4.4 Hoe ontstaat gehoorschade?

Het is een pak lastiger om te bepalen of een geluidsbron zich vlak voor, achter, boven of onder je bevindt omdat de geluiden dan gelijktijdig in beide oren aankomen. Toch kun je ook in die gevallen vaak de richting bepalen. Dat komt omdat, afhankelijk van de richting, het geluid door de oorschelp subtiel wordt veranderd. Je hersenen interpreteren die veranderingen en berekenen vanwaar het geluid komt.

Net zoals je de afstand tot een voorwerp maar goed kunt inschatten als je het ziet met beide ogen, kun je de richting van een geluid maar bepalen als je het hoort met beide oren. Dat wordt het richtinghoren of stereofonisch horen genoemd.

Als we een geluid horen met beide oren, kunnen we de richting van het geluid bepalen. Hierbij maken we gebruik van het verschil in aankomsttijd en geluidssterkte van een geluid in beide oren.

4.4 Hoe ontstaat gehoorschade?

OPDRACHT 43

Bekijk het videofragment en beantwoord de vragen.

1 Hoe ontstaat gehoorschade in de meeste gevallen? 2 Zoek op het internet vanaf hoeveel decibel er gehoorschade kan optreden en geef telkens een voorbeeld. Geluidssterkte Wanneer gehoorschade? Voorbeeld

120 dB 110 dB

BEKIJK DE VIDEO©VAN IN

100 dB

95 dB

92 dB

89 dB

86 dB 83 dB 80 dB 70 dB Als het gehoor verslechtert of verstoord is, spreekt men van gehoorschade. Om goed te horen moeten de receptorcellen in het binnenoor geprikkeld worden. Daarom moeten de gehoorbeentjes de trillingen van het trommelvlies geleiden tot aan het binnenoor. Zowel schade aan het binnenoor als aan de gehoorbeentjes belemmert die geleiding en kan de oorzaak zijn van gehoorschade of gehoorverlies. Het trommelvlies en de gehoorbeentjes kunnen beschadigd worden door ontstekingen of door een trauma, zoals een harde slag, het te diep reinigen met een wattenstaafje of zeer luide geluiden. In veel gevallen geneest het trommelvlies spontaan. Als dat niet gebeurt, is een operatie nodig, net zoals voor de behandeling van beschadigde gehoorbeentjes of het plaatsen van een prothese (kunstmatig gehoorbeentje). ©VAN IN

Afb. 67 Binnenste haarcellen (IHCs) en buitenste haarcellen (OHCs) in het oor voor (boven) en na (beneden) beschadiging

Ook de receptorcellen kunnen beschadigd raken. De meest voorkomende oorzaak is een langdurige blootstelling aan luide geluiden. Daardoor breken de haarvormige uiteinden van de receptorcellen af, waardoor je bepaalde tonen niet langer kunt horen. Vaak gaat dat gepaard met oorsuizen, waarbij je continu een fluit- of pieptoon hoort die er niet is. Dat oorsuizen noemt men tinnitus. Tinnitus kan een zware impact hebben op je levenskwaliteit, want je ervaart nooit meer stilte. Het dragen van gehoorbescherming in een lawaaierige omgeving is daarom belangrijk. Omdat veel jongeren vanaf jonge leeftijd dagelijks meerdere uren naar harde muziek luisteren via een koptelefoon, is gehoorverlies bij jongeren een actueel en groeiend probleem. Ruim 20 procent van de jongeren tussen 15 en 30 jaar zou al blijvende gehoorschade opgelopen hebben. Bij het ouder worden treedt meestal een langzaam gehoorverlies op door slijtage van de receptorcellen. Vooral hoge en zwakke tonen hoor je met het ouder worden steeds minder goed. Men spreekt van ouderdomsslechthorendheid. Een gehoorapparaat of een cochleair implantaat (slakkenhuisimplantaat) kan ervoor zorgen dat mensen met gehoorverlies (gedeeltelijk) terug kunnen horen.

WEETJE

ZO WERKT EEN COCHLEAIR IMPLANTAAT

Gehoorschade is het gehele of gedeeltelijke verlies van het gehoor. Dat kan veroorzaakt worden door schade aan het trommelvlies, aan de gehoorbeentjes of aan de receptorcellen. De schade kan veroorzaakt worden door een trauma of door luide geluiden. Ouderen horen hoge en zachte tonen minder goed door slijtage aan de receptorcellen. Een gehoorapparaat of een cochleair implantaat kan het gehoorverlies (gedeeltelijk) herstellen. ` Maak oefening 47, 48 en 49 op p. 119-120.

ZO WERKT EEN GEHOOR- APPARAAT ©VAN IN tHema 01 HoofDstuk 4 103