nestor Magazine van de Unie KBO
nummer 10 • oktober 2012
w u g belan op voor
Een nieuwe Nestor!
Henk Krol
Seniorvriendelijk?
Curaçao
Meer dan een paradijs
KBO-reportage Omgaan met verlies
Hoe
wilt u later
WONEN?
‘
schrijfster marjan berk (80):
Ik vind keten nog steeds het leukste wat er is
Een nieuwe
Nestor! Gefeliciteerd! U heeft zojuist de nieuwe Nestor in handen gekregen. Frisser, moderner, gezelliger, steviger. En hopelijk even prettig leesbaar als voorheen. Waar is dat nou allemaal voor nodig?, zult u zich misschien afvragen. Nestor was een beetje oudbollig en stoffig geworden. De vormgeving paste niet meer bij de huidige tijdgeest.
N
iet alleen Nestor, maar ook de Unie KBO is zich aan het vernieuwen en verjongen. Wij moeten sterker naar buiten treden, meer zichtbaar zijn als dé seniorenorganisatie en belangen-behartiger voor senioren van Nederland. Daarom vindt u in het hart van ons vernieuwde blad een katern met alles wat wij doen om op te komen voor uw belangen. Daar draait het immers om.
Het lezerspanel keurt de nieuwe Nestor [vlnr boven] Carla van Dijk: maatschappelijk werkster, vrijwilliger hospice, voorzitter Katholieke Vrouwengilde. Harrie van Dijk: Taalbeheerser. Voormalig directielid van de Academie voor Journalistiek. Ex-bestuurslid van de Literatuurclubs Drenthe. Medewerker seniorenleesclubs Senia. Ingrid Nies: Unie KBO: hoofdredacteur Nestor. Karel van Heeswijk: voormalig marktkoopman in kaas. Suzanne Meeboer: Unie KBO, redactie-assistent Nestor. [vlnr onder] Leonie van der Veer: docente, gaf Italiaanse les. Vrijwilliger in Vishal (beeldende kunst) en leest de krant voor aan mensen met Alzheimer. Cor Sluijters: voormalig directeur belastingadviesbureau. Marleen van Helden: werkzaam als docent Nederlands NT2, privéles voor hoogopgeleide buitenlanders. Voormalig hoofdredacteur magazine van het katholiek vrouwengilde. Wethouder. Hans Roelofs: voormalig voorlichter ‘Uitgeverij Zwijsen Tilburg’, eindredacteur en columnist diverse periodieken.
Bij de restyling hebben wij goed geluisterd naar wat u, onze lezer, gezegd heeft in de laatste lezersonderzoeken. U wilt graag verhalen over mensen, over gezondheid, levensvragen, reizen, wandelingen, fietstochten, boeken, muziek, uitleg over digitale nieuwigheden en tips voor leuke uitjes. Natuurlijk zorgen we er nog steeds voor dat u allerlei kortingen krijgt en dat er veel te winnen valt. Met de nieuwe Bel & Win-formule voor de puzzel, kunt u nu zelfs nog meer winnen dan voorheen. Over de vormgeving, de leesbaarheid en de inhoud van de nieuwe Nestor hebben we uitgebreid overlegd met ons lezerspanel. Dat panel komt ieder kwartaal bijeen om de Nestor te bespreken en is nauw betrokken bij de nieuwe vormgeving. Wij zijn met z’n allen trots op het resultaat. Nestor is een mooi, fris en eigentijds blad geworden. Maar wij zouden erg graag horen wat u ervan vindt. Laat het ons weten via nestor@uniekbo.nl Veel leesplezier! Ingrid Nies, hoofdredacteur Nestor
Niet op de foto: Nic Elderhorst en Tineke van der Meer
2
Nestor
Nestor
3
voo or!
Een nieuwe Nest
Henk Krol
Seniorvriendelijk?
Curacao
dijs
Meer dan een para
rtage KBo-repo met verlies Omgaan
Hoe
wilt u later
WoNeN?
‘
Ik vind keten nog
sCHrijfster
(80): marjaN BerK
steeds het leukste
wat er is
’
nestor nummer 10 • oktober 2012
INHOUD Marjan Berk: altijd dertien
12
unie kbo De Unie KBO is de grootste seniorenorganisatie met bijna 200.000 leden. Wij zetten ons graag in voor de belangen van senioren. Vragen? Voor vragen over uw lidmaatschap: neem contact op met uw provincie (adressen zie pag. 75) ledenservice Bel 0900-821 21 83 (¤ 0,10/min) Op werkdagen van 09.30 - 12.30 uur Juridische en financiële vragen: donderdag van 13.30 - 15.30 uur website www.kbo.nl Volg ons op Facebook facebook.com/uniekbo Volg ons op Twitter twitter.com/Unie_KBO redactieadres Postbus 325 5301 AH ‘s-Hertogenbosch nestor@uniekbo.nl abonnement Nestor is een uitgave van de Unie KBO, verschijnt 10x per jaar. KBO-leden ontvangen Nestor gratis. Niet-leden betalen ¤ 26. Abonnement opzeggen voor 1 november.
4
Nestor
De andere kant van Curaçao
‘
20
Mijn Nestor & ik
28
De belangstelling voor seks is terug,
Schilderachtige wandeling langs de Neder-Rijn
en dat was nodig ook
’
58
[marjan berk in het interview op pagina 12]
In woorden kun je niet wonen
T
ien jaar woon ik in mijn huis. Het is een fijn huis, maar ik zou er niet oud in willen worden. Veel te bewerkelijk. En dan nog zo’n trap. Nee, later zou ik graag naar de stad verhuizen, middenin het leven en dichtbij de cultuur: theater, musea. In een kleine woning, waar alles gelijkvloers is. Maar wat heb ik, hebt u, tegenwoordig nog te willen? De woningmarkt zit muurvast. De meesten van ons wonen in een te groot huis, dat we aan de straatstenen niet kwijtraken. Er is een schrijnend tekort aan fijne, kleine, gelijkvloerse woningen voor senioren. De overheid roept dat er zorg aan huis mogelijk moet zijn, maar het wegwerken van drempels en aanbrengen van brede deurposten is een dure grap waar nauwelijks steun voor te vinden is. En de nieuwe woningen die gebouwd worden, zijn vaak nog steeds niet levensloopbestendig. De overheid weet al lang, heel erg lang, dat er een tekort is aan ouderengeschikte woningen. Rapporten beschrijven het, cijfers bevestigen het. Er wordt ook al jaren over gesproken. Heel veel over gesproken. Maar in woorden kun je niet wonen. Na heel veel aandringen van de Unie KBO heeft de minister van Binnenlandse Zaken een actieplan Ouderenhuisvesting toegezegd. Maar eerst moet er weer een onderzoek komen. Om te bevestigen wat wij allemaal al weten. Dat als ze nou nog langer wachten, het al te laat is. Aan het werk! Wij willen wonen! Hans Muis, Voorzitter Unie KBO
Anders wonen
Liefst met elkaar
Borstkankeronderzoek Wel of niet na je 75e?
Bel & Win
25x Rummikub Woord
3 De nieuwe Nestor 6 Post 8 Opmerkelijk 12 Interview Marjan Berk 18 KBO-reportage Omgaan met verlies
20 Gezondheid
Borskankeronderzoek na je 75ste
24 Curaçao
Meer dan een paradijs
26 KBO-Ledenaanbieding Oad 28 Mijn Nestor & ik Acrobate
34 KBO-Ledenaanbieding Oad pagina 35 t/m 47
uw belang
voorop
thema: wonen Nieuws Geld & Recht Vraag & Antwoord Politieke meetlat: Henk Krol
50 Geniet
Muziek en boeken
52 Wandeling
Langs de Neder-Rijn
58 Digitaal
Muziek via internet
62 Puzzel: bel & win! 66 Mijn passie De Beatles
68 72 74 75
Uit Contact & Op zoek Verloren & gevonden Provinciale KBO’s en colofon
Nestor
5
Dit vinden wij! [Dit vind ik!]
Nog grotere rijkdom Ik wil graag reageren op het manifest van de Unie KBO. Al ben ik al ruim 87 jaar oud, ik meen dat mijn gedachten nog meekunnen. Waarom is er crisis in onze regering en in Europa? Omdat alles gehaast en met nog grotere rijkdom moet en niemand het nog kan bijhouden. Wat de koopkrachtontwikkeling van ouderen betreft vraag ik mij af of zij inderdaad wel ‘in de pas moeten lopen met andere huishoudens’. Als je ouder bent, heb je ook minder nodig. Als je met pensioen gaat, zul je je aan je inkomsten moeten aanpassen. Dhr W. A. Vervaet, Sas van Gent
Roze ouderen In zijn schepping heeft God de mens een speciale plaats gegeven. En zoals alles in de natuur is ook de mens er in een miljoenenvoudige variatie. Verwachten dat een homo hetero wordt, is even moeilijk als een hetero vragen homo te zijn (en niet doen alsof!). Dat lukt niet, het zit in je genen. Waar halen wij het lef vandaan deze mensen te discrimineren? Dat is zeggen dat God het fout heeft gedaan. Hoe lang duurt het nog voor zij zichzelf mogen zijn? Mevrouw van de Biggelaar, Nijmegen
6
Nestor
Mantelzorger staat in de kou
[column]
Vroeger Vroeger was alles beter. Toen waren de guldens nog van hout en scheen ’s zomers altijd de zon. En we weten bijna niet anders meer, dan dat Kerstmis altijd wit werd gevierd. Thuis was het nog gezellig met spelletjes en Negen Heit de Klok op de radio. En op straat voelde je je veilig. De soep was lekkerder en het brood smaakte beter. De kippen trouwens ook; van ploffen hadden zij nog niet gehoord. Misschien moet ik eens een lijstje maken van wat vroeger minder goed was! Want niet voor niets krijgen ouderen vaak het verwijt dat ze altijd over vroeger beginnen. ‘Dan zijn jullie de oorlog zeker vergeten?’ Het lijkt wel of onze herinnering alles van vroeger met een gouden randje kleurt. Zou dat komen omdat we zoveel verleden hebben en dat de toekomst schaarser wordt? Sommigen denken ook dat het een onbewuste poging is om het leven vast te houden: de verhalen van vroeger halen wat voorbij is weer binnen handbereik. En als je het dan nog een beetje opleukt… Ook in kerkelijk verband kunnen wij er iets van! Vroeger moet wel haast de hemel op aarde geweest zijn als je de verhalen mag geloven. Volle kerken (drie maal per zondag) en elke zaterdag Lof. Op nieuwjaarsdag werd de balans van die rijkdom opgemaakt: zoveel doopjes en massa’s huwelijken. Zelfs het aantal uitgereikte communies werd in forse getallen neergezet, ten bewijze van onze gezamenlijke vroomheid. ‘Als je onze kerkleiding vraagt waar we heengaan, dan vertellen ze ons waar we geweest zijn!’ Een wat schampere opmerking van een kritische katholiek. Kennelijk is het teruggrijpen op vroeger niet alleen een gewoonte van de gemiddelde oudere. In onze tijd valt het op hoezeer oude regels en gedateerde gewoonten worden teruggehaald in kerkelijk verband. Maar ging het Koninkrijk van God niet veel meer over de toekomst en het goede dat nog komen moet? ‘Blijf niet staren op wat vroeger was! Want de Heer gaat iets nieuws beginnen! Het is al begonnen; merk je het niet?’ (Jes. 43,18). De Naam van God luidt toch: Ik-zal-er-zijn? Niet: Ik ben er geweest. Pastor Adri Verweij
M
antelzorg is een mooi woord voor iets wat in mijn ogen de normaalste zaak van de wereld is. 80% van alle zorg wordt door mantelzorgers geleverd. De overheid zegt dat de mantelzorgers niet werken, maar wij werken veel meer dan acht uur per dag. Wij hebben geen vakantie, het is psychisch heel, heel zwaar en we besparen de overheid miljarden aan de zorg uit. Als dank hiervoor dwingt de overheid mij nu om op 56-jarige leeftijd nog een opleiding te volgen, om daarna een baan te zoeken, die er niet is. Ik sta met de rug tegen de muur, ik weet niet hoe ik een opleiding met stage moet gaan combineren met de mantelzorg voor mijn man. Ik wil gewoon tot het einde voor mijn man zorgen, zonder mij zorgen te moeten maken over mijn toekomst. Ik ben een mantelzorger zonder mantel: ik sta in de kou. Joska Postel, Oldenzaal
Herman bedankt! In de vorige Nestor kondigt Herman Post zijn laatste column aan. Hij zegt hierover zelf: ‘leven is loslaten, dat leer je met de jaren’. Reeds jaren lees ik artikelen en columns van Herman Post. Voor mij is hij een generatiegenoot uit een ‘traditioneel katholiek nest’. Zijn voettochten naar Rome, naar Israël, zijn wandelingen door Nederland: ik heb dat altijd met veel aandacht gelezen. Ik zal hem missen in de Nestor en dank hem voor de alles wat hij schreef en dat bij mij tot herkenning en reflectie leidde. Jan Janssen, oud-voorzitter KBO St.Barbara Nuth
Unie KBO: Herman Post stopt met de column, maar zijn wandelingen voor Nestor blijven. Zie pag. 52.
Waar is GroenLinks? Met belangstelling lees ik altijd Nestor. In het jongste nummer vond ik de interviews met de vertegenwoordigers van de politieke partijen interessant. Tot mijn verwondering miste ik daarbij GroenLinks. Niet zo’n grote partij, maar wel een die al jaren meedraait en naar mijn mening een betrouwbaar programma heeft. GroenLinks bestrijdt de huidige crisis en voorkomt een volgende. Door de rekening van de crisis eerlijk te delen, scoren zij veel beter dan welke partij dan ook op financiële degelijkheid, werkgelegenheid, sociaal en groen beleid, vind ik. Rien Blom, Rijswijk
Unie KBO: Omdat de Unie KBO politiek onafhankelijk is en wil blijven, hebben we ervoor gekozen om de zes grootste partijen te benaderen (volgens de peilingen op dat moment). Helaas voor u zat GroenLinks daar niet bij. Wat niets zegt over de seniorvriendelijkheid of het beleid van de partij.
Reageren op artikelen in Nestor? Mail dan naar nestor@uniekbo.nl of schrijf naar Unie KBO, Post Nestor, Postbus 325, 5201 AH ’s-Hertogenbosch. Vergeet niet uw naam, adres, woonplaats en eventueel e-mailadres te vermelden.
Nestor
7
Opmerkelijk Onder redactie van Ingrid Nies
[cijfers] Nederland telt op dit moment 5,9 miljoen 50-plussers Dit aandeel zal volgens het CBS toenemen tot 7,5 miljoen (45%) in 2030
‘
[W. De Leeuw, Ulft]
[mooi voor mobiel]
Reanimatie App
50-plussers besteden gemiddeld 7 uur en 47 minuten per dag aan media
[handig]
Sprekend horloge Handig: Nederlands sprekend horloge dat u vertelt hoe laat het is. Verkrijgbaar in zwart en zilver. Prijs speciaal voor KBO-leden: ¤ 24,95 ipv ¤ 21,95 (excl. verzendkosten ¤ 2,20). Bel & bestel: 038-87 001 32 . Bankoverschrijving: 52.66.473 o.v.v. horloge zwart/Zilver. www.comfortland.nl/kbo.html
95%
van de 55-65 jarigen was online in 2011, voor 65-75 was dit 75%
13,5% van de KBO-leden is al langer dan twintig jaar lid Nestor-lezers besteden per nummer gemiddeld
57 minuten aan het blad
[actueel]
Run op rollators en gehoortoestellen De kans is groot dat er binnenkort een run op rollators komt. Vanaf 1 januari 2013 verdwijnt de rollator namelijk – samen met andere loophulpmiddelen – uit het basispakket van de zorgverzekering en moet u hem zelf betalen. Hetzelfde geldt voor andere loophulpmiddelen. Ook de vergoeding voor gehoortoestellen verandert vanaf volgend jaar. Voor zo'n toestel krijgt u nu nog circa 500 euro vergoed uit de basisverzekering als het beste oor een gehoorverlies heeft van minimaal 35 decibel. Vanaf volgend jaar geldt een eigen bijdrage van 25 procent. U betaalt dan ongeveer 125 euro meer.
8
Nestor
’
Een moeder verzorgt gemakkelijker vijf kinderen dan vijf kinderen een moeder.
[grappig]
Racing Grannies Opwindbaar speelgoed voor iedereen boven de vijftig. Laat de racende oma’s met hun rollators tegen elkaar uitkomen. Set van twee opwindbare oma’s, met verstelbare armen zodat je ze kunt klaarzetten in ‘stand-up’ of ‘racing’ modus. Prijs: € 9,90. Bestellen bij o.a. www.bestel.nl, www.pixmania.nl
Wilt u uw reanimatiecursus opfrissen? Heeft u ondersteuning nodig bij het verlenen van hulp bij een hartstilstand? Download dan de gratis Reanimatie App van de Hartstichting. De Reanimatie App helpt om uw kennis van reanimeren op te frissen en biedt audio-ondersteuning bij het verlenen van hulp bij een hartstilstand. Voor iPhones en smartphones die draaien op Android. Ga naar: www.hartstichting.nl/apps
[Het vogeltje van de maand]
Tsjak-tsjak-tsjak: de kramsvogel
D
e kramsvogel is in Nederland een wintergast. In de jaren zeventig nam het aantal flink toe, om daarna weer af te nemen. Waarom is niet duidelijk. In najaar en winter is het ‘tsjaktsjak-tsjak’ van de kramsvogel vaak te horen: wie het geluid herkent, hoort het overal. Opmerkelijk: kramsvogels kunnen dronken worden van de gistende bessen die ze tijdens de trektocht tegen komen en in grote hoeveelheden opeten. Ze zijn dan zichtbaar dronken en niet in staat te vliegen. Luister op www.kbo.nl (cover Nestor) naar het geluid van de kramsvogel.
Nestor
9
Interview Tekst: Arjan Visser • Foto’s: Mark Kohn •Archieffoto: Spaarnestad Photo/Jan Buur
Iedereen van wie ze hield, ging dood of liep weg. Maar schrijfster Marjan Berk (80) weert zich met haar pen en haar speelse vrolijkheid. Onlangs verscheen Bedvrienden, een bundeling erotische passages uit haar oeuvre. Met plezier geschreven.
Marjan Berk Een speelse vrouw
Wanneer was u het gelukkigst?
‘Dat was toen ik ontdekte dat ik kon schrijven. Ik was al in de veertig. Het was kort nadat mijn vader was gecremeerd. Iedereen roept dan meteen ‘Freud!’ want kennelijk moest mijn vader - voor wie ik mijn leven lang bang ben geweest - echt, voorgoed weg zijn voordat ik gehoor durfde te geven aan iets wat al lang in mijzelf op de loer had gelegen. Het eerste wat ik deed was ‘s nachts een liedje schrijven. ‘In het geniep’, heette het ook nog. Het gaat over een vrouw die zich, zodra haar man en kinderen weg zijn, overgeeft aan de popmuziek. Ze haalt de bakker, de melkboer - iedereen - in huis, en danst en danst tot ze ineens bedenkt dat de rode kool moet worden opgezet en ze al haar gasten weer naar buiten jaagt. Als haar man thuiskomt, zegt hij verbaasd: ‘Wat zie jij er goed uit!’ Veelzeggend, toch? Het gaat over de gevoelens die ik jarenlang heb onderdrukt.’
‘
Was het een waterscheiding? Begon daarna het echte leven pas?
schrijfster marjan berk [80]
12
Nestor
Ik ben altijd dertien
’
‘Ja, ja! Zeg maar rustig dat ik daarvoor niet zo’n hoge pet op had van mezelf. Ik was mij er zeer van bewust dat ik in het cabaret geen vedette was. Ik heb leuke dingen mogen doen hoor, met Willem Nijholt, Jaap van de Merwe en Lurelei, maar mijn standaardvraag, aan iedereen, was altijd: ‘Denken jullie dat er nog iets leuks met mij gebeurt?’ Vanaf het moment dat ik zelf ging schrijven heb ik dat nooit meer gezegd.’ Nestor
13
Interview Marjan Berk (11 juli 1932) ging op haar achttiende de verpleging in, maar werd drie jaar later toegelaten tot de toneelschool. Ze deed cabaret, toneel en musicals maar werd vooral bekend als schrijfster. Berk schreef onder andere voor de televisieserie Vrouwenvleugel en publiceerde een groot aantal boeken, waaronder Memoires van een dame uit de goot van het amusement (2003), Het schreien niet verleerd (2010) en het onlangs door Atlas Contact uitge geven Bedvrienden, een prachtige samenstelling van ‘erotische episodes’.
Wat gebeurde er in die eerste tien levensjaren?
‘Een psychiater heeft eens tegen mij gezegd: ‘Iedereen van wie je hield ging dood of liep weg.’ Zo is het lang geweest. Eerst was er dat hopeloze huwelijk van mijn ouders; ze hadden altijd ruzie. Als vijfjarige zat ik voortdurend bij mijn grootouders om die kiftende mensen te ontlopen. Daar werd gelachen en lekker gegeten. Daar werd ik gekoesterd. In 1938, een paar maanden na de scheiding van mijn ouders, vertrokken mijn opa en oma naar Zuid Afrika. Die opa, dat was de man van mijn leven. Het klinkt misschien pathetisch, maar ik ben mijn leven lang naar zo’n soort man op zoek geweest. Toen ik twaalf werd, kreeg mijn moeder borstkanker die ontaardde in botkanker. Zes jaar later was ze dood. Ik heb er nooit om kunnen rouwen. Ik durfde die confrontatie gewoon niet aan. Veel later pas, toen mijn schoondochter stierf en ik samen met de hele familie een boek voor hun dochter Belle schreef, kwam het verdriet in alle hevigheid naar buiten. Ik heb zó gehuild, dat wil je niet weten. Het is goed geweest. Ik ben er evenwichtiger door geworden. En ik heb ook gezien waarom het in mijn leven zo misging met de mannen.’
U ging op zoek naar uw opa, maar u trouwde tweemaal een vaderfiguur.
‘Zo is het precies. De eerste man was Bo. We kregen uiteindelijk drie kinderen samen. Bo was depressief, niet vooruit te branden. Ik had hem leren kennen in het ziekenhuis waar ik voor de Toneelschool werkte. Ik hád al een leuke vriend, maar ja, ik moest Bo zonodig redden. Na tien jaar was het allemaal voorbij. Toen kwam Ruud (Bos, componist, AV). Hij bleek een geweldige vader voor mijn kinderen te zijn. Ik verlangde altijd naar hem en volgens mij was hij ook wel blij om mij te zien, maar ja, dat gold ook voor andere vrouwen met wie hij er relaties op nahield. Een aantal keren kwam het uit en dan werd er een nieuwe start gemaakt. Het zou niet meer gebeuren. Wel dus. Ik vond hem ook spannend. Achteraf dacht ik dat het een van de kurken was waar onze relatie op dreef; ik moest mijn best doen om hem te houden. Het is goed dat hij is weggegaan want ik zag mezelf tot alles in staat. Het heeft mij jaren gekost om er overheen te komen; om mijzelf ervan 14
Nestor
te overtuigen dat ik tijdens die dertig jaar huwelijk ook echt gelukkig ben geweest. De wetenschap, nu, dat hij er toen een leven naast heeft geleid, doet daar niets aan af.’
Tijd heelt alle wonden?
‘Het hangt van de diepte van je gevoelens af, maar ja, daar komt het wel op neer. En relativeren, dat is ook belangrijk; achter alle ellende een komma plaatsen, goed blijven kijken en zien hoe raar alles eigenlijk is. Toen Ruud definitief weg was, belde er op een dag iemand van het Rotterdams Philharmonisch die vroeg: ‘Dag mevrouw, is uw man soms thuis?’ Ik zei pathetisch: ‘Die heeft mij verláten!’ om vervolgens vreselijk in de lach te schieten omdat ik doorhad hoe idioot dramatisch ik zat te doen.’
Is seks een onderwerp dat je op latere leeftijd niet meer mag aansnijden?
‘O! Ik kreeg een brief naar aanleiding van een interview dat ik bij het uitkomen van Bedvrienden aan de Volkskrant had gegeven. In dat interview was een vibrator ter sprake gekomen. Ik heb zo’n ding. Een blauwe, die ik Flipper heb genoemd. Nou, die briefschrijfster blééf er bijna in: hoe ze mij wel eens voorbij had zien fietsen en dat haar man zaliger dan zei: ‘Daar gaat Marjan Berk, met al haar vetrollen. Het kan haar niets schelen hoe ze eruitziet, en toch kijk ik liever naar háár
‘
1958
Als al mijn erotische verhalen autobiografisch zouden zijn, was ik al lang van uitputting gestorven
dan naar al die vrouwen die iets aan hun uiterlijk laten veranderen!’ Maar hij zou zich omdraaien in zijn graf als hij het interview in de Volkskrant had gelezen.’ Moet je horen, de belangstelling voor seks is terug, en dat was nodig ook; het was net alsof we alleen nog maar mediteerden in de yogastand. Ik ben van het cabaret; ik pik die dingen op en doe er iets grappigs mee. Er zijn mensen die geloven dat al mijn erotische verhalen autobiografisch zijn, nou, ik kan je verzekeren dat ik al lang van uitputting was gestorven als ik dat allemaal ook echt had meegemaakt.’
Hoe blijft u eigenlijk fit?
‘Peter van Straaten zegt altijd: ‘Wie gaat er nou met artrose aan het water in Kalenberg wonen?’ En hij heeft gelijk. Dat vocht is slecht. En dan heb ik ook nog deze arm - kijk - die doet het niet goed. Weet je wat ik doe? Ik ben voortdurend bezig om er geen last van te hebben en dat doe ik door heel veel te bewegen. Door iedere ochtend mee te doen aan Nederland in Beweging. Op Nederland 1. Ik word er door iedereen om uitgelachen, maar het is geweldig. Een kwartier. Perfect. Door te bewegen blijf je goed geolied, als het ware.’
’
Bestaat er zoiets als een constante leeftijd in uw hoofd?
‘Ja! Ik ben altijd dertien. En dan in het bijzonder de dagen kort na de bevrijding. Het was één groot feest in Amersfoort. Er waren Canadezen en Tommy’s, met Cadbury-chocola en sigaretten. Overal klonk muziek en er werd de hele dag door gedanst. Ik herinner me een kleine joodse sergeant, Davey, die geweldig kon tappen en Makin’ whoopee zong. Dat gevoel entertainment, grappige teksten, dans haalt mij er altijd uit als het een beetje tegenzit. Het is de vrolijkheid, de zorgeloosheid van een kind. Homo ludens, de spelende mens. Plezier. Dat is wat mij gaande houdt. Ik vind keten nog steeds het leukste wat er is.’
En houdt u de boel psychisch een beetje soepel? ‘Dat is niet moeilijk. Ik heb zó’n fantastisch leven! Ik voel wel dat ik ouder word, ik zie die onderkin wel komen, maar ik sta er niet te lang bij stil. Ik constateer het en ik dender weer door. Ik maak muziek, ik lees, ik schrijf. Ach jongen, als mijn kop goed blijft, zou ik wel honderd willen worden. Hoe staat het in dat versje? Honderd is door God gegeven? Ja, bij zo’n leeftijd zou je als agnost inderdaad van je geloof gaan vallen.’
Nestor
15
16
Nestor
Nestor
17
KBO-reportage Tekst: Ingrid Nies • Foto’s: Arjen Jan Stada
kbo afdeling: Sevenum, Limburg bijeenkomst: Omgaan met verlies locatie: zalencentrum De Wingerd datum: 20 juni 2012 [13.50 uur]
[13.15 uur]
[13.35 uur]
[16.30 uur]
[17.20 uur]
Ans Kwaaitaal
Mia Philipsen
[15.15 uur]
Omgaan met
verlies Het is woensdag 20 juni. Leden van de KBO-afdeling in Sevenum stromen toe naar zalencentrum De Wingerd in het Noord-Limburgse dorp. Onder hen Ans Kwaaitaal en Mia Philipsen. De eerste gehuwd, de ander sinds vier jaar weduwe. Ze bezoeken allebei de informatiebijeenkomst ‘Omgaan met verlies’, maar op een heel verschillende manier.
18
Nestor
[13.15 uur]
‘We wonen in het witte huis,’ zo legt Ans Kwaaitaal (75) uit. Sevenum is duidelijk een dorp. Zo’n 4700 inwoners zijn er. De KBO-afdeling is flink met 865 leden. Ans is al zeker tien jaar lid, maar vooral om de KBO te steunen. ‘Zelf voel ik me eigenlijk nog te jong,’ lacht ze. Ans oogt ook jong. Ze heeft altijd gewerkt en na haar pensioen bleef ze actief in het bestuur van de bibliotheek, van de kerk, van de heemkundekring. Maar daar is ze mee gestopt.
[13.35 uur]
‘We gaan hier weg,’ vertelt Ans. ‘Sevenum is een mooi dorp, maar vorig jaar heb ik een kleine beroerte gehad en mocht ik geen auto rijden. Mijn man mocht al niet meer rijden. Nou, dan zit je hier toch een beetje vast. In Nijmegen zitten we dichter bij de kinderen.’ De gezondheidsproblemen van haarzelf en haar man dwingen Ans om meer na te denken over ‘straks’. ‘Ik ben geschrokken van mijn beroerte. En dan ben ik er nog goed uitgekomen. Wat nu als je niets meer kunt? Kan ik dan bijvoorbeeld een wilsverklaring opstellen? Wat moet ik allemaal regelen? Waar ligt voor mij de grens? Daarom heb ik mij opgegeven voor de bijeenkomst ‘Omgaan met verlies’. Ik ga weinig naar KBOactiviteiten, maar zoiets vind ik wel interessant.’
[13.50 uur]
Gezamenlijk lopen we naar De Wingerd, een modern zalencentrum met houten vloeren, kroonluchters en vrolijke schilderijen met ronde dames in felle kleuren. Piet Thijssen, voorzitter van KBO-afdeling Sevenum, leidt ons rond en laat trots de eigen KBO-zalen zien. Arthur Nijsten heet de eerste deelnemers al welkom. Arthur is consulent van KBO Limburg en degene die de bijeenkomsten ‘Omgaan met verlies’ heeft opgezet. Hij vertelt: ‘We moeten allemaal afscheid nemen van mensen die ons dierbaar zijn, en uiteindelijk van ons eigen leven. Dat is geen makkelijke opgave. Ouderen die hier niet goed mee om kunnen gaan, kunnen vastlopen en vereenzamen. Dat is onze zorg.’
[15.15 uur]
Tijdens de ruim 2,5 uur durende bijeenkomst spreekt Arthur met de aanwezigen over zorg rondom het levenseinde, een persoonlijk afscheid en het rouwproces. Hij geeft concrete tips over het regelen van een uitvaart tot het invullen van een wilsverklaring. Maar hij betrekt ook de deelnemers bij het gesprek. Mensen vertellen hoe het is om hun partner te verliezen of te horen dat je zelf niet lang te leven meer hebt. Mevrouw Philipsen verloor vier jaar geleden haar man. Ze vertelt: ‘Je kunt je voorbereiden, maar als het zover is, is het toch echt helemaal anders. Je moet opnieuw zien te leven.’
[16.30 uur]
Na afloop van de bijeenkomst – lovende woorden en applaus voor de rustige en innemende Arthur Nijsten – lopen we met mevrouw Philipsen mee naar haar huis. ‘Zullen we even naar het graf gaan?’, stelt ze voor. Op de begraafplaats wijst ze waar haar Jac ligt: in een groot familiegraf, waar ook haar ouders en twee broertjes liggen. De laatsten kwamen net voor de bevrijding om door een granaatinslag. ‘Zeven jaar was ik toen,’ vertelt ze. ‘Twee broers waren dood, twee andere broers verloren beiden een oog. Ik kan me niet herinneren dat we er ooit over hebben gesproken.’
[17.20 uur]
We wandelen samen naar haar huis. ‘Daar vond ik hem,’ wijst ze naar de stoel bij de computer. ‘Hij was die dag niet lekker. Ik ging even de hond uitlaten en toen ik thuiskwam, was hij dood. Dat is niet te bevatten, na bijna 45 jaar huwelijk. Wat er dan door je heen ploegt! Er moest van alles geregeld worden. Mijn kinderen – ik heb vier zoons – wonen ver weg. Het moeilijkste vond ik de ochtend van de begrafenis. Ondanks alle lieve en meelevende mensen voelde ik mij toen zo alleen.’ ‘Huilen kan ik niet, nog steeds niet. Ik klap dicht. Praten wil ik ook niet. Hoe ik dan heb gerouwd? Ik ben in zijn bed gekropen en heb daar drie, vier weken in gelegen. Toen ben ik opgestaan. Ik probeer om dingen te blijven doen, het Seniorenkoor, de mondharmonicaclub… Zo krijg ik mijn dagen vol. Ik ben blij dat ik mezelf kan redden.’
KBO bijeenkomst in uw regio Heeft u belangstelling voor een bijeenkomst ‘Omgaan met verlies’, neem dan contact op met uw afdeling of provinciale KBO. In Limburg hebben al meer dan 60 KBO-afdelingen een bijeenkomst georganiseerd. Om het project ook te introduceren bij de andere provinciale KBO-bonden, organiseren de Unie KBO en KBO Limburg op maandag 5 november een workshop ‘Omgaan met verlies’. Info: Agnes van Balkom, avbalkom@uniekbo.nl
Nestor
19
Gezondheid Tekst: Ingrid Niess • Foto: Hollandse Hoogte, Flip Franssen
Tegen Barbara van Leeuwen, chirurg in het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG):
‘Je verlengt niet het leven, maar de tijd dat iemand ziek is’
borstonderzoek Ook na uw 75ste?
Alle vrouwen vanaf 50 jaar krijgen iedere twee jaar een uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek borstkanker. Tot ze 75 jaar zijn. Dan stopt het onderzoek. Veel vrouwen vinden dit onterecht. De Unie KBO probeerde actie te ondernemen, maar ving steeds bot. De voors en tegens op een rij.
Lidy van der Lans-Exler uit Hendrik Ido Ambacht (73 jaar) kreeg begin dit jaar goed nieuws. Bij het bevolkingsonderzoek waren geen aanwijzingen gevonden voor borstkanker.
Lidy: ‘Maar tot mijn grote verbazing kreeg ik te horen dat ik over twee jaar, als ik 75 jaar ben, geen controle meer krijg. Ik zag laatst een televisiereportage waar werd gesteld dat de meeste borstkanker voorkomt bij ouderen. Dus ik voel mij zeer verbolgen. Tel je soms niet meer mee als je 75 geworden bent?’ 20
Nestor
Atie Vink-Noordeman ging trouw naar de mammokar. Altijd was alles in orde tot ze op haar 78ste een knobbeltje in haar borst ontdekte.
Atie: ‘Dan kom je terecht in een nachtmerrie. Inmiddels heb ik – tot mijn opluchting – een borstbesparende operatie gehad en na 16 bestralingen hoop ik eindelijk een punt te kunnen zetten achter deze nare periode. Ik vind het onbegrijpelijk dat je na je 75ste niet meer wordt gecontroleerd. We doen er zeker niet meer toe.’
Barbara van Leeuwen, chirurg in het UMCG is tegen uitbreiding van het bevolkingsonderzoek naar borstkanker voor vrouwen boven de 75 jaar. ‘Ik begrijp waar de zorg van deze dames vandaan komt. Maar zo’n onderzoek is alleen maar zinvol als je weet dat het de lengte of de kwaliteit van het leven verbetert, maar dat is nog erg de vraag. Er is net weer een onderzoek verschenen waaruit blijkt dat vroeg opsporen het leven van mensen niet verlengt. Of je nou via een borstonderzoek een gezwel van een halve centimeter ontdekt, of de vrouw ontdekt dezelfde knobbel zelf als hij voelbaar is, dat maakt blijkbaar niet uit. Je verlengt dus alleen de ziekteperiode. Tel daarbij op dat we van heel veel afwijkingen niet goed weten hoe we ze bij ouderen moeten behandelen en hoe ze zich zullen ontwikkelen, dat je veel onrust veroorzaakt, mensen psychisch belast en dat alle extra (onnodige) onderzoeken veel geld kosten, dan gaat voor mij de weegschaal naar ‘niet doen’. Dan kun je je beter richten op een betere behandeling van 75-plussers met borstkanker. Nu krijgen zij vaak een minder adequate behandeling, bijvoorbeeld geen operatie, chemotherapie of bestraling terwijl de laatste onderzoeken hebben uitgewezen dat ook ouderen baat hebben bij een volledige behandeling. Daar valt nog veel te winnen.’
Voor Oncoloog professor Bob Pinedo:
‘Je voorkomt veel ellende, complicaties en kosten’
De leeftijdsgrens van bevolkingsonderzoek naar borstkanker moet verruimd worden, zo bepleitte oncoloog professor Bob Pinedo al tijdens zijn afscheidsrede vier jaar geleden. ‘Ik vind nog steeds dat die leeftijdsgrens dient te worden opgetrokken. Ik heb geen enkele twijfel. Borstkanker komt vooral bij oudere vrouwen voor, met een vergrote kans bij vrouwen die al eerder borstkanker hebben gehad. Hoe later je een tumor opspoort, hoe groter hij is en des te meer behandeling je nodig hebt. Ben je er vroeg bij, dan hoeft vaak niet de hele borst eraf, maar kun je borstbesparend opereren. Ik spreek als iemand uit de praktijk die zelf veel patiënten van dichtbij heeft meegemaakt. Mensen van in de tachtig gaan niet gauw naar de huisarts, wachten te lang, zijn zwaarder ziek en moeten ingrijpendere operaties en behandelingen hebben. Zeker op die leeftijd heb je daar geen puf meer voor en treden eerder complicaties op. Door een borstonderzoek spoor je afwijkingen eerder op, wat veel ellende bespaart en goedkoper is omdat je met een beperkte behandeling kunt genezen. Kortom, de Wet op het Bevolkings-onderzoek dient tegen het licht te worden gehouden. Wachten is niet verantwoord.’
Pleidooi van Unie KBO ‘Dat vrouwen van 75-plus worden uitgesloten, vinden wij als Unie KBO op zijn minst twijfelachtig,’ vertelt Ellen Willemsen van de Unie KBO. ‘De Unie KBO heeft eerder processen hierover van proefprocessenfonds Clara Wichmann ondersteund. De uitspraak was echter teleurstellend. Wij vinden niet dat leeftijd het criterium voor uitsluiting moet zijn. Wat ons betreft moet kwaliteit van leven richtinggevend zijn. Het verouderingsproces verloopt bij iedereen anders. Vooralsnog pleiten wij ervoor dat vrouwen ouder dan 75 jaar in ieder geval op basis van vrijwilligheid - en na gesprek met de arts - een borstonderzoek kunnen krijgen.’
Wat vindt u? Laat het ons weten via uniekbo@uniekbo.nl
Nestor
21
22
Nestor
Nestor
23
Reizen Tekst: IEva Breukink • Foto’s: Arjen Jan Stada
Curaçao Meer dan paradijselijk Curaçao is meer dan een tropisch paradijs. Journaliste Eva Breukink woont al twintig jaar op het eiland en onthult voor de Nestor-lezers de mooiste plekjes van haar eiland.
Het spectaculaire boka tabla, aan de noordkant van het eiland Bij Sint Willibrordus (zoutpannen van Jan Kok) is een natuurreservaat waar flamingo's voorkomen.
V Willemstad met zijn kleurrijke panden en historische binnenstad. Hier aan de Handelskade zijn vele terrasjes om van het uitzicht op de St. Annabaai te genieten. De oude dame rechts verkoopt lootjes, een soort oudedagsvoorziening voor ouderen
24
Nestor
eel toeristen crossen het eiland in een paar uur rond om daarna weer aan het strand bij hun hotel te gaan liggen, maar het kan ook anders. Poko poko, rustig aan. Vergeet die overvolle Nederlandse agenda’s en ontdek Curaçao! Ik woon zelf in Otrabanda, een wijk in Willemstad, de hoofdstad van Curaçao. De naam komt uit het Papiaments en betekent letterlijk ‘de andere kant’. Vanuit de wijk Punda (‘De Punt’) gezien, ligt Otrabanda immers aan de overkant van de Sint Annabaai. Na al die jaren op het eiland boeit mij de mengelmoes van culturen nog steeds het meest. Al die talen: Nederlands, Engels, maar vooral Spaans en Papiaments. De muziek: salsa, bachata, tumba, reggae. Je ziet het aan de mensen: Portugees, Chinees, Indiaas, Afrikaans. Je proeft het. In de lokale gerechten bij de mamma’s op de markt in Punda, of in de kunuku (platteland) bij Landhuis Dokterstuintje. Lekkere verse vis of stobá (stoofvlees) met tutu van bonen of funchi van maïsmeel! Ik hou van Otrobanda vanwege de rommelige Zuid-Amerikaanse sfeer en de gezellige steegjes. Die kun je het beste ontdekken tijdens een stadswandeling met een gids, want dan hoor je vaak leuke anekdotes. Een prachtige plek om wat te eten of om even bij te komen van de
drukte van de stad, is het Kurá Hulanda: een vervallen deel van de wijk dat door zakenman Jacob Gelt Dekker is omgetoverd tot een vijfsterren complex met een hotel, restaurants en het Afrika-museum. Te duur voor de doorsnee eilandbewoner, maar een heerlijke stop voor toeristen.
Herinnering aan de slaventijd
De band met Nederland fascineert mij. Het begon allemaal pijnlijk met de slaven die de West Indische Compagnie vanuit Afrika naar Curaçao bracht. Nu nog zie je restanten van de muurtjes die door de slaven werden gebouwd. Je ziet ze bijvoorbeeld bij de zoutpannen van Jan Thiel, een van de belangrijkste zoutplantages vroeger, vernoemd naar de eerste eigenaar, de Nederlandse schipper Jan Nestor
25
KBO-Ledenaanbieding
Reizen
Ga mee:
Bon Bini op Curaçao!
Soms zwemt hier zelfs een groepje dolfijnen voorbij
Een lepelaar aan de zuidkust bij Mambo beach
9-daagse luxe zonvakantie Curaçao Curaçao heeft alles wat u van een tropische vakantie mag verwachten: mooie stranden, een gastvrije bevolking, een geweldige klimaat, een ongerepte natuur en een azuurblauwe zee. Curaçao is het grootste eiland van de Benedenwindse eilanden en kent veel Hollandse invloeden. Het eerste wat opvalt in de haven van Willemstad zijn de vrolijk gekleurde huizen, waarvan de oudste gebouwen exacte kopieën zijn van Hollandse gebouwen uit de 17e eeuw met typische trap- en flesgevels. Er zijn prachtige stranden, zoals het bekende Mambo Beach waar regelmatig bekende Nederlandse artiesten optreden. En Curaçao is een paradijs voor snorkelaars en duikers.
Ga mee met KBO en Oad Reizen en laat uw vakantiedroom uitkomen op het zonnige Curaçao! Hotel Renaissance Curaçao Resort & Casino****+ Ligging: centraal aan de waterkant van het historische Willemstad. Faciliteiten: • 237 kamers verdeeld over diverse gebouwen van maximaal 4 verdiepingen • bars • beachbar • Nautilus buffet- en à la carte restaurant • zwembad en privéstrand met ligbedden, parasols en badhanddoekenservice • spa- en fitnesscentrum • duik- en watersportcentrum • Renaissance Mall met meer dan 50 winkels, boetieks, cafés en restaurants • casino en bioscoop • Internet café (Wi-Fi). Resort King kamers: modern en luxueus ingericht met één kingsize bed of twee queensize bedden, airconditioning, flatscreen tv, koelkastje, kluisje, highspeed kabelinternet. Badkamer met bad, toilet, föhn en badjassen. Frans balkon met uitzicht op het Atrium of de winkelboulevard.
Reissom: ¤ 1.699 p.p. Vertrek: dinsdag 08 januari 2013 Inclusief: halfpension reisnummer: CUR260
Bij de reissom is inbegrepen: • vliegreis per KLM van Amsterdam naar Curaçao v.v. • luchthavenbelastingen • brandstof- en veiligheids- toeslagen • transfer van de luchthaven naar uw hotel v.v. • 7 overnachtingen in hotel Renaissance Curaçao Resort & Casino****+ in Willemstad o.b.v. verblijf in een gedeelde tweepersoonskamer Resort King • verzorging op basis van halfpension (ontbijt en diner) • service van de Oad-balie op Schiphol • service van onze Neder landssprekende Oad-reis- leiding ter plaatse • calamiteitenfonds • organisatiebemiddeling en programmaservice • reisbescheiden (kofferlabels, programma etc.)
niet inbegrepen: • toeslag 1-persoonskamer à ¤ 649,00 p.p. • lunches • Curaçao eilandtour: dagtocht o.l.v. Nederlands sprekende gids incl. entree-gelden en drankjes à ¤ 40,00 p.p. • boottocht ‘Bounty’s Taste of Curacao’: halve dagtocht incl. barbecue lunch en drankjes aan boord en snorkelspullen à ¤ 59,00 p.p. (excl. transfers) • overige optionele excursies en entreegelden • uitgaven van persoonlijke aard, zoals drankjes, fooien etc. • reis- en/of annulerings- verzekering • reserveringskosten à ¤ 15,00 per boeking • calamiteitenfonds à ¤ 2,50 per boeking
Thielen. Of bij de plantage van de 18de-eeuwse slavenmeester Jan Kock, die bekend stond om zijn wreedheid. De landhuizen, de hoofdgebouwen van de voormalige plantages, zijn de meest tastbare en tot de verbeelding sprekende herinnering aan de slaventijd. Verspreid over het eiland liggen ongeveer zeventig huizen. De laatste tijd is een groot aantal opgeknapt. Verhelderend is een bezoek aan Landhuis Savonet in het Christoffelpark. Het landhuis is ingericht als museum en vertelt over het leven van katibu (slaaf ) en shon (meester) op de plantage. Ook Landhuis Knip is indrukwekkend: hier begon de slavenopstand met de legendarische slaaf Tula als leider. De meeste luxe is te vinden rond Het Spaanse Water en langs de kust bij Jan Thiel. Deze hoek van het eiland doet mij denken aan Scheveningen op een zomerse dag. Ik ga liever naar Banda Abou, de westkant van het eiland. Naar de ruige noordkust van Boka Tabla met golven die metershoog opspatten. Naar de desolate grijze vlakte van koraalsteen met hier en daar een bolcactus. Verderop in het Christoffelpark besef je hoe de Curaçaose natuur zich op wonderbaarlijke wijze heeft aangepast aan het barre klimaat, dan kurkdroog en dan weer kletsnat. In de droge tijd trekt alles zich terug, maar als het begint te regenen, barst het los met gele, paarse en rode bloemen en visjes in de riviertjes. Dat zie je niet vanuit de auto, maar wel tijdens een wandeling met een parkbeheerder.
Mooiste moment
Zonnen, zwemmen, duiken en snorkelen doe je aan de zuidkust. Ik kom vaak bij Vaersenbaai. Een prachtige baai, dicht bij de stad en toch midden in de natuur, met die typische Curaçaose kustlijn met geelgrijze rotsen begroeid met cactussen en doornstruiken. Leguanen die zonnebaden op uitstekende richels en parkieten die druk kwebbelend
langs vliegen. Het helderblauwe zeewater. Soms zwemt hier zelfs een groepje dolfijnen voorbij! De mooiste baai is Porto Marie. Dat strand met dat witte zand, zo uitgestrekt! Aan het eind van de middag, tegen vijf uur, juist als de meeste mensen weggaan, blijf ik graag nog even zitten op het strand. Dit is het mooiste moment van de dag. Een pelikaan scheert voorbij en duikt met zijn kop in het water. Krabben komen tevoorschijn uit hun holletjes in het zand. Dan kijk ik hoe de zon, vaak als een rode bal, in de zee zakt en voel de stilte en de koelte van de avond neerdalen. En ik voel me gelukkig.
Één van de oudste landhuizen van Curaçao is Jan Kok
voor meer informatie en boeken, bel de KBO Reislijn: (0548) 37 75 15 Maandag t/m vrijdag: 08.00 - 21.00 uur. Zaterdag en zondag: 10.00 - 16.00 uur 26
Nestor
Nestor
27
Mijn nestor & ik Tekst: Esther Krijgsman • Foto: Mark Kohn
Ze deden – soms ongemerkt – wijze levenslessen van hem of haar op. Lezers vertellen over hun nestor. In de eerste aflevering: Alfons van Stiphout (57) over zijn acrobatieklerares, circus-acrobate Julia Bolderdijk (93).
‘
Wees niet bang.
Mijn Nestor
Durf op de ander te vertrouwen. En op jezelf
circusacrobate Julia Bolderdijk (93)
’
De Osmani's, met Conny onder en Julia als tussenvrouw - met kort haar!
Alfons met zoon Jochem, die ook les van Julia had.
D
e bovenman is hij – zoals dat bij acrobatiek heet. Degene die bovenaan de piramide staat. Om daar een handstand te doen. Of een salto te maken en vervolgens te landen op de schouders van een ander. Het lichaam buigen, strekken, draaien. Afzetten en weer neerkomen. Samenwerken. Vertrouwen op de ander en de ander op jou laten vertrouwen. En niet twijfelen. Nooit twijfelen. Hij leerde het vak – zijn geld verdient hij als grafisch ontwerper– van één van de groten. Julia Bolderdijk, oud-circusacrobate. De vrouw die al in 1939 samen met haar zus en echtgenoot de wereld afreisde onder de naam de Osmani’s. De zussen bezochten het Oostblok toen dat nog echt het Oostblok was. Werden in Spanje aangevallen omdat ze niet alleen in korte rokjes liepen, maar ook nog eens met korte haren! Alfons: ‘Avontuurlijke meiden uit Amsterdam-Noord waren het. Julia belandde via haar man – een acrobaat - in de circuswereld, Conny weer via haar.’ Alfons had eind jaren zeventig de acrobatiek ontdekt via een cursus en wilde meer. Via-via hoorde hij dat er twee circusdames waren die lesgaven aan een vrouwengroep. De circusdames wilden hem en zijn medecursisten wel lesgeven. Op de maandagavond werd een lokaal
28
Nestor
gehuurd. Julia gaf de lessen, zus Conny assisteerde. Bijna dertig jaar lang was de acrobatiek een rode draad in zijn leven, en Julia een vertrouwde figuur. In die jaren trouwde hij, kreeg kinderen, werd een succesvol grafisch ontwerper. ‘Julia was ouder dan mijn moeder, maar ik heb haar nooit als een moederfiguur gezien. Meer als een vriendin. Zelf vond ze het heel fijn les te geven aan jonge mensen. Om haar passie door te geven en jong te blijven.’
Jezelf verrassen
Als de dames jonger waren geweest, hadden ze hem graag als bovenman gehad. Julia vond het maar niks dat hij niet zijn vak maakte van de acrobatiek, zoals sommige andere van haar leerlingen. ‘Ik heb wel workshops gegeven, op dezelfde
manier waarop ik les kreeg. Niet met drillen en discipline, maar met plezier.’ Destijds gaven ook de Como Brothers les, maar met een heel andere aanpak. Je trucs netjes afmaken, een bijna militaire discipline, een duidelijke opbouw van de lessen. ‘Bij de Osmani’s ging het er veel vrijer aan toe. Plezier en show stonden centraal. Met elkaar iets maken, uitproberen. Een handstand maken, leer je vaak pas na een hele tijd, omdat het moeilijk is. De zussen begonnen er meteen mee. Door goed te kijken, aanwijzingen te geven, ons te laten oefenen, zorgden ze ervoor dat we het beste uit onszelf haalden. Dat we onszelf verrasten. We moesten niet presteren, we wílden presteren.’
Levenslessen
De acrobatiek heeft hem zeker gevormd. Grote woorden als levenslessen zal hij niet zo snel gebruiken, maar toch. Hij is behoorlijk perfectionistisch, Julia leerde hem dat het niet erg is om voor iets te moeten oefenen. Dat er een moment komt dat het dan ineens lukt. Kijk je terug, dan was dat een les die dieper gaat dan alleen acrobatiek: doe je eigen werk. Voel je niet afhankelijk van de ander, al ben je dat wel. Kijk naar voren, doe wat je moet doen, strek je uit, laat de wereld zien ‘hier ben ik’. Wees niet bang. Durf op de ander te vertrouwen,
maar ook op jezelf. ‘In hoe ik met anderen omga, anderen benader, heb ik veel van hun lessen geleerd. Voorheen hield ik, denk ik, meer afstand, letterlijk en figuurlijk.’ 93 is Julia nu. In 2008 gaf ze haar laatste les. Op het afscheidsfeest, na bijna dertig jaar lesgeven, waren talloze oud-leerlingen aanwezig. Onlangs bezocht hij haar nog. ‘Haar onconventionaliteit heb ik altijd enorm bewonderd. En nog steeds.’
Wie was uw voorbeeld? Heeft u ook iemand die erg belangrijk voor uw leven is geweest, waar u veel van heeft geleerd? Laat het ons weten via nestor@uniekbo.nl, o.v.v. Mijn Nestor & ik
Nestor
29
30
Nestor
Nestor
31
32
Nestor
Nestor
33
KBO-Ledenaanbieding
Ga mee:
kerst- en wintersfeer in oostenrijk Kies een 8-daagse reis naar Oostenrijk Proef die heerlijke winterse sfeer en ga met een Comfort Class touringcar naar het feeërieke Oostenrijk. Oad regelt voor KBO-leden deze speciale reizen met speciale prijzen! De reizen worden uitgevoerd door onze bekende Oad-chauffeur Peter Rasenberg. Er is altijd een opstapplaats bij u in de buurt, Oad-kofferservice en een lekker kopje koffie bij vertrek.
8-daagse Kerstreis Waldzell Reissom: ¤ 579 p.p. Vertrek: donderdag 20 december 2012 Reisnummer: BKAT85
12 pagina’s
w u belang
voorop
solidair met elkaar + is Nederland oudervriendelijk + zorgen voor zorg
Inbegrepen: • 7 overnachtingen in hotel Georgshof*** in een 1- of 2-pk • volpension (m.u.v. de lunch op dag 3), 5-gangendiner op 24, 25 en 26 december • welkomstdrankje, muziekavond, kegelavond en fakkel wandeling met Glühwein • uitgebreid excursieprogramma naar o.a. klooster Reichersberg, Salzburg, Passau, Gut Aiderbichl en drie-merentocht
pagina 36
later gaan we anders wonen
8-daagse Wintersfeerreis Abersee/Salzburgerland Reissom: ¤ 465 p.p. Vertrek: zaterdag 26 januari 2013 Reisnummer: BWAT60
• Wonen in een nieuwe seniorenstad in Nederland • In een woongemeenschap met gelijkgestemden • Lekker thuis, met slimme huistechnologie voor senioren
Inbegrepen: • 7 overnachtingen in Gasthof Zinkenbachmühle*** in een 1- of 2-pk • halfpension (incl. 1 keer Bauernbuffet) • fakkelwandeling met Glühwein en filmavond • uitgebreid excursieprogramma naar o.a. Lungötz, Salzburg, Bad Ischl, Ebensee, Hallstatt en St. Wolfgang
8-daagse Langlauf-Aktief-reis Abersee/Salzburgerland Reissom: ¤ 465 p.p. Vertrek: zaterdag 2 maart 2013 Reisnummer: BAAT62
Ga mee met KBO en Oad Reizen naar het feeërieke Oostenrijk Geen toeslag éénpersoonskamer!
(onder voorbehoud van beschikbaarheid)
pagina 42
pagina 44
Nieuws
Geld & Recht
• Ziekenhuizen moeten seniorvriendelijker • Niks huis opeten voor je oude dag • Wapen u tegen woningovervallen
Laat hen lekker regelen!
pagina 46
Henk Krol (50PLUS-partij) scoort een dikke 8
Inbegrepen: • 7 overnachtingen in Gasthof Zinkenbachmühle*** in een 1- of 2-pk • halfpension (incl. 1 keer Bauernbuffet) • fakkelwandeling met Glühwein en filmavond • langlauftochten naar o.a. Abersee, Wolfgangsee, Gosau, Abtenau, Postalm en Faistenau • langlaufset (ski's, stokken, schoenen) • halve dag langlaufles
niet inbegrepen: Niet genoemde maaltijden, eventuele entreegelden en optionele excursies, reis- en/of annuleringsverzekering, reserveringskosten à ¤ 15,00 per boeking, Calamiteitenfonds à ¤ 2,50 per boeking en uitgaven van persoonlijke aard, zoals drankjes, fooien etc.
vraag & antwoord • Je huis ‘opplussen’? • Een hypotheek na je zestigste? • Heimwee naar je huis?
pagina 47
politieke meetlat
voor meer informatie en boeken, bel de KBO Reislijn: (0548) 37 75 15 Maandag t/m vrijdag: 08.00 - 21.00 uur. Zaterdag en zondag: 10.00 - 16.00 uur 34
Nestor
Nestor
35
w u belang
Wonen Tekst: Frank van Geffen • Foto’s: Alex Sievers (Sun city), Hes van Huizen (Teunisbloemhof)
Later gaan we
anders wonen Vroeger was het duidelijk: je woonde thuis totdat je naar het bejaardenhuis vertrok. Maar de nieuwe senioren zoeken naar andere vormen van samen wonen die meer bij hen passen. Ze zetten bijvoorbeeld woongemeenschappen op, waarin ze elkaar helpen als dat nodig is. Of blijven langer thuis wonen, met behulp van technologie. Of hopen op een seniorenstad.
Een stad vol senioren
I
n de Verenigde Staten heb je Sun City. Deze stad, opgericht in 1960, telt inmiddels zo’n 40.000 inwoners, allemaal ouder dan 55 jaar. Naar dat voorbeeld verrezen tientallen van deze seniorensteden in Amerika. Senioren vinden het er fijn, omdat ze bij elkaar wonen en er van alles te doen is: zwemmen, tennissen en golfen, maar ook tapdansen, modelbouw en metaalbewerking. De gemeenschapszin is groot, en het is er veilig. Marion Maas (75) overwintert jaarlijks in seniorenstad The Villages in Florida (VS). ‘Wij zijn enthousiast. We hebben daar een huis gekocht in verband met het heerlijke warme klimaat en omdat de huizen veel goedkoper zijn dan bijvoorbeeld in Spanje. De voorzieningen zijn prima: we kunnen gratis golfen, tennissen en zwemmen. In de directe omgeving zijn veel winkels, restaurants, bioscopen en theaters. Ook is er een prima geoutilleerd ziekenhuis en er is een vaste busverbinding met vliegveld Orlando.’
Ook in Nederland zijn er plannen voor speciale seniorensteden. De Nederlandse kar wordt getrokken door Alex Sievers (50), partner en adviseur van Inbo, een bureau dat zich richt op architectuur, ruimtelijk beleid, vastgoedadvies, stedenbouw en landschapsarchitectuur. Sievers: ‘Het is belangrijk dat senioren niet achter de geraniums komen te zitten. De manier waarop ze wonen, kan daarin veel betekenen. We zien dat de groep vereenzamende ouderen groeit. Een seniorenstad lost de eenzaamheid niet op, maar maakt het wel mogelijk om makkelijk mensen te ontmoeten. Ik kan me voorstellen dat in zo’n woongemeenschap veel ruimte is voor sport, theater, ontmoeting en de inzet van vrijwilligers. Het is belangrijk dat bewoners op allerlei manieren geprikkeld worden om actief te zijn. Het is geen gesloten gemeenschap die wij voor ogen hebben. Iedereen kan er in- en uitlopen en op bezoek komen.’
Eigen leven vormgeven Sievers vindt het belangrijk dat toekomstige bewoners van een seniorenstad betrokken zijn vanaf het begin. ‘Ze kunnen samen bepalen welke voorzieningen ze belangrijk vinden. Moet er bijvoorbeeld een fietspad komen, een zwembad, een fitnessruimte? Moet er gelegenheid zijn om handarbeid te doen, of willen ze een ruimte om te klussen? Door grootschaligheid houd je voorzieningen betaalbaar, maar het gevoel moet wel kleinschalig zijn. Het gaat juist 36
Nestor
voorop
Sun City
om het gevoel dat je je woonomgeving deelt met anderen. Mensen zijn betrokken bij het beheer, hebben zeggenschap en verantwoordelijkheid. Dat past bij mensen die hun eigen leven willen vormgeven, in plaats van dat door anderen te laten doen.’ De seniorenstad moet tussen de 500 en 1.500 woningen gaan tellen in verschillende prijsklassen. Helaas gooide de recessie in 2008 roet in het eten. Sievers: ’De plannen waren al in een vergevorderd stadium, we hadden contacten met diverse organisaties en bedrijven. Jammer genoeg haakten enkele af en konden we de plannen toen niet uitvoeren. Maar het enthousiasme is er nog. Als er mensen zijn die een seniorenstad interessant lijkt, moeten ze zeker contact opnemen. Uiteindelijk bepalen de bewoners zelf of die stad er komt.’
Altijd wel klik Johanna van Winsen-Halfschepel (67) heeft er wel oren naar. Johanna: ‘Mijn man en ik zijn nu nog goed gezond. Hij zeilt graag en ik ben druk in onze groentetuin. Maar wat gebeurt er als we minder mobiel worden? We willen dan niet van onze kinderen afhankelijk zijn, of al te veel een beroep doen op buren. Het liefst doppen we onze eigen boontjes. Het idee van zo’n seniorenstad in Nederland spreekt ons wel aan. Je kunt daar iets voor elkaar betekenen, elkaar stimuleren om zo lang mogelijk actief te blijven. In zo’n groter geheel is er altijd wel iemand met wie het klikt.’ Meer informatie via www.seniorenstad.nl T: 033-28 68 177
Nestor
37
w u belang
Wonen
voorop
De tijd waarin de communes floreerden, is voorbij. Wat je nu ziet, is dat er allerlei verschillende woongemeenschappen ontstaan waarin mensen ook op latere leeftijd gezamenlijk wonen en zorgen voor elkaar.
De Wandelmeent
Later gaan we
Het voelt als familie ‘Ik ben blij met de mensen om me heen,’ zegt Hans Wijnants (71, foto voorin in het midden). Hij is voorzitter van de Vereniging Woongemeenschap Teunisbloemhof in Den Haag. ‘We zijn geen familie van elkaar, maar soms voelt het wel zo. Toch komen we zelden of nooit bij elkaar op bezoek. We treffen elkaar voornamelijk in de huiskamer, onze gemeenschappelijke ruimte.’
samen wonen Samen de was doen In de Wandelmeent in Hilversum wonen ongeveer 120 mensen verdeeld over vijftig woningen in een woonvorm van Centraal Wonen. ’Jong en oud voelt zich hier thuis’ staat op de site.
De Wonne
We delen geld, het dak boven ons hoofd en de zorg voor elkaar In het centrum van Enschede leven zo’n veertig personen samen in De Wonne, een leefgemeenschap op Franciscaanse grondslag.Dick Smeijers, een van de kerngroepleden: ‘We begonnen in 1979 in dit voormalig klooster. De Wonne werd een plaats van ontmoeting en gebed: een interkerkelijke leefgemeenschap waar mensen in knelsituaties voor korte of langere tijd op verhaal kunnen komen.
W
e hebben ruimte voor ongeveer veertig mensen, acht daarvan behoren tot de vaste kerngroep, in leeftijd variërend van 45 tot 80 jaar. De tijdelijke bewoners hebben uiteenlopende achtergronden. Het zijn bijvoorbeeld mensen met huwelijksproblemen, mensen met een psychiatrisch verleden, mensen die begeleiding nodig hebben, vluchtelingen of asielzoekers.’ De Franciscaanse grondslag is voelbaar: ‘We delen het dak boven ons hoofd, net als de zorg voor elkaar, het geld en de goederen. In De Wonne zoeken we onze
38
Nestor
weg in de welvaartsmaatschappij. “Wat minder meer” of “consuminderen”, daar proberen we naar te leven in dit moderne kloostertje. Wat we krijgen of verdienen, doen we in een pot. Daaruit doen we de grote uitgaven van het huis zoals huur, verwarming en voeding. Voor de andere noodzakelijke dingen krijgt ieder naar behoefte wat geld.’ De Wonne staat open voor nieuwe bewoners. Een paar keer per jaar is er een “meeleefweek”, waarin belangstellenden nader kunnen kennismaken met de bewoners en hun manier van leven.
D
at beaamt Kees Verweij (66), samen met zijn vrouw bewoner van het eerste uur. ‘Deze woonvorm is niet specifiek bedoeld voor ouderen. De jongste bewoner is zeven maanden, de oudste 87. Iedereen woont zelfstandig, we delen voorzieningen zoals logeerkamers, wasmachines en een hobbyruimte. Samen doen wat samen kan, is het uitgangspunt. Vroeger noemden we dat nabuurschap. Je houdt rekening met elkaar en draagt bij aan de groep. Elke ochtend om half elf loopt er iemand - meestal een van de senioren - met de ‘koffiebel’ door de straat om te melden dat er koffie is voor jong en oud - in de gemeenschappelijke ruimte. En wij eten twee keer per week met onze buren en er eet geregeld een gast mee die elders in de straat woont. Deze woonvorm is niet bij uitstek gericht op mensen die extra steun nodig hebben of afhankelijk zijn van hun woonomgeving. Echte mantelzorg verlenen we dus niet, maar we kunnen hier wel heel vanzelfsprekend ouder worden.’
I
n woongemeenschap Teunisbloemhof wonen 22 personen verdeeld over zestien woningen. Wijnants: ‘Mijn vrouw en ik willen graag op een leuke manier ouder worden. Hier wonen we zelfstandig, in een groep gelijkgestemden. Dat biedt mogelijkheden voor contacten en activiteiten. Voor die activiteiten zetten we ons gezamenlijk in, iedereen levert een bijdrage aan de vereniging. Dat is - behalve de minimumleeftijd van vijftig jaar - het beoordelingscriterium als je een aanvraag indient om in de woongemeenschap opgenomen te worden: kan je iets betekenen voor de groep? We hebben allerlei activiteiten: uitstapjes, wekelijks koffie drinken en eens per maand samen eten. We zijn niet elkaars mantelzorgers, maar in noodgevallen staan we klaar voor elkaar. Vereenzamen kan hier niet.’
Nestor
39
w u belang
Veilig pinnen
Wonen
voorop
namens Maatschappelijk Overleg Betalingsverkeer
technische mogelijkheden om een huis te automatiseren. ‘We kunnen bijna dagelijks in de krant lezen dat Nederland te maken krijgt met een vergrijzingsprobleem en dat dat consequenties heeft voor de zorg,’ zegt ze. ‘Tegelijkertijd komen er steeds meer mogelijkheden op de markt, die voor oudere mensen een hulp kunnen zijn in huis. Bijvoorbeeld een toilet dat bij elk
Later gaan we
anders wonen Pinnen is een makkelijke en veilige manier van betalen aan de winkelkassa of voor het opnemen van contant geld. Wanneer u uw pincode intoetst kunnen criminelen echter ook geïnteresseerd raken. Als het hen lukt om in bezit te komen van de pinpas en pincode, kunnen zij geld opnemen en ongeoorloofde aankopen doen. Hierbij enkele tips om dit te voorkomen.
Lekker thuis blijven wonen
Wat kan er gebeuren?
E
Bemachtigen van de pas en pincode: l Door afkijken. l Door een babbeltruc. l Aan de deur bij het intoetsen op een nep-pinautomaat. l Stelen uit de tas, jas of woning. l Reageer niet op ‘valse’ telefoontjes en e-mails; bank, politie en andere partijen zullen nooit om uw pincode vragen.
Slachtoffer of vermoeden van diefstal pinpas/pincode : l Neem direct contact op met de bank voor blokkeren van pas, hiervoor heeft men geen pincode nodig. l Doe aangifte bij de politie.
Kijk ook op www.veiligbankieren.nl of informeer bij uw bank. 40
Nestor
‘De meeste mensen willen het liefst gewoon thuis blijven wonen,’ weet beleidsadviseur Jan Brinkers van de Unie KBO. Wonen is voor de Unie KBO een belangrijk onderwerp. ‘Er moeten meer huizen komen die geschikt zijn voor senioren, en nieuwe woningen moeten zo gebouwd worden dat ze een leven lang mee kunnen.’ en huis dat geschikt is voor jongere mensen, kan in de loop van de jaren steeds minder geschikt worden. Als je slechter gaat lopen, is het lastig als je bed op de eerste verdieping staat. Kun je in je woning eenvoudig zaken aanpassen, dan heb je een goede woning. Nog beter is het als nieuwe woningen zo gebouwd worden dat ze zowel voor jongere als voor oudere bewoners geschikt zijn. Waar ooit de kinderwagen stond, kan later prima de rollator staan. In een levensloopgeschikte woning kun je comfortabel wonen, bezoek ontvangen en ook zorg ontvangen. Bovendien is zo’n woning veilig.’ De Unie KBO maakt zich sterk voor het certificaat WoonKeur. Brinkers: ‘Een woning met WoonKeur is gebruiksvriendelijk, inbraakwerend, toegankelijk, levensloopbestendig en veilig. Dat gaat verder dan alleen de woning. Denk aan veilige parkeervoorzieningen en een veilig toegangspad naar de woning.’
Wassend toilet Volgens domotica-expert Betsy de Keizer valt er veel te winnen met de nieuwe technologie rond wonen. ‘Daar zou de politiek zich meer in moeten verdiepen,’ zegt ze fel. ‘Voor ouderen komen er steeds meer voorzieningen die het voor hen mogelijk maken langer in hun eigen huis te blijven wonen. En dat is wat de meeste ouderen ook zelf willen.’ Sinds Betsy de Keizer zich uit het makelaar-bestaan heeft teruggetrokken, is ze volop geraakt door ‘domotica’: alle bouwkundige en
toiletbezoek het onderlichaam met warm water reinigt en vervolgens droogt. Als je dan ook nog een opklapbaar douche-zitje hebt en een teenwasser, hoeft de thuiszorg minder langs te komen. Veel technische vernieuwingen spelen in op het televisie- of computerscherm. Bijvoorbeeld om te kunnen zien wie er voor de deur staat, om via een camera even toezicht te laten houden op een zieke partner zodat je een boodschap kunt doen, of om met beeld te bellen met kinderen of vrienden. ’Er is veel voorhanden,’ zegt Betsy, ‘maar niet iedereen weet ervan af. Dat is jammer, want als je woningen bij het bouwen direct al goed uitrust met seniorensnufjes bespaar je er op termijn een hoop geld mee’. Ook Jan Brinkers van de Unie KBO verwacht veel van de technische mogelijkheden die het wonen gemakkelijker maken. ‘Zoals hulp op afstand. Een verpleegkundige kan iedere dag even contact hebben via een beeldscherm. Maar de techniek moet niet in plaats komen van mensen, die moet ondersteunend zijn. Het is toch prettiger als iemand helpt met het aantrekken van de steunkousen, een kopje thee inschenkt en naar je verhaal luistert.’ Nestor
41
w u belang
Nieuws van KBO
voorop
symposium [keurmerk]
Ziekenhuizen moeten seniorvriendelijker 70% van de mensen die in een ziekenhuis worden opgenomen, is ouder dan zeventig. Toch houden ziekenhuizen maar weinig rekening met hun oudere doelgroep. Ze bieden nauwelijks service als goede (leesbare) bewegwijzering en parkeervoorzieningen. Ook ontbreekt het vaak aan een vaste contactpersoon die uitlegt wat er gebeurt en goede nazorg na ontslag. Voor ziekenhuizen die het wél goed doen, is er straks een speciaal keurmerk. Het wordt ontwikkeld op initiatief van de ouderenbonden binnen het project Seniorvriendelijke Ziekenhuizen.
Aanpassing nodig Hoogleraar verplegingswetenschap Marieke Schuurmans licht toe: ‘ Zodra de Albert Heijn in de gaten heeft dat de samenstelling van het klantenbestand wijzigt, springen ze daar direct op in. Niet alleen het assortiment verandert, maar ook de inrichting van de winkel. Kleinere porties eten, een andere indeling van de schappen, een andere looproute enzovoort. Wat zie je bij de ziekenhuizen? Het overgrote deel van het klantenbestand is ouder maar het zorgaanbod (assortiment) noch de inrichting wordt hierop afgestemd.’ Het project duurt vier jaar. Senior vrijwilligers gaan de ziekenhuizen inspecteren. In de zomer van 2013 wordt het eerste keurmerk uitgereikt. Het tweede volgt in 2015. De kwaliteitscriteria zullen dan nog verder zijn aangescherpt. Meer weten over dit onderwerp? www.kbo.nl/ziekenhuis
Tijdens deze dag, geleid door Jan Slagter (voorzitter en presentator van Omroep Max) worden mogelijkheden aangereikt om de zelfredzaamheid van senioren te bevorderen en hen te bewegen een meer actieve rol in de samenleving te vervullen. Het symposium is bedoeld voor kaderleden van ouderenorganisaties, Wmo-raden en seniorenraden. Meer informatie: Wim van Kreij (stichting Meierode), T: 0413-490400, E: info@meierode.nl
[1 oktober]
Klein geluk
O
p de ‘Dag van de Ouderen’, organiseert de Unie KBO voor de derde maal de succescampagne ‘Geef klein geluk door’. Senioren geven andere senioren die wel wat geluk kunnen gebruiken een symbolisch cadeautje: een klavertje vier. Vorig jaar deden meer dan 20 afdelingen door het hele land mee aan de campagne.
[actie]
Wat koopt u nog voor uw geld?
Help Filippijnse ouderen
Nestor
[oproep]
Hoe viert u kerstmis?
Het Europees Parlement heeft 2012 uitgeroepen tot het jaar van ‘Actieve Ouderen’. Op 11 oktober wordt een landelijk symposium over dit thema gehouden in het Provinciehuis in ’s-Hertogenbosch.
[onderzoek]
De Unie KBO heeft het Nibud ook dit jaar weer laten onderzoeken hoe het ervoor staat met de koopkracht van verschillende groepen senioren. De cijfers zijn op Prinsjesdag bekendgemaakt. De Unie KBO zal ze gebruiken in haar politieke pleidooi voor een eerlijke verdeling tussen jong en oud. Kijk op www.kbo.nl
42
‘Senioren in Actie’
Twee tropische stormen die de Filippijnen teisterden en voor overstromingen zorgden, hebben ouderen in de hoofdstad Manilla in grote problemen gebracht. Duizenden van hen verlieten hun huis op de vlucht voor de water- en modderstromen en zijn in evacuatiecentra ondergebracht. Anderen trokken zich terug op de bovenste verdieping van hun huis. Er is direct behoefte aan kleding en voedsel, medicijnen en dekens. Cose (Coalition of Services of the Elderly), een non-profit organisatie voor de Filippijnse ouderen en een bekende partner van de Unie KBO, vraagt de hulp van KBO-leden. Cose heeft samen met andere organisaties een noodplan opgesteld om de ouderen te helpen. Help de Filippijnse ouderen en maak een bijdrage over naar giro 232325 ten name van Unie KBO Solidariteitsfonds te ’s-Hertogenbosch. Hartelijk dank! Het Solidariteitsfonds van de Unie KBO steunt kleinschalige projecten die de leefomstandigheden van ouderen in ontwikkelingslanden verbeteren.
Voor het decembernummer van Nestor willen wij graag weten hoe u kerstmis viert. Komt u met een grote familie bij elkaar, of kiest u voor de stilte? Viert u het met oude vrienden of met nieuwe buren? Bent u voor het eerst alleen of juist sinds lange tijd weer samen? Met een hele stoet kleinkinderen, of het eerste kerstkindje? Laat het ons weten, kort of uitgebreid via nestor@uniekbo.nl o.v.v. kerstverhalen
[veiligheid]
Wapen u tegen woningovervallen
D
e Unie KBO is door het Ministerie van Veiligheid en Justitie gevraagd in haar voorlichting over veiligheid en de babbeltruc extra aandacht te besteden aan woningovervallen. Dit omdat senioren extra kwetsbaar zijn en een makkelijk doelwit vormen voor overvallers. Mensen kunnen zich tegen overvallen weren door hun woning beter te beveiligen en door op de hoogte te zijn van de babbeltrucs die overvallers gebruiken om de woning binnen te komen. Weet een overvaller toch binnen te komen, probeer dan te vluchten. Lukt dit niet, probeer dan vooral rustig en meegaand te blijven.
[financieel]
Niks huis opeten voor je oude dag ‘Op zichzelf is het niet gek om te zeggen dat mensen meer verantwoordelijk worden voor hun eigen zorgkosten, zeker niet als ze wel kapitaal hebben. Maar je eigen huis ‘opeten’ voor zorg op je oude dag, dat zou ik persoonlijk niet graag voorgeschreven krijgen’. Dat zegt Unie KBO-penningmeester Joop Beugelsdijk in dagblad Trouw. ‘Als je mensen hun vermogen wilt laten inzetten, zijn daar ook andere middelen voor, zoals aanvullende verzekeringen.’ Volgens Beugelsdijk moeten we eerst goed kijken waar die bovenmatige stijging van de zorgkosten vandaan komt en wat daar te winnen is.
[zorgkosten]
Senioren zijn het zwartepieten beu Senioren in Nederland zijn het zat om steeds maar weer de beschuldigende vinger op hen gericht te zien als het gaat om de stijging van de zorgkosten. De Unie KBO betreurt de uitspraken van Minister Schippers in de media: die verbond haar oproep om de seniorenzorg anders te organiseren rechtstreeks aan de stijgende zorgkosten in Nederland. Wij zijn het eens met het plan om de ouderenzorg weer dichter bij mensen thuis te organiseren om zo de kosten te beteugelen. Maar dan moet er niet tegelijkertijd bezuinigd worden op zaken als huishoudelijke hulp en persoonlijke begeleiding.
Verspilling in de zorg De Unie KBO heeft minister Schippers onlangs een brief gestuurd over verspilling in de zorg. De minister riep (farmaceutische) bedrijven op om verbandmiddelen en medicijnen in kleinere hoeveelheden te verpakken. De Unie KBO heeft aangegeven dat verspilling in de zorg ook onze leden een doorn in het oog is, en dat onze vrijwilligers daar graag de farmaceutische sector over aan de tand willen voelen.
[kbo-onderzoek]
doe mee! Klopt het beeld dat alle senioren de meest fantastische reizen maken en rondrijden in hun cabrio op weg naar hun tweede huis in een zonnig oord? Of ziet het leven van de senior er in Nederland toch anders uit? We horen het heel graag. Doe mee aan het grote KBOonderzoek ‘Hoe leven senioren?’ Het invullen duurt circa 8 minuten en u maakt kans op één van de 25 cadeaubonnen van ¤ 15! Ga nu naar onze website (www.kbo.nl) en klik op de button ‘Hoe leven senioren?’ Hebt u geen computer? Bel dan met onze ledenservice 0900-821 21 83 (¤ 0,10 ct/min).
Nestor
43
w u belang
Geld & Recht Tekst: Peter Louwerse • Illustratie: Tom Janssen
voorop
waarnemen door iemand anders. Uiteraard moet u de gevolmachtigde wel volkomen kunnen vertrouwen.
Een carte blanche
Een algehele volmacht Als het geregel u te veel wordt Met het stijgen der jaren wordt het voor sommige ouderen moeilijker om alles te overzien. Post van het pensioenfonds en de zorgverzekeraar blijft soms ongeopend liggen, en internetbankieren kost steeds meer moeite. Tijd om de zoon of de dochter wat vaker in te schakelen? Een algehele volmacht kan uitkomst bieden.
H
enk en Truus de Wit wonen nog altijd zelfstandig. Nu Truus tegen de tachtig loopt, wordt ze wat minder helder. Weer een brief van het pensioenfonds? Ze kan het allemaal niet meer volgen. Maar voor een aantal zaken is haar handtekening echt onmisbaar. Hoe regel je dat? Voor dit soort gevallen bestaat de algehele notariële volmacht. Een algehele volmacht wil zeggen, dat iemand een ander de volmacht geeft om zijn zaken waar te nemen en te handelen waar dat nodig is. De gevol-
44
Nestor
machtigde kan bijna alles doen namens de volmachtgever wat deze laatste zelf ook zou kunnen: een huis verkopen, een hypotheek sluiten of een aannemer inschakelen voor de verbouwing. Vaak zie je dat de ene echtgenoot een volmacht geeft aan de ander, of aan een van de kinderen om te kunnen handelen als één van beiden of beiden dat niet meer kunnen. Ook als iemand bijvoorbeeld voor enige tijd naar het buitenland gaat, of als iemand naar het ziekenhuis moet en niet weet hoe hij na een operatie er aan toe is, kan het verstandig zijn om de zaken te laten
‘Zo’n volmacht,’ licht de Oisterwijkse notaris Tineke Groot toe, ‘wordt vaak gebruikt door ouderen die wilsbekwaam zijn (dus in staat om beslissingen te nemen), maar bij wie alles wat moeizamer gaat.’ Nu kunnen dergelijke mensen ook kiezen voor onderbewindstelling. De kantonrechter benoemt dan een bewindvoerder die een oogje in het zeil houdt. ‘Het grote nadeel daarvan is dat de hele gemeenschap van goederen onder bewind staat,’ weet notaris Groot. Als Henk bijvoorbeeld een verbouwing wil doen om het huis aan te passen, dan heeft hij toestemming van de kantonrechter nodig. Die rompslomp is te voorkomen met een algehele volmacht. Dit document van pakweg drie kantjes beschrijft wie de volmacht verleent, en aan wie. Ook staat beschreven wat de gevolmachtigde mag. ‘In veel gevallen komt het neer op een carte blanche,’ verklaart notaris Groot. ‘Alles wat in het rechtsverkeer mogelijk is, valt er dan onder.’
Vete tussen de kinderen Maar wat als Henk en Truus allebei wat minder helder zijn? Dan kunnen ze een beroep doen op één van de kinderen. De oudste zoon Bart is belastingadviseur, dus die heeft kijk op financiën. Toch is het geen uitgemaakte zaak dat Bart nu de zaken van zijn ouders gaat regelen. ‘Nee,’ benadrukt Tineke Groot. ‘In zulke gevallen bekijk ik wel of er spanningen tussen de kinderen zijn.’ Als Bart namelijk een eigenheimer is die bijvoorbeeld het huis voor een te lage prijs verkoopt, en de verhoudingen tussen de broers en zussen zijn verstoord, dan kunnen de anderen hem aansprakelijk stellen.’ Een gemeenschappelijke volmacht voor een aantal broers en zussen samen brengt in zo’n geval ook een hoop ellende. De kans dat ze het eens worden, is immers uiterst klein. ‘Dan is het misschien beter
'Het betekent dat een ander uit jouw naam kan handelen' om de ouders onder bewind te stellen,’ meent de notaris. ‘Elk besluit van de bewindvoerder wordt gedekt door de kantonrechter. Als de zoon het huis verkoopt, wil de kantonrechter een taxatierapport zien. Zo verklein je de kans dat de zoon achteraf problemen krijgt met de familie.’
Bij volle verstand? Een algehele notariële volmacht is omgeven door een groot aantal regels. Degene die de volmacht geeft, moet wilsbekwaam zijn en in staat zijn om beslissingen te nemen. Iemand die on-
der curatele staat of failliet is, mag geen volmacht verlenen. Dat is meestal nog wel vast te stellen voor de notaris, maar hoe weet deze of iemand nog bij zijn volle verstand is? ‘Dat is inderdaad een lastige afweging,’ bevestigt notaris Groot. ‘Soms worden we van tevoren geïnformeerd door de familie. Maar die kunnen ook om andere redenen tegen de volmacht zijn. Bijvoorbeeld omdat die in hun nadeel is.’ De notaris moet dus behoedzaam opereren en kan daarbij een beroep doen op een protocol dat de beroepsvereniging KNB heeft ontwikkeld. Natuurlijk
gebruikt hij ook gewoon zijn gezonde verstand. Als een onbekend nichtje ineens de zaken van tante wil behartigen, gaan de alarmbellen rinkelen. ‘Bij twijfel maak ik afspraken over meerdere dagen,’ vertelt Tineke Groot. ‘Als de cliënt na een dag al niet meer weet wat hij de vorige dag kwam doen, dan is dat een duidelijk signaal. Bij iemand die steeds van mening verandert, ben ik ook extra alert. Dat kan erop duiden dat hij of zij onder invloed staat van verschillende personen.’
Nestor
45
vraag & antwoord
[de vraag]
Wat is precies je huis ‘opplussen’?
w u belang
voorop
Tekst: Peter Louwerse • Foto: 50PLUS
Hoe seniorvriendelijk is…..
Henk Krol
[50PLUS-partij]
Meer dan de helft van de kiezers is 50 jaar of ouder, maar nog niet alle politici zijn hiervan doordrongen. Daarom voelt Nestor prominente politici aan de tand over hun beleid en houding tegenover senioren.
[antwoord] Wie zo lang mogelijk zelfstandig wil blijven wonen, kan het
beste op tijd beginnen met de nodige aanpassingen aan de woning, oftewel het zogenoemde ‘opplussen’. Het aanpassen van drempels, deuren en trappen bijvoorbeeld. Doel is om de woning veiliger te maken en de kans op ongelukken te verkleinen. Doe het wel op tijd. Verbreed de deur als de rolstoel is aangevraagd, niet als de rolstoel er al is! In de meeste gevallen moet de eigenaar zelf de kosten betalen. Bent u huurder dan moet u overleggen met de verhuurder over eventuele aanpassingen. Wat is er allemaal mogelijk op het gebied van opplussen? Kijk op de website www.opplussen.nl (u vindt daar ook informatie over de Senioren Thuistest) of bel naar de Stichting Kenniscentrum Opplussen: 0172-48 40 84.
politieke meetlat
[de vraag]
Ik heb zo’n verlangen naar mijn huis. Wat doe ik daaraan?
Deze keer Henk Krol (62), die zich – na een carrière als journalist, VVD-woordvoerder en boegbeeld van homoseksueel Nederland – nu opwerpt als voorman van de ouderenpartij 50PLUS. Maar is hij ook zelf seniorvriendelijk?
Wat willen jullie bereiken voor ouderen? ‘Wij willen dat ouderen, net als iedereen, 8 procent vakantietoeslag krijgen. We zijn voor gratis openbaar vervoer voor iedereen. Rigoureus korten op de pensioenen? Onnodig. De rente is nu historisch laag, maar dat blijft toch niet zo? De rekenrente voor de pensioenfondsen kunnen we makkelijk op 4 procent zetten. Als je spaarcentjes op de bank hebt, gaat de Belastingdienst toch ook uit van 4 procent?’
[antwoord] Een verhuizing kan pijn-
[de vraag]
Kan ik na mijn zestigste nog een hypotheek afsluiten? [antwoord] Ja, dat kan, maar u moet wel voldoen aan een aantal
voorwaarden. Tip: let vooral op de diverse kleine lettertjes. De hypotheekaanbieders hebben de zogenaamde Seniorenhypotheek bedacht. Het draait bij deze hypotheek voornamelijk om de overwaarde van uw woning. Er wordt een nieuwe hypotheek afgesloten die maximaal het bedrag van de executiewaarde van uw woning bedraagt. Het geldbedrag dat dan overblijft wordt verdeeld in twee stukken: een deel wordt gestort in een gegarandeerde Direct Ingaande Lijfrente. Het andere deel krijgt u zelf in handen. Maar let op: alle hypotheekaanbieders hebben zo hun eigen regeltjes en voorwaarden. Bent u van plan een senioren-hypotheek af te sluiten, laat u dan goed voorlichten. Beschikt u over internet, surf dan eens naar www.nationalehypotheeksite.nl Hier worden alle mogelijke hypotheken met elkaar vergeleken en vindt u informatie over de seniorenhypotheek.
lijk en moeilijk zijn, zeker als dat door omstandigheden afgedwongen wordt, omdat u bijvoorbeeld minder goed ter been bent. Het is een vorm van afscheid: van uw oude leven, de mensen uit uw oude buurt, uw huis. U kunt het gevoel hebben dat het u overkomt en dat u geen controle heeft op de nieuwe situatie. Toch heeft u dat wel. U kunt allerlei dingen doen om uw situatie leuker te maken en om de heimwee te verlichten. Probeer de situatie te accepteren zoals die is. Gaat u weer dromen over uw oude huis, ga dan iets anders doen, het liefst iets leuks: maak een puzzel, lees een boek, ga een stukje wandelen of fietsen. Nog beter: ga iets samen doen met mensen in uw nieuwe omgeving. Aan de andere kant: gun uzelf een jaar de tijd. Denk aan de gouden regel: in een huis moet je elk seizoen hebben meegemaakt voordat je je er daad-werkelijk thuis voelt.
kbo-service Website: www.kbo.nl Telefoon: 0900 – 821 21 83 (¤ 0,10 ct/min) Voor vragen over wonen, zorg, welzijn, gezondheid, mobiliteit, belasting, koopkracht en Nestor: op werkdagen van 9.30 – 12.30 uur Voor juridische en financiële vragen: donderdag van 13.30 – 15.30 uur Mail: uniekbo@uniekbo.nl Post: Postbus 325, 5201 AH ’s-Hertogenbosch
46
Nestor
Hebben ouderen een eigen partij nodig? ‘Nu meer dan ooit. Ouderen zijn echt het kind van de rekening. Door de verhoging van het eigen risico in de zorg. Door de verlaging van de pensioenen. Ik spreek ouderen die nog maar één keer in de week warm eten. Lekker makkelijk om een paar tientjes weg te halen bij deze groep die zich niet kan verdedigen. Je bent toch geen beschaafd land als je ouderen zo laat sappelen.’
Wat is een goede leeftijd om te stoppen met werken? ‘Als het aan mij ligt, ga ik zo lang mogelijk door. Ik ga niet met pensioen. Maar je hebt het niet in de hand. Ik heb twaalf jaar geleden darmkanker gehad, dus dan leer je wel relativeren.’ Leven uw ouders nog? Wie zorgt voor ze? ‘Mijn vader is 90 en woont nog op zichzelf. Ik ga elke week bij hem op bezoek. Hij had de affiche voor 50PLUS aan het raam! Mijn moeder is twee jaar geleden overleden. Zij was dement en woonde op het laatst in zo’n afschuwelijke vierpersoonskamer in een verpleeghuis. Ik had haar dolgraag thuis verzorgd, maar ik kreeg geen toestemming voor een verbouwing.’ Welke wijze les heeft u van een oudere gekregen?
Eindcijfer:
8
‘Wees jezelf. Dat heeft mijn oma van moeders zijde me meegegeven. Mijn ouders kwamen beide voort uit gemengde huwelijken: protestant-katholiek en joods-katholiek. Er werd binnen mijn familie hartstochtelijk gediscussieerd, maar met respect voor elkaars mening. Dat is me altijd bijgebleven.’ Nestor
47
48
Nestor
Nestor
49
Geniet
[Boektips]
Tekst: Margaretha Coornstra
Aanbevolen door: Harrie van Dijk (1941). Voorheen docent taalbeheersing en onderwijsmanager. Ex-bestuurslid van Literatuurclubs Drenthe, thans medewerker van Senia. Lid van Nestors lezerspanel.
[klassieke muziek]
Tatiana Loguinova: ‘Juist die onbekende Russische
klaviermuziek wil ik naar boven halen’
Tatiana Loguinova woont en werkt nu zo’n vijftien jaar in België. Ondertussen onderhoudt de pianiste en klaveciniste hechte banden met haar vaderstad Moskou. Gespecialiseerd in authentieke uitvoeringspraktijken, richt ze zich vooral op bijna-vergeten Russische klaviermuziek uit de laat-achttiende en vroeg-negentiende eeuw.
P
ianiste Tatiana Loguinova is een geestdriftig vertelster, in vloeiend en donzig Vlaams. Vijftien jaar geleden dreef de passie voor authentieke uitvoeringspraktijken haar naar België, na een veelbelovende carrièrestart in Moskou. Als kleuter begonnen met pianospel, volgde Tatiana sinds haar twaalfde jaar privélessen bij niemand minder dan Leonid Brumberg, bezocht de toonaangevende Gnessin Staats Academie voor Muziek en studeerde summa cum laude af. ‘Tijdens mijn laatste studiejaren raakte ik geobsedeerd door oude muziek. En dan kun je toch beter naar West-Europa gaan.’ Dat deed ze. Aan het Gents conservatorium behaalde ze haar masterdiploma’s in klavecimbel en pianoforte en verhuisde definitief naar Vlaanderen. Heimwee heeft ze niet: ‘Daarvoor ben ik te dikwijls in Moskou.’ Haar spel kenmerkt zich door transparantie en een fijnzinnige en levendige voordracht. ‘Ik zeg altijd tegen mijn leerlingen: “Muziek is een taal, maar dan zonder woorden”. Daarom zijn klankkleur en articulatie zo ontzettend belangrijk!’ Momenteel werkt Tatiana Loguinova aan een ambitieus project: het opdiepen en vastleggen van vergeten Russische klaviermuziek uit het late classicisme en de vroege romantiek, op (kopieën van) originele instrumenten. ‘Bij Russische pianistiek denkt iedereen aan Rachmaninov, Skrjabin, die grote namen... Terwijl er zó veel onbekende muziek is die hen heeft beïnvloed. Juist die wil ik naar boven halen, en wel zo dat mensen zeggen: wow!’ Tot dusver oogst deze missie niets dan lof. Op haar recente album Mikhaïl Glinka, Treasures for the Pianoforte, bespeelt ze een Conrad Graf uit 1825, minutieus gerepliceerd door Chris Maene. ‘Na de voorpresentatie in zijn werkplaats zei Chris: “Tatiana, ik heb dit instrument zelf van top tot teen gebouwd, maar het nog nooit zó fantastisch gehoord!” Ja, dat voelde als een groot compliment.’
[DVD-tip] 125 JAAR
De geschieDenis vA n e e n c i R c u st h e At e R
Arno Geiger, De oude koning in zijn rijk. Uitgeverij Bezige Bij, prijs ¤ 19,90. ISBN: 978 90 234 6796 0
Mooie paarden gezien bij de Olympische dressuur- en springwedstrijden? De mooiste waren er niet: Lipizzaners. Frank Westerman, journalist en grootmeester van de literaire non-fictie, beschrijft hún geschiedenis. Of is het eerder de geschiedenis van de tragische twintigste eeuw? Beide, want in zowel de paarden- als de mensen-geschiedenis, speelt het probleem van de raszuiverheid. Frank Westerman, Dier, bovendier. Uitgeverij Atlas, prijs ¤ 19,95. ISBN: 978 90 450 2810 1
Mevrouw Verona daalt de heuvel af
De Vlaming Dimitri Verhulst bouwde in korte tijd een geliefd oeuvre op. Daarin is Mevrouw Verona een juweeltje. Opnieuw dat virtuoze, Vlaamse, heerlijk leesbare taalgebruik met speelse zinnen en rake woorden. Verhulst zet heel geloofwaardig een oude weduwe neer die onderaan de heuvel haar leven overdenkt. Alleen al vanwege het gedicht halverwege: van harte aanbevolen! Dimitri Verhulst, Mevrouw Verona daalt de heuvel af. Uitgeverij Contact, prijs ¤ 15,00. ISBN: 978 90 254 2973 7
Bijzondere carnavalsnacht
Mikhaïl Glinka, Treasures for the Pianoforte. Phaedra Classics 292026 Meer informatie: www.tatianaloguinova.com
Een novelle over één lange, alcoholische, Venlose carnavalsnacht. Geen sfeer van slempen, lallen, seks en ruzies. Deze Vastelaovend is ánders: men is niet vermomd als een ander, maar zichzelf. Ralf was vroeger een schipperskind en zet nu als veerman de carnavalsgasten over naar de overkant van de nacht. Zowel de pilsjes en neutjes als de zegeningen van de liefde worden thuis geteld… Jan van Mersbergen, Naar de overkant van de nacht. Uitgeverij Cossee, prijs ¤ 18,90. ISBN: 978 90 593 6328 1
N R 684 ,
S I N D S 1952 |
Meer lezen over klassieke muziek? Neem een jaarabonnement op Luister voor ¤ 49 en ontvang gratis een verzamelband! Bel 09002022 708, mail naar abonnement@bcm.nl of ga naar www.luister.nl
U S 2012 JULI | AUGUST
België Special , kunst, pagina’s muziek 41 cultuur en reizen
erten Robeco Zomerconc - Nationaal Jeugd Orkest - Cristina Branco - Carmen Souza
Vilde Frang
leeft voor de muziek
Opera
Monroe Waiting for Miss op de Steinway heeft vat
Nestor
Ontroerd, glimlachend en met bewondering denk ik terug aan het meesterlijke De oude koning in zijn rijk. De Oostenrijkse schrijver en Buchpreiswinnaar Geiger (hij is van 1968) schrijft poëtisch, soms boos en vaker komisch over zijn vader die aan Alzheimer lijdt. Senior kan de wereld niet meer bereiken – daarom moet de zoon naar zijn vader. Als junior geleidelijk zijn ergernis over die rotziekte overwint, komt er ruimte voor warme inleving. Hij gaat genieten van die heerlijke onzin-zinnen van papa en haalt al wandelend met hem de heerlijkste herinneringen op. Een wijs boek, een warme roman, een soms hilarisch relaas en vooral een staaltje inlevingsvermogen.
Het lot van de lipizzanerpaarden
Audio
50
Wijs en warm boek over vader met Alzheimer
tijd
Miloš Karadagli´c goes Latin
volgende stap’ was de logische ‘Zuid-Amerika
Gratis!
5 x De oude koning in zijn rijk 5 x Naar de overkant van de nacht We mogen enkele exemplaren van deze bijzondere boeken weggeven aan onze KBO-leden. Wilt u er een ontvangen? Stuur dan een kaartje naar: Unie KBO, Hobby’s, Postbus 325, 5201 AH ’s-Hertogenbosch, of mail naar boeken@uniekbo.nl Vergeet niet de titel en uw adresgegevens te vermelden!
3 DvD
Win de 3DVD-box 125 jaar Carré
Komt dat zien, komt dat zien! Carré, het beroemde circustheater aan de Amsterdamse Amstel viert dit najaar zijn 125-jarig jubileum. De magische wereld van Carré komt tot leven in deze unieke, historische 3DVD-box. Met de mooiste voorstellingen en concerten uit die lange periode, unieke interviews met o.a. André van Duin en Joop van den Ende en enkele nooit eerder vertoonde beelden.
WIN!
Nestor mag drie van deze 3DVD-boxen weggeven aan haar lezers. Wilt u hier kans op maken? Schrijf ons dan waarom en stuur uw motivatie en adresgegevens naar: Unie KBO, Carré, Postbus 325, 5201 AH ’s-Hertogenbosch, of mail naar muziek@uniekbo.nl
Nestor € 7.95
51
Wandelen langs de Neder-Rijn
route: De Westerbouwing-route afstand: 15 kilometer startpunt: NS-station Arnhem eindpunt: Heelsum Horeca: in Arnhem en onderweg
Tekst: Herman Post • Foto’s: Eduard Ernst
W Ons schilderachtige en verwoeste
verleden Naarmate je ouder wordt, heb je aan steeds meer plekken herinneringen. Tenzij je je leven lang pas op de plaats hebt gemaakt. Nestor-journalist Herman Post kan langzamerhand geen plekje in Nederland meer aandoen of er zit wel een verhaal aan vast. Zoals dit verhaal, lopend langs het water de Neder-Rijn tussen Arnhem en Heelsum.
52
Nestor
e verlaten via de achteruitgang het NS-station Arnhem en zijn in westelijke richting langs de spoorlijn de stad uitgelopen. Ter hoogte van het landgoed Mariëndaal zijn we onder het spoorwegviaduct doorgegaan en wandelen nu door Oosterbeek. In dit dorp heeft de alweer enkele jaren geleden overleden beeldhouwer en kunstcriticus Marius van Beek gewoond en gewerkt. In de jaren zestig schreef hij wekelijks beschouwingen over beeldende kunst in het toenmalige dagblad De Tijd in Amsterdam. Daar heb ik hem leren kennen.
Revolutie!
Het was de tijd van de provorellen. In mei 1969 hadden studenten het Maagdenhuis aan het Spui bezet. Op de krant werd die dag tevergeefs gewacht op de bijdrage van Marius van Beek. Hij was onbereikbaar. Als jonge stadsverslaggever was ik getuige van de opstoot rond het bezette Maagdenhuis. En wie stond daar als onverschrokken vrijheidstrijder midden op straat voor het waterkanon van de ME? Jawel, onze eigen Marius van Beek. Met luide stem ‘Revolutie!’ roepend, trotseerde hij de keiharde waterstraal. Maar we moeten verder, we zijn nog niet halverwege de route van vandaag. Aan de zuidkant van Oosterbeek, met fraai uitzicht op de rivier, passeren we
het oude gereformeerde kerkje. Het is een van de oudste kerken van ons land. Maar in 1944, tijdens de Slag om Arnhem, is het gebouwtje zwaar beschadigd. Wel heeft de ruim driehonderd jaar oude knotlinde voor de deur de oorlog overleefd. Aan de Slag om Arnhem herinneren in dit gebied talloze gedenktekens en informatieborden. Op een zomerse dag als vandaag is het moeilijk je voor te stellen hoe bloedig hier destijds is gestreden. Wij wandelen langs het kerkpad, met links de blinkende rivier en rechts de met luxe villa’s bebouwde stuwwal. De bewoners, die nu op hun hoge terrassen van het idyllische uitzicht genieten, realiseren zich vast niet hoe de linies van de geallieerden hier door de bezetter onder de voet zijn gelopen.
Schilderachtig uitzicht
Voorbij Oosterbeek klauteren we omhoog naar de Westerbouwing, een uitspanning met schilderachtig uitzicht over een van de vele bochten van de Rijn. Aan de overkant ligt het Betuwse dorpje Driel. Al in 1851 bevond zich op deze plek een herberg, maar ook die is in de Tweede Wereldoorlog verwoest. Het tegenwoordige restaurant de Westerbouwing dateert van na de oorlog. Wij hoopten op het terras iets te kunnen drinken, maar het restaurant is nog slechts in gebruik voor bruiloften en partijen. Langs een schaduwrijke bosrand wandelen wij verder en passeren Heveadorp, Nestor
53
Wandelen langs de Neder-Rijn
Wandelen is goed voor de mens
in 1915 gebouwd voor de werknemers en hun gezinnen van de toenmalige Heveabandenfabriek. Het fabrieksgebouw is in 1982 gesloopt, evenals veel van de oorspronkelijke huizen. Een aantal is gerestaureerd en er zijn tweehonderd nieuwe woningen bijgebouwd. Oud en nieuw vormen nu tezamen een aantrekkelijk woonoord.
Informatie De Westerbouwing-route is een NS-wandeltocht van 15 kilometer en loopt van NS-station Arnhem naar Heelsum, waar u de bus terug naar Arnhem kunt nemen. De route is gedeeltelijk geschikt voor rolstoelen. Sommige paden zijn onverhard, maar aan de hand van het kaartje in het NS-routeboekje (verkrijgbaar op stations of bij de VVV) kunt u gemakkelijk een alternatieve route langs verharde wegen vinden. Horecagelegenheden vindt u in Arnhem en onderweg in Kasteel Doorwerth. (De thee-schenkerij is van 1 april t/m 31 oktober geopend, maar op maandag gesloten.)
Kasteel Doorwerth
De tocht gaat verder door het landgoed Duno, een steile beboste heuvelrand, nog steeds met, tussen de bomen door, uitzicht op de Rijn. Dan dalen we af naar Kasteel Doorwerth, strategisch gelegen in de uiterwaarden en aan de rand van de Veluwe. Het gebouwencomplex, waarvan de hoofdburcht uit 1280 stamt, is – u raadt het al – in de Tweede Wereldoorlog ernstig beschadigd. Maar na een grondige restauratie is het nu weer de machtige burcht van weleer. Er zijn maar liefst drie musea in gevestigd.
Twintig jaar jonger
Tijdens de laatste kilometers naar Heelsum troost ik mij met de gedachte dat wandelen goed is voor een mens, niet alleen voor de gezondheid maar ook voor het gemoed. Een citaat uit het onlangs verschenen boek ‘De voedselzandloper’ van de arts-onderzoeker Kris Verburgh (uitgeverij Bert Bakker, Amsterdam): ‘Ik kom soms patiënten tegen die er bijzonder goed uitzien voor hun leeftijd: zeventig- of tachtigjarigen die er kwiek, vitaal en twintig jaar jonger uitzien’. Hun geheim, u raadt het al: onderzoek heeft uitgewezen dat deze mensen bijna zonder uitzondering veel en geregeld wandelen. ‘Wandelen is een van de gezondste sporten die een mens kan beoefenen,’ concludeert hij. Helemaal mee eens! 54
Nestor
B
Kasteel Doorwerth
Landgoed Duno Heelsum Arnhem
Nestor
55
56
Nestor
Nestor
57
Digitaal Tekst: Sanne Schomaker, Seniorweb • Foto: Seniorweb, Shutterstock
Internet Een schatkamer vol muziek Voor de muziekliefhebber is internet een schatkamer, waar niet alleen songteksten, biografieën en tourdata te vinden zijn. Maar waar iedereen heel makkelijk nieuwe artiesten kan ontdekken en gratis muziek kan luisteren. Gaat u mee op ontdekkingsreis?
Tip 2
Lekker nostalgisch met YouTube Vroeger was alles beter, zo ook de muziek. Maar door de digitale ontwikkelingen kunt u nu nog meer muziek van vroeger in huis halen! Met YouTube kunt u zelf op zoek naar de leukste liedjes en artiesten van vroeger. Maar dat u er ook filmpjes bij kunt zien, maakt het natuurlijk nog leuker! Tik in op internet: www.youtube.com en typ in de regel bovenin de artiest of titel van een nummer. Iedereen kan via YouTube filmpjes plaatsen, dus op deze site komt u ook zelfgemaakte clips tegen, delen van concerten en beelden van oude muziekprogramma’s. Zo kunt u eens met een groepje vrienden genieten van muziek en tegelijkertijd herinneringen ophalen met oude beelden. Wat wilt u nou nog meer? Waar: www.youtube.com Voordeel: bevat beelden, videoclips
M
uziek is van alle tijden. Of u nu houdt van popmuziek, klassieke muziek, rap of lekkere meezingers. En daarom is internet zo handig voor de muziekliefhebber. Voor iedereen is er namelijk wel wat te vinden en de ontdekkingsreis langs nieuwe en oude artiesten houdt eigenlijk nooit op. Maar welke plaatsen kunt u nu het best aandoen tijdens het surfen? We nemen u mee langs een aantal bekende en minder bekende gratis diensten, zodat u voortaan nog meer kunt genieten van muziek.
58
Nestor
Tip 1
Grooveshark: uw eigen radiostation Grooveshark is een gratis service waarmee u met uw computer via het internet kunt luisteren naar miljoenen liedjes van allerlei artiesten. De website biedt muziek aan als streaming media. ‘Streaming’ betekent dat een muziekbestand niet eerst gedownload hoeft te worden, maar vrijwel onmiddellijk – als een stroom - afgespeeld kan worden. U kunt zelf zoeken naar uw favoriete artiesten, nummers en platen, maar u kunt zich ook laten verrassen met de radiofunctie! Zo ontdekt u nog eens wat nieuws. U hoeft alleen maar aan te geven welk genre u wilt horen (dus bijvoorbeeld klassiek of rock) en Grooveshark doet het werk. Een verscheidenheid aan artiesten komt langs. En wanneer u naar deze radio luistert, kunt u aangeven of u een liedje mooi vindt of niet. Zo leert Grooveshark uw smaak kennen en past het uw repertoire daarbij aan. Laat u verrassen en ontdek andere muziek dan al in uw platenkast staat.
Tip 3
Muziek van nu bij Luisterpaal 3voor12 Wie zich graag laat verleiden tot de hedendaagse muziekcultuur, mag zeker de Luisterpaal van 3voor12 niet missen. Want de jongens en meisjes van de VPRO zijn er altijd als de kippen bij; ze zetten de laatste albums in een mum van tijd online. Zo kunt u direct met uw kleinkinderen meepraten over de nieuwste platen! En komt uw favoriete artiest een keertje in de buurt, maar kunt u er onverhoopt niet bij zijn? Of wilt u weten hoe een artiest live overkomt? Ook dan bent u bij 3voor12 aan het goede adres. Bij het muziekplatform kunt u namelijk ook terecht voor onder andere festivalopnames, dj-sets en radio- en tv-programma’s.
Waar: www.grooveshark.com Voordeel: niks downloaden, direct luisteren
Waar: http://3voor12.vpro.nl Voordeel: nieuwste muziek en albums direct
via internet
te beluisteren
Tip 4
Zorgeloos verjaardagsfeest met Spotify Waar we vroeger allemaal op verjaardagen de platen uit de kast haalden, zet menigeen tegenwoordig simpelweg een afspeellijst op. Dat is eigenlijk gewoon een verzameling van allerlei nummers, die automatisch achter elkaar afgespeeld kunnen worden. U kunt met het programma Spotify een afspeellijst van een ander gebruiken, of er van tevoren zelf een samenstellen. Er kunnen wel 10.000 nummers in een afspeellijst gezet worden. Zo hebt u er tijdens feestjes gegarandeerd geen omkijken meer naar. Waar: www.spotify.com/nl Voordeel: veel mensen gebruiken Spotify, er zijn dan ook ontzettend veel afspeellijsten beschikbaar
Wilt u meer tips ontvangen? Of wilt u lezen hoe muziekdiensten als Spotify en Grooveshark precies werken? Word nu lid van SeniorWeb voor maar ¤ 27 en u ontvangt het lidmaatschap tot het einde van dit jaar gratis. U betaalt pas in 2013. De eerste vijftig aanmeldingen ontvangen een gratis 4 GB USB-stick. Aanmelden doet u eenvoudig online via www.seniorweb.nl/nestor
Nestor
59
60
Nestor
Nestor
61
Bel & Win
Nestor heeft voor dit nummer vele mooie prijzen geregeld voor haar lezers, die u kunt winnen als u de oplossing van de woordzoeker goed hebt.
Bel
WOORDZOEKER
& Win
AFDELING
GEZOND
OUDEREN
ALERT
GRIJS
PASSIE
WOORDZOEKER
Bieden & sp
Hoe het werkt? Maak de woordzoeker, noteer de oplossing en bel of sms de oplossing door. U kunt zo vaak meedoen als u Oefening wilt. Succes! geeft het
WOOrdzOeker
AUTHENTIEK
INTEGER
PENSIOEN
BEURS
KAARTEN
POLITIEK
AFDELING ALERT
VERJAARDAG
CULTUUR
LIEF
VITAAL
FEEST BONDEN
MEDELEVEN KWALITEIT
WANDEL SOLIDARITEIT
Bel 0909-0108 (¤ 0,60 per gesprek), spreek de oplossing in, en spreek in of u prijs 1 of prijs 2 wilt winnen. Vergeet niet uw telefoonnummer in te spreken, voor als u gewonnen heeft.
GELD BUITEN
LEZEN MOBIEL
VERJAARDAG WIJSHEID
GENIETCULTUUR
LIEF NESTOR
VITAAL ZIEL
FEEST
sms Naar 3111 Sms naar 3111 voor prijs 1: de tekst NeSTOR <spatie> OPlOSSING <spatie> 1 Sms naar 3111 voor prijs 2: de tekst NeSTOR <spatie> OPlOSSING <spatie> 2 Dus bijvoorbeeld: nestor broodkruimel 1 (¤ 0,60 per deelname).
Prijswinnaars krijgen persoonlijk bericht.
Let op: de oplossing van de vorige puzzel is ook te vinden op onze website www.kbo.nl! Klik op de cover van Nestor en scroll naar beneden. WiNNaar idyllisch arraNgemeNt de eshOf: l. liebers, Nijmegen 62
Nestor
prijs 1
WANDEL
ZIEN
ORGANISATIE
GELD
MOBIEL
WIJSHEID
GENIET
NESTOR
ZIEL
GERANIUM
ORGANISATIE
ZIEN
3SA
Zoek de schuldige
Uniek koeienservies
U
T
H
E
N
T
I
E
K
B
T
W
D
G
N
M
N
I
S
M
S
IJ
R
G
O
E
IJ
N
A
F
E A O U ET EH R E
E N
TG I E E T K N B I T
S W O D
D G
Oer-Hollandse koeien spelen een hoofdrol in het werk van Wiebe ♠ A HalsV dé 4 koeienschilder van Neder♠B876 van der Zee, inmiddels bekend ♥ 5servies 4 B62 land. Het Wiebe van der Zee bestaat uit een breed ♥ assortiment servies voorzien van♦fascinerende afbeeldingen van koeien. AH543 ♦872
P
P N T M BN TI
T S
U M
SD IJA R R G DO NE H IJ
Z N
R A
servies voor zes personen van Wiebe van der Zee
O
E F Z E I O IE
E R
RI
EE GE E E T E N EI
ES
O E
DA
L
N P M P I T UB
T E
T
A UR DB A L R ND GN
IH
Z G
R
E
I
B
R
I
E
E
E
D
E
K
A
I
U
E
A
R
B
I
G
A
L
A
W
A
G
R
L
E
B
L
D
K
J
E
R
E
N
E
I
I
S
O
I
L
E N
E
Z
L
I
M
T
I
I
O
E
E I E O DU OD
T
T S
U
I
D
K A
C
D A
N
A A
S
K
N E N E TE AD G O
PL
EN U I
P
A K S N SN ET
TA
G A
LE NL I E O Z D EI
W
E E P S A WS US G
T N
AI
E L L E E D Z FE
N
I
U
G
N
I
E
B
R
G
E
R
A
E
K
P
U
Z
N E
R
I B
E
O
R
W U
E
O
G K
E P
R
U
A Z
LT SE
NI
EV
I O Z DH I L O S
T N
VI
NO
T S
IT
AN
S E
TA
E
A
E
A
Z
N
I E
D I
F
U
U
L
A
M
M
L
E F
3SA
pas
U bent noord.
L
Z E L L F L © Sanders puzzelboeken, Vaassen © Sanders puzzelboeken, Vaassen
Oplossing:
Oplossing: A U T H E N A N F P O L
U NT M FN E P O P T O E Z L N M
H M EI E P B E I NI
E N S O E T T Z I M U
T I E RT EE AI N E E B G
NI TS I ME SK IJB ME SE IJRR EG GO RB ET GTE UT DN T U D A R D I I R I E R I E E E E I U E A R E A R B L N
K B D O N N O D Z E E N G
W G IJ T S R H E E LI
T W IJ S H E I
GE AI DN R E A G A
D N O Z E G
G A D R A A
Noord A ♠54 ♥HVB54 ♦A4 ♣ 10 5 4 2
Zoek de schuldige Zuid komt uit met harten en NZ maken Zuid komt uit met harten en NZ maken vijf slageninindie diekleur. kleur. 3SA vijf slagen 3SA minmin één. één. 4 ♠ zit 4 zit er erwél wélin.in. Oost: ‘Ik geeft punten metmet een een sansOost: geeft6-9 6-9 punten Oefen‘Ikeven mee verdeling aan. Waarom bied je geen sansverdeling aan. Waarom bied je geen schoppen?’ schoppen?’ West: ‘Ik noord. dacht dat je daar al een vierkaart U bent West: ‘Ik dacht in ontkend had.’ dat je daar al een vierWie deed het verkeerd? kaart in ontkend Noord A had.’ Noord B Wie deed van hetdeze verkeerd? De oplossing bridgeopgave kunt u vinden op ♠54 ♠4 onze website www.kbo.nl (klik op de cover van Nestor). ♥HVB54 ♥ A B 10 9 4 3 ANTWOORD ♦A4 ♦H76 Oost♣deed Omdat 10 5het 4 2verkeerd.♣ 7 5 4we het liefst een contract in een hoge kleur
Prijs 2
Oefen even mee
A
pas
West Noord Oost Zuid 1SA pas pas 2♦ 2♥ pas ? Noord begon met een Woord Jacoby Transfer. 25 x Rummikub is zijn herbieding? Nieuw:Wat het welbekende Rummikub, maar dan met letters!
E
R
E
♣ A 10 3
ontbijtborden • grote borden • kommen • melkbekers • dienblad • melkkannetje en suikerpot • theepot • West Oost servetten. De winnaar krijgt het volledige servies keurig thuisbezorgd. 1SA 1♦
J
G
N
V
♣H4
A
A
L
A
T
T
EU N I C Z S H I
R
D
G
V E
I
T
E R
S
K
E
L
P E
U
W
A
A
E
T
A
E
L
E
E
A
E
I
W
I
I
L
E
♠B876 ♥B62 ♦872 ♣ A 10 3
Zuid vijf s 4♠ z Oost sans scho West kaart Wie d
Oefening baart kunst. de kleur vanOost de roos in he West ANTW 1SA geeft het niveau aan.1♦Zie ook de legenda bovena
A
I OplOssiNg aug/sept-Nummer: broodkruimel
PUZZEL
KATHOLIEK
MEDELEVEN
GERANIUM
Of O
POLITIEK
KAARTEN
BEWEGEN
beginner
Bieden & spelen
PENSIOEN
LEZEN
BEURS
♠AHV4 ♥54 ♦AH543 ♣H4
SOLIDARITEIT
INTEGER
BUITEN
Bel 0909-0108
PASSIE
GRIJS
KWALITEIT
AUTHENTIEK
cursist
PUZZEL
KATHOLIEK
BONDEN
Bridge opgave Zoek de schuldige
OUDEREN
GEZOND
BEWEGEN
baart ku niveau a
Een must voor Rummikubfans en liefhebbers van woordspelletjes. Doel van het spel is om per beurt een zo lang ANTWOORD mogelijk woord te vormen en uiteindelijk de hoogste score Noord A en heeft genoeg punten de Noord B te behalen. Theorie oefening Rummikub Woord is geschikt voor voor twee tot manche. moet hij met zijn euro. hervier spelers vanaf 6Dat jaar. De adviesprijs is 29,99 4 Voor meer informatie www.goliathgames.nl bieding duidelijk maken, want 2♦ kan A B 10 9 4 3
♠ ♥ ♦H76 ♣754
Al in een vrij vroeg stadium leren beginhij ookbridgers bieden dat metzenul punten. Nestor nende hun aas, alsZuid dat weet al dat noord een vijfkaart harten hun enige dekking in die kleur is, een of
Oost liefst
(hart die tw We s vierka Noor oost Wat een v antwo ANTW Een Noora looft, manc sans biedi heeft hij oo dus weeth renkl heef
biede is zin tege biedt met e biedt ten p
Noor omda harte 63kan d twee
64
Nestor
Nestor
65
Mijn Passie Tekst: Ineke de Ridders • Foto’s: Marc Bolsius
Een middelbare school in 1963, een leerling met een transistorradio. Daarop Radio Luxemburg met populaire muziek. Om maar met een voorbeeld te komen: The Beatles. Jacques la Croix uit Rotterdam was direct verkocht. En wel voor het leven. Zijn passie voor werkelijk alles wat met The Beatles te maken heeft, is chronisch.
‘
‘Zelf kan ik het ook niet bevatten, hoor, dat een popgroep uit mijn jonge jaren zo’n grote invloed op mijn leven zou krijgen. Ik raakte als betoverd, ontdekte de Muziek Express terwijl mijn vader me een uitgave van de Wereldkroniek cadeau gaf. Pakjes kauwgom met twee fotoplaatjes per pakje, alles wat maar naar die popgroep rook, ging ik bekijken, beluisteren, uitknippen, verzamelen. Of de rector het waardeerde of niet, ik kamde mijn haren naar voren! Natuurlijk was een grammofoonplaatje van tegen de vier gulden een aanslag op mijn zakgeld, maar ja… En al vond mijn vader mijn fascinatie voor The Beatles intrigerend, mijn schoolprestaties mochten er niet onder lijden. ‘Altijd die Beatles!’, zei hij dan. Maar wat een groot moment ook, augustus 1965, toen ik de langspeelplaat ‘Help!’ kreeg. En later een Beatles-stropdas en -wandkleed. In een periode dat het echte verzamelen nog moest beginnen! Want naast de muziek, verzamel ik de zogeheten memorabilia, van schemerlamp tot wekker, als The Beatles er maar op staan. Het is niet te geloven dat er nog altijd spullen bij komen, met name gerelateerd aan de tekenfilm The Yellow Submarine, mijn kamer staat er vol mee. Destijds was het natuurlijk een verre droom om een optreden bij te wonen, maar bij alle concerttouren van ex-Beatle Paul McCartney ben ik steevast aanwezig, in maart voor het laatst, toen was hij in Rotterdam. Ja, ik vrees dat het niet meer overgaat, The Beatles zijn een onvervreemdbaar deel van mijn leven. Of de muziek nu het sterkst is of het fenomeen Beatles, ik weet het niet, maar ik weet wel dat het gaat om de soundtrack van mijn leven.’
66
Nestor
’
The Beatles:
de soundtrack van mijn leven Nestor
67
Uit! Onder redactie van Suzanne Meeboer
De ‘Romeo en Julia’ voor honden betovert en ontroert
[Muziek]
Het is dit jaar veertig jaar geleden dat de laatste begijn uit het begijnhof in het Belgische Hoogstraten naar het rusthuis ging en er hetzelfde jaar stierf. Vanaf het ontstaan van het begijnhof in de veertiende eeuw tot dan leefden er meer dan 1300 begijnen. Omringd door een lange muur leefden ze in de geborgenheid. De tentoonstelling laat hun leven zien: de professie, leven en sterven, feesten, werken en bidden. Met tientallen foto’s, archiefstukken, voorwerpen, films, geluidsfragmenten, archeologische vondsten, begijnenmuziek en unieke bruiklenen. wanneer: Tot en met 23 december 2012 waar: Stedelijk Museum Hoogstraten, Begijnhof 9, 2320 Hoogstraten, België telefoon: 0032-3 340 19 80 e-mail: museum@hoogstraten.be info: www.erfgoedbankhoogstraten.be
[Dans]
Dans uit de Indiase cultuur
DansClick 13 neemt u mee naar de eigentijdse dans uit de rijke Indiase cultuur. Kalpana Raghuraman is door haar moeder ingewijd in de Zuid-Indiase tempeldansvorm Bharatanatyam. Kalpana weet zich in het Nederlandse dansveld te onderscheiden doordat zij een geheel eigen dansstijl ontwikkelt. Ze weekt de klassieke dansvorm los van zijn conventies en slaat verbintenissen met moderne dans. Kiss of Life is een gelaagde en verrassende solo, die een alternatief biedt voor de rolmodellen waarmee de hedendaagse Indiase vrouw zich geconfronteerd ziet: de vrome introverte vrouw of de Indiase versie van Barbie. wanneer: 17 oktober t/m 6 december 2012 info: www.dansclick.nl waar: 17 oktober, Korzo theater, Den Haag (première) • 19 oktober, Theater De Lieve Vrouw, Amersfoort • 20 oktober, Theater De Verbeelding, Purmerend • 13 november, Schouwburg het Park, Hoorn (NH) • 28 november, Schouwburg Arnhem, Arnhem 30 november, LUX, Nijmegen • 6 december, Schouwburg De Lawei, Drachten
68
Nestor
De Amsterdamse Cello Biënnale is het belangrijkste en grootste cellofestival ter wereld en is er voor iedereen die van muziek en van de cello houdt, jong en oud, liefhebbers en professionals. Negen dagen lang zinderen het Muziekgebouw aan ‘t IJ en het Bimhuis, van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat. Zo’n 21.000 bezoekers dompelen zich onder in de wereld van de cello tijdens de ruim zeventig evenementen waar vele internationale topcellisten, orkesten en ensembles aan meewerken. Spannend wordt het bij het Nationaal Cello Concours waar aanstormend toptalent in drie rondes strijdt om de eerste plaats en wordt beoordeeld door een internationale jury en publiek. wanneer: 26 oktober t/m 3 november 2012 waar: Muziekgebouw aan ’t IJ en het Bimhuis, Piet Heinkade 1 en 3, Amsterdam telefoon: 020-788 20 00 info: www.amsterdamsecellobiennale.nl
Foto: Yani - Hazazah
Leven op het hof
[Theater]
Woef Side Story Woef Side Story is een hilarische en ontroerende ‘Romeo en Julia’ voor honden, inclusief twee verliefde honden en ruziënde hondenrassen. Dat betekent bloed, zweet en hondentranen. De familievoorstelling van het Ro Theater zet in op betovering en ontroering van theater. Vaste ingrediënten daarbij zijn de goed in het gehoor liggende en bekende liedjes, humor voor jong en oud en de kleurrijke decors en kostuums. Met o.a. Arjan Ederveen, Gijs Naber, Alex Klaasen, Hannah van Lunteren en Elise Schaap. wanneer: 14 december 2012 t/m 22 maart 2013 (Rotterdamse Schouwburg + tournee) waar: Rotterdamse Schouwburg (première 22 december) info: via www.rotheater.nl/woef en de diverse tourneetheaters
[aanbieding]
Gratis CD voor KBO leden*
Foto:Sol Gabetta
Foto: Robert Benschop
[Tentoonstelling]
Grootste cellofestival ter wereld
Bestel nu telefonisch kaarten voor Woef Side Story, vermeld uw KBO lidnummer en ontvang op vertoon van uw KBO-ledenpas een gratis cd (t.w.v. ¤ 15) bij de verkoopstand op de dag van de voorstelling. De actie voor de KBO is alleen geldig tijdens de kerstvakantie in de Rotterdamse Schouwburg (20 dec 2012 t/m 6 jan 2013). Bel voor kaarten: 010-411 81 10 (ma-za 14.00-17.00). * Alleen bij telefonische bestelling vooraf; max. 1 CD per pas
[Bedevaart]
Bedevaart in jubeljaar In het Jubeljaar 2012 is het honderd jaar geleden dat de inwijding van de jaarlijkse Sint Gerardus bedevaart in Overdinkel plaatsvond. In het begin beperkte de devotie zich tot de eigen parochianen of omliggende parochies, maar al snel kwamen de pelgrims uit alle delen van het land. Er is inmiddels veel veranderd en verbeterd, zodat ook de mensen die slecht ter been zijn de dienst kunnen meevieren. Het is een indrukwekkend gezicht: al die biddende en zingende mensen. wanneer: 18, 19 en 20 oktober Gerardus Tridium om 19.00 uur en 21 oktober om 11.00 uur vertrek kleine processie vanuit de kerk naar het park. Plechtige Eucharistieviering in het park met koor en orkest. Aansluitend St. Gerardus Processie door het park. waar: Parochiecentrum, Hoofdstraat 78, Overdinkel telefoon: 053-538 13 04 e-mail: gastdamesgmpo@kpnmail.nl Nestor
69
70
Nestor
Nestor
71
Contact & Op zoek [contact]
[Op Zoek] Weduwnaar 73 jaar, zoekt een leuke vriendin om samen nog leuke dingen te doen. Omgeving 0475. BR.O.NR.NT. 10.013
Nette wed. 69, zoekt een man voor gezelligheid. Niet roker. Omg. 01130118-0164. BR.O.NR.NT 10.014
In de herfst van mijn leven ben ik nog jong genoeg om een relatie aan te gaan. Omg. 0318. Ik ben 71 jr., wed. en ik houd van alle facetten van het leven.
[Cursus]
Op schrijfreis?
[Te huur]
[Te huur]
Vakantiewoning
Mooie bungalow
15 weken schrijvend luisteren naar jezelf. Thuis onderweg zijn met mooie schrijfopdrachten bij de film ‘As it is in heaven’. De opdrachten per e-mail, een weblog om ervaringen te delen. Deelname aan ’Ik kom luisteren’ kost 75 euro. Informatie: www.mbcommunicatie.nl
Nieuwe, royale 6-persoons vakantiewoning in Lochem. 3 sl. en 2 badk.
Tussen Allicante en Benidorm. Ideaal om te overwinteren. Nog vrij w. 40, 48, 52, jan. feb.
E:: vakantiehuisinlochem@gmail.com
www.snelvakantiewoning.nl [Te huur]
Vakantiewoning Te huur vak. h. Duitsland, de Vulkaaneifel. 200 km. van Ned. in bossen en meren. 2 tot 12 personen. T: 013-528 32 51 www.vakantiehuisvulkaaneifel.nl
BR.O.NR.NT. 10.015
Weduwe, 73, zoekt een leuke man. Liefst met foto. Omgeving 077-04750495, om een leuke relatie op te bouwen. Goed verzorgde vrouw, 70 j., lief, sponVr. 60+ zoekt vriendin. Doel: Shoppen, taan en gezellig. Houdt van leven. Zoekt terrasje, koken, theater, film, gezelligheid, lieve man met humor om samen nog iets fietsen, wandelen. Arnhem-Nijmegen. leuks van het leven te maken, want alleen BR.O.NR.NT. 10.007 is maar alleen. Regio 045. BR.O. NR. NT. 10.001 Vr. 64 jr., zkt man, 64-68 jr., voor gezelligheid in het weekend. Omgeving 010. Vrouw, 64 j., zkt man tot 68 j. voor LATBR.O.NR.NT. 10.008 relatie om samen van het leven te genieten. Omg. Nijmegen. 024. Vr. 64 jr., zoekt leuke, spontane man tot ca. 68 jr. voor gezelligheid. Omg. 023. BR.O.NR.NT. 10.002 Wed. 73 j., z. karakter, eerlijk zkm nette, ser. man. Lft. 73-76 j. om samen nog een fijne vriendschap op te bouwen. Regio Limburg, 0475. Rook en drink niet. Houdt van weekendjes weg, gez.h. thuis. Reactie met foto. BR.O.NR.NT. 10.003
BR.O.NR.NT. 10.009
Wedn. 78, sportief en act. zkm gez. vrouw om samen leuke dingen te doen. Vakantie en huiselijke gezelligheid. Omgeving 072. BR.O.NR.NT 10.010
Gevoelige, hartelijke, Ned. man, vlot en actief, beschaafd en verzorgd. Lft. 74 jr. Weduwe, 79 jr., zkt rel. 60-80 jr, omg. Lengte 1.87 meter. NR . Verlangt naar Twente. Woont buitenaf. Evt. ruimte een openhartige, vlotte en lieve vriendin om apart te wonen. BR.O.NR.NT. 10.004 voor het leven van Ned. of Ind. afkomst. Regio midden-Overijssel. Graag Wedn. (67) zoekt lieve, bescheiden vrouw reactie met foto. (HBO, 65, omg. 0118) als vakantieBR.O.NR.NT 10.011 maatje. BR.O.NR.NT. 10.005 Wed. 72 jaar, zoekt een leuke vriend om samen een relatie op te bouwen. Rook en drink niet. Rijdt auto. MiddelCharm., vit., vr. zkm hr., nr., gd niv., met baar opgeleid. Omgeving Zuid-Limburg. auto. Lft. 70-76. Vriendschap, relatie. Graag antwoord met foto. Oer. Omg. BR.O.NR.NT 10.012 0475.
[Te huur]
Appartement Gaasterland, 2 pers. app. Bij bos en water, eigen terras.
BR.O.NR.NT. 10.016
Actieve vr., ca. 80 jaar, alleenstaand, zuiden des lands. NR. Normaal postuur. Rijd auto. Hobby’s: vakantie, theater, bridge, zon, zee, genieten. Zoekt contact met ser., fijne vriend, relatie (“heer”). Mis knuffel op de bank.
“Carpe Diem”.
BR.O.NR. NT. 10.017
Act, vrouw, 62 j., zoekt vriendschap met niet-rokende man. Houdt van fietsen, wandelen, uitstapjes, gezelligheid. Omg. Betuwe.
T: 0514-60 50 98 www.itboerestee.nl [Te koop]
Appartement In Mazagón, Spanje, nabij nat. res. Doñana en dicht bij het strand. Volledig inger. app.: 2 slk., 2 bk., keuken, huisk., balkon, hal. Autost. en berging in souterrain. Gez. zwemb., tennisb., speelt., restaurant + terras. BJ 1999. Spaans georiënteerd, geen int. toerisme. T: 077-466 12 29
[Te huur]
Appartement Plattelandsappartement te RijssenHolten. 2 pers. minder valide aangepast en luxe 4-pers. (3 st.) overdekt terras + uitzicht Holterberg. Grenst aan wandelnetwerk / fietsknooppuntenroute.
[Te huur]
Vakantiewoning Vak. w. 2-12 p., uitgekozen tot mooiste fiets en wandelgebied van Nederland. T: 0314-64 13 72 www.elshoeve.com
T: 0548-54 23 64 www.hetoverveen.nl
BR.O.NR.NT. 10.018 [Op pad]
Wedn. 83, zoekt nr vrouw om samen nog iets leuks van het leven te maken. Omg. 024. BR.O.NR. NT. 10.019
Jaarmarkt Hubertus Jaarmarkt 3 november. Dicht bij openbaar vervoer. Station Heerlen, transfer mogelijk, of bus 21 of 43. T: 045-544 12 42 www.bungalowparksimpelveld.nl [Gezocht]
Anneke van Geffen Reageren op advertentie? Stuur uw brief, met vermelding van het briefnummer in de linker bovenhoek van de envelop, naar: Unie KBO, Postbus 325, 5201 AH ’s-Hertogenbosch. De redactie stuurt uw brief dan door.
Zelf een advertentie plaatsen? Oproepen voor reünies en personen zijn gratis. Voor de advertenties voor de rubriek Contact, Cursussen en Vakantiehuizen kunt u een advertentiebon met de bijbehorende tarieven downloaden via de website (klik op de cover van Nestor en scroll naar beneden), of aanvragen via de mail: nestor@uniekbo.nl of via het redactiesecretariaat, telefoon 073-61 234 75.
Ik ben op zoek naar Anneke van Geffen. Anneke had als klein meisje een vlecht in het haar en ze kwam uit Limburg. Ze verbleef op het Maria internaat in Amersfoort en zat bij mij op de St. Franciscusschool in de P. Borstraat in Amersfoort. ellyvdzanden@hotmail.com
BR.O.NR.NT. 10.006
72
Nestor
Nestor
73
Verloren & Gevonden
Colofon
De sterrenhemel van mijn opa
Provinciale KBO’s
Ik was zes jaar oud en mocht logeren bij mijn oom en tante. Mijn opa was weduwnaar en kwam daar elke middag eten. Het was een mooie heldere dag, wat een heldere avond voorspelde. Mijn opa zei ineens: ‘Nu hoef jij vanavond niet vroeg naar bed, want wij gaan samen naar de sterren kijken.’ De hele dag verheugde ik mij erop; opblijven was al een feest. Die avond liep ik samen met opa over de pikdonkere hei. Het dorp was nog niet aangesloten op elektriciteit, het was echt aardedonker, maar opa hield mij stevig vast. Mijn opa wist niets over sterren of sterrenbeelden. Hij wist alleen hoe mooi het was. Hoe overweldigend de sterrenhemel kan zijn. Die opa ben ik verloren, een jaar daarna is hij gestorven, maar hij heeft me geleerd te genieten van pure natuur. Te zien hoe overweldigend die kan zijn. Te midden van rotsketens, aan de rand van de zee, maar ook in de tuin als ik een hommel de nectar uit een bloem zie zuigen, krijg ik dat gevoel weer dat ik heb geleerd van opa.
KBO Limburg T: 0475 - 38 17 40 E: info@kbolimburg.nl www.kbolimburg.nl
KBO Flevoland T: 036 - 522 66 90 E: kboflevoland@hotmail.com www.kboflevoland.nl
KBO Drenthe T: 0528 - 26 56 19 E: info@kbodrenthe.nl www.kbodrenthe.nl
KBO Zeeland T: 0114 - 67 60 11 E: info@kbozeeland.nl www.kbozeeland.nl
KBO provincie Utrecht T: 030 - 262 32 49 E: info@kboprovincieutrecht.nl www.kboprovincieutrecht.nl
KBO Fryslan T: 058 - 215 38 32 E: info@kbofryslan.nl www.kbofryslan.nl
KBO Zuid-Holland T: 010 - 521 82 99 E: kbozuidholland@hetnet.nl www.kbozuidholland.nl
KBO Gelderland T: 0481 - 45 02 52 E: info@kbogelderland.nl www.kbogelderland.nl
KBO provincie Groningen T: 0599 – 41 41 08 E: info@kboprovgroningen.nl www.kboprovgroningen.nl
KBO Noord-Holland T: 023 - 525 39 52 E: info@kbonoordholland.nl www.kbonoordholland.nl
KBO Overijssel T: 0572 - 36 11 77 E: info@kbo-overijssel.nl www.kbo-overijssel.nl
Abonnement?
Nestor is een uitgave van de Unie KBO en verschijnt 10 keer per jaar. KBO-leden ontvangen Nestor gratis. Niet-leden betalen ¤ 26. Abonnement opzeggen voor 1 november. Voor een abonnement op Nestor, bel met de Unie KBO 0900-821 21 83 (¤ 0,10 ct/min) of mail naar uniekbo@uniekbo.nl. Wilt u lid worden van de KBO voor zo’n 25 euro per jaar, neem dan contact op met uw provinciale KBO.
Redactieadres Postbus 325, 5201 AH ’s-Hertogenbosch E: nestor@uniekbo.nl Hoofdredacteur Ingrid Nies Redactieraad Jan Brinkers, Hes van Huizen, Wil Jansen, het ledenpanel, Suzanne Meeboer en Ellen Willemsen Aan dit nummer werkten mee Ron Beumer, Marc Bolsius, Eva Breukink, Margaretha Coornstra, Eduard Ernst, Frank van Geffen, Egbert Hartman, Hes van Huizen, Will Hurkmans, Tom Janssen, Mark Kohn, Esther Krijgsman, Peter Louwerse, Suzanne Meeboer, Herman Post, Sanne Schomaker, Arjen Jan Stada, Ineke de Ridders, Cor Schoenmaker, Adri Verweij, Arjan Visser Ontwerp en vormgeving Trudy Bruil Druk Senefelder Misset, Doetinchem Advertentie-exploitatie PSH Media Sales Theo van Rossum 026-750 18 41 theo.van.rossum@pshmediasales.nl
cartoon: tom janssen
Jo Ghijsen [verloren] Ik heb drie jaar geleden een vrien din verloren, na zestig jaar vriendsch ap. Mijn leven was anders gelopen als ik haar niet had gekend. W. de Wilde, Leusden
[oproep] [gevonden] Ik ben mijn haar verloren, maar kreeg er hoop voor terug. P. Strijbosch, Rotterdam
[verloren] Door te trouwen verloor ik mijn waar(bijzondere) meisjesachternaam, lie. fami de in t wijn verd door deze naam urg nenb Zwa r, Ingeborg Floh
74
Nestor
Wat bent u verloren? Laat het ons weten! In het leven verliezen we voortdurend van alles, maar soms krijgen we er ook iets moois voor terug. U ook? Schrijf het op in maximaal 350 woorden en stuur het naar nestor@uniekbo.nl of naar Nestor, Verloren & Gevonden, Postbus 325, 5201 AH, ’s-Hertogenbosch.
Nestor
75
76
Nestor