LI DEJJEM QIEGĦDA TIKBER
…
id-defiċit
ta’ Malta jonqos b’mod sinifikanti
Nistgħu ngħidu li ma jaqtgħu xejn l-argumenti dwar l-ekonomija jew aħjar, it-tkabbir ekonomiku ta’ pajjiżna. Tkabbir li bqajna narawh għaddej b’domanda domestika dejjem b’saħħitha.
Li l-ekonomija mistennija tkompli tikber b’mod b’saħħtu ġie kkonfermat riċentament hekk kif b’sodisfazzjon id-defiċit ta’ Malta naqas b’mod sinifikanti aktar milli kien mistenni. Dan b’tali mod li qabżet kemm it-tbassir tad-defiċit kif ukoll dak tad-dejn għall-2024.
Dan għandu għax iqawwilna qalbna għall-ġejjieni ekonomiku biex tattira aktar investiment barrani lejn pajjiżna li joffri impjiegi ta’ kwalità. Irrispettivament minn liema ħsieb ekonomiku wieħed jista’ jkollu, żgur naqblu li s-sisien ekonomiċi ta’ pajjiżna huma b’saħħithom. Premessa li fuqha l-Gvern għandu jkompli jibni biex ikompli jkun jista’ jilqa’ għall-isfidi tal-futur.
Quddiem dan kollu, nemmnu li għandha tissokta l-ħidma biex l-ekonomija tagħna mhux biss tibqa’ l-aqwa iżda wkoll toħloq l-aqwa opportunitajiet u pagi għall-ħaddiema. Inħarsu ’l quddiem biex ikompli jinħoloq il-ġid, l-opportunitajiet u l-prosperità għall-poplu Malti u Għawdxi.
Il-miżuri mħabbra fil-Baġit 2025 li bosta minnhom diġa daħlu fis-seħħ u oħrajn se jidħlu fis-seħħ fl-1 ta’ Jannar li ġej, fosthom it-tnaqqis sostanzjali fit-taxxa, se jitfgħu aktar flus fil-bwiet tan-nies u b’hekk tkompli tittejjeb il-kwalità tal-ħajja ta’ kulħadd. Prova oħra li f’dawn l-aħħar snin l-ekonomijakienet għall-ġid tan-nies u mhux in-nies għall-ekonomija.
Pajjiżna huwa determinat li jkompli jappoġġja bis-sħiħ l-ekonomija u jħarisha mill-isfidi li jistgħu jfeġġu minn żmien għall-ieħor, kemm lokali u anke dawk internazzjonali. Dan se jwettqu f’kuntest li l-ekonomija tkun hemm għan-nies u mhux in-nies għall-ekonomija.
Nota mill-Edituri
Nirayl Grech Omar Vella
Malta se toħroġ mill-Proċedura ta’ Defiċit Eċċessiv qabel mistenni
… il-finanzi pubbliċi juru titjib sinifikanti
Il-Ministeru għall-Finanzi jilqa’ b’sodisfazzjon l-istqarrija riċenti maħruġa mill-Uffiċċju Nazzjonali tal-Istatistika (NSO), li tikkonferma li d-defiċit ta’ Malta naqas b’mod sinifikanti aktar milli kien mistenni. Dan b’tali mod li qabżet kemm it-tbassir tad-defiċit kif ukoll dak tad-dejn għall-2024.
Dan l-iżvilupp huwa frott ta’ tmexxija finanzjarja responsabbli, miżuri mmirati u governanza għaqlija, li kollha flimkien wasslu biex pajjiżna jkompli jsaħħaħ il-finanzi pubbliċi tiegħu. Grazzi għal dawn l-isforzi, Malta issa mistennija toħroġ mill-Proċedura ta’ Defiċit Eċċessiv sentejn qabel il-previżjonijiet inizjali.
Ir-rapporti juru li d-defiċit għall-2024 kien ta’ 3.7%, titjib ta’ 0.8 punti perċentwali fuq it-tbassir oriġinali ta’ 4.5%. Barra minn hekk, ir-rata tad-dejn naqset għal 47.4% tal-GDP, b’titjib qawwi ta’ 7.9 punti perċentwali meta mqabbel mat-tbassir ta’ 55.3%.
It-tbassir tad-defiċit għall-2025 qed jiġi aġġustat minn 3.5% għal 3.3%, konferma oħra tal-impenn tal-Gvern lejn tmexxija ekonomika soda u responsabbli.
Il-ħruġ bikri mill-Proċedura ta’ Defiċit Eċċessiv huwa pass kruċjali fit-triq tal-irkupru ekonomiku u jibgħat messaġġ ċar ta’ stabbiltà, dixxiplina u serjetà.
Il-Ministeru għall-Finanzi jibqa’ impenjat li jżomm il-finanzi pubbliċi f’sitwazzjoni sostenibbli filwaqt li jkompli jinvesti fil-familji Maltin u Għawdxin.
NSO: Id-Defiċit jinżel għal 3.7% tal-PGD … Id-Dejn Nazjzonali jammonta għal 47.4%
L-NSO, turi kif id-defiċit tal-Gvern kompla jonqos biex issa jammonta għal 3.7% tal-Prodott Gross Domestiku, PGD.
Barra minn hekk, id-dejn tal-Gvern ukoll kompla jonqos għal 47.4%. B’dan huwa inqas mis-sittin fil-mija stabbilit fit-Trattat ta’ Maastricht tal-Unjoni Ewropea.
Ħarsa lejn in-numri turi kif id-defiċit għall-2024 naqas b’€146.3 miljun minn fuq is-sena ta’ qabel, għal €825.3 miljun. Min-naħa l-oħra d-dejn mill2023 għall-2024 naqas b’0.5% meta mqabbel mal-PGD u jammonta għal €10,648.4 miljun.
Pajjiżna jkompli jsaħħaħ
il-finanzi pubbliċi tiegħu
.. kummenti dwar id-defiċit ta' pajjiżna
Tnaqqis fid-defiċit fiskali... pass importanti għall-ħaddiema u s-soċjetà Maltija
– Is-Segretarju Ġenerali tal-GWU Josef Bugeja
Il-General Workers’ Union laqgħat din l-aħbar b’ottimiżmu hekk kif temmen li dan huwa pass importanti għall-ħaddiema u s-soċjetà Maltija. L-ekonomija Maltija kompliet turi reżiljenza anke f’ċirkostanzi globali diffiċli ta’ gwrra u tibdil ġeo-politiku. Huwa importanti li l-Gvern jiġbor dak dovut u jwieżen lil dawk fil-bżonn.
Tajjeb li nsemmu li dan it-tnaqqis fid-defiċit fiskali qed iseħħ filwaqt l-Gvern baqa’ jissussidja d-dawl, l-ilma, il-fjuwil u ċ-ċereali. Dan it-tnaqqis seħħ mhux għax qed ikunu introdotti miżuri ta’ awsterità iżda għax Malta qed tesperjenza tkabbir ekonomiku u l-ġid maħluq qed ikompli jitgawda mill-poplu Malti permezz ta’ kwalità ta’ ħajja aħjar.
Dan qed isir permezz ta’ tnaqqis fit-taxxa tad-dħul u żieda f’diversi benefiċċji soċjali.
Il-Gvern permezz ta’ ħidma bil-għaqal u b’serjetà, irnexxielu jnaqqas id-defiċit ta’ Malta b’mod sinifikanti aktar milli kien mistenni.
Nemmnu li flimkien b’responsabbiltà, jirnexxielna nkomplu naħdmu biex inkomplu nnsaħħu l-finanzi tal-pajjiż għall-gwadann taċ-ċittadin f’pajjiżna, għal futur aħjar għalina u għal uliedna.
“It-tkabbir ekonomiku ma’ ġiex mix-xejn… iżda riżultat ta’ politika li tinċentiva”
- L-Ekonomista Philip Von Brockdorff
Kemm id-defiċit kif ukoll ukoll id-dejn pubbliku meta mqabbel mal-prodott gross domestiku reġa’ niżel u dan minħabba li l-ekonomija kompliet tikber b’rata qawwija f’termini reali li wassal biex dħul ġenerati mit-taxxi jiżdied.
Dan it-tkabbir ekonomiku ma ġiex mix-xejn iżda hu riżultat ta’ politika li tinċentiva l-investment ul-konsum. Din il-politika għandha l-vantaġġi tagħha inkluż dħul akbar mittaxxi iżda toħloq sfidi fuq l-infrastruttura u ambjent.
Kien għalhekk li fil-Viżjoni 2050 hemm enfasi fuq sostenibbiltà ekonomika iżda biex naslu għall-mudell ta’ tkabbir ekonomiku sostenibbli rridu nżidu kemm il-kwalita’ ta’ kull attivita’ ekonomika kif ukoll il-produttività permezz ta’ użu aktar intensiv ta’ tekonolġija u innovazzjon, kif ukoll aktar investiment fil-ħiliet tal-ħaddiema. Hekk biss jista’ jkollna tkabbir ekonomiku sostenibbli u b’saħħtu fl-istess waqt.
Naturalment, il-politika tal-Gvern li tinċentiva u li toħloq l-aħjar kundizzjonijiet biex l-investiment u l-konsum jibqa’ għaddej jibqa’ determinanti però dejjem fil-kuntest ta’ dak li qed propost fil-Viżjoni 2050 b’miri speċifiċi fl-2035.
https://dihubmt.eu/
“Il-fatt li d-defiċit naqas ifisser li l-Gvern qed jissorvelja n-nefqa”
– Intervista mal-Ekonomista Clint Azzopardi Flores
Ġie ikkonfermat li d-defiċit ta’ Malta naqas b’mod sinifikanti aktar milli kien mistenni. X’inhu l-kumment tiegħek dwar dan?
Ifisser li l-Gvern qiegħed jirrosvelja n-nefqa b’mod diliġenti u li t-tkabbir ekonomiku jagħmilha aktar faċli sabiex tilħaq il-miri skont il-metriċi li hemm stabbiliti b’mod universali, inkluż li anke l-Kummissjoni Ewropea tuża sabiex tistabbilixxi id-defiċit relattivament mal-kejk nazzjonali jiġifieri il-prodott domestiku gross.
Ovvjament, hemm fatturi oħra inkluż in-nefqa fuq is-sussidju tad-dawl u l-ilma u l-prezzijiet kif varjaw.
It-tbassir tad-defiċit għall-2025 qed jiġi aġġustat minn 3.5% għal 3.3%, konferma oħra tal-impenn tal-Gvern lejn tmexxija ekonomika soda u responsabbli. Taqbel ma’ dan?
Jista’ jkun li dak l-aġġustament se jkollu jiġi aġġustat jekk il-gvern iżomm ma’ dil-mira. U jiġi aġġustat l-isfel għax naħseb l-ekonomija se tikber aktar minn dak prevvist. Jekk ikun il-każ mela l-pajjiż ikun jista’ joħroġ minn dak imsejjaħ prċoeduri ta’ defiċit eċċessiv li tapplika l-Kummissjoni Ewropea. Relattivament ma’ pajjiżi oħra qegħdin ferm aħjar u l-gvern irid jibqa’ jkabbar l-ekonomija, sabiex id-defiit jibqa’ nieżel. Kull kumment bil-kontra huwa superfluwu u ma jafux x’inhuma jgħidu.
X’taħseb li għandu jsir sabiex l-ekonomija ta’ pajjiżna tibqa sejra 'l quddiem u ddefiċit jonqos?
Il-pajjiż irid jaċċellera l-proġetti kapitali, u anke jibqa’ jinċentiva l-investiment privat, u fl-istess ħin iżomm għajnejh fuq l-infiq. Il-gvern għandu obbligu li jaċċellera il-proġetti u jaqta’ l-burokrazija li ħakmet il-pajjiż fl-aħħar snin.
Irridu naħsbu ta’ ekonomisti b’aktar proġetti ukoll soċjali. Aktar ma jkollna flessibilità fil-finanzi tal-pajjiż aktar il-gvern ikun jista’ jipprovdi.
DONALD TRUMP: STIL DIPLOMATIKU SALVAĠĠ
B’KONSEGWENZI
LGLOBALI
-istil diplomatiku ta’ Donald Trump, President tal-Istati Uniti, spiss ġie deskritt bħala mhux konvenzjonali, qalil, u transazzjonali. Għal xi wħud, dan jirrappreżenta qasma kuraġġuża mill-prattiki diplomatiċi tradizzjonali. Għal oħrajn, hu stil perikoluż li jmiss ma’ mġiba awtoritarja u anke b’ċertu elementi ta’ politiki mafjużi, fejn l-importanti huwa dak li jkun x’ se jagħmel għalih. Kemm jekk wieħed jammirah kif ukoll jekk jikkritikah, l-approċċ ta’ Trump lejn ir-relazzjonijiet internazzjonali ħalla impatt profond fuq l-immaġni personali tiegħu, il-prestiġju tal-Istati Uniti, u s-suq globali.
Marka Personali Mibnija fuq Id-Diżruzzjoni
L-istil diplomatiku ta’ Trump huwa estensjoni diretta tal-personalità tiegħu: assertiv, bla skużi, u ffukat fuq id-dominanza u l-perċezzjoni pubblika. Jara d-dinja bħala kompetizzjoni bejn rebbieħa u telliefa, u jagħmel in-negozjati b’mod aggressiv, bħal f’dinja tan-negozju, bbażati fuq pressjoni, theddid u espożizzjoni pubblika. Dan il-mod ta’ ħsieb jara l-interessi personali jew nazzjonali bħala primarji, xi drabi anke fuq dawk kollettivi u multilaterali.
Spiss jinjora sqaqien diplomatiċi tradizzjonali u jippreferi jikkomunika direttament permezz tal-midja soċjali jew diskorsi pubbliċi. L-istil tiegħu, li jinkludi theddid, laqmijiet għall-mexxejja barranin, u dikjarazzjonijiet pompużi, iktar ifakkru f’attur jew ‘boss’ milli f’istatista. Dan kompla jsaħħaħ l-immaġni tiegħu bħala figura li tgħix fuq il-polarizzazzjoni.
L-Amerika l-Ewwel u Qabel Kollox
Id-duttrina ta’ “America First” irridimensjonat ir-rwol tal-Istati Uniti fid-dinja. Trump irtira lill-Istati Uniti minn diversi ftehimiet internazzjonali bħall-Ftehim tal-Klima ta’ Pariġi, il-Ftehim Nukleari mal-Iran, u t-TPP (Trans-Pacific Partnership). Ikkritika lill-alleati tradizzjonali u esprima dubji dwar il-valur ta’ NATO, waqt li wera rispett jew ammirazzjoni lejn mexxejja awtoritarji bħal Putin, Kim Jong-un u Xi Jinping.
Dan l-approċċ ħalla impatt fuq l-alleanzi storiċi tal-Istati Uniti, u ħoloq sens ta’ inċertezza. Filwaqt li wħud faħħru l-isforzi tiegħu biex jikseb ftehimiet aħjar u qsim ġust
ta’ piżijiet, oħrajn raw fih theddida għall-ordni multilaterali li l-Istati Uniti kienet ilha tmexxi għal għexieren ta’ snin.
Fid-dinja diplomatika, li għal żmien twil kienet tistrieħ fuq l-istabbiltà u r-regoli, l-istil ta’ Trump ħoloq ħsara fil-fiduċja. Pajjiżi oħra bdew ifittxu alleanzi ġodda, b’aktar importanza mogħtija lill-Ewropa u ċ-Ċina bħala alternattiva għal tmexxija Amerikana li dehret instabbli.
Rispons tas-Suq: Volatilità u Inċertezza
Is-swieq finanzjarji, li huma partikolarment sensittivi għall-instabbiltà politika, irreaġixxew b’mod mħallat għall-presidenza ta’ Trump. Tweets bla ħsieb, deċiżjonijiet politiċi ħabta u sabta, u gwerer kummerċjali bħalma kienet dik maċ-Ċina, kollha kemm huma ħolqu livelli ġodda ta’ volatilità.
Għalkemm is-suq Amerikan ra tkabbir notevoli f’ċerti perjodi –grazzi għal tnaqqis fit-taxxi, spiss miġġiel bil-periklu ta’ eskalazzjoni f’kunflitti kummerċjali, u tensjonijiet ġeopolitiċi. Il-gwerra tat-tariffi maċ-Ċina, pereżempju, ħolqot instabbiltà kbira fis-setturi tal-manifattura u l-agrikoltura.
L-investituri bdew jikkunsidraw lill-politika barranija ta’ Trump bħala riskju fih innifsu. L-istil tiegħu mhux prevedibbli għamel li l-pjanifikazzjoni fit-tul f’negozji kbar saret aktar diffiċli.
Effett fuq ir-Reputazzjoni: Ta’ Trump u tal-Istati Uniti
L-istil ta’ Trump affettwa kemm ir-reputazzjoni personali tiegħu kif ukoll dik tal-Istati Uniti. Hu ħoloq marka personali ta’ mexxej b’saħħtu li jiddefendi l-interessi Amerikani b’mod inflessibbli. Dan għoġob lil partitarji tiegħu, li raw fih sfida għas-“status quo” tal-elit politika.
Iżda, fuq livell internazzjonali, ħafna raw f’dan stil ta’ tmexxija li jġib l-arroganza, inċertezza, u nuqqas ta’ rispett lejn il-valuri demokratiku.
L-Istati Uniti, li għal żmien twil kienet meqjusa bħala l-kampjun tad-demokrazija u tal-istabbiltà internazzjonali, rat il-prestiġju tagħha jiddgħajjef. Skont diversi sondaggi internazzjonali matul issnin ta’ Trump, il-fiduċja fl-Istati Uniti naqset b’mod sinifikanti fost l-alleati tagħha. Sadattant, mexxejja awtoritarji bdew iħossuhom aktar kuraġġużi, b’Trump ma jagħmilx pressjoni reali fuq il-kwistjonijiet tad-drittijiet talbniedem.
Stil Diplomatiku li nfattam mit-tradizzjonijiet
L-istil diplomatiku ta’ Donald Trump kiser il-mudelli tradizzjonali tal-politika barranija Amerikana. Huwa daħħal mod ġdid, aktar per-
MARIO FAVA Il-President tal-Assoċjazzjoni tal-Kunsilli Lokali
sonalizzat u spettakolari ta’ komunikazzjoni u negozjar internazzjonali, wieħed li f’ħafna każijiet iqanqal xebh ma’ dinamiki ta’ lealtà u pressjoni li normalment narawhom f’organizzazzjonijiet mafjużi. Filwaqt li jista’ jkun effettiv biex jiġbed is-sapport lokali, ħoloq ukoll sens ta’ instabbiltà fuq livell globali.
Hekk kif id-dinja tħares lejn il-futur u x’se jkun ir-rwol ta’ Trump fil-politika globali, il-wirt tal-istil diplomatiku tiegħu jibqa’ suġġett ta’ diskussjoni. Dak li hu ċert hu li ħalla impatt li diffiċli jinbidel fuq kif ninterpretaw id-diplomazija, il-poter, u l-personalità fis-seklu wieħed u għoxrin.
Wirt Trump: L-Impatt Fit-Tul ta’ Stil ta’ Tmexxija Li Biddel il-Politika Amerikana
L-istil ta’ tmexxija ta’ Donald Trump ma kienx biss episodju mhux konvenzjonali fil-Presidenza Amerikana; aktarx se jibqa’ jħalli marka profonda u dejjiema fuq il-politika lokali tal-Istati Uniti, mhux biss fl-elezzjonijiet li ġejjin, imma anke fit-tul strutturali tas-sistema politika Amerikana. Trump mhux biss kien figura kontroversjali, iżda wkoll trasformattiva, mexxej li ħoloq moviment, bidel il-lingwaġġ politiku, u ddestabilizza l-konvenzjonijiet stabbiliti f’Washington.
Il-Politika bħala Spettaklu
Wieħed mill-aktar elementi distintivi tal-istil ta’ Trump huwa t-trasformazzjoni tal-politika f’spettaklu permanenti. Permezz tal-użu intens tal-midja soċjali, diskorsi radikali u retorika aggressiva, Trump ġiegħel lin-nies jagħtu kas u jipparteċipaw fi proċess li ħafna kienu ilhom snin jitbiegħdu minnu. Dan il-mudell jista’ jsir normali fil-politika Amerikana, fejn aktar kandidati jfittxu li jikkapitalizzaw fuq l-emozzjoni, il-polarizzazzjoni, u l-espożizzjoni personali biex jirbħu appoġġ.
Il-Partiti tradizzjonali qed jinbidlu
Il-Partit Repubblikan, taħt it-tmexxija u l-influwenza ta’ Trump, għadda minn trasformazzjoni radikali. Minn partit b’ideat konservattivi klassiċi, sar moviment ikkaratterizzat minn populisti, nazzjonaliżmu ekonomiku, u anke ostilità lejn l-istituzzjonijiet stess tal-Istat. Din il-bidla mhux biss affettwat l-identità tal-partit,
imma żżomm impatt fit-tul fuq min għandu l-kontroll u fuq liema temi jsiru ċentrali f’kampanji elettorali futuri.
Minn naħa l-oħra, il-Partit Demokratiku wkoll irreaġixxa għal din l-era ġdida ta’ politika aggressiva, b’xi friegħi tiegħu jersqu lejn il-lemin fin-narrattiva tagħhom biex jappellaw lill-votanti moderati, filwaqt li oħrajn isiru aktar radikali biex jikkonfrontaw direttament lil Trump u l-politika tiegħu.
L-Istituzzjonijiet u d-Demokrazija
L-istil ta’ Trump ħalla wkoll impatt fuq il-mod kif l-Istati Uniti jħarsu lejn l-istituzzjonijiet demokratiċi. Waqt il-presidenza tiegħu, Trump attakka lill-midja,
il-ġudikatura, u anke r-riżultati elettorali meta dawn ma kinux favur tiegħu.
Dan għolla dubji fost parti sostanzjali tal-popolazzjoni dwar il-leġittimità tal-proċess elettorali, dubju li, jekk jibqa’ jinxtered, jista’ jiddgħajjef is-sistema demokratika fil-fond tagħha.
Fl-istess waqt, il-kunċett ta’ “verità” f’politika sar aktar relattiv, fejn il-fatti spiss jiġu mċaħħda jew manipulati biex jaqdu narrazzjoni partikolari. Dan jista’ jkun l-akbar legat ta’ Trump: kultura politika li hija aktar bbażata fuq emozzjoni milli fuq evidenza.
Elezzjonijiet Futuri u L-Eredità Trump
Hekk kif il-pajjiż għadda minn
elezzjonijiet ġodda, kemm Presidenzjali kif ukoll parlamentari, l-eredità ta’ Trump se tkompli tħalli dell fuq il-kampanji future, fuq ilmodi ta’ komunikazzjoni, u fuq ittip ta’ kandidati li joħorġu fil-beraħ. Il-fatt li hu reġa ġie elett, ilmetodu tiegħu, li jinvolvi konfront, personalizzazzjoni tal-politika, u sfida kontinwa lill-‘establishment’, issa sar blueprint li oħrajn jistgħu jsegwu.
Il-politika Amerikana, u b’estensjoni dik globali, issa tħaddan stil ġdid ta’ tmexxija li jiddomina l-aħbarijiet, jgħolli t-tensjoni u jbiddel il-fokus minn politika tas-sustanza għal politika ta’ spettaklu.
Dan il-wirt, għall-aħjar jew għall-agħar, nantiċipa’ lise jibqa’ magħna għal ħafna snin oħra.
Minimum Investment €2000
Unsecured & Unsubordinated Bond.
Coupon rate at 6.25% with interest being paid twice yearly 15th May & 15th November, maturing in 2034
e.quikk is at the forefront of battery storage technology
+356 2090 8100 equikk-bonds.com
Timberland Invest Limited has also appointed Mr John Degiorgio as its Tied Agent (registered address: 10, Triq ta’ Xlejli, Il-Gudja GDJ 1801 and authorised as such by the MFSA with registration No: 60291/01). Call John Degiorgio on 9942 7746 Email: John.Degiorgio@timberland-finance.com Distributed by
Timberland Invest Limited registered address: Level 7, CF Business Centre, Gort Street, Paceville, St Julian’s STJ 9023) Contact Number: 2090 8100 | Website: www.timberland-malta.com | Email : info@timberland-malta.com