StapSteen 1 - editie 2020

STAP STEEN

VA Š

Godsdienst voor het 1ste jaar B

N

IN

Auteursploeg Stapsteen o.l.v. Kris Dierckx

Godsdienst voor het 1ste jaar B

Leer zoals je bent De makers van bingel hebben speciaal voor jou een onlineleerplatform ontwikkeld: diddit. Vooraan in dit boek vind je de toegangscode, zodat je volop kunt oefenen op je tablet of computer. Activeer snel je account op www.diddit.be en maak er een geweldig schooljaar van!

ISBN 978-90-306-9559-2 594335

vanin.be

STAP STEEN

VA N

IN

1

©

Auteursploeg StapSteen o.l.v. Kris Dierckx

OP WEG MET STAPSTEEN A Stapstenen Stapstenen zijn stenen die bijvoorbeeld in een rivier liggen. Je kunt erop stappen. Zo helpen ze je om droog de overkant te bereiken.

IN

Schrijf in de stapstenen hoe je het best op de stenen stapt.

STAPSTEEN

VA N

In dit boek helpen de stapstenen je om het juiste spoor te volgen. In de stapstenen zet je de nieuwe kennis en inzichten stevig vast zodat je gemakkelijk de volgende stap kunt zetten.

B Oogje-denkje-ikje

Om echt goed naar een foto of tekening te kijken, gebruik je dit hulpmiddel.

©

Oogje: Je beschrijft gewoon wat je ziet. Wat valt je het eerst op? Hoe kijkt iemand? Wat doen de mensen? Welke voorwerpen zie je? Wat hebben de personen aan? …

Denkje: Je denkt na over wat er is gebeurd. Waarom kijkt iemand zo? Wat is er vreemd? Lijkt het leuk of net niet? …

ik Ik

Ikje: Heb je dit zelf al meegemaakt? In wiens plaats zou jij willen zijn? Waaraan doet het je denken?

Wat zou jij doen?

ik Ik 2

OP WEG MET STAPSTEEN

OP WEG MET STAPSTEEN C Stekelvraag In de lessen vind je heel wat soorten vragen. Soms kom je een stekelvraag tegen. Dat is een tegendraadse vraag, waarvan het antwoord niet zo voor de hand ligt. Je moet hier zelf een antwoord bedenken.

Als God zou willen dat de mens kon vlie gen, waarom heeft hij hem dan geen vleugels geg even?

D Evaluatie-mannetje

VA N

IN

Elk hoofdstuk wordt afgesloten met je eigen mening. Met het figuurtje blik je terug op het hoofdstuk en wat het voor jou betekende. Je geeft antwoord op de volgende vragen.

Š

Handen: Met wat wil je meteen iets doen?

Waarmee wil je aan de slag?

Hoofd: Wat ga je zeker onthouden?

Dat kan een foto, een video, een tekst of een klasbespreking zijn.

Hart: Wat heeft je geraakt of ontroerd?

Wat liet je niet onverschillig?

Voeten: Wat leek je niet de moeite?

Wat stoorde je?

Waar veeg je je voeten aan?

OP WEG MET STAPSTEEN

3

INHOUDSTAFEL Op weg met StapSteen.................................................................................................................................................................................2 Inhoudstafel.............................................................................................................................................................................................................4 ¨ ..............................................................................................................................................................................................................................5 Daniel

Paulus..........................................................................................................................................................................................................................17 ¨ ................................................................................................................................................................................................................29 Bartimeus

IN

Maria.............................................................................................................................................................................................................................41

VA N

Abel................................................................................................................................................................................................................................53 Noach...........................................................................................................................................................................................................................65 Simson........................................................................................................................................................................................................................77

©

Johannes..................................................................................................................................................................................................................89 Esther........................................................................................................................................................................................................................101 Thomas...................................................................................................................................................................................................................113 Info..............................................................................................................................................................................................................................125 Vensters................................................................................................................................................................................................................137

4

INHOUDSTAFEL

©

VA N

IN

DANIEL

LES

1 DIKKE DUIM

A Ik Luister naar wat de leerkracht zegt en vul bij elk steentje het antwoord in.

5

2

6

3

7

4

8

B Duimgenoten

©

VA N

Luister naar de opdracht en vul de juiste namen in.

IN

1

STAPSTEEN Geen enkele duimafdruk is h

.

Sommige leerlingen van de klas zijn d

.

Niemand is precies hetzelfde als ik: ik ben u Ook onze klas is u

6

DANIEL

. .

C Belangrijke stappen 1 Geef aan hoe belangrijk deze stappen voor jou zijn. niet zo belangrijk

superbelangrijk

1

2

3

4

1

2

3

4

1

2

3

4

1

2

3

4

1

2

3

4

mijn geboorte

naar de nieuwe school

VA N

3 Wie helpt je om die stap te zetten?

IN

2 Waarom kan de stap naar het secundair onderwijs belangrijk zijn?

4 Wat vraagt die nieuwe stap van je?

D Dertig juni

©

Wat hoop je dat de leerkracht godsdienst op het einde van het schooljaar tegen jou zal zeggen?

Kies uit: Ik had je graag in mijn les. – Jij was een heel positieve leerling. – Je werkte altijd goed mee. – Ik luisterde graag naar jou. – Je hielp mijn lessen altijd vooruit. – Je was altijd goedgezind. – Ik genoot van je antwoorden. – Je verbaasde me.

Wat hoop je dat je op het einde van het schooljaar over het vak godsdienst zult zeggen?

Kies uit: Het was keitof. – Er werd naar mij geluisterd. – Ik leerde veel over mezelf. – Ik kwam aan bod. – Ik wist niet dat godsdienst zo leerzaam kon zijn. – Ik ben echt slimmer geworden. – Ik begrijp nu beter waarom God zo belangrijk is.

STAPSTEEN Deze nieuwe stap geeft je tal van nieuwe k Als je die kansen wilt b Het vak godsdienst kan je hierbij h

. , moet je je i

.

.

DANIEL

7

LES

2 IN HETZELFDE BOOTJE

A Wind in de zeilen

B Relaties

VA N

IN

Luister naar de opdracht van de leerkracht.

Š

Je hebt verschillende mensen om je heen. Dat zijn onder andere je ouders, je vrienden, je leerkrachten, schoolkameraden en klasgenoten, maar ook de slager en de busbestuurder. Met al die personen heb je een relatie.

Sommige relaties heb je misschien al van bij je geboorte. Andere worden door de keuzes van mensen rondom jou bepaald. Dat zijn niet zelfgekozen relaties. Maar je bepaalt ook zelf of je met anderen contact wilt. Dat noemen we dan zelfgekozen relaties. Om een goede relatie te hebben, moeten de personen elkaar vertrouwen.

NIET zelfgekozen relatie

ZELFGEKOZEN relatie

Vul in: vader - zus - vrienden - moeder - trainer - klasgenoten - sportvrienden - neef/nicht Facebookvrienden - tante - vrienden van moeder - schoolvrienden

Omcirkel met wie je een goede relatie kunt uitbouwen.

STAPSTEEN De kwaliteit van een relatie heeft alles / niets te maken met het feit of ze niet of wel zelfgekozen is.

De kwaliteit van een relatie heeft alles / niets te maken met wat jij (en de ander) ervoor wilt doen.

8

DANIEL

C Nu of nooit 1 Wat had ervoor kunnen zorgen dat de jongen en het meisje elkaar niet

hadden ontmoet?

- - - -

2 Hoe zie je dat ze elkaar beter willen leren kennen?

IN

3 Wat maakt de film Nu of Nooit ons duidelijk?

D Jezus gaat de boot in

VA N

NT

8

Luister naar het verhaal en vul dan het kruiswoordraadsel in.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Wat konden Simon en Andreas die nacht niet vangen?

Wie kwam naar hen toe?

Wat wilde Jezus met hen?

Wat zou volgens Simon en Andreas 3 met Jezus' plan gebeuren?

Wat deden de netten bijna?

4 Wat vroeg Jezus hen na die wonderbare visvangst?

1 Wat moesten ze vanaf dan vangen?

Wat werden zij van Jezus?

Hoe werden die twaalf vrienden van Jezus genoemd?

5 Welke naam kreeg Simon van Jezus?

2

7 9

Š

OT

10

6

STAPSTEEN Je ontmoet je hele leven lang m

.

Als je vrienden wilt maken, moet je ingaan op k De a

grepen hun kans door met J

. mee te gaan.

DANIEL

9

LES

NT

Hij was

VA N

IN

Briton Riviere, 1890 © Courtesy National Museums Liverpool (Walker Art Gallery)

van de koning.

Hij bleef tot God Hij

.

de wet van de koning.

VOOR de leeuwenkuil

©

OT

3 IN DE LEEUWENKUIL

NA de leeuwenkuil

Hij was zeer

over Daniël.

Bestuurders lieten hem een wet

Hij moet zijn

. volgen.

VOOR de leeuwenkuil

NA de leeuwenkuil

Vul in: overtrad - tekenen - jaloers - boven - leeuwenkuil - beraamden - in dienst - bidden - tevreden eigen wet - 3x per dag - beschermen

STAPSTEEN Het verhaal van Daniël is een verhaal over v alles. De God Jahweh laat zien hoe d

10

DANIEL

. Daniël blijft God trouw, ondanks Hij is.

uwen niets doen Waarom denk je dat de lee jft? en dat de man zo kalm bli

Ze waren

VA N

IN

ik Ik

op Daniël.

Ze

een plan tegen Daniël.

Daniël moet in de

©

VOOR de leeuwenkuil

.

NA de leeuwenkuil

extra

Daniël bad

tot God.

Daniël koos God

God zal Daniël

de koning. .

VOOR de leeuwenkuil

NA de leeuwenkuil

WET VAN DE MEDEN EN PERZEN

Dit is een uitdrukking uit het verhaal van Daniël. Het betekent dat een belofte heilig is en dat je die dus nooit mag verbreken.

Wat vind jij? Als iemand jou iets belooft, dan: moet hij die belofte altijd nakomen; mag hij die belofte onder bepaalde omstandigheden verbreken; mag hij zelf kiezen of hij de belofte nakomt of niet.

Wanneer mag je volgens jou ee n belofte verbre ken?

DANIEL

11

LES

4 LEEUWEN

A Voor een (lekker) koekje?

Anke kijkt lusteloos voor zich uit. Tegen haar zin grijpt ze naar haar boekentas. Bah, vandaag terug naar school. Het idee van een nieuwe klas met allemaal vreemde gezichten doet haar maag krimpen van de angst. Zullen de leerlingen wel vriendelijk zijn? Naast wie zal ze moeten zitten? Wel duizend vragen schieten door haar hoofd.

De bel gaat. Anke slentert naar de rij. Met één blik bekijkt ze haar klasgenoten. Net wat ze al dacht, ze zit ongetwijfeld bij de meest vervelende klieren van de school. Dat ze die een heel jaar moet zien!

Ze voelt haar tranen opwellen. Was ze maar al thuis. De juf lijkt het enige lichtpuntje.

IN

Oef! Speeltijd. Anke nestelt zich in een veilig hoekje. ‘Hey’, klinkt het plots. ‘Jij bent Anke, niet?’ Ze staat oog in oog met twee griezels uit haar klas. ‘Loop je niet met ons mee? En proef eens van deze lekkere koekjes met chocolade. Die heeft mijn mama gebakken.’ Anke kijkt hen wat verbaasd aan. Ze zien er al wat vriendelijker uit dan daarnet. Zouden ze wel echt aardig zijn? Willen ze haar misschien uitlachen door haar slechte koekjes te geven? Maar dan klinkt het: ‘Kom toch mee! Wij zijn Moeffa en Yana. Met ons drieën zijn we zeker de leukste bende van deze school!’

VA N

1 Hoe voelt Anke zich?

2 Hoe kan het zover gekomen zijn?

©

3 Waarom lijkt de klas voor haar een leeuwenkuil?

4 Hoe zou Anke reageren op Moeffa en Yana als ze zoals Daniël zou doen?

extra

VOOROORDELEN

1 Wat is een vooroordeel?

2 Hoe kunnen vooroordelen een relatie tegenhouden?

12

DANIEL

B Grrrrraaaauuuwwww

Š

VA N

IN

Heb je liever een lieve leeu w of een valse kat?

Schrijf in het rode kader hoe wij ons in de klas als een

leeuw kunnen gedragen

en in het groene kader hoe wij voor de klas een

leeuw kunnen zijn.

STAPSTEEN In een goede relatie, ook in een klas, heb je v Als dat niet aanwezig is, groeit er w Het is heel belangrijk voor onze klas dat wij ons p

nodig. . gedragen.

DANIEL

13

HOUVAST daarvoor moeten wij ons

b

die moeten wij

n i

k

geeft ons

IN

ONZE KLAS

u

ook ik ben

VA N

is voor mij een

is

n

dit moet er zeker aanwezig zijn

z r

dit geeft ons de kans op

moet ik in mezelf hebben

v

©

n

u

dit heb je daarvoor nodig

is vaak onmogelijk door zoals bij

v v D

zoals

in

J

J

met

P

14

en dan krijg je

w

ABEL DANIEL

Wie een kuil graaft voor een ander …

Het plan leek zo simpel. Ze was altijd in orde met haar taken en stond in een goed blaadje bij de leerkrachten. Dat kon je over Andy niet zeggen.

Haar plan lukte eerst nog ook. Andy kreeg de volle

1 Wie is de gevaarlijke leeuw in het verhaal?

vergelijken?

De valse beschuldiging kwam dan ook snel uit. Ze vond het niet zo erg om haar excuses aan te bieden aan Andy of om een nota in haar agenda te krijgen. Maar dat ze haar juf ontgoocheld had, en dat ook de rest van de klas het vertrouwen in haar had verloren, dat deed pijn. Het zou lang duren voor dat wantrouwen weg zou zijn.

VA N

2 Met wie uit het verhaal van Daniël kun je Getina

laag én een nota in zijn agenda. Maar Getina had er niet op gerekend dat haar overijverige moeder haar taak naar school zou brengen.

IN

Getina ligt huilend in haar bed. Waarom heeft ze dat toch gedaan? Ze begrijpt het zelf nog altijd niet zo goed. Oh, ze heeft er zoveel spijt van.

Kon ze het maar overdoen. Waarom had ze niet gewoon verteld dat ze haar huistaak vergeten had? Waarom had ze Andy ervan beschuldigd dat hij de taak uit haar boekentas had genomen?

3 Wie is het slachtoffer van vooroordelen?

©

4 Wie maakte gebruik van vooroordelen?

5 Wie liet zich leiden door vooroordelen?

6 Waarom heeft Getina de boodschap van de film Nu of nooit niet begrepen?

7 Wat zou de juf op 30 juni tegen haar kunnen zeggen?

8 Waarom vond ze het wantrouwen van haar juf erger dan een nota?

9 Waarom klopt het spreekwoord: ‘Wie een kuil graaft voor een ander, valt er zelf in’?

DANIEL ABEL

15

©

VA N

IN

MIJN HOEKJE

Aan de slag! Kijk even terug naar het hoofdstuk en voer de opdracht uit die de leraar je geeft.

16

DANIEL

©

VA N

IN

PAULUS

LES NT

A Boenk Als jonge man trok Saulus van Tarsus, waar hij in het jaar 10 geboren werd, naar Jeruzalem om joodse godsdienst te studeren.

Hij werd farizeeër en controleerde of alle joden zich aan de wetten hielden. Rond het jaar 35 merkte hij dat de christenen, de volgelingen van een zekere Jezus, veel te soepel met de wetten omgingen. Dat kon hij niet toelaten. Hij kreeg de toestemming van de hogepriesters om hen gevangen te nemen en te straffen. Hij wilde alle christenen uitroeien.

Maar toen Saulus op weg was naar Damascus, kwam er plots een bliksemschicht uit de heldere hemel. Zijn paard schrok hevig en Saulus viel op de grond. Verlamd en verblind bleef hij liggen. Toen hoorde hij een stem: ‘Saulus, Saulus, waarom vervolg je mij?’

Doodsbang vroeg Saulus: ‘Wie bent U, Heer?’ waarop de stem zei: ‘Ik ben Jezus, die jij vervolgt.’

Z’n metgezellen brachten de verlamde en blinde Saulus naar een woning in Damascus. Drie dagen en drie nachten lag hij daar op een bed, zonder eten en drinken. Eerst was hij boos. Waarom gebeurde dit? Maar hoe meer hij nadacht, hoe meer hij twijfelde.

Was hij wel goed bezig? ‘Als God niet wil dat ik de christenen vervolg, wat wil hij dan wel van mij?’

IN

Ananias, een christen, had gehoord wat er gebeurd was. Hij vond het zijn plicht om hem in naam van Jezus te bezoeken, al was hij erg bang van de beruchte moordenaar. Tot Ananias’ verbazing luisterde Saulus aandachtig naar wat hij over Jezus vertelde. Saulus veerde recht en riep verrukt: ‘Maar als God niet wil dat ik de christenen uitroei, dan moet ik het tegenovergestelde doen. Ik moet aan iedereen over de liefdevolle Jezus vertellen!’ Op dat moment kon Saulus weer zien en lopen.

VA N

Hij ging met Ananias mee naar andere christenen in Damascus die hem nog meer over Jezus konden vertellen. Hij liet zich al snel dopen. En zo werd deze fanatieke vervolger een fanatieke volger van Jezus. Hij trok voortaan als Paulus de wijde wereld in.

1

2

3

4

©

OT

1 DONDERS EN BLIKSEMS

1 Schrijf boven elke tekening een titel.

Kies uit: in de war – volgeling – vervolger – schok

2 Duid naast de tekst aan van waar tot waar elke fase loopt. Doe dat door het juiste aantal blokjes te kleuren in dezelfde kleur als het kader dat erbij hoort.

3 Schrijf de volgende woorden onder de tekening waarbij ze volgens jou horen. Sommige woorden kun je in meer vakken schrijven.

Kies uit: vijand – vriend – Jezus – haat – twijfel – zekerheid – op weg – liefde – blij – zoeken – luisteren – gehoorzamen – dopen – blind – angst – Saulus – Paulus

18

PAULUS

B Een leven in licht en liefde Eerst ging het niet zo goed met Paulus. De joden noemden hem een verrader. De christenen twijfelden aan zijn oprechtheid. Ook de apostelen vertrouwden hem niet. Maar Paulus reisde het Romeinse Rijk rondom de Middellandse Zee rond. Overal bleef hij een tijdje en vertelde hij vol vuur en passie over Jezus.

Zijn boodschap was eenvoudig: ‘Heb elkaar lief’. Zo overtuigde hij mensen om ook christen te worden. Als hij verder trok, bleven ze elkaar brieven schrijven. Al snel werd Paulus de belangrijkste missionaris van het jonge christendom en kreeg hij veel respect.

Hoewel hij Jezus nooit gekend heeft, noemde hij zich een echte apostel. Omwille van zijn geloof werd Paulus in 64 in Rome met een zwaard onthoofd.

Liefde is geduldig en vol goedheid.

Neem een Nieuw Testament en zoek op hoeveel brieven Paulus schreef.

IN

Amour – Love – Aşk – Liebe Wist je dat Paulus bijna 80 keer het woord liefde in zijn brieven gebruikt? Kleur hieronder de uitspraak die jij het mooiste vindt rood. Verzin er zelf ook eentje.

Nieuwe naam: Geboortejaar: Opleiding: Plaats en jaar van overlijden: Wat mij wakker schudde:

VA N

Naam:

Al had ik de kennis van heel de wereld, zonder liefde ben ik niets.

Mijn superheld:

©

Wie eerst niets van mij moest weten:

Ons resten geloof, hoop en liefde, deze drie, maar de grootste daarvan is liefde.

Waar ik veel spijt van heb:

Alles wat je doet, moet je met liefde doen!

Mijn hobby’s: Waar ik vrienden heb: Wat ik het belangrijkste vind:

STAPSTEEN Hoewel Paulus Jezus n J zou v

gekend heeft, wilde hij overal waar hij kwam over en zijn b

vertellen. Hij hoopte dat het de mensen

zoals ook hij totaal veranderd was door Jezus.

PAULUS

19

LES NT

A De levende God Als Paulus met het schip de havenstad van Athene nadert, ziet hij in de verte al het grote standbeeld van de godin Pallas Athene. Haar speer steekt boven alle tempels uit. Enkele uren later betreedt hij de wereldberoemde stad. Als Paulus de stad gaat verkennen, ziet hij overal tempels en godsbeelden. Hij is diep onder de indruk.

Op welke plek hij ook komt in Athene, overal ziet hij godsbeelden …

1 Wat denkt Damaris volgens jou?

2 Wie zegt wat? Verbind de juiste tekstballonnen met Damaris, Strabo of Paulus.

IN

Mijn God vraagt maar één ding: elkaar graag zien.

VA N

Mijn God leeft, Hij is altijd bij mij.

Die God van Jezus leeft zoveel meer dan onze Griekse goden.

Ik offer aan de godenbeelden, zij brengen me succes.

Jouw God kan me naar het echte geluk brengen.

Mijn goden kan ik tenminste aanraken.

©

OT

2 WAT EEN GELUK

STAPSTEEN Paulus helpt de mensen in hun zoektocht naar het g Hij vertelt de mensen over J

die ons de l

kennen en ons één gebod leerde: Heb elkaar l

20

PAULUS

.

!

God leerde

B De valkuil 1 Kleur de taartstukken rood als je er heel

geld

veel mee bezig bent, groen als je er soms mee bezig bent, en oranje als je er bijna nooit mee bezig bent. games

televisie kledij / uiterlijk

muziek

familie / thuis

sport

gsm / FB

3 Waarmee overdrijf je?

4 Waar ben je te weinig mee bezig?

school geloof

5 Kruis de taartpunt aan bij de drie dingen

hobby

IN

niets doen

2 Welke kleur heb je het vaakst gebruikt?

vrienden

STAPSTEEN

VA N

die jij ECHT nodig hebt om gelukkig te zijn. Wat leer je daaruit?

Hoe wij onze tijd indelen, zegt veel over wat wij b mensen in de valkuil van v

veel tijd aan zaken die niet belangrijk zijn om e P

vinden. Soms trappen

geluk en besteden ze o gelukkig te zijn.

©

v

zou zeggen dat mensen dan de verkeerde dingen verafgoden.

Ik ga iedere dag op bezoek bij mijn oma. Het is er zo gezellig: we koken samen, knutselen, kijken tv … Aan haar kan ik echt alles vertellen. Ik zou haar niet kunnen missen. En het ruime zakcentje is mooi meegenomen!  Ilse, 13 jaar vals geluk

1

2

3

4

5

6

geluk

Ik sta elke dag uren voor de spiegel. Als ik langs een etalage kom, dan MOET ik mezelf erin zien. Hoe ik eruitzie, vind ik heel belangrijk. Ik zou ook nooit zonder make-up kunnen leven. Wie weet, word ik ooit nog een topmodel! Britt, 14 jaar vals geluk

1

2

3

4

5

6

geluk

In mijn games kan ik mij helemaal uitleven. Ik speel altijd maar meer en altijd langer, soms de hele nacht door. Ik kom dan nauwelijks nog buiten, mijn kamer is al maanden niet meer opgeruimd en al de rest interesseert mij nauwelijks. Brent, 16 jaar vals geluk

1

2

3

4

5

6

geluk

PAULUS

21

LES

3 MEER DAN ALLELUJA

A Mep erop

ik Ik

IN

1 Waarom hoort die boksbal volgens pastoor Rudi thuis in het huis van God?

VA N

2 Naar wie uit het Oude Testament verwijst de boksbal ook? Leg uit waarom.

3 Waarom is het beter om soms met iets of iemand te worstelen?

©

B God is a dj

1 Schrijf de verschillen tussen een dj en een pastoor in de blauwe cirkeltjes. Als er gelijkenissen zijn, schrijf je die in het groene gedeelte.

Kies uit: bezielen – ontspanning bieden – dragen – enthousiasme – naar Jezus’ voorbeeld – zorgen – leven geven – helen – verkondigen – samenbrengen – ophitsen – houden van – bidden

22

PAULUS

This is my church This is where I heal my hurt It’s in the world I become Content in the hum

Between voice

and drum

Dit is mijn Kerk Dit is waar ik mijn wonden heel Het is in deze wereld dat ik op volle toeren kan draaien

It’s in change

The poetic justice of cause and effect Respect, love, compassion

This is my church

Alles verandert Gerechtigheid respect, liefde, medeleven Dit is mijn Kerk

2 Markeer de zin die pastoor Rudi het meest aanspreekt.

3 Welk woord herken je in ‘helen’?

4 Wat wil dat zeggen?

5 Hoe kan Rudi dat doen als pastoor?

C Parochie

Hij zorgt voor veel volk in de kerk.

Hij leest heel veel voor uit de Bijbel.

Hij brengt het geloof over.

Hij spreekt de taal van alle mensen.

Hij betrekt iedereen erbij.

Hij brengt zijn enthousiasme voor het evangelie over.

STAPSTEEN

©

VA N

IN

Kleur het steentje rood als leidster Tine de zin over haar pastoor gezegd heeft.

Parochie is meer dan alleluja! (1 = a, 2 = e, 3 = u, 4 = o, 5 = i) G2h22ld w4rd2n =

S1m2n v52r2n =

5nz2t v44r 2lk11r =

D42n z41ls J2z3s =

W4rst2l2n m2t G4d 2n 1nd2r2n =

extra

PAROCHIE

Een pastoor is de verantwoordelijke van een parochie. Het woord komt van het Latijn: 'pastor'. Dat betekent herder. Daarom spreekt een pastoor soms over zijn kudde. Een parochie is een gemeenschap van gelovigen met een eigen kerkgebouw. Elke parochie heeft haar patroonheilige.

Doorstreep de woorden die volgens jou NIET bij de Sint-Andriesparochie passen.

Kies uit: saai – tof – leeg – plezierig – ouderwets – warm – jeugdig – koel – levendig

PAULUS

23

LES

4 VER-RIJK-END

A Op vakantie Hallo! Eindelijk, we zijn op vakantie in Turkije. Ik droomde er al zo lang van, zeker nadat mijn nicht er zo enthousiast over verteld had. 10 dagen all-in! Zo’n luxueuze vakantie is echt het einde. Ik kan zoveel lekkere dingen eten als ik wil en dan zwijg ik nog van het strand met honderden parasols en de keihoge glijbaan. Geloof me, het is echt de max! ’s Avonds mag ik tot laat naar de disco. Het is hier zo leuk dat we nog maar één keer het hotel verlaten hebben. Gelukkig maar, want ik vind het daarbuiten veel te smerig en te druk. Nog heel veel zonnige groetjes! Laurens

IN

1 Markeer in het geel waarom Laurens naar Turkije wilde.

2 Markeer in het oranje waarom hij het er zo leuk vindt.

3 Hoe zou die vakantie Laurens 'rijker' kunnen maken?

VA N

Kun jij begrijp en dat er men sen zijn die niet graag op vakantie g aan?

Welke redenen kunnen ze he b ben om thuis te b lijven?

B Lekker (?) ronddobberen

©

Vul in het rooster bij elke reden de nummers van de juiste foto's in. Kruis in de kolom van Laurens en jezelf de redenen aan waarom jullie reizen.

1

2

Nummer foto

Reden ontmoeting cultuur ontspanning luxe avontuur gezelligheid zorgzaamheid

24

PAULUS

Laurens

3

Jij

P

4

Zoals je al weet, ondernam Paulus verschillende reizen om de Blijde Boodschap te verkondigen. Hij wilde mensen overtuigen om ook de weg van de naastenliefde te volgen, de weg die Jezus getoond had. In totaal maakte hij vier reizen en legde hij wel duizenden kilometers af. Vaak gebeurde dat in een gammele boot. Dat reizen in die tijd niet eenvoudig was, lees je in een brief die hij aan de Korintiërs schreef.

IN

Ik heb veel in de gevangenis gezeten en ik ben meerdere keren in elkaar geslagen. Ik heb oog in oog met de dood gestaan. Ik heb vijf keer de beruchte ‘veertigmin-een’ zweepslagen gekregen. Ik heb drie keer schipbreuk geleden en een nacht en een dag in open OT NT zee rondgedobberd. Altijd dreigde er gevaar: rellen in de steden, dood in de woestijn, verdrinking op zee, verraad door valse christenen. Ik heb gezwoegd en geploeterd, nachten niet geslapen en honger en dorst geleden, . En dat is nog niet alles: elke dag voelde ik zwaar de verantwoordelijkheid voor alle gemeenten.

Paulus

VA N

1 Vul de laatste kolom van de tabel hiernaast aan voor de figuur van Paulus.

2 Markeer in de tekst bovenaan in het geel waarom Paulus rondreisde.

3 Wat is het grote verschil tussen de manier van reizen van Laurens en Paulus?

4 Markeer in de prentkaart van Paulus in het oranje waarom hij het reizen zo fijn vond.

©

5 Schrijf in de koffer de reisherinneringen van Paulus en in de rugzak wat Paulus met zich mee zal dragen.

STAPSTEEN De reizen van Paulus waren g

leuke vakantie.

Hij had heel wat d Zijn g

nodig om Jezus' boodschap rond te dragen. gaf hem een enorme k

Zo hebben zijn reizen hem en de christenen r

. gemaakt.

Het viel hem dan ook wel / niet zwaar.

PAULUS

25

HOUVAST Mijn naam is Malika. Ik ga graag met mijn vriendinnen shoppen. Maar een tijd geleden begonnen ze te stelen, voor de lol. Ik doe af en toe mee. Het is wel spannend, maar soms ben ik ook bang. Ik weet niet goed hoe het nu verder moet.

Ik wil mijn vriendinnen niet kwijt!

VA N

IN

Ik ben Abdi, een geboren gamer! Ik zit al superhoog in de ranking en speel elke dag urenlang. Maar ik las net op de gamesite dat mijn idool, de beste gamer ter wereld, dood achter zijn computer lag. Hij had te lang niet gegeten of gedronken ...

Š

Hoi, ik ben Kevin. Op school ben ik de stoere, de coole. Geweldig is dat. Ik bepaal wie erbij hoort, dat geeft me echt een kick. Ik laat duidelijk weten wie ik stom vind. Die geef ik een duw of ik scheld ze uit. Ze moeten zich maar niet zo idioot gedragen, die sukkels!

Hallo, ik heet Amber. Met de klas zijn we eens naar een asiel voor katten geweest. Ik ben geschrokken van hoe sommige mensen hun dieren verwaarlozen. Daarom ga ik nu elke woensdagnamiddag helpen.

1 Lees de verschillende situaties.

2 Bekijk in les 1 de vier fasen die Paulus doorlopen heeft.

3 Zoek voor elke persoon hierboven in welke fase hij / zij zich bevindt en kleur de juiste tekening.

26

ABEL PAULUS

Missie Mosango Zes jonge Vlaamse hulpverleners trekken vol verwachting naar het hospitaal van Mosango in het Afrikaanse land Congo. Maar al de eerste nacht verloopt hun ‘reisje’ anders dan ze gepland hadden …

1 Markeer in de onderstaande uitspraken met geel waarom ze aan de missie deelnamen.

2 Markeer in de uitspraken in het oranje waarom het een bijzondere ervaring was.

We hebben veel respect voor de artsen die hard werken.

We wilden een andere wereld zien.

Ik wil er de verpleegsters en dokters onze werkwijze leren en zo het ziekenhuis helpen.

VA N

Het was erg om die ellende en de stervende kindjes te zien.

IN

Ondanks hun miserie zijn de mensen hier wel heel gelukkig.

De mensen hebben me meer bijgeleerd dan ik heb kunnen achterlaten.

Pas als ik terug thuis ben, zal ik beseffen wat ik allemaal heb meegemaakt.

We wilden iets nieuws beleven.

3 Kleur het steentje rood bij de herinnering die de jongeren volgens jou zullen meedragen.

©

4 Hoe heeft die reis de Vlaamse jongeren ‘rijker’ gemaakt?

5 Plaats de volgende woorden bij de juiste afbeelding. (Laurens, Paulus, Mosango). Let op, sommige woorden kun je bij meer dan een afbeelding plaatsen.

Kies uit: genieten – ontmoeten – leren – zon – helpen – vals geluk – worsteling – verrijkend – echt geluk – schok – ogen open - levenslang

PAULUS ABEL

27

©

VA N

IN

MIJN HOEKJE

Aan de slag! Kijk even terug naar het hoofdstuk en voer de opdracht uit die de leraar je geeft.

28

PAULUS

©

VA N

IN

BARTIMEUS

LES

1 BLIJ DAT IK ZIE!

A Blindganger 1 Hoe vond je het om blind te zijn?

niet fijn

1

2

3

4

5

6

heel fijn

2 Hoe belangrijk is kunnen zien voor jou?

niet zo belangrijk

1

2

3

4

5

6

heel belangrijk

3 Waarom is het zo vervelend om niet te kunnen zien?

4 Wat doe je als je niet kunt zien?

IN

STAPSTEEN

krijg je heel veel i

Het is je belangrijkste z

VA N

Door te z

Zijn blinden o ok bang in het d onker?

.

.

Je moet ook je andere zintuigen goed benutten: s

,g

,r

en t

.

Š

B Zie je er wat in?

Wat vertelt het filmpje je? Kleur het juiste steentje rood.

Olifanten hebben een goed geheugen.

Je mag niemand (ook dieren niet) plagen.

Je moet je laatste snoepje delen.

.

STAPSTEEN Je ziet wel / niet alles als je gewoon kijkt.

Mensen zien wel / niet hetzelfde wanneer ze iets bekijken.

Inzien is wel / niet hetzelfde als zien.

30

BARTIMEUS

The Head (het hoofd) is een beeldje dat ergens aan de kust in Noorwegen staat. Als je eromheen loopt, zie je telkens een ander hoofd.

C Ziende blind 1 Vul de tekst aan met de onderstaande woorden.

Toen hij het zaad zaaide, viel een gedeelte op de

.

Sommige zaadjes vielen op de

.

Andere korrels vielen tussen de

.

Nog andere korrels vielen in

grond.

Kies uit: rotsgrond, verdorden, goede, weg, veelvuldig, verstikten, vogels, zaaien, verschroeiden, distels

2 Moet je iets van landbouw kennen om het verhaal te begrijpen?

Vincent van Gogh (1853 - 1890), De zaaier, 1888 Arles, olieverf op doek, 32.5 x 40.3 cm , Van Gogh Museum, Amsterdam (Vincent van Gogh Stichting)

ja / nee

De leerlingen vroegen Jezus: ‘Waarom gebruikt u gelijkenissen als u de mensen toespreekt?’

Hij antwoordde: ‘Omdat God jullie heeft willen inwijden in de geheimen van het hemelse koninkrijk, maar die mensen niet. Want wie al iets heeft, krijgt nog meer, zodat hij overvloed heeft. Maar van wie niets heeft, wordt wat hij heeft, nog afgenomen. Daarom vertel ik hun gelijkenissen. Want ze kijken, maar zijn ziende blind; ze horen, maar verstaan en begrijpen niets.

VA N

IN

3 Waarover wil Jezus iets vertellen met dit verhaal?

4 Lees het verhaal van de zaaier opnieuw. Begrijp je nu beter wat Jezus wil zeggen?

ja / nee

©

OT

NT

5 Wat moeten de luisteraars van Jezus doen als ze willen begrijpen wat hij zegt?

6 Wie wordt bedoeld met ‘zij die ziende blind zijn’? Kleur het juiste steentje rood.

Zij die in het Rijk van God komen.

Zij die blind zijn, maar het niet weten.

Zij die het begrijpen, maar er niet naar handelen.

Zij die blind zijn en niet kunnen zien.

STAPSTEEN Jezus spreekt in parabels of g

.

Dat zijn eenvoudige verhalen die iedereen kan b Maar dan moet je willen l Dan moet je willen i

. en niet gewoon horen.

en niet zomaar kijken.

BARTIMEUS

31

LES

NT

A De Bijbel: meer dan een verhaal Schrijf in elk steentje de letter van de juiste uitleg.

a. In de Bijbel kan zien ook inzien betekenen.

Er opnieuw bijhoren is voor blinden enorm belangrijk.

2. Net buiten de stadspoort zat een zekere Bartimeüs: een blinde bedelaar die probeerde te overleven met de weinige muntjes die de mensen hem toegooiden.

b. Jezus sprak vurig over zijn God van liefde.

Mensen dromden om hem heen om te kunnen luisteren. Zijn apostelen namen hem vaak in bescherming tegen te opdringerige mensen.

3. Toen hij hoorde dat Jezus eraan kwam, begon hij luidkeels te roepen: ‘Jezus, zoon van David, heb medelijden met mij.’

c. Joden dachten dat blindheid een straf van God was. Blinden werden daarom uitgesloten. Maar Jezus sprak over een God die mensen graag zag. Hij hielp mensen terug op weg. d. De joden verwachtten dat er meer dan 1 000 jaar na koning David weer iemand zou komen om hen te bevrijden. Ze noemden hem Messias, zoon van David.

VA N

4. De mensen snauwden hem toe dat hij moest zwijgen en dat hij Jezus met rust moest laten.

Maar Jezus had Bartimeüs gehoord en liet hem bij zich komen.

IN

1. Toen Jezus de stad Jericho verliet, werd hij vergezeld door zijn leerlingen en nog wat andere mensen die hem volgden.

5. Bartimeüs wierp zijn mantel weg, sprong recht en liep naar Jezus toe.

e. In Jezus’ tijd leefden er veel gehandicapten. Door fel zonlicht, slechte hygiëne en ondervoeding waren er ook een hoop blinden. Hun lot was hard: ze moesten buiten de stadspoort bedelen om te overleven.

6. ‘Wat wil je dat ik voor je doe?’ vroeg Jezus.

‘Jij kunt me helpen: ik wil zien, meester’, riep de blinde Bartimeüs.

f. De mantel was belangrijk voor een blinde.

Het beschermde hem tegen de kou, maar hij kon er ook makkelijk de toegegooide muntjes in verzamelen. Geen enkele blinde zou zijn mantel dus weggooien.

7. Jezus zei: ‘Ga, je geloof heeft je genezen.’ Meteen kon Bartimeüs weer zien. Hij besloot Jezus te volgen.

g. Jezus trok naar dorpen en steden om aan de mensen de Blijde Boodschap te brengen.

Hij werd meestal vergezeld door zijn leerlingen, die ook apostelen werden genoemd.

©

OT

2 IK WIL ZIEN!

STAPSTEEN De B

is meer dan zomaar een boek met v

Als je de Bijbel echt wilt o

32

BARTIMEUS

, moet je ook de achtergrond k

. .

B Van donker naar licht

IN

1 Zet een rood kruisje op de plaats waar Bartimeüs in het begin van het verhaal is.

2 Vul het schema over zien en inzien aan. Gebruik de letters van de juiste figuur: B (Bartimeüs), J (Jezus) en Zien kan niet zien.

Inzien ziet in dat Jezus de messias is.

VA N

A (andere mensen). Vul daarna de tabel aan.

willen dat hij Jezus niet ziet.

ziet in dat Jezus ervoor kan zorgen dat hij kan zien.

wil zo graag zien.

ziet in dat Bartimeüs geen zondaar is.

wil Bartimeüs zien.

zien niet in dat Jezus Bartimeüs kan redden.

letterlijk figuurlijk

©

Hoe speelde het leven van Bartimeüs zich af in het donker?

Hoe kwam er licht in het leven van Bartimeüs?

3 Duid met een groen kruis aan waar Bartimeüs op het einde van het verhaal is.

4 Schrijf op de juiste plaats op de tekening: ‘Hoort er niet bij’ en ‘Hoort er opnieuw bij’.

STAPSTEEN Het verhaal van Bartimeüs is een verhaal van h J

haalt hem uit het d

Voor christenen is Jezus het l

. en brengt hem terug naar het l want hij brengt h

. voor alle mensen.

BARTIMEUS

33

LES

3 ERBIJ (MOGEN) HOREN

A Het had erger kunnen zijn 1 Wat vraagt de Noorse blindenvereniging met dit spotje?

Respect voor alle dieren, wat ze ook doen.

Respect voor blinden en hun begeleidingshond.

Help de blinden altijd, ze hebben het al zo moeilijk.

2 Waarom is dit spotje tegelijk: - grappig:

- een beetje triest:

Š

VA N

3 Verbind elk tekstje met de juiste foto.

IN

Leuk, we zijn allemaal hetzelfde. Heel gemakkelijk is dat!

Supertof: er zijn dan wel kleine verschillen, maar we lijken echt op elkaar!

We zijn allemaal verschillend, maar toch hoort iedereen erbij. Gezellig!

4 Kleur het steentje van de groep waar blinden bij zouden willen horen rood. Waarom kies je die? Welke zou jij kiezen?

STAPSTEEN In een goede groep / samenleving: - is iedereen wel / niet gelijk.

- probeert iedereen wel / niet als alle anderen te zijn.

- wordt er gezorgd dat wel / niet iedereen mee kan.

- is het voor iedereen wel / niet aangenaam om erbij te horen.

34

BARTIMEUS

B Solidariteit Hart onder de riem De 9-jarige Delaney vecht tegen kanker. Door de chemo verloor ze haar haren. Kamryn wilde haar vriendinnetje steunen, haar laten voelen dat ze er niet alleen voor stond en … schoor zich kaal. Delaney was blij: ‘Ik voelde me er speciaal door en ik kreeg het gevoel dat ik niet alleen was.’ Eerst stuurde de school Kamryn weg, maar toen het verhaal de hele wereld ontroerde, mocht ze de lessen dan toch met een kaal hoofd volgen.

1 Markeer in het oranje wat bedoeld wordt met solidariteit.

2 Markeer in het groen hoe Kamryn solidair was met haar vriendin.

VA N

IN

Geen ziekenhuis Een organisatie huurde in een Gents appartementsblok een appartement voor herstellende kankerpatiënten. Alleenstaanden konden er na hun ziekenhuisverblijf op krachten komen voordat ze terug naar hun eigen huis moesten. Vrijwilligers deden de boodschappen en kookten.

Dokters en verpleegsters kwamen de patiënten verzorgen. Maar twaalf medebewoners van het appartementsblok dienden een klacht in omdat de helpers te veel lawaai maakten. ‘Ons appartement is geen ziekenhuis’, vonden ze.

3 Markeer in het oranje waarom de appartementsbewoners niet solidair zijn.

4 Hoe kunnen de appartementsbewoners wel solidair zijn? Schrijf hen een brief.

©

5 Wie kun je in de twee verhalen vergelijken met: Bartimeüs?

wie Bartimeüs in het donker duwde?

Jezus die Bartimeüs uit het donker haalde?

Tekst 1: Hart onder de riem Tekst 2: Geen ziekenhuis

STAPSTEEN In een goede groep of samenleving : - is er s

.

Dat wil zeggen: elkaar h

en s

- moet niemand aan de k

blijven staan.

.

BARTIMEUS

35

LES

4 GEHOORD WORDEN

A Mijn levensspiraal

6 7 5 8

1

IN

14

0

VA N

4

9

3

©

13

2

10

12

11

'De beste tijd is die van je jeug d!'

Marcel, 55 ja

ar

STAPSTEEN Sleutelmomenten zijn belangrijke m Sleutelfiguren zijn belangrijke p

36

BARTIMEUS

uit je leven. in je leven.

B Hey, hier ben IK! 1 Tel jij al mee?

1

2

2 Waar ben jij in je pubertijd?

3

4

5

niet veel

6

heel veel

1

2

3

4

5

6

kind

volwassen

3 Wat denk je over de volgende stellingen?

Ouders mogen zich bemoeien met de vrienden van hun kind.

1

2

3

4

5

6

nooit

zeker wel

Jongeren zijn baas over hun kamer.

1

2

3

4

5

6

nooit

zeker wel

IN

'Mijn moeder zei vlakaf dat ik geen contact meer mocht hebben met Youssef. Ik kon me amper inhouden!'

Robin, 15 j.

'Ik mag mijn eigen kamer wel versieren met posters, maar ik mag van mijn ouders de muren en de meubeltjes niet schilderen.'

Tatjana, 13 j.

'Mijn moeder kocht een kinderachtige jas voor mij.

Ik denk er niet aan om die te dragen. Ze zullen me zeker uitlachen.'

Ifke, 14 j.

Ifke moet de jas aandoen.

2

3

4

5

6

VA N

1

nooit

zeker wel

C De beste dag van m'n leven Dit lied kan over de pubertijd gaan omdat:

Š

je op dat moment ook vooruitkijkt. het ook JOUW leven is.

je het gevoel hebt dat het wel speciaal is. je dan gekke/leuke dingen doet met vrienden. dan alles nog mogelijk is. je nog echt kunt genieten van het leven. je goedgezind door het leven gaat.

Hoe ziet de beste dag va n jouw leven er uit?

STAPSTEEN Als je jong bent, heb je een hele t Jong zijn is een echte g Maar het is ook een o Net zoals BartimeĂźs moet je kansen g

voor je. , waardoor je veel k

.

omdat je soms dingen moet. .

BARTIMEUS

37

HOUVAST Vul het kruiswoordraadsel in.

6

9

10 3 4

12

1

IN

8

7 11

5

VA N

15

14

2

©

13

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

38

Meer dan zien Je smaak, reuk, zicht en gehoor zijn …

Een ander woord voor gelijkenissen Waarover Jezus iets wil vertellen In welke stad speelde het verhaal van de blinde bedelaar zich af?

Wie haalde Bartimeüs uit het donker?

Wat is Jezus voor de christenen?

Wat riep Bartimeüs toen hij Jezus zag?

Een ander woord voor iemand steunen, een hart onder de riem steken Waar niemand in een samenleving mag blijven staan De levensfase waarin jij nu zit Belangrijke momenten in een leven Belangrijke personen in een leven Wat elke jongere wil worden Wat elke dag van je leven zou moeten zijn

ABEL BARTIMEUS

Bouwen aan een mooiere wereld 1 Welk personage uit het filmpje kun je vergelijken met: a. Bartimeüs b. de ‘andere’ mensen c. Jezus

2 Hoe toont de man zijn solidariteit?

3 Was hij zeker dat het zou helpen?

nee

Waarom denk je dat?

2

3

4

5

6

heel zeker

IN

1

VA N

©

4 Leg kort uit waarom de foto’s symbool kunnen staan voor het filmpje. Kleur het steentje bij jouw favoriet.

BARTIMEUS ABEL

39

©

VA N

IN

MIJN HOEKJE

Aan de slag! Kijk even terug naar het hoofdstuk en voer de opdracht uit die de leraar je geeft.

40

BARTIMEUS

© VA N IN

MARIA

LES

1 JOEPIE, FEEST!

A Let's party 1 Markeer in de volgende getuigenissen in het groen waarom deze mensen graag feesten. Kleur het steentje rood van de uitspraak waarin jij je het meest herkent.

Ik ben een echt feestbeest. Bij elk feestje ben ik van de partij en dan amuseer ik me rot. Het liefste wat ik doe, is dansen en met vrienden kletsen. Ik zeg dan ook altijd: let’s party!

Bij ons thuis feesten we niet zo veel. Maar één e keer per jaar komen all ar na vrienden en familie t ons groot tuinfeest. Da n ete kan tellen hoor: we j bli is lekker, en iedereen ns ee dat ze elkaar nog zien.

Wij feesten veel met de familie: er is altijd wel wat te vieren. En weet je wat, de bomm a geniet nog het meest als we allemaal samen zijn, dan zie je haar echt stralen van geluk.

Wanneer ik 18 jaar word, geef ik een héél groot feest voor al mijn vrienden.

Daarmee wil ik zeggen dat ik ze graag zie!

2 Schrijf in de rode ballonnen de godsdienstige feesten en in de groene ballonnen de niet-godsdienstige

©

VA N

IN

feesten.

Kies uit: doopsel – verjaardag – Vlaamse feestdag – Suikerfeest – Pasen – lentefeest – 18 jaar – sinterklaas – vormsel

STAPSTEEN Mensen feesten om verschillende redenen, bv.: We onderscheiden g

42

MARIA

en n

-g

feesten.

B Meer dan zomaar een feestje © Ververidis Vasilis / Shutterstock.com

Alle godsdiensten vieren hun eigen feesten. Die hebben een diepere betekenis: er zit veel meer achter dan je op het eerste gezicht zou denken. Ze komen elk jaar terug en ze zijn vaak verbonden met de seizoenen. Zo vieren mensen bijvoorbeeld dat ze blij zijn dat de lente, die hoop en nieuw leven brengt, na een koude winter terug is.

Zo’n feesten worden vaak voorafgegaan door een periode van bezinning. Dan denken de mensen na en maken ze zich klaar om al het negatieve achter zich te laten. Tijd voor een nieuw begin. Het zijn ook vaak familiefeesten waarbij iedereen elkaar het beste toewenst.

1 Markeer in het groen in de tekst wat je herkent uit het filmpje over het Holifeest van de hindoes.

IN

2 Waarom is de boodschap van het Holifeest ook voor ons belangrijk?

VA N

C Christenen vieren een jaar rond Paaskring

PASEN

Kijk in het hoofdstuk Info op bladzijde 136 en vul aan.

De christenen kennen het

n ste Va Verrijzenis van Jezus

jaar, waarin ze het

leven van hun stichter

herdenken.

25 december

BEGIN

nt ve Ad

KER

ing stkr Ker STMIS

Geboorte Jezus

©

De twee belangrijkste feesten zijn:

P

-

, dan vieren ze de

van Jezus. De

is de voorbereidingstijd.

-

, dan vieren ze de

van Jezus. De

is de voorbereidingstijd.

STAPSTEEN Godsdiensten vieren elk jaar opnieuw hun belangrijkste f De feesten hebben allemaal een diepere b Christenen kennen het k De belangrijkste feesten zijn K

. .

jaar waarin ze Jezus’ leven h en P

. .

MARIA

43

LES

2 VERLANGEN NAAR

A Licht 1 Omcirkel het icoontje dat in het begin bij Ellen past.

2 Waarom voelt ze zich dan zo?

3 Omcirkel het icoontje dat op het einde bij Ellen past.

4 Waarom voelt ze zich dan zo?

IN

VA N

B Waar wacht je op?

Rond het begin van onze tijdrekening vierden de Germanen, onze voorouders, bij het begin van de winter het joelfeest.

Het was een feest van verlangen en hoop.

Ze ontstaken grote vuren om zo de zon uit te nodigen om terug te komen.

Š

'Joel' betekent wiel, en in de oudheid kreeg elke winnaar een lauwerkrans.

Dan is het maar een kleine stap naar de adventskrans: een cirkel zonder einde met vier kaarsen, gemaakt van groene takken.

Het groen van de takken staat symbool voor hoop en leven. Het rood van het lint rond de krans verwijst naar warmte en vuur. De vier kaarsen staan voor de laatste vier weken van Maria's zwangerschap.

Elke week wordt een kaars aangestoken en komt er meer licht in de duisternis. Het is een tijd om na te denken en hoopvol uit te kijken naar de komst van Jezus. Hij zal het licht onder de mensen brengen.

1 Kleur de adventskrans in de juiste kleuren.

2 Schrijf bij elk onderdeel de juiste naam en geef de symbolische betekenis.

44

MARIA

C Een pasgeboren kind

NT

ik Luc Mat

ik Luc Mat

ik Luc Mat

ik Luc Mat

ik Luc Mat

ik Luc Mat

ik Luc Mat

ik Luc Mat

ik Luc Mat

ik Luc Mat

IN

ik Luc Mat

1 Kleur in wat / wie zowel in het evangelie van MatteĂźs als in dat van Lucas voorkomt. Wat merk je?

VA N

2 Hoe verklaar je de niet-gekleurde tekeningen?

3 Wat is daarvan het gevolg?

4 Markeer in het groen wat het pasgeboren kind uitstraalt.

kwetsbaar

Š

OT

drukte

wonder

zoeken

tederheid

hoop kwaadheid

eindelijk

onschuldig geweld

haat vervelend jaloers

hebben ongeduld

stralend

vrede sterretje

STAPSTEEN Kerstmis is niet alleen een feest van p

, maar ook een feest van g

Geloven dat een klein, weerloos kind de wereld kan r Geloven dat ook w

.

en v

.

die stap naar verandering kunnen z

.

MARIA

45

LES NT

A Bruiloft van Kana 1 Vul aan.

Het verhaal door een gewone bril Op een b

is de wijn op.

Maria, de moeder van J

, vraagt hem om het koppel te helpen.

Jezus zegt: ‘Mijn t M

is nog niet g

.’

zegt: ‘Doe maar wat hij u zeggen zal.’

Ze vullen k

met 600 liter w

.

Jezus verandert ze in kruiken met w

.

De tafelmeester reageert verbaasd: ‘Waarom heb je de g

gehouden?'

.

IN

Jezus lijkt hier iemand die kan t

wijn tot het l

Het verhaal anders bekeken

VA N

De evangelist Johannes schrijft het verhaal op in het jaar 90, dus lang na de dood van Jezus, die stierf in 33.

Christenen werden toen vervolgd en gefolterd omwille van hun geloof. Met dit verhaal vertelt hij dat Jezus hen zal steunen en sterken. Johannes laat hen een hele mooie toekomst zien waarbij ze door Jezus uit de nood gered zullen worden. Net als het jonge paar op de bruiloft. Het is een 'teken'verhaal.

De boodschap is: Jezus is de messias die ons komt redden, het wordt allemaal anders als het Rijk van God er komt. Maria is de eerste die begreep dat Jezus de messias was.

Tip: kijk nog eens terug naar Les 2 van Bartimeüs. Zoek op wie of wat de messias is.

2 Zoek de juiste betekenis van het verhaal. Verbind daarna de tekeningen met de juiste woorden.

©

OT

3 VER-WACHTEN

heel veel van het goede

de messias, de redder

Rijk van God

feestdrank

vol verwachting zag dat haar zoon de messias was

STAPSTEEN De bruiloft van Kana toont aan dat M m

was die de mensen zou r

Door Jezus te volgen, komt het R

46

begreep dat haar zoon Jezus de

MARIA

.

van God dichterbij en start een leven met veel v

.

B Nota voldaan 1 Kleur het steentje van de uitspraken waarmee je akkoord gaat groen en die waar je het echt niet mee eens bent rood.

Ouders mogen verwachten ‌

dat je ze helpt met allerlei klussen.

dat je wordt wat zij willen.

dat je ze helpt als ze dat vragen.

dat je altijd eerlijk tegen hen bent.

dat je nooit echt vervelend mag zijn.

dat je net zoals zij gelooft.

dat je hen alles vertelt.

IN

dat je op school goed je best doet.

VA N

2 Wat zal de moeder antwoorden op de rekening van haar zoon? Schrijf het neer.

Š

lden Schuur opruimen: 5 gu opgemaakt: 1 gulden De hele week m'n bed 50 cent Boodschappen doen: terwijl jij boodschappen Op m'n broertje gepast deed: 25 cent en: 1 gulden De vuilnisbak buitenzett rapport: 5 gulden Het halen van een goed ngeharkt: 2 gulden En ook nog de tuin aa lden Totaal tegoed: 14,75 gu Dat was het!

3 Wat zal de reactie van de zoon zijn op het antwoord van de moeder?

STAPSTEEN Ouders en kinderen mogen wel / geen verwachtingen hebben naar elkaar.

Ouders en kinderen kunnen wel / niet al hun verwachtingen tegenover elkaar waarmaken.

Ouders en kinderen moeten wel / geen respect tonen voor elkaars tekortkomingen.

MARIA

47

LES

4 MOEDER MARIA

A Eén moeder Over de moeder van Jezus weten we heel weinig. Maria maakte deel uit van een samenleving waarin vrouwen enkel op de achtergrond leefden. In het evangelie dat om Jezus draait, speelt zij een kleine maar toch belangrijke rol. Je leest een aantal fragmenten en gaat op zoek naar wie Maria was.

Lees de onderstaande teksten en schrijf er de juiste woorden bij.

De boodschap aan Ma ria 'Ik bied mij aan als diena res van de Heer, laat met mij gebe uren wat u zegt.'

Geboorte van Jezus eken Maria wikkelt Jezus in do e. en legt hem in een kribb

De bruiloft te Kana agt.'

'Doe wat Jezus van je vra

Aan het kruis Na Jezus' gewelddadige dood, is zij diegene die gelooft.

Ze blijft trouw en laat hem oo k aan het kruis niet in de ste ek!

VA N

ht Het bezoek aan haar nic Elisabeth nicht Maria is bezorgd om haar toe ar Elisabeth. Ze gaat naar ha om haar te helpen.

IN

Kies uit: verdriet – belangrijk zijn – boos – angst – behulpzaam – durven – blijven steunen – trots – er zijn – loslaten – trouw – op achtergrond – erbij zijn – bezorgd – vertrouwen

©

De 12-jarige Jezus 'Kind, wat heb je ons aangedaan? Je vader en ik hebben dagen naar je lop en zoeken.'

STAPSTEEN Maria is een moeder die soms verdrietig, boos, angstig of bezorgd is. Toch is ze een durver.

Ze is behulpzaam en blijft haar zoon steunen. Ze blijft op de achtergrond, maar ze is toch belangrijk.

Ze is trouw, trots, vol vertrouwen. Ze is een e Maria is voor veel mensen een v

48

MARIA

moeder. .

B Vele Maria's

Kies uit: moeder – heilige – moeder van de wereld – koningin

VA N

IN

Mensen hebben Maria veel rollen gegeven en verschillende voorstellingen van haar gemaakt. Bekijk de bovenstaande prenten. Welke rol tonen ze?

C Piëta

Één van de allermooiste kunstwerken van Maria is dit beeld. Het is de Piëta van Michelangelo.

1 Welk moment uit Jezus’ leven wordt hier afgebeeld?

© Stanislav Traykov

©

2 Wat wordt bedoeld met een piëta? Kijk goed naar het beeld.

3 Beschrijf het lichaam van de dode Jezus.

4 Welk gezicht zou je bij Maria verwachten?

STAPSTEEN

Michelangelo toont ons een Maria die haar v

in zich draagt zonder

u

vertoon.

M

wist wat er zou gebeuren en ze a

Haar zoon afgeven is haar o

het.

aan de wereld.

MARIA

49

HOUVAST

Š

VA N

IN

Lees de zinnen. Als ze waar zijn, schrijf je de vetgedrukte woorden in de kerstballen.

- Mensen feesten soms om te vieren.

- Je verjaardag is een godsdienstig feest.

- Godsdienstige feesten hebben een diepere betekenis.

- De voorbereiding op Kerstmis is de vasten.

- Licht doet mensen herleven.

- De advent is hoop op nieuw leven.

- Kerstmis is een feest van leuke pakjes.

- Jezus moest Maria gehoorzamen in Kana.

50

ABEL MARIA

- Kerstmis is geloven in een kind dat de wereld kan veranderen.

- Maria begreep als eerste dat Jezus de messias was.

- Ouders mogen verwachten dat hun kind wordt wat zij willen.

- Maria is een echte moeder voor Jezus.

- Maria was tijdens Jezus' leven al een koningin.

- Maria aanvaardde het lot van Jezus.

En de deur smakte dicht ‘Het is hier altijd hetzelfde!’ krijste Romy. Met een klap smeet ze de deur van de woonkamer achter zich dicht. Haar moeder keek met grote ogen naar de gesloten deur. Het deed haar verdriet, maar ze kon er echt niets aan doen. Al jaren woonden moeder en dochter samen op een klein appartementje. Haar man keek niet meer naar hen om en zij moest alles betalen. Ze probeerde Romy zoveel mogelijk te geven, maar dat was niet gemakkelijk. Daarom werkte ze naast haar baan in de zorgsector in het weekend ook nog bij de bakker. Het extra geld gaf haar wat ademruimte.

IN

Deze maand ging het echter mis. De stofzuiger en de droogkast hielden er bijna gelijktijdig mee op, maar ook haar auto begaf het. Op die dure herstellingskosten had ze niet gerekend, zeker niet nu ook de rekening voor gas en elektriciteit duurder was dan verwacht. Die nieuwe computer die ze Romy beloofd had, kon ze echt niet betalen. Ze wist ook wel dat Romy die zou gebruiken voor haar studies en om haar droom om modeontwerpster te worden te verwezenlijken, maar ze had het geld écht niet. Ze hadden het zelfs zo krap dat Romy ook het internet de komende weken zou moeten missen, én net dat leek Romy het ergste te vinden. ‘Dan heb ik helemaal geen vrienden meer!’ had ze geroepen.

VA N

Haar moeder raapte al haar moed bij elkaar en klopte zachtjes op de deur van Romy’s kamer. Ze vroeg: ‘Meisje, kunnen we even praten?’ Ze hoorde Romy snikken: ‘Ja, kom maar …’

1 Begrijp je waarom Romy zo boos is?

helemaal niet

1

2

3

4

5

6

heel zeker

6

heel zeker

2 Kun je begrip opbrengen voor de reactie van de moeder? helemaal niet

1

2

3

4

5

©

3 Romy ziet Kerstmis vooral als een feest van …

4 Wat mag Romy van haar moeder verwachten?

5 Wat mag Romy’s moeder van Romy verwachten?

6 Markeer in het groen de gevoelens die je herkent bij de moeder van Romy.

Kies uit: verdriet – belangrijk zijn – boos – angst – behulpzaam – durven – blijven steunen – trots – er zijn – loslaten – trouw – op achtergrond – erbij zijn – bezorgd – vertrouwen

7 Schrijf een vervolg op het verhaal zodat Kerstmis toch een feest van licht en hoop voor hen wordt.

MARIA ABEL

51

©

VA N

IN

MIJN HOEKJE

Aan de slag! Kijk even terug naar het hoofdstuk en voer de opdracht uit die de leraar je geeft.

52

MARIA

© VA N IN

ABEL

LES

1 DONKERE WOLKEN

A Geschenkje

IN

1 Waarom krijg jij graag geschenkjes?

2 Wat waardeer je het meest in een geschenk? Kleur het juiste steentje groen. de waarde

het nut

de gever

de verpakking

de bedoeling

VA N

3 Wie geeft het waardevolste geschenk? Kleur het juiste steentje rood.

Janne, de tienjarige zus van Frank, heeft dagenlang gewerkt aan een tekening van wel drie meter lang.

Hiermee hoopt ze haar broer te verbazen.

Š

nnes, Roel, de papa van Ha is nre ke springt na een za n ee nog snel binnen in aven. taxfreeshop op de luchth gsm tse bli n Daar koopt hij ee van ag ard voor de elfde verja zijn zoon. iets Liam vraag Lieze om pen. voor vava's feest te ko t leg Hij gaat niet mee en . bij gewoon 35 euro

Wekenlang zocht Silke naar een cadeau voor de de rtiende verjaardag van haar vri endin Stien, maar ze vond niets da t speciaal genoeg was. De dag ze lf geeft ze Stien dus enkel een leu k kaartje.

STAPSTEEN Door g

te geven, tonen mensen hun w

anderen. Een geschenk kan een v d

of z

ABEL

Mag je laten merken dat je een ca deau niet leuk of zelfs st om vindt?

voor

zijn, maar het kan ook iets zijn dat je .

Het belangrijkste bij een geschenk is: de waarde: of iets duur is of niet, of je er veel tijd in stopt; het nut: wat je ermee kunt doen, of je het graag wilt hebben; de bedoeling van de gever.

54

n Ook al ziet de taart va uit ht ec t Sofie er nie als die van een bakker, ze is er erg trots op. Ze weet dat haar vriend Thomas er dol op is.

B Een geschenk voor God

ik Ik Titiaan

IN

Wat is het belangrijkste moment uit het verhaal? Kleur de tekening.

VA N

NT

− De figuren op het schilderij zijn twee b − Volgens het O

T

− K

is jaloers op A

dat van hem n

:K

waren hun ouders A

©

OT

omdat de God J

en A

. en E

.

zijn offer wel aanvaardt en

.

− Daarom wordt K

enorm b

− J

straft K

r

.

− De n

en v . Hij krijgt een m

van A

hij zijn b

.

en zal eeuwig moeten

mogen geen w

nemen.

STAPSTEEN Waar ligt de sleutel in het verhaal? bij hem die God niet het juiste offer bracht? bij hem die weet wat God echt wil? bij God die beide offers had kunnen aanvaarden?

ABEL

55

LES

2 GRAAG GEDAAN

A (Op)offeren 1 Welke beschrijvingen vertellen wat opofferen is? Markeer ze in het groen. groen iets wat je zelf graag hebt geven echt geven niet voor jezelf

je krijgt het later terug

wat te veel is afgeven

het kost je moeite

opofferen

heel gemakkelijk

voor anderen

IN

je hoeft niets terug te hebben

uit liefde

2 Lees de onderstaande stukjes over opoffering. Wie offert zich het meeste op? Nummer de verschillende situaties van 1 tot 5: 1 offert zich het meeste op.

Tania heeft haar werk opgezegd om dag en nacht voor haar terminaal zie ke moeder te zorgen. Ze zei tegen haar man: ‘Dat laat ik niet aan anderen over. ’

VA N

or Laure zorgt elke dag vo ard pa t he haar dikke vriend, ar ha m he t Rolo. Ze vertrouw . toe grootste geheimen

©

Zijn ouders hadden Ab dessamed beloofd da t hij eindelijk een eigen slaapkamer zou krijge n, maar toen trok zijn tan te bij hen in. Hij bood zelf aan om haar zijn nie uwe kamer te geven.

Hij zou wel met zijn bro ertje een slaapkamer blijven delen.

extra

den Ook al lachen zijn vrien hem er soms mee uit, toch staat Gust elke uur zondagochtend om 9 zijn te r aa ien sd mi klaar om . ing ier ev sti ari ch in de eu

Yannick naar zijn Elke vrijdagavond trekt speelt er kaart opa in het rusthuis en dat zo graag. De met hem. Zijn opa doet hteraf krijgt, zijn centjes die Yannick ac leuk meegenomen.

OFFERFEEST In veel godsdiensten is het brengen van een offer een van de belangrijkste manieren om hun God te eren. Het feest van Ibrahim of het offerfeest is een van de grootste islamitische feesten. Moslims herdenken op die dag dat Abraham zijn zoon wilde offeren, maar door God werd tegengehouden. Daarom offerde Abraham een schaap aan God . Met veel zorg kiezen moslims op voorhand een schaap uit waarvan ze een deel zelf opeten. De rest geven ze aan de armen. Steeds vaker wordt het slachten van een schaap vervangen door het geven van een som geld aan mensen die het minder goed hebben.

56

ABEL

B 9 meter 1 Welke foto vat de film het best samen? Weet je ook waarom?

1

2 Waarom wilde Daniël een nieuw wereldrecord springen?

3 Wanneer kun je je helemaal opofferen voor anderen?

2

4 Wat is het verschil tussen het geloof van Daniël en dat van zijn vader?

3

IN

Zijn vader

Daniël

VA N

4

5 Geloof jij meer zoals Daniël of zoals zijn vader?

1 Daniël

2

3

4

©

5

6

de vader

6 Waarom koos de filmmaker voor dit einde? Hoe loopt het volgens jou af?

STAPSTEEN Je opofferen wil zeggen: .

Je opofferen doe je uit l

. Meer dan je eigen l

kun je

niet geven.

ABEL

57

LES

3 HET GROENE GRAS

A Jealousy Lees de liedjestekst en vul daarna het kruiswoordraadsel in.

Maar jij was alleen gelukkig Als de wereld mijn littekens openhaalde En nu lijk ik de duivel Maar wat ben jij dan?

Jij verkocht jezelf voor je bekendheid Maar je zal nooit een dag in mijn schoenen lopen Jaloezie, jaloezie, jaloezie …

Ik wilde alleen het beste voor jou Alles wat ik deed, deed ik omdat ik om je gaf Hoe komt het dan dat het tussen ons verkeerd is gelopen?

Misschien komt alles op een dag weer in orde Jaloezie, jaloezie, jaloezie …

Paris Hilton - Jealousy

IN

Ik dacht dat jij mijn beste vriendin was En dat we voor altijd bij elkaar zouden blijven Jij bent niet het meisje dat ik eens kende Vertel me waar ze is, want jij bent het niet Jij was die schouder Die schouder waar ik altijd op kon leunen Maar nu wordt het kouder Er is geen liefde meer tussen deze muren Jaloezie, jaloezie, jaloezie Het is een zonde … Naar iemand kijken zoals jij …

Jaloezie, jaloezie, jaloezie Niemand wint als je altijd jaloers bent La, la, la, la, la, la Ik was altijd gelukkig toen ik je een ster zag worden

VA N

1

4

5

6

3 7 extra

MIJN JALOEZIEBEELD

Groen is jaloezie om

Mijn score is

Rood is jaloezie om

Mijn score is

Blauw is jaloezie om

Mijn score is

Ik ben vooral jaloers om en

Mijn totale score bedraagt

Hoe gedraag jij je als je heel jaloers bent?

58

ABEL

stock.com

2

© s_buckley / Shutter

Vroeger waren ze …

Maar nu is er …

Dat kwam door …

Dat is …

De zangeres lijkt voor anderen de ...

Toch hoopt ze dat het ooit terug ... komt.

Want nu verliest …

©

1 2 3 4 5 6 7

B De Japanse steenhouwer 1 Luister naar het verhaal en teken in de vakken wat er gebeurt.

2

3

4

5

6

VA N

IN

1

2 Waarover gaat het verhaal? Kleur het steentje rood bij het antwoord dat het best past.

Je moet tevreden zijn met wie je bent en wat je hebt.

Wat iemand anders doet, lijkt altijd leuker.

Wat je ook hebt, je wordt altijd opnieuw jaloers.

Een mens is eigenlijk nooit tevreden.

Š

3 Wat heeft de titel Het groene gras met het verhaal te maken?

4 In wie zou jij veranderen als een engel naar jou zou luisteren? Waarom?

5 Wat zou je zeker missen van je leven zoals het nu is?

STAPSTEEN Iedereen kent gevoelens van j

. Het is belangrijk hoe je daarmee omgaat.

Dat mag nooit ten koste gaan van j Leren t

of van a

.

zijn met wat je hebt en wie je bent, maakt je g

.

ABEL

59

LES

A Niemand mag je doden

NT

God sprak: ‘Wat heb je toch gedaan, Kaïn! Je hebt je broer vermoord. Nu ben je vervloekt en moet je rondzwerven over de aarde.’

Kaïn jammerde: ‘Dan zal iedereen mij kunnen doden!’ ‘Nee’, zei God, ‘Dat wil ik niet. Ik zet een teken op je voorhoofd: niemand mag je doden omdat je een ander mens hebt gedood.’

1 Welke reactie had je van God eigenlijk verwacht?

2 Markeer in het groen welke straf God uitspreekt.

3 Hoe reageert God op de angst van Kaïn?

IN

oranje Als je woorden met God verbindt, markeer je 4 Markeer de woorden die je met Kaïn verbindt in het oranje. ze in het groen groen. straffen

VA N

haten

extra

wraak

beschermen

bezorgd

geruststellen

geweld

graag zien

AMNESTY INTERNATIONAL

Amnesty International wil dat de mensenrechten gerespecteerd worden en dat de doodstraf overal ter wereld afgeschaft wordt.

©

OT

4 GEMERKT

ter 529 Egyptenaren d dood veroordeel n de 529 aanhangers va den oude president wer r te tijdens een proces … dood veroordeeld

1 op 25 ter do od veroordee lden VS waarschijn lijk onschuldig Uit onderzoek blijkt dat mogel ijk 4 op de 100 ve roordeelden onschuldig war en, maar toch d e doodstraf kreg en.

rzoek President belooft onde na mislukte executie n Na de rampzalig verlope rdeelde executie waarbij de veroo strijd … een minutenlange dood

Haal uit de krantenkoppen drie belangrijke redenen waarom Amnesty International de doodstraf wil afschaffen.

60

ABEL

B Heel boos 1 Hoe reageer jij meestal als je boos bent? Kleur het steentje rood.

IN

2 Hoe reageerde Kaïn? Kleur het steentje groen.

3 Stel dat Kaïn zich had teruggetrokken op het moment dat hij zo boos werd, vlak voor de moord. Wat zou er dan gebeurd zijn?

VA N

4 Zou Kaïn achteraf spijt gehad hebben van de moord? helemaal niet

STAPSTEEN

2

3

4

5

6

heel zeker

Het samenleven van mensen gaat soms gepaard met m

©

1

Soms leidt dat tot c

Al te vaak wordt daarbij g

Mensen moeten leren om hun ruzies g

extra

Vind je dat d it hoofdstuk bet er Kaïn had geh eten?

.

en zware ruzies of nog erger. gebruikt, ook al lost dat nooit een conflict op. op te lossen.

TIME-OUT Een time-out is een term uit de sport, waarbij een speler even van het speelveld moet als hij een fout heeft gemaakt.Het bleek zo goed te werken dat het nu ook elders wordt toegepast.

Waarom is het een goede oplossing om jezelf een time-out geven als je boos bent?

ABEL

61

HOUVAST Welke ballonnen zijn de moeite om bij te houden? Teken een touwtje van die ballonnen naar de hand.

Abel eerde God op een gepaste manier.

©

Jaloezie maakt veel kapot.

Tijdens het offerfeest schenken de islamieten schapenvlees of geld aan mensen die het minder goed hebben.

62

ABEL

Opofferen kost je geen enkele moeite.

VA N

Daniël had alles over voor zijn moeder.

God beschermde Kaïn.

IN

Kaïn deed God geen eer aan met zijn offer.

Beter eens goed boos worden; dan weet iedereen meteen waar het op staat.

De doodstraf wordt vaak ten onrechte uitgevoerd.

Amnesty International ijvert voor de afschaffing van de doodstraf.

Femke

VA N

IN

Femke was razend. Ze kon niet meer tegen zoveel onrecht. Het was al de vijfde keer dat haar stiefbroer Bart deze maand een nieuw kledingstuk had gekregen. Die nieuwe jas, tot daar aan toe, die had hij echt wel nodig.

Maar nog een broek, twee truien en een paar schoenen, dat was overdreven. En zij kreeg niets. Ook al smeekte ze haar stiefmoeder zo om dat ene mooie T-shirt, het hielp niets. Oh, wat haatte ze dat mens.

Ze was natuurlijk de nieuwe vrouw van papa, maar dat was geen reden om haar eigen zoon zo voor te trekken.

Vandaag kreeg Bart een nieuwe gsm cadeau van zijn moeder. Voor Femke was de maat vol. Ze had zin om haar stiefmoeder de huid vol te schelden en die nieuwe gsm kapot te gooien, maar kon zich nog net beheersen. Met een smak trok ze de deur van haar slaapkamer achter zich dicht en viel neer op haar bed. Haar besluit stond vast, ze zou papa erover aanspreken. Wist hij wel dat zij altijd op de tweede plaats kwam? Dat ze nooit iets goeds kon doen bij zijn nieuwe vrouw? Ook al was papa altijd aan het werken, daar moest zij toch niet het slachtoffer van worden? Ach, dacht ze, waarom moesten haar mama en papa nu toch uit elkaar gaan …

De tranen rolden over haar wangen.

1 Welke betekenis zou een geschenk van haar stiefmoeder voor Femke hebben?

2 Zou je Femke kunnen vergelijken met Kaïn? heel zeker

Waarom?

©

een beetje

nee

een beetje

nee

3 Begrijp je haar jaloersheid?

heel zeker

Waarom?

4 Vind jij dat ze zich moet opofferen voor haar papa?

heel zeker

een beetje

nee

Waarom?

5 Op welke manier uit Femke haar boosheid?

6 Is dat een goede manier?

heel zeker

een beetje

nee

Waarom?

ABEL

63

©

VA N

IN

MIJN HOEKJE

Aan de slag! Kijk even terug naar het hoofdstuk en voer de opdracht uit die de leraar je geeft.

64

ABEL

© VA N IN

NOACH

LES

1 NIET DOOR DE BEUGEL

A Een beugel Sam moest even slikken… Een buitenbeugel? Met grote ogen keek hij naar de orthodontist en zijn vader. Met dat ijzerwerk in zijn mond zou hij zeker voor gek staan bij zijn vrienden. Geen enkel woord zou hij nog juist kunnen uitspreken, en zijn klasgenoten zouden hem ongetwijfeld uitlachen.

‘Ach’, zei zijn vader, ‘je plaagt zelf zo graag andere kinderen. Dan is het nu jouw beurt! Dat gaat wel over, en zo word je een echte man!’ De orthodontist probeerde hem te sussen: ‘Het is inderdaad niet leuk, maar ik beloof je dat je een prachtig gebit zult krijgen als je maar even volhoudt. Je zult er je hele leven plezier aan beleven!’ Sam dacht even na en zei: …

1 Markeer in het oranje wat Sam zo erg vond.

Kies uit: boos worden – er zelf mee lachen – verdrietig zijn – wegkruipen

VA N

IN

2 Hieronder vind je verschillende manieren waarop Sam kan reageren. Plaats er de juiste omschrijving bij.

houden en veel ‘Ik zal me wel even koest ze dan niet zo zwijgen. Hopelijk lachen veel met mij.’

©

‘Ja, ik plaag andere kinde ren inderdaad ook. Misschien moet ik ev en hinniken als een paard en eens knipo gen. Dat zal hen wel aan het lachen breng en!’

‘Jullie hebben gemakkeli jk praten! Ik moet die beugel dragen!

Wat zal ik gepest worden… Bij alles wat ik doe of zeg, zullen ze me uitlachen.’

zegt, geef ik ‘De eerste die er iets van anderen me ervan langs! Dan zullen de lachen.’ ook niet meer durven uit

3 Duid aan wat de beste reactie is.

4 Wat vind jij van de reactie van zijn vader? Weet je ook waarom?

foute reactie

1

2

3

5 Waarom moet Sam zeker doorzetten?

66

NOACH

4

5

6

goede reactie

B Pesten en plagen 1 Sam staat bekend als een plaaggeest. Hij laat geen kans onbenut om over anderen een grapje te maken.

Maar nu is hij bang dat hij met zijn beugel gepest zal worden. Ken jij het verschil tussen pesten en plagen?

Plaats de volgende woorden in de juiste kolom.

Plagen

IN

Pesten

VA N

Kies uit: duurt maar even – om echt te kwetsen – enkelen spelen de baas – altijd dezelfde – elkaar graag hebben – af en toe – blijft duren – iedereen is gelijk – is gemeen bedoeld – iedereen lacht – er is een slachtoffer – fijn – gaat over

2 Lees de mogelijke reacties hieronder. Kleur het steentje rood

wanneer het over pesten gaat, en groen als het plagerig bedoeld is.

Schrijf zelf ook een plagende reactie.

Zwijg maar, de leraar begri jpt toch niets van je gebrabbel.

©

ook Ha, Sam, nu kunnen wij je je eens in toom houden als weer overdrijft.

oep Ik zal morgen lekker plaksn n je voor je meenemen! Daar ku en! dan een hele dag van smull

n, Ach Sam, trek het je niet aa h toc zonder die beugel ben je ook een lelijke vent.

Nu zal Eefje je niet meer wi llen, hoor. Die vindt wel iets be ters!

STAPSTEEN Als je een d

wilt bereiken, dan moet je soms d

,

wat anderen er ook van vinden.

Je kunt v

reageren op de reacties van a

.

Bij plagen is er een / geen slachtoffer. Je plaagt iemand die je wel / niet graag hebt.

De o

bepaalt of iets pesten of plagen is.

NOACH

67

LES

2 DE ZONDVLOED

Bedenk zelf een titel voor de volgende delen.

A

B

1 Waarom zag God dat het niet meer goed was op aarde?

- De mensen vergaten dat God hen

had.

2 Waarom lachten de mensen hem uit? .

- Ze wilden zoveel mogelijk

.

vaker met elkaar.

- Ze gingen elkaar zelfs

3 Waarom deed hij dat?

steeds

2 Wat besloot God daarom te doen?

©

verbinden in het groen. groen

68

.

4 Hoe reageerde hij op de mensen die hem uitlachten? Waarom?

3 Markeer de woorden die je met God kunt

VA N

- De mensen

IN

- Ze dachten enkel aan

1 Over wie was God wel tevreden? Waarom?

Kies uit: zorgend – boos – tevreden – vol vertrouwen – streng – rechtvaardig – ontgoocheld – afwachtend – vergevend – het weer goed maken – straffend – geduldig – vredevol

NOACH

5 Markeer de woorden die je met God kunt verbinden in het groen. groen

Kies uit: zorgend – boos – tevreden – vol vertrouwen – streng – rechtvaardig – ontgoocheld – afwachtend – vergevend – het weer goed maken – straffend – geduldig – vredevol

C

D

1 Wat nam Noach - behalve zijn familieleden - mee

1 Welke betekenis had de duif met een olijftakje

in de boot?

voor de mensen op de boot?

dieren op de boot?

3 Welk dubbel gevoel hadden de mensen in de

3 Wat was de betekenis van de regenboog?

VA N

boot tijdens de zondvloed?

.

- Aan de ene kant waren ze

- Aan de andere kant wisten ze niet goed wat er zou

, er was

over hoe lang het

©

nog zou duren.

4 Markeer de woorden die je met God kunt verbinden in het groen. groen

2 Welk gevoel gaf hen dat?

IN

2 Wat was het wonderlijke met al die verschillende

Kies uit: zorgend – boos – tevreden – vol vertrouwen – streng – rechtvaardig – ontgoocheld – afwachtend – vergevend – het weer goed maken – straffend – geduldig – vredevol

4 Markeer de woorden die je met God kunt verbinden in het groen. groen

Kies uit: zorgend – boos – tevreden – vol vertrouwen – streng – rechtvaardig – ontgoocheld – afwachtend – vergevend – het weer goed maken – straffend – geduldig – vredevol

STAPSTEEN Het verhaal van Noach is een verhaal van h Eerst zien we een heel s r

God die straft, maar die ook is voor wie goed leeft.

Op het einde zien we een v s

.

God die de mensen nooit meer in de

laat.

NOACH

69

LES

3 DE IDEALE WERELD

A Confituur of choco Deze ochtend stond je op. Je vroeg je misschien eerst af welke trui of broek je zou aantrekken en daarna of je confituur of choco op je boterhammen zou smeren. Dat zijn alledaagse vragen: vragen die mensen zich elke dag stellen.

Het zijn er soms wel honderden. Deze vragen zijn die dag wel belangrijk, maar blijven niet veel langer hangen. Morgen ben je ze misschien vergeten.

Af en toe stel je je ongetwijfeld een ander soort vragen. Ga je volgend jaar dezelfde studierichting blijven volgen? Ga je naar een sportclub gaan of stop je met de jeugdbeweging? Dat zijn andere, waardevollere vragen dan die waarin je je afvraagt of je nu confituur of choco zal eten.

Maar er zijn nog belangrijkere vragen die je je af en toe kunt stellen.

Op die vragen bestaat er misschien zelfs geen echt antwoord. Dat zijn levensvragen.

IN

1 Duid hieronder aan welke van de volgende vragen volgens jou levensvragen zijn.

Is Karen het nog wel waard om mijn beste vriendin te zijn?

Heeft de juf van Nederlands iets tegen mij?

Waarom is mijn broertje gehandicapt?

Waar gaan we deze vakantie op reis?

Houdt Andy echt van mij?

Waarom heb ik het zo moeilijk om vrienden te maken?

Waarom stel ik mezelf altijd zo aan?

Wat is er na de dood?

Zou het een leuke godsdienstles worden?

Waarom moesten mijn ouders nu uit elkaar gaan?

Waarom mag ik niet naast Idris zitten?

Wat moet ik voor de verjaardag van mijn papa kopen?

Š

VA N

2 Bedenk zelf nog een levensvraag.

STAPSTEEN Levensvragen zijn vragen: - die wel / niet iedereen zich stelt.

- die voor iedereen wel / niet verschillend kunnen zijn.

- waarop wel / geen pasklare antwoorden bestaan.

70

NOACH

B Levensvisie 1 Hoe reageer jij? Kleur het steentje bij de meest waarschijnlijke reactie groen.

A Jesse heeft zijn kleine puppy meegebracht naar school voor een spreekbeurt.

Het beestje is zenuwachtig en plast op de uitgeschreven voorbereiding. Jesse duwt het hondje hardhandig de bank af.

1

Je reageert amper. Het is Jesses hond, hij moet maar weten wat hij ermee doet.

2

Je wordt erg kwaad op Jesse.

3

Je legt Jesse uit hoe hij zijn hondje kan geruststellen, zodat het niet plast.

B Wat zou jij ervan vinden als je ouders later een man / vrouw voor je zouden kiezen?

1

Mijn ouders zien me graag, dus ze zullen een goede keuze maken.

2

Ik vind dat je zelf iemand moet kunnen kiezen.

3

Ze mogen me best een paar voorstellen doen waaruit ik dan kan kiezen.

C Als een dierbare overleden is, dan …

IN

1

… is die persoon op één of andere manier altijd bij je.

2

… is hij ergens anders gelukkig, maar ziet hij jou niet meer.

3

… gebeurt er helemaal niets meer.

VA N

2 De regenboog die Noach zag, toont dat God de aarde zal

©

beschermen. Vanaf dat moment staat deze regenboog symbool voor de nieuwe wereld. Iedereen heeft wel een verschillend idee van hoe die wereld eruit moet zien. Daarbij speelt het geloof of de kijk op de samenleving een grote rol. Droom maar even lekker!

Hoe zou jouw ideale wereld eruitzien? Wat zou je zeker willen?

STAPSTEEN Iedereen heeft zijn eigen kijk op de dingen en het leven. Dat noemen we een l Iedereen reageert dus v Hoe mensen g

.

op situaties omdat de levensvisies verschillen. en d

heeft een grote invloed op hun levensvisie.

NOACH

71

LES

4 IN DE ARK

A Blij samenleven 1 Vul aan.

- Dit is

Vanier.

- Oorspronkelijk was hij bij het - Hij is de stichter van

. .

- Het gaat om gemeenschappen waarin mensen met een samenleven met hun begeleiders.

- Momenteel zijn er meer dan

gemeenschappen in bijna

40 landen, waaronder ook in

.

2 Vanuit welke levensvisie bouwde hij aan zijn ideale wereld? Wie wilde hij volgen?

IN

Waarom gaf hij zijn gemeens chap de naam 'Ark'?

VA N

3 Wat zeggen de twee foto’s over zijn veranderende kijk op mensen met een beperking?

©

vroeger:

nu:

4 Jean Vanier legt in de reportage zijn kijk op wat De Ark moet zijn, uit. Kleur het steentje groen bij de uitspraak die jij de mooiste vindt en die jij later – als je een eigen gezin hebt – zou willen toepassen.

nnen

72

‘Iedereen moet gelukkig ku zijn.’

‘We laten voelen dat God van hen houdt.’

‘We vieren het leven samen .’

‘Gewoon houden van elkaa

NOACH

r.’

n

‘Ik ben blij dat ik met jou ka samenleven.’

‘Iedere mens legt op zijn tem po een stukje weg af.’

'De waarde va n een mens schuilt niet in zijn succes.' Jean Vanier

B Er gewoon mogen zijn 1 Hoe tonen mensen hun inzet voor De Ark? - Sommigen wonen d

in d

uit in De Ark. Het is hun eigen t

- Er zijn ook (buitenlandse) j - Sommige zijn v

.

die inwonen. die zich inzetten naargelang de m

die

ze hebben.

2 Wat is het grote verschil tussen een gewone instelling voor mensen met een beperking en De Ark? 3 Waarom sprak de zin ‘Je mag er gewoon zijn’ Dorothea zo sterk aan?

IN

4 Wat zeggen de mensen die De Ark bezoeken vaak?

Waarom is dat een oppervlakkige reactie?

VA N

5 Hoe helpt het evangelie hen bij dat samenleven?

Het evangelie toont hoe je mensen nieuwe k v

en l

moet geven, mensen moet

.

©

6 Zou jij je later voor De Ark willen inzetten? Markeer de meest passende reactie in het groen. groen Ik zou het misschien overwegen.

Ik zou het wel graag doen.

Ik denk niet dat het iets voor mij is.

Ik zou die mensen blijven bewonderen.

Ik zou het wel willen, maar kan ik het wel?

Ik zou misschien af en toe willen gaan.

STAPSTEEN Werken aan de ideale w

doet iedereen vanuit zijn e

inzicht en kunde.

Jean Vanier leert ons dat het e zijn om samen te leven in r

van J zodat iedereen kan z

een bron kan wie hij is.

NOACH

73

HOUVAST Bekijk de beelden aandachtig en schrijf het nummer van de bijbehorende les (1, 2, 3 of 4) in het steentje.

VREDE

VA N

D

B

IN

A

ik Ik

F

H

I

J

K

L

M

N

O

74

ABEL NOACH

© De Ark Antwerpen

©

G

E

C

All together Lees de tekst en bekijk daarna de beelden op de vorige pagina opnieuw.

Schrijf de letters van de bijpassende beelden bij het juiste tekstfragment.

'All Together', allemaal samen. Die woorden galmden ook deze ochtend weer door de Ardense bossen. Leiders Pol en Steven glunderden: alle scouts die hand in hand stonden en enthousiast het kampthema riepen, het was leuk om te zien. Maandenlang hadden ze met de hele afdeling gewerkt om hun ideale wereld te maken. En nu dat lukte, leefden ze in de zevende hemel.

VA N

IN

Plots stond het tentenkamp in rep en roer. Steven en Pol waren aan het vechten! Blijkbaar had Pol iets over het lief van Steven gezegd, en die riep kwaad dat hij niet snapte dat zijn beste vriend zoiets durfde te zeggen. Daarna gaf hij Pol een onverwachte vuistslag. ‘Het was maar een grapje’, zei Pol beteuterd, terwijl hij zijn bloedneus met een zakdoek depte. Steven stormde echter woedend naar de tent van de verkenners en begon zijn spullen in te pakken. De leden keken met open mond toe. Wie had ooit kunnen denken dat die twee ruzie gingen maken? Hoe moest het kamp nu verder?

©

Nog voor ze van het gevecht konden bekomen, stak er een zomeronweer op. Een enorme windstoot blies verschillende tenten bijna de lucht in. Iedereen rende erheen om te voorkomen dat er ergere dingen gebeurden. De regen viel in bakken uit de lucht. Van zomer leek geen sprake meer: het was donker als de nacht, en bliksemschichten schoten door de lucht. Toen ook nog eens een grote boom vlak naast een tent neerviel, huilden de kleintjes van angst. Het leek wel alsof de wereld verging!

Steven, die al in de tent was toen het onweer losbarstte, had al zijn kracht nodig om te voorkomen dat die ging vliegen. Het was een ongelijke strijd: tegen zoveel natuurgeweld kon hij niets beginnen. Hij stond op het punt om het op te geven, toen Pol de tent binnenkwam. ‘Hulp nodig, maat?’, vroeg de redder in nood. ‘Je denkt toch niet dat ik het hier in mijn eentje ga opknappen, jij roodneus’, knipoogde zijn vriend. Met vereende krachten trokken ze aan de tentpalen en slaagden ze erin de tent weer recht te zetten. Meteen toen alles weer veilig was, ging het onweer liggen. Net zo snel als het opgekomen was.

‘All together’ bleek geen holle kreet te zijn: iedereen had meegeholpen tijdens het onweer. Er was meer nodig dan een storm om hun fijne wereld te vernietigen! Al snel werden de plassen gebruikt als zwembad, en zat de sfeer er weer goed in. ‘Sorry maat’, zei Pol. ‘Ik had dat niet mogen zeggen. Ik wist niet dat ik je daarmee zo zou kwetsen.’ ‘Het is je vergeven’, reageerde Steven, ‘en sorry van je neus. Je bent nu misschien wat minder knap, maar ik zal een goed woordje voor je doen bij de meisjes, hoor!’

‘Dat ken ik’, lachte Pol, ‘alleen bij de lelijke zeker!’

NOACH ABEL

75

©

VA N

IN

MIJN HOEKJE

Aan de slag! Kijk even terug naar het hoofdstuk en voer de opdracht uit die de leraar je geeft.

76

NOACH

©

VA N

IN

SIMSON

LES

1 ECHTE HELDEN

A Héééélp 1 Waarom bewonderen mensen helden zoals Superman?

IN

Helden Superman verscheen in 1938 als stripheld. Hij groeide uit tot een populaire televisie- en filmster. Niet zo vreemd, als je zulke superkrachten hebt! De bedenker van Superman kende vast de oude Griekse heldenverhalen over Achilles en Heracles. Met enorme moed en op gevaar van hun eigen leven, wisten ze hun volk van grote rampen te redden. Daardoor werden ze bijna goddelijk. Hun heldendaden worden na duizenden jaren nog steeds doorverteld. Toch hadden ze meestal één zwakke plek. Ken jij die van Achilles?

O ja: Superman had er ook één ... Hij werd verliefd! Mooi hé.

3 Markeer in de tekst in het groen drie kenmerken van een echte held.

B Een Joodse held

VA N

NT

Ook in het Oude Testament staan verhalen over helden. Simson is zo’n superheld. Hij leefde rond 1000 voor Christus. De Joden leefden toen in het land Kanaän, dat is ongeveer waar Israël vandaag ligt. Van een land met één koning was helemaal nog geen sprake. Er waren losse stammen die elkaar wel eens durfden te bestrijden als het moest. Toch hadden ze één ding gemeenschappelijk: hun godsdienst. Ze eerden allemaal de God Jahweh, die Abraham hen had leren kennen en van wie ze via Mozes de tien geboden hadden gekregen. De rechters keken toe of alles goed verliep. Maar toen kwamen de Filistijnen van over de Middellandse Zee om het land van de Joden te veroveren. De stammen waren gedwongen om zich te verenigen en de nieuwe indringers te bekampen. Tegen de veel beter bewapende Filistijnen konden ze bijna niets doen. Maar gelukkig liet Jahweh hen toen ook niet in de steek.

©

OT

© Sandro Vannini / CORBIS

2 Omcirkel hierboven twee dingen die jij leuk vindt.

1 Vul de woordenslang in met de juiste woorden uit de tekst.

1 Naam van het land waar de joden in 1000 v.Chr. leefden.

2 Elke stam had toen dezelfde …

3 Joodse superheld 4 Hij leerde de Joden hun God kennen.

5 Hij leidde hen naar het beloofde land.

6 Deze tien schonk hij hen.

7 Zij werden aangesteld om toe te zien of alles goed verliep.

8 Zij wilden hun land veroveren.

9 Hij liet de Joden nu ook niet in de steek.

78

SIMSON

2 Schrijf onder elke tekening kort wat Simson doet.

3 Wat vind jij de meest spectaculaire daad van Simson? Kleur het steentje groen.

4 Welke eigenschappen van een held herken je in Simson?

–

–

–

IN

STAPSTEEN Al van bij zijn geboorte kreeg Simson de z

van God.

Om te kunnen strijden tegen de F

Simson mocht zijn g

VA N

Die kracht zat in zijn h

gaf God hem een onoverwinnelijke kracht.

die nooit geknipt mochten worden.

aan n

vertellen.

5 Wat zorgde voor de ondergang van Simson? Kleur het steentje rood.

De Filistijnen werden te sterk.

©

De Filistijnen werden slimmer.

Simson vertelde zijn geheim.

Delila knipte zijn haar af.

De Filistijnen namen hem gevangen.

6 Wat smeekte Simson voor de laatste keer?

STAPSTEEN De onoverwinnelijke held Simson vertelde zijn g Daarmee verbrak hij zijn b

aan D aan God.

Op het einde redde God hem door hem zijn k Zo werd G

.

terug te geven.

de echte held uit het verhaal.

SIMSON

79

LES

2 IEDEREEN HELD

A Pats boem pataat 1 Waarom willen mensen soms graag een held zijn?

IN

2 Omcirkel hierboven twee redenen waarom jij een held zou willen zijn.

3 Wanneer wordt je heldenmoed erkend?

VA N

©

Valse helden In computergames krijgt een ander soort helden vaak de hoofdrol. Met zware wapens banen ze zich een weg naar hun doel. Ze ontzien daarbij niemand. Een moord meer of minder? Liever meer dan één. Hun gruwelijke wereld draait enkel om de macht van de sterkste. Gerechtigheid, eerlijkheid, streven naar het goede, dat is van geen tel. Maar dat zal de game-industrie een zorg wezen, zolang het maar veel geld opbrengt.

4 Markeer in de tekst in het groen drie kenmerken van een valse held.

5 Waarom spelen jongeren graag zo’n gewelddadige games? Duid de drie belangrijkste redenen aan.

Het ontspant hen.

Het is cool om iemand te doden.

Ze wanen zich een held.

Het is leuk om iets te doen wat anders niet mag.

Ze kunnen zich afreageren.

Ze doen het uit verveling.

Ze mogen met wapens schieten.

Het geeft een adrenalinekick.

6 Ben je het eens met deze stellingen? Duid aan.

80

Er moet een leeftijdsbeperking staan op computerspellen.

niet akkoord

Sommige gewelddadige games moeten verboden worden.

niet akkoord

Jongeren van onze leeftijd kunnen best een onderscheid maken tussen de werkelijkheid en een spel.

niet akkoord

1 1 1

SIMSON

2 2 2

3 3 3

4 4 4

5 5 5

6

akkoord

6

akkoord

6

akkoord

B De Zwarte Prins ‘Le Prince Noire’ raasde in 1989 met zijn motor tegen 220 km/u over de ring van Parijs. 35 kilometer in 11 minuten op één van de drukste wegen die er bestaan: een record.

1 Wat vind jij van de prestatie van de Zwarte Prins?

gewoon

1

2

3

4

5

6

geweldig

2 Waarom is hij voor sommigen een held?

3 Markeer in het groen de gelijkenissen en in het oranje de verschillen met een computerspel.

4 Wie is volgens Le Prince Noire een held?

VA N

IN

Kies uit: supersnel – racen tussen auto’s – het is net echt – brengt eigen leven in gevaar – adrenaline – brengt anderen in gevaar – snelheid – gas, gas, gas – het is echt onverantwoordelijk

C De ongekroonde koningin

©

Aung San Suu Kyi (lees: ‘aoeng san soe tsji’) werd geboren in Birma, nu Myanmar (Azië). Ze was nog een kind toen haar vader, een held van de onafhankelijkheidsstrijd, in 1947 werd doodgeschoten. Het leger nam de macht over. Het land werd onleefbaar. Aung trok naar Engeland. In 1988 keerde ze terug voor haar stervende moeder. Voor even, dacht ze …

1 Waarom is Aung San Suu Kyi een held?

2 Leg aan de hand van de foto uit: ‘Een echte held is sterker dan 1000 geweren’.

STAPSTEEN Helden van vandaag zijn het voorbeeld voor a hoe ze opkomen voor mensenrechten en een r g

wonen is voor a

in hun manier van leven, wereld waar het mensen.

SIMSON

81

LES

3 VERRAAD

A Lot en noodlot Je hebt het je vast al wel eens afgevraagd: Wat als ik op een andere plaats geboren was? Wat als ik andere ouders had? Die ‘Wat als’-vragen stellen mensen zich als ze nadenken over hun (levens)lot. Dat lot ligt vast als je geboren wordt. Gelovigen denken dat het God is die het lot van iedereen bepaald heeft.

Daarnaast is er ook nog het noodlot: het onverwachte ongeluk dat je overkomt. Gelovigen durven God wel eens de vraag te stellen waarom dat noodlot hen moet treffen. Sommige gelovigen durven God er zelfs de schuld van te geven. Wat denk jij?

1 Markeer in het geel wat het levenslot en in het groen wat het noodlot is.

2 Markeer in het blauw hoe sommige gelovigen ertegenaan kijken.

B 1 100 sjekel zilver

IN

1 Wat is volgens jou het belangrijkste moment in het verhaal?

Simson laat zich bepraten en vertelt zijn geheim.

Delila laat zich omkopen voor 1 100 sjekel zilver.

Delila knipt zijn zeven vlechten af.

Delila doet alles om Simsons geheim te achterhalen.

De Filistijnse vorsten nemen Simson gevangen.

VA N

De Filistijnse vorsten willen Simson uitschakelen.

©

2 Welke foto beeldt het best het gevoel van Simson na het verraad uit?

3 Wat maakte het verraad zo erg?

4 Toon aan de hand van het verhaal - wat het lot van Simson was:

- wat het noodlot was dat Simson treft:

Simson en Delila. Hoe kijken ze op het moment van de gevangenneming naar elkaar? Wat denk jij ervan?

Denk je dat van Dyck gelijk had?

82

SIMSON

Antoon van Dyck – Simson en Delila

5 Antoon van Dyck schilderde begin 1600 zijn versie van

C Nog voor de haan kraait

NT

1 Wat is volgens jou het belangrijkste moment in het verhaal?

Jezus voelde tijdens het Laatste Avondmaal dat hem iets ergs ging overkomen.

Jezus sprak doodsbang tot God en zei: 'Uw wil geschiede'.

Jezus vroeg zijn apostelen om te waken, maar ze vielen in slaap.

Jezus werd door Judas aan de soldaten uitgeleverd.

De apostelen verstopten zich uit schrik.

Simon Petrus beweerde wel drie keer dat hij Jezus niet kende.

VA N

IN

2 Welke tekening beeldt het beste het gevoel van Jezus na het verraad uit?

3 Wat maakte het verraad zo erg?

4 Toon aan de hand van het verhaal

- wat het lot van Jezus was:

Š

OT

- wat het noodlot was dat Jezus trof:

5 Had Jezus iets aan zijn eigen lot kunnen veranderen?

nee

1

2

3

4

5

6

heel zeker

STAPSTEEN Als Jezus zegt: 'Uw wil geschiede', dan a hem v

hij zijn lot en doet hij wat God van

. Door zijn leven te geven om anderen te redden is hij voor christenen

een echte held.

SIMSON

83

LES

4 ER WAS EENS ...

A ... een zaadcel Het is een vreemde gedachte. Jij bent er omdat die éne zaadcel die éne eicel als eerste vond. Als één van de honderdduizenden andere zaadcellen (met soms andere eigenschappen) sneller was geweest, dan was niet jij, maar iemand anders geboren.

Al van bij de geboorte ligt je (levens)lot dus vast. Dat lot is voor iedereen verschillend.

De één lijkt een beter lot te hebben dan de ander. Onrechtvaardig? Niet per se.

Je levenslot is eerder een set ‘startpunten’ die je krijgt en waarmee je het spel van het leven kunt spelen. Aan jou de keuze wat je met je ‘startpunten’ doet.

Het lot lijkt sommigen toe te lachen, maar toch worden ze ongelukkig. Anderen lukt het om - ondanks een moeilijke situatie - toch een gelukkig leven uit te bouwen. Dus wat iemand met zijn eigen lot doet, heeft hij / zij zelf in handen. Gelovigen denken dat God met ieder van ons een plan heeft. Het is aan de mens om dat plan waar te maken.

Wie bepaalt wat ermee gebeurt?

Hoe kijken christenen ertegenaan?

VA N

Levenslot

IN

1 Teken je gezin in het kader.

2 Markeer in het groen hoe het (levens)lot al heel vroeg een mensenleven bepaalt.

3 Vul de tabel aan.

B ... een gezinnetje

©

1 Kies drie beelden die je aan jouw gezin doen denken. Kleur de bijbehorende steentjes groen.

84

SIMSON

Sid

Manfred

rol:

rol:

IN

rol:

Diego

kunnen komen.

VA N

2 Teken van elke figuur de tanden. Schrijf bij elke figuur met welke persoon uit een kerngezin ze overeen Kies uit: vaderfiguur - moederfiguur - broer-/zusfiguur

3 Schrijf onder elke figuur de juiste woorden. Je mag een woord bij meer dan één figuur schrijven.

Kies uit: plagen - leider - zorgzaam zijn - warmte geven - grapjas - sfeermaker - lief zijn - beschermer bemiddelen

©

4 Teken ook de tanden van Pinkie. Pinkie zal …

Pinkie

- bij hen gelukkig kunnen zijn.

1

2

3

4

5

niet akkoord

6 akkoord

- zich geen zorgen hoeven te maken.

1

2

niet akkoord

3

4

5

6 akkoord

STAPSTEEN Het l geeft, moeten we b Het soort gezin heeft g kansen geeft om g

heeft bepaald waar we geboren worden. De kansen die het leven ons . Gezinnen zijn allemaal v

.

belang. Het is wel belangrijk dat het gezin iedereen te worden.

SIMSON

85

HOUVAST Schrap de woorden die niet bij de figuur passen.

verraad valse held echte held

goddelijk ondoordacht beschermer

mensen redden een voorbeeld opofferen

verraad valse held echte held

goddelijk ondoordacht beschermer

IN

mensen redden een voorbeeld opofferen

verraad valse held echte held

goddelijk ondoordacht beschermer

mensen redden een voorbeeld opofferen

verraad valse held echte held

goddelijk ondoordacht beschermer

mensen redden een voorbeeld opofferen

verraad valse held echte held

goddelijk ondoordacht beschermer

mensen redden een voorbeeld opofferen

verraad valse held echte held

goddelijk ondoordacht beschermer

Š

VA N

mensen redden een voorbeeld opofferen

86

ABEL SIMSON

Toto le héros Toto le héros (Toto de held) is een mooie film van de Belg Jaco van Dormael. De film vertelt het verhaal van Thomas.

Als kind groeit hij samen met zijn zus Alice op in een warm gezinnetje met een zingende papa en een lachende mama.

Dan sterft zijn vader onverwachts in de oorlog. Thomas ziet hoe het geluk hem wordt afgepakt. Hij raakt ervan overtuigd dat hij als baby tijdens een ziekenhuisbrand verwisseld werd met Alfred, zijn vervelende buurjongen.

Alfred heeft dus zijn geluk gestolen! Die gedachte blijft Thomas heel zijn leven achtervolgen. Hij spiegelt zich aan Toto, een televisieheld die alle problemen oplost. Uiteindelijk, als bejaarde, besluit Thomas om die vervelende Alfred te vermoorden.

IN

1 Markeer in het groen wat eerst het lot van Thomas was.

2 Markeer in het oranje welk noodlot Thomas treft. slecht

1

2

VA N

3 Hoe gaat Thomas om met zijn (nood)lot?

3

4

5

6

goed

Leg goed uit waarom je dat vindt.

©

4 Aan welke eigenschappen moet een held voldoen als hij een echte held wil zijn? (Kijk ook naar les 1)

5 Kan een televisieheld zoals Toto een echte held zijn? Leg uit.

6 Welk plan had God met Thomas kunnen hebben?

SIMSON ABEL

87

©

VA N

IN

MIJN HOEKJE

Aan de slag! Kijk even terug naar het hoofdstuk en voer de opdracht uit die de leraar je geeft.

88

SIMSON

©

VA N

IN

JOHANNES

LES

1 LEVEND WATER

A Voor enkele druppels elke dag halen

ziekte geen vrije tijd

kraantje open, kraantje dicht, lekker gemakkelijk!

vervuiling

zalig lang douchen

kilometers lopen wc doorspoelen met drinkwater

zwemmen in helder water

VA N

IN

Š

druppel na druppel

bah, het regent

vol glas weggieten dood

hitte = waterspelletjes

verschrikkelijke dorst

droogte

tanden poetsen

kindersterfte

1 Markeer in het oranje welke woorden bij hun kijk op water passen.

2 Markeer in het groen welke woorden bij onze kijk op water passen.

STAPSTEEN Je gebruikt water om in luxe te Zij

voor water.

Levend water wil zeggen dat water

90

.

JOHANNES

geeft aan alles dat l

.

NT

B Wil je me dopen?

Elisabeth, de nicht van Maria, heeft een zoontje gekregen: Johannes. Wat later bevalt Maria ook van een zoon: Jezus. Jaren later is Johannes een wat vreemde man geworden. Hij draagt een kameelharen kleed en roept dat de mensen hun manier van leven moeten veranderen. Daarom doopt hij ze in de rivier de Jordaan.

'Bereid jullie voor op een man die veel belangrijker is dan ik', zegt hij. 'Ik doop jullie met water, maar de messias, de gezalfde, zal dopen met de Heilige Geest.' Sommige mensen denken dat hij de profeet Elia uit het Oude Testament is, die naar de aarde teruggekomen is.

Op een dag komt Jezus naar hem toe en vraagt: 'Johannes, wil je mij dopen?' Maar Johannes zegt: 'Dat is de omgekeerde wereld! Jij moet mij dopen!' 'Nee,' zegt Jezus, 'God wil het zo, wat jij doet is juist.' Dus doopte Johannes hem en God zag dat het goed was.

1 Waarom lieten de mensen zich door Johannes dopen? Kleur het juiste steentje rood.

Het was leuk en zo konden ze Johannes eens ontmoeten.

Ze wilden duidelijk maken dat ze op een andere manier wilden leven.

Alle joden lieten zich toen dopen.

IN

VA N

2 Bekijk het kunstwerk van de Oostenrijkse kunstenaar Adi Holzer. a. Welke figuren herken je? Naar wie kijken ze?

- links:

kijkt naar

- rechts:

kijkt naar

b. Wat hangt er boven Jezus en Johannes? Ken je hun betekenis?

- -

, betekenis: de Heilige Geest, God is aanwezig

Š

OT

, betekenis: God

c. Voor de kunstenaar zijn kleuren erg belangrijk.

Welke kleuren zie je en wat zou hij ermee willen zeggen?

- links vooral:

staat voor

- midden:

staat voor

- rechts vooral:

staat voor

Adi Holzer

STAPSTEEN Voordat Jezus gedoopt werd, was alles d Jezus brengt door zijn d hij brengt het licht van G

en d het nieuwe l

. :

onder de mensen.

JOHANNES

91

LES

2

LANG LEVE HET NIEUWE LEVEN

A In de naam van

Het is een oude gewoonte dat christelijke ouders hun kind een kruisje geven. Ze vragen dat God hun kind wil zegenen en bewaren.

©

VA N

Je bent enig voor God, voor ons en voor de mensen.

Jouw naam staat geschreven in de palm van Gods hand.

IN

Net zoals Jezus laten alle christenen zich dopen. Bij dat doopsel horen een aantal belangrijke symboolhandelingen die al eeuwenlang uitgevoerd worden en die veel betekenis hebben.

Je kunt op ons rekenen, we staan borg voor jou. We wensen je van harte Gods genade toe zodat al het goede in jou mag leven en groeien.

Door het water van de doop wilt Gij ons tot nieuwe mensen maken, gezuiverd en vernieuwd, herboren tot kinderen van eenzelfde Vader.

1 Schrijf boven de foto’s de juiste symboolhandeling bij het doopsel: Kies uit: aansteken van de doopkaars – doop met gezegend water – naamgeving – handoplegging – zalving met chrisma (olie) – geven van een kruisje

92

JOHANNES

B Groeien in geloof In elke godsdienst bestaan er overgangsrituelen: daarmee worden bepaalde stappen in het leven gevierd. Zo hecht de kerk veel belang aan het vormsel. Jaarlijks vernieuwen bijna 40 000 jongeren hun doopgelofte, en worden daarmee volwassen christenen.

IN

Welke elementen uit het doopsel herken je op deze foto?

Š

Hindoes kennen het Muran-ritueel. Daarbij wordt het hoofdhaar van de baby, het symbool voor zijn vorige levens, afgeschoren en in stromend water gegooid. Het kind is dan klaar voor zijn nieuwe leven.

In het joodse geloof worden jongens besneden op de achtste dag na hun geboorte.

De besnijding herinnert aan het verbond tussen God en de joden. Het kind krijgt dan ook zijn joodse naam. Meisjes worden in de synagoge gezegend.

Neem met de doopkaars het licht van de paaskaars die ons herinnert aan Christus, het Licht der wereld, die verrezen is en verder leeft.

2 Markeer in de teksten de betekenis van deze symboolhandelingen in het groen. groen

3 Vul aan. Het doopsel is een s

Š Ramon Mangold

VA N

Zalven met olie in deze tijd is het kind toewensen: wees sterk ten allen tijde, sta weerbaar in het leven, durf te leven vanuit die innerlijke kracht, je door God gegeven.

.

Het eerste dat een moslimbaby als dat mogelijk is te horen krijgt, is de oproep tot gebed die in beide oren wordt gefluisterd. Alle jongens moeten besneden worden. De leeftijd waarop dit gebeurt, kan wisselen van zeven dagen tot vijftien jaar.

JOHANNES

93

LES

3 IN EEN WEB

A Op een schotel NT Vul de tekstballonnetjes in aan de hand van de vragen. Het antwoord lees je in het evangelie van Matteüs. De verwijzing vind je naast de vraag.

Mat. 14,5 Wat denkt Herodes?

VA N

Mat. 14,3 Geef elke figuur de juiste naam.

Mat. 14,4 Wat klaagt Johannes aan?

IN

©

OT

Mat. 14,6 Waarom is er een feest in het paleis?

Schrijf het in het balkje.

Mat. 14,7 Wat belooft de koning Salomé als ze voor hem danst?

Mat. 14,8 Wat vraagt Salomé op aanraden van haar moeder?

STAPSTEEN Johannes was als een profeet: hij w Hij werd door Herodes o

94

JOHANNES

de mensen om tot inkeer te komen. en was de wegbereider van J

.

B Salomé Het dramatische verhaal over de onthoofding van Johannes de Doper raakte Jezus tot diep in zijn hart. Ook de Joden waren geschokt. Als Herodes verslagen wordt door de vader van zijn verstoten vrouw, vinden de Joden dat zijn verdiende straf.

De dochter van Herodias heette Salomé. Haar verhaal en de onthoofding van Johannes inspireert kunstenaars en schrijvers al eeuwenlang. En hoewel hun verhalen deels verzonnen zijn, geven ze toch een andere kijk op de gebeurtenis. Luister maar naar het verhaal van de zeven sluiers …

IN

1 Waarom zocht Salomé toenadering tot Johannes?

VA N

2 Waarom kun je zeggen dat Johannes in een web verstrikt raakte?

©

3 Waarom was Johannes zo hard tegen Salomé?

4 Kun je begrip opbrengen voor Johannes’ afwijzing? Of vind je dat hij Salomé een kans had moeten geven?

ik begrijp hem niet

1

2

3

4

5

6

ik begrijp hem volledig

STAPSTEEN Wat is de lotsbestemming van Johannes?

Hoe is hij trouw aan die lotsbestemming?

JOHANNES

95

LES

4 ALLEMAAL ANDERS

A Polleke viert feest 1 Schrap de woorden die volgens jou niet bij Polleke horen.

meisje

gelukkig flauw

cool

volwassen

hopeloos verstandig

Nederlandse

brutaal

stout

trouw

eenzaam

zelfstandig

geheimen vriendelijk

koppig

jong

verliefd

kinderachtig

zoekt problemen

zorgzaam

kwaadaardig

gelovig

ruzie

2 Hoe kun je zien dat het voor de jongeren en hun gezinnen soms ingewikkeld is?

- Polleke heeft: - Caro heeft:

IN

- Mimoen moet:

3 Welke verschillen zie je in het fragment tussen de manier waarop meisjes en jongens in de westerse en in

VA N

de Marokkaanse cultuur met elkaar omgaan?

©

4 Hoe Mimoen en Polleke omgaan met hun ouders is heel verschillend. Plaats de volgende woorden bij de juiste persoon.

Mimoen

96

Polleke

Kies uit: gehoorzamen – je mening geven – respect – aanvaarden – traditie – discussie – eigen mening hebben – opkomen voor jezelf – gemakkelijk – geen keuze – te veel keuze

JOHANNES

B Drop Moslims zijn verplicht om vijf keer per dag de Salah te bidden om God te eren en te danken. Ze volgen ook lessen om een goede moslim te worden.

1 Waarom is dat niet gemakkelijk voor Mimoen?

2 Hoe reageert Polleke daarop?

3 Toont Polleke hierdoor wel of geen respect voor het moslim zijn van Mimoen?

1

2

3

4

5

6

wel respect

VA N

IN

geen respect

Š

4 Hoe reageert Mimoen als Polleke drop wil?

5 Hoe reageert Polleke daarop?

6 Toont Mimoen hierdoor wel of geen respect voor het Nederlands zijn van Polleke? geen respect

1

2

3

4

5

6

wel respect

STAPSTEEN Polleke en Mimoen b

elkaar en zien elkaar g

ondanks het feit dat ze een andere c Liefde o

,

hebben en dat er veel v

zijn.

tegenstellingen.

JOHANNES

97

HOUVAST Maak de domino’s aan elkaar vast door de bij elkaar horende linker- en rechterdelen dezelfde kleur te geven.

p met ligt soms in de knoo der die haar moeder en va gescheiden leven.

Salomé was een echte profeet. Hij waarschuwde de mensen om zich te bek eren.

IN

Polleke

VA N

e vrouw van trouwde met d broer en werd zijn overleden laagd. daarom aangek

©

bracht door zijn doopsel het licht van God tot bij de mensen.

p haar was erg boos o deed alles om stiefvader. Die te winnen. haar voor zich

door zijn of haar naam is palm van het doopsel in de even.

Gods hand geschr

JOHANNES ABEL

Christen

Johannes

krijgt bij de geb oorte een gebed in b eide oren gefluisterd.

98

Jezus

Herodes

Moslimbaby

Vele gezinsplaatjes Onze samenleving biedt een hele waaier aan verschillende gezinsplaatjes.

1 Verbind elke beschrijving met de juiste afbeelding.

2 Schrijf daarna onder de afbeelding het juiste woord.

Kies uit: adoptiegezin – eenoudergezin – kerngezin – holebigezin – mikadogezin – uitgebreid gezin

IN

Els en Hani waren allebei al eens getrouwd en vormen nu een koppel.

Ze wonen met de zonen van Els en de dochter van Hani in één huis.

Jonas is enig kind. Hij heeft twee mama’s.

VA N

Joost en Jessy zijn getrouwd en wonen met hun kinderen Lien, Joppe en de kleine Nette in een gezellig huisje.

©

De mama van Greet en Bart is gestorven. Ze wonen nu alleen bij hun papa.

Wendy, Jochem en hun drie kinderen namen oma en opa bij in huis.

Zo moesten die niet naar een rusthuis.

Patrick en Ann bezochten ooit een weeshuis in Indonesië. Nu hebben ze twee kinderen uit die regio geadopteerd. De kinderen kregen een Belgische naam.

JOHANNES ABEL

99

©

VA N

IN

MIJN HOEKJE

Aan de slag! Kijk even terug naar het hoofdstuk en voer de opdracht uit die de leraar je geeft.

100

JOHANNES

©

VA N

IN

ESTHER

LES

1 IK, MEER DAN EEN NAAM

©

VA N

IN

Luister naar je leerkracht die vertelt hoe je van deze pagina een 'ik'-pagina maakt.

102

ESTHER

Er was eens een heel slim meisje. Niets ontsnapte aan haar aandacht. Elke dag keek ze naar het nieuws en las ze verschillende kranten. Op school wist ze het antwoord op alle vragen.

Op een dag hoorde ze een verhaal over een oude man die wel duizend vragen kon stellen. Ze was benieuwd of zij het antwoord op zijn vragen wist, en dus ging ze op een mooie zomerdag naar hem toe.

‘Hallo’, zei ze. ‘Wie ben jij?’ vroeg de man. Dat is gemakkelijk, dacht ze en ze antwoordde: ‘Ik ben Elke.’ ‘Goed’, zei de man. Maar opnieuw vroeg hij: ‘Wie ben je?’ Elke wilde hem eerst vertellen dat hij dat al eens gevraagd had, maar bedacht zich. Dus zei ze: ‘Ik ben Elke Jans en ik woon in de Violetstraat 38. Ik ben net 13 geworden, heb een vervelende broer en een kleine, lieve zus. Mijn pa, Eddy, en mijn mama, Rina, werken allebei. Ik zit in het eerste jaar secundair en ik rijd paard, ik …’

Nog voor ze verder kon praten onderbrak de man haar. Opnieuw stelde hij zijn vraag. ‘Wie ben je echt?’ Ze keek de man wat ontgoocheld in de ogen. Daar wist ze geen antwoord op.

IN

Wie was ze nu echt? Wie was Elke Jans? Ze keek rond, ging op een boomstam zitten en dacht diep na.

N

A

VA N

G

S

©

K

L

V

H

U

Wat ik d

STAPSTEEN Ik ben meer dan een n

.

Wie ik ben, wordt bepaald door veel d

en veel m

Dat allemaal samen noemen we onze i

.

Sommige d

en m

.

zijn belangrijker voor onze

identiteit dan andere.

ESTHER

103

LES

A Esther

NT

E

K

H

M

stuurde zijn koningin weg omdat ze niet wou gehoorzamen. zocht een nieuwe mooie koningin.

IN

Vul in elk steentje de beginletter van de juiste naam in. wilde niet dat men hem ongevraagd aansprak. vroeg het joodse volk om te vasten als steun. was fier dat hij bij de koningin mocht komen eten.

VA N

stelde zich kandidaat en werd gekozen.

werd na de koning de belangrijkste man.

voorkwam een aanslag op de koning, maar kreeg geen beloning. wilde niet voor een afgodsbeeld buigen.

haatte alle joden en wou ze uit de weg ruimen. smeekte haar om bij de koning hulp te vragen voor het joodse volk.

Š

OT

2 NIET MIS(S)

wilde Mordechai aan de galg. besefte dat hij zijn redder nooit beloond had. bedacht veel eer voor de koninklijke redder. smeekte voor haar leven. veroordeelde Haman tot de galg. stelde Mordechai aan als eerste minister. bleef koningin en organiseerde het Poerimfeest.

B Kiezen en niet verliezen 1 Waarom deed Esther mee aan de missverkiezing?

2 Wat verwachtte de koning van zijn koningin?

104

ESTHER

Vind je het ve rstandig om het lot te late n beslissen, als je bijvoorb eeld niet kunt kiezen?

3 Toen Mordechai Esther vroeg om het joodse volk te helpen, was dat voor haar:

1

2

3

4

heel gemakkelijk

5

6 heel moeilijk

4 Waarom?

5 Wie is Esther?

Duid met rood drie dingen aan die voor haar belangrijk waren toen ze koningin wilde worden.

Duid met groen drie dingen aan die voor haar belangrijk waren toen Mordechai vroeg om haar volk te redden. nationaliteit / land vrienden

Esther

IN

afkomst / familie karakter

geslacht

school / studies

VA N

geloof hobby's

uiterlijk

wat ik denk / voel

STAPSTEEN

Esther leert ons dat: - we ons wel / niet mogen laten leiden door onze dromen.

- wie we echt zijn wel / niet meer is dan onze dromen.

- we in ons leven wel / niet op zoek moeten gaan naar de belangrijke dingen.

- meisjes wel / niet moeten tonen wat ze in zich hebben.

©

extra

POERIMFEEST

Het Poerimfeest is één van de meest bijzondere joodse feesten.

Koningin Esther zou beslist hebben dat elke jood het jaarlijks moet vieren. Poer betekent ‘lot’. Haman wou de dag waarop hij de Joden wou doden namelijk door het lot laten bepalen. Een groot contrast met Mordechai die steunde op Jahweh en niet op het lot. Het Poerimfeest wordt daarom ook het Lotenfeest genoemd. Het is een mix tussen carnaval en Halloween. Wanneer het verhaal van Esther wordt voorgelezen in de synagoge (hun gebedshuis) en de naam van Haman valt, maken al de kinderen een hels kabaal zodat de naam van die slechterik niet gehoord kan worden. Tel daar lekkere koeken en nootjes bij en je hebt een echt kinderfeest.

© AFP PHOTO/MENAHEM KAHANA

ESTHER

105

LES

3 STERKE VROUWEN

A Ladies first 1 Céline en haar kinderen verkopen bier. Wat is het voordeel?

Naam:

Céline Edjeou

Leeftijd:

47 jaar

Nationaliteit: Benin

2 Waarom is het zo belangrijk dat vrouwen microkredieten krijgen?

Dat zijn kleine leningen voor (meestal) Afrikaanse vrouwen die anders nooit bij een normale bank geld kunnen krijgen.

Geslacht:

vrouw

Beroep:

bierbrouwer

Gehuwd:

ja

Kinderen:

ja

IN

3 Wat is de droom van Céline?

4 Waarom denk je dat de mannen in Benin dat niet graag zullen horen?

VA N

5 Ga je akkoord met de volgende stellingen? Duid aan.

Vrouwen en mannen moeten samen voor hun kinderen zorgen.

1

©

2

3

4

5

6

helemaal niet akkoord

Vrouwen en mannen moeten gelijke kansen krijgen.

1

2

helemaal niet akkoord

3

4

Markeer in het groen wat voor Célines identiteit het belangrijkste is.

volledig akkoord

5

6

volledig akkoord

'Er zal pas iets veranderen al s de vrouwen g eschoold word en.'

(Céline)

STAPSTEEN Het verhaal van Céline leert ons dat vrouwen op veel plaatsen in de wereld veel minder r

hebben dan mannen.

Het leert ons ook dat er op veel plaatsen grote nood is aan s samenleving te v

106

ESTHER

.

vrouwen om de

B Stupid Girls (Boys?)

1 Welke raad geven de duivel en de engel aan het meisje?

2 Wat besluit het meisje als ze de roze dame met de roze sportauto ziet?

Kies uit: geweld – sterkte – mooie meid – iets worden – doorzetten – je eigen ding doen – lief zijn - gehoorzamen

VA N

IN

3 Markeer in het groen waarvoor de rugbybal symbool staat.

4 Welk mannelijk gedrag keurt Pink af in het lied?

5 Moet kunnen of niet?

Meisjes / jongens die op jonge leeftijd zwaar diëten.

©

zou niet mogen

1

2

3

4

5

6

Meisjes van jouw leeftijd die zich schminken en optutten voor school.

zou niet mogen

Jongens / meisjes die iemand kiezen enkel omdat hij / zij knap is.

zou niet mogen

1

1

2

2

3

3

4

4

5

5

geen probleem

6

geen probleem

6

geen probleem

'Meiden met ambitie wil ik zien.' (P ink)

STAPSTEEN

De wereld heeft sterke vrouwen / mannen nodig. Daarom moeten vrouwen / mannen iets van hun eigen leven maken. Vrouwen / mannen moeten respectvol omgaan met het andere geslacht.

Vrouwen / mannen kunnen veel betekenen voor elkaar.

ESTHER

107

LES OT

4 A 5148

A Haman

NT

Niet lang daarna benoemde de koning een nieuwe eerste minister. Het was Haman, de rijkste man van de stad. Alle onderdanen werden geacht om de nieuwe minister eer te betonen en voor hem te buigen.

Iedereen deed dat gehoorzaam, behalve Mordechai. Hij zei: 'Wij, joden, mogen niet knielen of buigen voor heidense beelden.' Haman, die al een hekel aan de joden had, werd zo kwaad dat hij zich rechtstreeks tot de koning richtte: 'Koning, de joden eten ander voedsel, drinken geen wijn en trouwen enkel met mensen uit hun eigen volk. Ze zijn lui, want op de zevende dag van de week werken ze niet. Dan vereren ze hun god. Met uw toestemming, Koning, zal ik ervoor zorgen dat dit volk wordt uitgeroeid. Al moet ik de kosten daarvan zelf betalen!'

1 Onderlijn in het groen wat Mordechai en de joden deden om hun God te eren.

2 Markeer in het geel waarom Haman de joden haatte.

VA N

4 Hoe ver ging de haat van Haman?

IN

3 Wat merk je?

©

B Haat kent tijd noch grenzen

© Sebastian Meyer/Corbis (o.a.) Buchenwald – Duitsland, ong. 5 000 000 joden, 1940-1945

Irak, ong. 180 000 Koerden, 1986-1989

© CORINNE DUFKA/Reuters/Corbis Rwanda, ong. 750 000 Hutu’s en Tutsi’s, 1994

© Haris Memija/Xinhua Press/Corbis Servië, ong. 8 000 moslimmannen, 1995

STAPSTEEN Het gebrek aan respect voor de godsdienst, de cultuur, de taal en het geslacht van anderen leidt tot h

. Haat tussen mensen is van alle t

Soms verliezen bepaalde personen alle menselijkheid en is hun haat zo groot dat ze m

108

uitmoorden.

ESTHER

en plaatsen.

C Regine Beer

Heb je vijand en lief en wee s goed voor w ie jullie haten.

(Jezus in

Naam: Regine Beer

het evangelie

© Charlie De Keersmaecker

Leeftijd: 93 (overleden 2014)

van Lucas)

Nationaliteit: Belg Geslacht: vrouw Toen ze 22 jaar was, werd zij door de Duitsers via Mechelen naar Auschwitz gedeporteerd. Als bij wonder ontsnapte ze aan de gaskamers. Ze getuigde haar hele leven over de gruwelen die ze had meegemaakt.

Lees de tekstjes en de stellingen. Omcirkel de letter als het tekstje bij de stelling past.

Van de ongeveer 25 000 Belgische joden die door de Nazi’s werden gedeporteerd, kwamen er maar een 1 000-tal levend terug. Ik was één van hen, en woog nog maar 31 kg.

1 Wat ze meemaakte, was gruwelijk.

A B C

IN

A

We werden allemaal getatoeëerd. Vanaf dat moment waren we alleen nog een nummer. Ik was A 5148.

Maar ik ben geen nummer, ik ben Regine Beer.

In de concentratiekampen kon je niet anders dan C in haat leven. Maar ik beloofde mezelf dat ik lief en behulpzaam zou zijn als ik er ooit uit zou ontsnappen.

Ik hou van mensen. Ik wou niet meer met haat leven.

E

©

Ik heb heel mijn leven lang verteld over wat ik heb meegemaakt om jongeren te waarschuwen voor de gevolgen van haat. Als onze jongeren het niet meer weten, dan kan het opnieuw gebeuren.

D

Na mijn dood moet mijn tattoo uit mijn arm worden gesneden. Zo kan iedereen zien tot wat haat kan leiden.

Ik heb zoveel ellende gezien en in zoveel smeerlapperij geleefd. Ik nam me voor om – als ik er ooit uit zou geraken – altijd tot in de puntjes verzorgd te zijn. En dat heb ik ook gedaan.

F

E

F

2 Het had niets menselijks meer.

A B C

VA N

B

D

D

E

F

E

F

3 Er was alleen nog haat.

A

B

C

D

4 Het tekende haar voor het leven.

A B C

D

E

F

5 Ze kon toch nog schoonheid zien.

A B C

D

E

F

6 Ze liet liefde winnen van de haat.

A B C

D

E

F

7 Ze wilde dat die haat nooit meer terug zou komen.

A

B

C

D

E

F

8 Regine Beer was een sterke vrouw.

A B C

D

E

F

STAPSTEEN Sterke mensen kunnen haat o h

. De liefde is bij hen sterker dan de

. Door de liefde wordt alles weer m

.

ESTHER

109

HOUVAST

Haman haatte de joden.

ervan om koningin te worden.

ha

at.

De mooie Esther droomde

gru

we l

van

Hitler haatte de joden.

Regine overleefde als bij wonder de gaskamers.

Fiets door de straten. Kleur het verkeersbord rood als het slecht of verwerpelijk is wat er staat. Kleur het verkeersbord blauw als het goed of aan te moedigen is.

ine

De koning zag zijn koningin enkel als een pronkstuk.

ESTHER

We moeten proberen om die dromen waar te maken.

Mannen willen vaak niets in het huishouden doen.

eg

eR

ver tel d

48 51

rA

me

um

Als n

Esther was een sterke vrouw die haar dromen opzijzette voor God en haar volk.

Regine liet liefde overwinnen op de haat.

©

.

en

mp

ka

tie tra cen

con

Haman wou de joden uitroeien omdat ze in Jahweh geloofden.

110

Hitler en zijn nazi’s wilden alle joden uitroeien.

Hij liet de meeste joden vergassen.

In Afrika zetten sterke vrouwen zich achter de verandering.

in

VA N

en

od

ej

kd

sta

Dromen mogen mislukken.

ler

Hit

Wij hebben veel dromen.

ov er

IN

de

Regine Beer is één van de duizenden Belgen die werden weggevoerd.

© Edward Le Poulin / Corbis

Meisjes moeten president willen worden De Nederlandse Doutzen Kroes geniet als topmodel van een heerlijk leventje. Ze vliegt de hele wereld rond, bezoekt de meest hippe feestjes, ziet er fantastisch uit en verdient héél veel geld. Toch durft ze kritisch zijn. Die glamourwereld waar ze enkel mooi hoeft te wezen, is volgens haar een lege doos. Doutzen zet zich dan ook in voor goede doelen. In het voorjaar van 2014, nog voor haar dochter geboren was, vertelde ze in de media al dat ze voor haar dochter een ander leven voor ogen had. ‘In plaats van ‘jij bent heel mooi’ zal ik tegen haar zeggen: ‘jij bent heel erg slim’. Op die vrij eenvoudige manier wil Doutzen haar dochter leren dat er belangrijkere zaken in het leven zijn dan mooi zijn. ‘Ook al houd ik van mijn baan als model, ik verander de wereld er niet mee. Ik zou het leuk vinden als mijn dochter gaat studeren en andere doelen heeft in het leven. We moeten meisjes leren dat ze president kunnen worden, en dat niet alles om het uiterlijk draait.’

IN

1 Markeer in het groen waarom Doutzen Kroes wel een sterke vrouw is.

2 Markeer in het oranje waarom ze vindt dat haar dochter meer dan een mooi meisje moet zijn.

VA N

Mooi dom blontje (sic!)

Hoe goed ze het ook bedoelde, op internetfora werd ze uitgelachen. Lees maar mee.

Doutzen weet nu al dat ze een lelijk kind krijgt?

Johannes de Sloper

mooi wezen en mond houden doutzen. bekijket Waarschijnlijk verstopt ze ook alle spiegels in huis... M@rk

©

Als je zelf niet verder dan het middelbaar bent gekomen mag je inderdaad hopen dat je kind wel wat kan. sinar2 Wat.een.lijf. Bamboojay

Aandachtsvrouw. Kind is net geboren. Zorg eerst dat je een paar kilo’s aankomt en ga dan mooi zitten wezen. Niet teveel zeggen. xspalm Ehm, meisjeskind wordt eind juli verwacht....

Weerduivel

dat mens komt behoorlijk oliedom over, niet dat dat er toe doet scott_0 mooi dom blontje.. is politiek of een eigen talkshow niks voor je. (c)ZWITSUL

3 Markeer in het groen welke reacties je verstandig vindt en in het oranje welke je dom vindt.

4 Kijk terug naar les 1. Schrijf twee dingen op die Doutzen

heel belangrijk vindt voor haar identiteit.

Vind jij dat m eisjes ervan m ogen dromen om p resident te w o rd en?

Of is dat mee r iets voor man nen?

– –

5 Schrijf ook twee dingen op die de mannen zien als ze de identiteit van Doutzen bekijken.

– –

6 Schrijf zelf een reactie op het forum, maar reageer zoals Regine Beer dat zou doen.

ESTHER

111

©

VA N

IN

MIJN HOEKJE

Aan de slag! Kijk even terug naar het hoofdstuk en voer de opdracht uit die de leerkracht je geeft.

112

ESTHER

©

VA N

IN

THOMAS

LES

1 GELOOF JE ERIN?

A Goed-gelovig 1 Dit verhaal is:

zeker niet waar

1

2

3

4

5

zeker waar

6

August verblijft al vanaf zijn geboorte in een weeshuis. Hij heeft zijn ouders nooit gekend, maar hij gelooft wel dat hij ze ooit zal terugvinden. Op een dag ontsnapt hij uit het weeshuis en vertrekt hij naar New York. Daar aangekomen grijpt hij iedere mogelijkheid aan om zijn ongelooflijke muzikale talent te tonen. Hij gelooft namelijk dat hij ook zijn ouders zal kunnen bereiken als er maar genoeg mensen naar hem luisteren …

VA N

IN

2 Schrijf in de vlammetjes waarvan het afhangt of je iets gelooft of niet.

©

3 Markeer in het groen waar August in gelooft.

4 Dat geloof is:

eerder een droom

1

2

3

4

5

4

5

6

6

iets dat echt kan gebeuren

5 Zonder dat geloof was hij waarschijnlijk:

mislukt

1

2

3

ook gelukt

6 Hij bereikt zijn doel omdat:

hij echt gelooft dat hij zijn ouders ooit zal vinden.

het toeval hem ongelooflijk veel helpt.

hij het geluk heeft dat hij zo getalenteerd is.

hij door heel veel mensen geholpen wordt.

STAPSTEEN Geloven geeft mensen k Door hun geloof kunnen ze dingen die o

114

THOMAS

. lijken.

Bekijk dit deel. Verzin daarna een goede titel.

Carravagio

B

ik Ik

1 Waarom bezoekt de verrezen Jezus zijn apostelen? Wat moeten ze doen?

2 Waarom twijfelt Thomas of Jezus wel echt is?

3 Wat doet Jezus om Thomas te overtuigen?

IN

VA N

NT

4 Wat zegt Jezus over het geloof van Thomas?

Jij gelooft alleen maar wat je kunt z

. Dat is geloven vanuit w

.

5 Maar wat is echt geloven volgens Jezus?

Echt geloven is geloven z

het te zien. Het is geloven vanuit v

Š

OT

.

Moet jij ook eerst bewijzen zien voordat je iets gelooft? nee

1

2

3

4

5

6

ja

4

5

6

ja

6

ja

Vertrouw jij mensen gemakkelijk? nee

1

2

3

Verwacht jij van je vrienden dat ze jou geloven? nee

1

2

3

4

5

STAPSTEEN Geloven als je het zeker weet, is wel / niet geloven.

Geloven als je het niet weet, is wel / niet geloven.

Thomas moest e

geloven. Zo kreeg hij de k

boodschap van J

te verkondigen.

om de

THOMAS

115

LES

2 IN VUUR EN VLAM

A Goal!

Moritz (midden) is bezeten van voetbal en speelt in een club waar ook zijn vader trainer is. Als zijn ouders gaan scheiden, moet hij met zijn moeder bij zijn opa in een andere stad gaan wonen. In het plaatselijke voetbalteam krijgt hij het al snel aan de stok met de rijke Mark, de ster van de club. Voortaan speelt Moritz voetbal met enkele straatjochies, tot Carina (links) opduikt, de stiefzus van Mark. Ze droomt er al lang van om voetballer te worden, maar mag dat niet van haar stiefvader. Alle aandacht gaat immers naar Mark. Samen besluiten Carina en Moritz om een nieuw team te vormen: de Duivel Kickers ‌

1 Wat is de grote passie van Moritz en Carina?

Hebben meisj es eerder recht op een plaats in een ploeg dan jong ens als ze beter zi jn?

Š

VA N

IN

2 Wat moet Carina allemaal trotseren om te slagen? Schrijf je antwoorden in de goal.

3 Eerst heerst er grote twijfel in de ploeg.

Wanneer begint het vuur te branden bij de Duivel Kickers?

STAPSTEEN Als je echt iets wilt bereiken, dan heb je p in je brandt en dat je helpt om de tegenslagen te o m

116

.

THOMAS

nodig: een v en je droom waar te

dat

NT

B Van angst naar vertrouwen Na de dood van Jezus bleven zijn apostelen heel verdrietig en bang achter. Ze sloten zich op in een huis in Jeruzalem, want ze dachten dat hun leven in gevaar was. Alleen een paar vrouwen durfden het aan om buiten te komen en het graf van Jezus te bezoeken. Tot hun grote verbazing was de grote steen voor het graf weggerold. De ruimte was leeg! Nu waren de apostelen nog banger. Ze durfden er met niemand over te praten.

Toch bleef bij ieder van hen een klein vlammetje branden, en stilaan kwamen de verhalen over Jezus weer naar boven. Meer en meer begonnen ze uitspraken van Jezus die ze eerst niet hadden gesnapt, te begrijpen.

VA N

IN

De apostelen beseften plots dat Jezus pas echt dood zou zijn als zij niet meer in hem zouden geloven en als ze over hem zouden zwijgen. Daardoor werd de aanwezigheid van Jezus terug voelbaar ‌ Hij leefde!

Anders dan daarvoor, maar hij was terug bij hen.

Een grote vreugde maakte zich van de groep meester: iedereen moest en zou de boodschap van Jezus horen.

De apostelen hadden hun kracht en hun durf om te getuigen teruggevonden. Leve Pinksteren! De mensen die hen hoorden, begrepen niet hoe die eenvoudige mannen zo vol overtuiging konden spreken. Het leek wel alsof ze alle talen spraken! De overheden wisten niet wat hen overkwam, dit hadden ze niet verwacht. Ze verboden de apostelen nog over Jezus te praten en sloten hen op in de gevangenis. Maar niets hielp, zo vol vuur waren de apostelen. De wereld moest en zou hun boodschap horen.

1 Markeer in het groen hoe de apostelen zich voelden na de kruisdood van Jezus.

2 Markeer in het oranje welk gevoel de apostelen met Pinksteren kregen.

Š

OT

3 Waarom zeggen ze: 'Jezus leeft!'?

4 Waarom is een vlammetje het symbool van Pinksteren?

STAPSTEEN Pinksteren is het feest van passie en vuur omdat de apostelen:

l l l l

in groep naar buiten komen. samen de kracht vinden om hun angst te overwinnen. de kracht en durf hebben om over Jezus te getuigen. in de voetsporen van Jezus stappen.

THOMAS

117

LES

3

KERK, MEER DAN JE DENKT

A Wat mensen bindt

Groepen mensen met hetzelfde

1 Schrijf alle groepen op waartoe je klasgenoten behoren.

IN

2 Markeer in het groen ook de groepen waartoe jij behoort.

B Samen kerk vormen

VA N

1 Rond welke figuur komen christenen in de kerk samen?

2 Kleur het steentje van de kerkelijke groepen rood. Markeer in het groen wat ze doen.

©

‘Wij hebben een leuke kaartclub. Elke zondag komen we met vier vrienden samen in het parochiehuis.’

Yassin, 63 j.

‘Elke zondag ki jk ik uit naar de Chiro. Ik ben leidster van bi jna twintig leden.

Ik voel me echt gelukkig als w e samen spelen en leven.'

Imke, 19 j.

‘Mijn jaarlijkse hoogtep unt is een reis naar Lourdes.

Ik ga dan met een groep mindervaliden op bedevaart.’

Bram, 39 j.

nsen anneer me w j li b o z ‘Ik ben de mooie eren met or mij is mij felicit s dorp. Vo n o in s e tj rijg veel kapelle ite en ik k e o m ig in het we aria.’

Moeder M Julia, 46 j. terug van

3 Hoe heet de parochie waar jij woont?

4 Hoe heet de paus? Zoek een foto.

118

THOMAS

ie andere ‘Samen met dr ud ik het ho s flatbewoner We planten parkje netjes. we maken er bloemen en en gezellig.’ het voor iedere Gust, 57 j.

‘Soms staa t mijn hele hu overhoop na de vorm is se maar ik he lcatechese bd , in mijn gro it jaar zulke schatte n ep dat ik h et er graag voor overh eb.’

Cindy, 32

j.

C Leven in teken van God Vul het kruiswoordraadsel in.

4 5 2

3 10 12

1 6

7 8 9

IN

13

Het allerbelangrijkste voor hen Hoeveel keer bidden ze per dag?

Wat ze doen om God beter te horen Wie schreef de regels van het klooster?

Hun belangrijkste dagtaak Daarnaast moeten ze in boeken …

Hun derde taak in het klooster Het belangrijkste gebouw in het klooster Kloosterlingen noemen elkaar …

Het belangrijkste moment op een dag Wat ze soms missen in het klooster Wat ze niet veel hebben Wie altijd bij hen is

©

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

VA N

11

Wat zou jij he t meeste misse n als je zo zou leven?

Het leven van een kloosterling verdient: weinig respect

1

2

3

4

5

6

veel respect

STAPSTEEN Een kerk is niet alleen een g samenkomt in naam van J

, maar ook een g

die

.

THOMAS

119

LES

4 GELOOF HET ... OF NIET!

A Krijsen en gillen

Fans 2 Hoe kijken zo’n fans naar hun idool?

IN

1 Hoe herken je fans? Schrijf het bij de hartjes.

VA N

3 Waarom lijkt het je een droom om een wereldster te zijn? Kleur drie steentjes groen.

Je hebt overal fans.

Je kunt doen wat je wilt.

Je bent omgeven door knappe mensen.

Je bent beroemd.

Je reist de wereld rond.

De mensen kijken naar je op.

Je leeft in een sprookjeswereld.

Je kunt iets wat veel andere mensen niet kunnen.

4 Wat straalt de foto hierboven uit?

120

THOMAS

Je leeft in luxe. © Feautureflash / Shutterstock.com

©

Alles is mogelijk.

Je bent rijk.

Mensen doen alles voor jou.

Je komt op tv.

Je leeft in een wereld van glitter en glamour.

B Niet al goud dat blinkt 1 Wat straalt deze foto uit?

2 Hoe beleefde Beyoncé haar ‘droomleven’?

3 Waarom smeekte haar moeder haar om de ogen te openen en haar eigen leven te leiden?

Ze werd altijd maar bejubeld.

Ze had geen echte herinneringen.

Ze had geen tijd voor zichzelf.

Kijk naar de vogels

Ze bestond niet als persoon, enkel als ster.

NT Jezus zei: ‘Kijk naar de vogels in de lucht, ze zaaien niet en oogsten niet en vullen geen voorraadschuren, het is jullie hemelse Vader die ze voedt. Zijn jullie niet meer waard dan zij?’ [...] Vraag je dus niet bezorgd af: 'Wat zullen we eten?', 'Wat zullen we drinken?' of 'Waarmee zullen we ons kleden?'. Jullie hemelse Vader weet wel dat jullie dat alles nodig hebben. [...] Maak je dus geen zorgen voor de dag van morgen, want de dag van morgen zorgt wel voor zichzelf.'

©

OT

Ze leefde in een valse wereld.

VA N

IN

4 Duid in het rood aan waarom Beyoncés leven niet meer geloofwaardig was. Meer dan één antwoord is juist.

5 Wat bedoelt Jezus? Kleur het juiste steentje rood. Meer dan één antwoord is juist.

Mensen zijn altijd maar bezig met het verzamelen van geld en bezittingen.

Mensen moeten meer vertrouwen hebben dat God hen zal helpen.

Mensen verdoen hun tijd met jachten en jagen.

Mensen zorgen elke dag voor zichzelf.

Mensen zijn heel goed bezig.

STAPSTEEN Sterren doen ons vaak geloven dat hun leven f

is.

Veel jongeren zouden maar al te graag hun leven met hen willen r Maar het is een v Je moet g

.

wereld die je ongelukkig maakt. in de kansen die het leven je biedt.

THOMAS

121

HOUVAST

©

VA N

IN

Wat hebben de volgende afbeeldingen te maken met het hoofdstuk Thomas?

122

ABEL THOMAS

Op de bus

Jitske Nee, je kent hem niet ;-) Hij heet Michael. Door een stom toeval zat hij naast mij op de bus toen ik van ’t school kwam.

Jitske Ook niet als je elkaar een dikke smakkerd hebt gegeven? Ooh, Zara, mijn kop zit er vol van. Ik kan aan niets anders meer denken. Was het maar al volgende week!

Zara Euh, schattebolleke, dan heb je toch nog geen lief?

Daar is meer voor nodig hoor.

Zara Volgende week? Dat snap ik niet. Zie je hem dan morgen niet terug??

Zara Schattebolleke, vergeet het. Klinkt hard, ik weet het, maar geloof me, dat wordt niets. Dat is zeker zo’n gast die even lekker van je heeft geprofiteerd … en volgende week naast een ander zit.

VA N

Jitske Nee, hij zit op een andere school. Ik ben ook zijn gsm-nummer vergeten te vragen. Stom kieken dat ik ben 

Zara Waaat??? Ken ik hem? Toch een knappe gast, hoop ik?

IN

Jitske Zara, ik ben in L.O.V.E.! Ik heb een lief!!!

Zara Ik hoop dat je gelijk hebt hoor, maar … ik ga het toch met mijn eigen ogen moeten zien!

©

Jitske Awel, bedankt! Ik dacht dat mijn beste vriendin ook blij zou zijn. Maar ik trek het me niet aan, vandaag was super en wat morgen komt, zie ik wel. Ik twijfel niet hoor. Ik hou van Michael en hij van mij. Love4ever!

1 Welk vuur brandt er in Jitske?

2 Wie kun je vergelijken met de apostel Thomas? Waarom?

3 Denk je dat het geloof in de liefde Jitske meer kans op slagen zal geven?

ja

1

2

3

4

5

6

nee

4 Handelt Jitske zoals Jezus in de tekst ‘Kijk naar de vogels’ beschrijft? Leg uit.

5 Bedenk een kort vervolg op dit verhaal. Hoe kan Jitske de moeilijkheden overwinnen?

THOMAS ABEL

123

©

VA N

IN

MIJN HOEKJE

Aan de slag! Kijk even terug naar het hoofdstuk en voer de opdracht uit die de leraar je geeft.

124

THOMAS

INFO

1 DE BIJBEL

A Een kast vol boeken Vul de onderstaande tekst aan met de volgende woorden.

Kies uit: twee – Paulus – heilig – Jezus – joden – christenen – god – Nieuwe – christenen – Oude - De Bijbel is het

boek voor de

- Het bestaat uit

delen.

- Het

.

Testament (O.T.) bevat veel oude verhalen over

de

en hun

- Het

Jahweh.

Testament (N.T.) gaat over het leven van

In je StapSteen vind je twee logo’s.

OT

Je ziet

OT

NT

wanneer het om een tekst uit het Oude Testament gaat.

NT

wanneer het om een tekst uit het Nieuwe Testament gaat.

B Opzoeken Naam van het boek Titel

VA N

Je ziet

.

IN

en de eerste christenen, waaronder

©

Hoofdstuk

Om het opzoeken in de Bijbel gemakkelijker te maken, hebben alle boeken hun eigen afkorting gekregen.

Elk boek bestaat uit verschillende hoofdstukken.

Elk hoofdstuk is nog eens in kleinere stukken verdeeld.

Zo’n stukje heet een vers (meervoud: verzen).

Marc. 4, 1

De afkorting van een boek, hier Marcus

Het nummer van het hoofdstuk, hier 4 Hoofdstuk en vers worden gescheiden door een komma

Het nummer van het eerste vers, hier vers 1

Zoek op en geef antwoord. a Luc. 2, 42 Hoe oud is Jezus hier? b Luc. 4, 16 Waar groeide hij op? c Luc. 6, 12 Wat is de andere naam van Simon? d Luc. 8, 22 Met wie stapte Jezus in de boot?

Bladzijde

Vers

e Luc. 10, 5 Wat moet je wensen als je bij iemand komt?

INFO

125

INFO

2 HET LAND VAN JEZUS

©

VA N

IN

A Wereldkaart

1 Zet een rood kruisje op de plaats waar België op de wereldkaart ligt.

2 Som drie grote landen op die in de buurt van Israël liggen.

3 Bekijk de juiste hoofdstukken en vul daarna de onderstaande vragen in.

a Hoofdstuk Paulus - Trek een oranje kring rond Italië. Zet een R op de plaats waar Rome ligt.

- Trek een blauwe kring rond Congo. b Hoofdstuk Esther - Trek een groene kring rond Benin.

126

INFO

B Palestina

K

J

VA N

IN

B

1 Schrijf op de volle lijnen de juiste plaatsnaam.

Kies uit: Dode Zee - Meer van Galilea - Jordaan

©

Schrijf daarna onder elke plaatsnaam de juiste eigenschappen.

Kies uit: voornaamste rivier – er leeft niets in – omringd door bergen – zeer zoutrijk – groene oase – plots stormen – visrijk – niet zo breed

2 Wat is de hoofdstad van Palestina?

3 Wat zijn de drie landstreken van Palestina?

4 Bekijk de juiste hoofdstukken en vul daarna de onderstaande vragen in.

a Hoofdstuk Maria - Schrijf na de letter B de naam van de geboorteplaats van Jezus.

- Schrijf na de letter K de naam van de plaats waar Jezus zijn publiek leven begon.

..

b Hoofdstuk Bartimeus - Schrijf na de letter J de naam van de plaats waar Bartimeüs bedelde. c Hoofdstuk Johannes - Schrijf bij de eigenschappen van de Jordaan ‘Jezus is hier gedoopt’.

INFO

127

INFO

3 HET JOODSE VOLK IN HET OUDE TESTAMENT De geschiedenis van het joodse volk is geen geschiedenis zoals we die vanuit de lessen kennen.

Hun geschiedenis is verbonden met hun god Jahweh die hen leidt, straft of vreugde schenkt. Het staat beschreven in de Bijbel.

In de loop van hun geschiedenis verschijnen heel wat figuren die de joden het pad van hun God toonden.

De oudste verhalen

De aartsvaders

In Egypte

Jaar onbepaald

ong. 1850 voor Chr.

ong. 1250 voor Chr.

- scheppingsverhaal

- aartsvader Abraham

- Adam en Eva

- aartsvader Isaak

-N

- aartsvader Jacob

Š

- De toren van Babel

IN

en A

- Jozef

- Mozes - uittocht uit Egypte en de tien geboden

VA N

-K

ong. 1600 voor Chr.

Bekijk de juiste hoofdstukken en vul daarna de onderstaande vragen in.

..

a Hoofdstuk Daniel - Schrijf na de letter D de naam van iemand die erg op God vertrouwde. b Hoofdstuk Abel - Schrijf na de letters K en A de naam van de twee broers. c Hoofdstuk Noach - Schrijf na de letter N de naam van de man die een ark bouwde. d Hoofdstuk Simson - Schrijf na de letter S de naam van de held die de Filistijnen bevocht. e Hoofdstuk Esther - Schrijf na de letter E de naam van de vrouw die opkwam voor haar volk.

128

INFO

Profeten

ong. 1100 voor Chr.

ong. 1000 voor Chr.

ong. 860 voor Chr.

ong. 630 voor Chr.

koning David

profeet Elia

profeet Jeremia

koning Salomo profeet Jesaja

D

E

VA N

- rechter Samuel

ong. 480 voor Chr.

©

- rechter S

ong. 605 voor Chr.

IN

Rechters en koningen

INFO

129

INFO

4 HET LEVEN VAN JEZUS Jezus is de stichter van het christendom. Hij wordt ook wel eens Christus genoemd.

Onze tijdsrekening begint met zijn geboorte. Hij begon zijn publiek leven toen hij 30 jaar oud was en trok rond in Palestina om de mensen de blijde boodschap te brengen.

Toen hij 33 was, stierf hij aan het kruis in de buurt van Jeruzalem.

Actief leven

Jezus' lijdensverhaal

1

ongeveer 30

ongeveer 33

- geboren in

- eerste openbare handeling

B

- laatste avondmaal met zijn apostelen

- zijn eerste volgelingen

- Jezus in het hof van olijven /

waren v

gevangenneming

- Jezus laat zich dopen in de Jordaan

door J

- Jezus geneest de b BartimeĂźs.

Š

130

- feestintocht in Jeruzalem

VA N

- opgegroeid in Nazareth

in K

IN

Kindertijd

INFO

-P hij Jezus niet kent

- Jezus sterft aan het kruis - verrijzenis

zegt dat

Eerste christenenJa ongeveer 64

-T

- Paulus sterft in

twijfelt

R

- Petrus sterft in Rome.

VA N

-S

ongeveer 67

IN

ongeveer 34

wordt Paulus

Bekijk de juiste hoofdstukken en vul daarna de onderstaande vragen in.

©

..

a Hoofdstuk Daniel - Schrijf na de letter v het beroep van de eerste volgelingen. b Hoofdstuk Paulus - Schrijf na de letter S de oorspronkelijke naam van Paulus.

- Schrijf na de letter R de plaats waar Paulus stierf.

..

c Hoofdstuk Bartimeus - Schrijf na de letter b welke handicap Bartimeüs had. d Hoofdstuk Maria - Schrijf op waar Jezus geboren werd.

- Schrijf na de letter K de plaats op waar Jezus zijn openbaar leven begon. e Hoofdstuk Simson - Schrijf na de letter P de naam van de man die zei dat hij Jezus niet kende. f Hoofdstuk Johannes - Schrijf na de letter J de naam van de man die Jezus doopte. g Hoofdstuk Thomas - Schrijf na de letter T de naam van de man die twijfelde aan Jezus’ verrijzenis.

INFO

131

INFO

5 DE WERELD VAN GEVOELENS

Gevoelens zijn heel belangrijk. Er zijn vier basisgevoelens: blij, bang, boos en verdrietig. Bij deze vier kun je alle andere gevoelens plaatsen. Elke dag ervaar je verschillende gevoelens. Herken je de vier basisgevoelens in dit stukje?

Youssef stond die ochtend goedgezind op, maar bij het ontbijt morste hij chocomelk op zijn mooie, nieuwe pull. Hij werd erg boos op zichzelf! Toen hij naar school fietste, werd hij ongerust: hij had een grote toets voor wiskunde, en dat was nu niet meteen zijn sterkste vak. Toen hij de speelplaats opliep, kreeg hij plots een hele leuke sms. Hij sprong een gat in de lucht! Maar daardoor gleed hij uit over een gladde steen en verzwikte hij zijn enkel. Wat deed dat pijn!

1 Schrijf op het invullijntje boven de tekeningen de juiste woorden.

Kies uit: boos – blij – verdrietig – bang

2 Schrijf bij de tekeningen de juiste gevoelens.

IN

©

VA N

Kies uit: teleurgesteld – jaloers – tevreden – koppig – fier – onzeker – zalig – misselijk – aanvaard – twijfelend – moe – dankbaar – verliefd – beschaamd – zenuwachtig – beetgenomen

132

INFO

INFO

6 SPREKENDE BEELDEN

Een beeldhouwwerk, kunstwerk of foto vertelt je soms meer dan op het eerste gezicht lijkt. Met het oogjedenkje-ikje heb je al geleerd hoe je naar beelden moet kijken om te weten wat ze je willen vertellen. Een beeld kan verschillende gevoelens uitdrukken, en een gevoel kan door verschillende beelden uitgebeeld worden. Vaak is zoiets heel persoonlijk.

1 Plaats de volgende gevoelens bij de verschillende foto’s. Je mag meer dan één gevoel met dezelfde foto verbinden.

IN

Kies uit: vriendschap – liefde – familie – (kan me) niet schelen – kracht – voor elkaar – gelukkig – bang – samen

VA N

©

2 Duid aan welke foto volgens jou het best het gevoel van vrijheid uitdrukt.

Leg je keuze uit.

INFO

133

INFO

7 HET HUIS VAN GOD

A Kerk en kerk Vul de onderstaande zinnen aan.

Kies uit: gemeenschap – eucharistie – patroonheilige – kruis – bidden – klokkentoren – huis – gebouw – christenen .

- Een kerk is het belangrijkste gebedsgebouw van de - Het is voor hen het

van God.

- Ze komen er samen om

te vieren en te .

- Een kerkgebouw heeft vaak ook een

.

- Het grondplan van de meeste kerken heeft de vorm van een

IN

- Elke kerk (en parochie) heeft zijn eigen - Je spreekt van de kerk, met kleine letter, als je het

. .

bedoelt en van de Kerk, met

hoofdletter, als je het over de gelovige

VA N

hebt.

B Bezoek aan de kerk

Je betreedt de kerk door de grote kerkdeur. Net voor je het huis van God binnengaat, vind je aan de deur een wijwatervat (

). Christenen maken hiermee een kruisteken. Het herinnert hen eraan dat ze gedoopt zijn.

©

In het kerkgebouw bevinden zich een aantal meubels en voorwerpen. Meestal zie je achteraan het doopvont ( biechtstoel (

) waar christenen zich laten dopen. Aan de zijkant van de kerk staat een

) waar gelovigen hun zonden vertellen en om vergiffenis vragen. Aan de zijmuur hangt

een kruisweg (

) die het lijdensverhaal van Jezus uitbeeldt.

In sommige oude kerken kun je nog een preekstoel (

) vinden, van waarop de priester de gelovigen

toespreekt. Meestal gebeurt dit nu vooraan, vanop een lezenaar ( het orgel (

). Een ander groot meubelstuk is

) waarmee de organist kerkdiensten opluistert.

Het belangrijkste stuk in de kerk is het altaar (

), waar de priester de eucharistie viert. Elk altaar bevat

ook een klein vakje waarin een relikwie bewaard wordt. Dat heet een altaargraf. Het belangrijkste deel van een eucharistieviering is de communie. De gelovige ontvangt dan een hostie ( Jezus. Als er gewijde hosties aanwezig zijn, brandt de godslamp ( In de buurt van het altaar staat de grote paaskaars ( kruisbeeld (

134

), het symbool van de christenen.

INFO

). Die staat symbool voor

).

). Boven het altaar hangt meestal een heel groot

Kijk naar de foto’s hieronder en zoek de overeenkomstige beschrijving in de tekst op de vorige pagina. Schrijf dan het nummer van de foto bij het juiste woord.

1

2

3

5

6

10

8

9

©

7

VA N

IN

4

12

11

INFO

135

INFO

8 HET KERKELIJK JAAR Paaskring

PASEN

n ste Va Verrijzenis van Jezus

25 december

VA N

©

ve Ad

BEGIN

IN

Geboorte Jezus

KnEt R

ing stkr r e K STMIS

P

1 Kleur de Kerstkring en de Paaskring geel.

2 Begin te tellen vanaf 25 december. Elk vakje is één week. Kleur het vakje van de week waarin je verjaart rood.

3 In StapSteen 2 zul je nog veel andere kerkelijke feesten ontdekken. Ken jij er nog?

4 Bekijk de juiste hoofdstukken en vul daarna de onderstaande vragen in. a Hoofdstuk Thomas - Schrijf na de letter P de naam van het feest van de vurige tongen.

136

INFO

VENSTERS

©

VA N

IN

REIS ROND DE WERELD

ILC 'S

Kennis: 1, 2 Vaardigheden en attitudes: 4, 5, 6, 7

A Erkende levensbeschouwingen 1

In België heeft iedereen de vrijheid om te kiezen waarin hij/zij wel of niet gelooft. België heeft vandaag zeven erkende levensbeschouwingen: zes erediensten en daarnaast de georganiseerde vrijzinnigheid. a Vul de naam van de levensbeschouwing in op de tijdslijn. Kies uit: anglicaans geloof - islam - jodendom - orthodox geloof - protestants geloof rooms-katholicisme - vrijzinnig humanisme b Welke levensbeschouwingen ken je al allemaal? Markeer ze op de tijdslijn.

1808

anglicaans geloof

jodendom

1974

2002

islam

vrijzinnig humanisme

1831

VA N

IN

1835

protestants geloof

1985

orthodox geloof

©

rooms-katholicisme

1876

CURIEUS!

Godsdienstvrijheid (ook wel vrijheid van godsdienst, vrijheid van religie of religievrijheid genoemd) is een van de klassieke grondrechten. Het houdt in dat iedereen de vrijheid heeft zelf te kiezen om tot een godsdienst toe te treden en die te beoefenen. Het biedt ook de ruimte om te kiezen voor een godsdienstloze levensbeschouwing. Het recht op godsdienstvrijheid is er voornamelijk op gericht om iedereen te beschermen tegen de inmenging van de overheid in het al dan niet uitoefenen van zijn of haar levensbeschouwing.

CURIEUS!

De rooms-katholieke kerk, de anglicaanse kerk, de protestantse kerk en de orthodoxe kerk vallen allemaal onder het christendom. Al deze kerken hebben Jezus als centrale figuur.

De verschillende kerken zijn ontstaan door de afscheuring van bepaalde stromingen binnen het christendom.

Het boeddhisme en het hindoeïsme zijn vandaag nog niet erkend in België.

138

VENSTERS

2 Ken jij de belangrijkste elementen uit onderstaande levensbeschouwingen? Zet de woorden op de juiste plaats in het kruiswoordraadsel. Kies uit: bedevaart - bidden - Bijbel - Boeddha - christendom - davidster - fakkel - hindoes - huis van de mens imam - islam - Jezus - jodendom - Kaaba - kerk - klaagmuur - Koran - kruis - maansikkel - Mekka Mohammed - moskee - Mozes - paus - Tenach - Thora - Vaticaanstad - vrijzinnig humanisme Wanneer je alles juist hebt ingevuld, komen er in de gekleurde vakjes twee woorden tevoorschijn die in elke levensbeschouwing centraal staan.

1

d

-

De (1) staat aan het hoofd van de katholieke (2). Hij woont in (3).

-

De (4) is het symbool van het (5). De vrijzinnig humanisten komen samen in het (6).

-

(7) is voor moslims een profeet en boodschapper van God. De (8) is het symbool voor de moslim. Moslims gaan minstens één keer in hun leven naar (9) om er de bedevaart te doen.

-

De joden bidden aan de (10) in Jeruzalem. De (11) is het symbool van het (12).

-

Een (13) leidt het gebed in de (14). Moslims (15) vijf keer per dag.

-

Een (16) is het symbool van het (17).

-

Volgens het christendom is (18) de zoon van God.

-

De (19) is het heilige boek van de moslims. De (20) is het heilige boek van de christenen. De (21) zijn de vijf boeken van Mozes. Voor de joden zijn dat de belangrijkste geschriften van hun geloof en het hart van hun heilige boek, de (22).

-

(23) is de stichter van het boeddhisme.

-

(24) bidden tot Ganesha, de god met het olifantenhoofd.

-

(25) is volgens de Thora en de Koran een profeet. Zijn volgelingen noemen we joden of Israëlieten.

-

De (26) ligt in Mekka. Mekka is de belangrijkste heilige plaats voor moslims. Ze gaan er op (27).

l

o

o

g

2

r

e

s

p

e

c

t

©

VA N

IN

a

21

© Din Mohd Yaman/Shutterstock

26

i

REIS ROND DE WERELD

139

3

23

22 23

b

3

v

o

a

e

t

d

n

i

d

a

c

h

j

a

z

t

27

b

e

d

e

v

a

a

26

c 21

t

r

k

h

o

r

a

16

16

k

r

u

i

a

a

b

5

v

13

r 13

i

m

a

m

b

a

i

i

n

n

d

s

n

d

17

t

c

11

a

h

r

i

s

t

g

d

19

15

IN

22

h

e

19

k

n

d

n

r a

8

u

j

6

11

VA N

12

o

d

e

n

u

20

i

s

n

a

i

a

o

s

n

z

2

s

r

t

k

i

18

j

b

e 4 10

k

l

a

10

f a k

e

m

u

m

14

m

o

e

m

k

i

k 7

m

u

s

25

k

o

r

24

h

a

m

m

i

s

d

e

o 9

m

e s

24

e l

n

4

VENSTERS

n

l

k

l

140

e

m

r

z g

e

k

d

b

a

8

v

n

20

v

m a

©

h

o

n

a

i

6

d

1

k

k

p a u s

o

d

e

e

s

14

m

3 Vul in onderstaande tabel de gevraagde informatie in voor het christendom, het jodendom, de islam, het vrijzinnig humanisme, boeddhisme en hindoeïsme. Je mag het internet gebruiken. a Vul de tabel aan met een klasgenoot.

Christendom

Heilig Boek Symbool

Feestdagen

Mozes

Mohammed

God

Jahweh

God Allah

Evangelie/Bijbel

Thora

Koran

kruis

davidster

maansikkel

- Kerstmis

- Pasen

- Suikerfeest

- Pasen

Jom ha-Sjo’s (De dag -

- Offerfeest

- Hemelvaart

van de Holocaust)

- Pinksteren

Jom Ha’atsma’oet -

- Allerheiligen

(Onafhankelijkheidsdag

- Allerzielen

van de staat Israël)

Sjawoe’ot (Pinksteren) -

Tisja Beav (Negende av) -

- Rosj Hasjana

(Nieuwjaar)

- Jom Kipoer (Grote

Verzoendag)

- Soekkot

(Loofhuttenfeest)

- Simchat Thora

- Chanoeka

- Rome

- Jeruzalem

- Mekka

- Vaticaanstad

- Jeruzalem

©

Belangrijke religieuze plaatsen

IN

Naam opperwezen

Islam

Jezus

VA N

Belangrijkste figuur

Jodendom

REIS ROND DE WERELD

141

Heilig Boek Symbool

Feestdagen

Siddartha Gautama

/

/

Boeddha

3 belangrijkste: Brahma,

Vishnu en Shiva

/

Tripitaka

Veda’s

fakkel

dharma-chakra wiel

ohm-teken

- Lentefeest

Magha Puja -

Divali (Hindoeïstisch -

Feest Vrijzinnige Jeugd -

Vesakha Puja -

lichtjesfeest)

Asalha Puja -

Holi (seizoens-feest) -

Boeddhadag = Wesak -

- Boeddhistisch

Nieuwjaar

(Theravada)

/

- Lumbini

rivieren Indus en

- Dharamsala

Ganges

- Lhasa

Belangrijke religieuze plaatsen

IN

Naam opperwezen

Hindoeïsme

/

VA N

Belangrijkste figuur

Boeddhisme

©

Vrijzinnig humanisme

b Beantwoord de volgende vragen klassikaal.

- Zijn er zaken die je nog niet wist over de andere levensbeschouwingen?

- Wat is je bijgebleven? Waarom?

- Wat vond je verrassend?

142

VENSTERS

B Wie ben jij?

1

Vorm groepjes van twee en lees de vragen in onderstaand schema. Noteer jullie antwoorden hieronder of neem een extra blad papier.

Waar ben je geboren?

Jij:

Heb je broers of zussen? Indien ja, hoeveel en hoe heten ze?

Jij:

Ander:

Ander:

Wat is jouw afkomst?

Welke taal/talen spreek je?

Jij:

Jij:

Ander:

Ander:

NAAM KLASGENOOT:

Wie inspireert jou?

VA N

Jij:

IN

NAAM:

Ander:

Ander:

Jij:

Ander:

©

Jij:

Wat vind je leuk aan jouw levensbeschouwing?

Welke levensbeschouwing heb je?

Jij:

Ben je gelovig of ongelovig of weet je het (nog) niet?

Ander:

Wat vind je leuk bij andere levensbeschouwingen?

Wat vind je minder leuk bij andere levensbeschouwingen?

Jij:

Jij:

Ander:

Ander:

2 Ga nu op zoek naar een leerling met een andere levensbeschouwing. a Stel je partner dezelfde vragen en vul het schema hierboven aan in een andere kleur met zijn/haar antwoorden. b Vergelijk en bespreek jullie antwoorden met elkaar. Wat zijn de gelijkenissen en verschillen? Wat valt je op? c

Vertel aan de groep wat je is opgevallen tijdens de kennismaking met je partner.

REIS ROND DE WERELD

143

Kun je God zien? Horen? Voelen?

3 Lees de tekst De reis van Theo en beantwoord de vragen. a Bespreek met je klasgenoten wat je heeft geraakt in het verhaal van Theo. Leg uit waarom.

b Wat vind je zelf van de idee om iemand die heel erg (terminaal) ziek is mee te nemen op wereldreis?

Hoe zou jij reageren?

c

Wat zou jij doen om Theo op te fleuren?

VA N

IN

d Is er ooit iemand die je graag hebt/had erg ziek geweest? Hoe voelde je je daarbij?

Tip: kijk in de gevoelenslijst op p. 145.

Š

e Denk je dat iemand kracht kan halen uit zijn/haar geloof op moeilijke momenten? Bespreek waarom wel/niet.

4 Theo’s tante leert hem tijdens hun wereldreis over verschillende religies. a Wat kun je leren uit de verschillende religies of levensbeschouwingen? b Wat is de moraal achter het verhaal van Theo en zijn tante?

Kun je samenleven met mensen van een andere levensbeschouwing?

144

VENSTERS

5 Ga op stap met je micro. Interview een medeleerling over zijn/haar levensbeschouwing.

ID-fiche Naam:

Leeftijd:

Klas:

Welke levensbeschouwing heb je?

Wat vind je het belangrijkste aan je levensbeschouwing? Waarom?

IN

Welke leuke feesten of gebeurtenissen vinden plaats binnen jouw levensbeschouwing?

VA N

Waarom vind je die leuk?

Š

Heb jij dezelfde levensbeschouwing als jouw mama en papa? Hoe komt dat?

Vind je dat okĂŠ?

REIS ROND DE WERELD

145

Notities

IN

146

StapSteen

©

VA N

IN

©

VA N

StapSteen

147

IN

148

StapSteen

©

VA N