leesfragment Laat los, leef los - Saundra Dalton-Smith

ontspannen leven in de vrijheid

Saundra Dalton-Smith

kokBWlaatlosleeflos0712.indd 3

17-07-12 15:55

Saundra Dalton-Smith Laat los, leef los Ontspannen leven in de vrijheid © 2012 Uitgeverij Voorhoeve Postbus 13288, 3507 LG Utrecht www.kok.nl Oorspronkelijke titel: Set Free to Live Free © 2012 by Revell a division of Baker Publishing Group Grand Rapids, Michigan Vertaling: Linda Schouwstra Omslagontwerp: Garage BNO ISBN 978 90 297 2022 9 ISBN e-book 978 90 297 2023 6 NUR 707 Tenzij anders vermeld, zijn de aanhalingen uit de Bijbel overgenomen uit de Nieuwe Bijbelvertaling (NBV), uitgegeven door het Nederlands Bijbelgenootschap, Haarlem.

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

All rights reserved. No portion of this book may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by any means – electronic, mechanical, photocopy, recording or any other – except for brief quotations in printed reviews, without the prior written permission of the publisher.

kokBWlaatlosleeflos0712.indd 4

17-07-12 15:55

Aan Fannie Mitchell en Emily Dalton.

Jullie hebben me geholpen het verdriet om de vroegtijdige dood van mijn moeder te verwerken.

Dankzij jullie volharding heb ik het belang van geloof en de genezende kracht van liefde ontdekt.

kokBWlaatlosleeflos0712.indd 5

17-07-12 15:55

Inhoud Dankwoord 9 Deel 1. Vrijheid is een keuze 11 1. Een ongewoon medicijn 13 2. Een recept voor een vrij leven 21 Deel 2. De zeven leugens die vrouwen zichzelf voorhouden 33 De eerste leugen: Perfectie 34 3. Perfectie is het doel 35 4. Ik ben helemaal goed zoals ik ben 47 De tweede leugen: Afgunst 58 5. Als ik hetzelfde had als zij, zou ik ook gelukkig zijn 59 6. Ik ben te uniek voor vergelijkingen 69 De derde leugen: Uiterlijk 80 7. Als ik dit doe, kan ik er zo uitzien 81 8. Mijn lichaam, mijn tempel; de keuze van God 93 De vierde leugen: Balans 106 9. Alles of niets 107 10. Een evenwichtig leven vraagt om plussen en minnen 119 De vijfde leugen: Controle 132 11. Controle is beter dan spontaniteit 133 12. Spontaniteit geeft God de kans om mij te verrassen 145 De zesde leugen: Emoties 156 13. Labiliteit is voor de gekken 157 14. Mijn openheid schept ruimte voor hartsrelaties 169

kokBWlaatlosleeflos0712.indd 7

17-07-12 15:55

De zevende leugen: Beperkingen 182 15. Voor niets gaat de zon op 183 16. Ik word alleen beknot door zelfopgelegde beperkingen 193 Deel 3. De Geloofsbelijdenis van de Vrije Vrouw 205 17. Het Gouden Genootschap 207

kokBWlaatlosleeflos0712.indd 8

17-07-12 15:55

Dankwoord

Dit boek zou nooit geschreven zijn zonder de steun en hulp die ik van talloze mensen gekregen heb. Mijn dank gaat in de eerste plaats uit naar de vele patiënten die me in hun leven hebben toegelaten. Ik ben uiterst zorgvuldig omgegaan met jullie vertrouwelijke informatie door persoonlijke gegevens en details te veranderen. Jullie overwinningen inspireren mij om door te gaan met anderen over vrijheid te spreken.

Ik ben veel dank verschuldigd aan Les Stobbe, mijn zaakwaarnemer, die me heeft geholpen diep genoeg te graven ‘om het boek te schrijven dat alleen door jou geschreven kan worden’.

Hoezeer deze ene uitspraak mijn visie op ‘schrijven’ beïnvloed heeft, is niet in woorden uit te drukken.

Linda Nathan, heel erg bedankt voor het redigeren van een vroege versie van het volledige manuscript. Jouw vermogen om het hart van de boodschap in een vlotte, vloeiende stijl voor het voetlicht te brengen, is onbetaalbaar.

Ik heb grote waardering voor de Baker Publishing Group, die de verschijning van dit boek mogelijk heeft gemaakt. Een speciaal dankjewel voor Vicki Crumpton en Revell, die dit project van begin tot einde met grote inzet begeleid hebben.

9 kokBWlaatlosleeflos0712.indd 9

17-07-12 15:55

Ten slotte dank ik mijn gezin uit de grond van mijn hart: Bobby, mijn man, voor zijn voortdurende steun en aanmoediging, en Tristan en Jesse, onze kinderen; de lach op jullie gezicht, de knuffels en uitingen van liefde maken elke dag meer dan de moeite waard.

10 kokBWlaatlosleeflos0712.indd 10

17-07-12 15:55

deel 1

Vrijheid is een keuze

kokBWlaatlosleeflos0712.indd 11

17-07-12 15:55

kokBWlaatlosleeflos0712.indd 12

17-07-12 15:55

1

Een ongewoon medicijn ‘Is dit de laatste patiënt?’ vroeg ik aan Shannon, mijn assistente.

De cafeïne van mijn ontbijtkoffie was bijna uitgewerkt, wat mij stimuleerde om het ochtendspreekuur zo snel mogelijk af te ronden.

Ik keek door de aantekeningen van de patiënt die in onderzoeksruimte 17 op mij zat te wachten. ‘Wat zijn haar klachten?’

‘Ze zegt dat ze alleen voor een routinecontrole komt’, antwoordde Shannon, terwijl ze de kaarten van de patiënten die al geweest waren uit het aflegbakje pakte.

Misschien dat ik vandaag een keer met mijn man kan gaan lunchen, dacht ik onderweg naar kamer 17. Ik kon niet vermoeden dat de volgende vijf minuten een ingrijpende verandering teweeg zouden brengen in de manier waarop ik mijn beroep als arts uitoefende.

‘Ik weet niet waarom ik gekomen ben’, ratelde Cameron in staccato. ‘Ik dacht dat u misschien iets had wat me kon helpen. Maar waarschijnlijk kan ik beter meteen weer opstappen in plaats van uw tijd te verspillen.’

Haar 38 jaar jonge lichaam was beslist niet slank, maar het torste een gewicht dat niets te maken had met kilo’s. Dit was de derde keer dat ze op mijn spreekuur kwam. De twee voorgaande afspraken waren in het kader van algemene gezondheidskwesties geweest; haar voornaamste klachten waren hoge bloeddruk, migraine en overge-

13 kokBWlaatlosleeflos0712.indd 13

17-07-12 15:55

wicht. Maar ik had totaal geen aanwijzingen gekregen voor wat mij nu te wachten stond. Ze had een lading om zich heen die duidelijk maakte dat ze elk moment kon ontploffen.

‘Vertel me eens wat er aan de hand is. Misschien kan ik je helpen!

Ik kan het althans proberen, nietwaar?’ Ik glimlachte geruststellend.

‘Ik denk dat ik depressief ben’, bekende Cameron. ‘Ik voel me doodongelukkig. Het lijkt alsof iedereen van het leven geniet, terwijl ik alleen maar doorga met ademhalen.’

‘Ik begrijp het’, zei ik meelevend.

‘Hoe kunt u dat in vredesnaam begrijpen!’ barstte ze uit. Haar stem trilde. Een traan verried hoeveel moeite ze deed om zich goed te houden. ‘U hebt het perfect voor elkaar! Hoe kunt u begrijpen hoe het voelt om naast een man te liggen die jou totaal niet aantrekkelijk vindt? Hoe weet u wat het is om je een buitenstaander te voelen, iemand die niet goed genoeg is? Als ik de kinderen uit school haal, kijken de andere vrouwen alsof ik een waardeloos vod ben, alsof ze me niet eens zien staan!’

Haar zelfmedelijden ging over in woede en bij ieder woord ging ze harder praten. ‘Zinloos om het zelfs maar te proberen. Ik doe nooit iets goed. Ik probeer net zo te zijn als de andere vrouwen. Ik wil wel afvallen, maar dat is echt niet makkelijk. Ik weet niet wat ik verkeerd doe. Waarom kan ik niet lekker in m’n vel zitten en vriendinnen hebben, zoals iedereen? Waarom moet mijn leven zo’n last zijn?’

Cameron had inmiddels al haar pogingen opgegeven om te doen alsof ze alles onder controle had en de tranen stroomden rijkelijk over haar wangen. In dit zeldzame moment van kwetsbaarheid braken de frustraties van jaren met kracht naar buiten. Het intieme karakter van haar emoties vormde een schril contrast met de kille behandelkamer. In een poging Cameron te troosten legde ik mijn hand op haar schouder. Voordat ik iets kon zeggen schudde ze mijn hand af en zei: ‘Ik heb uw medelijden niet nodig.’

Camerons ogen waren voortdurend naar de grond gericht en ik besefte dat ze mij tijdens deze ontboezeming niet één keer had aan-

14 kokBWlaatlosleeflos0712.indd 14

17-07-12 15:55

gekeken. Ze zat er onbeweeglijk bij. Handen in de schoot gevouwen.

Geen enkele blik in mijn richting. Ze was gelukkig mijn laatste patiënt van deze ochtend en ze kwam in mijn leven op een moment dat ik haar daadwerkelijk kon helpen, maar niet op de manier die ze had verwacht.

‘Nee, mijn medelijden heb je niet nodig. Dat heb je zelf genoeg’, zei ik met een kalmte die me zelf verraste. Het was niet hatelijk bedoeld; het was een constatering.

Mijn uitspraak bracht Cameron van haar stuk. Haar ogen waren net bruine knikkers, glazig van de pijn die ze uitstraalden. Het was duidelijk dat ik een zwakke plek had geraakt en in deze kwetsbare toestand lukte het haar niet om zich groot te houden. Het was alsof ik met één welgemikte klap het kaartenhuis van haar leven omver had gehaald. Haar hele lichaam schokte van het snikken.

Ik weet niet of het vijf seconden of vijf minuten heeft geduurd, maar het leken wel uren. Zonder iets te zeggen keek ik toe hoe deze jonge echtgenote en moeder het ongewone medicijn slikte dat ik had toegediend. Heer, help haar om dit goed op te nemen, bad ik in stilte.

Het snikken ging langzaam over in snuffen en ik gaf Cameron een doos tissues aan. Voor het eerst keek ze mij recht in de ogen. ‘Ik weet niet wat ik heb. Zo ben ik anders nooit. Ik ben geen sentimentele, gestoorde vrouw. Ik heb gewoon een paar heftige maanden achter de rug.’

5 Cameron en haar gezin woonden nu tien maanden in deze omgeving.

Roger en zij hadden twee kinderen: Rachel, die net vijf was geworden, en Jakob van drie. Vijf jaar geleden had Cameron haar baan opgezegd om fulltime voor de kinderen te zorgen. Ze was gek op haar kroost en had geen seconde spijt van haar beslissing om er helemaal voor hen te zijn. Maar nu Rachel naar de kleuterschool ging en Jakob

15 kokBWlaatlosleeflos0712.indd 15

17-07-12 15:55

naar de crèche, wist Cameron dat ze moest overschakelen naar de volgende fase in haar leven.

Het deed haar goed dat Rachel en Jakob dankzij haar toewijding zulke blije, stabiele kinderen waren. Nu was ze eraan toe om parttime te gaan werken terwijl zij op school zaten. Met haar mooie arbeidsverleden had Cameron vast verwacht dat ze zo een baan zou hebben, maar na vijf solliciaties was ze nog niet één keer uitgenodigd voor een gesprek. Waarschijnlijk zijn mijn brieven niet goed terechtgekomen, dacht ze. Maar toen ze een van deze bedrijven opbelde, werd haar ergste angst bewaarheid. De man aan de andere kant van de lijn deelde op zakelijke toon mee: ‘Het spijt me, maar u bent er meer dan vijf jaar uit geweest, en wij hebben iemand nodig met up-to-date ervaring.’

Toen Cameron ophing werd ze overspoeld door een golf van misselijkheid. Ze liet haar hoofd op de rand van de toiletpot rusten en voelde zich verslagen.

De volgende ochtend ging ze naar de schoolbibliotheek en bood aan een paar dagen in de week vrijwilligerswerk te doen. Ze hoopte op die manier wat meer mensen te leren kennen. Maar de andere moeders behandelden haar alsof ze de werkster was in plaats van een van hen. Het leek of ze dwars door haar heen keken. Niemand zei goedendag, niemand nodigde haar uit om mee te gaan koffiedrinken of lunchen.

Toen een groepje vrijwilligers wilde beginnen met het herindelen van een aantal boekenplanken, stapte Cameron op een jonge moeder af met een dochter in dezelfde klas als Rachel. ‘Hallo, ik heet Cameron’, zei ze wat onzeker.

‘O, hallo’, antwoordde het vrouwtje giechelend. ‘Dit is zeker je eerste dag hier als vrijwilliger? Waarom zouden ze sommige boeken zo hoog zetten? Dan kan een kind er nooit meer bij.’ En met die woorden voegde ze zich bij haar vriendinnen om samen met hen aan de slag te gaan.

‘Dag, Carol, leuk je ontmoet te hebben’, zei ze over haar schouder.

Dat deze vrouw haar naam niet goed onthouden had, vond

16 kokBWlaatlosleeflos0712.indd 16

17-07-12 15:55

Cameron minder erg dan het feit dat zij de hare niet had genoemd.

Ben ik zo onbelangrijk? vroeg ze zich af.

Toen Roger die avond thuiskwam was het een bende. Cameron zat met de kinderen aan een grote bak chips. Zijn terloopse opmerking over de vaat die nog in de gootsteen stond was niet als een persoonlijke aanval bedoeld, maar zo vatte zij het wel op. Tijdens het eten zei niemand een woord. Cameron piekerde over alles wat er die dag fout was gegaan. Roger vluchtte na de maaltijd naar de zitkamer en ging televisie kijken.

Nadat Cameron de kinderen naar bed had gebracht maakte ze zichzelf klaar voor de nacht. Haar blik viel op haar spiegelbeeld.

Waar kwamen die lijntjes onder haar ogen ineens vandaan? Wanneer waren haar heupen net zo gaan uitdijen als die van haar moeder?

Waarom konden alle andere vrouwen eruitzien alsof ze nooit kinderen hadden gekregen, terwijl zij nog steeds met een C-cup rondliep?

Het was gewoon niet eerlijk.

Ze deed haar best er zo goed mogelijk uit te zien. Ze realiseerde zich dat Roger en zij al meer dan een week niet intiem waren geweest.

Hij houdt tenminste nog van me, dacht ze. Ze schoot het nachthemd aan waar Roger haar altijd zo graag in zag en deed een lekker geurtje op.

5 Roger merkte wel dat er iets niet in de haak was, maar hij had geen idee wat hij ermee moest. Hij zag Cameron aanstalten maken om naar bed te gaan. Ze had dat leuke nachthemd aan, maar hij wist zeker dat dit geen geschikt moment was om toenadering te zoeken.

Cameron is vast niet in de stemming voor seks. Daarom koos hij ervoor geen nieuwe ruzie te riskeren en zei slechts: ‘Welterusten, schat.’

17 kokBWlaatlosleeflos0712.indd 17

17-07-12 15:55

5 Cameron voelde zich allesbehalve geliefd. Niet door Roger, niet door God en zelfs niet door zichzelf. Voor ze in slaap viel overwoog ze even om haar afspraak bij de dokter voor de volgende ochtend maar af te zeggen. Wat heeft het voor zin? Ach, wie weet of ze me iets kan geven waardoor ik me beter voel.

5 ‘Waarom voel je je precies zo ellendig?’ merkte ik op. ‘Op welke terreinen van je leven loopt het niet lekker?’

‘Dat is het nou juist’, begon Cameron. ‘Ik heb geen idee wat nou eigenlijk het probleem is, maar het lijkt alsof alles tegenzit. Het is niet één specifiek aspect, maar mijn leven als geheel. Vroeger had ik zo veel dromen en plannen. Hoe ouder ik word, hoe minder het lijkt dat ik ze kan waarmaken. Hoe ik ook mijn best doe, het lukt gewoon niet om mijn plannen te realiseren zoals ik het wil.’

In gedachten verzonken staarde Cameron naar het schilderij aan de muur en wond een lok haar om een vinger. De huilbui had plaatsgemaakt voor de resolute overtuiging dat dit haar lot was. Het leven was niet eerlijk en zij zou altijd aan het kortste eind trekken.

Deze jonge vrouw in de stoel tegenover mij was in bepaalde opzichten een afspiegeling van mijn eigen leven. We hadden allebei een man en jonge kinderen. We waren allebei eind dertig. Het voornaamste verschil zat in onze visie op het leven. Cameron had een aantal onjuiste aannames over zichzelf gedaan. Deze foutieve cognities slurpten haar vreugde op, zodat ze niet meer kon openstaan voor het beleven en genieten van de unieke elementen in haar leven.

Zoals bacteriën via een open wond een lichaam binnendringen, zo hadden deze mentale leugens zich toegang tot haar leven verschaft.

Aanvankelijk manifesteerden ze zich alleen op een bepaald gebied,

18 kokBWlaatlosleeflos0712.indd 18

17-07-12 15:55

maar ze werden met de dag sterker, tot ze ten slotte vitale onderdelen van haar leven in hun klauwen hadden. Haar gezondheid, haar levensvreugde, haar zelfvertrouwen, maar ook haar vermogen om lief te hebben en liefde te ontvangen zaten nu in de verstikkende greep van deze mentale leugens. Voordat Cameron wist wat er gebeurde, begonnen ze het leven uit haar weg te zuigen.

‘Cameron, wil je hiervan af of heb je de hoop op geluk al helemaal opgegeven?’ Ik deed mijn best om deze confronterende vraag zo meelevend mogelijk te laten klinken. Ik was me bewust dat de kans fiftyfifty was dat ze haar tas zou pakken en weg zou lopen, maar voor hetzelfde geld gaf ze mij de gelegenheid om haar te helpen.

Cameron bleef meer dan een minuut doodstil zitten. Toen de emoties van de afgelopen weken langzaam waren weggeëbd, dacht ze eerlijk over deze vraag na. ‘Ik wil hier echt van af ’, zei ze, met het aarzelend begin van een glimlach op haar gezicht. ‘Ik heb de hoop nog niet helemaal opgegeven, maar ik weet niet hoeveel ik nog aankan.’

‘Mooi’, zei ik goedkeurend. ‘Ik heb geen wondermiddel waarmee je in één keer van alles af bent. Wat ik voor je kan doen, is je helpen om af te rekenen met bepaalde gedachtepatronen die ongezond en destructief zijn.’

De verwarring stond op Camerons gezicht te lezen. ‘Waar gaat dit over?’

‘Dit gaat over het wegnemen van leugens in je denken, leugens die ervoor gezorgd hebben dat je vanuit een ongunstige positie naar het leven kijkt. Deze leugens zijn een mentaal bolwerk geworden dat jou beknot in je mogelijkheden om van het leven te genieten. Je hebt gelijk; je bent niet gestoord. En ik geloof ook niet dat jij op dit moment medicatie nodig hebt, althans niet in de vorm die je waarschijnlijk verwachtte. Ik schrijf jou de vijf stappen naar vrijheid voor. Elke stap brengt je dichter bij algehele psychische vrijheid.’

‘Ik snap er niets van’, fluisterde Cameron, terwijl ze ongelovig haar hoofd schudde bij mijn voorstel.

‘Ik adviseer je om actief aan de slag te gaan met de gebieden in je

19 kokBWlaatlosleeflos0712.indd 19

17-07-12 15:55

leven die je zo veel kommer en kwel bezorgen. Je enige beperkingen bestaan uit de ketenen waarmee je jezelf vastbindt. Als je deze cirkel niet doorbreekt, blijft hij je beheersen. Wil je graag vrij zijn?’ drong ik een laatste keer aan.

‘Ja.’ ‘Oké. Laten we beginnen…’

20 kokBWlaatlosleeflos0712.indd 20

17-07-12 15:55