1983 09 23

•v,-j^rf!jja!i*:^jSrSi--}j'j;^' i' ■ i.

­■'/^ ­,t,'.

• « w « * y , JK S l t f

TühiiraR Hogeschoolblad ­ 23 september 1983 ­ jaargang 21 ­ nummer 4

M

GeeA7 ö'e/c/ voor nieuw stelsel studiefinanciering

Onderwijsbegroting viseert studieicosten De Onderwijsbegroting als geheel staat wederom in het teken van de kostenbesparing, met de lijm van de doelmatigheid ge­ klit aan kwaliteitsverhoging. De bezuinigingen bedragen 365,4 miljoen in 1984 (oplopend tot ruim een miljard in 1988). Het grootste gedeelte, ruim 200 miljoen, wordt verhaald op het voortgezet onderwijs. Hoger en wetenschappelijk onderwijs le­ veren 87,1 miljoen in en op studiefinanciering wordt ruim 52 miljoen bespaard. Het verlies van banen loopt op van 545 in 1984 tot bijna 2500 in 1988, waarbij de daling van het leerlin­ gental nog buiten beschouwing is gelaten. Die bedraagt in sommige gevallen dertig procent.

Mlnister Deetman Het lang beloofde nieuwe studiefinancie­ ringsstelsel is zo goed als zeker van de baan. Dat wil zeggen: het stelsel dat de student financieel onafhankelijk maakt van zijn ouders. Het kabinet heeft beslo­ ten dat daar geen geld voor is. Dat blijkt uit de begroting voor 1984 die op Prins­ jesdag wereldkundig werd. Vanaf nu wordt nog slechts een "ander stelsel" beloofd, dat in ieder geval niet duurder mag zijn dan het tegenwoordige en "zo mogelijk deze kabinetsperiode" wordt in­ gevoerd. In afwachting daarvan gaan de beurzen omlaag en de collegelden om­ hoog.

Zo voegt minister Deetman een hoofd­ stuk toe aan een eindeloos verhaal. Het begon in de roerige jaren zeventig, toen het principe van de financieel onafhanke­ lijke student voor het eerst door een re­ gering serieus werd genomen. Tien jaar lang hebben onderwijsministers gezocht naar dekking, totdat Deetman dit voor­ jaar de gedenkwaardige woorden sprak: "Voor de zomer krijgt u haring of kuit".

Het werd né de zomer en het wrd in elk geval geen haring. " D i t beginsel kunnen we niet realiseren. E en deel van de kosten voor studie en levensonderhoud zal door de ouders betaal blijven." Kuit wordt het voorlopig ook niet, want het andere «telsel moet nog helemaal ont­

worpen worden. Alleen de financiële dekking is er: de kas van Rijksstudietoe­ lagen plus het bedrag dat vrijkomt als de kinderbijslag voor achttien tot zevenen­ twintigjarigen wordt afgeschaft.

Een ander principe blijft wel, dat van het profijtbeginsel. In 1984 gaan ouders eer­ der meebetalen aan de studie van hun kind. De loongrens waaronder men een maximale toelage kan krijgen wordt be­ vroren. Tot nog toe steeg die grens mee met de prijzen. De lonen echter bleven achter, redeneert het ministerie, daalden zelfs door de toenemende werkloosheid zodat steeds meer mensen een beroep deden op Rijksstudietoelagen. In 1982/3 werden 135.000 aanvragen gehonoreerd tegen 111.000 in 1981/2.

De extra toelage van 350 tot 600 gulden voor mikroskopen, dure studieboeken, tekentafels en tandheelkundig instru­ mentarium wordt afgeschaft, omdat de toekenning teveel tijd kostte en ook voor andere studies extra uitgaven nodig zijn, die de student wél zelf moet betalen.

De studietoelage voor achttien tot twin­ tigjarigen wordt verlaagd tot RWW­ niveau, omdat anders uitkeringstrekkers minder krijgen dan beursstudenten. Al­ thans, dat probeert minister Deetman voor de tweede keer. Vorig jaar werd zijn poging verijdeld door de Tweede Kamer, die een ongelijke bedeling van studenten van verschillende leeftijden veel be­

zwaarlijker vond en de voorgestelde ver­ laging over élle beurzen verdeelde. De maximale toelage voor studenten wordt overigens niet aangepast aan de RWW­ norm. Dat zou een verhoging betekenen, en die wijst Deetman af: "Die studenten krijgen naast studiefinanciering om aller­ lei redenen soms kinderbijslag, en wij zijn op dit moment niet in staat te kontrole­ ren wie wel en wie niet de kinderbijslag krijgen."

Het "onaanvaardbaar" komt uiteraar van de studentenbeweging, die de ouderlijke onafhankelijkheid vanaf haar ontstaan in de jaren zestig in het vaandel voerde. Ge­ rard Bosman van de Landelijke Studen­ ten Vakbond: " H e t gaat ons de keel uit­ hangen dat Deetman weer met nieuwe bezuinigingen komt in plaats van met dat stelsel. Maar veel erger is het dat hij de ouderlijke onafhankelijkheid eruit gooit.

Zeker nu zoveel mensen op oudere leef­ tijd gaan studeren en het volwassene­ nonderwijs bevorderd wordt. Je kunt die mensen toch niet naar hun ouders stu­ ren? De komende jaren zullen al onze ak­ tiviteiten erop gericht zijn die ouderlijke onafhankelijkheid alsnog te realiseren." vervolg op pag. 7

Gezondheids­ psychologie Deze discipline is nog erg jong maar de interesse vanuit de praktijk en vanuit de studenten is enornn.

Tjeenic Willink is benoennd tot buitengewoon hoogleraar der Rechtsgeleerdheid. Hij zal er de cursus "politieke en bureaucratische besluitvorming" verzorgen. E en gesprek met de gasthoogleraar.

CvB wijst Deetman op gemaakte afspraken In een brief aan minister Deetman dringt het Tilburgse CvB aan op overleg "over de wijze waarop de uitgroei tot een reële omvang gestalte kan krijgen. Dit alles te­ gen de achtergrond van de in het recente verleden gemaakte afspraken."

De brief van het CvB is het gevolg van de reactie van de minister op het Ontwikke­ lingsplan.

Het College schrijft: "Uw reaktie op deze elementen in ons plan bevat, met uitzon­ dering van de Sociale Zekerheidsweten­ schappen, nauwelijks coöperatieve ge­ dachten. Integendeel, u meent nu reeds ­ zonder dat u daarover inhoudelijke voorstellen hebben bereikt ­ te kunnen mededelen dat de "voorstellen" voor ex­ perimentele studierichtingen vrijetijds­

kunde en personeelsbeleid niet voor be­ kostiging in aanmerking komen... Voor wat de volledige studierichting Wijsbe­ geerte betreft merken wij op dat de tekst in uw reactie niet spoort met de in de Be­ leidsafspraak Taakverdeling en Concen­ tratie geformuleerde passus over Wijsbe­ geerte. " Door de reactie van de minister vraagt het College zich af welke reële waarde het nog mag hechten "aan de door u en uw voorganger met ons gemaakte af­ spraken". Tevens is het College van me­ ning dat de minister de groei van de eco­ nomische en juridische studierichting in Maastricht fors stimuleert "zonder te reppen over de consequenties die dit heeft voor in het bijzonder de K HT."

Voorstel coördinatie Veldkamp:

Sociale zeiceriieidsicunde in 1984 van start De nieuwe studierichting So­ ciale Zekerheidskunde zal in haar experimentele fase een plaats moeten krijgen als subfaculteit in de Centrale In­ terfaculteit. Dat stelt de coördinator van de voorberei­ dingscommissie, prof. dr.

G.J.M. Veldkamp, in een pasverschenen conceptrap­ port. Volgens Veldkamp is er grote vraag naar sociale ze­ kerheidsdeskundigen, vooral

bij beleids­ en uitvoeringsor­ ganisaties.

Veldkamp schat het aantal openstaande functies voor sociale zekerheidskundigen op het moment in ons land op 4500 en hij verwacht een jaarlijks aantal vacatures van 250 a 300. De behoefte aan een nieu­ we studierichting, zo moge blijken uit de­ ze cijfers is erg groot. E n er is haast ge­ boden. De commissie Veldkamp zou graag zien dat Sociale Zekerheidskunde in september 1984 van start gaat en men hoopt voor de eerste jaren op een in­ stroom in de propedeuse van 100 stu­ denten. Voor 1987 rekent het rapport op 332 onderwijsvragende studenten.

Op 1 oktober 1982 werd prof. Veldkamp, oud­minister en hoogleraar in de leer der sociale zekerheid in Leiden, door het Col­ lege van Bestuur van de Tilburgse hoge­ school als coördinator belast met de voorbereiding van een studierichting So­ ciale Zekerheiskunde. Deze week ver­ scheen een concept­rapport waarin Veldkamp verslag doet van zijn bevindin­ gen. De Leidse hoogleraar stelde het werkstuk samen in nauw overleg met een begeleidingscommissie waarin voor de hogeschool onder andere prof. Rey­ naerts, prof. Frenkel, drs. van den Heu­ vel en prof. Kapteyn zitting hebben. vervolg op pag. 7

BRIEVEN COLOFON MATSERTJES

"Reaktionair" is een rubriek waarin reakties van lezers worden geplaatst. Naam en volledig adres van de schrijver(s) dient bij de redaktie bekend te zijn. Anonieme brieven verdwijnen in de prullemand.

Over anti-papisme en broodwinning Enkele weken geleden Is de discussienota over de katholieke signatuur verschenen. Een wat uitgebreidere reaktle mijnerzijds wil Ik later schrijven, maar de bijdragen van de heren Danny Backx en Jan van der Straaten (THB 16-9-1983) schreeuwen zo hard om een reaktle dat Ik dat reeds nu geef.

De laatste woorden van D. Backx In zijn artikel zijn: "Een staf om te gaan?"

Waarheen?

Die vraag is niet zo moeilijk te beantwoorden. In de nota (biz. 5) wordt bijvoorbeeld gezegd: " V a n degene, die zich niet tot die kerkelijke gemeenschap rekent, mag een mate van loyaliteit, respect en begrip verwacht worden...".

Leg daarnaast het stukje van J . van der Straaten. Deze besluit z'n 'litanie' met: " K o r t o m : al hetgeen mij tot anti-

papist maakt". Dat Is Interessant. W a t beweegt tenslotte een anti-papist om te gaan werken bij een l<atholiel<e instelling? Bezieling? Wil hij trachten In z'n eentje dat roomse bolwerk te bestrijden? Moedig, heel moedig. Dan Is die aloyaliteit, dat onbegrip en die niet-respectvolle houding voor andermans gedachtengoed van J . van der Straaten te verklaren en goedgepraat, nietwaar? Of zou er een ander motief aan ten grondslag liggen? Aardse broodwinning bijvoorbeeld? Hij kan hier gewoon een leuke baan krijgen die goed betaalt. Natuurlijk, je zou stom zijn zoiets dan te laten liggen, alhoewel sommige misschien zouden opmerken dat als een antl-papist vanwege 'de onrechtvaardige mammon' op een katholieke instelling een baan accepteert dat toch riekt naar pragmatisme en opportunisme. Hadden die laatste twee begrippen ook niet wat met 'rooms' te maken? Als ik de inhoud van het stukje van J . van der Straaten op mij In laat werken. Is het mij duidelijk dat hij juist dat in zich heeft wat hij zo fel bestrijdt.

Joba Jansen.

Waarde Soudijn Hier In Tilburg kunnen zelfs de proefdieren van Jan Weijnen cocaïne krijgen, en nog van het onderzoeksbudget ook. Dit maar om te zeggen dat het goed Is hier in de provincie. Maar ik wil u niet overtuigen.

Ge moet de roep van uw hart volgen.

Bea de Gelder.

Indio-Tanzania-koffie

Hiermee bevestig ik de ontvangst van de naar mij door het bovengenoemde comité gestuurde brief betreffende de poging om een bepaald soort koffie in te voeren, met als doel op deze wijze de DERDE WERELD te helpen.

Ik juich dit initiatief van de idealisten van het Comité toe. Dit initiatief is een waarachtige uiting van zorg voor de situatie, waarin een groot deel van de mensheid zich nu bevindt.

Het gaat om een uiterst ernstig probleem, temeer daar op dit moment, zoals iedereen weet, maatregelen worden genomen om de huidige staat van afhankelijkheid en onderdrukking in de landen uit de Derde Wereld te handhaven - te noemen valt het geval van de landen van Centraal Amerika.

Al deze maatregelen houden in het ver-

OPROEP

Hierbij wil ik reageren op een artikel In het Tilburgs Hogeschoolblad waarin drh. Nahuijs (studentendecaan) uitlegt dat het dit jaar allemaal nogal redelijk geregeld Is met de studietoelagen. Zo kwam tenminste het artikel op mij over.

Ik ben ouder dan 23, getrouwd, heb 1 kind. Vorig jaar bedroeg mijn studietoelage f 2 0 . 2 4 0 , - . Dit jaar f 1 9 . 3 3 2 , - . Hierdoor zit ik, als je er de ziektekosten en kosten voor boeken en leermiddelen aftrekt, kosten die een bijstandstrekker niet heeft, en als je er de inkomsten die een student niet en een bijstandstrekker wel heeft (eenmalige uitkering, huursubsidie, vakantiegeld) aftrekt, maar liefst f 180,65 maandelijks onder de bijstandsgrens.

Dat het M. v. O. haar beleid verdedigt begrijp ik, maar dat een studentendecaan hiertegen althans niet duidelijk stelling neemt Is mij een raadsel.

Er valt misschien best Iets te zeggen voor de Interne verschuivingen van de studietoelagen over de verschillende studentencategorieën zoals deze dit jaar zijn doorgevoerd.

Maar het belangrijkste moet niet uit het oog worden verloren; De studietoelagen die al te laag (In vergelijking met de bijstandsgrens) waren, zijn over de hele linie genomen nog eens verlaagd i.p.v. verhoogd.

Een menswaardig bestaan (financieel gezien) Is voor de student in de sociale vergelijking met alle hem omringende

verwelkomden, hetgeen ik nog steeds als een grote eer beschouw.

In het THB-nummer van 1 oktober 1982 deden wij U uitvoerig verslag van de gang van zaken rondom de aktie ter invoering van de Indio-Tanzaniakoffie. Wij deelden U mede, dat wij ook Bisschop Dom José Brandao hiervan in kennis zouden stellen. Thans laten wij hieronder het antwoord volgen, dat wij onlangs van hem ontvingen.

Aan het Comité ter invoering van de Indio-Tanzania-koffie Propia, 3 augustus 1983.

Studietoelagen

lies van de eigen souvereiniteit, ook al gebeurt dit soms op een verborgen wijze.

Het is werkelijk om opstandig van te worden, datgenen wat nu plaats vindt in Centraal Amerika. Maar laten we eerlijk zijn: hier in Brazilië heeft de invoering van een selectief-werkend economisch model, dat tot gevolg heeft de concentratie van de rijkdom in handen van weinigen en bovendien de huidige afhankelijkheid, ertoe geleid, dat ons land zich moest wenden tot het IMF, het Internationale Monetaire Fonds, dat op dit moment de instantie is, die het voor het zeggen heeft.

Ik ben jullie zeer dankbaar voor jullie poging, die helaas niet het verwachte resultaat heeft opgeleverd, maar ik hoop, dat jullie niet de moed verliezen en blijven hopen ooit eens een bijdrage te kunnen leveren, opdat eens de internationale ongelijkheid kleiner wordt en de wereld echt eens een wereld van broeders wordt.

Ontroerd herinner ik me de dag, waarop ik jullie universiteit bezocht en jullie mij

THB

De Redactieraad van het Tllburgs Hogeschoolblad (THB) moet wegens het vertrek van zittende leden worden aangevuld.

Vacant komende de zetels van:

- Twee leden van het niet-wetenschappelijk personeel - Twee studentleden Degenen die er iets voor voelen om vanuit de Redactieraad het zakelijk en journalistiek beleid van de THB-redactie te begeleiden kan zich aanmelden bij de redactie, kamer B-208 of B-207, telefoon 662506 of 662277.

Met de meeste hoogachting, José Brandao de Castro, C.SS.R. Bisschop van Propria.

Naschrift comitée: Wij hebben inmiddels een afschrift van dit schrijven aan het College van Bestuur gezonden, tesamen met een afschrift van het antwoord van Mgr. Bluijssen - die wij een copie van ons schrijven aan Bisschop Brandao hadden doen toekomen en gevraagd om opheldering over de tegenstrijdigheid, die in het één en ander naar voren komt. Waar het College van Bestuur destijds advies gevraagd heeft aan de Gebruikerscommissie Restauratieve Voorzieningen en gemeend heeft van invoering van de koffie te moeten afzien vanwege de smaak, acht Bisschop Brandao het een zaak van politieke keuze, zoals uit zijn brief blijkt. Een keuze namelijk vóór de armsten en tegen hun onderdrukking. Kennelijk betekent voor het College van Bestuur katholieke signatuur een kwestie van smaak en voor Bisschop Brandao een keuze vóór of tegen onderdrukking. Maar wat moeten wij dan aan met de welkomstwoorden van datzelfde College van Bestuur, gericht tot de Bisschop bij gelegenheid van diens bezoek aan de K.H.T. en waarin het spreekt over het werk van Dom José als een waarachtige uiting van christelijke inspiratie.

Omdat wij van mening zijn, dat de ernst waarmee wij onze aktie hebben gevoerd, een beargumenteerd antwoord op deze kwestie vraagt, hebben wij het College verzocht in het openbaar zijn mening hierover te geven en omdat wij menen, dat de Hogeschool gemeenschap er recht op heeft te weten, waar het College staat.

Het aktiecomité ter invoering van de Indio-Tanzania-koffie.

Inkomenscategorieën, zelfs de laagste, nog verder uit het zicht.

Daarom moet de algehele verlaging van de studietoelagen krachtig bestreden worden.

Waar blijven de Individuele en gezamenlijke (vakbonds)studentenaktlvlteiten en de strijdbare artikelen van studentendecanen?

A . J . A . van Dongen, Breda.

^iHim a t s e r t j e

SHHI

'Matsertjes' kunnen worden opgegeven bij de redaktie. Tot 30 woorden kosten ze ƒ 5,-; onder nummer ƒ 2,50 extra. Reakties op advertenties onder nummer naar de redaktie sturen.

TE KOOP: 2 Delen Ned. Wetgeving Uitg. Kluwer Studenteneditie. 2 Delen Wetboek van Strafrecht en strafvordering. Editie Cremers. Alles losbladig en t.e.a.b. Tel. 01684-2967.

TE KOOP: Ruim hoekhuis in 't Wandelbos, eventueel met garage, gunstige ligging t.o.v.

Hogeschool.

Koopprijs ƒ 129.500,—. Tel. 013-685694 na 18.00 uur.

TYPEWERK: Bel voor het uittypen van ' scripties, rapporten, verslagen e t c : Marianne Houtepen, tel. 013-424107.

TYPEWERK: Zoekt u iemand die uw typewerk accuraat kan verzorgen? Dan kan onderstaande van belang zijn.

Rian van den Broek, St. Catharinastraat 22, 5081 VJ Hilvarenbeek. Tel. 042552228.

tilburgs hogeschoolblad w/eekblad voor de katholieke hogeschool tilburg redaktie eddie vaes (hoofdredakteur) twan geurts, lennart kik, angela lodder (assistente) medewarkars pau! emonts, wouter van gils, peter pennartz, henk zomer, wilma okkerse, sjef stoop, klaudie biemans, john versieyen samanstalling radaktiaraad prof mr p van seters (voorzitter), dr j koning, dr h van erp, drs j van de net, f hummelman, m ackermans (adviseur), t nilsen, r geurtsen, a de laaf, drs th schouw officiële medadalingan buro pers en voorlichting cartoonist ad van haandel, henk van de berg advertenties angela lodder kopij alle kopij moet uiterlijk op donderdag de week vóór het verschijnen in het bezit van de redaktie zijn radaktie-adras/advertenties hogeschoollaan 225, tilburg, telefoon (alleen voor thb) 662277 en 662506 intern 2277 en 2506 kamer 207 en 208 (gebouw b) foto rien siers landelijk samenwarklngsverband universitaire pers (up) waarbij verder aangesloten ad valvas (vu amsterdam), wagenings hoqeschoolblad, utrecht universiteitsblad, delta (delft), thberichten (eindhoven), tht nieuws (Iwente), observant (maastricht), uk (groningen) en ku-nieuws (nijmegen) druk drukkerij em de jong bv, baarle-nassau abonnementen voor niet-hogeschoolleden f ^'ö,- per jaargang

Steunfonds werkloze academici gelanceerd

Sociale zaken steunt Tilburgs initiatief Het Ministerie van Sociale Zaleen l<ijl<t /<ritisch naar e//r voorstel om uitkeringsgerechtigden met behoud van hun uitkering aan het werk te helpen. Onbetaald werk mag niet in de plaats komen van betaald werk, 'budgetvervalsing' is uit den boze. De projecten moeten de instemming hebben van werkgevers- ĂŠn werknemersorganisaties. "Bij het Steunfonds voor werkloze academici is aan deze voorwaarden voldaan. Als overheid kunnen we dit plan dan ook van harte steunen," aldus drs. A.L. den Broeder, adjunct directeur-generaal Sociale Zekerheid van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, tijdens de presentatie van het Tilburgse initiatief op 15 september.

Met het oprichten van het Steunfonds ter bevordering van wetenschappelijl< onderzoel< door werl<loze academici willen een aantal hoogleraren van de Tilburgse hogeschool proberen alvast een deel van de toekomstige tweede faseopleiding te privatiseren. Deelnemende werkloze academici komen in eerste instantie in aanmerking voor een financiĂŤle ondersteuning in de onderzoekskosten en wetenschappelijke begeleiding gedurende een periode van hooguit twee jaar.

Mocht het gestarte onderzoek tot een proefschrift leiden, dan kan deze termijn met nog eens twee jaar worden verlengd.

Bij de deelname aan het Steunfonds gelden een tweetal beperkingen. Allereerst moet het gaan om onderzoek op het terrein van de geestes- en maatschappijwetenschappen. Door voorwaarden te stellen in de sfeer van aard en thematiek van de te ondersteunen projecten wil het Steunfonds daarnaast een bepaalde 'kleur'aan het onderzoek geven. Het onderzoek moet "bijdragen tot de analyse van actuele problemen in onze samenleving, om betere voorwaarden te scheppen voor een op welk niveau en binnen welke sector ook te voeren beleid," aldus het fonds. Daarbij wil men vooral aspecten als normen en waarden, mentaliteit en gedrag in de analyse betrekken.

Mensen die een beroep op het Steunfonds willen doen - dat hoeven niet per se Tilburgers te zijn, het is een landelijke regeling - moeten in hun aanvraag een duidelijke omschrijving van het onderwerp en het onderzoeksplan geven.

Daarnaast is het de bedoeling dat de

hoogleraar onder wiens vakgebied het onderzoek valt een advies uitbrengt.

In het huishoudelijk reglement van het fonds zijn een aantal verplichtingen voor de deelnemers opgenomen. Zo is het de bedoeling dat zij regelmatig de door het College van Advies te beleggen voortgangs- en evaluatiebijeenkomsten bijwonen. Mocht het onderzoek om wat voor reden dan ook tussentijds worden afgebroken, dan is de deelnemer verplicht het bijeengebrachte onderzoeksmateriaal af te dragen en af te zien van alle aanspraken daarop. "Als het onderzoek al in een vergevorderd stadium verkeert of als er al voorbereidingen zijn getroffen voor het schrijven van een proefschrift, dan valt daar echter wel een mouw aan te passen," meent prof. dr. H. Peeters, voorzitter van het Steunfonds.

GELDSCHIETERS Tijdens de presentatie van het fonds toonden zowel de voorzitter van het Nederlands Christelijk Werkgeversverbond, S.J. van Eijkelenburg, als de vicevoorzitter van de Vakcentrale voor Middelbaar en Hoger Personeel, W. W. Muller, zich gelukkig met het initiatief van de Tilburgse hoogleraren. De voorzitter van de christelijke werkgevers vindt het een goede zaak dat de relatie tussen het bedrijfsleven, dat overigens een groot deel van de middelen van het Steunfonds inbrengt, en de wetenschap weer wordt aangehaald. Ook Muller pleit voor een verdere afstemming van het W . O . op de behoeften van het bedrijfsleven, al maakt hij daarbij wel het voorbehoud dat het W . O . zijn "volstrekt onafhankelijke

Curatorium theologen weigert homofiel als hoogleraar Het Curatorium van de Theologische Faculteit heeft afwijzend gereageerd op een sollicitatie naar de functie van hoogleraar Nieuw Testament door een kandidaat die in een homosexuele relatie leeft. Men heeft hiermee een oordeel van de benoemingsadviescommissie van de Theologische Faculteit naast zich neergelegd. In dat oordeel wordt de betreffende kandidaat door die commissie namelijk aangemerkt als de meest geschikte voor het vacante professoraat.

Dit alles is afgelopen maandag openbaar gemaakt door een aantal theologiestudenten. Tijdens een persconferentie die zij in het faculteitsgebouw aan de Academielaan hadden belegd, zetten de studenten uiteen over sterke aanwijzigingen te beschikken dat het Curatorium bij haar besluit tot afwijzing van de kandidaat diens levensstijl als doorslaggevend criterium, heeft gehanteerd. Dit zou dan regelrecht in strijd zijn met de

Tilburgs Hogeschoolblad

schriftelijke kennisgeving aan die kandidaat, die door Curatorium-secretaris Drs. H. Hopman op 1 september is opgesteld.

Daarin wordt benadrukt dat "de feitelijke burgerlijke status" van de kandidaat geen enkele rol kan spelen bij een benoeming aan de Theologische Faculteit. Het zou daarentegen juist zijn gebrek aan ervaring in het wetenschappelijk onderwijs zijn, waardoor aan iemand anders de voorkeur gegeven is.

karakter in de Nederlandse samenleving dient te behouden."

Belde heren zien mogelijkheden voor gericht wetenschappelijk onderzoek dat verricht wordt door afgestudeerde academici. Vooral het terrein van onderzoek naar de gevolgen van sociale innovatie in het bedrijfsleven is nog nauwelijks ontgonnen, meent Muller. Ook op het vlak van het personeelsbeleid liggen de thema's voor het oprapen, weet Van Eijkelenburg. "Dat onderzoek komt niet alleen het bedrijfsleven en de maatschappij in 't algemeen, maar vooral de onderzoekers zelf ten goede," verwacht Muller.

"Zij krijgen op deze wijze contacten met het bedrijfsleven en hebben daardoor meer kans in de toekomst een functie te verwerven."

Is de kans niet groot dat het bedrijfsleven zich weer terugtrekt uit het Steunfonds als het rendement van het onderzoek straks onvotdoende blijkt te zijn? Dat valt wel mee, meent prof. dr. H. Adriaansens, secretaris van het fonds. Het Steunfonds moet zichzelf waarmaken door middel van de "de kwaliteit van het afgeleverde onderzoek", het fonds moet na verloop van tijd een herkenbare 'kleur' krijgen.

Volgens Adriaansens is het de bedoeling dat het Steunfonds zelf een aantal onderzoeksthema's gaat ontwikkelen. Dat zullen zeker niet alleen thema's zijn die door de geldschieters zijn voorgesteld.

Aantrekkelijke onderzoeksthema's ziet hij in de mentaliteitsveranderingen in het arbeidsbestel, de ontwikkeling van de 'uitkeringsmoraal' en de 'onvoorziene gevolgen' van het sociaal-economische beleid. Ook de geleidelijke ontkoppeling van arbeid en loon, de oprichting van het Steunfonds is illustratief genoeg, kan een boeiend onderwerp zijn, verwacht Adriaansens.

Door-de 'crisis in de politiek' is er sprake van een explosieve groei van beleidsvoorstellen op sociaal-economisch terrein, aldus prof. dr. D. Schouten, hoogleraar algemene economie in Tilburg. Tal van nieuwe ontwikkelingen vragen om onderzoek. "Dat moeten we niet enkel aan de regeringsstudiediensten overlaten. De universiteiten en hogescholen moeten tegengas geven," vindt Schouten.

Jan Franken, student-lid van de Instellingsraad bij de theologen, licht toe waarom hij zo zijn twijfels heeft bij de brief van Hopman: " O p de eerste plaats heeft de kandidaat waarover wij het hier hebben - te weten Dr. P. Farla, als docent verbonden aan het Moller-instituut ons laten weten dat Mgr. Van Laarhoven als voorzitter van het Curatorium tijdens een gesprek in juni aan hem heeft meegedeeld dat hij nooit tot hoogleraar benoemd zou kunnen worden. Van Laarhoven heeft Farla daarbij verduidelijkt dat hij op grond van zijn persoonlijke levensomstandigheden niet aanvaard zou worden door het College van Toezicht. In dat College van Toezicht hebben zowel de bisschop van Breda als van Den Bosch een vetorecht."

Bijgestaan door Faculteitsraad-lid Frans van Geyt zet Jan Franken verder uiteen dat tijdens een behandeling van het rapport van de benoemingsadviescommissie op 11 augustus door decaan Prof. Logister monaeling is meegedeeld dat kandidaat Farla bekend staat als homofiel en dat gebleken was dat zijn benoeming bij het bisdom Breda op onoverkomlijke bezwaren stuit.

SOLLICITATIEPLICHT "De deelnemers aan het Steunfonds sluiten een overeenkomst met de KHT. Dat zal noch een arbeidsovereenkomst, noch een leerovereenkomst zijn," aldus Den Broeder. De deelnemers blijven sollicitatieplichtig en moeten passend werk, dat het arbeidsbureau hen aanbiedt, aanvaarden. Daar staat tegenover dat ze recht hebben op een uitkering. De beoordeling of uitkeringsgerechtigden in aanmerking komen voor deelname aan de projecten van het Steunfonds is overigens formeel een zaak van de Sociale Dienst. Die zullen echter niet moeilijk doen: "De Sociale Diensten zullen deze projecten zeker steunen," verwacht de heer Swinkels, directeur van de Tilburgse GSD. Opvallende afwezige bij de presentatie van het Steunfonds was het Ministerie van Onderwijs en Wetenschappen, dat toch ook andere experimenten voor werkloze academici steunt. Zo kunnen werkloze academici in Groningen, Twente en Wageningen met behoud van hun uitkering een jaar lang bij het bedrijfsleven ondergebracht worden om daar werkervaring op te doen. Dat experiment, in gezamenlijk overleg opgezet door O & W en Sociale Zaken, is gericht op de doorstroming van de deelnemers.

De Stichting voor Sociaal-Kulturele aktiviteiten voor Werklozen (SKW) in Bunnik wil het Tilburgse initiatief in het kader van het zogenaamde SUOW-project (Sociale Uitkeringsgerechtigden en Onbetaald Werk) bij de andere instellingen van Wetenschappelijk Onderwijs onder de aandacht brengen, vertelde Den Broeder. Mogelijk komt er op deze manier nog iets van de gehoopte olievlekwerking tot stand.

L.K. Deze twee punten, gekoppeld aan het gegeven dat het hoogst ongebruikelijk is dat het Curatorium op grond van diens wetenschappelijke merites een door de benoemingsadviescommissie aanbevolen kandidaat afwijst, geven reden tot ernstige vermoedens. Aldus de studentwoordvoerders. Zij menen dat er sprake is van ontoelaatbare discriminatie van een homofiel sollicitant van de theologiestudenten.

In een reactie aan de pers heeft secretaris Hopman bevestigd dat het onderwerp homosexualiteit tussen Farla en van Laarhoven ter sprake geweest is. Op beschuldiging als zou het Curatorium op dit punt discrimineren stelt Hopman dat het geen automatisme is om kandidaten met een homosexuele levensstijl af te wijzen.

Het ligt in de bedoeling tegen het Curatorium-besluit verdere acties te ondernemen. Daartoe wordt donderdag 22 september om 14.00 uur in het gebouw van de Theologische Faculteit een openbare actievergadering belegd.

W . V. G.

23 september 1983

K

Minister stelt ook HBO harde voorwaarden Nog geen twee weken nadat het hoger beroepsonderwijs zelf met een taakverdelingsvoorstél kwann, heeft minister Deetman teruggeslagen.

Zijn nota "Schaalvergroting, taakverdeling en concentratie in het hoger onderwijs" van afgelopen dinsdag gaat op tal van punten lijnrecht in tegen wat het HBO zelf had bedacht. De 413 instellingen moeten opgaan in grotere van minimaal 600 en liefst 2500 studenten. Dat moet rond zijn in 1986-1987, want dan beginnen de bezuinigingen: opklimmend van twaalf miljoen tot 68 miljoen jaarlijks. Heeft een instelling minder dan 2500 studenten, dan krijgt zij geen tweede fase, onderzoeksprojecten of experimentele studierichtingen.

Het HBO zelf ziet een leerlingenaantal van 600 "eerder als maximum", wil voor de schaalvergroting vijf jaar en gedurende die tijd financieel met rust gelaten worden. Alleen wat betreft de hogere doelen: een doelmatiger flexibeler systeem met meer keuzemogelijkheden en beter toegesneden op de toekomst, komen beide plannen overeen. " T e snel voor een fusieproces dat in het onderwijs zijn weerga niet kent" reageert de woordvoerder van het HBO-samenwerkingsorgaan HBO-Raad. Bovendien is het "ondoelmatig om de omgang centraal te stellen".

Voor vernieuwingen trekt Deetman 30 en later 60 miljoen gulden per jaar uit, ondermeer op te brengen door een vergroting van het aantal studenten per docent. Als de leerlingentallen na 1990 dalen levert dat echter forse extra bezuinigingen, aldus de woordvoerder, en uiteindelijk tot een zwakker in plaats van sterker HBO. Niettemin heeft het bestuur van de HBORaad Deetmans verzoek "zorgvuldig in overweging" genomen: vóór 31 december van het volgend jaar een plan te maken binnen de Haagse 'randvoorwaarden'. Definitieve beslissingen vallen voor 1 juli 1985.

L.T./U.P.

"Het streven naar een BelgischNederlands douane-unie kwam voor 1900 praktisch uitsluitend van Belgische zijde.

Nederland bleef koel en terughoudend.

Toen in 1869 het politieke en economische klimaat gunstig was, maakte de belastingstructuur de realisatie van de Benelux onmogelijk". Dit was de essentie van de openbare rede van de Belgische prof. dr. K.F.E. Veraghtert, die op 16 september zijn ambt aanvaardde als buitengewoon hoogleraar in de economische geschiedenis.

CvB's hebben geen geboefte aan nog een inspraakorgaan Er is op de universiteiten en hogescholen geen behoefte aan zogenaamde "dienstcommissies nieuwe stijl" naast de bestaande bestuurs- en medezeggenschapsorgannen, aldus een conceptstandpunt van de Colleges van Bestuur over de wettelijke verplichting dit nieuwe inspraakorgaan voor het wetenschappelijk personeel in te voeren.

De dienstcommissie nieuwe stijl is sinds een jaar geregeld in het algemeen rijksambtenarenparlement (ARAR). Het belangrijkste kenmerk ervan is dat het gehele personeel van een departement of instelling door de commissie(s) wordt vertegenwoordigd en niet meer, zoals tevoren, alleen degenen die bjj een vakor-

Functionarissen

Pascal Rijnders is de nieuwe directeur van het Utrechts Symfonie Orkest en vindt dat de plannen die de minister met dat orkest heeft, niet moeten doorgaan. Tot voor kort was Rijnders directeur van de stichting Comu; toen vond hij dat het USO beslist moest worden opgeheven. Een beetje journalsit vliegt daar natuurlijk op af en toen Rijnders de vraag werd gesteld of het orkest nu wel of niet zal verdwijnen, gaf hij het volgende antwoord: "Het is niet nodig. Vroeger wist ik zeker dat het wel nodig was. Toen praatte ik vanuit een andere positie en zou ik - heel opportunistisch gesproken - blij geweest zijn met de opheffing van het USO." Nu stond hij er, vanwege zijn nieuwe positie, duidelijk anders tegenover en blakend van zelfvertrouwen meldde deze veertiger dat hij tot zijn pensioen bij het USO wilde blijven. (NRC-Handelsblad, 13 september j.l.]

Zulke dingen geven te denken. De vraag die mij in eerste instantie bezighield, is wie zich nog iets van de schijnbaar diep doorvoelde meningen van de nieuwe USOdirecteur zal aantrekken? De minister zeker niet, maar dat is natuurlijk niet nieuw; die koopt al niets voor geloofwaardigheid. Maar wie eigenlijk wel? Wie gelooft er eigenlijk nog dat mensen echt vinden wat ze vinden? Hun opvattingen, zeker als ze ons niet aanstaan, zijn immers door positie of functie bepaald? Wat is geloofwaardigheid eigenlijk meer dan een laatste rest van burgerlijke naïviteit, die door de gezamenlijke krachtinspanning van sociologen en psychologen spoedig zal zijn 'wegggerationaliseerd'? Geloofwaardigheid raakt uit, het gaat er om functionaris te zijn. In dat klimaat is Rijnders één van de velen. Uit de faculteit schieten mij zo nog drie namen te binnen, waarmee iets dergelijks aan de hand is. Van der Louw deed als minister van CRM Tilburgs H o g e s c h o o l b l a d

ganisatie zijn aangesloten. Dat was een van de bezwaren tegen de oude regeling geweest.

Ook gold als bezwaar dat het ARAR minder inhoud aan medezeggenschap gaf dan de wet op de ondernemingsraden in het bedrijfsleven. Binnen 3 jaar na oktober '82, dus in 1985, moet de nieuwsoortige commissie zijn ingevoerd.

De bijzondere W.O.-instellingen volgen in de praktijk het ARAR grotendeels in hun eigen regels als privaatrechtelijke instituten.

Volgens de denkrichting van de Colleges van Bestuur moet de dienstcommissie nieuwe stijl als aanvulling op de bestaande organen uit het oogpunt van goed bestuur en doelmatigheid van het wetenschappelijk onderwijs worden afgewezen. Gesteld wordt dat de huidige, bepaald niet eenvoudige verdeling van bevoegdheden over de universitaire organen erdoor verstoord zou worden.

Toevoeging van een dienstcommissie waarvoor vergelijkbaar met de ondernemingsraad verkiezingen moeten worden uitgeschreven, zou gedeeltelijk overlapping betekenen van het op de universiteiten bestaande georganiseerd overleg tussen bestuur en vakbonden, de commissie personele zaken van de universiteitsraad en andere bestuursorganen, alsmede het dienst- en werkoverleg, aldus het concept-standpunt.

De dienstcommissie voor een beperkt aantal onderdelen van de universiteit (of hogeschool) invoeren, bijvoorbeeld voor de centrale diensten, wordt niet wenselijk gevonden. ^ ^ ^ ^ ^^^^^

FNV vraagt aandacht voor vakbondsonderzoek De overheid moet een wetenschapsbeleid voeren waarin ook de vakbeweging toegang heeft tot wetenschappelijk onderzoek. Dit zegt de Federatie Nederlandse Vakbeweging (FNV) in haar rapport 'Onderzoekswensen van de FNV', dat zij op 17 september op een discussiedag rond het thema 'wetenschappelijk

Mevrouw A.C. Kalwij (29) is de nieuwe bedrijfsarts voor het Hogeschoolpersoneel. Ze is de opvolgster van dokter Erna Baars. Voordat ze naar Tilburg kwam heeft dokter Kalwij gewerkt bij de Bedrijfsgeneeskundige Dienst in Zoetermeer.

De nieuwe bedrijfsarts houdt spreekuur op dezelfde tijden als dokter Erna Baars. onderzoek en de vakbeweging' presenteerde. De toenemende behoefte aan wetenschappelijk onderzoek bij allerlei maatschappelijke groeperingen wordt genegeerd en ook de vakbeweging heeft nauwelijks toegang tot de resultaten van het wetenschappelijk onderzoek. In tegenstelling tot de werkgevers en hun organisaties beschikt de vakbeweging niet over voldoende geld om contractresearch te laten uitvoeren, aldus de nota.

Met name op universiteiten en hogescholen nemen de mogelijkheden van de vakbeweging om onderzoekswensen onder te brengen eerder af dan toe. De FNV vindt dat de contacten tussen de vakbeweging en de afzonderlijke universiteiten en hogescholen moeten worden verbeterd. Daarvoor zijn contactpunten per instelling nodig. De FNV wil het ministerie van Onderwijs en Wetenschappen vragen om voor dergelijke contactpunten een informatie- en exploitatiebudget ter beschikking te stellen.

De op de discussiedag aanwezige onderzoekers waren over het algemeen nog somberder over de mogelijkheden voor vakbondsonderzoek dan de FNV zelf.

UP/JS/KB

zijn uiterste best het betaalde voethal naar het pijpen van een anti-reclame politiek te laten dansen. Nu, als nieuwbakken voorzifter van het sectiehestuur betaald voetbal, slaagt hij erin zijn opvolgers duidelijk te maken hoe belangrijk reclame voor het betaalde voetbal is en hoe onzalig een te afwerende houding van de overheid zal uitwerken. In 't Veld was nog niet zo lang geleden hoogleraar in de bestuurskunde en hield toen zijn studenten voor dat als overheidsmaatregelen niet binnen een bepaalde termijn effect sorteren en aan tal van andere criteria voldoen, ze beter niet genomen hadden kunnen worden. Nu, als directeur-generaal voor het wetenschapsbeleid lijkt hij zich niet aan zijn eigen criteria te storen, getuige de volstrekt ineffectieve maatregelen-lawine die de universiteit het werken niet gemakkelijker heeft gemaakt.

De Moor is jarenlang voorzifter geweest van commissies die bij de voorbereiding van ingrijpend hoger onderwijsbeleid een belangrijke rol hebben gespeeld. Sinds 1970 heeft hij daar een groot deel van zijn tijd en energie aan gegeven. Nu is hij rector van deze hogeschool en stelt vast dat de overheid er verstandig aan doet zich voortaan wat minder met de universiteit te bemoeien.

Mensen vervullen in hun leven verschillende taken. Soms komt hef voor dat die taken tegenstrijdig zijn en tegenstrijdige oriëntaties vereisen. Daf betekent niet dat anderen daardoor geloofwaardiger zijn. Zoals het na de oorlog geboren zijn niemand automatisch tot verzetsheld maakt, zo zal het ontbreken van functiemobiliteit bij grote groepen van de bevolking evenmin in hun voordeel kunnen worden uitgelegd.

Maar wat dan? Zijn wij met z'n allen 'puppets on a string', marionetten die, hangend aan dunne draadjes naar het pijpen van een of andere Grote Poppenspeler dansen?

In het eendimensionele bestaan der functionarissen is dat inderdaad het geval. Vooren tegenstanders spelen hun spel, en spelen om beurten in aanval of verdediging. Op zich niet iets om je druk over te maken. Het wordt pas interessant als de marionetten van het beleid de eendimensionalifeit van hun gekrakel doorbreken. Als Van der Louw gedaan krijgt dat de tegenstanders van shirtreclame de toegang tot de stadions wordt ontzegd, In 't Veld resoluut alle disciplineplannen in de prullemand gooit en De Moor, los van de overheid, de universiteit tot academische gemeenschap reformeert; pas dan hebben zij, geloofwaardig of niet, aan de geschiedenis iets bijgedragen, wat er zonder hun functiewisseling niet was geweest. Wachten dus, en hopen.

Maar toch, Pascal Rijnders heeft voor mij afgedaan. Die heeft gewoon naar een wachtgeld gesolliciteerd.

Al

23 september 1983

De Regeringscommissaris voor de reorganisatie van de rijksdienst mr. f-i.D. Tjeenl< Willini<, is voor tiet cursusjaar 1983-1984 benoemd tot buitengewoon hoogleraar aan de Tilburgse faculteit der Rechtsgeleerdheid. Tjeenk Willink bekleedt de vorig jaar ingestelde Cobbenhagenleerstoel, een wisselleerstoel voor gasthoogleraren, en zal voor één dag per week de cursus "politieke en bureaucratische besluitvorming' verzorgen in de nieuwe juridisch-bestuurswetenschappelijke studierichting.

Als geen ander trok Tjeenk Willink als regeringscommissaris, maar ook daarvóór, de aandacht met scherpe analyses van het functioneren van de rijksdienst van de ministerraad, het parlement, het ambtenarenapparaat in hun onderlinge relatie en in de relatie met de maatschappij. Bovendien bleek hij in zijn aanbevelingen tot verbetering van de politieke besluitvorming een heldere, soms controversiële visie niet te schuwen. Met het aantrekken van deze man krijgt het Tilburgse bestuurskunde-onderwijs een uitstekende start.

In zijn functie van regeringscommissaris voor de reorganisatie van de rijksdienst vindt Tjeenk Willink zichzelf een man die moeilijk is te plaatsen in het bestuurlijke circuit van Den Haag. Dat heeft bijvoorbeeld Kamervoorzitter Dolman mogen ervaren, toen deze door Tjeenk Willink nota bene als kamervoorzitter werd gekapitteld voor diens opmerking in een interview dat de voorstellen van de commissie Herstructurering Rijksdienst, de commissie Vonhoff, niet een zaak van het parlement, maar van de regering vormden: 'Het is haar rijksdienst'.

Tjeenk Willink heeft een tweeledige taak.

Hij is adviseur van de projectminister voor de reorganisatie van de rijksdienst, de minister van Binnenlandse Zaken, en hij doet dat 'los van de staande organisatie'. Zijn hoofdtaak is een breed draagvlak voor de reorganisatie van de rijksdienst op te bouwen en dat in stand te houden. Per 1 februari 1982 door Van Thijn benoemd gunt Tjeenk Willink zichzelf de tijd van vier jaar, om, in zijn 'eenzame positie' zoals hij het elders noemt, aan een en ander gestalte te geven.

Het belangrijkste middel hierbij wordt gevormd door het Jaarbericht van de Regeringscommissie, waarvan het eerste, het Jaarbericht 1983, oktober vorig jaar is verschenen. Daarin analyseert Tjeenk Willink hoe ministers en kabinet bij de beleidsbepaling zijn ingeklemd tussen vier fronten, waarop zij tegelijkertijd moeten onderhandelen: het parlement, de ambtenaren, de maatschappij en de collega-ministers. Hierdoor is, aldus Tjeenk Willink, ieder ieders gevangene.

Verbetering is slechts mogelijk door het 'primaat van de politiek' te versterken.

Dat houdt in dat moet worden gewerkt aan een betere selectie van de maatschappelijke problemen waarmee de politiek zich moet bezighouden (de agenda van de ministerraad), maar tevens dat de greep op het functioneren van het

Tilburgs Hogeschoolblad

m

'Hoe houden we de parlementaire democratie overeind?

Tjeenk Willink klapt uit de Haagse 'school' bestuur moet worden verbeterd. Hij houdt de ministers voor, dat een versterking van het primaat der politiek allereerst van hen is te verwachten. Daarvoor dienen zij zich, als baron Münchhausen aan de eigen haren uit het moeras te trekken.

Het tweede Jaarbericht, voor 1984, zal in november aanstaande verschijnen. Hierin zal de regeringscommissaris proberen aan te geven wat er aan de hand is met de grote overheidsoperaties, zoals die omtrent deregulering, privatisering, decentralisatie, reorganisatie rijksdienst, de Heroverwegings- en de 2%-operatie en het functioneren van het ambtelijk apparaat daarin. Tjeenk Willink stelt zich daarbij de vraag of, en hoe die operaties in samenhang te brengen zijn.

Ter gelegenheid van de presentatie van de nieuwe Tilburgse bestuurswetenschappelijke studierichting, merkt Tjeenk Willink op dat het hem in zijn komende Jaarbericht er om gaat te onderzoeken vanuit welke veronderstellingen ambtenaren werken. Het bestaan van één ambtelijk apparaat dient in twijfel te worden getrokken. De ambtenaren dienen te laveren tussen de eisen die de politiek hun stelt en die van de dagelijkse uitvoeringstaak. Volgens Tjeenk Willink zit er een kern van waarheid in de slogan: 'ambtenaren mogen niets fout doen, daarom l<unnen ze niets goed doen'. Om daaruit te komen acht hij het gewenst dat ambtenaren 'risico's nemen', hetgeen vraagt om een creatieve, onafhankelijke geest en een flexibele, mobiele instelling.

Over zijn werkzaamheden in het algemeen stelt de regeringscommissaris, dat de rijksreorganisatie niet verengd moet worden, zoals in de pers vaak gebeurt, tot departementale herindeling. Met de splitsing van Volksgezondheid en Milieuhygiëne in taken die toekomen aan respectievelijk de departementen WVC en VROMIL kan hij vrede hebben, voorzover die splitsing wordt bezien in het kader van samenvoeging van taken. Over de wijze waarop het is gebeurd, is hij minder te spreken, maar uiteindelijk inte-

resseert departementale herindeling hem niet het meest. Zijn grootste zorg is verbetering van de kwaliteit van de politieke besluitvorming en een nieuwe bepaling van de rol van ambtenaren en politici daarin.

CARRIÈREPATROON Wie is Tjeenic Willinl<, en wat zijn de achtergronden van de regeringscommissaris?

Tjeenk Willink: Als ik het goed voor mezelf terugspoel, ben ik in 1970 voor halve werktijd aangetrokken bij het kabinet van de minister-president om adjunctsecretaris te zijn van de interdepartementale commissie voor taakverdeling en coördinatie. Door een of andere speling van het lot en waarschijnlijk ook door eigen belangstelling ben ik om de zoveel tijd met het onderwerp van de reorganisatie van de rijksdienst geconfronteerd.

Zo werd ik in '79 adviseur van de commissie Hoofdstructuur Rijksdienst, de zogenaamde commissie-Vonhoff.

En toen de toenmalige minister van Binnenlandse Zaken Van Thijn zocht naar een regeringscommissaris, heeft hij mij gevraagd of ik dat wilde worden. Ik had wel aarzelingen na 11 jaar werken aan het onderwerp, aan de andere kant was het echter een unieke gelegenheid om in een wat meer verantwoordelijke positie met de reorganisatie bezig te zijn.

Het is kortom een carrièrepatroon zonder opzet, laat staan boos opzet... meer een mengelmoes van toevalligheden, het werk leuk vinden en kansen die zich voordoen.

Tjeenk Willink is aangesteld voor een termijn van vier jaar. Na afloop van die termijn vindt een evaluatie plaats. Welke criteria legt hij daarbij aan?

Tjeenk Willink: Minister Rietkerk heeft nog onlangs in het werkplan aangegeven dat het project begin 1986 afloopt, projecten zijn nu eenmaal tijdelijk. Het bureaucratisch systeem leidt er maar al te vaak toe dat juist tijdelijke dingen blijvend worden, dus daar moet je heel rigoreus de hand aan houden. Wat moet je nu toetsen na die vier jaren? Kun je ob-

jectief toetsen wat 'beter' is? Nou, dat kan niet. Wat 'beter' is, kan uiteindelijk alleen politiek getoetst worden. Maar je kunt wel toetsen of er aandacht is besteed aan de voorstellen die je hebt gedaan, aan de rapporten die je hebt geschreven, en öf de politiek, dus het kabinet en het parlement, zich over die voorstellen een oordeel heeft gevormd. Dat oordeel hoeft niet per se positief te zijn; het gaat om de vraag of men ermee bezig is geweest of dat men alles voor kennisgeving heeft aangenomen, waardoor je de indruk krijgt dat je als een doekje voor het bloeden hebt gediend.

Betekent dat, dat hij de komende vier jaar vooral een discussie over het project op gang wil brengen?

Tjeenk Willink: Het project bestaat als het ware uit twee poten. De eerste poot is de uitvoeringspoot onder leiding van de minister met z'n ambtelijk apparaat.

De tweede is die van de regeringscommissaris, die onafhankelijk adviseur is over al datgene wat uit die ambtelijke poot naar boven komt aan verbeteringsvoorstellen en aan uitwerkingen van de aanbevelingen van de commissie Hoofdstructuur Rijksdienst, maar die tegelijkertijd een kritische beoordeling geeft van hoe het project in z'n algemeenheid loopt. Het is dus niet zo dat ik zeg dat we de eerste vier jaar nog eens gaan discussiëren. Wat we doen is kijken of er in de eerste vier jaar daadwerkelijke verbeteringen te bereiken zijn, hoe die te realiseren zijn en waarop die - onverhoopt vastlopen.

Die daadwerkelijke verbeteringen moeten natuurlijk wel op één punt worden gericht en wel op het 'herstel van het primaat van de politiek'. Dat houdt in dat ministers, en parlement, die beleid willen voeren dat ook binnen redelijke termijn kunnen uitvoeren. Daar zitten twee kanten aan. Ten eerste moet het kabinet een realistisch, niet overladen programma hebben. Daarnaast moet dat programma ook in een redelijk tempo door de molen gehaald kunnen worden zonder dat dat betekent dat allerlei vormen van inspraak opzij worden geschoven: we moeten op een behoorlijke, democratische manier beleidsvoorbereiding plegen, maar toch zó dat het niet voor élk wetsontwerp geldt dat het zes jaar duurt voordat het van beginpunt naar eindpunt is gekomen. Dat duurt te lang en het tast bovendien permanent de legitimiteit van de overheid en het wezen van de democratie aan. Hoe idealistisch het ook klinkt, dat is mijn voornaamste zorg: hoe houden we de parlementaire democratie overeind? Hoe kan dat een goed, redelijk adequaat antwoord geven op onze maatschappelijke problemen? Een antwoord dat ook kan zijn, dat we moeten erkennen géén antwoord te hebben voor dit of dat probleem. Kortom, de pretenties lager en voor zover die pretenties worden gewekt ze ook vervullen.

KLEMMENDE HAND In het jaarbericht voor 1983 geeft Tjeenk Willink twee wegen aan: selectie van maatschappelijke problemen en daarnaast een grotere greep op de activiteiten van de overheid. Betekent dat dat een grotere afstemming tussen overheid, ministers en maatschappij nodig is of moeten er wellicht meer machtsmiddelen bij de overheid gelegd worden?

Tjeenk Willink: Ik heb nooit geloofd in de stelling van de 'klemmende hand' van de overheid, alsof de overheid, in de zin van vervolg op pag. 6 23 september 1983

Jaarcijfers DSW, Sociologen wonen niet bij hospita's Ruim 700 studenten zijn al acht jaar of langer aan de KHT ingeschreven. Slechts 10 procent hiervan volgt een post-doktorale opleiding. Dit blijkt uit de Jaarcijfers Studentenpopulatie over 82/83 van Dienst Studentenzaken en Welzijn. De cijfers zijn gebaseerd op een enquête die 87,6 procent van de KHTstudenten beantwoordde bij de inschrijving voor het vorige studiejaar.

Een kwart van de studenten bestond vorig jaar uit vrouwen. Vijf jaar geleden was dit slechts 18 procent. Toen zei ook 31,3% van de studenten gehuwd te zijn of samen te wonen; nu heeft slechts 23,8% van de studenten een vaste partner.

Steeds meer middelbare scholieren gaan

Uit de universiteitsbladen Deze week in de bladen een aantal interessante interviews, een tweetal reisverslagen en een Eindhovens verkiezingsonderzoek.

QUOD NOVUM, het universiteitsblad van de Rotterdamse Erasmus Universiteit complimenteert Minister Deelman met zijn beleid. Immers: tot nu toe is het geen enkele onderwijsminister gelukt om binnen één jaar een diepgaande reorganisatieplan binnen de Tweede Kamer te krijgen. Het is eveneens uniek dat alle reetores magnifici een eensgezinde verklaring hebben weten te formuleren tegen het beleid van de bewindsman. Uit het interview blijkt dat van dit laatste punt de Minister niet koud of warm wordt en wat het eerste 'compliment' betreft: Deelman is bij voorbaat overtuigd

direct na het eindexamen verder studeren. Ook op de Hogeschool waren er vorig jaar meer direkte doorstromers te bespeuren. Maar ook het aantal studenten van 30 jaar en ouder neemt toe, duidelijk als gevolg van het groeiende aantal avondopleidingen en deeltijdse studies.

Meer dan een kwart van de Hogeschoolbevolking woonde vorig jaar bij de ouders thuis. Vijf jaar geleden was dit bijna tien procent minder. Het wonen op kamers in een vrij huis vertoont dezelfde tendens. In 78/79 woonde 12,7% van de studenten in een vrij huis, nu 23,3%.

Minder mensen wonen bij hospita's (nu 8,7%) en terwijl vijf jaar geleden 4 1 % van de KHT-ers in een koop- of huurhuis woonde, is dit tegenwoordig slechts 30%.

Economen, econmetristen en letterenstudenten zijn over het algemeen klein en goedkoop behuisd.

Letterenstudenten betalen voor hun kleine woonruimte iets meer dan de anderen. J u risten, theologen, sociologen en filosofen hebben veel meer ruimte, en zestig procent van de post-doktoraalstudenten

heeft een woonruimte van meer dan 60 vierkante meter. Maar hoe groter het huis, des te hoger de woonlasten. Daar is 54% van de studenten meer dan 250 gulden per maand aan kwijt. Bijna twintig procent van de KHT-studenten is op zoek naar andere woonruimte. Bij Letteren is de nood het hoogst: 37,2% wil verhuizen. Zij zijn voornamelijk op zoek naar een kamer in een studentenflat, net als woningzoekende econometristen. Kamers in vrije huizen zijn over het algemeen ook erg gewenst: vooral theologen zeggen hiernaar op zoek te zijn. Bijna veertig procent van de woningzoekenden wil echter een huurhuis, en bijna de helft van de post-doktoraalstudenten die willen verhuizen is op zoek naar een koophuis. Bij de sociologen zoekt 11,6% van de mensen die andere huisvesting willen "iets anders", waarschijnlijk een vorm van groepswonen.

Van de econometristen heeft slechts 22,5% een inkomen onafhankelijk van de ouders, tegen 76,8% van de sociologen, 69,5% van de theologen en 79,2% van de filosofen. Studenten zijn in toene-

mende mate aangewezen op een studiebeurs (31,4%) of een ouderlijke bijdrage (37,1%), en steeds minder op een eigen inkomen (19,6%).

Voor psychologen en letteren-studenten is een studiebeurs meestal de grootste inkomstenbron. Economen en econometristen zijn vaker afhankelijk van hun ouders.

Veel sociologie-, theologie-, filosofie- en post-doktoraalstudenten leven van hun eigen inkomen, respectievelijk 36,8%, 3 2 , 1 % , 54,2% en 87,8%.

In twee jaar is het aantal "aktieve" studenten met 10% toegenomen tot 63%.

De "aktiefste studierichtingen" zijn economie, econometrie en letteren, waar resp. 72,3%, 80,8% en 75,7% van de studenten aan allerlei aktiviteiten buiten de studie deel wil nemen. Een derde van de sociologen, theologen en filosofen zegt nergens aan deel te willen nemen, en hetzelfde zegt zestig procent van de post-doktoraalstudenten. Van de aktieve econometrie- en letterenstudenten wil resp. 64,8 en 77,7 procent deelnemen aan aktiviteiten in KHT verband. De ecovervolg op pag. 11

van zijn succes in de Kamer. Quod Novum weet de minister te verleiden tot een aantal interessante uitspraken. Over de Taakverdelings- en Concentratie operatie. Deelman beschouwt het als een misverstand dat de TVC aan hem wordt toegeschreven. Zijn voorganger, van Kemenade, zou al in 1981 een en ander hebben afgesproken met de Colleges van Bestuur. Over de Tilburgse Hoogleraar de Moor: "Er is nauwelijks iemand in ons land geweest die in al die jaren een grotere invloed heeft gehad op het beleid via tal van adviesfuncties". Een poging tot verantwoording aan de vooravond van Prinsjesdag. De Groningse UNIVERSITEITSKRANT vraagt zich af of Prof. de Moor, samen met de hoogleraren De Groot en Wiegersma niet "de auctor intellectualis achter al het verschrikkelijke dat het Hoger Onderwijs is overkomen in de restauratie die op de revolutie volgde" is. Toch is het blad redelijk optimistisch over het plan van de hoogleraren Vlijm, Breninkmeijer en

"Wiegersma de verschrikkelijke". De heren hebben voor de onderwijs- en onderzoekscommissie van de Academische Raad een "Convergent model voor het Hoger Onderwijs" ontworpen. De essentie van het model is een loslaten van de eenheid tussen onderwijs en onderzoek.

De student moet gaan kiezen uit diverse moeilijkheidsgraden op A, B en Cniveau. Niveau A, de eenvoudigste cursus, is na twee jaar te behalen. De drie cursussen in vier jaar, de Eerste Fase, behaald kunnen worden. De Tweede Fase moet, vanwege de onderzoekscomponent, wel blijven bestaan. UK-redacteur Hans Kuné over het plan: "Ik denk zelfs, dat ik - als ik nog student was - actie zou gaan voeren om de ideeën van Wiegersma en co. zo snel mogelijk ingevoerd te krijgen... Het is de enige manier om van de twee-fasenstructuur iets te maken dat waardevol is".

Nog een interview in de Universiteitskrant. Ditmaal met Jan B.J. Veltman, oud-lid van het Groningse College van

Bestuur. Vijfentwintig jaar geleden begonnen als dierverzorger en nu dan topbestuurder. Een Nederlandse successtory. "Ik ben mijn hele leven gek geweest op dieren. En op wijven natuurlijk". Het interview wordt bij Veltman thuis opgenomen, alwaar hij enkele zeer boute uitspraken doet waarop zijn vrouw Jeannet, blijkbaar in verlegenheid, uitroept: "Jan, je past toch wel op met die jongens van de UK, hé?" Waarop Jan zegt: "Laat mij nou ook een keer schitteren.

Je gaat maar een keer in je leven met de VUT".

Het laatste nieuws komt deze week uit de Eindhovense TH-BERICHTEN. Volgens dit blad is de animo van THstudenten om te gaan stemmen bij Universitaire verkiezingen gering omdat ze te wenig geïnformeerd zijn, het te druk hebben, de kandidaten onvoldoende kennen of gewoon vergeten zijn te gaan stemmen.

welke processen gaande zijn in het openbaar bestuur, je moet kunnen aangeven waarom politieke besluitvorming zo sterk bureaucratiseert en wat dan onder bureaucratisering wordt verstaan. Zo wordt bureaucratisering nogal eens gebruikt als een term om de meest uiteenlopende vormen van onbehagen mee aan te duiden. Je moet je afvragen: in hoeverre speelt het bureaucratie-begrip (van Max Weber) nog een rol in het denken over verbeteringen in de bureaucratie en wat is de feitelijke situatie?

De cursus zal in twee delen uiteen vallen.

Vóór kerstmis leg ik de nadruk op de invalshoek van de minister in het besluitvormingsproces, tegenover de maatschappij, de ambtenaren, de politiek en ook tegenover zijn collega-ministers. In het tweede deel van de cursus vormt de ambtenaar de invalshoek: kan je wel spreken over dé ambtenaar, over hét ambtelijk apparaat? Hoe functioneert het, welke krachten werken erop in, welk beroep wordt er op dat ambtelijk apparaat gedaan en wat moet je doen om het functioneren van het apparaat te verbeteren?

Die politieke en die bureaucratische besluitvorming hangen uiteraard nauw samen, ze vormen als het ware een systeem van communicerende vaten.

Samen vormen ze mijn invalshoek, waar-

bij ik zal proberen zoveel mogelijk vanuit mijn praktijkervaring, vanuit de Haagse wereld te klappen.

De uitdaging zal zijn: is het mogelijk de grens te overbruggen tussen iemand, die met al z'n afstandelijkheid toch vooral een product is van die Haagse wereld, en de wetenschappelijke wereld in Tilburg?

Tjeenk Willink wil zijn studenten opleiden tot kritische ambtenaren. Van Konijnenbelt stamt de uitspraak dat een goed ambtenaar anarchistische trekjes moet vertonen. Hoe denkt de regeringscommissaris daarover?

Tjeenk Willink: Het is op zich een aantrekkelijk beeld, alleen is het de vraag welke trekjes dat zouden moeten zjin.

Ambtenaren moeten zeker géén slaaf van het systeem zijn. Ze moeten af en toe afstand kunnen nemen van het systeem, van de vooronderstellingen, van het beleid. Ze moeten zich kritisch opstellen, niet in de eerste plaats naar buiten, naar de minister toe, maar vooral binnen hun werk. De cultuur van er moet koste wat kost overeenstemming worden bereikt over de oplossing van een niet gedefinieerd probleem moet doorbroken worden: een ambtenaar moet ook nee durven zeggen.

vervolg van pag. 5

Een ambtenaar moet nee durven zeggen ministers en ambtelijk apparaat, zoveel macht heeft. Wat vooral de klemmende hand oplevert is het ingroeien van de overheid in de maatschappij, het niet meer duidelijk maken waar de overheid ophoudt en waar de maatschappij, de maatschappelijke groepen en de adviescolleges e.d., begint. De klemmende hand zit veeleer in de ondoorzichtigheid van het hele overheidsgebeuren, dan in de echte machtsmiddelen die regering en parlement hebben.

Meer doorzichtigheid is dus gewenst, maar meer samenhang en meer afstemming is niet in alle gevallen een goede zaak. Sommige vormen van coördinatie leveren onvoldoende op. Dan zijn bijvoorbeeld ambtenaren, door de politiek gedwongen overigens, bezig te overleggen om 'iets' af te stemmen maar dat 'iets' is niet helemaal duidelijk... Hier en daar zou je vormen van coördinatie moeten afschaffen ten behoeve van andere vormen van coördinatie op andere plaatsen.

Je kunt verder op verschillende manieren greep krijgen op de ontwikkelingen, maar in alle gevallen is van belang dat je Tilburgs H o g e s c h o o l b l a d

weet hoe het ambtelijk apparaat functioneert. We hebben relatief weinig kennis van de krachten die op het ambtelijk apparaat inwerken, of die krachten op alle niveau's in het apparaat dezelfde zijn, of de informatie over maatschappelijke behoeften die doorsijpelt op alle niveau's hetzelfde is. Je kunt je voorstellen dat op verschillende niveau's van het ambtelijk apparaat verschillende problemen worden gesignaleerd, dat brengt veel 'ruis' met zich mee.

Het werkterrein van de regeringscommissaris is bij uitstek een veld waar feiten en normen met elkaar verweven zijn.

Wat voor cursus kunnen de Tilburgse bestuurskunde-studenten verwachten van een man die Den Haag als z'n broeKzak kent en nu na een lange afwezigheid weer in het wetenschappelijk wereldje terecht komt?

Tjeenk Willink: Ik wil op een geobjectiveerde en kritische wijze kijken naar de manier waarop de besluitvorming in Nederland tot stand komt. Dat is essentieel voor mensen die in bestuur geïnteresseerd zijn en die tot kritische ambtenaren willen worden opgeleid. Je moet weten

LvW

Lennart Kik Paul Zoontjes 23 september 1983

Presentatie Wetenschapsbudget 1984

Nieuw wetenschapsbeleid is mogeiijic "Ook in tijden van bezuiniging en tierbezinning op overheidstaken is nieuw beleid moge/ijk." Met deze optimistische woorden begint drs. W.J. Deetman, minister van Onderwijs en Wetenschappen het Wetenschapsbudget 1984. Vervolgens geeft hij een lijstje met thema's die de herkenningspunten moeten worden voor het wetenschapsbeleid in de komende jaren.

De bezuinigingen waar Deetman op doelt, zijn duidelijk herkenbaar in de thema's 'doelmatigheid' en 'Groei/Krimpoperatie'. Na de universiteiten, die volgens Deetman na de diverse operaties een voortrekkersrol vervullen op het gebied van doelmatigheidsbevordering, zullen nu ook de andere instituten eraan moeten geloven. Alle onderzoeksinstituten zullen worden doorgelicht waarmee systematisch de aard en het functioneren van het instituutspatroon in Nederland zal worden blootgelegd. Hierna worden maatregelen in de personele, f i nanciële en organisatorische sfeer voorgesteld waardoor op de lange termijn de gewenste onderzoekprioriteiten ook echt in praktijk verwezenlijkt kunnen worden. vervolg van pag. 1

Onderwijsbegroting Deetman gaat ook voor de tweede keer proberen de collegegelden te verhogen tot 1026 gulden (en voor het hoger beroepsonderwijs tot 890 gulden) in 1984, waarna ze gelijke tred moeten houden met de andere prijzen. Vorig jaar halveerde de Kamer deze verhoging, waardoor dit jaar respektievelijk 888 en 770 gulden betaald werd. De reden was: eerst'moet er een nieuw stelsel van studiefinanciering komen.

Extra geld komt er voor de informatica.

Aan fundamentele en op industriële toepassing gerichte programma's mogen universiteiten en andere onderzoeksinstellingen de komende vijf jaar 250 miljoen gulden besteden, misschien zelfs nog meer. Nog dit najaar wordt daarvoor een plan gepubliceerd.

De wetenschappelijke bibliotheken moeten het doen met tien procent minder geld. Zij zuilen nog wel samen, maar niet meer allemaal afzonderlijk volledig zijn.

De Koninklijke bibliotheek in Den Haag, de bibliotheek van de Koninklijke Akademie voor Wetenschappen en de bibliotheek van de TH Delft worden 'zwaartepunten' en als zodanig van de bezuinigingen gevrijwaard. De bibliotheek van de Landbouwhogeschool Wageningen gaat specialiseren in landbouwwetenschappen. Het gevolg is, dat bibliotheken meer van elkaar moeten lenen. De kosten worden wellicht verhaald op de leners - de studenten en docenten dus.

Interlokaal lenen wordt gemakkelijker door het invoeren van een geautomatiseerde landelijke centrale catalogus.

De instroom in het hoger onderwijs wordt aan banden gelegd via nog dit jaar in te dienen wetten. Tot nog toe had ie-

Tilburgs Hogeschoolblad

Een volledig pakket met voorstellen verwacht Deetman begin volgend jaar van twee daarvoor ingestelde werkgroepen te ontvangen.

Bij de Groei/Krimp-operatie is het de bedoeling systematisch alle onderzoeksectoren te bestuderen en op basis van adequate informatie uitspraken te doen over wat meer en wat minder kan in het onderzoek. In het Wetenschapsbudget 1984 is hiertoe voor verschillende onderzoeksectoren al een aanzet gegeven. In het algemeen wordt prioriteit toegekend aan technologisch onderzoek, bodemonderzoek (ecologie, zuiveringstechnieken), zeeonderzoek, fundamenteel onderzoek van bewezen hoge kwaliteit en sociaal-wetenschappelijk onderzoek op het gebied van grote steden-problematiek, minderheden, arbeidsmarkt en demografie.

Posterioriteit (dat betekent dat die gebieden achteruit moeten gaan) is toegekend aan waterstaatonderzoek, gezondheidsonderzoek en onderwijsonderzoek.

Overigens is dit alleen een globale indeling, omdat binnen de gebieden weer afzonderlijk groei- en krimp-gebieden kunnen worden aangegeven.

Bij het opstellen van het groei- en krimpkader worden drie criteria gehanteerd. In de eerste plaats is dat de intrinsieke wetenschappelijke waarde, waardoor de kwaliteit van het onderzoek en het vernieuwend en uitstralend vermogen van belang zijn. Ten tweede is het de maatschappelijke waarde, waarbij gekeken dereen met een VWO-diploma toegang tot universiteit of hogeschool, al werden capaciteitsproblemen bestreden met noodwetten. "De voorkeur van de student "blijft" bepalend voor de capaciteitsontwikkeling", luidt de begrotingstekst. Behalve wanneer de capaciteit van de studierichting bepalend is of de behoefte van de arbeidsmarkt. Bovendien wordt de studentenvoorkeur door voorlichting gestuurd en afgestemd op de behoefte van de arbeidsmarkt.

Dat laatste geldt speciaal voor de lerarenopleidingen. Het ministerie van onderwijs heeft in dit geval die behoefte zelf in de hand: in het voortgezet onderwijs zijn minder leraren gepland.

De toestroom tot de Nieuwe Lerarenopleidingen (die vanaf het studiejaar 1986/7 ook de universitaire lerarenopleidingen herbergen) zal worden 'ontmoedigd'.

Ook voor de voorwaardelijke financiering bevat de begroting een verrassing. Uitgevonden om het wetenschappelijke onderzoek vrij te maken van het onderwijs, komt het nu onder de plak van de overheid. Die overheid was tot nu toe slechts 'toetsend' bezig, de universiteiten beslisten zelf over de inhoud van de programma's. In de toekomst echter zal voor een deel van de aanvragen "een afweging plaatsvinden waarbij ook door de overheid geformuleerde prioriteiten en posterioriteiten een rol kunnen spelen".

Eind 1983 verschijnt daarover een nota.

Van "onaanvaardbaar" via "Deetman zal eerst moeten bewijzen dat het echt niet kan" tot "dan maar niet". Zo luiden de eerste reacties van studentenvakbond en politici op de departementale voorstellen. Echt enthousiast over het laten varen van de studiefinancieringsplannen is niemand. Maar of het langgehuldigde beginsel - iedere studenten boven de achttien financieel onafhankelijk van zijn ouders - de begrotingsbesprekingen zal overleven is de vraag.

Lin Tabak/UP.

wordt naar de bijdrage van het onderzoek aan zaken als de voorziening van de primaire levensbehoeften, de versterking van het economisch draagvlak, het veiligstellen van strategische voorzieningen en de verbetering van het welzijn. En het derde criterium is de reeds genoemde doelmatigheid.

MEER GELD In het Wetenschapsbudget 1984 stelt Deetman de vraag of de Nederlandse overheid wel voldoende geld in het wetenschappelijk onderzoek steekt. Hoewel volgens de huidige tabellen de overheidsuitgaven voor onderzoek op peil zijn gebleven, zullen de voorgenomen bezuinigingsmaatregelen uit het reageeraccoord ook aan het onderzoek niet voorbij gaan. Met de doelmatigheidsoperatie en verdere analyses ten aanzien van groei en krimp, verwacht hij echter in de nabije toekomst voldoende materiaal te hebben om de politieke vraag onder ogen te zien of er niet meer geld naar het onderzoek moet.

In ieder geval gaat er meer geld naar het onderzoek met betrekking tot informatie.

Nog dit najaar zal aan de Tweede Kamer een ambitieus plan voor de informatiebeoefening worden aangeboden. Dit vijfjarenplan ('84-'88) zal enige honderden miljoenen guldens gaan kosten en zal betrekking hebben op onderwijs, onderzoek en toepassing in bedrijfsleven en andere sectoren van de samenleving.

Ook op het lijstje staat de programmativervolg van pag. 1

Sociale zekerheidskunde

Prof. dr. G.J.M. Veldkamp Veldkamp bespreekt achtereenvolgens de wetenschappelijke plaatsbepaling van de studierichting, de resultaten van een arbeidsmarktonderzoek, het onderwijsen onderzoeksprogramma en de organisatie en opbouw van sociale zekerheidskunde. Over het maatschappelijk belang van het initiatief kan volgens Veldkamp geen twijfel bestaan. "Een zeer groot deel van de bevolking is voor zijn directe inkomen en een ander deel van de bevolking is daarenboven voor aanvullend inkomen aangev/ezen op de sociale zekerheid (..) In het stelsel van sociale zekerheid is een groot aantal personen werkzaam. Het totale aantal op deze wijze werkzame personen kan op 30.000 a

sche versterking van het industriegerichte onderzoek. Door de taakverdeling die is gemaakt met de minister van Economische Zaken, zijn de mogelijkheden daarvoor nu nog groter volgens het Wetenschapsbudget. Wat algemener wordt aangetekend dat de kennisbasis bij universiteiten en hogescholen en ook bij TNO en andere instituten voor toegepast onderzoek op gebieden als biotechnologie, informatica, micro-elektronica en daaraan gerelateerde materiaalkundige basisvakken in stand moet worden gehouden en moet worden versterkt.

Voor het sociaal wetenschappelijk onderzoek wordt de volgende beleidsnota aangekondigd, de Vervolgnota Maatschappij en Gedragswetenschappen, die zeer binnenkort zal verschijnen.

Tenslotte vermeldt het Wetenschapsbudget 1984 nog dat het opbouwen van een sterk draagvlak voor wetenschap en techniek in Nederland meer vergt dan goede en bruikbare onderzoeksresultaten. Daarvoor moet ook aandacht worden geschonken aan de maatschappelijke en ethische gevolgen van wetenschap en techniek en niet alleen door studies naar de gevolgen achteraf. Volgens de nota kunnen studies, onderzoek, experimenten en voorlichting bevorderen dat naast technische en economische voorwaarden ook sociale, organisatorische en bestuurlijke overwegingen meer meespelen bij het ontwerpen en toepassen van technologische mogelijkheden.

Ruud Overdijk UP/Delta

40.000 worden gesteld." Deze gegevens maken het meer dan noodzakelijk, vindt Veldkamp, dat de sociale zekerheid onderwerp wordt van zelfstandig wetenschappelijk onderzoek en studie. Veldkamp pleit voor een multi-disciplinaire benadering van het vraagstuk. Die ontbreekt tot dusverre in ons land. Op academisch niveau, met uitzondering van een bijzondere leerstoel in Leiden, wordt Sociale Zekerheidskunde nog nergens als zelfstandig vakgebied onderricht.

Omdat het 'probleemveld' om een multidisciplinaire aanpak vraagt kan men niet volstaan met een vrije studierichting of afstudeerrichting. " W i l de sociale zekerheid fundamenteel bestudeerd en onderwezen kunnen worden, dan is daarvoor naar het oordeel van de coördinator en de begeleidingscommissie een eigen onderbouw (propedeuse) nodig, waarin de student met de grondslagen van en de noodzakelijke basiskennis met betrekking tot de sociale zekerheid vertrouwd wordt gemaakt, waarop in de doctoraalfase kan worden voortgebouwd."

Veldkamp zegt in het concept-rapport, waarvan tot nu toe slechts een uitgebreide samenvatting is gepubliceerd, dat het nuttig zou zijn om het onderzoek straks te bundelen in een op te richten Tilburgs Instituut voor Onderzoek naar Sociale Zekerheid. Dit moet de mogelijkheid hebben om zelfstandig onderzoek te verwerven. Tenslotte vindt Veldkamp dat men 'bescheidenheid moet betrachten' bij de vraag naar nieuwe leerstoelen.

Vooralsnog wil hij het aantal beperken tot vijf. De totale personele lasten voor 1987 worden geraamd op 3,9 miljoen gulden.

Het rapport van coördinator Veldkamp zal voor commentaar onder meer worden toegestuurd aan de economische, juridische, sociale en filosofische faculteiten van de hogeschool. Vóór 1 november worden de reacties verwacht.

T.G.

23 september 1983

Bij Gezondheidspsychologie staat de ievensicv aiiteit van de iichameiijii zielce mens voorop" Maes: "Gezondheidspsychologie is een heel recente deeldiscipline van de psychologie. Het is een toegepaste discipline die zich voornamelijk bezighoudt met klinische psychologie binnen de somatische (lichamelijke) gezondheidszorg. Dat betekent dat het voorwerp van studie niet geestelijke gezondheid is, zoals bij de traditionele klinische psycholgie, maar lichamelijke gezondheid. En dan vooral de psychosociale aspecten daarvan. Omdat gezondheidspsychologie klinische psychologie is, en dus ook psychologie, richt het zich met name op het individu en zijn omgeving. Jndividueel welbevinden en levenskwaliteit van de lichamelijk zieke mens staan voorop. Het vak omvat zowel onderzoek als praktijk.

Ik denk bij dat laatste aan de psycholoog die in het ziekenhuis, verpleegtehuis, revalidatiecentrum of in de eerste lijn werkt."

Decennia terug was er al zoiets ontstaan als medische psychologie m de faculteiten geneeskunde. Deze vakgroepen hadden vooral een onderwijsgevende taak en deden nauwelijks onderzoek. Het vak fungeerde dan ook als hulpwetenschap voor de geneeskunde. Het probleem daarbij was dat in die vakgroepen klinische psychologen terecht kwamen die opgeleid waren voor de geestelijke gezondheidszorg, en daardoor minder oog hadden voor de psychosociale aspecten van lichamelijke gezondheid; ook minder afwisten van lichamelijke ziektebeelden.

Maes: "Bovendien blijf je als hulpwetenschap altijd het kleine broertje. Maar daar is nu verandering in gekomen. Ik doel dan op de toegenomen mondigheid van de patient en de veranderde opvattingen over ziekte en gezondheid. Vroeger beschouwde men alleen de medische normen als relevant voor het ziektebeeld, tegenwoordig worden steeds meer vragen gesteld over de levenskwaliteit van de patient. Ik beoog met dit laatste zaken als werkhervatting, familiaal leven, sexualiteit. Angst om de liefdesdood te sterven is bij hartpatiënten bijvoorbeeld een veel voorkomend fenomeen. Zo heeft een maatschappelijke verandering van waarden geleid tot een wetenschappelijke ontwikkeling binnen de psychologie.

Tilburgs Hogeschoolblad

Dit was het eerst te zien in de jaren 7 0 in de Verenigde Staten waar steeds meer psychologen, die binnen de somatische gezondheidszorg werkzaam waren, zich gingen verenigen. Zij gingen zich apart opstellen binnen de klinische psychologie wat heeft geleid tot een aparte divisie (de 38e) in de American Psychological Association in 1979. Deze afdeling voert de naam Health Psychology en geeft ook het gelijknamig wetenschappelijk tijdschrift uit. De ontwikkeling in Europa verloopt meer geïsoleerd hoewel de vraag naar dit soort mensen vanuit het veld toch groot is. De subfaculteit psychologie van de KHT is de enige in Nederland (en ik denk ook in Europa) waar de cursus gezondheidspsychologie zo uitdrukkelijk aanwezig is in het doktoraalprogramma. Andere faculteiten leiden nog steeds de traditionele klinische psycholoog o p . " Merl<en de andere faculteiten die toegespitste vraag vanuit ziekenhuizen dan niet?

Maes: "Ik denk dat ze die vraag wel merken, maar dat dat nu pas begint door te dringen. Andere faculteiten beginnen al enige cursussen gezondheidspsychologie in te richten. Alleen wij waren er ook door omstandigheden - iets sneller bij en hebben daardoor een voorsprong.

Het is wel te verwachten dat er binnen een paar jaar enige evolutie komt. Die is nu al merkbaar: Nijmegen begint een cursus gezondheidspsycholgie in te voeren, Utrecht ook. Alleen het vak is daar nog met zo structureel in de programma's aanwezig." hloe ben jij in het vak gezondheidspsychologie terecht gekomen^ Maes: "Ik heb eerst in Antwerpen gewerkt op een medische faculteit. Daarvóór zat ik in een gedragswetenschappelijke interfaculteit. Toen kwam men op de medische faculteit tot de ontdekking dat de hele psychologie in de artsenopleiding toch wat stiefmoederlijk behandeld werd. Dus ging men op zoek naar een psycholoog die dat beter zou gaan invullen. Ik was toen bijna klaar met een proefschrift over cognitieve psychologie en was enigszins op de ingeslagen weg uitgekeken. Ik heb die functie toen aanvaard en al vrij snel uitgebreid van een dag in de week naar bijna een full-time baan. In die functie ondervond ik dat voor de taken van deze psycholoog eigenlijk geen specifieke opleiding bestond, en ben mijn cursussen hier en daar, vaak in het buitenland, bij elkaar gaan halen. Tijdens het zoeken kwam ik de Amerikaanse ontwikkeling op het spoor."

En vanuit die baan naar de subfaculteit psychologie in Tilburg?

Maes: " J a , dat is eigenlijk heel vreemd gegaan. Het was zo dat prof. W . de Moor, die voorzitter is van de vakgroep hier, al lang ingezien had dat het vak klinische psychologie niet alleen uit psychotherapie kon bestaan. Toen hij voorzitter werd van de vakgroep heeft hij getracht iemand aan te trekken die zich ook bezighield met andere dingen dan psychotherapie. Hij heeft dat toen preventie genoemd en heeft zodoende mijn voorganger Bergsma aan kunnen trekken. Dit is denk ik deels te verklaren uit het beeld

dat in die tijd leefde dat alles was preventie heette per definitie subsidieerbaar was. Bergsma is altijd, dat blijkt uit zijn publikaties, meer de somatische kant opgegaan. Later is hij benoemd tot hoogleraar medische psychologie in Utrecht.

Zodoende kwam er een vacature vrij en is er gezocht naar iemand die klinische psychologie kon bedrijven met de nadruk op preventie en somatiek. Voor deze openstaande vacature scheen niet direct een ervaren persoon voor handen te zijn.

Ik werd op die baan geattendeerd - eigenlijk op een feestje - en had interesse, hoewel ik het in Antwerpen prima naar mijn zin had. Mijn droom was altijd geweest aan een psychologiefaculteit terug te komen om mijn opgedane ervaringen door te geven aan anderen. De volgende dag al werd ik (via de buren, ik had nog geen telefoon) vanuit de hogeschool opgebeld en gevraagd of ik op gesprek wilde komen). Dat wilde ik wel en op 1 mei 1983 ben ik hier begonnen. Ik ben binnengekomen op de aanname "je bekijkt het hier maar 3 maanden en vertel dan maar wat je wil d o e n " . Dat was de kans van mijn leven om de gezondheidspsychologie, met mijn opgedane ervaringen en ideeén op dat gebied, in een opleiding neer te zetten. Iedereen was daar zeer enthousiast over. Ook de studenten. Dat blijkt wel uit de enorme belangstelling voor het vak".

De afgestudeerde gezondheidspa holoog bestaat nog niet.

Maar hier gaat spoedig veranden in komen. Volgend jaar hoopt de vakgroep klinische psycpiogie van de Tilburgse subfaculteit de eerste gezondheidspahholoog in Nederland af te leveren. De discipline is nog ergi \ig en de interesse vanuit de praktijk en vanuit de studenten iirm. De cursus is een van de dichtstbevolkte op de subfaki^it. Wat is gezondheidspsy chologie? Wetenschappelijk hoof{tiedewerker Dr. Stan Maes vertelt.

Nieuwe disciplinetrekt volle zalen Een gesprek rmt Stan Maes door Edwin vap den Oetelaar

SCEPSIS^H^HHHHHMII^ Hoe wordt de gezondheidspsycholoog door collega's en ander gezondheidsprofessionals ontvangen?

Maes: "Bewonderenswaardig goed. Het eerste wat ik gedaan heb, toen ik in Nederland ben gaan werken, is op een psychologencongres een lezing houden over wat gezondheidspsychologie is. Daar kwamen twee soorten reakties op. Er waren mensen die het bepaald niet zo leuk vonden. Psychologen die meer psychotherapeutisch werk deden in de somatische gezondheidszorg (bv. op een PAAZ-afdeling) en deze veranderde taakstelling niet zo zagen zitten. Anderzijds mensen die dat enorm toegejuicht hebben en zeiden: "dat is precies waar wij al jaren naar streven." Zij erkenden ook dat de voorgedragen vaardigheden precies die waren waarmee ze dagelijks te maken kregen. In het veld heb ik nog een 40-tal interviews afgenomen met de vraag hoe men dacht over deze ontwikkeling. Ook hieruit is gebleken dat de nieuwe trend duidelijk voelbaar w a s . " Maes vervolgt: "Vooral artsen reageerden erg positief. Uiteraard hangt het er vanaf wie zich als gezondheidspsycholoog uitgeeft. Wat ik bij de doktoren steeds aantref is een stukje sceptisme. In de trant van: "het is eigenlijk toch geen arts". Dat sceptisme slaat al gauw over m enthousiasme op het moment dat je hen duidelijk maakt dat de gezondheidspsycholoog er niet is om de arts in een slecht daglicht te stellen. Hetgeen in het verleden op dit terrein nogal eens gebeurd is bij onderzoeken door sociale wetenschappers. De gezondheidspsycholoog moet ook met enige kennis van zaken over medische ziektebeelden, ingrepen en onderzoeken kunnen meepraten. Een probleem kan ontstaan als hij

weinig van bepaalde ziekten, en begeleiding daarvan afweet en al gauw met de mond vol tanden staat. Gezondheidspsycholoog zijn betekent kennis hebben van de psychosociale aspecten en van de begeleiding van ziektebeelden. Maar hij moet ook basiskennis bezitten in medisch opzicht. Artsen zien de vaardigheid van deze psycholoog dan als een welkome aanvulling op hun medische kwaliteiten."

Kun je de aktiviteiten van de gezondheidspsycholoog in de praktijk wat konkreter toelichten?

Maes: " J e moet hier een onderscheid maken tussen hoe de gezondheidspsycholoog zou moeten werken en wat er in werkelijkheid van terecht komt. Ik zal uitgaan van een persoon die werkt in de praktijk. Dr. R. Rombouts werkt in Utrecht op het Academisch Ziekenhuis (AZ) op de revalidatieafdeling cardiologie. Hij verzorgt de psychosociale begeleiding van de patiënten. Dit is niet direct een langdurige, individuele therapie. Indien nodig worden wel therapeutische technieken toegepast maar interventies zijn altijd van korte duur. Er wordt daarbij niet geprobeerd de persoonlijkheid te veranderen wat in het verleden, met alle nadelige gevolgen van dien, te vaak is gebeurd. Wel wordt de patiënt geleerd om beter om te gaan met zijn ziekte zodat hij zich er beter bij voelt. Vaak is de benadering meer groepsgericht. Je kunt niet naast elke patiënt een hulpverlener gaan zetten. De gezondheidszorg moet betaalbaar blijven. Bovendien gaan we er vanuit dat in elke persoon alle gezonde krachten aanwezig zijn om goed met de ziekte om te kunnen gaan. Je moet dat zien als een belangrijke factor in het genezingsproces.

"Kern van de gezondheidspsychologie is dat angstreakties bij bijvoorbeeld infarcten beschouwd worden als normale, niet-pathologische reakties. Dit is wat de gezondheidspsychologie onderscheidt van de psychotherapie."

problemen niet en kunnen daar nu iets aan d o e n . " "Daarnaast loopt er een onderzoek bij asthmapatiënten op het Mariaziekenhuis. Uit een onderzoek gedaan in Denver is gebleken dat medische consumptie (medicijngebruik, aantal bezoeken aan een arts, frequentie van opname) niet zozeer in relatie staat met de ernst van de kwaal maar wel met de angst die de patiënt ervaart. We gaan daarom na of informatie over en coping met asthma mogelijk van invloed zijn op de angst die de patiënt beleeft en zijn medische consumptie. Voorts onderzoeken we de mogelijkheid tot wijzigen van type-A gedrag. Dit is een gedragspatroon dat typerend is voor de Westerse cultuur en bestaat uit de componenten competitiegedrag, ongeduld, agressie.

wijk op te zetten met betrekking tot agressief gedrag. Daarvoor is eerst een onderzoek met psychologiestudenten in Tilburg verricht. Deze waren zo enthousiast over het onderzoek dat er niet eens over proefpersoongelden gezeurd werd (dit is wel eens anders geweest - red.).

De resultaten van dit onderzoek waren zodanig dat we in Waalwijk met het programma kunnen beginnen. Tenslotte willen we een onderzoek starten naar factoren die de houding van de patiënt bij radiologisch onderzoek bepalen - in het Elizabethziekenhuis. De radiologen zijn het er al over eens, we wachten nog op toestemming van de directie."

Hoe ervaart een lichamelijk zieke patiënt het om met een dergelijke kwaal naar een psycholoog te moeten?

VROUWENSTUDIES^HüH^^M Wat wordt er in Tilburg zoal onderzocht op dit gebied?

Maes: "Allereerst, in samenwerking met de AZ's van Antwerpen en Utrecht, de invloed van informatie over de ziekte en coping ( = omgaan met de ziekte) op het welbevinden van informatie van hartpatiënten. Dit onderzoek loopt nog. Het tweede onderzoek is op een eigenaardige manier, daar bedoel ik niets kritisch mee, tot stand gekomen. Tosca Derks, een studente, kwam als eerste bij mij praten over een 8e-semester-onderzoek.

Zij wilde vrouwenstudies doen. Ik zei: prima, maar het moet wel gezondheidspsychologie zijn. Zo is het onderzoeksproject "hoe ervaren vrouwen vaginaal onderzoek" op gang gekomen.

Over dit onderwerp bleek weinig bekend.

Als je weet dat per jaar 3 a 4 miljoen van dit soort onderzoeken plaatsvinden en dat vrouwenbladen vol staan van klachten hierover dan is dit zeker het onderzoeken waard. Het onderzoek zal verschijnen in het oktobernummer van het blad Huisarts & Wetenschap. Huisartsen en vrouwenartsen hebben de resultaten zeer positief ontvangen. Zij kenden vele Stan Maes

haast, leven onder druk etc. Twee Amerikaanse cardiologen hebben dit gedrag voor het eerst opgemerkt bij hun patiënten. Mensen die dit gedrag niet vertoonden werden B-type genoemd. De eerste groep blijkt twee tot drie maal zoveel kans te hebben op hart- en vaatziekten.

Als je weet dat deze ziekten verantwoordelijk zijn voor de helft van de doodsoorzaken dan is ook hier het nut van dit onderzoek duidelijk. Onderzocht wordt nu welke van die gedragingen veranderbaar zijn zonder een persoon fundamenteel te veranderen. De Amerikaan Thoressen heeft hiertoe een procedure opgezet die tot resultaat had dat de mensen die de behandeling volgden twee tot drie maal minder hartinfarcten kregen. De bedoeling is een dergelijke behandeling in samenwerking met het ziekenhuis in Waal-

Maes: "Ik heb daarbij eigenlijk nooit stilgestaan. Ook niet toen ik zelf patiënten doorgespeeld kreeg. Ik had eerder het gevoel dat de patiënten het positief ervoeren, omdat ze nu ook op de hoogte werden gebracht van andere dan medische aspecten die wel mee het ziektebeeld bepalen. Anderzijds zijn er natuurlijk ook mensen, en daar moet je respect voor hebben, die zeggen van ik moet die hele handel niet. Natuurlijk moet er een duidelijke reden zijn voor begeleiding. Je moet mensen met een eenvoudige beenbreuk niet gaan vragen "hoe is de gezinssituatie" of "gaat alles goed met je v r o u w " etc. De arts weet overigens zelf heel goed wanneer hij iemand naar een gezondheidspsycholoog kan doorverwijzen."

Edwin van den Oetelaar.

23 september 1983

Werkeloosheid en arbeidsethiek

Is er leven in het zwarte gat?

Steeds meer studenten zullen rekening moeten houden met een perspectief van werkeloosheid. Anderzijds storten zich hordes deskundigen, hulpverleners en cijferaars vanuit hun instituten op het fenomeen van de werkeloze. Ook in het hogeschoolblad verschenen een aantal angstige berichten over dit fenomeen. Termen als 'het zwarte gat van de werkeloosheid' zijn niet van de lucht.

Valt er uit alle publicaties ook nog iets te leren voor de aankomende werkeloze? Is er leven in het zwarte gat? Kun je leven zonder vaste baan? Dissidente geluiden klinken op.

Met de groei van de werkeloosheid naar de 1 miljoen staat het arbeidsethos ter discussie. Drie recente uitgaven getuigen hiervan.

In de Aulareeks verscheen onder de titel 'Wie niet werkt...' een enigszins bijgewerkte uitgave van de bundel die verscheen bij het Oloflustrumcongres over arbeidsethos en werkgelegenheid. De van STAD/radio Amsterdam bekende journalist Stan van Houcke publiceerde een boek met interviews over arbeidsethiek en oorlog onder de veelzeggende titel 'Werken is niet leuk'. En de voormalige hippieschrijver Ewald Vanvugt schreef een 'Brief aan een nieuwe werkeloze', over het leven zonder dwangarbeid en de zin van het nietsdoen.

Arbeid was altijd het centrale punt in het leven van mensen en in onze maatschappij als geheel. Dat is niet langer vol te houden. Heel langzaam zien we vaststaande begrippen en waardes een beetje op drift raken.

De sollicitatieplicht, die een van de stevigste hoekstenen van de maatschappelijke arbeidsplicht is, wordt absurd met 1 miljoen werkelozen. De VU in Amsterdam berekende dat er dan per dag 16.500 sollicitatiebrieven verstuurd zullen worden.

Een personeelsmedewerker van SaabScania rekende uit dat een sollicitatie procedure voor één vacature hen 47 arbeidsuren kostte. Deze onpraktische rompslomp wijtte hij vooral aan de sollicitatieplicht. De maatschappelijke instituties die het arbeidsethos schragen, wankelen.

DEKWALIFICATIE EN MANNEUJKSHEIDSWAAN^H^H Toch is het niet alleen de werkeloosheid die de discussie rond het arbeidsethos actueel maakt. Minstens twee andere factoren spelen mee. Al voor de huidige recessie ondervonden industriële bedrijven problemen van een werknemersbestand dat zich nog maar nauwelijks voor het werk of het bedrijf interesseerde en voor wie het loon de enige binding met het bedrijf was.

Deze desinteresse was te begrijpen als een antwoord op de desinteresse van de ondernemers voor de kwaliteit van de arbeid. De ideologie van 'arbeid adelt' bleek aan de lopende band niet meer vol te houden.

In de OIof-bundel wijst werkgeversvertegenwoordiger F. Sweens van DafTrucks op de te ver doorgevoerde arbeidsdeling voor een goed gedijend arbeidsethos. In de autoindustrie kampt men dan ook met een relatief hoog ziekteverzuim. Maar meer nog dan aan een dalend arbeidsethos wijt Sweens dit aan 'het overluxeuze systeem van sociale voorzieningen' want eigenlijk is het arbeidsethos 'diep in de mensen geworteld'.

Een tweede ondermijning van het gangbare arbeidsethos kwam vanuit de opkomende vrouwenbeweging. Het arbeidsethos is altijd een van de zwaartepunten geweest van mannelijke trots en chauvinisme. Maar door het besef dat ook het

Tilburgs Hogeschoolblad

huishouden arbeid is en huisvrouw een beroep, werden traditionele ideeën rond arbeid zoals mannelijke superioriteitsgevoelens ten opzichte van hun 'nietwerkende' vrouwen'op de helling gezet.

Steeds meer aktiviteiten, met name in de zachte sektor, werden tot arbeid verheven.

Zo pleit de socioloog Bram de Swaan zowel in 'Werken is niet ieuk', als in 'Wie niet werkt' voor een opwaardering van het onbetaalde circuit van de wederzijdse diensten, die niet bij het nationaal produkt gerekend worden, maar wel bijdragen tot de welvaart van de mensen. En Eegje Schoo noemt in "Wie niet werkt' de huidige krisis zelfs bij uitstek de gelegenheid om te komen tot een herverdeling van de rechten en plichten tussen mannen en vrouwen ten gunste van vrouwen.

HISTORIEi In altedrie de uitgaven is veel aandacht voor de historie van het arbeidsethos.

Hieruit blijkt dat het huidige arbeidsethos, door Vissers van het IVA terecht ontkleed tot het idee dat men een baan behoort na de streven in het betaalde circuit, helemaal niet zo diepgeworteld is in de mensen. Integendeel, het is slechts enkele eeuwen oud. Net zo oud ongeveer, daar zijn alle auteurs het wel over eens, als het kapitalisme en een belangrijk element daarin.

En zelfs in deze eeuw had Henry Ford nog een privé leger van 3500 man nodig om de discipline in zijn fabrieken te handhaven. Totdat ontdekt werd dat ook via een hoger loon de arbeiders gebonden kunnen worden en dat dit tegelijkertijd de afzetmogelijkheden gigantisch vergroot. Sindsdien is volgens van Houcke de massakonsumptie even belangrijk als de produktie om het systeem draaiende te houden.

Het systeem van de sociale voorzieningen is dan ook niet alleen opgezet vanuit een rechtvaardigheidsidee maar ook vanuit een economische noodzaak om al te sterke dalingen van de koopkrachtige vraag in crisistijden op te vangen. Ewald Van vugt: "Vroeger graasden de schapen vrij rond de wolweverijen om de grondstoffen te leveren, tegenwoordig wonen de werkelozen rond de winkelcentra om de eindprodukten op te maken'.

WERKVRIJEN?!

Werkeloos zijn wordt door de meeste mensen als een groot probleem ervaren.

Dat is zo'n open deur dat we bijna vergeten dat ook het werk voor veel mensen een groot probleem is. Het aantal mensen dat in de W A O belandt zegt al genoeg. Of gewoon, als het werk geenszins zwaar of vuil is, de saaiheid, de sleur, de discipline.

En toch vechteTi mensen voor hun baan, omdat ze weten dat ze eenmaal werkeloos, afgeschreven zijn, aldus Cees Schelling in 'Werken is niet leuk'.

Uit alle onderzoeken blijkt het probleem vooral te zitten in het niet meer meetellen, in het missen van de contacten en de prestatie, de waardering en de regelmaat. Maar waarom zou je meegeteld willen worden, waarom tel je zelf niet, waarom zou je je waardering en contracten niet direkter zoeken dan via een vaste baan?

Het is vooral op dit aspekt dat Van vugt ingaat in zijn brief aan zijn werkloos geworden broer. Zinvol leven met werkeloosheid betekent voor hem niet levenslang vacantie vieren, vertier op vertier stapelend, afleiding zoekend. "Afleiding waarvan? Je zoekt afleiding van de afleiding. Daarmee begint de verveling in je hoofd te groeien als een ballon, tot je schedel op ontploffen staat. Het gaat je drukken dat je nergens deel aan hebt.

Overal waar je komt zou je kunnen wegblijven zonder te worden gemist.'

Van vugt wil het nietsdoen, de ledigheid als iets positiefs, als een 'aktiviteit' opvatten.

Hoe abstrakt dit ook mag klinken, in onderzoeken over werklozen zijn ook aanknopingspunten te vinden dat er onder de massa werkelozen ondanks alle negatieve gevoelens, zo'n houding ontwikkeld wordt. Het blijkt dat werkelozen hun extra vrij beschikbare tijd vooral gebruiken voor het langer bezig zijn met aktiviteiten, en niet voor meer aktiviteiten.

Huishouding, televisie, radio en lectuur.

huishoudelijke aktiviteiten en nietskostende rekreatie als vissen en wandelen, daar besteden de meeste werkelozen hun tijd aan. Het Sociaal Cultureel Planburo conkludeert dan ook dat het niet verrichten van betaalde arbeid vooral leidt tot een trager leeftempo.

Gezien het licht van alle cultuurkritiek op het verdwijnen van de zorg voor elkaar en onze omgeving, het opgefokte levenstempo in het westen, het vullen van de vrijetijd met slechts gekocht vermaak, zijn er zo ook positieve kanten te ontdekken aan de massale werkeloosheid. Alleen als dat niet onderkend wordt, of zelfs wordt afgekeurd, of als men er van uit blijft gaan dat werkelozen ongelukkig moeten zijn, zoals Albeda terecht opmerkte, dan zal zo'n positieve houding niet gedijen. Zeker niet als werkeloosheid gepaard zal gaan met een drastische verarming.

Bij de positieve waardering van het lanterfanten geeft Van vugt nog de volgende wijze raad: "Vrijwillig aan het werk natuurlijk niet te vaak, het zou een gewoonte kunnen worden. Maar voor de ware leegloper kan werk de specerij zijn om het nietsdoen nog smakelijker te maken'.

Vooral voor mannen zal dit allemaal wel veel aanpassing vergen. Gewend aan prestatiecultuur, het overwinnen van weerstanden, en gewend om een ver buiten zichzelf geplaatst doel belangrijker te vinden dan de direkte leefomgeving. Zo bezien is de werkeloosheid voor mannen vooral een krisis van de opgefokte mannelijkheid, terwijl juist voor vrouwen het probleem van de werkloosheid meer ligt in het wegvallen van de mogelijkheden om uit de voorgebakken rol van huisvrouw te treden.

m

Maar daar komen de nieuwe realisten.

Het PvdA kamerlid van der Hek, aangehaald door van Houcke: 'De verzorgingsstaat was goed werk voor ontplooiing, eigenlijk voor alles. Behalve voor de kassa: Je hebt geen keus. Het is pompen of verzuipen. Wil je de Japanners over je heen laten komen? Of de Fransen, de Belgen en de Duitsers? Je moet het hebben van de vergroting van je marktaandeel.'

Juist de sociaal-demokraten worden door van Houcke heftig aangevallen als propagandisten van het arbeidsethos.

Wie de bijdrage leest van FNV medewerker Varkensvisser in de OIofbundel weet dat werkelozen uit die hoek ook weinig te verwachten hebben. In de kern is het FNV-standpunt: werkelozen zouden er eigenlijk niet mogen zijn, ze hebben wel recht op een uitkering als ze maar goed de plicht tot werken voelen. Met andere woorden een werkeloze mag zich nooit een compleet mens voelen, dan is hij een profiteur. Toch komen er ook langzaam andere ideeën op, die we in de literatuur steeds weer terugvinden, zowel in de lichtvoetige filosofie van Van vugt, als in het zwaar op de maag liggende politieke boek van van Houcke, als in de - soms kwasi - wetenschappelijke bundel 'Wie niet werkt ..'.

Recht op basisinkomen, afschaffen sollicitatieplicht, premieheffing op automatisering in plaats van op arbeid, drastische arbeidstijdverkorting en herverdeling van arbeid, zijn de kernbegrippen van een politiek die de problemen van de werkeloosheid en niet de werkelozen zelf aanpakt. Overigens bestaat er bij slechts weinigen de hoop om dit op korte termijn politiek 'haalbaar' te maken. vervolg op pag. 11

23 september 1983

' T e weinig aandacht voor een­oudergezinnen Stel je voor: je bent een alleenstaande ouder en je wilt gaan werken of studeren. Waar blijven dan je kinderen na schooltijd?

Misschien heb je geluk en is er in de buurt een opvangmoge­ lijkheid aanwezig. Een goede oplossing?

Er zijn mensen die vinden dat je het niet kunt mal<en om je kinderen " w e g te stoppen" in een opvangcentrum. Het is niet hard te maken dat de Nederlandse overheid deze mening onderschrijft, maar in haar beleid valt weinig te ontdek­ ken dat het tegendeel bewijst. Onze maatschappij is nog steeds alleen in­ gesteld op het zogenaamde kerngezin, niet enkel qua morele normen, maar ook wat betreft het aantal en soort voorzie­ ningen.

Tot deze conclusie komt Marianne Lin­ ders in haar doctoraalscriptie "E en­ Oudergezinnen en buitenschoolse kin­ deropvang'. Het Sleutelcentrum te Til­ burg, dat zich met dat laatste bezig houdt, was de initiatiefnemer tot het on­ derzoek. Via de Wetenschapswinkel van de Hogeschool kwam het centrum in contact met Linders. Zij zou de situatie van de alleenstaande ouder in relatie tot de buitenschoolse kinderopvang bestu­ deren, met speciale aandacht voor de Tilburgse stand van zakem De uitkomsten van het onderzoek zijn ronduit negatief. "E r is vanuit landelijk en gemeentelijk beleid veel te weinig aandacht voor de specifieke positie van de alleenstaande ouder en zijn/haar kinderen", schrijft Linders. "De opvang­ mogelijkheden voor kinderen, met name die van boven de vier jaar, uit dergelijke gezinnen bevinden zich in Tilburg ver on­ der de landelijk, door CRM gestelde, nor­ men en het is duidelijk dat er subsidie over tafel moet komen." vervolg van pag. 10

Wie niet weriit...

Na 430 bladzijden recente literatuur over arbeidsethos, wat soms een aanzienlijk arbeidsethos van mezelf vereiste, blijven er vragen over. De diskussie wordt nog erg beperkt opgevat. Weinig banden worden er gelegd naar de derde wereld­ problematiek. Veel werk wordt toch niet echt afgeschaft, maar overgeplaatst naar lage­lonenlanden, zodat daar inheemse culturen en productiewijzen ­ zonder overspannen arbeidsethos ­ vernietigd worden.

nometristen denken daarbij vooral aan een faculteitsvereniging en sport, de let­ terenstudenten aan een kulturele groep.

De populariteit van gezelligheidsvereni­ gingen neemt toe, vooral onder econo­ men en econometristen. Filosofen en ook theologen moeten daar niets van hebben. Sport is erg populair bij 60 pro­ cent van de "aktieve" studenten. Theo­ logen tonen veel meer interesse om ak­ tief te zijn binnen een faculteitsorgaan.

Jaarkringen en disputen vallen niet in de smaak bij sociologen, psychologen, the­ ologen en letterenstudenten. Sociologen houden zich liever bezig met politieke

die daarna alleen staat vopr de opvoe­ ding van zijn/haar kinderen. E r doemen problemen op als het wennen aan de nieuwe situatie, het leren omgaan met een kleiner inkomen en het alleen dragen van de opvoedingsverantwoordelijkheid.

Het aanpakken van een baan of studie le­ vert dan nog een extra moeilijkheid op, namelijk het vinden van een geschikt kin­ deropvangcentrum.

SLEUTELCENTRUM

Het verschijnsel een­oudergezin neemt de laatste jaren sterk toe. E r wordt ook steeds vaker bewust voor gekozen. Het kan zijn dat een van de ouders overlijdt, dat een vrouw ongehuwd zwanger raakt of ­ en dat is in toenemende mate het ge­ val ­ dat een echtpaar besluit tot schei­ ding, met alle gevolgen vandien. Makke­ lijk is het niet voor de vader of moeder Afgjezien van een enkele bijdrage in de bundel 'Wie niet werkt' wordt nauwelijks onderkend dat de hele diskussie rond ar­ beidsethiek en werkeloosheid voor man­ nen en vrouwen heel andere kanten heeft. Met een lippendienst aan het fe­ minisme door het plichtsmatig af en toe noemen van vrouwen, wordt dit nog niet serieus in de discussie opgenomen.

Sjef Stoop

Voor peuters zijn er gesubsidieerde peu­ terspeelzalen en kinderdagverblijven in het leven geroepen. Tilburg kent er respectievelijk 21 en drie. Deze hebben lange wachtlijsten. Voor kinderen van de lagere school (zes tot twaalf jaar) is er buiten het Sleutelcentrum geen buiten­ schoolse opvangmogelijkheid in Tilburg.

Ook landelijk gezien is het op dit punt huilen met de pet op. Van regeringszijde gingen er in 1980/1981 vijftien experi­ menten van start in twaalf steden. Til­ burg viel daar buiten, maar heeft in de vorm van het Sleutelcentrum aan de Noordstraat een vergelijkbaar centrum dat zich speciaal richt op kinderen uit een­oudergezinnen. Niet omdat er vanuit twee­oudergezinnen geen behoefte aan zou bestaan, maar enkel omdat de nood­ zaak bij de eerste groep veel groter is.

Het Sleutelcentrum draait sinds novem­ ber 198 O en werkt momenteel met twee vaste krachten en vijf vrijwilligers. De vaste krachten worden via de W V M (Wet Werkverruimende Maatregelen) betaald. Het centrum kampt met een veel te kleine, slechte huisvesting en een groot gebrek aan financiën. Met uitzon­ dering van een startsubsidie die het destijds van de gemeente ontving, moet het Sleutelcentrum het zien te rooien met de vergoedingen die ouders betalen

'Werken is niet leuk' Stan van Houcke Uitgeverij Pamflet 'Brief aan een nieuwe werkloze' E wald Vanvugt. Uitgeverij Onze tijd /In de Knipscheer.

ill

Karin Albers.

S^SKf ©C3E5®U ir

Introductie diner

|g^,

W e g e n s e n o r m succes p r o l o n g e r e n w i j onze 2 z e v e n g a n g e n m e n u ' s

Jtó ^^

Vis of vleesgerechten *^ Prijs per couvert f 55.00 *■ Donderdag rustdag Voor nadere informatie en/of reservering

Restaurant " D G I I

ScHOU

t"

Oranjestraat 4­Tilburg­Centrum (tussen Paleisring en E mmastraat)­Tel. 013­434512­674394

Kollektief Autoverzekeringskontrakt voor de K.H.T. W.A. Verzekering

partijen en aktiegroepen. Gespreks­ en praatgroepen zijn geliefd onder theolo­ gen, terwijl geen enkele filosoof hiervoor interesse heeft. Studie­ en themagroe­ pen vallen in de smaak bij sociologen, fi­ losofen en theologen. Van de "aktieve" theologen heeft bijna 30% interesse in een godsdienstige groep. Geen enkele fi­ losoof is hierin geïnteresseerd, en ook opvallend weinig economen, juristen en psychologen. De laatsten zijn meer te winnen voor een kulturele groep.

Op korte termijn wil de Dienst Studen­ tenzaken en Welzijn een uitgebreider verslag publiceren over de huisvesting van studenten. Het was vorig jaar de eerste keer dat DSW daarover vragen opnam in haar jaarlijkse enquête.

voor het laten opvangen van hun kinde­ ren. Deze vergoedingen zijn inkomensaf­ hankelijk en daar de meeste ouders op het bijstandsnivo zitten, dekken de in­ komsten bij lange na de uitgaven niet. Bij de medewerkers van het centrum leeft de hoop dat zij met behulp van Linders' onderzoek meer druk voor subsidie op de gemeente uit kunnen oefenen. Met na­ me tijdens de komende begrotingsdebat­ ten.

De cijfers waarover Linders kon beschik­ ken blijken sterk verouderd. De laatste landelijke telling van een­oudergezinnen vond plaats in 1971. Plaatselijke cijfers zijn recenter. In Tilburg leven een kleine 4000 gezinnen met één ouder aan het hoofd, waarvan 47 procent door schei­ ding, 45 procent door overlijden en acht procent ongehuwde moeders. Linders schat dat er in deze gezinnen 2404 kinde­ ren tussen de vier en twaalf jaar leven.

De preciese behoefte aan buitenschoolse kinderopvang kon Linders uit een­ oudergezinnen maar liefst 6,5 maal zo­ veel van het Sleutelcentrum gebruik (wil­ len) maken dan leeftijdgenoten uit gezin­ nen met twee ouders. In het Sleutelcen­ trum kunnen maximaal tien kinderen te­ gelijk worden opgevangen. Linders acht het gewenst dat de gemeente Tilburg meer aandacht en middelen voor centra als het Sleutelcentrum vrij maakt. Het is nog een vraag of dat zal gebeuren. Wel staat vast dat de problematiek op dit ge­ bied inmiddels is gesignaleerd. Afdeling Statistiek van de gemeente voert mo­ menteel een onderzoek uit betreffende de buitenschoolse kinderopvang. De op­ zet hiervan vertoont veel overeenkomst met die van Linders. Conclusies zijn nog niet openbaar, het eindrapport komt over enkele weken uit.

Het rapport 'Een­oudergezinnen en bui­ tenschoolse l<inderopvang' is te bestellen bij de Wetenschapswinkel op de Hoge­ school. Tel. (013) 662645.

Restaurant

'Wie niet werkt..' J . E ngelen/A. Heme­ rijck/J. Munnichs (red.) Uitgeverij Het Spectrum.

vervolg van pag. 6

Jaarcijfers DSW

t t

Gewicht t/m

Bruto premie (excl. no­claim) 750 kg ^266,56 850 kg ^304,64 950 kg f 342,72 1050 kg ^380,80 1150 kg f 418,45 1250 kg f 456,96 Overname no-cfaimkoring tot 70%.

Groene kaart gratis.

Maandelijkse betaling zonder kostentoeslag mogelijk.

Kasko Verzekering Eigen risiko f 200,­ Oorspr. Cat. prijs Bruto premie inkl. b.t.w. tot: (excl. no­claim f 10.000,­ f 243,71 f 14.000,­ ^364,85 f 16.000,­ ƒ426,50 f 18.000,­ f 487,42 f 20.000,­ ƒ 548,35 f 25.000,­ f 667,07 Vraag naar onze circulaire i.v.m. andere kollektieve kontrakten t.b.v.

K.H.T.-personeel.

ASSURAIMTIEBEDRIJF STRICK Postbus 63 - 5000 AB Tilburg - Telefoon: 013-423620*

Tilburgs Hogeschoolblad

23 septennber 1983

EEN FANTASTISCHE AANBIEDING!!

Wij hebben een grote partij boel<en van van Loghum Slaterus tegen spotprijzen Icunnen Icopen.

En met groot genoegen bieden w e ze oo[< U tegen spotprijzen aan! Haast U, op is op!!

Chorus Everaert Grootenboer Haalten Jolles Kooy Kruithof Masters/Johnson Maertens Naarsen Peschar Prick Rademaker e.a.

Simme Sinke van Tienen Tripodi v/d Ven v/d Ven Verdonk

Kleine keus psycholgische geschriften Anders denken over sexualiteit Verdelingsvrije toetsen Werken nnet sociaal culturele accommodaties Klein brevier wetenschapsbeleid Jongeren en sexualiteit Sexualiteit herzien Homosexualiteit Groepspolarisatie Op zoek naar warmte Sociale stratificatie Aspecten gerontologie Sociologie in Nederland Keuze uit het werk van Simme Agologisch denken en sociale context Opbouwwerk als sociaal agogische methode Sociaal onderzoek in de praktijk Inleiding schaal theorie Inleiding schaal theorie opgaven Stadsbuurten, de ene buurt is de andere niet

nieuwe prijs

oude

1,00 o;50 1,00 1,00 1,00 1,00 1,50 2,50 1,00 0,50 1,00 7,50 1,00 1,00 1,50 1,00 2,50 2,00 0,50 2,00

33,25 21,75 22,25 58,00 23,00 37,50 41,75 52,25 33,25 15,75 30,00 115,50 30,00 23,00 49,50 26,75 44,25 49,50 9,50 66,75

prijs

c^^^~ ^ ^ ^ ^^^4^^^^/^

W

J^°

IL

^

boekhandel gianotten b.v. studentenboekhandel Prof. Verberneiaan 20. (Onder de 5e studentenflat)/Heuvelpoort 359

studieboeken Direct uit voorraad leverbaar bij de BOEKHANDEL wetenschappelijke

Pülot

Alle literatuur voor I e jaars-, kandidaats-, doctoraalopleiding in voorraad. recliten economie informatica geschiedenis geografie engels frans duits nederlandse taal- en literatuurwetenschap pedagogiek psychologie sociologie filosofie theologie buitenlandse pockets

- Kollektieve aanschaf mogelijk. Hiervoor gelieve kontakt op te nemen met Anton van Bladel of Jos Baans.

- Onze boekhandel werkt met het "BOEK-DATA" systeem: Een nederlandse uitgave, die niet in voorraad is, kan binnen drie (!) dagen aanwezig zijn.

Beeldschermen geven directe informatie over auteurs, titels, prijzen, leverbaarheid etc.

- Bestellingen van complete lijsten en enkele titels worden korrekt en snel uitgevoerd.

Heuvel 32 - 5038 CP Tilburg - teL Ö13-426252/425218 Postgiro 1472860 Bank: Amro bank Utrecht rek.no. 41.13.64.251

MEDEDELINGEN

C O M M U N I Q U É V A N DE VERGADERING V A N DE C O M M I S S I E PERSONEELSOVERLEG D.D. 16 SEPTEMBER 1983 De beide fracties hebben geen bezwaar tegen maatregelen die het College van Bestuur voor de periode september tot en met februari 1984 wil treffen met betrekking tot de beheersing van de formatie van de Katholieke Hogeschool. Wel hebben zij er bij het College op aangedrongen mogelijk overschotten personele lasten 1984 op de eerste plaats te gebruiken als een buffer voor het door de KHT te voeren sociaal beleid in het kader van de TVC. Het College van Bestuur heeft hiermee ingestemd.

VACATURE Bij de Faculteit der Rechtsgeleerdheid bestaat de vacature voor de funktie van STUDENT-ASSISTENT (m/v) ter ondersteuning van het onderwijs en onderzoek in de bestuurskunde.

Bij de vakgroep Staats- en administratief recht van de faculteit der rechtsgeleerdheid is vacant de funktie van STUDENT-ASSISTENT (m/v) Bij de Subfaculteit Psychologie is vacant de funktie van STUDENT-ASSISTENT (m/v) voor het verrichten van werkzaamheden verbonden aan het organiseren en evalueren van het onderzoekspracticum voor 2e jaars psychologie-studenten in het nieuwe doctoraal programma.

Inlichtingen: tel. 2636.

VERZOEKEN O M PERSOONSGEGEVENS Overeenkomstig het Reglement Privacy persoonsgegevens geautomatiseerde systemen maakt het college van bestuur via deze weg bekend, dat op de griffie ter inzage liggen een aantal verzoeken tot machtiging van gebruik van persoonsgegevens.

Het betreft hier verzoeken door eenheden van beheer van de hogeschool zelf tot een gebruik dat al jaar en dag plaatsvindt.

Op grond van het nieuwe reglement mag dat gebruik echter niet plaatsvinden dan na een expliciete machtiging.

Er liggen ook enkele aanvragen van derden. Ook hier geldt dat die betrekking hebben op een gebruik dat al jaar en dag plaatsvindt.

Elke geregistreerde kan, indien en voorzover het verzoek betrekking heeft op hem betreffende persoonsgegevens, gedurende 30 dagen na datum van het verschijnen van dit THB-nummer schriftelijk bezwaar maken bij de in het Reglement ingestelde Commissie van Toezicht.

Correspondentie is te richten aan de secretaris Mr. J . Backbier, Kamer B 1117.

blijkt. De S.S.T.T. heeft echter ook besloten de bijdrage van de personeelsleden gelijk te stellen aan die van de studenten.

Dit houdt in dat de sportkaart nu f60,00 gaat kosten. Voor P.V.leden is er een reduktie van f 10,00 p.p. op die sportkaart.

Voor enkele onderdelen is een extra bijdrage van f 30,00 noodzakelijk, vnl. voor YOGA, SKIGYMNASTIEK, TENNIS BINNEN en TENNIS BUITEN. Het inschrijven voor deze onderdelen is aan een maximum verbonden. Bij een te groot aantal inschrijvingen hierop is de volgorde van inschrijvingen bepalend.

Indien u interesse heeft voor andere sporten dan vermeld, kunt u hierover contact opnemen met Con van Zundert, (kamer O 50, tel.nr. 2738).

Gelieve bij inschrijving het inschrijfgeld en 2 pasfoto's mede te nemen.

De inschrijvingstermijn loopt tot en met 27 september 1983.

U kunt u inschrijven bij Gerry Weeterings, kamer 0 11, tel.nr. 2347.

Een sportkaart a A 60,— geeft recht op deelname aan de volgende programma onderdelen: 1) Deelname aan alle conditietrainingen in de grote zaal en boslopen op: maandag: 16.00-17.00 u; 17.00-18.00 u dinsdag: 15.00-16.00 u; 17.00-18.00 u (met muziek) woensdag: 16.00-17.00 u; 17.0018.00 u donderdag 15.00-16.30 u; 17.0018.00 u (met muziek) vrijdag: 17.00-18.00 u.

2) Inschrijven in de kleine zaal voor vrije sport (de dag ervoor vóór 12.00 aan de balie) op de volgende tijden: maandag: 12.30-13.15 u dinsdag: 12.30-13.30 u woensdag: 12.30-13.30 u; 17.0018.00 u in de zaal van de H.T.S. donderdag: 12.30-13.30 u; 17.0018.00 u vrijdag: 17.00-19.00 u.

4) Zwemmen op donderdag 12.(X)13.45 u, vrij zwemmen op donderdag (tijden nog te bezien) in het zwembad aan de Ringbaan West 5) Deelname van maximaal 4 teams aan de maandagavond zaalvoetbalcompetitie. (De organisatie hiervan is in handen van Myrddin. Hiervoor is een inschrijfgeld van ± f 30, — verschuldigd).

6) Op woensdag van 12.45-13.30 u vrij voetbal In de grote zaal.

Deelname aan de volgende onderdelen, waarbij door extra kosten per onderdeel een extra bijdrage gevraagd wordt van f 30, —.

7) Yoga, 5-7 deelnemers op inschrijving.

8) Skigymnastiek, minimaal 20 deelnemers, van Vinov.-Vz febr.

9) Tennis buiten op zaterdag van 9.00-11.00 u. Inschrijven vanaf vrijdag 12.00 u aan de balie. Maximaal 30 personen.

Tennis binnen op zaterdag van 9.00-11.00 u (3 X per maand).

Maximaal 10 personen.

SKIËN M E T DE P.V.

Tilburgs Hogeschoolblad

18.00 1984.

Diner 1984,

In samenwerking met de Studentensporthal (S.S.T.T.) organiseert de Personeelsvereniging uitsluitend voor P.V.-leden en introducee een skiweek. Deze wintersportvakantie vindt plaats m Fusch, OostenriJI<.

STUDIERICHTING BESTUURLIJKE I N F O R M A T I E K U N D E (blijvende wijziging voor het I e semester) Vrijdag 13.30-17.30 uur: Grondslagen V. informatiesysteem Van Belkum, Az6.

1984,

Kosten voor deze wintersportvakantie: f 400,00 - f 425,00. Incl. ontbijt -I- diner. Excl. liften, huur materiaal, event, lessen.

Beginners krijgen les bij het hotel in Fusch.

Half gevorderden/gevorderden kunnen skiën in Zeil am See of Kaprun.

(Vervoer bus gratis).

Voordat u op reis gaat wordt er door de S.S.T.T. ook nog 'n voorlichtingsavond georganiseerd, de deelnemers krijgen hiervan dan bericht.

Indien u zin heeft om mee te gaan dan graag onderstaande inschrijfformulier invullen en inleveren vóór 22 september 1983 bij Con van Zundert, Kamer O 50, tel.: 2738.

WIJZIGING COLLEGEROOSTER FACULTEIT DER E C O N O M I S C H E WETENSCHAPPEN Doctoraal economie oude stijl dinsdag: 15.30-17.30 uur: Algemene Economie IV, I e en 2e sem. AZ 7 (330.120)

KANDIDAATS ECONOMIE KEUZEVAK W I S K U N D E ECONOMEN

VOOR

Dinsdag 13.30-15.30 h.c. Sz 137 Vrijdag 13.30-15.30 w . c . Cz 215 Het eerste college begint op dinsdag 20 september.

MEDEDELINGEN VANUIT DE DIENST PERSONEELSZAKEN 1. Door middel van een aparte circulaire bent u in de vakantieperiode geïnformeerd over het feit dat met terugwerkende kracht tot 1 mei de etmaalvergoeding bij dienstreizen is verhoogd van f 124,— naar f 131,— per^etmaal. Vermelding in het THB geschiedt voor diegenen die het bericht door ziekte, vakantie e.d. niet hebben gekregen.

2. Na overleg met het personeelsoverleg heeft het college van bestuur een sollicitaitecode vastgesteld. Deze code zal in het blauwe boekje worden opgenomen. Belangstellenden kunnen de procedure aanvragen bij de dienst personeelszaken (tel. 2238) dan wel bij het hoofd van de werkeenheid.

3) Gebruik van het kleine veld (inschrijven bij de balie)

SPORT 1983/9184

In samenwerking met de Studentensporthal is besloten de opzet van het sporten voor personeelsleden te wijzigen.

De mogelijkheden om te sporten zijn vergroot, zoals uit het volgende

Programma: Vertrek: vrijdag 3 februari 1984, uur, met 'n bus.

Aankomst: zaterdag 4 februari "eerste passen in de sneeuw" 19.00 uur.

Terugreis: zaterdag 11 februari W.OO uur.

Aankomst: zondag 12 februari + 12.00 uur.

A A N T A L COLLEGES VERVALLEN O P 30 SEPTEMBER Onderstaande colleges komen op 30 september a.s. te vervallen SOC Doctoraal sociologie Vak: Internationale demografie SZ 135 Vak: lerarenopleiding mij. leer SZ 174 SLE Doctoraal letteren Taal en Informatica CZ 106 Cursus leesvaardigheid engels voor juristen PSY Doctoraal psychologie Psychodiagnostiek PZ 39 leerpsychologie PZ 41

%

KANDIDAATS ECONOMIE Het Avondcollege Financiering (BE III) vindt m.i.v. 26 september plaats in AZ 112.

DOCTORAAL E C O N O M I E (OUDE STIJL) Roosterwijziging Dinsdag 10.30-12.30 uur Bedrijfsinformatica I, I e sem. Kleijnen Sz 11.

POLITIEKE EN BUREAUCRATISCHE BESLUITVORMING Het college politieke besluitvorming van prof. mr. H.D. Tjeenk Willink op maandagen van 13.30-15.30 uur is verplaatst van zaal CZ 214 naar zaal CZ 217.

PROPEDEUSE PRIVAATRECHT Literatuur Voor de studenten die in het jaar 1983/1984 voor het eerst in het kader van de propedeuse privaatrecht zullen volgen, wordt hierna een opgave van de literatuur, die zowel in het eerste als in het tweede semester gebruikt zal worden, gedaan.

- B. Nieskens-lsphording: De rechtshandeling. De overdracht. Overdruk. Binnenkort verkrijgbaar bij het dictatenmagazijn ( + ^ 1 0 , — ).

- O.K. Brahn: Zwaartepunten van het nieuwe vermogensrecht. Een introductie. Gouda Quint b.v. Arnhem, 1983.

- Van Zeben-Sterk: Arresten Burgerlijk Recht. Tjeenk Willink, 5e druk, Zwolle 1982.

- Wetteksten B W en boeken 3, 5 en 6 en titel 7.1 NBW. Bijvoorbeeld: Nederlandse Studenteneditie, pocketedities Kluwer, Vermande. Zeer nuttig i.v.m. opgenomen arresten is de editie Cremers (maar mag niet op tentamen worden gebruikt).

Opgave van overige literatuur is te vinden in een volgende aflevering van THB, Inzage tentamens augustus De studenten die hun augustustentamen privaatrecht propedeuse willen inzien, kunnen daartoe tot 30 september a.s, een afspraak maken met hun werkgroepdocent.

STAATSRECHT

De resultaten van het tentamen Staatsrecht II, alsook die van staaten administratief recht voor fiscalisten kunnen worden ingezien op maandagochtend 3 oct, tussen 9.00-11,00 uur in kamer B 806,

COLLEGE INLEIDING WELZIJNSSOCIOLOGIEAWELZIJNSNODEN (J. Stalpers) Op 27 september 18.00 uur in S137, alleen voor doctoraal sociologiestudenten.

Scriptotheel< De scriptie die bij afstuderen wordt ingeleverd ten behoeve van de scriptotheek wordt met ingang van 15 september 1983 opgenomen in het uitleencircuit. Zie voor uitgebreide informatie het informatiebulletin nr. 6 van de bibliotheek.

Tentamen SMT V Schriftelijk tentamen op vrijdag 27 januari, 8 juni en 24 augustus.

Onderwijsoverleggroepen Dag- en werkstudenten die zich kandidaat willen stellen voor onderwijsoverleggroepen: - de EOG: eerstejaars overleg groep (3 dag- 3 werkstudenten); - de TOG: tweedejaars overleg groep (2 dag- en 2 werkstudenten); - de DOG: doctoraal overleg groep (2 dag- 2 werkstudenten) melden zich bij M. van Boxmeer, S7, tel. 2088.

CURSUS: SOCIOLOGIE V A N DE REGIONALE ONTWIKKELING De mens als individu en in zijn maatschappelijke context heeft in zijn streven naar de optimale ontplooiing van zijn geestelijke en materiële potentiaal de locale grenzen van het sociaal-ruimtelijk milieu reeds lang overschreden. Een evenwicht tussen de mens, de ruimte en de voorzieningen is niet meer haalbaar binnen een nederzetting (een gemeente), daarom zoekt de sociale planner een dergelijk evenwicht binnen de grenzen van de regio te bevorderen. Dit evenwicht bestaat vooral uit dynamische en minder uit statistische elementen; regionale ontwikkeling is daarom op de eerste plaats een dynamisch proces. Het boven beschreven gebeuren beperkt zich echter niet alleen tot de zgn. ontwikkelde geïndustrialiseerde " r i j k e " landen, maar vindt ook plaats, meestal met rampzalige gevolgen, in de zgn. " a r m e " ontwikkelingslanden.

In deze cursus houden wij ons bezig met gemeenschappelijke kenmerken van dit proces in de verschillende landen en onderzoeken wij de kenmerken die het onderscheid tussen de regionale ontwikkelingen in deze landen beklemtonen.

Wij gaan niet vanuit een vaak stereotype blauwdruk uit, maar analyseren telkens kritisch de betreffende sociale en materiële realiteit, die plaats- en tijdgebonden is.

Daarbij moet ook de student voldoende gelegenheid krijgen de situatie te beoordelen en zijn standpunt te bepalen. Deze cursus vormt duidelijk een grensgebied tussen verschillende vakgebieden binnen onze faculteit.

Daarom bieden wij de studenten die de "aangrenzende" vakgebieden als hun afstudeerrichting hebben gekozen de gelegenheid de cursus als keuzevak te volgen.

Hierbij denken wij vooral aan de studierichtingen sociologie voor de ruimtelijke ordening e n / o f democratie. Na overleg kunnen ook studenten van andere faculteiten deze cursus als keuzevak kiezen.

De colleges vinden plaats op vrijdag van 10.30 tot 12.30 uur in S 158. Een andere regeling naar behoefte is in principe mogelijk. Zie verder de studiegids SCW, pp. S 118 t / m 120.

Leo V. Vladar, Kamer S 188 tst. 2322.

23 september 1983

MEMO

Vrouwen

^ H ^ ^

BÊTAVROUWENWEEKEND Op 12 en 13 november a.s. wordt het vijfde landelijke bêtavrouwenweek­ end gehouden in jeugdherberg de Heidebloem in Soest. De weekenden hebben als doel informatie­ uitwisseling, wederzijdse steun maar ook gezelligheid.

Thema's van het komende weekend zijn: het opzetten van eigen bedrijf­ jes, werkloosheid na je studie, tech­ nologische vernieuwingen en femi­ nistische wetenschapskritiek.

Opgave door storting van f 30,— op Amro­rek. 44.79.42.786 (postgiro bank: 2391). Je krijgt dan een map thuisgestuurd met inleidende artike­ len en verdere informatie over het weekend.

Nadere inlichtingen: 020­5803267 (Hiske­Gerbrandy, kantooruren) of 020­936150 (Liesbeth Vis).

Ook HTS­vrouwen zijn van harte welkom!

T H E M A D A G " V R O U W EN CAR­ RIÈRE" Op 1 oktober 1983 organiseert de emancipatiecommissie een thema­ dag 'vrouw en carrière'. De dag wordt gehouden in het Jaarbeursge­ bouw in Utrecht en vangt aan om 10.00 uur.

Na een inleiding door mevrouw van de Mosselaar (Stichting Bedrijfskun­ de Delft)volgt een discussie in groe­ pen aan de hand van stellingen.

Na de lunch praat een forum over aspecten waar een vrouw rekening mee moet houden als zij kiest voor een carrière. Mevrouw de Waele, vice­voorzitter commissie emancipa­ tie van de Katholieke Universiteit Nij­ megen en mevrouw Renzenbrink, as­ sistent inkoper bij Transavia Holland zullen o.a. in het forum plaats ne­ men.

Daarna volgt een plenaire discussie over de stellingen. Om ongeveer 16.30 uur wordt de dag afgesloten met een evaluatie door mevrouw van de Mosselaar.

De kosten van de dag bedragen f 22,50 per persoon, inclusief de lunch, een reader en een NS­reduc­ tiebon.

De dag is speciaal bedoeld voor vrou­ wen die bezig zijn met een bepaalde opleiding. Nadere informatie en op­ gave bij Els van Zijl, E . Dorusstraat 10, 2613 EE Delft. Tel.: 015­145192.

Wij verzoeken belangstellenden om zich zo spoedig mogelijk op te geven i.v.m. tijdige toezending van de rea­ der.

Stud en ten mm^^ T.E.V.­EERSTEJAARSDROPPING Op 28 september organiseert de T.E.V. de jaarlijkse dropping voor eerstejaars­econometrie­studenten, en docenten.

Deelname per mentorgroep. Aan­ vang 20.00 u. Prijs: T.E .V.­leden: f 0,00; niet­leden / 2,50.

AUDITIES NEDERLANDS STUDENTEN ORKEST Sinds 1952 wordt ieder jaar opnieuw het Nederlands Studenten Orkest sa­ mengesteld. Ongeveer 80 musiceren­ de studenten, die in januari een tour­ nee maken, waarvan de opbrengst

Tilburgs Hogeschoolblad

geheel ten goede komt aan de Stich­ ting Handicap en Studie N.S.S. Onder leiding van dirigent Louis Sto­ tijn, zullen dit jaar werken van Ri­ chard Strauss, Strawinsky (Vuur­ vogel­suite), E Igar en Willem van Ma­ nen ten gehore worden gebracht.

Deze worden ingestudeerd tijdens een kennismakingsweekend (10 en 11 december) en tijdens een intensie­ ve repetitieperiode in het noordhol­ iandse dorpje Bergen (6 tot 16 janua­ ri). De tournee die volgt, voert het N.S.O. langs een aantal grote Neder­ landse steden en wordt dit jaar wel­ licht beëindigd met enkele concerten in E ngeland!

Als je een drietal weken wilt vullen met louter muziek, gezelligheid en optredens op bekende podia (Con­ certgebow in Amsterdam b.v.) in binnen­ en buitenland, kom dan naar één van de hieronder vermelde audi­ tiedagen. Maak een telefonische af­ spraak, om lang wachten te voorko­ men.

Op 4 oktober a.s. zal de TROS op de radio tussen 11.00 en 13.00 uur twee concerten uitzenden, die het N.S.O. in voorgaande jaren gegeven heeft.

Auditiedagen: Amsterdam: 10 oktober, 17.00­21.00 uur, Raamgracht 6­8, 020­830262.

Eindhoven: 11 oktober, 17.00­21.00 uur, J.F. Kennedylaan 3, 053­ 760197.

Leiden: 12 oktober, 17.00­19.00 uur, Breestraat 50, 071­131281.

Utrecht: 14 oktober, 17.00­21.00 uur.

Oude Gracht 114, 030­328632.

Groningen: 17 oktober, 17.00­20.00 uur. Grote Markt 27, 053­760197.

Voor nadere inlichtingen: Wendela Sandberg­van Boelens, h.t. orkestchef, " 't Spik" Beren­ broekweg 9, 7542 PK E nschede, 053­ 760197.

Varia

^mi^^^^m

GEZAMENLIJK ONDERZOEK BRABANTSE HOGESCHOLEN ­WASTE M A N A G E M E N T ' Vanaf 1980 wordt door de THE en de KHT een gezamenlijk onderzoekspro­ gramma verricht naar de afvalstof­ fenproblematiek in Noord­Brabant.

De opdrachtgever, het Provinciaal Bestuur van Noord­Brabant, hoopt met de uiteindelijke resultaten van deze studie een beter inzicht te ver­ krijgen m.b.t. het gewenste provinci­ ale afvalstoffenbeleid op middellange en lange termijn.

Door het in werking treden van de Afvalstoffenwet hebben de provin­ cies belangrijke verplichtingen en be­ voegdheden gekregen voor een doel­ matige en milieuhygiënisch verant­ woorde inzameling en verwijdering van huishoudelijk en bedrijfsafval (in­ cl. bouw­ en sloopafval). In de nabije toekomst zullen ook overige afvalca­ tegoriën zoals ziekenhuisafval, slib van zuiveringsinstallaties, agrarisch afval en autowrakken tot de wer­ kingssfeer van de A . W . gaan beho­ ren.

Belangrijke elementen in de nieuwe wetgeving zijn: regionalisatie, aan­ dacht voor het voorkomen van het ontstaan van afvalstoffen, herge­ bruik en het streven naar nieuwe ver­ werkingstechnieken naast meer tra­ ditionele methoden als storten en verbranden.

Het 'Waste Management' onder­ zoek, zoals dat thans wordt uitge­ voerd onder verantwoordelijkheid van het Samenwerkingsorgaan KHT­ THE, is opgebouwd uit de volgende fasen: 1) literatuurstudie m.b.t. waste ma­ nagement in binnen­ en buiten­ land (1980),

2) selectie van onderzoeksvelden op basis van de literatuurstudie, ana­ ■ lyse van de afvalstoffenproblema­ tiek in Noord­Brabant en onder­ zoeksmogelijkheden binnen de KHT en THE (1981­1982), 3) uitvoering van de onder 2) geselec­ teerde onderzoeksprojecten (1983­ 1984), 4) integratie van resultaten van de verrichtte deelstudies en het op­ stellen van aanbevelingen voor het provinciale afvalstoffenplan voor de periode 1986­1990 (1985).

Tijdens de tweede fase zijn in 1982 een viertal vóórstudies verricht op het gebied van sociaal­psychologi­ sche aspecten bij gescheiden inza­ meling van huishoudelijk afval, com­ postering van afvalstoffen, afzet­ markten voor materialen en energie­ dragers verkregen uit afval en milieu­ effect rapportering m.b.t. afvalber­ gingslocaties. (In de TH­berichten van 15 april 1983 wordt op deze vóórstudie nader ingegaan).

Momenteel lopen in het kader van het onderzoek in fase III de volgende deelprojecten: • vervolgstudie naar sociale en psy­ chologische aspecten bij gescheiden inzameling van huishoudelijk afval.

Dit onderzoek is gekoppeld aan het experiment met gescheiden inzame­ ling in het Stadsgewest Den Bosch.

• afzetmarkten onderzoek m.b.t. compost in Noord­Brabant.

• composteringsproeven met af­ valstoffen verkregen uit gescheiden inzameling en mechanische schei­ ding achteraf van huishoudelijk afval.

• nieuwe verwerkingstechnieken voor drijfmestoverschotten, zoals wellicht bekend vormen deze over­ schotten voor grote delen van Noord­Brabant een enorm probleem.

• inventarisatiemethodiek voor het bepalen van hoeveelheden en sa­ menstelling van vrijkomend bedrijf­ safval. Hierbij is aangesloten op een enquête welke thans wordt verricht in het Stadsgewest Tilburg.

• studie naar juridische knelpunten in de afvalstoffenproblematiek.

• vervolgstudie naar milieu­effect­ rapportering rond afvalbergingsloca­ ties. E lementen uit de ­ toekomstige ­ wetgeving en reeds opgedane erva­ ringen op dit gebied worden in dit deelproject getoetst aan een lopend locatieonderzoek in het Streekge­ west Westelijk Noord­Brabant.

Deze deelonderzoeken worden ver­ richt door vakgroepen en de afdelin­ gen Scheikunde, Bouwkunde en Be­ drijfskunde van de THE en de Juridi­ sche en Psychologische Faculteit van de KHT. Momenteel wordt in overleg met de provincie het definitieve onder­ zoeksprogramma voor 1984 voorbe­ reid. Volgens de voorlopige opstel­ ling zullen de volgende deelstudies daarvan deel uitmaken; • onderzoek naar de opzet van opti­ male ­ geautomatiseerde ­ registratie­ systemen zoals die voor toekomstige regionale stortplaatsen verplicht zul­ len worden gesteld. Belangrijk ele­ ment daarbij is de mogelijkheid om gegevens uit verschillende systemen te koppelen om op provinciaal niveau meer inzicht te verkrijgen in de totale afvalstromen in Noord­Brabant.

• onderzoek naar het functioneren van reeds bestaande systemen voor gescheiden inzameling van oud­ papier, glas en textiel.

• verder onderzoek naar composte­ ringsprocessen d.m.v. praktijkproe­ ven.

• afzetmarktenstudies voor com­ post en brandstoffen uit afval. M.b.t. compost dienen de aanbevelingen uit het thans lopende onderzoek ver­ taald te worden in regionale marketing­designs. Voor de studie

naar brandstoffen uit afval (Refuse Derrived Fuel) moet een inventarisa­ tie gemaakt worden van huidige en toekomstige energiebehoeften in Noord­Brabant en de vervan­ gingsmogelijkheden van traditionele brandstoffen door energiedragers uit afval.

• vervolgonderzoek naar inventari­ satietechnieken met name voor be­ drijfsafval. Aanbevelingen uit het thans lopende onderzoek dienen ver­ taald te worden in een ­ enquête ­ op­ zet welke in een proefregio onder be­ drijven, afvaltransporteurs en stortlo­ caties, getoetst kan worden.

• studie naar de mogelijkheden om het ontstaan van afvalstoffen te voorkomen. Hierbij wordt gedacht aan een aantal deelstudies naar o.a. invloed van milieuaspecten in het aanschafbeleid van consumenten.

M.b.t. kantoor­ en kantineafval is een deelstudie gepland naar de aan­ dacht die hergebruiksaspecten krij­ gen binnen een instelling/organisa­ tie.

• onderzoek naar regionale verwer­ kingsinstallaties voor bouw­ en sloopafval. Vanuit de provincie bestaat de behoefte om een beter in­ zicht te verkrijgen in de totale be­ hoefte aan verwerkingscapaciteit en de regionale situering van zgn. puin­ breekinstallaties. Daarvoor zijn gege­ vens noodzakelijk over huidige en toekomstige hoeveelheden bouw­ en sloopafval, bestaande verwerkings­ capaciteiten, afzetmarkten en bedrijf­ seconomisch functioneren van huidi­ ge installaties.

• vervolgonderzoek naar de effecti­ viteit van thermisch­oxidatieve be­ handeling van drijfmest m.n. op de snelheid en opbrengst van anareobe vergistingsprocessen.

• vervolgstudie naar juridische aspecten m.b.t. inzameling en ver­ werking van afvalstoffen.

Vakgroepen of doctoraal­ studenten(s) die interesse hebben voor de uitvoering van één of meer­ dere van de bovengenoemde deel­ projecten voor 1984, worden ver­ zocht om op korte termijn contact op te nemen met de coördinatoren van het 'Waste Management' project. Dit zijn ir. Bart van Weenen en Albert Bieze, telefonisch bereikbaar op de THE onder tst. 4604 of 3718.

Tevens kan men zich wenden tot het Samenwerkingsorgaan KHT­TH E , tel. 013­662010.

Sportm^^^^ PENDRAGON De Hogeschool Sport Manifestatie voor binnen­sporten (HSM­binnen) zal plaatsvinden op maandag 17 tot en met donderdag 20 oktober. De teamsporten waar je als team aan kunt meedoen zijn Volleybal (heren, heren gevorderd, mixed). Basketbal (mixed beginners, mixed gevorderd.

Zaalhockey (mixed beginners, mixed gevorderd). Zaalhandbal (dames, he­ ren), Zwemmarathon (mixed), Rugby (buiten mixed of heren). De individu­ ele sporten waar je aan kunt deelne­ men zijn schermen degen/floret (halfgevorderd/gevorderd), tafelten­ nis (competitie/niet competitiespe­ ler). Badminton (beginners + halfge­ vorderd/gevorderd) en een atletiek­ vijfkamp. De atletiekvijfkamp bestaat uit kogelstoten, speerwerpen, hoogspringen, 40 m sprint en een hindernisloop. Kosten voor deelne­ ming bedragen f 2,50 per persoon per sport. De inschrijftermijn sluit op 7 oktober. Gebruik per sport één in­ schrijfformulier en lever dit in aan de balie van de studentensporthal. Na

de finaleavond is er feest op de sport­ hal.

Ter afsluiting van de Hogeschool­ kampioenschappen tennis, zal op de finaledag (donderdag 29 september) van 13.00­14.00 uur een tennisde­ monstratie gegeven vy/orden in het dubbelspel.

Het eredivisiedubbel Jean­Pierre van Bladel/Bas Vletter.

Als je een échte tennisliefhebber bent mag je deze dubbel niet missen.

Komt allen kijken II Na 14.00 uur staan er nog diverse fi­ nales op het programma!

iQ

G E H A N D I C A P T E N SPORTDAG Voor de vijfde maal organiseert de Sociaal Maatschappelijke Activitei­ ten Commissie (SMAC) van de stu­ dentenvereniging St. Olof een ge­ handicapten sportdag.

De sporten, welke beoefend zullen worden zijn rolstoelbasketbal, zitvol­ leybal en tafeltennis. De ingeschre­ ven teams komen uit verschillende delen van het land.

Dit alles vindt plaats op zondag 2 ok­ tober a.s. in de studentensporthal aan de professor Verbernelaan. De wedstrijden zullen om 10.00 uur be­ ginnen. E en ieder, die belangstelling heeft voor deze dag is van harte wel­ kom in de studentensporthal.

Menu PERIODE 26 T / M 30 SE PTE MBE R M A A N D A G 26­9­1983 floridasoep ­ kerrysoep peperschnitzel biefburger pepersaus ­ snijboontjes witte kool met bechamelsaus DINSDAG 27­9­1983 kippegroentesoep ­ selderijsoep babi pang gang ­ atjar met ananas foe yong hai kroepoek gehaktbal ­ rode kool WOENSDAG 28­9­1983 heldere kervelsoep ­ aspergesoep biefstuk tartaar bretonse schijf uiensaus ­prei a la crème kapucijners DONDERDAG 29­9­1983 groentesoep ­ linzesoep kippeboutje ­ uienbraadworst kerrysaus spercieboontjes met wortel ­ rabarber VRIJDAG 30­9­1983 tomatensoep gebakken vis met hollandaisesaus hamburger ­ gemengde sla van sla ­ komkommer ­ radijs ­ chine­ se kool ­ tomaat ­ olie + azijn

23 september 1983

HO%Ofc STUDIUM GENERALE

De geschiedenis van arbeidstijdverkorting Katholieke Hogeschool, donderdag 29 september, 13.30 uur, zaal AZ 10 door Prof. dr. Ger Harmsen (Rijksuniversiteit Groningen) Besproken zullen worden de ontwikkelingen vanaf het eind van de vorige eeuw die uiteindelijk geleid hebben tot de ontwikkeling van de achturendag, de argumenten van voor- en tegenstanders van een algemene arbeidstijdverkorting in de verschillende fasen van deze ontwikkeling en de overeenkomsten tussen de diskussies nu en in de jaren dertig over arbeidstijdverkorting als remedie tegen de grote werkloosheid.

FILMZAAL STADSSCHOUWBURG

Luis Bunuei: El Angel Exterminador Het Bunuel-retrospectief in het Filmhuis gaat zijn t w e e d e en laatste w e e k in. Vertoond worden: za. 24 en ma. 26 sept.: El Angel Exterminador di. 27 en w o . 28 sept.: Cet Obscur Objet du Désir do. 29 en vr. 30 sept., en za. 1 okt.: Simon del Desierto Dat Bunuei na L 'Age d'Or het surrealisme zijn leven lang trouw is gebleven, is niet in al zijn films even duide-

lijk. Soms kregen meer realistische, documentaire aspecten de overhand, zoals in Las Hurdas, en soms waren de omstandigheden er niet naar om met avant-gardistische procédés aan te komen. Maar El Angel Exterminador (Mexico, 1962) heeft met zijn volkomen gebrek aan rationaliteit een ondubbelzinnig surrealistisch karakter.

De plot is snel verteld: in het huis van een gegoede familie wordt een diner gegeven. Wanneer de gasten willen vertrekken, slaagt geen van hen enn de kamer te verlaten. Het is alsof een onzichtbare muur ze belet de drempel over te gaan. Pas als het gezelschap zich na vele dagen toevallig in precies dezelfde opstelling bevindt als op het moment dat het van de buitenwereld werd afgesloten, wordt de barrière opgeheven. Om de hemel te danken voor de verlossing wordt een mis opgedragen, maar na afloop blijkt nu ook de drempel van de kerk een onoverkomenlijke hindernis te vormen. Terwijl de gelovigen zich verbazen over deze nieuwe aanslag op hun vrijheid, breekt buiten de revolutie uit.

Natuurlijk geeft Bunuei ook hier de bourgeoisie er weer genadeloos van langs. Het gedwongen zijn in een en dezelfde kamer leidt al snel tot conflicten en paniek, maar de gasten doen hun uiterste best zich te gedragen alsof er niets aan de hand is. Tot elke prijs proberen zij de beleefheidsregels en fatsoennormen in acht te nemen, en behalve schijnheiligheid spreekt daaruit ook een armzalige gedachtenwereld.

Komisch is het wel, hoe bijvoorbeeld de aanblik van enige heren die hun colberts uitdoen de gastheer in ernstige verlegenheid brengt.

Noorderligt wil cultureel gat vullen Alle voortekenen wijzen erop dat Tilburg eind november weer in aanmerking komt voor de benaming 'cultuurstad'. Tegen die tijd gaan de deuren open van het in Mondriaan-stijl gebouwde theater "Noorderligt", dat gevestigd is in de vroegere bioscoop Noorderlicht aan de Veldhovenring Geen verdienste van de CDA-regering van deze stad. Nee, B & Wproberen nog steeds om alles met het stempel "sociaal" of "cultureel" met man en macht weg te bezuinigen.

'Noorderligt' is daarom zonder subsidie ontstaan uit ideeën en inspanningen van enkele medewerkers van de Stichting RK Veulpoepers BV, de

stichting die groot kon groeien door het opvullen van de culturele en andere gaten, die bezuinigend Tilburg achter zich laat.

Uniek IS, dat de Gemeente zelf met het voorstel is gekomen om Noorderligt subsidie te geven. De reden daarvan: Tilburg heeft zelf geen ruimte meer voor het Jeugd- en Jongerenwerk dat ze stedelijk gaat organiseren, en wil het theater daarvoor twee tot vijf dagdelen per week gebruiken.

Hoewel de Stichting Noorderligt noch om de subsidie, noch om het Jeugd- en Jongerenwerk gevraagd heeft, zijn beide, volgens Piet Donker, secretaris van de stichting, niet

ra ^

riwiï''MW''iiW'Wiiwfeft''"''"^'iiiiliil*

Zijn verhaal en thema van de film vrij eenvoudig te volgen, daar houdt het dan ook wel mee op. Wat bijvoorbeeld te denken van de bizarre herhaling van handelingen en dialogen, of van de heer en de drie schapen die in het huis rondlopen? Het irrationele, de belangrijkste pijler van het surrealisme, is hier tot onderwerp geworden. Of, in de woorden van Bunuei zelf: "Misschien is de beste verklaring van El Angel Exterminador nog, dat er, rationeel gezien, geen verkla- ring is."

Bert

Haagsman.

Astrid Roemer in literair café woensdag 28 september, 20.30 uur.

Café du Commerce Woensdag 28 september organiseert de Stichting Leopold in samenwerking met Boekhandel Gianotten een literaire avond in Café du Commerce.

De avond begint om 20.30 uur. Toegang is gratis. Uitgenodigd is de Surinaamse schrijfster Astrid Roemer Zij werd 27 april 1947 te Paramaribo geboren. Haar levenscode: met Suriname ben ik getrouwd, Nederland is mijn minnaar, met Afrika heb ik een homofiele relatie, met elk ander land ben ik geneigd slippertjes te maken.

Kortom, ze laat zich als mens, als vrouw, als zwarte, noch als auteur bepalen door culturele politiek of sexistische valstrikken. Deze levenscode komt in al haar werk naar voren.

Ze schreef o.a. enkele gedichtenbundels, een muziektheaterstuk en twee romans. Haar laatste roman heet "Ergens, Nergens".

ongewenst. Het eerste is natuurlijk altijd welkom, en het tweede past uitstekend in de doelstellingen van het Theater. De stichting wil "voorwaarden scheppen die kunnen leiden tot nieuwe initiatieven op sociaal en kultureel terrein in het algemeen, en tot aktiviteiten die aansluiten bij problemen en behoeften bij mensen in de buurt, wijk, stad, Nederland en de wereld in het bijzonder". Piet Donker: "Concreet denken wij daarbij aan buurtaktiviteiten voor bejaarden en kinderen, poëzie, opera en operette, pop, jazz, we willen regelmatig buitenlandse groepen hierheen halen, folk, strijdcultuur, video, performance, amateurtoneel en ander theater, dat eventueel zou kunnen

Agenda SEPTEMBER VRIJDAG 23 SEPTEMBER Stadsschouwburg, 20.15 uur: Adèle Bloemendaal met haar soloprogramma Adèle's keus.

Stadsschouwburg, 20.30 uur, studio: Triomf der Architectuur, soloprogramma door Ton Pompert.

Café Paradoks, 22.00 uur: Het Smirnoff Quartet.

Stadsschouwburg, 19.30 en 22.00 uur: Filmhuis: "Viridiana". Film van Luis Bunuei uit 1961.

ZATERDAG 24 SEPTEMBER Stadsschouwburg, 20.30 uur: Liselore Gerritsen -i- Harlekijn Dans.

Stadsschouwburg, 19.30 en 22.00 uur: Filmhuis "El Angel Exterminad o s " . Film van Luis Bunuei.

M a n e g e 't Laar, Rielseweg 801, Tilburg, 11.00 uur: Nationaal Studenten Concours.

ZONDAG 25 SEPTEMBER Stadsschouwburg, 12.30 uur: Koffiekonsert van de SMET met als solisten de zanger Bernard Kruysen en de pianist Gerard van Blerk.

M a r a n a t h a , 11.25 uur: Bijbels leerhuisgroepen.

M a n e g e 't Laar, 10.00 uur: (zie 24 sept.).

M A A N D A G 26 SEPTEMBER Stadsschouwburg, 20.15 uur: Publiekstheater met " D e nacht, de moeder van de d a g " . Toneelstuk van Lars Noren. Regie: Karst Woudstra.

Met Elisabeth Andersen, Pierre Bokma, Hans Dagelet en Ton Lutz.

uitlopen op gasten als Koot en Bie of Freek de Jonge. Film kan ook, maar we hebben geen pretenties om een filmclub op te zetten. De Tilburgse Filmliga draait goed, op dat gebied is er in Tilburg geen groot gat". De theaterzaal heeft een capaciteit van 1200 staanplaatsen of 700 zitplaatsen. Noorderligt is van plan om minstens drie avonden in de week een programma te verzorgen, dat groot genoeg is voor de zaal. Piet Donker: "Als mensen iets kleiners willen organiseren, kunnen ze beter gebruik maken van de KWJ-zaal, daar kunnen 400 mensen in".

Noorderligt verwacht dat er veel publiek uit de regio en de rest van de provincie gaat komen want het is de grootste niet-commerciële zaal in de omgeving. Bovendien mag er in de zaal gerookt en gedronken worden.

De entreeprijzen zullen zo laag mogelijk gehouden worden, die mogen voor niemand een drempel vormen.

Talloze organisaties en instanties hebben al tijdens de voorbereiding laten weten dat zij in het gebruik van de Noorderligt-zaal geïnteresseerd zijn. Piet Donker: "Iedereen kan de zaal huren en zelf aktiviteiten organiseren, behalve natuurlijk de Centrumpartij en zo. Met de inhoud van de programma's willen we ons niet bemoeien, maar het moet ook weer met zo zijn dat we de organisatoren alleen op de avond zelf zien en verder met Er zijn voor de gebruikers veel faciliteiten beschikbaar: drie kleedkamers, een podium van twaalf bij zeven meter, een bar in de zaal en een in de foyer, een disko en publiciteitsen promotiemogelijkheden".

Een aantal mensen zal bij Noorderligt betaald werk vinden. Bij de RK Veulpoepers BV werken in totaal nu al 19 mensen in loondienst. Zelfs met het scheppen van banen heeft de stichting meer succes dan de gemeente Tilburg. /^g

Stadsschouwburg, 19.30 en 22.00 uur: Filmhuis "El Angel Exterminad o s " . Film van Luis Bunuei.

M a r a n a t h a , 20.00 uur: Vancouveravond. Tema. 'Vrouwen in Vancouver: een perspectief of een illusie?'

Inleiding: Mevr. A . Schilthuis-Stokvis.

Olof, 21.00 uur: Eerstejaarsavond.

De disputen presenteren zich op de sociëteit aan de eerstejaars.

DINSDAG 27 SEPTEMBER Stadsschouwburg, 20.15 uur: Het Brabants Orkest o.l.v. André Vandernoot met de Libanese pianist AbdelRahman El-Bacha. Werken van W a g ner, J o van den Booren, Grieg en Projofjev.

Stadsschouwburg, 19.30 en 22.00 uur: Filmhuis: "Cet obscur objet du désir". Film van Luis Bunuei uit 1978.

Stadsschouwburg, 20.30 uur, studio: Olof Toneel. Toneelclub van Olof voert het toneelstuk: " T h e importance of being earnest van Oscar Wilde.

Ambassade-bioscoop, 22.30 uur: Filmliga met "Garde a v u e " . Regie: Claude Miller. Met o.a. Lino Ventura, Guy Marchand, Michel Serrault en Romy Schneider.

WOENSDAG 28 SEPTEMBER Stadsschouwburg, 20.15 uur: Musical 'Man of la Mancha. Ned. Opera Stichting met deze musical van Dale Wasserman en Joe Darlon, gebaseerd op het bekende verhaal van Don Quichot.

Met o.a.

Jon Thorsteinsson, Maarten Flipse en Ans van Dam. Stadsschouwburg, 19.30 en 22.00 uur: Filmhuis (zie 27 september).

Olof: De eerstejaars collecteren 's middags voor de Nierstichting.

Aansluitend Diner Chansont ter societeite.

DONDERDAG 29 SEPTEMBER Café Paradoks, 22.00 uur: Sessie o.l.v. Jan Wirken.

Stadsschouwburg, 19.30"en 22.00 uur: Filmhuis. Bunuel-programma met o.a. Dimon de Pilaarheilige uit 1965, gemaakt in Mexico.

Katholieke Hogeschool, 13.30 uur, AZ-10: Stud. Gen. cyclus Arbeidstijdverkoring.

Ger Harmsen over: " D e geschiedenis van de Arbeidstijdverkorting.

Katholieke Hogeschool, vanaf 20.00 uur: Dies-feest. Met o.a. Massada, Willy Latino, Disco Locomotion. Voor programma zie TH B 2 en 3.

VRIJDAG 30 SEPTEMBER Stadsschouwburg, 20.15 uur: Brasil Tropical.

Stadsschouwburg, 20.30 uur: Teo Joling & Han Bennink, de klown met een geheel eigen stijl en de 'beste' drummer van Europa met hun eerste muziektheaterstuk 'Terminus'. Een voorstelling, die langzaam verandert in een fantastische puinhoop.

Katholieke Hogeschool, 19.30 en 22.00 uur: Filmhuis (zie 29 september).

Katholieke Hogeschool, 20.15 uur, aula: Konsert van de Kon. Liedertafel 'Souvenir des montagnards' door la Petite Bande, o.l.v. Sigiswald Kuijken. Studenten gratis toegang op vertoon collegekaart. Personeel korting tegen sociëtstarief.

Stadsschouwburg, 9.30 uur, CZ-101: Stud. Generale cyclus. Democratie: Kiezers en beleid. S.W. Couwenberg over "Referendum".

Olof: t / m zondag 2 oktober Weekendkamp voor eerstejaars.

23 september 1983

ACHTERKLAP

Bliksem Onlangs werd* in Den Haag het zeventiende internationale bliksembeveiligingscongres gehouden. Een der thema's was de beveiliging van elektronische apparatuur. Wat is namelijk gebleken?

Apparaten waarin micro-processors zitten zijn uiterst gevoelig voor blikseminslagen, zelfs al slaat de bliksem in de omgeving in. Dat maakt een technologisch ingerichte samenleving waarin telefooncentrales, kabelnetwerken, radarinstallaties en computersystemen een essentiële plaats zijn gaan innemen, bijzonder kwetsbaar. In West-Europa slaat 2 è 3 keer per m^ per jaar de bliksem in. Dat betekent voor Nederland 100.000 verticale ontladingen per jaar. De inslagsnelheid is 180.000 km per seconde, de stroomsterkte van de inslag zo'n 50 kilpAmpère - een elektrisch kacheltje van 1000 Watt is minder dan 5 Ampère - en de temperatuur van 'n bliksemschicht kan ± 30.000° Celcius bereiken. De gevolgen van schade aan computers door blikseminslag variëren van een defecte chip tot het weglekken van informatie of zelfs vernietiging van software-programma's. Ook op 'n simpel hogeschooltje als in Tilburg treft men steeds meer elektronische apparaten aan: tekstverwerkers, terminals, 'n echte computer. Hebben we hier al eens 'n ramp meegemaakt, 'n handvol flinke calamiteiten of 'n forse catastrofe? 'n Klap in de tekstverwerker, zodat de arme typiste met de sterretjes in de ogen dat 600-bladige ekonometrie-diktaat opnieuw moest typen?

Van Reeken, directeur van het naar hem genoemde Rekencentrum van de hogeschool: "Zo'n anderhalf jaar geleden hing boven Tilburg 'n zwaar onweer.

Een deel van de stad zat zelfs een tijdlang zonder licht. Naast Interpolis had ook de KHT te lijden aan de blikseminslagen. Bij ons viel één terminal uit als gevolg van een doorgeslagen zekeringschip. De schade? Enkele tientjes." Drie jaar geleden is er overleg geweest tussen Bouwzaken, het Rekencentrum, de Technische Dienst en de psychologi-

Tilburgs Hogeschoolblad

sche faculteit. De aanleiding was een circulaire van het Ministerie van O & W, waarin vragenderwijs gewezen werd op de noodzaak om kwetsbare elektromagnetische produkten (EMP's) te beschermen tegen bliksem of tegen satellieten die vanuit de ruimte computers buiten gebruik stellen. Men besloot de circulaire voor kennisgeving aan te nemen.

Het Rekencentrum heeft geen gegevens van zo'n vitaal belang opgeslagen, dat daarvoor speciale bescherming nodig was. Interpolis heeft blijkbaar wél gegevens in de computer die angstvallig bewaakt moeten worden.

Een medewerker van de computerafdeling van Interpolis reageert enigszins paniekerig als hem gevraagd wordt of hun computers schade ondervonden van het onweer anderhalf jaar geleden. Het blijkt dat men eerst kontakt dient op te nemen met de onder-direkteur, waarna deze er in moet toestemmen dat de desbetreffende medewerker z'n mond mag opendoen. "Bij ons zijn geen calamiteiten gebeurd", verklaart laatstgenoemde uit vrije wil," en zelfs al zou bij Interpolis 'n computer zijn beschadigd, dat is 't de vraag of wij dat vertéllen.

Anders geven we onze kwetsbare plekken vrij."

Om toch nog 'n schadegevoel aan computergegevens op de KHT te achterhalen, moeten we teruggaan naar het jaar 1967.

Toen liep de kelder van gebouw A onder water. De oorzaak was 'n mankement aan de watergekoelde air-conditioning. De wateroverlast zette de computer, een oud IBM-model, in een voetbad van enkele centimeters. Erger was, dat de toendertijd jonge, veelbelovende academicus J.H.G. Segers zijn doos ponskaarten met daarop de, voor zijn proefschrift onmisbare, gegevens drijvend in het water aantrof. Gelukkig voor hem was zijn dissertatie reeds geschreven.

Had het water twee maanden eerder de ponskaarten aangevreten dan was professor Segers serieus in moeilijkheden gekomen.

Nu kon hij met gerust hart op 9 mei 1968 promoveren op zijn onderzoek naar het personeelsverloop in het ondergronds mijnbedrijf, terwijl ondertussen de studenten in Parijs,., maar goed, die geschiedenis is bekend.

Een doorgeslagen zekeringschip van enkele tientjes, geen rampen bij Interpolis en 'n onderwatergelopen ponskaarten bakje, ach, er gebeuren ook nooit 'ns opwindende dingen in Tilburg.

P.P.

Ideologische Les "Een academische opleiding staat in hoog aanzien in de Sovjet-Unie. Een academicus verdient er relatief weinig en materieel gewin is er in het algemeen geen motief om te gaan

studeren. Volgens sommige sociologen is 'hoog aanzien' eigenlijk een sterkere sociale drijfveer dan financiële beloning en dat geldt zeker in de USSR. Het heeft te maken met de lage dunk, die de Russen schijnen te hebben van de 'blue-collar' banen." Dat schrijft het maandblad Overzicht in een artikel over Studeren in de Sovjet-Unie. Redacteur Donald Unger constateert dat de Rus het niet leuk vindt om voor een proletariër te worden versleten. "De Russische kinderen moeten, als het even kan, naar de universiteit en die uit intellectuele milieus hebben gewoon betere kansen om het toelatingsexamen te halen dan hun concurrenten uit de arbeidersklasse."

De Sovjet-Unie telt ongeveer 870 instellingen voor hoger onderwijs. Zeven-en-zestig daarvan zijn universiteiten. Het aantal studenten schommelt rond de zes miljoen. Een academische studie duurt gemiddeld vijf jaar, een select aantal afgestudeerden mag daarna proberen 'kandidaat in de wetenschappen' te worden, alleen de echte bollebozen proberen het tot 'doctor' te schoppen. Ben je eenmaal afgestudeerd dan wijst de overheid je een baan toe voor drie jaar.

Met garantie.

Nog steeds worden Russische studenten opgezadeld met "ideologische lessen," de verplichte scholing in de leer van Marx en Lennin. Maar erg goed wordt er tijdens die lesuren niet opgelet.

Een leerling: "Als we de docent respecteren letten ze op de voorste rijen nog op. Als- we hem niet respecteren zitten ook de voorste rijen hun eigen spullen te lezen."

Geen erg efficiënte gang van zaken, zo merkt Overzicht op. Al valt niet te verwachten dat de nieuwe Russische leider Andropov, toch van plan om de welig tierende inefficiëntie in zijn land met wortel en tak uit te roeien, de bezem zal halen door het 'idelogisch' onderwijs. Integendeel.

T.G.

150 cassettes ingesproken met als thema's Vo/grf/jef/am/7a', 'Is de antichrist reeds onder ons?', 'De overval van Rusland op Tsjecho-Slowakije in het profetisch licht van de bijbel' en 'Onze Here komt deel 1' en 'Onze here komt deel II'.

Malgo kondigt de wederkomst van een 'Zone Gods' aan en een 'reiniging van de gedemoniseerde geestesatmosfeer in de wereld'. Daaraan ontkomt ook de Islam niet. Malgo schrijft:'... welks stichter Mohammed niet ten onrechte als valse profeet of ook wel als de Antichrist van het Oosten wordt aangeduid'. En verder meent hij: 'De Islam is een gruwel, want afgezien van zijn gewelddadigheid en demonie, loochent hij de Zoon Gods'. Volgens Malgo kunnen we in WestEuropa de heropbouw van het 'Rijk van de Antichrist', te weten het Romeins Imperium, duidelijk zien: Noorwegen en Denemarken worden tot op regeringsnivo geïnfiltreerd door Moskou. Zweden is ook al 'n afvallige, want zij geeft eenzijdige kritiek op de El Salvador-politiek van de V.S. en aan het Moskouvriendelijke Finland hoeven we geen woord vuil te maken volgens Malgo.

Tevens zal het gehele Noorden van Duitsland tot aan de Rijn door de Russen onder de voet gelopen worden en op bloedige wijze binnen de Aziatische invloedssfeer komen. Hetzelfde geldt ook voor Hongarije, Polen enz. En passant waarschuwt Malgo voor Egypte, een land dat Israël steeds weer opnieuw bedriegt. Ergens heeft Malgo opgedoken dat Egyptenaren het grootste deel van de dag slapen of televisiekijken. Ook in de vredesbeweging in Europa ontwaart Malgo de hand van de Satan. In het vredessymbool herkent hij het Nero-kruis, een anti-christelijk teken. In de Middeleeuwen

heette dat teken hanepoot, heksenvoet, kaboutervoet, een teken van haat tegen God. 'Zonder twijfel is dat een van de voortekenen van de antichrist, want hoewel het bij vele demonstraties tegen de oorlog wordt gebruikt, wordt dit zgn. vredessymbool opvallenderwijze nooit bij demonstraties tegen het communisme rond gedragen'. Tja, schrijft Malgo aan het eind van zijn werkje, 'u hebt innerlijk bespeurd dat datgeen wat u tot nu toe hebt gelezen, de Waarheid is, vooral omdat de Bijbel het zo zegt'. (Sic!) Vooraan in zijn boekje richt hij zich tot de lezer met de woorden: 'Probeert u alstublieft om het zonder vooringenomenheid te lezen'. En in een voorwoordje schrijft een of andere Ulrich Hartman: 'Wijzijn dankbaar dat de Eeuwige God ook aan Wim Malgo inzicht heeft gegeven om diep in de goddelijke profetie te zien'.

Er is binnen de introduktiekommissie een werkgroep die de voorbereidingen van de informatiemarkt op zich neemt. Zij schrijven aktiegroepen aan om te kijken of er interesse bestaat voor het bezetten van een kraampje.

Initiatieven komen echter ook van de andere kant.

Voorwaarde is dat de standhouder geen commerciële doeleinden nastreeft.

De naam van de christengemeente 'Hart van Brabant' komt op de lijst van standhouders niet voor, verklaart desgevraagd Rini Thuis van DSW. Het is dus mogelijk dat ze hun folders verstrekken, onder een andere naam óf dat het een van de groepjes is, die onaangekondigd op de informatiemarkt afkomen om daar hun materiaal uit te delen. Het is echter, aldus Rini Thuis, onbegonnen werk om alle publicatie van te voren te lezen.

P.P.

r

De Here Komt Ook dit jaar maakte de informatiemarkt op de hogeschool deel uit van de introduktieweek voor de Tilburgse studenten. Een van de kraampjes werd bezet door de zogeheten christengemeente 'Hart van Brabant' uit Tilburg.

Dit bijbelgroepje ventte boekwerkjes waaruit de glorie van de heiland moet blijken. Zo kregen wij 'n boekwerkje van een zekere Wim Malgo in de handen gedrukt, getiteld: 'Wat zegt de bijbel over het einde van de wereld?'. Welnu, je bent nooit te beroerd om het te lezen en misschien komt 't wel net op tijd. De auteur is oprichter en leider van de 'Middernachtsroep' president van de 'Beth-Shalomvereniging', geeft bladen uit als 'Middernachtsroep' en 'Nieuws van Israel', schrijft boeken met titels als 'De versnelde opmars van Rusland naar Israel' en heeft zo'n

23 september 1983

I