III. Türkiye Lisansüstü Çalışmaları Kongresi - Bildiriler Kitabı IV
... Zikrin içinde padişah Lâ ilâhe illallâh Di bulasın âlî câh Lâ ilâhe illallâh” (Doğan, 2000, s. 667)
Hamdî Efendi: “Cümle zikre pâdişâh Bize bu Âlem-penâh Kat’ itdiren âlì câh Lâ İlâhe illâllâh (180/2) ... Dil-cânile âh İdelim her-gâh Vakt-i seher-gâh Hû diyelim Hû”(155/6)”
Hamdî Efendi söylediği 208 şiirde divan ve halk edebiyatı ölçü, şekil ve türlerini kullandığını görmekteyiz. Bunlar arasında nazım şekilleri olarak; murabba’, koşma, gazel, müseddes, muaşşer, mesnevî ve kasîde yer almaktadır. Fakat eserin iskeletini murabba’, koşma ve gazel oluşturmaktadır. En çok kullanılan nazım şekli ise murabba’dır. Murabba’ ve koşma nazım şekillerinin kullanılması eserin halk şiirine yakın bir üslupla yazıldığını göstermektedir. esmâ-i hüsnâ, münâcât, ilâhî, tevhid, naat, dua, methiye, nutuk ve pendiyye eserde yer alan nazım türleridir. Eserin şekil yönünü ilgilendiren diğer bir husus, eski şiirimizin temel kaidesini oluşturan aruz veya hece ölçüsüne bağlı kalınarak yazılmasıdır. Hamdî Efendi, her iki ölçüyü de şiirlerinde kullanmıştır. Şiirlerini “Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün (62 yerde) ve Mefâ’ilün Mefâ’ilün Mefâ’ilün Mefâ’ilün (55 yerde)” vezinleriyle söylemiştir. Bunlar halk şiirine en yakın olan ve edebiyatımızda en fazla kullanılan kalıplardır. Bunun dışında diğer bazı vezinlerden de yararlanmıştır. Hece ölçüsünde ise beşli, yedili ve sekizli hece ölçülerini kullanmıştır. Şair, şiirlerinde şairlik iddiası ve imasında değildir, samimi ve mütevazı bir üslupla şiirlerini söylemiştir. Şairin bazı manzumelerinde, anlatım tekniği olarak öğüt verici üslubu tercih ettiği de olmuştur. Bu öğütvari anlatımda ise yine dinî ve tasavvufî ilkeleri insanlara aktararak onların ne yapıp yapmamaları gerektiği üzerinde durmuştur. “Dimedim mi” redifli 16 beyitlik şiiri bunun en güzel örneklerindendir. Lirizmin hâkim olduğu şiirleri bulunduğu gibi bu tür şiirlerinde didaktizm ön plandadır:
160