de minister vastgestelde budgettaire neutraliteit blijven. De basisbeurs zou verlaagd moeten worden en de aanvul lende lening zou voor eenieder verplicht moeten zijn. De rest wordt aangevuld door een beurs, waarvan de hoogte af hankelijk is van het ouderlijk inkomen. Via deze weg zou het mogelijk zijn naar het 'ideale' stelsel te groeien. Van Na huijs ziet nog wel mogelijkheden om het totale budget .voor studiefinanciering op te krikken door 'gelden die kennelijk niet opgevraagd worden, in het stelsel te ha len'. 'Dat is nog een mogelijkheid, maar voor de rest zie ik er bar weinig', aldus Van Nahuijs. Gerard Rutten Bert Bakker/UP